TTA Tibbiyotnoma gazetasi (2017-yil fevral)

TIBBIYOTNOMA8 № 2 2017 YIL FEVRAL TIBBIYOTNOMA ТОШКЕНТ ТИББИЁТ АКАДЕМИЯСИ БЎЙИЧА БЎШ ПРОФЕССОР- ЎҚИТУВЧИ ХОДИМЛАР ТАРКИБИГА ТАНЛОВ ЭЪЛОН ҚИЛАДИ: Доцент Тиббий педагогика факультетига қарашли “Психиатрия ва нар- TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI NASHRI № 2 2017 YIL FEVRAL кология” кафедраси Даволаш факультетига қарашли “Факультет ва госпитал 8 март – Халқаро хотин- Тиббий педагогика факультетига қарашли “Факультет ва госпитал қизлар куни жарроҳлик № 1 ” кафедраси терапия № 2” кафедраси “БИР ҚЎЛИДА БЕШИК Катта ўқитувчилар Малака ошириш факультетига қарашли “Акушер ва гинекология ТЕБРАТГАН, БИР ҚЎЛИДА ДУНЁ № 1” кафедраси Тиббий профилактика факультетига қарашли “Одам анатомияси ТЕБРАТГАН ЗОТЛАР” ва ОЖТА” кафедраси Малака ошириш факультетига қарашли “Ички касалликлар № 1” кафедраси Шарқда азалдан хотин-қизлар ва уларнинг Тиббий профилактика факультетига қарашли “Эпидемиология” шаъни муқаддас саналиб, уларга нисбатан кафедраси Малака ошириш факультетига қарашли “Травматология, ортопе- алоҳида ҳурмат ва эътибор бериб келин- дия ХДЖ ва нейрожарроҳлик № 1” кафедраси ган. Бутун маърифий дунёда хотин-қизлар Тиббий профилактика факультетига қарашли “Болалар, манфаати деган алоҳида масала бор ва ўсмирлар ва овқатланиш гигиенаси” кафедраси Олий маълумотли ҳамшира факультетига қарашли “Жамоат са- уни ўрганиш, ечимини топишга жуда катта ломатлиги, соғлиқни сақлашни ташкил этиш ва бошқариш, фуқаро аҳамият берилиши бежиз эмас. Ўзбекистон Тиббий профилактика факультетига қарашли “Информатика, мудофааси” кафедраси мустақилликка эришгач, жамиятимизда хотин- биофизика ва нормал физиология” кафедраси қизларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш давлат Олий маълумотли ҳамшира факультетига қарашли “Тиллар” сиёсати даражасига кўтарилди. Малака ошириш факультетига қарашли “Ички касалликлар № 1” кафедраси кафедраси Маълумки, аёлларга нисбатан ўтган давр- Даволаш факультетига қарашли “Хирургик касалликлари” ка- лар давомида давом этиб келаётган андаза- Тиббий педагогика факультетига қарашли “Гистология ва тиббий федраси вий муносабатлар ҳозирги кунга келиб, озод биология” кафедраси ва эркин жамиятда янги мазмун, янги маъно Даволаш факультетига қарашли “Факультет госпитал жарроҳлик кашф этмоқда. Даволаш факультетига қарашли “Анестезиология ва реанима- № 1” кафедраси Тарихдан биламизки, аёлларнинг жами- тология” кафедраси Даволаш факультетига қарашли “Акушер гинекология № 2” ятдаги ҳолатига муносабат турли даврларда кафедраси давлат сиёсатига қараб ўзгариб келди. Зеро, Ассистентлар хотин-қизлар ҳар қандай жамиятда ҳам Даволаш факультетига қарашли “Ички касалликлар № 2” ка- оиланинг асосини ташкил этган. “Аёллар Тиббий педагогика факультетига қарашли “Юқумли ва болалар федраси бир қўллари билан бешик тебратсалар, бир қўллари билан дунёни тебратади”, деган гап юқумли касалликлари” кафедраси Даволаш факультетига қарашли “Болалар касалликлари № 2” бежиз айтилмаган. Шу боисдан масалага кафедраси чуқурроқ ёндошадиган бўлсак, ҳар бир жами- Тиббий педагогика факультетига қарашли “Гистология ва тиббий ятнинг тараққиёти, адолатлиги ва инсонпар- Даволаш факультетига қарашли “Умумий ва болалар варлиги аёлларга бўлган муносабат билан биология” кафедраси жарроҳлиги” кафедраси белгиланади. Тарихга бир назар ташлайлик. Аёлларга муносабат улар ҳуқуқларининг та- Тиббий педагогика факультетига қарашли “Онкология, нур диаг- Даволаш факультетига қарашли “Факультет ва госпитал терапия рихий илдизлари қаерга бориб тақалади. Аёл № 1” кафедраси сиёсатчи, давлат арбоби, шоира, олим, жами- ностикаси ва терапия” кафедраси ятга энг зарур инсон. Кўриб турибмизки, агар Даволаш факультетига қарашли “Болалар касалликлари №1” биз кўҳна тарихимиз саҳифаларини варақлаб Тиббий педагогика факультетига қарашли “Травматология, орто- кафедраси чиқсак аёлларнинг жамиятда тутган ўрнини яққол кўрамиз. Ҳатто Буюк темурийлар сал- педия ХДЖ ва нейрожарроҳлик” кафедраси танатида Амир Темурнинг суюкли рафиқаси Бибихоним мамлакат ижтимоий ҳаётида катта Тиббий педагогика факультетига қарашли “Ички касалликлар роль ўйнаган. № 3” кафедраси (Давоми 2-бетда.) Ҳужжатларни қабул қилиш муддати эълон қилинган кундан бошлаб бир ойда ректоратнинг ҚУТЛАЙМИЗ! девонхона бўлимига топширилади. Манзилимиз: Олмазор тумани, Фаробий кўчаси, 2-уй. Азиз ва ҳурматли, муҳтарама профессор- БЎЛҒУСИ ШИФОКОРЛАР БИЛАН МУЛОҚОТ ўқитувчилар, қадрли талаба-қизлар! Сизларни яқинлашиб келаётган баҳор байрами ҳамда Халқаро Пойтахтимиздаги “Туркистон” санъат саройида умумий амалиёт шифокорлари хотин-қизлар куни билан чин дилдан самимий муборак- бод этаман. Тошкент Тиббиёт академияси ташаббуси билан юқори тайёрлаш тизимини такомиллаш- курс талабалари иштирокида тадбир бўлиб ўтди. Унда тириш, таълим, фан, амалиёт Дарҳақиқат, Тошкент Тиббиёт академияси илмий, Ўзбекистон Соғлиқни сақлаш вазирлиги ва унинг ҳамкорлигини мустаҳкамлаш, олис ташкилий ва бошқа жараёнларда қўлга киритилаётган жойлардаги тузилмалари вакиллари, профессор- ҳудудларда яшовчи аҳолига за- ютуқларни аёлларнинг иштирокисиз тасаввур этиб бўлмайди. Уларнинг меҳнатдаги, илмий-ижодий изла- монавий тиббий хизмат кўрсатиш нишдаги ва ўқув жараёнидаги фидойилигини ҳамиша юксак қадрлаймиз. Билимли, зукко, ҳар томонлама ўқитувчилар, талабалар иштирок этди. сифатини оширишда ёш мутахас- ўрнак олса арзийдиган талаба-қизларимиз сафи йил сислар салоҳиятидан оқилона фой- сайин ортиб бораётганлиги бизни қувонтиради. Биз ал- батта бундай ёшларимиз билан фахрланамиз. Тошкент Тиббиёт академияси рек- йилнинг 5 январь ва 7 февраль кун- даланиш борасида фикрлашилди. Қадрли устоз-мураббийлар, опа-сингиллар! Сизлар- тори Л.Тўйчиев ва бошқалар аҳолига лари бўлиб ўтган мажлисларда бел- Иш берувчи ташкилотлар бўш иш нинг барчангизни гўзаллик ва нафосат айёмингиз билан яна бир бор қутлайман. Сизларга мустаҳкам соғлиқ, замонавий Тиббий ёрдамни ташкил гиланган вазифалар, соғлиқни сақлаш жойлари тўғрисида битирувчиларга гўзаллик, оилавий бахт, хонадонингизга файзу барака этишда соғлиқни сақлаш тизими олди- тизимидаги муаммоларни ҳал қилиш маълумот берди. тилайман. да турган устувор вазифалар, бу чора- ва соҳа ривожини янги босқичга Тошкент Тиббиёт академияси ректорати ва касаба Л.ТЎЙЧИЕВ, уюшмаси фармакология кафедраси мудири, биология тадбирларни ўз вақтида ҳаётга татбиқ олиб чиқиш билан боғлиқ бошқа фанлари доктори Мунира Жўрақуловна Аллаевага ўғли Тошкент Тиббиёт академияси ректори этишда малакали мутахассисларнинг долзарб масалалар муҳокама ўрни хусусида сўз юритди. қилинди. Умиджон Исмат ўғли Ахматовнинг Ўзбекистон Республикаси Президенти Тадбирда тиббий таълим- бевақт вафоти муносабати билан чуқур таъзия изҳор Шавкат Мирзиёев раислигида 2017 ни янада ривожлантириш, этади. MUASSIS: MUHARRIR TAHRIR HAYATI: Gazeta Pentium-IV Ҳикмат Ҳикмат TOSHKENT Q.Nizomov (Bosh muharrir o’rinbosari), kompyuterida sahifalandi va Toshkent TIBBIYOT TURDIQUL O.Hazratov, D.Hidaуeva, D.Norgulov, Tibbiyot аkademiya RISOGRAFida AKADEMIYASI BOBOMURATOV L.Abduqodirova, D. Xudoyqulov 400 nusxada chop etildi. Manzilimiz: Gazeta Toshkent Matbuot va axborot Mualliflar fikri tahririyat nuqati nazaridan farqlanishi Оналарни эъзозлаш — туғилгандан boshqarmasida 2007-yil 15-yanvarda mumkin. Maqolalardagi ma`lumotlar uchun Toshkent shahri, Farobiy ўлгунгачадир. 02-0049 raqam bilan ro’yxatga olingan mualliflar javobgardir ko’chasi, 2-uy Nashr uchun ma`sul Q. Nizomov Topshirish vaqti: 14.00

TIBBIYOTNOMA2 № 2 2017 YIL FEVRAL TIBBIYOTNOMA № 2 2017 YIL FEVRAL 7 8 март – Халқаро хотин-қизлар куни АЁЛ ПСИХОЛОГИЯСИ НЕЪМАТ Эридан мамнун бўлиб турганида: “БИР ҚЎЛИДА БЕШИК ТЕБРАТГАН, БИР ҚЎЛИДА ДУНЁ ТЕБРАТГАН ЗОТЛАР” Аёллар! Йиғлаб кўнглингизни бўшатишдек неъматни ато этгани -Аваз! Авазчик! Турақолсинлар энди! Вой ўзимнинг асал боламдан! учун Яратганга шукроналар қилинг! Вой ўзимнинг полвон боламдан! “Адажоним қани?” дейсизми? Адажо- нингиз ишга кетдилар. Авазжон ҳам “ишга” борадилар. Адажониси-чи, ОНА ҚАЛБИ Авазжонга-чи, ка-а-аттакон шоколад олиб келадилар. Авазжончи, (Давоми. Боши 1-бетда.) Ўзбекистон да барча фуқаролар бир хил ҳуқуқ аёлларнинг оилада, давлат ва жами- адажонисига ўхшаган паҳлавон йигит бўладилар... Вой, иштонча яна Бундан кў-ў-ўп йиллар аввал бир нарсадан қаттиқ изтиробга ва эркинликларга эга бўлиб, жинси, ят қурилишида ҳуқуқий, ижтимоий, ҳўл бўпти-ку! Майли, ҳозир алмаштирамиз-да. Вой ўзимнинг тойчоғим! тушдим. Уч кеча-кундуз деярли ухламадим. Ҳеч ким билан гаплашмай Республикаси- ирқи, миллати, тили, дини, ижтимоий иқтисодий ва маънавий манфаатларини қўйдим... келиб чиқиши, эътиқоди, шахси ва ҳимоя қилиш тизимини такомиллашти- Эридан хафа бўлиб турганида: нинг давлат мустақиллигини қўлга ки- ижтимоий мавқеидан қатъи назар, ришга қаратилгандир. – Аваз! Ҳой Аваз! Тур Шунда онам кўзимга узоқ термилиб ўтирди-да, шундай деди: қонун олдида тенг эканлиги билан бир ўрнингдан ялпайиб ёт- -Ўғлим! Сен учун менинг жони-жаҳоним оташ-алангага айланиб ёниб қаторда, алоҳида модда, яъни 46-мод- Хотин-қизлар Конституция би- дага кўра хотин-қизлар ва эркаклар тенг лан берилган ҳуқуқдан фойдаланиб, кетганида бошқаларнинг ҳуқуқли эканлигининг мустаҳкамланиши Ўзбекистон Республикасида давлат ва ритиши муносабати билан ижтимоий мамлакатимизда хотин-қизларнинг жамиятни бошқаришда иштирок этишда май! Сенинг боғчангга Ўткир Ҳошимов, Ўзбекистон халқ ёзувчиси этагининг учи ҳам тута- ҳуқуқларини таъминлаш борасидаги салмоқли ўринни эгаллайди. Бугунги мен боришим керакми? майди! Нега мени бунча- ҳаётнинг барча соҳаларида демократ- давлат эътибори даражасидан далолат кунда аёллар ташкилот, корхона ва муас- “Ада”лама! Аданг ишга “Дафтар ҳошиясидаги битиклар” лар куйдирасан, болам?! бериб турибди. сасаларнинг турли бўғинларида фаолият лаштириш жараёнида туб ўзгаришлар кўрсатмоқдалар. кетди-да, гўрга борар- китобидан сатрлар ... Онамнинг ўша гап- Хотин-қизларнинг меҳнат ва турмуш миди?! Ие, иштонинг яна ларини эсласам, ҳар гал содир бўлмоқда. Бу ўзгаришларнинг мар- шароитларини янада яхшилаш, оилани Ўзбекистон келажаги буюк давлат ҳўлми? Сияман, десанг томоғимга бир нима мустаҳкамлаш, ёш авлодни ижтимоий бўлишини ҳаммамиз орзу қиламиз ва казида инсон турибди, унинг ҳуқуқлари муаммоларига эътиборни янада кучай- бутун меҳнатимиз, ўй ва интилишларимиз ўласанми, хўкиздек бола! тиқилиб қолаверади... тириш, аёлларнинг ижтимоий ҳаётда шунга қаратилган. Шу буюк келажак сари Ариллама! Отангдан нима ОФТОБ ЧИҚАР ОЛАМГА ва эркинликлари муҳофазасига устувор фаол қатнашишлари учун қулай шароит- қадам қўяётган эканмиз, ҳеч бир иккилан- роҳат кўрдиму, сен нима каромат кўрсатардинг! Дунёда ҳеч қандай чегарани тан олмайдиган иккита мўъжиза бор. лар яратиш борасидаги вазифаларни масдан айтишимиз мумкин: буюк кела- Бири – Қуёш нури, иккинчиси – Она меҳри. аҳамият берилмоқда. Айниқса, аёллар- оғишмай амалга ошириш эндиликда ҳар жакни буюк инсонлар яратади, буюк ин- ҚИЁС ҚИРҚ ЖОН қачонгидан ҳам муҳим ва долзарб вази- сонларни эса фақат буюк аёллар дунёга Дунёда Онага қиёслаш мумкин бўлган икки нарса бор. Хотин кишининг жони қирқта бўлади, десалар ажабланманг. Негаки нинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш муаммо- фалардан бири бўлиб қолди. Республика келтириб, ўстириб, тарбиялаши мумкин. Она тили, Она Ватан. у битта жонни ўзига олиб қолиб, ўттиз тўққизтасини фарзандларига хотин-қизларнинг жамоат ташкилоти Бу ўринда аёлларимиз соғлом, ўқимишли АЁЛ ҚАЛБИ беради... сига давлат алоҳида эътибор қаратмоқда. сифатида, Ўзбекистон Хотин-қизлар ва оқила бўлишлари, қолаверса уларнинг Аёл қалби тескари магнитга ўхшайди: яқинлашсанг – узоқлашади, қўмитаси фаолият юритиб келмоқда. маънавий, ҳуқуқий билим даражалари, ўз узоқлашсанг – яқинлашади. Аёллар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, бурч ва мажбуриятларини қай даражада Дарҳақиқат, умумдавлат, умумхалқ ҳис этишлари катта ўрин тутади. уларнинг мамлакатимиз сиёсий-ижти- аҳамиятга молик муаммолар ва ва- зифалар ичида энг асосий мавзу бу Л.АБДУҚОДИРОВА, моий, социал-иқтисодий ва маданий МЎЪТАБАР ЗОТ СИНОВ ТТА хотин-қизлар қўмитаси раиси ҳаётида тўлақонли иштирок этишини таъ- Аёл кишига аввало Она деб қарасак, ҳаммаси жой-жойига тушади. Бир нарсани кўп кузатдим. Она овқатга ўтирган замон чақалоқ минлаш, хотин-қизлар ҳамда ёшларнинг МЕҲР ВА МАКР йиғлайверади. Кексалар, бунақа пайтда болани шайтон чимчилай- Аёл меҳри – асалдек тотли. Аёл макри – заҳардек хавфли. маънавий ва интеллектуал савиясини ди, дейдилар. Билмадим... Худонинг ўзи кечирсинку, менимча гап ОНАМНИНГ ЎГИТИ юксалтириш борасида олиб бораётган шайтонда эмас. Бу – Тангрининг она меҳрини синаш усулларидан Йиғлаб турган гўдакнинг бегонаси бўлмайди. ишларнинг самарадорлигини ошириш бири бўлса ажабмас... мақсадида Президентимизнинг 2004 БАҲОРГИ КЎКАТЛАРНИНГ ШИФОБАХШ ХУСУСИЯТЛАРИ йил 25 майдаги “Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси фаолиятини қўллаб-қувватлаш Узоқ давом этган қиш фаслидан сўнг инсон организимида витаминлар, минерал моддалар, оқсил ва углеводларга ҳар қачонгидан ҳам кўпроқ эҳтиёж сезилади. Бу танқисликни кўклам кўкатлари ва борасидаги қўшимча чора-тадбирлар гиёҳлари билан тўлдириш айни муддаодир. Буларга янги укроп, кашнич, саримсоқпиёз, кўк пиёз, ровоч, жағ-жағ, исмалоқ, шовул, ялпиз, матор, семизўт ва бошқалар мисол бўла олади. тўғрисида”ги Фармони қабул қилинди. Ушбу ҳужжат республика хотин-қизлари ҳаётидаги муҳим воқеадир. Конституциямизнинг 18-моддаси- га асосан, Ўзбекистон Республикаси- Ялпиз. Нафақат кўклам таомлари учун ошкўк ва ди, томирларни мустаҳкамлайди, ошқозон ости бези ёрланган дамлама билан ғарғара қилинса, бактериялар зиравор, балки доривор малҳам эканлиги билан ҳам фаолиятига ёрдам беради, гипертония касаллигининг таъсирини камайтиради. УЗОҚНИ КЎЗЛАГАН МАҚСАД ажралиб туради. Ялпизнинг таркибида эфир мойлари, олдини олади, енгил сурги сифатида таъсир кўрсатади, органик кислоталар, флавоноидлар, каротин, глюкоза, ҳужайраларнинг қаришини секинлаштиради. Бундан Ровоч. Халқ табобатида ровоч илдизи ва меваси- Президентимиз Ш.Мирзиёевнинг шу йил 7 февралдаги масалаларга ечим топиладики, бу халқимиз турмуш фаровонли- С витамини, минерал тузлар мавжуд. Халқ табобатида ташқари, асаб фаолияти бузилган ва қаттиқ толиққан дан тайёрланган дамлама ошқозон – ичак хасталик- Фармони билан тасдиқланган 2017-2021 йилларда Ўзбекистон гининг янада юксалишига олиб келади. ялпизнинг қўлланилишига бир қанча тавсияларни кўриш кишиларга ҳам исмалоқнинг фойдаси катта. Ич яхши лари, нотўғри овқатланиш сабабли ич бузилиши (ич Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши мумкин. Жумладан Абу Али Ибн Сино ялпиз билан юрмаганда ва қорин дам бўлган маҳалларда 10 грамм кетиши), қовуқ, аёлларда бачадон шамоллашларида бўйича Ҳаракатлар стратегияси давлат ва жамият қурилиши Ҳаракатлар стратегиясида аҳоли, айниқса, аёллар, ёшлар ичак оғриқларини даволаган. Уни овқатни яхши ҳазм исмалоқ баргларини бир стакан сувда қайнатиб ичилса, қўлланилади. Равоч барги қўшилган таом ва егуликлар тизимини такомиллаштириш, қонун устуворлигини таъминлаш бандлигини таъминлаш, шу мақсадда тадбиркорлик, оилавий қилдирувчи восита сифатида тавсия этган. Шунингдек, ичаклар иши анча ривожланиб, қорин дамлиги камая- эса иштаҳасизликни бартараф этади. ҳамда суд-ҳуқуқ тизимини янада ислоҳ қилиш, иқтисодиёт ва бизнес ҳамда ҳунармандчиликни ривожлантириш, аёллар меъда- ичак йўли спазми ва ўт-тош касалликлари, баво- ди. Милклар яллиғланишида оғизни, бодомсимон без ижтимоий соҳани ривожлантириш, хавфсизлик, миллатлараро ва қизларнинг саломатлигини мустаҳкамлаш, улар орасида сил, аёлларда ҳайз циклиник маромининг бузилишида оғриганда томоқни исмалоқнинг янги олинган суви би- Момақаймоқ. Қон айланиши, моддалар алмаши- тотувлик ҳамда диний бағрикенглик муҳитини таъминлашга жисмоний тарбия ҳамда спортни оммалаштириш, шунинг- ялпиз дамламалари тавсия этилади. Ялпиздан тайёр- лан чайқаш фойда беради. Исмалоқ таркибида шовул нувининг бузилиши ҳамда ҳазм қилиш жараёнидаги қаратилганлиги билан аҳамиятлидир. дек, кексалар, ўзгалар парваришига муҳтож, уруш ва меҳнат ланган қайнатма тиш оғриғи, милк яллиғланишларини кислота кўп бўлганлиги сабабли буйрак, жигар, ўн икки ўзгаришларда момақаймоқ шарбатини истеъмол фронти қатнашчилари, ижтимоий ҳимояга эҳтиёжманд шах- бартараф этувчи хусусиятга ҳам эга. 1 ош қошиқ бармоқли ичак ва ўт пуфаги фаолиятига салбий таъсир қилиш фойдали. Момақаймоқ таркибида фосфор туз- Ҳаракатлар стратегиясида белгиланган бошқа соҳалар каби сларни ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш билан боғлиқ дол- қуритилган ялпизни 1 стакан қайнаган сувда димлаб, кўрсатади. Мазкур аъзолари касалланган беморларга лари, калций, калий ва темир моддалари кўплиги боис ижтимоий соҳани ривожлантиришга оид чора-тадбирлар аҳоли зарб чора-тадбирлар ҳам қамраб олинган. Стратегияда кўзда 15 дақиқа тиндирилади. Сўнг докадан ўтказиб сузиб исмалоқни истеъмол қилиш ман этилади. Исмалоқнинг иштаҳасизликка учраган беморлар учун ўсимлик барги- бандлигини кафолатлаш, фуқароларни ижтимоий ҳимоя қилиш тутилган мақсад ҳамда вазифаларни аҳоли кенг қатламига, олинади. Дамлама кун давомида 3 маҳал ичилса ангина, қари баргларида шовул кислотаси кўп бўлганлиги учун дан салат тайёрлаб бериш тавсия этилади. Қориннинг ва уларнинг саломатлигини сақлаш, аҳолининг муҳтож қатламига академиямиз профессор-ўқитувчиларига, талабаларига, бутун бронхитга шифо бўлади. Бош оғриғида ялпиз мойини янги баргларидан ишлатиш керак. тез-тез дам бўлишида ҳам момақаймоқ шарбатидан кўрсатиладиган ижтимоий ёрдам сифатини яхшилаш, хотин- жамоатчиликка етказиш мақсадида режалар ишлаб чиқилди. икки чаккага суртиб қўйилса оғриқни анча енгиллаш- фойдаланиш мумкин. Кексаларда суяк мўртлашиб қизларнинг ижтимоий-сиёсий ҳаётдаги мақомини оширишда Айнан юқоридаги масалаларни Тошкент Тиббиёт академияси тиради. Шунингдек тез-тез қайталанувчи касаллик Отқулоқ. Таркибида кўпгина дармондорилар, шовул қолиши кузатилса, момақаймоқ ва сабзи шарбатини ара- муҳим ўрин тутади. Шу ўринда соғлиқни сақлаш соҳасини ислоҳ раҳбарияти ва масъуллар, мураббийлар ва Жамоат соғлиғини хуружларида бир кунда бир маҳал ялпиз чойини ичиш кислотаси ва айниқса С витамини кўп. Кўкламда отқулоқ лаштириб ичиш лозим. Шунингдек буйрак фаолиятидаги қилиш борасида назарда тутилган вазифаларга тўхталадиган сақлаш мактаби, ижтимоий фанлар кафедраси профессор- тавсия этилади. қўшиб тайёрланган чучвара ва сомсалар қон босими ўзгаришларда ҳам момақаймоқ шарбати ичилса, пешоб бўлсак, аввало, оналик ҳамда болаликни муҳофаза этиш, кек- ўқитувчилари томонидан маънавият дарслари, соатлари ва кўтарилиши ҳамда меъда хасталиклари кузатилишида ҳайдалишини фаоллаштириб, организмдан ортиқча салар ва имконияти чекланган шахсларни давлат томонидан фанлар орқали Ҳаракат стратегиясининг мазмун-моҳияти ту- Ялпиз фойдали ўсимлик ҳисоблангани билан ис- тавсия этилади. Отқулоқнинг 2-3 та баргларини муздек тузларни ювиб чиқаради. қўллаб-қувватлаш, аҳолига тиббий ҳамда ижтимоий-тиббий хиз- шунтириб борилмоқда. теъмол қилганда унинг миқдорига эътибор бериш керак. сувда чайиб, пешонага қўйилса бош оғриғини енгил- мат кўрсатиш сифатини оширишга қаратилган дастлабки бўғин Ялпизни меъёридан кўп истеъмол қилса уйқучанликга лаштиради. Шунингдек тана ҳарорати кўтарилганда Буғдой. Ундирилган буғдой шарбати меъда хасталик- – тез ва шошилинч, тиббий ёрдам тизимини янада такомиллаш- Д.НОРҚУЛОВ, олиб келади. энса соҳасига малҳам сифатида қўйилса, танадаги лари, ортиқча вазн, қандли диабет ва соч тўкилишига тириш бўйича зарур чоралар кўрилади. Аҳоли ҳамда тиббиёт Турон ФА академиги, иссиқликни олади. даво ҳисобланади. Косметологияда эса буғдой суви муассасаларининг арзон, сифатли дори воситалари ва тиббиёт Жағ-жағ. Халқ табобатида жағ-жағ қон тўхтатиш билан юз терисини тозалаш муолажасини ўтказиш, соч буюмлари билан таъминланишини яхшилаш каби ҳаётий зарур ТТА профессори хусусияти билан яхши маълум. Меъда, ўпка ёхуд бурун Матор: кўк сомса қиймасига мотор қўшилса, қувватга тўкилишида ниқоб ўрнида фойдаланиш мумкин. Фойдали Ш.ИСКАНДАРОВ, қонаши каби ҳолатларда ушбу гиёҳдан тайёрланган бой тўйимли бўлади. Бу ўсимлик провитамин, қанд ва хусусиятга кўра буғдойни ёшлик эликсири дейишлари ҳам ижтимоий фанлар кафедраси ўқитувчиси дамлама асқотади. Жағ-жағ дамламаси, қон босимини оқсил моддалари ҳамда макро ва микроэлементларга бежиз эмас. Таркибидаги витамин ва минерал моддалар тушириш, сийдик йўли касалликлари ва ич кетишида бойлиги билан айнан толиққан организм учун шифо организмни тетиклаштириб, ҳаётий қувватни оширади. ҳам фойда беради. Жигарни тозалашда ҳам ушбу гиёҳ ҳисобланади. Мотор қўшилган егуликлар иммунитети Қолаверса, иммунитетни мустаҳкамлашда ҳам асқотади. қўшилган сомса ва чучварадан тановул қилиш лозим. суст, овқат ҳазм қилиш фаолияти билан боғлиқ муам- моларда кўпроқ истеъмол қилиниши лозим. Шунингдек, Баҳор фаслида организмда иммун қувват пасайгани Исмалоқ. Бу ўсимлик баргида оқсил, ёғ, темир, маг- фарзанд кўришни режалаштираётган эркаклар (жинсий учун, уни тиклаш мақсадида халқ тажрибасидан ўтиб ний, калий ҳамда витаминлар бор. 500 гр исмалоқда уч қувватни ошириш учун) мотордан тайёрланган таомлар- келган таомлар, жумладан кўк сомса, кўк чучвара, кўк дона тухум кучига эга калория бор. Шуниси билан ҳам ни кўпроқ тановул қилишлари керак. манти, сумалак ва бошқалар тановул учун ишлатилган. исмалоқдан тайёрланган нонушта тўйимли ва фойдали ҳисобланади. Гулқоқи. Бу ўсимлик илдизидан тайёрланган дам- Ш.ЗОКИРХОДЖАЕВ, лама буйрак хасталикларини даволашда ишлатилиб, Тошкент Тиббиёт академияси қошидаги Исмалоқ қўшилган таом ва егуликлар болалар ва пешоб ҳайдовчи хусусияти билан ажралиб туради. Тиш Республика Диетология ўқув-илмий маркази катталардаги камқонлик, авитаминоз ҳамда рахитга оғриқлари, томоқ яллиғланишларида ҳам гулқоқидан тай- даво ҳисобланади. Исмалоқ иммунитетни яхшилай- директори, профессор М.ЗОКИРОВА, клиник ординатор Ҳикмат Ҳикмат Совуқ гапириш одамни ёлғизликка Ҳикмат етаклайди. Ҳикмат Баъзи одамнинг тили асалу дили ўсал.

TIBBIYOTNOMA6 № 2 2017 YIL FEVRAL TIBBIYOTNOMA № 2 2017 YIL FEVRAL 3 КИТОБХОНЛИК МУАММОСИГА АЛИШЕР НАВОИЙ АСАРЛАРИНИНГ ПСИХОЛОГИК ЧИЗГИЛАР ТАРБИЯВИЙ АҲАМИЯТИ Барча даврларда ҳам инсон ҳаёти учун энг зарур Буюк сўз санъаткори, шеърият маҳзанининг булбули Мир Алишер нарсалар қадрланиб, эъзозланган. Улардан энг муҳим ва Навоий ҳазратларининг 576 йиллик таваллуд айёми Республикамиз азизи – нон, иккинчиси китобдир. Нон – инсон танасига бўйлаб кенг нишонланмоқда. Алишер Навоий ўзининг бебаҳо асар- куч-қувват берувчи моддий неъмат бўлса, китоб – ҳамиша ларини туркий тилда ёзиш билан туркий тилнинг ривожига жуда инсоният учун маънавий бойлик, қудрат тимсоли бўлиб катта ҳисса қўшди. Зеро Ҳусайний (Ҳусайн Бойқаро) ўзининг “Рисола” келган. Зеро, китоб – буюк устоз бўлиб, ҳар томонлама асарида Алишер Навоийга шундай баҳо берган эди “турк тилининг ривожланган, комил инсонни тарбиялашда унинг хизмати ўлган жасадига Масих анфоси била рух киюрди”. Ўша даврда кўпгина беқиёсдир. Қолаверса, инсонда хотира, заковат хусусиятлари билан бирга ахлоқий, маънавий- ижод аҳли араб ва форсий тилларда ижод қилишарди. Туркий тил- руҳий фазилатларни шакллантиришда, дунёқараш, характер, ирода, эътиқод ва мақсадга интилиш нинг сўз бойлиги ва имконияти кам, деб ҳисоблашарди. Алишер Наво- сифатларини таркиб топтиришда шубҳасиз, китоб катта аҳамият касб этади. ий ўзининг “Муҳокамат ул- луғатайн” (Икки тил муҳокамаси) асарида туркий ва форсий тилларни бир-бирига қиёслаб, туркий тилнинг Бугунги кунда жаҳон психологияси биронта сериални кўриш улардаги мавжуд тиш музейларга ёки кутубхоналарга бориш имкониятлари форс тилидан қолишмаслигини исботлаган.Алишер олдида инсон миясини соғлом ва фойда- толиқиш ва чарчоқга барҳам беради. Бундай сингари машғулотлар инсон саломатлигини Навоий ижодининг деярли ярмини ташкил этадиган “Хамса” асарини лилик даражасини ошириш учун нималарга қарашлар эҳтимол қисман тўғридир, аммо 20 фоиздан 40 фоизгача бўлган миқдорда (51 минг мисрадан ортиқ) ҳам туркий тилда яратган. эътибор бериш керак? Мия фаолиятини шу нарсани унутмаслигимиз керакки, ақлий яхшилашга самарали ёрдам беради. Ушбу қандай қилиб ривожлантириш мумкин? Ин- фаолиятларни амалга оширишда, одат тадқиқотлар натижасида яна шу нарса Маълумки, тарихда жуда кўп ёзувчи ва адиблар ўтган, фазилатларни кўришимиз мумкин. Отаси Лайлини Ибн соннинг ақлий фаолият даражасини қандай бўйича ва қизиқарли сериалларни томоша аниқланганки, китоб ўқиб роҳатланадиган жуда кўплаб бадиий асарлар ёзилган. Кўплаб асарлар Салом исмли 50 ёшдан ошган бой савдогарга турмушга қилиб оширса бўлади? Ақлий ва зеҳний қилиш ҳеч қачон ўқиш ва ёзиш даражасида инсонларнинг тан соғлиқлари бошқаларга унутилиб ҳам кетган, сабаби бу асарлар вақт ўтиши би- бераётган бўлса-да, Қайсни севиши ҳақида ота-онасига машғулотлар инсоннинг кексайиб қолганида мияни банд қилиб фаол қила олмайди. нисбатан 33 фоиз яхшироқ бўларкан. Мо- лан ўзининг долзарблигини йўқотган. Шундай асарлар айтишни ҳаёсизлик деб ҳисоблайди. Лайлининг тур- унга ёрдам бериши мумкинми, деган савол- Ҳатто айрим тадқиқотчиларнинг таъкидлаш- домики, шундай экан, аҳолини айниқса, бўладики, орадан қанча вакт ўтишидан қатъий назар, тар- мушга чиқаётган хабарини эшитган Қайс ўз мактубида ларга жавоб топиш энг муҳим масалалардан ларича, мутолаа билан банд бўлиш тана фарзандларимизни ёшликдан китоб муто- биявий аҳамиятини йўқотмайди. Китобхон такрор ўқишига Лайлига далда беради, “Бу тўй сенинг хоҳишинг билан бирилигича қолмоқда. Бу хусусда мута- саломатлиги учун ҳам сезиларли даражада лаасига ўргатиш айни муддаодир. қарамасдан ўзи учун янгиликларни қайта кашф этади, бўлмаётганини биламан”, -дея Лайлига бахт тилайди. хассисларнинг фикрича, мия фаолиятини таъсир ўтказар экан. Бундан ташқари, ўқиш маънавий озуқа олади, асар бадииятидан илҳомланади. Ота-онанинг оқ фотиҳасисиз бахтли бўлмасликларини ривожлантириш, инсоннинг ақлий фаолият саломатлик учун тўғридан тўғри таъсир Шуни унутмаслик керакки, китобга Навоий асарлари ҳам худди шундай асрлар ўтса-да, ўз тушунишади. Лекин минг афсуслар бўлсинки, бугунги кун- даражасини ошириш ва мияни кексайиб ўтказилишини ўрганиш натижаларидан шу нисбатан меҳр-муҳаббатни мажбурий долзарблигини йўқотмаган. “Хамса” достони мисолида да телевидение орқали намойиш этилаётган ҳинд филь- қолганда ҳам унинг фаолиятини сақлаш нарса маълум бўлганки, 6 дақиқа китоб ўқиш равишда таркиб топтириб бўлмайди. Пси- оладиган бўлсак, асарнинг тарбиявий аҳамияти жуда мларидаги қиз ва йигитнинг бир-бирига севгиси, буни ҳеч усуллари мавжуддир. Бунинг учун мияни билан машғул бўлиш стресс ҳолатини 60 хологик нуқтаи назардан олганда болани кучли. “Ҳайрат ул-аброр” достонида иймонли кишилар тортинмасдан қиз отасига ҳам айтиши, ота-онаси қизини машқ қилдириш мақсадида бадан тарбия фоиз камайишига олиб келар экан. Шунинг- китоб ўқишга босқичма-босқич қизиқтириб қандай сифатларни ўзида мужассам этган бўлишлари, севган йигитига бермаса, юрт олдида ота-онасининг юзи- қилиш сингари спорт клубларига бориш дек, китобхоннинг юрак уриши бир маромда бориш керак. Мисол учун, ҳарф танийдиган ислом дини ҳақида, адолатли шоҳ қандай бўлиши керак- ни ерга қаратиб, бирга қочиб кетиши каби қолиплар кўп шарт эмас, балки уйда ҳам бу машқларни бўларкан ҳамда мутолаа қилиш мушаклар бошланғич синфдаги фарзандига китоб ўқиб лиги ҳақида ҳам теран фикрлар мавжуд. учрайди. Булар бизнинг менталитетимизга умуман мос бажариш мумкин. Ақлий машғулотлар кўп таранглигини бўшаштириш жараёнини ҳам бераётган ота ёки она эртак энг қизиқ жойига келмайди. Бу нарса ўсмир қизларимизнинг онгига салбий харажатларга ва махсус машғулотларга секинлаштиради.Ўқиш ва ёзиш ишлари келганда зарур ишлари кўплигини айтиб, “Фарҳод ва Ширин” достонидаги Фарҳод Чин мамла- таъсир кўрсатмайди деб ҳеч ким кафолат беролмайди. эҳтиёж сезмайди. Балки оддийгина қилиб билан машғул бўлган кишилар бошқа фа- болага китобни тутқазиши мумкин. Агар кати подшосининг ўғли, жисмонан бақувват, ақлан етук, Биз устозлар адабиёт дарсларида ўқувчилар онгига На- бир китобни қўлга олиб ушбу китобни олиятлар билан шуғулланувчилардан кўра бола ростдан ҳам эртак ёки ҳикояга қизиққан билимли, бир сўзли мард йигит. Отаси Фарҳодга мамла- воий асарларини кўпроқ сингдиришимиз, бадиий асар мутолаа қилишнинг ўзи етарлидир. Китоб стресслари камроқ бўларкан. бўлса, китобни ўзи ўқиб воқеанинг нима катни бошқариш ишларини топширмоқчи бўлади, Фарҳод мутолаа қилишга муҳаббат уйғотишимиз керак. Бадиий ўқиш хотирани тиклайди ва жўшқинлик билан тугаганини билишдан бошқа иложи давлатни бошқаришни хоҳламайди, лекин буни отасига асар кўп ўқиган ўқувчининг дунёқараши кенгаяди, нима келтиради. Бу ҳақда яқинда психоневроло- Мисол тариқасида келтирадиган қолмайди. Лекин бунинг учун энг аввало, у айтса отасини ранжитиб қўймаслик учун шоҳлик иши яхши-ю нима ёмонлигини ўзи ажрата олади ва ундан гия нашриётларининг бирида бир тадқиқот бўлсак, мутолаа қилиш мусиқа тинглаш- матнни тушунадиган даражада ўқий олиш оғирлигини, бундай масъулиятни ўз зиммасига олишга ёмонлик чиқмайди. Ҳар йил анъанавий тарзда академик натижаси нашр этилди. Ушбу тадқиқот дан кўра 68 фоиз таъсирлироқдир. Пси- малакаси, техникасига эга бўлиши даркор. тайёр эмаслигини, рухсат берсалар бир, икки йил ҳоқон лицейимизда Алишер Навоий ва Заҳириддин Муҳаммад натижаси шуни кўрсатмоқдаки, фикрий ва хоневрологларнинг фикрича, стрессни ёнида бўлиб давлатни бошқариш сирларини ўрганиши за- Бобур таваллудига бағишланган тадбирлар, беллашув- ақлий фаолиятларда ёзиш ёки мияни ўқиш камайтиришда китоб мутолааси сингари Юқоридаги фикрларни мухтасар рурлигини билдиради. Алишер Навоий Фарҳод образини лар ва иншолар кўрик-танловлари ўтказиб келинмокда. билан машғул қилиш таниб олиш ва эслаб машғулотлар чой ичиб стрессни камайти- қилиб айтиш мумкинки, одамлар китоб ўша даврда тож-тахт учун ўзаро курашиб бир-бирларини Бу йил ҳам февраль ойида кафедра ўқитувчилари то- қолиш қобилиятининг пасайиш жараёнини ришдан кўра таъсирлироқ ҳисобланар экан. ўқимай қўйди деб зорланамиз, китоб ўлдиришдан ҳам қайтмаётган темурий шаҳзодаларга монидан буюк устозларимизнинг таваллуд айёмларига секинлаштирар экан. Шунингдек, тадқиқот Тадқиқотчиларнинг қайд этишича, мутолаа ўқийдиганларни кўрамиз-да, кўпчилик енгил- ўрнак қилиб кўрсатади. Асар қаҳрамони Шириннинг ўнта бағишланган тадбир ўтказилиши режалаштирилмоқда. натижаларининг кўрсатишича, агар кимдир қилишни видео ва компьютер ўйинларидан елпи китобга берилиб кетди деб ёзғирамиз. канизаги бор эди, уларнинг ҳар бири бирор соҳанинг етук Келажак авлодни маънавиятли инсон қилиб тарбиялашда ҳар қандай ўқиш ва ёзиш фаолиятлари афзал кўрадиганлар 600 фоиздан кўпроқ Қолаверса, баъзан аҳоли ўртасида бугун мутахассиси эдилар. Ширин эса улардан ҳам билимлироқ Алишер Навоий асарлари бизга яқиндан ёрдам беради. билан банд бўлган бўлса уларнинг миялари даражада муваффақиятлироқ бўлиб, улар китобларни электрон шаклда интернетдан ва ақллироқ эди. Ширинни ҳам қизларимизга ўрнак қилиб ушбу фаолиятлар ортидан соғломроқ ва ўзларининг стрессларини яхшироқ назорат ўқиш мумкин бўлса, китоб сотиб олиб уни кўрсатишимиз мумкин. Д.ИСМОИЛОВА, фаолроқ бўлар экан. қила оладилар. ўқиш шартмикан деган фикрларни эшита- Тошкент Тиббиёт академияси қошидаги миз. Давр шиддатидан келиб чиқиб айтади- “Лайли ва Мажнун” достонидаги Лайли образи Тадқиқотларда таъкидланишича, Шунингдек, китобхонлар устида олиб ган бўлсак, электрон китоб имкониятларидан орқали ўзбек қизларига хос ҳаё, андиша, ота- онанинг академик лицейнинг бир профессионал китобхонни китоб борилган ўрганишлар шуни кўрсатадики, фойдаланмаслик ҳам жоҳилликка ўхшаб юзига тик боқмаслик, уларга сўзсиз итоат қилиш каби тиллар кафедраси мудири ўқимайдиганлар билан солиштирса, китоб- кўпроқ мутолаа ишлари билан банд кетади. Лекин анъанавий китобни кафтингда хон ақлий қобилият пасайиши беморлигига бўлганлар жисмоний соғлом, хушкайфият, тутиб, кўксингга босиб, ошиқмай-ҳовлиқмай, камроқ учрайди. Бунинг акси эса, кимдир қувноқ, руҳий жиҳатдан тетик ва саломат кўзингга суртгудек эъзозлаб-авайлаб, ўқиш ва ёзиш фаолиятидан узоқроқ бўлса бўлиб бошқаларга нисбатан кўпроқ мавқега роҳатланиб, завқларга тўлиб-тошиб ўқиганга бундай кимсалар ақлий меҳнат фаолияти эга бўлишар экан. Статистика маълумот- нима етсин?! билан банд бўлганлардан кўра 48 фоиз- лари ҳам шуни кўрсатмоқдаки, мунтазам дан кўпроқ мия фаолияти қобилиятининг равишда маданий тадбирларда ва маро- Баҳриддин УМАРОВ, пасайишига тезроқ учрайди. Қизиқ томони симларда иштирок этадиганлар шу каби Тошкент Тиббиёт академияси шундаки, кўпчилик инсонлар ўзларини маданий тадбирларда иштирок этмайдиган- “Педагогика ва психология” кафедраси мутолаа қилишга эҳтиёжлари йўқ деб били- ларга қараганда уларнинг саломатликлари мудири, психология фанлари доктори, шади. Уларнинг фикрича, бир фильмни ёки яхшироқ бўлиши аён бўлмоқда. Китоб син- профессор, Халқаро психология гари маданий ёки санъат асарларини яра- фанлар академияси, Турон Фанлар академияси академиги Ҳикмат Ҳикмат Яхши муҳитда — ёмон тиллилар Ҳикмат бўлмайди. Ҳикмат Бемаъни тил — бахтсизликка дарча очувчидир.

TIBBIYOTNOMA4 № 2 2017 YIL FEVRAL TIBBIYOTNOMA № 2 2017 YIL FEVRAL 5 БУЮКЛАР ЎЛМАЙДИ, У ХАЛҚНИНГ ҚАЛБИДА ЖАҲОЛАТ БОТҚОҒИ АБАДИЙ ЯШАЙДИ! ЮРТБОШИМНИ ЭСЛАБ “Барча иллатнинг дебочаси – илмсизликдир” Н.Пирогов, рус хирургиясининг отаси Ёзмоқни хоҳлайди қўлим беармон Бугун биз халқимизни ишонтириб, баланд овоз билан Лекин жумлаларни тиза олмайман. Бировлар томонидан маҳв этилган нергик моддалар, барбитуратлар, бензо- айтишимиз зарурки, буюк устозимизнинг сиёсий мероси, Бобомни эслашни истайди кўнглим, одамлардан кўра ўзини-ўзи ўлдирган диазепимлар киради. Сўнгги йилларда яъни у киши белгилаб берган тараққиётимизнинг асосий Хаёлан расмларин туза олмайман. одамлар кўпроқни ташкил қилади”, – де- вайрон қилувчи қуввати героинга нисбатан тамойиллари, устувор йўналишлар, мақсад ва вазифаларни Кўз олдим қоронғу ёш денгизидан ган эди фаранг файласуфи Ларошфуко. 25 баробар кучли бўлган ЛСД, 40 баро- сўзсиз ва тўлиқ амалга ошириш биз учун ҳам қарз, ҳам Ғарқ бўлиб кетмоғим тайиндай гўё. У мазкур фикрни албатта бевосита ўзини бар тезроқ ўлимга олиб келувчи экстази фарздир. Бобо, сизни кўргим келар ҳозирдан ўлимга ҳукм этган одамларнигина на- каби синтетик наркотиклар қора бозорни Бугун сиз йўқлигингиз ёлғондай гўё. зарда тутмасдан, балки ичкиликбозлик, шиддат билан тўлдириб бормоқдаки, Ўзбекистон Республикаси Президенти Бошида ранжидим, хўрлигим келди кашандалик, гиёҳвандлик, токсикоманлик, инсоният баайни порох бочкаси устида Шавкат Мирзиёев Нега бизни ташлаб кетдингиз дея. мечкайлик, шаҳватпарастлик ботқоғига папирос чекаётган кашанданинг аҳволиги Ҳали эришмаган марралар қанча ботиб, муқаррар ўлимга юз тутган ким- тушиб қолди. Даромад келтириши бўйича Ўзбекистон Республикаси Биринчи миллатлараро ва фуқаролар ўртасида Республикасининг Биринчи Президенти Шундай кунда ёлғиз қолдикми дея. саларни ҳам назарда тутган. Сўнгги наркотиклар савдоси қурол-яроғ, одам ва Президенти Ислом Каримов мамлака- тотувлик, ҳамжиҳатликни қарор топти- И.Каримовнинг хотирасини абадийлаш- Эндигина талаба бўлгандим, бобо йиллар статистикаси бу борада жуда дори-дармон савдосидан кейинги 4-ўринни тимизда амалга оширилган улкан иш- риш, уни сақлаш ҳамда мустаҳкамлашга тириш тўғрисидаги Қарори халқимизнинг Ҳали кўп ютуқларга эришмоқчийдик. қайғули: Умумжаҳон соғлиқни сақлаш мустаҳкам тутиб турибди. Шифокор лар, тарихий ўзгаришларнинг ташаб- беқиёс ҳисса қўшди. Жамиятимиз учун ўта қалбидаги ҳурмат ва хотиранинг ёрқин ифо- Болаликдан орзуим қўлиздан тутиб, ташкилотининг берган маълумотларига қайси жабҳада ишламасин ўз фаолияти бускори ва раҳнамосидир. Ўзбекистон муҳим бўлган соғлиқни сақлаш, илм-фан, даси бўлди. Ўзбекистон Республикасининг Кўп бора мукофот олмоқчи эдим. қараганда ер шари аҳолисининг 15% га мобайнида наркоман билан тўқнаш ке- мустақиллигининг асосчиси, мамлакат маданият ва санъат, спорт соҳаларини Биринчи Президенти И.Каримовнииг тавал- Бари армон бўлди митти юракда яқинида қандайдир стимулловчи моддага лиши мумкин. Уларда В.С,D гепатитлар, мустақил тараққиёт дастурини ишлаб ривожлантириш, кекса авлод вакиллари, луд кунларини кенг нишонлаш муносабати Ўйлар оламида кезар хаёлот. қарамлик касаллиги бўлиб, шулар ораси- ОИТС синдроми, турли инфекцион ка- чиққан ва миллий тараққиёт йўлини белги- хотин-қизлар,ёшларга доимий эътибор билан Тошкент Тиббиёт академияси, акаде- Охири ўзимга топдим юпанчни да наркомания 7-8% ни ташкил қилади. салликлар бўлиш эҳтимолини, баданида лаб берган атоқли давлат арбоби, демокра- ва ғамхўрлик кўрсатиш, уларнинг ҳуқуқ ва мик лицей, коллежлар ҳамкорлигида 27 ян- У менга далдадир, у менга қанот. Бу ҳар 12 та одамдан биттаси деганидир. инъекция излари, турли тан жароҳатлари, тик талаблар ва халқаро мезонларга тўла манфаатларини таъминлаш, оила, оналик варда “Ўзбекистон Республикаси Биринчи Бобо, яшадим-ку сиз билан бирга Афғонистон, Конго, Парагвай каби дав- чандиқлар ва турли специфик аломатлар жавоб берадиган Ўзбекистон Республикаси ва болаликни ҳимоя қилиш учун тизимли Президенти И.Каримов асарлари билимдо- Бундай гўзал, ёруғ осмон остида. латларда наркотик гиёҳлар тобора кўпроқ қўшилиб келиши мавжудлигини эътибор- Конституциясининг асосий муаллифи ва ишлар амалга оширилди. Ёш авлодни ни” кўрик-танлови ва 31 январда “Тиббиёт Яшадим бахтиёр, шодликка тўлиб экилаётгани ҳам жаҳон афкор оммасига дан қочирмаслигимиз керак. Масалан, кан- уни ҳаётга татбиқ этишнинг ташкилотчи- соғлом ва баркамол инсонлар этиб тар- ниҳоллари” кўрик-танловлари ўтказилиб, Бир давлат, бир миллат номи остида. сир эмас. Бугунги кунда Голландия, набис қабул қилувчиларда кўз қизариши, сидир. Ислом Каримов марказий ҳокимият биялаш масаласи давлат сиёсатининг энг Тошкент Тиббиёт академияси қошидаги Саҳарлаб оламга боққан қуёш ҳам Франция каби давлатларда наркотик во- опиатларда қорачиқлар торайиши, амфе- ва унинг жойлардаги бўғинларини ислоҳ устувор йўналиши даражасига кўтарилди. академик лицей ўқувчилари М.Жамолова Сиз-у менга нурин сочгани рост-ку. ситалар баайни биздаги сигарет ва нос таминлар қабул қилувчиларда қон босими қилиш, давлат, жамият ва инсон муноса- Ватанимизнинг дунё рейтингларида йилдан фахрли 1-ўринни ва М.Абдумўминова фаол Ҳаводан олганимда тўйиб бир нафас каби легаллашган бўлиб, Голландияда ошиши, гиперкинезлар кузатилиши мумкин. батларини уйғунлаштиришга қаратилган йилга обрўси ошиб боришига беқиёс ҳисса иштироки учун фахрий ёрлиқлар билан Сиз ҳам шу нафасни олганиз рост-ку. ҳатто наркокафелар ҳам мавжуд. Бундай Беморларнинг аксариятида аста-секинлик янги сиёсий-ижтимоий тизим тамойил- қўшди. Бирлашган Миллатлар Ташкилоти тақдирландилар. И.Каримов ёшларимизга Сиз юрган йўллардан юрибман бугун муассасаларда наркоманлар бепул бир билан инсонийлик қиёфаси йўқолиши, ларини ишлаб чиқди ва амалга оширди. кўмагида АҚШнинг Колумбия университети “МЕНИНГ АЗИЗ ФАРЗАНДЛАРИМ” дер Сиз очган эшикдан киряпман ҳар дам марталик шприцлар ва наркотик восита- шахс сифатида таназзулга юз тутиш, Халқимизнинг ўзига хос хусусиятлари олимлари 158 та мамлакатга бориб, ижти- эдилар. “Мен ёшларимизга, менинг Сиз қурдирган ушбу бинолар бу кун лар билан таъминланади. Америкада ҳам ўринсиз тажовузкорлик, бесабаб тушкун- ҳамда илғор жаҳон тажрибаларини мужас- моий тадқиқотлар ўтказишган. Тадқиқотлар болаларимга қарата, ўрганишдан ҳеч Ҳаётим маъноси, мазмунидир ҳам. 2014 йилга келиб марихуана легаллашти- лик, йўқ нарсаларнинг кўзга кўриниши ва самлаштирган иқтисодий ислоҳотларнинг асосида эълон қилинган “Бутунжаҳон қачон чарчаманглар, деб айтмоқчиман. Буни рад этолмас илло, ҳеч замон рилган. Бу далиллар инсоният тобора ту- эшитилиши, суицидиал фикрлар оқибатида янги моделини ишлаб чиқиб, машҳур беш бахт индекси”да Ўзбекистонимиз 158 мам- Ўрганиш, интилиш ҳеч қачон айб са- Бунга тарих гувоҳ, дунё гувоҳдир. банлик домига тортилиб кетаётганлигидан ўзини осиб қўйиш, ёхуд бировни шикастлаб тамойилни ўз ичига олган ва у дунёда лакат ўртасида 44-поғонани эгаллашимиз, налмайди. Ниманидир билмасанг, уни Сиз сабабли бугун жонажон юртим – бир даракдир. қўйиш ҳоллари кўп учрайди. “Ўзбек модели” деб эътироф этилди. Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги мамла- ўрганиш зарур. Авваламбор, энди Ўзбекистонимиз ЎЗБЕКИСТОНДИР!!! Ўзбекистон давлатининг ҳудудий яхлитли- катлари орасида 1-ўринни эгаллагани тан ҳаётга кириб келаётган ёшларга нима Мустақил диёримизда эса бу борада Даво натижаларининг статистикаси яна- гини, сарҳадларимиз дахлсизлигини ҳимоя олинди. Мустақил Ўзбекистоннинг Биринчи лозим? Ўрганиш, ўрганиш ва яна бир Ирода БОБОЕВА, жуда катта ислоҳотлар ўтказилаётганлиги да қайғули. Гашиш, марихуана, кокаин каби қилишга қодир Қуролли Кучлар, чегара ва Президенти, истиқлол меъмори Ислом бор ўрганиш керак. Касб ўрганган, илм Тиббий профилактика факультети қувонарлидир. Чунки қусурнинг катта- нисбатан енгилроқ наркомания турларида ички қўшинларни замонавий ислоҳотлар Абдуғаниевич Каримов замонамизнинг ўрганган киши, ўзбекона айтганда, ҳеч кичиги, жиноятнинг кабир ва сағири ва батамом тузалиб кетиш 22-29%ни, героин, асосида ташкил этиш ишига бошчилик улуғ сиёсатчиси, Ватанимиз равнақи, қачон кам бўлмайди,”– деб, “Она юр- 1-босқич талабаси нуқсоннинг оғир-енгили бўлмайди, жами- ЛСД ва экстазида эса бор -йўғи 3-7% ни қилди. КПСС Марказий Комитети бошчили- юртимиз тинчлиги, халқимиз фаровонли- тимиз бахту иқболи ва буюк келажаги ятга, инсониятга, дину диёнатга зид ҳар ташкил қилади. Демакки наркоманларнинг гидаги кучлар Ўзбекистонда адолатсизлик гига улкан ҳисса қўшган шахс сифатида йўлида хизмат қилиш – энг олий саодат- қандай фаолият – қабоҳатдир. Оддий ҳар 5-13 тадан биттасинигина соғлом ҳаёт ва тазйиқларни авж олдирган йилларда халқимиз қалбида, юртимиз тарихида дир” китобида таъкидладилар.Ўзбекистон сигарет ёки нос чекишдан бошланган қучоғига қайтариш мумкин. Тарихи Инжилда ўзбек халқининг номини ноҳақ таҳқир ва мангу сақланиб қолади. Президентимиз Республикасининг Биринчи Президенти ишқибозлик аксарият ҳолларда пиёнис- ҳам битилган қадимий иллатлардан бири ҳақоратлардан ҳимоя қилиш, халқимизнинг Шавкат Мирзиёев таъбири билан айт- Ислом Абдуғаниевич Каримовнинг порлоқ талик ва гиёҳвандлик каби ортга қайтиб наркоманияга қарши кураш барча замон ор-номусини, миллий ғурурини тиклашда ганда: “Вақт ва ҳаётнинг ўзи Ислом хотираси қалбларимизда абадий сақланиб бўлмас кўчаларга етаклаб киради. Бугунги ва маконларда қаттиқ бўлган. Уларга кал- фидойилик намунасини кўрсатди.Халқимиз Каримовнинг узоқни кўрадиган ва стра- қолади. кунда 20 ёшга етмаган ўсмирлар ва бола- так уриш, қадимий Римда тоғ чўққисидан маънавий қадриятларига ҳурмат-эҳтиром тегик фикр юритадиган шахс, дунёда ларга тамаки маҳсулотлари ва спиртли ташлаб юбориш, Гитлер замонасида эса билан муносабатда бўлиш, асраб-авайлаш ва турли минтақаларда юз бераётган Ш.ЮНУСОВА, маҳсулотлар сотилишининг таъқиқланиши, крематорийларда тириклай куйдириш ҳам ва ривожлантириш, муқаддас динимиз- ўта мураккаб воқеа-ҳодисаларнинг ТТА қошидаги академик лицей тунги барлар миқдори камайтирилиши, иллат илдизига болта уролмаган. Фикри ни, урф-одатларимизни, бебаҳо тарихий моҳиятини давлатчилик нуқтаи на- ижтимоий фанлар кафедра мудири зарарли маҳсулотлар нархининг бир неча ожизимча фақат физкультура ва спортни меросимизни ҳаётга қайтаришни давлат заридан кўра билиш қобилиятига эга баробар қимматлаштирилиши, олий ўқув бетиним тарғиб қилишимиз, муқаддас сиёсати даражасига кўтарди. Халқаро май- бўлган, ўз юрти ва халқи учун, ҳар юртлари, болалар муассасалари атрофида динимиз асосларидан, тиббий маърифат донда Ўзбекистоннинг обрў-эътиборини бир ватандошимизнинг тақдири учун бундай маҳсулотлар сотилишининг ман ва маънавиятлардан кўпроқ тарғибот ва юксалтириш, ўзбек номини бутун дунёга улкан масъулият туйғусини чуқур ҳис этилиши ўйлаймизки, уларни жаннатма- ташвиқот қилишимиз, фарзандларимизга тараннум этиш, одамларнинг тафаккурини қиладиган атоқли раҳбар эканини ҳар кон юртимизда батамом таъқиқланиши тўғри тарбия бериш билан жамиятга зид, ўзгартириш, уларнинг онгида янги миллий томонлама тасдиқлади”. 2017 йил 25 йўлидаги илк қадамдир. ахлоққа тескари, динимизга ёт бўлган ғоя, миллий мафкура асосларини шакллан- январда Ўзбекистон Республикаси Пре- гиёҳвандлик, кашандалик, пиёнисталик, тириш, юртимизда тинчлик-осойишталикни, зиденти Шавкат Мирзиёевнинг Ўзбекистон Наркоманлар энг кўп истеъмол мечкайлик, токсикоманлик каби иллатлар- қиладиган гиёҳванд моддаларга мари- дан баҳоли-қудрат қутулишимиз мумкин. хуана, гашиш, тамарҳинди, кат ва улар- “Асрансанг – асрайман” деган калом айни дан олинадиган кокаин, героин киради. шундай залолат уруғларига нисбатан ай- Дори воситалари орасида эса морфин, тилганга ўхшайди. омнопон, бупренорфин, метадон, дек- страметарфон, этилморфин, кодеин, Алижон ЗОҲИДИЙ, психостимуляторлар, таркибида опиат- Ўзбекистон Республикаси ларни сақловчи йўталга қарши дорилар, Ёзувчилар уюшмаси ва Халқ табобати алкоголь билан қўшилганида наркотик самара берувчи воситалар, антихоли- Академияси аъзоси, тиббиёт фанлари номзоди Ҳикмат Ҳикмат Тилнинг изи — дилга тушади. Ҳикмат Ҳикмат Тилнинг ўқи — юракка тегади.