ภาษาไทยหลักภาษาและการใช้ภาษา ภาษาถิ่น

ภาBษy.าครถูอน่ิอย เป้าหมายการเรียนรู้ • ใช้คำภำษำถนิ่ ได้เหมำะสมกับกำลเทศะและบคุ คล

ดภู าพ แล้วเลอื กคาที่ไมส่ ัมพนั ธ์กบั ภาพ สม้ ตา ส้มพริก ผ้อ พ่อ ตาส้ม ตาบักหงุ่ ปอ้ บ่อ

บะขะหนัด ยานดั เกอื ก เกบิ บ๋าหนัด บักนดั รองเท้า รองเกบิ

เขม็ ฮา้ ง เขม็ ขัด ฟกั ทอง ฟักแฟง สายฮ้าง สายเอว บะฟกั แก้ว นาเต้า

รกั ฮัก อู้ แหลง ทัก หลัก ผอ่ พดู

ฝร่งั ชมพู่ จ้อง ป้าก บะกว้ ยแกว๋ กะโป๋ ทพั พี หวัก

คำต่ำง ๆ ที่นกั เรยี นทำกิจกรรมเปน็ คำภำษำถิน่ ภำคต่ำง ๆ สังเกตการแต่งกายต่อไปนี วา่ เปน็ คนภาคใด สังเกตจากอะไร ภดาคเู ฉกลลยาง ภดเูาฉคลใตย้ ภดาคูเฉเหลนยือ ภาดคูเฉอลีสยาน

ภาษาถ่นิ ภาษาถิน่ คอื ภำษำใช้พดู สือ่ สำรกนั ตำม ท้องถิ่นตำ่ ง ๆ เพ่ือส่อื ควำมหมำยให้เขำ้ ใจกัน ในท้องถิน่ นน้ั ๆ โดยแตกต่ำงจำกภำษำไทย มำตรฐำน ทั้งในด้ำนเสยี ง คำ และกำรเรียงคำ ภำษำถนิ่ แบ่งออกเป็น ๔ กลมุ่ ดังนี้

ความแตกตา่ งของภาษาถ่นิ แตล่ ะถิ่น ๑. ด้ำนระบบเสียง ภาษาถิ่น ความแตกต่าง ภำษำถิ่นเหนอื ไม่มีหน่วยเสยี ง /ช/ และ /ร/ ภำษำถน่ิ กลำง ไมม่ ีหนว่ ยเสยี ง /ญ/ (ย หรือ ญ นำสกิ ) ภำษำถ่ินอีสำน ไม่มหี นว่ ยเสยี ง /ช/ และ /ร/ ภำษำถนิ่ ใต้ ไม่มหี น่วยเสยี ง /ง/ และ /ร/

ตวั อยา่ งระบบเสยี งที่แตกตา่ งกัน คา การออกเสียง ภำษำถิน่ เหนอื ภำษำถิน่ กลำง ภำษำถิ่นอสี ำน ภำษำถ่ินใต้ หลัก รัก ฮัก รกั ฮกั หล่ม เกียน ร่ม (ท่ีร่ม) ฮ่ม ร่ม ฮม่ ผ้อ เกวยี น เกวยี น เกวียน เกยี น พอ่ ป้อ พ่อ อพี อ่

๒. ดำ้ นกำรใชค้ ำ ภาษาถน่ิ อสี าน : สำด ภาษาถน่ิ ใต้ : ซ้ำด ๑) ควำมหมำยเดียวกนั ใชค้ ำคนละคำ ภาษาถนิ่ เหนือ : สำด ภาษาถ่นิ กลาง : เสื่อ ภาษาถิน่ เหนอื : ชะไคร ภาษาถ่นิ อสี าน : หัวสิงไค ภาษาถ่นิ กลาง : ตะไคร้ ภาษาถิ่นใต้ : ไคล

๒) คำเดียวกนั ใชค้ วำมหมำยต่ำงกัน ภาษาถิน่ เหนอื คอื น้ำหวำนทไ่ี ด้จำกตัวผึ้ง นาผึง ภาษาถนิ่ กลาง คอื นำ้ หวำนทีไ่ ด้จำกตัวผึ้ง ภาษาถน่ิ อสี าน คอื น้ำหวำนที่ไดจ้ ำกตวั ผง้ึ ภาษาถน่ิ ใต้ คอื น้ำตำล

ภาษาถ่ินเหนอื คอื แพ้ ชนะ ภาษาถนิ่ กลาง คือ ทำใหอ้ กี ฝำ่ ยหนงึ่ แพ้ ภาษาถน่ิ อีสาน คือ แพ้ ภาษาถ่นิ ใต้ คอื ทำให้อีกฝ่ำยหนึ่งแพ้

• คำทกั ทำย ตัวอยา่ งภาษาถ่ิน สวัสดเี จา้ ไปไส สวสั ดี พันพรือ

นักเรียนเลอื กเพลงท่มี ภี าษาถิ่น ทีน่ กั เรยี นชอบ ๑ เพลง โดยใช้เนือเพลงท่อนฮุก (ท่อนกลาง) พร้อมบอกคาแปลของภาษา ถ่นิ นนั ดงั ตัวอยา่ ง ทาใส่สมุด ตัวอยา่ ง ภาษาถิ่นเหนอื เพลง : หนุม่ ดอยเต่ำ ศิลปิน : นกแล ไอ้หนมุ่ ดอยเต่ำ มนั เศรำ้ หวั ใจ๋ กดิ๊ มำกดิ๊ ไปมนั น้อยใจ๋แตเล่ำ แตก่ ่อนบ้ำนเฮำ ดอยเตำ่ เมินมำ ลำบำกหนักหนำ น้ำตำเฮำไหล แปลว่า หนุ่มดอยเต่ำเศร้ำ คิดถงึ แต่กอ่ นทีบ่ ำ้ นลำบำกมำก จนน้ำตำไหล

กำรจัดกลุม่ ภาษาถ่ิน ภำษำถิน่ เหนือ ลกั ษณะควำมแตกต่ำง ภำษำถ่นิ กลำง ภำษำถิ่นอีสำน ระบบเสียง ภำษำถิ่นใต้ บำงภำษำถนิ่ ไม่มีหน่วยเสียงในบำงพยัญชนะ กำรใชค้ ำทีม่ ีควำมหมำยเดยี วกนั แต่ออกเสยี งต่ำงกัน กำรใชค้ ำที่รูปเขยี นเหมือนกนั แตค่ วำมหมำยตำ่ งกัน

ขอขอบคณุ สื่อการสอนจาก บรษิ ทั อกั ษรเจรญิ ทศั น์