43
44 การคานวณพลังงานจากน้ายาล้างไตผา่ นช่องท้อง CAPD ความเข้มข้นของนา้ ยา Glucose/2 L (g) absorption calories/2 L ล้างไต (%w/v) rate (~60%) (Kcal) 67 1.5% 30 18 110 30 190 2.5% 50 51 4.25% 85 *Kcal คดิ จาก Glucose 1 g = 3.7 kcal
45 อาหารคีโตเจนิค (Ketogenic diets) อาหารคีโตเจนิค (Ketogenic diets) เป็นวิธีการบริโภคอาหารรูปแบบหน่ึงท่ีมีทาให้ร่างกายเกิดการ ผลิตสารคีโตน (ketone) หลักการสาคัญ คือเน้นบริโภคอาหารท่ีมีส่วนประกอบของไขมันและโปรตีนใน ปริมาณสูง แต่มีปริมาณคาร์โบไฮเดรตต่า(low-carbohydrate diet, LC) รูปแบบอาหารดังกล่าวมีผลต่อการ ลดน้าหนกั เปน็ วิธีท่ีลดน้าหนักได้อย่างมีประสิทธภิ าพโดยเฉพาะในระยะสั้นและช่วยการควบคุมระดับน้าตาล ในโรคเบาหวาน อาการที่พบได้ในคนที่บริโภคอาหารคีโตเจนิค คือ การมีไข้ เมื่อยล้า ซ่ึงมักเกิดในสัปดาห์แรก นอกจากนี้ยังอาจจะพบอาการเวียนหัว ออ่ นเพลีย ท้องผูก และนอนไม่หลับ ดังน้ันคนที่บริโภคอาหารลักษณะ LC ควรได้รับการตรวจเลือดเป็นระยะ ๆ และปรับเปลี่ยนการบริโภคอาหารหรือการออกกาลังกายอย่าง เหมาะสม อาหารคีโตเจนิค กับระดับน้าตาลในเลือด งานวิจัยระยะอาหารคีโตเจนิค สามารถช่วยลดระดับ น้าตาลในเลอื ด ลดระดบั อินซูลิน ดังนั้นอาหารคีโตเจนิค อาจใช้ได้กับผู้เป็นเบาหวานชนิดท่ี 2 และคนท่ัวไปที่ ต้องการลดน้าหนัก และต้องไม่มีโรคประจาตัวท่ีต้องระวัง เช่น โรคตับ โรคผู้ป่วยเบาหวานชนิดท่ีต้องรับ อนิ ซูลิน (รวมถงึ เดก็ และวัยรุน่ ทีเ่ ปน็ เบาหวานชนิดที่ 1) อาจมีโอกาสเกิดปัญหาระดับน้าตาลต่าได้มากขึ้น ด้วย รปู แบบการกนิ อาหารแบบนเ้ี ปน็ การเพมิ่ คีโต เนื่องจากผ้ปู ่วยกลุม่ นมี้ ีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะความเป็นกรด จากสารคีโตนในเลือดมาก (Ketoacidosis) รวมถงึ มีความเส่ยี งต่อการเกดิ ภาวะน้าตาลตา่ มากเกินไป
46 ภาวะนา้ ตาลในเลอื ดสงู ชนดิ Diabetic ketoacidosis คอื เปน็ ภาวะฉุกเฉนิ ท่ีมรี ะดับน้าตาลในเลือดสูงและเกิดภาวะกรดเมตะบอลิคจากการที่มีกรดคโี ตนคั่งใน ร่างกาย ภาวะนพ้ี บไดท้ ้งั ในผูป้ ว่ ยเบาหวานชนดิ ท่ี1และชนิดที่2 (รพีพร โรจนแ์ สงเรือง) อาการและอาการแสดง อาการที่เกิดจากระดับนา้ ตาลในเลอื ดสูง (hyperglycemia) เช่น ดืม่ น้าบอ่ ย (polydipsia), ปสั สาวะบ่อย (polyuria), ปสั สาวะรดท่ีนอน (nocturnal enuresis) กนิ บ่อยและหิวบอ่ ย, น้าหนักลด (weight loss), อ่อนเพลยี (weakness) อาการแสดงของDKA เมอื่ ถงึ จุดท่ีรา่ งกายไม่สามารถรักษาสมดลุ ได้หรอื มีภาวะเครยี ด(stress) บางอย่างมา เปน็ ปัจจัยเสยี่ งทาให้เกดิ อาการได้แก่ ปวดท้อง คลนื่ ไส้ อาเจยี น หายใจหอบลึก (Kussmaul breathing) เนอ่ื งจากภาวะ metabolic acidosis หมดสติ (coma) อาการของภาวะ dehydration เชน่ ความดนั โลหิต ต่า ชีพจรเต้นเร็ว ช็อค ลมหายใจมกี ล่ิน acetone (พฒั น์ มหาโชคเลศิ วฒั นา.2544) ปจั จัยชกั นาได้แก่ 1. การขาดยาลดระดบั น้าตาล 2. มโี รคทกี่ ่อภาวะเครียดตอ่ ร่างกาย เช่น ภาวะติดเช้ือ การได้รบั อุบตั เิ หตุ หวั ใจวาย โรคหลอด เลอื ด สมอง ภาวะกลา้ มเน้ือหัวใจขาดเลอื ด 3. ได้รับยาบางชนดิ เช่น thiazide, steroid สาเหตุ เกิดขึน้ ไดท้ ง้ั ในผปู้ ว่ ยเบาหวานชนดิ ที่1และชนิดท่ี2 แตม่ กั เกดิ ขน้ึ ในผ้ปู ่วยเบาหวานชนิดที่ 1ไดง้ ่ายและ บ่อยกวา่ เนือ่ งจากมภี าวะขาดอินซูลนิ ท่ีรุนแรงกว่า (รพีพร โรจน์แสงเรอื ง, มปป) เกณฑก์ ารวนิ จิ ฉัยภาวะนา้ ตาลในเลอื ดสูงชนดิ diabetic ketoacidosis (ท่มี า:American Diabetes Association From Diabetes Care Vol 29, Issue 12, 2006.)
47 การดแู ลรักษาเมอ่ื ผ่านพน้ ภาวะ DKA 1. การหยุด fluid replacement และเร่ิมกินอาหาร ผู้ป่วยไม่ควรรับประทานอาหาร (ยกเว้นอม น้าแขง็ เปน็ ครงั้ คราว กรณีรสู้ กึ ตวั ดี) จนกระท่งั ภาวะ metabolic ของร่างกายดีข้ึน คือ blood glucose <300 mg/dl, pH > 7.3 และ serum HCO3 > 15 mmol/L และไมม่ ภี าวะ ketosis 2. การหยุด insulin infusion ควรหยุดเมื่อผู้ป่วยมีการรู้สึกตัวดี และภาวะ metabolic ดีข้ึน คือ blood glucose < 300 mg/dl, pH > 7.3 และ serum HCO3 > 15 mmol/L โดยฉีดยา regular insulin subcutaneous ขนาด 0.25 – 0.5 unit/kg ก่อนมื้ออาหาร และหยุด insulin infusion หลงั จากฉดี ยาหนึ่งชั่วโมง 3. การให้ subcutaneous regular insulin ในมอื้ ต่อไป กรณผี ู้ป่วยใหม่ เรม่ิ ให้ subcutaneous regular insulin 0.25 – 0.5 unit/kg/dose กอ่ นมือ้ อาหาร 3 มอื้ และกอ่ นนอน 1 – 2 วัน วนั ถดั ไปเม่อื ไม่มี acidosis แลว้ จึงเร่ิมให้ regular insulin ผสมกบั intermediate acting insulin (NPH) ผสมก่อนอาหารเชา้ โดยให้ total dose insulin 0.7 – 1.0 unit/kg/day แบ่งให้ 2 ใน 3 ส่วนก่อนอาหารเช้า (สดั สว่ นของ NPH : regular insulin ประมาณ 2 : 1) และ 1 ใน 3 สว่ นก่อนอาหารเย็น (สัดส่วนของ NPH : regular insulin ประมาณ 1 : 1) 4. การคานวณอาหารเฉพาะโรคเบาหวาน ควรใหล้ ักษณะอาหารประกอบดว้ ย carbohydrate 50 – 55% , fat 25 – 30%, protein 15–20% 5. การประเมนิ ผลระดับนา้ ตาลในเลือดและการตรวจนา้ ตาลและ ketone ในปัสสาวะ ตรวจระดบั blood glucose คอื ก่อนอาหารเช้า, กลางวัน, เยน็ , ก่อนนอน, หลงั เทยี่ งคืน – ตี 3 และเม่ือมี อาการสงสยั hypoglycemia นอกจากนั้นควรตรวจ urine ketone เมอ่ื ผล blood glucose > 250 mg/dl เสมอ เมื่อพบมีระดบั นา้ ตาลผิดปรกตใิ หป้ รบั ขนาดและชนดิ insulin ที่ให้เพอ่ื รกั ษาระดับ นา้ ตาลระหวา่ ง 70 – 180 mg/dl 6. การให้ความรโู้ รคเบาหวาน ผ้ปู ่วยใหม่และผู้ป่วยเก่าทกุ รายที่มอี าการ DKA ควรจะไดรั ับความรูค้ วาม เข้าใจเรอ่ื งโรคเบาหวานใหม่ใหถ้ กู ตอ้ ง เพ่ือการดแู ลตนเองต่อไป (พัฒน์ มหาโชคเลิศวัฒนา.2544)
48 กรณไี ม่มีอาการเจ็บป่วย กรณีเจบ็ ปว่ ย ไม่สบาย ตรวจไม่พบคีโตน ตรวจพบคโี ตน ตรวจไมพ่ บคีโตน ตรวจพบคโี ตน - ออกกาลังกายได้ - หยดุ พัก/งดออกกาลังกาย - ตรวจระดับน้าตาลในเลือด - กรณีกินอาหารและดื่มน้าได้ และคโี ตนซา้ ภายใน 4 ชว่ั โมง ปกติ : - ด่มื น้าเปล่ามากๆ ไม่ต้องกิน - ด่มื น้าเปลา่ 2-4 ลิตร ใน 2 - ให้ด่ืมน้าบ่อยๆ (2-4 ลิตร - ให้ติดต่อทีมผู้รักษาเพ่ือขอ อาหารเพม่ิ ชว่ั โมง ใน 4 ช่วั โมง) คาปรึกษา หากพบคีโตนใน ปัสสาวะมีค่าสูงปานกลางถึง - ตรวจเลือดซ้า ถ้าสูงกว่า - เพ่ิมอินซูลินชนิดออกฤทธ์ิ - แจ้งให้แพทย์ทราบว่าเปน็ มาก 250 มก./ดล. หากไม่พบคี ส้ันทันทีร้อยละ 10-20 เม่ือ เบาหวานหรอื เบาหวานชนิดที่ - ในกรณีท่ีไม่สามารถติดต่อ โตน ให้ฉีดอินซูลินชนิดออก ถงึ เวลาฉดี ยา 1 และรบั คาแนะนาปรบั ขนาด ทีมผู้รักษาได้ให้ดื่มน้าเปล่า 2- ฤทธิ์สัน้ - ตรวจระดับน้าตาลในเลือด อนิ ซูลนิ 4 ลติ ร ใน 2 ชวั่ โมง *ถ้าตรวจพบสารคีโตนให้ และคีโตนซ้า ภายใน 2-3 - ตรวจระดับน้าตาลในเลือด ปฏิบัติตามก ร ณีตร วจพ บ ชม. จนกว่าระดับน้าตาลใน ทุก 2-3 ชัว่ โมง คโี ตน เลือดต่ากว่า 180 มก./ดล. - กนิ อาหารและด่ืมน้าไมไ่ ด้ : และไมพ่ บสารคโี ตน - พบแพทย์ทันที หากรุนแรง อาจซึมหรอื หมดสติ
49 ขอ้ ควรปฏิบัตเิ พอ่ื ปอ้ งกนั กระดกู หกั เนือ่ งจากกระดกู พรุน (Fracture liaison service : FLS) ผูท้ ีม่ ีอายนุ อ้ ยกวา่ หรอื เทา่ กับ 50 ปี ควรไดร้ ับแคลเซยี ม 800 มลิ ลกิ รัมตอ่ วนั ผทู้ ่มี ีอายุ 51 ปีขึ้นไป ควรไดร้ บั แคลเซยี ม 1000 มิลลกิ รมั ต่อวัน - รบั แสงแดดอยา่ งเพยี งพอ เพ่อื ใหผ้ วิ หนังสรา้ งวติ ามนิ ดี จะช่วยให้ลาไส้ดูดซึมแคลเซยี มได้ ตวั อยา่ งอาหารท่มี ีแคลเซยี ม อา้ งอิงจาก รองศาสตราจารย์ ดร.ภญ.บษุ บา จนิ ดาวิจักษณ์ ภาควิชาเภสชั กรรม คณะเภสัชศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยมหดิ ล เรอ่ื งแคลเซยี มกบั โรคกระดูกพรุน ตอนท่ี2 ชนดิ อาหาร ปริมาณทบี่ รโิ ภค ปรมิ าณแคลเซยี ม (มลิ ลิกรมั ) นมสดยูเอชที 200 ซซี ี (1กลอ่ ง) 240 นมสดเสรมิ แคลเซยี ม 200 ซีซี (1กล่อง) 280 นมถวั่ เหลอื ง 250 ซซี ี (1กล่อง) 64 นมเปรยี้ ว 160 ซซี ี (1ขวด) 160 โยเกรริ ์ต 150 กรัม (1ถ้วย) 280 กะปิ 136.64 กงุ้ แห้งตวั เล็ก 2 ชอ้ นโตะ๊ 138.30 ปลาสลิด ตม้ 1 ช้อนโตะ๊ 153.42 ปลาฉงิ้ ฉา้ ง ทอด 2 ชอ้ นโตะ๊ 186.75 ไขไ่ ก่ ตม้ 2 ช้อนโตะ๊ 205.56 ไข่เปด็ ต้ม 225.76 เตา้ หขู้ าว อ่อน ตม้ 1 ฟอง 243.63 เต้าหขู้ าว แข็ง ต้ม 1 ฟอง 258.75 ผักคะน้า ผดั 3 ชอ้ นโตะ๊ 319.26 ผักกาดเขยี ว ตม้ 3 ชอ้ นโตะ๊ 411.86 ผักกวางตงุ้ ต้ม 5 ชอ้ นโตะ๊ 450.06 ใบยอ ตม้ 5 ช้อนโต๊ะ 198.20 ใบชะพลู 5 ชอ้ นโตะ๊ 390.70 มะเขอื พวง ½ ทัพพี 243.62 อา้ งอิงจาก : โปรแกรมINMUCAL-N 70 กรัม 2 ชอ้ นโตะ๊
50 ธาลสั ซเี มยี (Thalassemia) ธาลสั ซเี มีย (Thalassemia) เป็นโรคโลหติ จางที่มสี าเหตุจากความผดิ ปกติทางพนั ธุกรรมระดบั ยนี ทาใหก้ ารสร้างฮโี มโกบลิ (Hemoglobin; Hb) ซึ่งเป็นโปรตีนทีเ่ ป็นสว่ นประกอบสาคัญของเมด็ เลอื ดแดง ผิดปกติ ส่งผลให้เม็ดเลอื ดแดงมอี ายสุ ั้น แตกง่าย ถกู ทาลายงา่ ย จัดเปน็ โรคโลหิตจางทางพันธุกรรมที่พบบอ่ ย ทีส่ ุดในโลก Vichinsky EP. Changing patterns of thalassemia worldwide. Annals of the New York Academy of Sciences. 2005;1054:18-24. อาหารทเี่ หมาะสมสาหรับผู้ปว่ ยโรคธาลัสซเี มยี คืออาหารทมี่ โี ปรตีน และกรดโฟลกิ (Folic acid) สงู เพ่ือช่วยในการสรา้ งเม็ดเลอื ดแดง ปริมาณโฟเลทในอาหาร อาหาร ปรมิ าณโฟเลท (ไมโครกรัมตอ่ 35 กรัม หรือ ½ สว่ น) ตาลึง 42.70 ใบกยุ๋ ช่าย 50.75 ผกั กาดหอม 36.75 ค่นื ชา่ ย 39.90 ดอกกะหลา่ 32.90 มะเขอื เทศ 8.61 ถ่วั เขียว 53.55 ถั่วแดง 49.70 ถ่วั เหลอื ง 62.65 อ้างอิงจาก : ผศ.ภญ.ดร.กลุ วรา เมฆสวรรค์ จฬุ าลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย เรอ่ื ง โภชนาการผู้ปว่ ยธาลัสซเี มีย อาหารทีค่ วรหลีกเลย่ี งสาหรับผู้ปว่ ยโรคธาลสั ซีเมยี คืออาหารท่มี ีธาตเุ หลก็ สูง ผลิตภัณฑ์จากสัตว์ทีม่ ีปริมาณธาตเุ หลก็ สงู เน้อื สัตว์ ปริมาณธาตุเหลก็ (มลิ ลกิ รัม สตั วน์ า้ ปริมาณธาตุเหลก็ (มิลลิกรมั ต่อ 40 กรัมหรือ 1 สว่ น) ต่อ 40 กรัมหรือ 1 ส่วน) ปอดหมู กุ้งฝอยสด เลือดหมู 47.6 หอยโขม 28.0 หมหู ยอง 25.9 หอยแมลงภู่ 25.2 ตับหมู 17.8 หอยแครง 15.6 นอ่ งไก่บา้ น 10.5 ปลาดกุ 6.4 เน้อื วัวเค็มทอด 7.8 ปลาชอ่ น 8.1 กบแห้ง 7.5 ปลาตะเพยี น 5.8 3.8 5.6
51 ผลติ ภัณฑจ์ ากธัญพืชและเห็ดทีม่ ปี ริมาณธาตุเหล็กสงู ธัญพชื และ ปริมาณธาตุเหล็ก ผกั และเห็ด ปริมาณธาตุเหลก็ ของวา่ ง (มลิ ลกิ รัมตอ่ 100 กรมั ) (มลิ ลกิ รมั ต่อ 100 กรมั ) ดาร์กช็อกโกแลต 17.0 ผกั กูด 36.3 ถ่วั ดา 16.5 ใบแมงลกั 17.2 เตา้ เจ้ียว 15.2 ใบกระเพาแดง 15.1 เมลด็ ฟักทอง 15.0 ยอดมะกอก 9.9 ถ่ัวลิสง 13.8 ดอกโสน 8.2 งาขาว 13.0 ใบชะพลู 7.6 ถั่วแดง 10.5 ตน้ หอม 7.3 ลกู เดอื ย 10.0 มะเขอื พวง 7.1 งาดา 9.9 เหด็ หูหนู 6.1 จมูกขา้ วสาลี 6.8 ยอดอ่อนข้ีเหลก็ 5.8 ข้าวโอต๊ 6.5 ผกั กระเฉด 5.3 อา้ งอิงจาก : ผศ. ดร. ภญ. ปิยนชุ โรจนส์ ง่า ภาควิชาเภสัชเคมี คณะเภสัชศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั มหิดล เรอ่ื ง บทความเผยแพรค่ วามรู้สปู่ ระชาชน ธาลัสซเี มยี (Thalassemia)...กนิ อยา่ งไรใหเ้ หมาะสม หมายเหตุ : ควรหลกี เลี่ยงการรบั ประทานอาหารร่วมกบั อาหารทีม่ วี ิตามนิ สงู เชน่ สม้ มะเขือเทศ เพราะ วิตามนิ ซจี ะช่วยในการดูดซมึ ธาตเุ หลก็ และควรรับประทานรว่ มกับอาหารท่ลี ดการดดู ซกึ ธาตเุ หลก็ เช่น ชา และนมถ่วั เหลือง ชนิด/สตู รนมผงเดก็ ตามวัย นมผงแบ่งออกเปน็ 3 สตู ร ดังนี้ 1. นมสตู ร 1 หรอื นมผงดดั แปลงสาหรบั ทารกวยั แรกเกิด – 1 ปี มีการดัดแปลงให้มสี ว่ นประกอบใกล้เคียงนมแม่ โดยเฉพาะโปรตนี จะตอ้ งมีปรมิ าณใกล้เคียวนมแม่คือ 1.3กรัม ต่อ100 มล. และเติมไขมันที่ย่อยง่าย พร้อมสารอาหารอ่ืนๆ เพื่อส่งเสริมการพัฒนาสมองและ ภมู ิคุ้มกัน ควรดแู ลให้ลูกไดร้ ับนมในปริมาณท่ีเหมาะสม ตามท่รี ่างกายตอ้ งการ ตวั อย่างนมสูตร 1 นมผง Dumex Dupro ดูโปร 2 productnation S-26 Progress productnation Dumex Gold Plus 1 productnation DG-1 Advance Gold productnation 2. นมสตู ร 2 หรือนมผงดัดแปลงสูตรตอ่ เนื่องสาหรับเดก็ วยั 6 เดือน – 3 ปี มกี ารเพ่มิ ปรมิ าณโปรตีน แคลเซียมและฟอสฟอรสั จากสตู ร1 เพื่อส่งเสรมิ การเรยี นรู้ และรองรับความ ตอ้ งการการใชพ้ ลังงานจากการเคลอ่ื นไหวของกล้ามเนื้อที่เพ่มิ ขน้ึ
52 ตัวอย่างนมสูตร 2 Hi-Q Supergold productnation NAN HA นมผงสาหรบั เด็ก ชว่ งวัยที่ 1 เอชเอ 1 productnation Similac ซมิ ิแลคแอดวานซแ์ อลเอฟ productnation 3. นมสูตร 3 หรือ นมผงสาหรบั เด็กวัย 1 ปขี ้นึ ไป และทกุ คนในครอบครัว มีการเพิม่ ปรมิ าณโปรตนี ใหม้ ากขน้ึ จากเดิม มีวติ ามนิ และแรธ่ าตุเพื่อชว่ ยเสริมสร้างพัฒนาการทาง สมอง เสรมิ สรา้ งกระดูกให้แขง็ แรง และการเรียนรูส้ ิง่ ต่างๆ รอบตวั อย่างมีประสทิ ธิภาพ ตวั อย่างนมสตู ร 3 Bear Brand ตราหมี นมผง แอดวานซ์ โพรเท็กซช์ นั productnation นมผง ซิมแิ ลค 3 พลสั เอ็นวอี ี เอไอควิ พลัส productnation Nestle Carnation นมผง เนสท์เล่ คาร์เนชนั 1+ สมารท์ โก รสวานิลลา productnation แหล่งที่มา : นมผงแตล่ ะสูตรตามช่วงวัย-http://www.dgsmartmom.com/th/products-and-nutrition- 3/products-and-nutritions.html : อาหารช่วงให้นมบุตร อาหารหลงั คลอด โภชนาการหลงั คลอด (Diet during breastfeeding) – http://www.thatoomhsp.com Percent of free water in enteral formulas ormular rensito Percentage of free (Lcal/mk) water (%) 1.0 84 1.2 81 1.5 75 2.0 70 (American rietetic Association, 2004)
53 Drug and food interaction Effect of drug on food intake Nutrition Absorption : ยาบางชนิดอาจเพ่มิ ลดลง หรือป้องกันการดูดซึมอาหารในลาไส้ Nutrition Excretion : ยาสามารถเพมิ่ หรือลดการขับปสั สาวะของสารอาหาร ยา amphetamine ซ่ึงเป็นยากระตุ้นประสาทส่วนกลางโดยหล่ังสารโดพามีนในสมอง ทาให้รู้สึก กระตือรือร้น ผลข้างเคียง ทาให้เบอื่ อาหาร ยา Carboplatin เป็นยารักษาโรคมะเร็งหลายชนิด ยาจะยับย้ังการสังเคราะห์สารพันธุกรรมของ เซลลม์ ะเรง็ เช่น DNA อาการข้างเคียง คล่นื ไส้ อาเจยี น Drug that may increase apatite Anticonvulsant : เปน็ ยารักษาอาการชกั ตา่ งๆอาจเกดิ การเสยี สมดุลของเกลือแร่ Antipsychotic : ยารกั ษาโรคจิต, ไบโพลาร์ Antidepresant : ยารกั ษาอาการซมึ เศร้า Drug can decrease nutrition absorption Laxatives : เปน็ ยาบรรเทาอาการท้องผูก ทาให้อุจจาระออ่ นตวั ลง หรอื กระตุ้นการบบี ตัวของลาไส้ Aluminum hydroxide : เป็นยาลดกรดในกระเพาะอาหาร Statin : เปน็ ยาลดคลอเลสเตอรอลในเลอื ด Drug can increase a loss of a nutrition Diuratics : เปน็ ยาขับปัสสาวะ ใช้ในการรักษาความดนั โลหิตสงู Aspirin : ยาลดการอกั เสบ เช่น ปวดประจาเดอื น Clobazam : ยาลดอาการวิตกกงั วล Absorption : การเคล่ือนที่ของยาภายในกระแสเลอื ดขึน้ อยู่กับปัจจัยต่อไปน้ี โครงสร้างของยาทส่ี ามารถผา่ นเยอ่ื บุลาไส้ ระยะเวลาท่ีทาใหก้ ระเพาะอาหารว่าง ช่องทางการใหย้ า คุณภาพของยา Distribution (การกระจายตัวของยา) ยาเขา้ ส่กู ระแสเลอื ด กระจา่ ยไปยงั เนือ้ เยอ่ื ต่างๆ จับกับ Plasma protein ยาไม่ออกฤทธ์ิ Albumin ต่า ทาให้เกิด Toxic ได้
54 Metabolism (การเปลี่ยนแปลงของยา) เป็นกระบวนการทีย่ าถกู เปลย่ี นแปลงทางเคมีในร่างกาย ซึ่งมีผลมาจากปฏกิ ิรยิ าของยาระหว่างยากบั เอนไซม์ เกดิ ขึน้ ท่ตี ับ Excretion (การขบั ยาออกจากรา่ งกาย) ยาจะถกู ขับออกไดท้ างไต ตับ ปอด อาจจะขับออกทางน้านมและเหง่ือได้ในปรมิ าณเล็กนอ้ ย อวัยวะในการขบั ยาออก คอื ไต Benefits of minimizing food drug interactions ยามปี ระสิทธภิ าพในการทางานสงู ไม่เกิดพิษจากยา ช่วยลดค่าใช้จา่ ย แก้ไขปัญหาภาวะโภชนาการผดิ ปกติ ผู้ป่วยได้รับการรกั ษาจากยาสงู สุด การให้บรกิ ารดา้ นการดูแลสขุ ภาพลดลง ความรับผดิ ชอบทางดา้ นวชิ าชีพน้อยลง Effect of food or drug intake Drug absorption : อาหารหรอื สารอาหารในกระเพาะและลาไสอ้ าจทาให้ลดการดูดซึมของยา โดย การชะลอการย่อยอาหารหรือจับกับอนุภาคของอาหาร อาหารอาจทาหน้าท่ีเพ่ิมหรือยับย้ังการเผา ผลาญของยาบางชนิดในรา่ งกาย Drug excretion : ยาจะถูกขบั ถ่ายออกทางไต Dietary calcium : สามารถจับกับยาปฏิชีวนะ “tetracycline” ซึ่งเป็นยารักษาการติดเช้ือ ได้แก่ มาลาเรีย ซิฟลิ ิส กรดอะมิโนในธรรมชาติ สามารถดูดซมึ กบั “levodopa” ซึงเปน็ ยารักษาโรคพาร์กินสัน ซ่ึงจะไปเพ่ิม สารส่ือประสาทโดพามินในสมอง Absorption Distribution การรบั ปะทานไฟเบอร์ในปริมาณมากจะรบกวนการดูดซึมของ “Digoxin” ซงึ่ เปน็ ยากลมุ่ ของ (Cardiac glycoside) ท่มี ฤี ทธเ์ิ พิม่ การบบี ตวั ของกล้ามเนือ้ หวั ใจ ใชร้ กั ษาหัวใจวาย หัวใจหอ้ งบน Metabolism : อาหารทมี่ กี ารบม่ หรือหมกั เชน่ โยเกริ ต์ โดยจะทาปฏกิ ริ ิยากบั ยา “Tyramine” ซึง่ เปน็ การยับยัง้ เอนไซม์ monoamine oxidase ใชร้ ักษารควติ กกงั วล โรคพาร์กนิ สัน Food hight Vit.K (ผักตระกลู กะหล่า) ลดประสิทธภิ าพของยา “Anticoagulant” ซึ่งเปน็ ยาต้านการ แข็งตัวของเลือด
55 ห้ามรับประทาน Grapefruit juice พร้อมกบั ยาตอ่ ไปน้ี “Cyclosporin” ซง่ึ เป็นยากดภูมคิ ุม้ กนั ใชก้ ับ ผปู้ ว่ ยท่มี ีการปลูกถ่ายอวัยวะ เชน่ หัวใจ ไต และตบั “Certain statins” ซง่ึ เป็นกลมุ่ ยาลดคลอ เลสเตอรอล
56 แหลง่ ของสารอาหาร ปรมิ าณฟอสฟอรสั ในอาหาร
57
ปรมิ าณโพแทสเซียมในอาหาร
58
59 ปริมาณแคลเซยี มในอาหาร โรงพยาบาลศริ ริ าช http://www.siphhospital.com/th/news/article/share/834/Calcium
60 ปริมาณแมกนีเซียมในอาหาร ต่อ 100 กรมั เภสัชกร รศ. ดร. ทรงศกั ด์ิ ศรีอนุชาต
61 ปริมาณคอเลสเตอรอลในอาหาร อัปเดตลา่ สุดเมอื่ วนั ท่ี 28 พ.ย. 2019 https://www.honestdocs.co/table-of-cholesterol-in-food-types
62
63 ปริมาณโซเดียมในอาหาร ปริมาณโซเดียมในหมวดข้าวแป้ง ปริมารโซเดยี มในผัก
64 ปรมิ าณโซเดยี มในหมวดเน้ือสัตว์
65 ปริมาณโซเดยี มในผลไม้ ปริมาณโซเดียมในไขมัน
66 ปรมิ าณโซเดยี มในอาหารวา่ งและเครอื่ งด่มื
67 ปริมาณโซเดียมในน้าปลา ปรมิ าณโซเดียมในซีอิว๊ ขาว
68 ปริมาณโซเดยี มในซอสหอยนางรม
69 ปรมิ าณโซเดยี มในอาหารจานเดยี ว
NOTE ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………….……….………….……….………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………….……….……… ….……….……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………….……….………….……….……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
NOTE ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………….……….………….……….………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………….……….……… ….……….……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………….……….………….……….……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
NOTE ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………….……….………….……….………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………….……….……… ….……….……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………….……….………….……….……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Take care & Good luck
Search
