TTA Tibbiyotnoma gazetasi (2021-yil may)

TIBBIYOTNOMA TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI NASHRI № 05 2021 YIL 26 MAY ТОШКЕНТ ТИББИЁТ АКАДЕМИЯСИ БИРЛАМЧИ ТИЗИМДАГИ ВА МАҲАЛЛАЛАР ҲАМКОРЛИГИ ИСЛОҲОТЛАР ВА “Биз маҳалла деганда, дунёда камдан-кам учрайдиган, инсонни жамият билан уйғун бўлиб яшашга ўргатиб, бағрикенглик руҳида КАСАЛЛИКЛАРНИНГ ОЛДИНИ тарбиялайдиган, халқ билан давлат ўртасидаги ишончли кўприк вазифасини бажарадиган ноёб тузилмани тушунамиз”. ОЛИШДАГИ ВАЗИФАЛАР Ш.Мирзиёев Саломатлик ҳар бир инсон учун бебаҳо бойлик сифатида Ўтган тўрт йил мобайни- оширилаётган ислоҳотларни кенг жамиятнинг ижтимоий-иқтисодий да маҳалла институтига мил- тарғиб қилиш мақсадида самарали ривожланишининг муҳим лий давлатчилигимизнинг асо- ҳамкорлик йўлга қўйилган. Ўз на- шартларидан бири ҳисобланади. сий қуйи бўғини сифатида эъ- вбатида бир қатор йўналишлардаги тибор қаратилиб, унинг жами- тарғибот ишлари амалга оширилиб Саломатлик ўзи нима? Жаҳон соғлиқни сақлаш ят бошқарувидаги ўрни ва роли келинмоқда. Жумладан: ташкилотининг таърифига кўра инсон ўзининг ва оширилмоқда. Жумладан соҳага атрофдагиларнинг соғлиғини сақлаш, мустаҳкамлаш оид 50 дан ортиқ норматив-ҳуқуқий – Бириктирилган барча маҳал­ ва касалликларнинг олдини олиш билан боғлиқ тад- ҳужжатлар қабул қилиниб, ҳар бир лаларда кафедра мудирлари ва бирлар мажмуаси тушунилади. ҳудудда “Обод ва хавфсиз маҳалла” профессор-ўқитувчилар томонидан тамойилига асосланган янги тизим “Янги Ўзбекистон – янгича дунёқараш” Давлатимиз раҳбарининг 2020 йил 12 ноябрдаги жорий этилди. Маҳалла ва оилани шиори остида 150 дан зиёд тарғибот «Бирламчи тиббий-санитария ёрдами муассасалари қўллаб-қувватлаш вазирлиги таш- тадбирлари ташкил этилди. Бу тад- фаолиятига мутлақо янги механизмларни жорий кил этилиб, “Маҳалла ифтихори” бирларда маҳаллаларда мамлака- қилиш ва соғлиқни сақлаш тизимида олиб борила- кўкрак нишони таъсис этилди. тимизда амалга оширилаётган кенг ётган ислоҳотлар самарадорлигини янада ошириш қамровли ислоҳотларнинг мазмун- чора-тадбирлари тўғрисида»ги Фармони бу борадаги Тошкент тиббиёт академияси моҳияти ва аҳамиятини жамоатчи- ишлар кўламини янада кенгайтириш ва такомиллаш- кафедраларига бириктирилган ликка етказиш, аҳоли кайфиятини тиришда муҳим омил вазифасини ўтамоқда. Миллат маҳаллалар ва ТТАга яқин жойлаш- кўтариш, аҳолининг барча қатлами саломатлиги ижтимоий бойликнинг ажралмас қисми ган 5 та маҳалла (“Хислат”, “Жий- мурожаатларини тинглаш ва ижти- ва давлат тараққиёти учун асосий манба бўлиб, дали”, “Шифокорлар”, “Беруний” ва моий ёрдам кўрсатиш масалаларига аҳоли саломатлиги ҳолати кўрсаткичлари жамият “Чилонзор-Оқтепа”)да иқтисодий, алоҳида аҳамият қаратилди. тараққиётининг муҳим мезонидир. Аҳоли саломат- ижтимоий, соғлиқни сақлаш ва лиги – бу аҳолининг насл-насабини кўпайтириш, таълим-тарбия соҳаларида амалга (Давоми 8-бетда.) авлодларни узлуксиз янгилаб, ўз ҳаёти ва меҳнат салоҳиятини рўёбга чиқариш қобилиятидир, бу ри- вожланишнинг барча босқичларида жамиятда юз бераётган ўзгаришларга жавоб беради. Ноинфекцион касалликлар ҳозирда ўлим сабаби ҳисобланади. Бу билан курашишнинг асосий усуллари орасида саратон, гипертония, диабет ва бошқалар каби энг кенг тарқалган ижтимоий аҳамиятга эга касал- ликларни эрта аниқлаш ва олдини олиш ҳисобланади. Тиббий ходимларнинг етишмаслиги соғлиқни сақлаш ходимларининг энг катта тоифасини ташкил этадиган ўрта тиббиёт ходимлари аҳолини бирламчи соғлиқни сақлашда касалликларнинг олдини олиш бўйича ғамхўрлик қилиш учун қимматли соғлиқни сақлаш манбаи сифатида қаралиши керак. Соғлиқни сақлаш соҳасининг меъёрий ҳужжатлари бирламчи соғлиқни сақлашда ўрта тиббиёт ходимла- рининг ролини мустаҳкамлайди, бу эса касалликнинг олдини олиш ва аҳоли саломатлигини мустаҳкамлаш соҳасида ҳамширалик фаолияти кўламини сезиларли даражада кенгайтиради. (Давоми 2-бетда.) Ҳикмат Шуҳрат ёқимли, аммо алдамчи нарса. Ҳикмат У тоғ чўққисига ўхшайди. Қанча баланд кўтарилсангиз, шунча кўзингиз тинади

TIBBIYOTNOMA2 № 05 2021 YIL 26 MAY БИРЛАМЧИ ТИЗИМДАГИ ИСЛОҲОТЛАР ВА КАСАЛЛИКЛАРНИНГ ОЛДИНИ ОЛИШДАГИ ВАЗИФАЛАР (Боши 1-бетда.) морни амбулатор картасига кўрик ва про- Энг кенг тарқалган ижтимоий касал- филактика натижаларини қайд қилишни); ликлар (артериал гипертензия, саратон, Энг кенг тарқалган ижтимоий касал- сил ва бошқалар)ни эрта аниқлаш бўйича ликларни барвақт аниқлаш мақсадида • хизмат кўрсатилаётган аҳоли сало- чора-тадбирларни амалга оширишда, де- туман шифокори ва ҳамшира биргаликда матлик кўрсаткичларини (компьютер) онтология тамойилларига айниқса диққат қуйидаги вазифаларни бажаради: маълумотлар базасига киритиш; билан амал қилиш лозим. Клиник ташхис қўйишдан олдин беморга гумон қилинган • Аҳолини тиббий кўрикдан ўтказиш ва • хизмат кўрсатилаётган аҳолининг касаллик ҳақида батафсил маълумот бер- диспансер беморларининг гуруҳларини соғломлаштириш тадбирларидаги маслигингиз керак. Шахсга мавжуд ама- шакллантириш; эҳтиёжларини ўрганиш ва ушбу тадбир- лиётнинг муайян аломатни аниқлашда, лар дастурини ишлаб чиқиш, профилак- иштирок этувчи шифокорга мурожаат • касалланишнинг олдини олиш ва тик кўрикдан ўтмаган беморларни кўрик қилишни талаб қиладиган қўшимча текши- камайтириш бўйича профилактик чора- учун врач қабулига фаол таклиф қилиш рув ўтказишни муҳимлигини тушунтириш тадбирларни амалга ошириш (касалли- (телефон қўнғироқлари орқали ва патро- керак. Шу билан бирга, агар бемор эъти- кларнинг эрта ва яширин шаклларини наж пайтида); борсизлик қилиб, қўшимча текширувдан аниқлаш, ижтимоий аҳамиятга эга касал- ўтмаса, уни қайта-қайта чақириб, касал- ликлар ва юқумли бўлмаган касалликлар • хизмат кўрсатилаётган аҳолини хавф ликнинг бартараф этишда бу муҳимлигини учун хавф омилларини кузатиш); омилларини ўрганиб участкада профи- таъкидлаб, қатъият кўрсатиш лозим. лактика ишларини олиб бориш; • бириктирилган аҳолини саломатлик Н.НУРИЛЛАЕВА, ҳолати таҳлили; • аниқланган хавф омилларини “1-сон ички касалликлар” кафедраси ҳисобга олган ҳолда профилактик иш • Саломатлик мактабларида саломат- дастурларини ишлаб чиқиш; мудири, т.ф.д. доцент, ликни тиклаш буйича тренинглар ташкил М.МАХМУДОВА, килиш. • аҳолини «саломатлик мактаблари»га йўналтириш; “1-сон ички касалликлар” кафедраси Участка ҳамширасининг вазифалари ассистенти, т.ф.н. қуйидаги тадбирларни ўз ичига олади: • сурункали касалликлари бор бемор- ларни касаллик хуруж қилмаган пайтда • врач кўригига киргунга кадар (бе- кузатиш. ФТИЗИАТРИЯ ВА ПУЛЬМОНОЛОГИЯ ЁРДАМИ ТИЗИМИ ЯНАДА ТАКОМИЛЛАШМОҚДА Сир эмас, узоқ йиллар сослаштирилган фтизиатрия ва пульмонология ёрдами кўрсатиш давомида тиббиёт соҳасида тизимини такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қатор муаммолар тўпланиб қарор қабул қилди. Ушбу қарор ижроси натижасида аҳоли сало- қолган эди. Шу боис, сўнгги матлигини муҳофаза қилиш, сил инфекциясидан ҳимояланиш, йилларда Президентимиз сил ва ўпка носпецифик касалликлари тарқалишининг олдини ташаббуси билан соҳада олиш, барқарор санитария-эпидемиология ҳолатини сақлаб туб ислоҳотлар амалга туриш бўйича кенг кўламли ишлар амалга ошириляпти. ошириляпти. Жумладан, сил ва ўпка носпецифик касалликларини про- Хусусан, фтизиатрия ва пульмонология хизматларининг етар- филактика қилиш, унга ўз вақтида ташхис қўйиш ва даволашга ли даражада интеграциялашмаганлиги респиратор касалликлар- йўналтирилган фундаментал, амалий ва инновацион лойиҳалар га ташхис қўйиш ва уларни даволашда замонавий усулларни бўйича илмий тадқиқотларни мувофиқлаштиришга катта эъти- самарали татбиқ этишга имкон бермаётган эди. Фтизиатрия ва бор қаратилди. пульмонология соҳасида мутахассислар тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш тизими замон талабларига жавоб бермай (Давоми 3-бетда.) қолган. Бунинг натижасида, айниқса, ҳудудий муассасаларда фтизиохирург, фтизиоуролог, фтизиоортопед, фтизиоофтальмо- лог, фтизиогинеколог, фтизиопедиатр ҳамда пульмонолог каби малакали мутахассисларга катта эҳтиёж туғилган эди. Бундан ташқари, фтизиатрия муассасаларининг моддий- техник базаси ночор, тиббий жиҳоз ва техникалар тақчиллиги сабабли сил касалига чалинган беморларга ўз вақтида, тўлиқ ва сифатли тиббий ёрдам кўрсатишда талай муаммолар юзага кел- ган эди. Шу боис, Президентимиз 2019 йил 13 февралда “Ихти- Ҳикмат Бошимга ташвиш тушса, бир нарсадан қаттиқ сиқилсам, Ҳикмат онам тушимга киради. Қувончли дамларда эса, хоҳласам ҳам на онамни, на отамни тушимда кўроламан...

TIBBIYOTNOMA № 05 2021 YIL 26 MAY 3 ФТИЗИАТРИЯ ВА ПУЛЬМОНОЛОГИЯ ЁРДАМИ ТИЗИМИ ЯНАДА ТАКОМИЛЛАШМОҚДА (Боши 2-бетда.) нология кафедраси ташкил этилди. Тошкент тиббиёт академиясида 2019/2020 ўқув йилидан бошлаб фтизиатрия ва пульмонология му- 2019-2021 йилларда сил ва илк маротаба давлат гранти асоси- тахассислиги бўйича магистратура ўпка носпецифик касалликлари да пульмонология мутахассислиги ва клиник ординатурада кадрларни тарқалишига қарши курашиш бўйича бўйича 3 та магистр ва 1 та клиник тайёрлаш фақат давлат грантлари комплекс чора-тадбирлар ишлаб ординатор қабул қилинди. асосида амалга оширилмоқда. Айни чиқилди. Инвестициялар ва ташқи пайтда пульмонология кафедрасида савдо вазирлиги Соғлиқни сақлаш Республика ихтисослаштирил- 5 нафар магистр, 4 нафар клиник ва Ташқи ишлар вазирликлари би- ган фтизиатрия ва пульмонология ординатор таҳсил оляпти. лан биргаликда хорижий давлатлар, илмий-амалий тиббиёт маркази- халқаро молия институтлари имтиёз- нинг барча ҳудудий филиалларида Мухтасар айтганда, Президент ли кредитлари (қарзлари), грантлари пульмонология бўлимлари ташкил қарори мамлакатимизда фтизиатрия ушбу қарорда тасдиқланган дастур этилиб, улар юқори малакали мута- ва пульмонология соҳасини ривож- ижросига йўналтирилди. хассис пульмонолог ва замонавий лантириш, мавжуд муаммоларга тиббий ускуналар билан таъмин- ечим топишда ҳуқуқий асос вазифа- 2019 йил Тошкент тиббиёт ака- ланди. сини ўтяпти. демиясида фтизиатрия ва пульмо- ТТА ПИТТСБУРГ УНИВЕРСИТЕТИ БИЛАН МЕМОРАНДУМ ИМЗОЛАДИ АҚШ Питтсбург университетининг ўқув ишлари ва халқаро дастурлар бўйича проректори ўринбосари, эпидемиолог Маргарет МcДоналд, Тиббиёт мактаби халқаро тиббий таълим дастурлари директори, ички касалликлар шифокори, тиббиёт профессори Майкл Елники ҳамда университетнинг тиббиёт факультети декани муовини, биолог олим Салим Хон Тошкент тиббиёт академиясида (ТТА) бўлди. Мулоқот чоғида ТТА ва Питтсбург университети ўқув Мулоқот сўнггида Тошкент тиббиёт академияси билан жараёнини халқаро стандартлар даражасига олиб чиқиш Питтсбург университети ўртасида ҳамкорлик меморандуми юзасидан фикр алмашилди. имзоланди. Меҳмонлар Тошкент тиббиёт академиясидаги ўқитиш Эслатиб ўтамиз: Питтсбург университети 1787 йилда методикаси ва клиник базалар иши билан танишди. ташкил топган. AҚШнинг Пенсилвания штатига қарашли Питтсбург шаҳрида жойлашган. Таркибидаги 17 та коллеж – Пандемия бизга кўп нарсалар ҳақида сабоқ ва мактабда бугунги кунда 35 мингдан зиёд талаба таҳсил чиқаришимиз, одатий иш ва тактик услубларимизга ўзгача олмоқда. муносабатда бўлишимизни ўргатяпти, — деди Маргарет МcДоналд. – Қолаверса, онлайн усулда ҳам тиббиёт фан- Питтсбург университети тиббиёт факультети AҚШнинг энг ларини чуқур ва самарали ўқитиш мумкинлигини тушуниб яхши тиббиёт мактаблари қаторига киритилган. У дунёнинг етдик. Бироқ талабаларимизнинг анъанавий дарсларни энг яхши университетлари орасида 156-, тадқиқот тоифала- интиқлик билан кутишаётганига ишончим комил. Бизда ҳам рига кўра 13-, бирламчи тиббий-санитария хизмати соҳасида сизлардагидек ҳамширалик курслари мавжуд. Лекин фарқли 14-, энг яхши тиббиёт мактаблари рўйхатида 17-ўринда жиҳати шундаки, бизда у 4 йиллик. Талабаларни амалиёт туради. ўтаган олий тоифали ҳамширалар ўқитади. Шахсан мен бу жараёнда амалиёт муҳим, деб ҳисоблайман. Сизларда бунга 2021 йилда АҚШнинг шимолий-шарқидаги биринчи штат ўзига хос муносабат мавжуд экан. Шу боис ТТА профессор- университети деб топилди. 2021 йилда AҚШ давлат тадқиқот ўқитувчилари билан бу масалада тажриба алмашишга университетларининг энг юқори кластерига кирди. келишиб олдик. Гулчеҳра МИРЗАЕВА, Тошкент тиббиёт академияси матбуот котиби Ҳикмат Хонадонингизда кекса одам борми? Бахтли экансиз! Ҳикмат Дунё ташвишларидан тўйиб кетсангиз шуларни зиёрат қилинг: ҳаёт абадий эмаслигини ўйлаб, таскин топасиз

TIBBIYOTNOMA4 № 05 2021 YIL 26 MAY Ўткир Ҳошимов таваллудининг 80 йиллиги олдидан ИЖОДКОРНИНГ ҚАТЪИЙ ПОЗИЦИЯСИ Атоқли адибимиз Ўткир Ҳошимовнинг барча асарларига хос етакчи хусусият, бу – тасвирда лиризм эканлиги, қаҳрамонларидаги ҳиссий ҳолатларни жуда катта маҳорат билан очиб, кўрсатиб беришга қодир ёзувчилардан бири бўлганлиги адабиётшунослар томонидан эътироф этилган. Унинг асарларидаги ифодалар ўзининг ғоят жозибадорлиги, тилининг ширалилиги, пейзаж ва портретлар яратишда элементлар ўзининг аниқлиги, ҳаётийлиги билан ажралиб туради. Ў.Ҳошимов ҳар бир асарида дастлабки китобхонлар олдидаги масъулиятини ҳеч қачон ўша даврнинг катта минбарларидан туриб ўз жумлаларданоқ ўқувчи диққатини ўзига ром унутмасликка ҳаракат қилган. Шунинг учун халқининг шаънига қарата айтилаётган туҳмат эта оладиган истеъдод соҳиби эди. Қарангки, уларни енгил-елпи воқеалар, ҳаёт ҳақидаги гапларни, чидаш мумкин бўлмаган адолатсиз- унинг ижоди мутахассислар томонидан етар- ёлғон иллюзиялар билан алдашни истамайди. ликларни жасорат билан фош этди. ли даражада ўрганилган бўлишига қарамай, Турмушнинг одамлар хоҳиш-иродасига ҳамма фақат битта жиҳатига – тасвирда ана шу ли- вақт ҳам тўғри келавермайдиган шафқатсиз 1990 йил бўлиб ўтган Ўзбекистон ком- ризм билан боғлиқ бўлган томонларига кўпроқ томонлари бор эканлигини англашга, ҳисобга партиясининг XXII съезди минбаридан туриб эътибор қаратилгандек таассурот қолади. олишга даъват этади. Шу боисдан ҳам у ўз шулар ҳақида гапирди. КПСС XXVIII съезди Аслида эса ҳақиқий манзара, эътибор берилса, қаҳрамонларига нисбатан жуда қаттиққўллик минбарида туриб, анжуман қатнашчиларига, бошқачароқ, биз айтиб келаётган гапларга нис- билан муносабатда бўлади, кимки ҳаётда нима “Ўзбек иши” деган ҳақоратли гап Марказий мат- батан бойроқ эканлигини пайқаш унчалик қийин иш қилган бўлса, шунга лойиқ баҳосини олиши буот саҳифаларидан тушмай қолди. Мен ёзувчи эмас. Аниқроғи, мен таъкидламоқчи бўлаётган лозим, шунинг учун ўйлаб иш қилиш керак, сифатида, журналнинг бош муҳаррири сифа- жиҳат, бу – лирик ифода тарзи ёзувчи ижодида деган нуқтаи назар билан иш кўради. тида ўша ҳамкасб қаламкашлардан сўрагим қанчалик салмоққа эга бўлиб келаётган бўлса, келади: “Нима учун сизлар Ўзбекистонни драматик, ҳатто трагик ҳолатлар тасвири ҳам Эҳтимол, шунинг учундир, у “Иккинчи Афғонистон” деб ёзишдан уял- ундан кам аҳамиятга эга эмаслигидир. Бунга қаҳрамонларини жуда жиддий синовларга майсизлар. Ўзбекистон нима ёмонлик қилди амин бўлиш учун ёзувчи қаламига мансуб асар- рўпара қилади. Бундай ҳолат ва вазиятлар- сизларга? Ўзбекистон душманми? Бундай ларни бирин-кетин кўз олдимизга келтиришга да улар ўзидаги бор инсоний сифатлар- гаплар Ўзбекистон номини қора қилиб қўйди. ҳаракат қилиб кўрайлик. Мана, ўша бир вақтлар ни кўрсатишга “мажбур” бўлишади. Ёзув- Қардош халқлар орасида ўзбеклар ҳақида А.Қаҳҳорнинг эътиборига сазовор бўлган, ёзув- чи бундай ҳолатда уларга чекинишга ёки ёмон таассурот уйғотди. Айтинглар, нега айнан чининг катта адабиёт майдонига кириб кели- бошқа енгилроқ йўл ахтаришга имконият “ўзбек иши”. Нега, дейлик, “арман иши” эмас, шида “кўприк” вазифасини ўтаган мўъжазгина қолдирмайди. Ў.Ҳошимовнинг “Ўзбек иши” деб “молдаван иши” эмас-да, нега “ўзбек иши”, дея “Чўл ҳавоси” қиссасини олайлик. Асар бор-йўғи номланган ҳикояси ҳам ўзининг кескин руҳи, ҳаёт-мамот даражасидаги саволларни қўйди. учта мактубдан ташкил топган, холос. Унинг ички шиддати билан шу йўналишдаги бошқа Эҳтимол, ҳозирги ёшлар бир халқни бемалол сюжети асосида бош қаҳрамоннинг севгиси асарларига ўхшаб кетади. Ҳатто улардан анча- бадном қилиши мумкин бўлган бундай сиёсий билан боғлиқ ҳис-туйғулар тасвири туради. мунча фарқ қиладиган жиҳатлари ҳам йўқ эмас. ўйинларга тушуниши қийиндир. Лекин ўша Ботирга ўзи яхши кўрган қизининг эътибори- Асар номидан ҳам кўриниб турганидек, собиқ даврда озми-кўпми онгли ҳаётини ўтказган, ни қозониш, ўзлигини топиш учун талай ҳаёт шўролар даври сиёсатининг 80-йилларда – ўз салгина баланд-пастни фарқига етадиган одам синовлардан ўтишга тўғри келади. Ҳар ҳолда ҳукмронлигининг сўнгги босқичида халқимизга бундай гапларни ўшандай жойда айтиш учун асар сўнгида қаҳрамон бу дунёда яшаш инсон қарши уюштирган навбатдаги қатағони билан ҳазилакам жасорат талаб этилмаслигини ан- учун унчалик ҳам осон ишлардан эмаслигини, боғлиқ воқеаларга бағишланган. Умуман, глаб етиши унчалик ҳам қийин эмас. бунинг учун кучли ирода, сабр-бардош керак Ў.Ҳошимов ижодида мана шу йилларда ўзбек бўлишини англаб етади. Ў.Ҳошимовнинг шун- халқига нисбатан бўлган бундай адолатсиз- Ёзувчининг “Тушда кечган умрлар” ро- дан кейинги яратилган асарларида бу жиҳат, ликни кўрсатувчи тасвирлар анча салмоқли м а н и ҳ а м а н а ш у н д а й ж а с о р ат н и н г, бундай тасвир тобора мураккаблашиб, янада ўринни эгаллайди, десак хато бўлмайди. Бу ҳозиржавобликнинг маҳсули ҳисобланади. юқори пардаларга кўтарилиб бораверади. “Чўл ўринда биз ёзувчининг қатор публицистик асар- Асарни ўқий бошлашингиз биланоқ бир бадиий ҳавоси”да бу жиҳат, яъни ҳаётнинг кучли синов- ларини, катта минбарлардан туриб сўзланган хусусият алоҳида сезилиб туради: ёзувчи у ёки лари борлиги ҳақидаги гаплар дастлабки куртак нутқларини ва ниҳоят, “Тушда кечган умрлар” бу қаҳрамонни воқеалар оқимига олиб кирар шаклида намоён бўлган бўлса, ёзувчи камолот каби романини назарда тутяпмиз. Албатта, экан, биринчи навбатда уларнинг ички моҳиятига пиллапояларидан кўтарилган сари тасвирдаги адибнинг бундай фидойи, жасорат деб аталиш- ўқувчи диққатини қаратишга ҳаракат қилади. Ҳар драматик йўналиш тобора чуқурлашиб, мукам- га лойиқ ҳаракатлари бежиз эмас эди. Чунки бир катта-кичик ҳодисани қаҳрамонлардаги ички маллик касб этиб борди. Лоақал шу ўринда Ў.Ҳошимов бу йилларга келиб нафақат шахс кечинмалар жараёнидан олиб ўтади. Умуман, ёзувчининг “Деҳқоннинг бир куни”, “Деҳқоннинг ва ижодкор, балки сиёсат ва жамоат арбоби Ў.Ҳошимов қаҳрамон кечинмаларини, ундан ке- бир туни”, “Нега? Нега-а-а?”, “Урушнинг сўнгги сифатида ҳам етилган, тўлиб-тошган, жўшқин либ чиқадиган моҳиятни кўрсатишда ички моно- қурбони” каби ҳикояларини эсласак, уларда бир кайфиятда фаолият кўрсатаётган эди. Агар логлардан ва диаолог шаклидаги тасвирлардан берилган ҳаёт муаммоларининг нечоғли оғир олдинги қатағонлар “умумиттифоқ” миқёсида маҳорат билан фойдаланади. ва шафқатсиз эканлигининг, ёзувчи ҳолат ва амалга оширилган бўлса, буниси энди айнан вазиятлар қатламларининг ичига қанчалик аниқ бир халққа қарши йўналтирилган, бир неча Умуман, драматик талқин трагизм билан чуқур кириб борганининг гувоҳи бўламиз. Булар ўн йилликлар давомида етишган кадрларни туташиб кетадиган бундай йўналиш замо- ёзувчининг ўйлаб чиқарган воқеалари эмас. қиришга қаратилган сиёсат эди. Халқини, кин- намизнинг етук адибларидан бири бўлган Улар ҳаётда аслида бор, лекин биз кўравериб, дик қони томган юртини жонидан ортиқ севган, Ўткир Ҳошимов ижодида етакчи ўринлардан кўникиб қолган нарсалар эди. Адибнинг уни эъзозлашни ҳамиша ўзининг фарзандлик бирини эгаллайди, деган гапни бемалол ай- “Баҳор қайтмайди”, “Дунёнинг ишлари” каби бурчи деб билган Ў.Ҳошимовдек ёзувчи бун- тишимиз мумкин. Биз бу ўринда унинг баъзи қиссаларини, “Икки эшик ораси” романини ҳам дай ҳолатга бефарқ қараб туриши мумкин қирраларигагина эътиборни тортишга ҳаракат мана шу нуқтаи назардан хаёлдан ўтказадиган эмасди, албатта. Шундай бўлди ҳам. Юқорида қилдик, холос. Уни атрофлича таҳлил этиш, бўлсак, Ў.Ҳошимов ижодида драматик ва ҳатто, айтилганидек, у бу мавзуда кетма-кет ўткир ёзувчининг бу борадаги маҳоратига баҳо бериш трагик оҳанглар асардан асарга ўтган сари ку- публицистик мақолалар ёзди. Дадиллик билан эса адабий танқидчилигимизнинг келажакда чайиб, чуқурлашиб борганлигини кўриш мумкин. кўнглидан ўтаётган гапларни бадиий сўзлар қилиниши лозим бўлган ишларидан бири Бир жиҳатни таъкидлаш керак бўлади. Ёзувчи воситасида жамоатчиликка, кенг халқ оммасига ҳисобланади. етказишга интилди. Жамоат арбоби сифатида Умурзоқ ЎЛЖАБОЕВ, филология фанлари номзоди Ҳикмат Сопол товоғинг синса, дод сол: кесакка айланади. Ҳикмат Тилла идишинг синса, парво қилма: баҳоси тушмайди!

TIBBIYOTNOMA № 05 2021 YIL 26 MAY 5 Катта истеъдод аввал халқ эътибори, кейин даги сўнмас сиймосига назар солган халқ муҳаббати ва ниҳоят халқ эътиқодини ҳолда у қолдирган адабий мерос қозонади. Аслида мана шу уч босқичнинг ҳар зарварақлари варақланди, ибратли ҳаёт йўлларига назар ташланди. Ака- бири бир умрга тенг. демик лицейнинг 20-03 ҳамда 20-09 Жумладан, Тошкент тиббиёт акаде- гуруҳ ўқувчилари томонидан адибнинг мияси академик лицейида Ўзбекистон “Дафтар ҳошиясидаги битиклар” аса- Республикаси Президентининг ридан намуналар ёд олдилар, Шумлик “Ўзбекистон халқ ёзувчиси Ўткир туркумидан “Памилдори операци- Ҳошимов таваллудининг 80 йиллигини яси”, “Шаҳарлик куёв” ҳажвиялари тантанали нишонлаш тўғрисида”ги маҳорат билан саҳналаштирилиб, Ўзбек адабиётининг энг йирик вакили, буюк адиб, асарларида халқ томошабинлар олқишига дарди куйланган содда, самимийлик сазовор бўлди. 20-08 гуруҳ билан қалам тебратиб миллионлаб ўқувчисининг дилторлар юракларни забт этган Ўзбекистон наволари кечага шукуҳ халқ ёзувчиси Ўткир Ҳошимов чин бағишлади. Академик ли- маънода ҳаёт йўлларида цейда чин маънода адаби- сўнмас из қолдирган ижод- ёт тантанаси бўлиб ўтди. МАНГУЛИКДАГИкордир. Ўзбекистон халқ ёзувчи- си Ўткир Ҳошимов “Баҳор СЎНМАС ҚУЁШқайтмайди”, “Дунёнинг иш- лари”, “Нур борки, соя бор”, “Икки эшик ораси”, “Тушда кечган Фармонига мувофиқ “Мангуликдаги Ўткир қалам соҳибининг мангуликка умрлар” каби роман, қисса ва теран сўнмас қуёш” деб номланган тан- муҳрланган асарлари асрлар даво- ҳикоялари билан миллионлаб мух- танали адабий-бадиий кеча бўлиб мида ҳамиша барҳаёт, миллионлаб лислар қалбидан жой олган буюк ўтди. Тадбирда ТТА Ёшлар билан китобхонларнинг қалбларида яшайди. сиймодир. Воқеликни ҳаёт ҳақиқатига ишлаш бўйича проректор Турдиқул Буюк сиймо Ўткир Ҳошимовнинг хоти- омихта қилиб, асар қаҳрамонларининг Бобомуродов, ёзувчининг оила аъзо- расига ҳурмат бажо келтирилди, нурли ички оламини ҳар томонлама му- лари – Ўлмасхон Ҳошимова, Нодира ҳаёт йўли, сўнмас асарлари қайта ва каммал, тўғри ва аниқ тасвирлаш Ҳошимова, шогирдлари, шифокорлар, қайта варақланди. Адиб “..... китоб ёзсангки, уни ўқиган ва унга ўқувчини ишонтира олиш Турон фанлар академияси академи- адиб ижодининг етуклик чўққиси клари – Алижон Зоҳидий, Қутбиддин китобхон ҳамма нарсани унутса, асар ҳисобланади. Ёзувчининг асарларида Низомов, ТТА академик лицейи қаҳрамоннинг ҳаёти билан яшаса...” инсон тақдири, унинг ўй хаёлларининг директори А.Шермуратов, тиллар ка- деб орзу қилган. Бугун ёзувчининг ки- нозик қирралари ўзининг бадиий ифо- федраси аъзолари, ўқувчи-ёшлар иш- тобхонлар кўнглини забт этган, уларни дасини топган. Адиб қаламга олган тирок этди. Йиғилганларга ёзувчининг ўйлашга, тафаккур қилишга ундовчи мавзуларда инсоф, андиша, меҳр каби оила аъзолари ва шогирдлари томо- шох асарлари чин маънода эртамиз инсонга хос фазилатлар одоб-ахлоқ, нидан буюк адибнинг ҳаёт йўлларига эгаларининг порлоқ истиқболини ну- маънавий олам, миллий қадриятлар, чизгилар, адолат ва ҳал оллик рафшон шамчироқ каби ёритажакдир. ўзликнинг тараннуми, ҳалоллик ва йўлидаги хизматлари, шох асарлари Буюк ижодкорнинг асарлари ҳамиша поклик ҳар бир виждони уйғоқ одамни “Дунёнинг ишлари” қиссасининг ёзи- асрлар давомида мангуликдаги сўнмас баҳсга чорлайди. лиш тарихи, Она сиймосига эҳтиром қуёш янглиғ нур таратиб бораверади. Ўзбекистон Республикаси Прези- нашидаси тарихи, “Икки эшик ораси”, Нигора ҲАКИМОВА, денти Фармонига биноан Ўзбекистон “Тушда кечган умрлар” романларидаги ТТА академик лицейи халқ ёзувчиси Ўткир Ҳошимов тавал- асосий ғоя, асарнинг ечими, мазму- Ёшлар билан ишлаш, лудининг 80 йиллигини республикамиз нидаги бош ғоя ҳақида маълумот маънавий ва маърифий ишлар миқёсида тантанали нишонланмоқда. бериб ўтдилар. Адибнинг мангулик- бўйича директор ўринбосари Ҳикмат Яхшигаям, ёмонгаям бирдек яхши кўринишга Ҳикмат уринадиган одам энг хавфли одамдир!

TIBBIYOTNOMA6 № 05 2021 YIL 26 MAY ЗУЛФИЯХОНИМ – МАТОНАТНИНГ БУЮК ТИМСОЛИ Матонат – бу аслида нима? Биз кимларни матонатли инсон дея оламиз? Ажиб бир сўз, аммо залворли, кенг мушоҳадали, ҳар кимни ўйлантира оладиган, керак бўлса қалбларни жунбишга келтиришга қодир бўлган сўз. Ҳақиқатдан ҳам матонат аслида шеърият, бадиий адабиёт яъни лан тасвирлай олгани ҳеч биримизга инсоннинг иродаси, унинг ибратли санъатга кириб келишида ва ҳозирги сир эмас. Шоира Зулфияхоним мен ҳаёти ва ички кечинмаларини ифода- унутилмас мавқега эга бўлишида учун баҳор маликаси каби, гўёки Зул- лайди. Зеро, ўзбек халқи ана шундай оналарининг ўрни жуда беқиёс эди. фия шеърлари ва баҳор фасли унинг матонат соҳибларига жуда бой. Улар Буни шоиранинг ўзи ҳам қуйидаги ажиб таровати биргаликда ажратиб нафақат адабиёт, балки ҳаётнинг сатрлар орқали таъкидлаб ўтган. бўлмас гўзаллик, баҳор ҳавоси каби барча соҳаларида ўзларининг ўчмас «Агар истеъдодим бор бўлган бўлса, ёқимлиликни бахш этади. излари ва сўнмас хотираларини унинг чашмаси – онам. Агар адаби- абадиятга муҳрлашган. Шундай ма- ёт аҳлига бир кафт янглиғ шеърий Зеро, Зулфияхоним севимли тонат соҳибларидан бири бутун бир ҳосил тутган бўлсам, унинг уруғини турмуш ўртоғи Ҳамид Олимжондан ўзбек қизларининг севимли онаси, қалбимга аввал онам сочганлар». жуда эрта айрилади. Айнан ана шу ибрат тимсоли, ўрнак мактаби бўла айрилиқ азоби, қалбдаги кемтиклик, олган, садоқат ва вафо куйини бутун Дарҳақиқат, фарзанднинг эртанги соғинч ҳисси шоиранинг барча ҳаёти давомида баралла чала олган келажаги, унинг камолотида она- шеърларида сезилиб туради. Аммо шоира Зулфияхонимдир. Дарҳақиқат, ларнинг ўрни беқиёс. Шоиранинг шундай оғир юк ҳам ўзбекнинг мато- Зулфияхоним ҳар бир ўзбек қизининг онаси ҳам адабиётга қизиқувчан, натли шоираси қаддини бука олма- ибрат олишга арзигулик намуна шеърлар ва қўшиқларга ошуфта ди. Шоира энди нафақат ўзи балки мактаби десам муболаға бўлмайди. қалб оналардан бўлганлиги, бугунги Ҳамид Олимжон қаламини ҳам, ўз Ҳар қачон Зулфияхоним ҳаёти ва кунда биз ўзбек халқига Зулфия Ис- қўлига олишга аҳд қилди. Икки инсон ижоди ҳақида фикр юритар эканман роилова сингари забардаст, матонат учун тинмасдан ижод қилди. Турмуш хаёлимни ажиб бир ҳислар чулғаб тимсолини кашф этди десам адаш- ўртоғи Ҳамид Олимжон хотирасига олади. Бу сабр-қаноат, бардош маган бўламан. Зулфияхоним онаси атаб шеърлар, очерклар ёзди. ва Ватанга муҳаббат, оила, фар- ҳақида «Онам ҳозиргидек чароғон зандларга меҳр, қадриятларимизга даврда яшаса ё шоира, ё олима Зулфия Исроилованинг «Баҳор бўлган ҳурмат каби туйғулардир. бўларди» деб хотирлаши ҳам бежиз келди сени сўроқлаб» шеъри ўз умр эмасди. Шоиранинг бутун ижоди йўлдошининг порлоқ хотирасига атаб Ана шу матонат тимсоли бўлган давомида онани, аёлни улуғловчи ёзган асарлардандир. Ушбу шеър Зулфия Исроилова 1915 йил 1 март- оташин шеърлар ёзиши ҳам она- ажойиб ташбеҳлар билан Ҳамид да Тошкентнинг “Ўқчи” маҳалласида сининг меҳр-муҳаббати асносида Олимжон хотирасига, унинг ўчмас туғилган. Отаси Исроил Муслимов шаклланган эди. Зулфияхонимнинг ҳаётига Зулфия томонидан битил- заҳматкаш темирчи эди, онаси «Мен иш қизи» номли биринчи шеъ- ган дил сўзлари, қалб аламлари ва Хадича опа эса жуда кўп қўшиқ, ри 1931 йил 17 июлда «Ишчи» газе- кечинмаларининг, соғинч ҳиссининг эртак, афсона ва достонларни би- тасида босилиб чиқади. 1932 йил 17 ёрқин ифодасидир. лар ва болаларига айтиб берарди. ёшни қарши олганида, унинг «Ҳаёт Ҳовли мўъжазгина бўлса-да, унда саҳифалари» номли илк шеърий Ўзбек шоиралари орасида за- бир-биридан чиройли, муаттар тўплами омма юзини кўради. Сўнгра бардаст, матонатли, вафоли ёр, гуллар ўстириларди. Оиладагилар шеърлари, достонлари ва ҳикоялари меҳрибон она тимсолини маҳорат мусиқани, шеърни яхши кўрарди. эътироф қилиниб, турли нашрларда билан гавдалантирган Зулфияхоним Зулфия оиладаги кенжа фарзанд алоҳида китоблар кўринишида чоп ижоди, ҳаёти ва кечинмалари ҳар бўлиб, унинг тўртта акаси бор эди. этила бошлади. Зулфия шеърла- биримизнинг қалбимиздан чуқур жой Эҳтимол ҳаётда собитлик билан рининг халқчиллиги, сода ва чуқур олган ва уларга бўлган меҳр, ошуф- ҳар қандай қийинчиликларга бўйин маъно мазмунга эга эканлиги унинг талик ҳисси ҳар бир ўзбек қизнинг эгмасдан, кураша оладиган инсон мухлислари эътиборини, меҳрини юракларида абадийга муҳрланиб сифатида шаклланишида оиласи ва қозонди. Зеро, шоира самимийлик қолиши аниқ! акаларининг тарбияси катта аҳамият ва соддалик, ўзбек халқига хос меҳр- касб этгандир. Зулфияхонимнинг муҳаббат туйғуларини маҳорат би- Динара ЎКТАМОВА, Тошкент тиббиёт академияси Тиббий педагогика факультети 3-босқич талабаси Ҳикмат Ўзидан бошқа ҳаммани ёмон кўрадиган одам Ҳикмат охир-оқибат ўзидан бошқа ҳамманинг нафратига йўлиқади!

TIBBIYOTNOMA № 05 2021 YIL 26 MAY 7 Барҳаёт сиймолар ЎЗБЕКИСТОН ДЕОНТОЛОГЛАРИ УСТОЗИ Отамиздек азиз бўлган Эркин Йўлдошевич Қосимов (Аллоҳ у зотни раҳматига ноил қилган бўлсин) ҳақида ёзиш биз учун ҳам осон, ҳам қийин. Осонлиги – устоз билан маълум бир муддат бир макон бир замонда умргузаронлик қилиш, битта илм даргоҳида ишлаш, ҳар куни юз кўришиш бахтини Аллоҳ насиб этгани ҳамда биз устознинг биографик “Файласуф ҳаким” ҳамда “Яна баҳор келди Сизни сўроқлаб” хотира китобларини битганимиз бўлса, қийинлиги – ҳанузгача уни йўқотганлигимиз, дийдор қиёматга қолганлигига кўника олмаётганлигимизда. Устоз вафотидан кейин Гўзалхон келинойимиз менга қўнғироқ қилиб, кичик тиббиёт ходимлари учун маънавий-мафкуравий дастуруламалдир. устоз ўлими олдидан мени кўришга қанчалик интиқ бўлганлигини гапириб Устознинг ушбу китобидан бир қатор иқтибослар келтирамиз. берганди. Биз хизмат сафари боис, олисларда бўлганимиз учун домлани “Деонтология“ кишининг хулқи, одоби ҳақидаги фанни ифодалаш учун охирги йўлга кузата олмай қолганимиздан ҳанузгача таассуфдамиз. Қани энди фалакнинг ўжар чархини ортга айлантириб, ўша устоз тирик, шукуҳли ўн бешинчи асрнинг бошларида инглиз файласуфи Бентам томонидан дамларга қайтсам дейман, аммо бунинг имкони йўқлигини биламан, таомилга киритилган эди. Бу атама жорий қилинмасидан аввал тиббиёт биламан-да, озорланамиз. ходимининг адаб қоидаларини тартибга солувчи ахлоқ қоидалари ва қасамёдлар ёзма манбаларда топилган. Манунинг “Ведалар” номли ҳинд Устоз ҳақиқий маънода комил инсон эдилар. У киши ўзларида ода- “Қонунлар мажмуаси”даёқ тиб ходимининг ахлоқ қонун-қоидалари санаб мийлик, поклик, меҳрлилик, мурувватлилик, бағрикенглик, сахийлик, ўтилган. Буқротнинг “Қасам”ида ҳам тиб ходимининг хулқ-атворлари қандай ростгўйлик, оилапарварлик, ватанпарварлик, камтарлик, андишалилик, бўлиши келтириб ўтилган. Деонтология бир қатор йўналишлардан иборат. фидойилик, фаросатлилик, ҳушёрлик, мардлик, жонкуярлик, қатъийлик, пухталик, вазминлик, улуғворлик, мулоҳазалик, нозиктаблик, ҳамдардлик, 1. Шифокор ва бемор орасидаги мулоқот. оддийлик, умидбахшлик, меҳнаткашлик, масъулиятлилик, эътиқодлилик, 2. Шифокор билан беморнинг яқин кишилари (қон-қардошлари, ташаббускорлик, ахлоқлилик, билимдонлик, мустақил фикрлилик каби дўстлари, ҳамкасабалари) орасидаги муносабат. кўпдан-кўп фазилатларни жо қилган эдилар. Албатта, устознинг фазилат- 3. Шифокор ва унинг қўл остидаги кичик тиб ходимлари (ҳамширалар, лари, фоний дунёда ўзларидан қолдириб кетган илмий-тиббий мероси ху- кичик тиб ходимлари) орасидаги муносабат. сусида гапирадиган бўлсак, битта китобга сиғмаслиги табиий. Шу боисдан 4. Шифокор ва беморнинг даволаш жараёнидаги ҳуқуқ ва мажбуриятлари. ҳам унинг фазилатлари орасида барча шогирдларига, шу жумладан, менга 5. Устоз ва шогирд муносабатлари. қилган саховати, бағрикенглиги ва инсонийлиги хусусида хотираларимдан 6. Шифокор фаолияти мобайнидаги хато ва камчиликлар. бир шингил келтириб ўтмоқчиман. Мен номзодлик диссертациясини ҳимоя 7. Шифокор сақлаши лозим бўлган сир-асрорлар. қилганимдан кейин маҳаллийчилик ва такаббурликни бор бўйича кийиб Тиббий деонтология ва касб этикаси қонун-қоидаларининг тиббиёт ама- олган аллақандай ғаразли қалб эгаларининг саъй-ҳаракатлари билан Олий лиётига тўғри жорий қилиниши тиб ходимининг онги, савияси, дунёқараши, Аттестация Комиссиясида тасдиқдан ўтказиш бироз орқага чўзилиб, текши- билимлари мезони ва қайси жамиятда яшаётганлиги билан боғлиқ. риш устига текшириш олиб борилди. Бундан хабар топган Эркин Қосимов Деонтологияда “ятрогения“ тушунчаси бор. Бу тиб ходимининг фаро- қаттиқ сиқилдилар, менга руҳий ва маънавий мадад бериш билан бирга сатсизлиги, илми саёзлиги, ножўя кўрсатмалари, қўпол хатти-ҳаракатлари, ҳақиқат қарор топгунига қадар тиниб-тинчимади. Дипломимни қўлимга лоқайдлиги туфайли пайдо бўлган касалликдир. Бу буюк тиб алломаси олганимда эса устоз ўзларини мендан ҳам бахтли ҳис қилган эдилар. Гиппократнинг “Зарар келтирма” деган нақлининг бузилиши оқибатидадир. Бундай касалликлар бугунги кунда учрайдиган хасталикларнинг 10 фоиз- “Сўзда сеҳр, шеърда эса ҳикмат бор”, дейдилар. Устоз шифокорнинг дан ортиғини ташкил қилади. сўз санъатини, мулоқот ва муомала маданиятини фан даражасига олиб Шифокор сири деганда кўпинча бемор тўғрисидаги маълумотлар, чиққан инсон эдилар. Ўзбекистан Республикасида тиббий деонтология касалликнинг нохуш якуни, руҳий зиён етказувчи ташхислар тушунилади. ва касб этикасига оид биринчи мукаммал дарслик ҳам устоз қаламига Тиб ходимининг фаолиятида аксарият шундай ҳолатлар бўладики, шифокор мансубдир. Албатта, устозга қадар тиббиётнинг айрим жабҳалари бўйича сир-асрори алдаш билан боғлиқ бўлади, бу “муқаддас ёлғон” деб аталади. бу борада узуқ-юлуқ адабиётлар мавжуд эди. Аммо устоз ҳаётлари мо- Шифокорнинг ўлими муқаррар бўлган оғир бемор тўшаги ёнидаги хатти- байнида ўзлари амал қилиб келган хушхулқлик, самимият, покизалик каби ҳаракатлари тиббиёт деонтологиясининг мушкул масалаларидан бири хислатларни барча бўлғуси шифокорларда кўришни астойдил орзу қилган бўлиб келмоқда. Масалан беморга ўлим эҳтимолини маълум қилиш ёки эдилар, шу боис ҳам бундай шарафли ва мураккаб ишга қўл урганди. қилмаслик, агар у ҳақда маълумот берилса, уни қай шароитда ва қай тарзда Устоз умр бўйи сўз ва иш бирлигига амал қилиб келди. Шу билан бирга амалга оширишдадир. Беморга мутлақо умидсиз охир-оқибат тўғрисидаги ҳаётини адоғига қадар шифокорлик ва ижодкорликни ажиб бир тарзда аччиқ ҳақиқатни маълум қилиш, бу, аввало, унинг ҳаётидаги энг муҳим уми- уйғунлаштириб яшадилар. Бугунги кунда домламиздан қолган мингга яқин дини ғорат қилиш, охирги кунларини зим-зиёга айлантиришдир. мақола ва тезислар, ўнлаб дарсликлар, монографиялар, илмий-оммабоп Устоз ҳар тарафлама комил инсон, қомусий олим сифатида Амери- рисолалар, ихтиро ва рационализаторлик таклифлари устознинг тирикли- када ҳам тан олинган, 2000 йили Халқаро биография институти томони- гидан мужда бериб турибди. дан Жаҳоннинг энг нуфузли 2000 нафар олими рўйхатига киритилган, мустақиллигимизнинг 11 йиллиги муносабати билан эса Ўзбекистонда хизмат Устоз Ўзбекистон Республикасида шифокорнинг муомала маданияти кўрсатган шифокор, Ўзбекистон соғлиқни сақлаш аълочиси унвони берилган. ва нутқ маҳорати бўйича етук мутахассис бўлганлиги боис бу борада ўнлаб Умри азизнинг адоғига қадар ҳормай-толмай инсонлар саломатлиги, бахти- суҳбатлар уюштириб, аввалги китобларимиз ва давомли нашрларда чоп саодати йўлида хизмат қилган комил инсон сифатида хотирамизда қолган. этганмиз. Қуйидаги суҳбат эса устознинг “Шифокорнинг нутқ маданияти ва Илоҳо, устознинг ётган ерлари юмшоқ, сафардошлари фаришталар, бемор билан мулоқот санъати” ўқув қўлланмаси 2002 йилда чоп этилиши манзиллари шоҳиста-ю жаннат бўлсин! муносабати билан уюштирилган бўлиб, “Яна баҳор келди Сизни сўроқлаб” китобимизга киритилган. Алижон ЗОҲИДИЙ, Республика Ёзувчилар уюшмаси аъзоси, Соғлиқни сақлаш аълочиси, – Тиббиёт деонтологияси (лотинча “деон” – зарур, лозим бўлган нарса ва “логос” – таълимот) тиббиёт ходимининг бурчи, одоби ҳақидаги фан Қутбиддин НИЗОМОВ, бўлиб, шифокорлар, тиббиёт тадқиқотчилари, олимлар, ҳамширалар ва Соғлиқни сақлаш аълочиси, Турон ФА академиги Ҳикмат Қалби қоғоздек оқ, қоғоздек ёнадиган одамдангина Ҳикмат чинакам ёзувчи чиқади

TIBBIYOTNOMA8 № 05 2021 YIL 26 MAY ТОШКЕНТ ТИББИЁТ АКАДЕМИЯСИ ВА МАҲАЛЛАЛАР ҲАМКОРЛИГИ (Боши 1-бетда.) сида тарғибот ишлари бўйича мал функционал ҳолатга келтирилди. маҳаллалардаги ижтимоий, сиёсий ва Унда ишлайдиган врачлар, лабо- - Шунингдек, маҳаллаларда иқтисодий масалалар, Ёшлар маса- рантлар учун махсус ўқишлар ташкил ҳамкорлик иш режалари асосида лалари ва уларни иш билан таъмин- этилди. 40 та маҳаллада “Соғлом турмуш ланиш даражаси, уюшмаган ёшлар тарзи”, 6 та маҳаллада “Ёш оила- фаолияти ўрганилди. Бундан ташқари ТТА ҳудудига яқин ларни психологик кўрикдан ўтказиш”, жойлашган “Хислат”, “Жийдали”, “Ши- “Оилавий низоларни келиб чиқиш - То ш к е н т, З а н г и ота т ум а н - фокорлар”, “Беруний” ва “Чилонзор- сабаблари ва уларни бартараф этиш лари ва Чирчиқ шаҳридаги барча Оқтепа” маҳаллаларида 2 марта тиб- тамойиллари” мавзуларида учрашув- маҳаллалардаги тиббий бригадалар ва бий кўриклар, спорт соғломлаштириш лар, 2 та маҳаллада Тошкент тибби- оилавий поликлиникаларнинг фаоли- тадбирлари ва бошқа турдаги турли ёт академиясининг етук мутахассис яти ўрганилиб, уларнинг тиббиётнинг хил тадбирлар ўтказилди. профессор-ўқитувчилари томонидан бирламчи бўғинларидаги ишларни тиббий кўриклар ташкил этилди. 12 та яхшилаш бўйича амалий ёрдам берил- Бу каби тадбирлар Тошкент тиб- маҳалладаги қийин шароитга тушиб ди. Барча оилавий поликлиникалар ва биёт академияси ва маҳаллалар қолган, “Темир дафтар”га кирган оила- оилавий шифокорлик пунктларидаги ҳамкорлиги доирасида ўтказилаётгани, лар билан суҳбатлар ўтказилди. лаборатория ускуналари: ФЭК ва ўз навбатида аҳоли бундан мамнунли- анализаторларни тўғри ишлашини гини таъкидлаш жоиз. - “Бир зиёли бир маҳаллага таъминлаш мақсадида текширувдан маънавий ҳомий” тамойили асо- ўткизилиб, калибровка қилинди, нор- А.САЙДУЛЛАЕВ, ТТА Ёшлар билан ишлаш, маънавият ва маърифат бўлими услубчиси ТОШКЕНТ ТИББИЁТ АКАДЕМИЯСИ БЎЙИЧА ҚУЙИДАГИ ВАКАНТ БЎШ ИШ ЎРИНЛАРИГА ТАНЛОВ ЭЪЛОН ҚИЛИНАДИ: (2021 йил май) Кафедра мудири “Отоларингология ва стоматология” кафедраси 1-сон даволаш факультетига қарашли “1-сон Олий маълумотли ҳамшира факультетига қарашли “Ижтимоий фанлар” кафедраси факультет госпитал терапия ва касб касалликлари курси билан” кафедраси Доцент 1-сон даволаш факультетига қарашли “1-сон 2-сон даволаш факультетига қарашли “1-сон ички умумий ва болалар жарроҳлиги” кафедраси касалликлар” кафедраси 1-сон даволаш факультетига қарашли “1-сон ички Тиббий профилактика факультетига қарашли касалликлари пропедевтикаси” кафедраси “Коммунал ва меҳнат гигиенаси” кафедраси 2-сон даволаш факультетига қарашли 2-сон даволаш факультетига қарашли “Суд “Патологик анатомия” кафедраси тиббиёти ва тиббиёт ҳуқуқи” кафедраси 2-сон даволаш факультетига қарашли Катта ўқитувчи “Дерматовенерология” кафедраси 2-сон даволаш факультетига қарашли Тиббий профилактика факультетига қарашли “Дерматовенерология” кафедраси “Атроф-муҳит гигиенаси” кафедраси Ассистент Тиббий профилактика факультетига қарашли “Гистология ва тиббий биология” кафедраси 1-сон даволаш факультетига қарашли Ҳужжатларни қабул қилиш муддати бир ой эълон қилинган кундан бошлаб, ректоратнинг девонхона бўлимига топширилади. Манзилимиз: Олмазор тумани, Фаробий кўчаси, 2-уй. MUASSIS: MUHARRIR TAHRIR HAYATI: Gazeta Pentium-IV Q.Nizomov (Bosh muharrir o’rinbosari), kompyuterida sahifalandi va Toshkent TOSHKENT TURDIQUL Tibbiyot аkademiya RISOGRAFida TIBBIYOT BOBOMURATOV O.Hazratov, A.Zohidiy, D.Norgulov, AKADEMIYASI L.Abduqodirova, М. Hasanova 400 nusxada chop etildi. Manzilimiz: Gazeta Toshkent Matbuot va axborot Mualliflar fikri tahririyat nuqati nazaridan farqlanishi boshqarmasida 2007-yil 15-yanvarda mumkin. Maqolalardagi ma`lumotlar uchun Toshkent shahri, Farobiy 02-0049 raqam bilan ro’yxatga olingan mualliflar javobgardir ko’chasi, 2-uy Бепул тарқатилади Nashr uchun ma`sul Q.Nizomov Topshirish vaqti: 14.00