Sự phát triển của Thành Phố Thủ Đức

A. Lịch sử của Thành phố Thủ Đức I. Nguồn gốc về tên gọi của Thành Phố Thủ Đức: Địa danh Thủ Đức được lấy tên từ hiệu “Thủ Đức” của ông Tạ Dương Minh (còn gọi là Tạ Huy). Ông là người dân gốc Hoa. Nhưng vì nằm trong phong trào “Phản Thanh Phục Minh” nên ông bị truy đuổi, phải di tản sang Việt Nam và thần phục nhà Nguyễn. Người dân truyền tai nhau rằng ông có công lao với vùng đất này thời mới khai hoang lập ấp khoảng năm 1679-1725 a. Thời phong kiến: • Năm 1698, Thống suất Nguyễn Hữu Cảnh được Chúa Minh Vương Nguyễn Phúc Chu điền vào “kinh lực đất Chân Lạp, chia Đông Phố thành 2 huyện: xứ Đồng Nai làm huyện Phước Long, dựng dinh Trấn Biên (Biên Hòa), lấy xứ Sài Côn làm huyện Tân Bình, dựng Phiên Trấn (Gia Định)” • Năm 1808, vua Gia long đổi dinh Trần Biên thành trấn Biên Hòa, huyện Phước Long được nâng lên thành phủ gồm 4 huyện là Bình An, Phước Chánh, Long Thành và Phước An. • Năm 1832, vua Minh Mạng đổi trần Biên Hòa thành tỉnh Biên Hòa. • Năm 1837, vua cho lập them phủ Phước Tuy và 2 huyện Ngãi An và Long Khánh

• Trước khi thực dân Pháp chiếm Miền Đông Nam Kỳ, địa bàn vùng đất Thủ Đức (hiện nay tương ứng với phần lớp huyện Ngãi An thuộc phủ huyện Long Thành, phủ Phước Tuy, tỉnh Biên Hòa. b. Thời Pháp thuộc: ➢ Đến năm 1911, tỉnh Gia Định được chia thành 4 quận: Thủ Đức, Nhà Bè, Hóc Môn và Gò Vấp ➢ Năm 1939, quận Thủ Đức có 6 tổng với 43 làng: i. Tổng An Bình gồm 6 làng: An Đông Xã, An Phú, Bình Khánh, Bình Trung, Đông Phú, Thạnh Mỹ Lợi ii. Tổng An Điền gồm 7 làng: Bình Quới Đông, Bình Thái, Bình Thọ, Linh Chiểu Trung, Linh Chiểu, Trường Thọ, Xuân Hiệp iii. Tổng An Thành gồm 6 làng: Long Tân, Phú Hữu, Phước Trường, Tân Điền, Trường Khánh, Trường Lộc iv. Tổng An Thổ gồm 8 làng: Bình Chánh, Bình Chiểu, Bình Đức, Bình Đường, Bình Phú, Bình Triệu, Đông An, Dĩ An v. Tổng An Thủy gồm 10 làng: Bình Thắng, Bình Thung, Đông Tác, Đông Yên, Hòa Hiệp, Phong Phú, Tăng Phú, Tân Hóa, Tân Nhơn, Tân Ninh vi. Tổng Long Vĩnh Hạ gồm 6 làng: Ích Thạnh, Long Thuận, Long Hòa, Mỹ Thạnh, Phước Hòa, Thái Bình c. Thời Việt Nam Cộng Hòa: ❖ Năm 1955, quận Thủ Đức có 19 làng: ❖ Tổng An Bình có 5 làng: Bình Trưng, Thạnh Mỹ Lợi, Phú Hữu, An Phú và An Khánh Xã

❖ Tổng An Điền có 4 làng: Linh Xuân Thôn, Phước Long Xã, Linh Đông Xã và Tăng Nhơn Phú ❖ Tổng An Thổ có 3 làng: An Bình Xã, Hiệp Bình Xã và Tam Bình Xã ❖ Tổng An Thủy có 3 làng: Bình An, Đông Hòa Xã và Tân Đông Hiệp ❖ Tổng Long Vĩnh Hạ có 4 làng: Long Thạnh Mỹ, Long Trường, Long Phước Thôn và Long Bình. ❖ Năm 1957, giải thể tổng An Thổ của quận Thủ Đức; xã An Bình Xã thuộc tổng này sáp nhập vào tổng An Thủy, hai xã còn lại: Hiệp Bình Xã và Tam Bình Xã nhập vào tổng An Điền. Lúc tổng An Thủy có 4 xã, tổng An Điền có 6 xã. Cắt tổng Long Vĩnh Hạ với bốn xã: Long Thạnh Mỹ, Long Trường, Long Phước Thôn và Long Bình, cùng tổng An Thủy với bốn xã: Bình An, An Bình Xã, Đông Hòa Xã và Tân Đông Hiệp, chuyển sang thuộc quận Dĩ An, tỉnh Biên Hòa. Như thế quận Thủ Đức còn 11 xã. ❖ Năm 1962, quận Dĩ An trả lại tổng Long Vĩnh Hạ với bốn xã: Long Thạnh Mỹ, Long Trường, Long Phước Thôn và Long Bình cho quận Thủ Đức. Như thế lúc này quận Thủ Đức có 15 xã. ❖ Năm 1966, do cắt xã An Khánh Xã nhập vào Đô thành Sài Gòn nên quận Thủ Đức còn 14 xã. Địa bàn xã An Khánh Xã cũ được chia thành 2 phường: An Khánh và Thủ Thiêm cùng thuộc quận 1 của Đô thành Sài Gòn. Đầu năm 1967, lại tách 2 phường: An Khánh và Thủ

Thiêm lập Quận 9 (quận Chín) thuộc Đô thành Sài Gòn. ❖ Năm 1972, lập xã Phước Bình thuộc quận Thủ Đức. Như thế quận Thủ Đức có 15 xã. Cho đến ngày 29 tháng 4 năm 1975, quận Thủ Đức gồm 15 xã trực thuộc: Tam Bình Xã, Long Bình, Long Phước Thôn, Long Thạnh Mỹ, Bình Trưng, Thạnh Mỹ Lợi, Phú Hữu, An Phú, Linh Xuân Thôn, Phước Long Xã, Linh Đông Xã, Long Trường, Tăng Nhơn Phú, Hiệp Bình Xã, Phước Bình. ❖ Trước năm 1975, quận Thủ Đức có diện tích khoảng 200 km², d. Huyện Thủ Đức ( 1975 – 1997): ❖ Theo nghị quyết ngày 9 tháng 5 năm 1975 của Ban Chấp hành Đảng bộ Đảng Lao động Việt Nam thành phố Sài Gòn – Gia Định, huyện Thủ Đức được thành lập trên cơ sở toàn bộ quận Thủ Đức cũ thời Việt Nam Cộng hòa. ❖ Ngày 20 tháng 5 năm 1976, tổ chức hành chánh thành phố Sài Gòn – Gia Định được sắp xếp lần hai (theo quyết định số 301/UB ngày 20 tháng 5 năm 1976 của Ủy ban Nhân dân Cách mạng thành phố Sài Gòn – Gia Định). Do đó, Quận 9 bị giải thể, hai phường trực thuộc chuyển thành hai xã: Thủ Thiêm và An Khánh nhập vào huyện Thủ Đức cùng thuộc thành phố Sài Gòn – Gia Định. ❖ Từ ngày 2 tháng 7 năm 1976, kỳ họp thứ 1 của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa VI, đổi tên từ Sài Gòn – Gia Định thành Thành Phố Hồ Chí Minh. Huyện Thủ Đức trở thành đơn vị trực thuộc Thành phố Hồ Chí Minh. Gồm có trấn Thủ Đức và 16 xã: An Khánh, An Phú, Bình

Trưng, Hiệp Bình, Linh Xuân, Long Bình, Long Phước, Long Thạnh Mỹ, Long Trường, Phú Hữu, Phước Bình, Phước Long, Tam Bình, Tăng Nhơn Phú, Thạnh Mỹ Lợi, Thủ Thiêm. ❖ Ngày 14 tháng 2 năm 1987, theo Quyết định số 33- HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng[17], huyện Thủ Đức thành lập thêm một số xã mới như sau: 1. Chia xã Tam Bình thành ba xã lấy tên là xã Tam Bình, xã Tam Phú và xã Linh Đông 2. Chia xã Tăng Nhơn Phú thành ba xã lấy tên là xã Tăng Nhơn Phú, xã Hiệp Phú và xã Tân Phú 3. Chia xã Linh Xuân thành hai xã lấy tên là xã Linh Xuân và xã Linh Trung 4. Chia xã Hiệp Bình thành hai xã lấy tên là xã Hiệp Bình Phước và xã Hiệp Bình Chánh. 5. Từ đó, huyện có thị trấn Thủ Đức và 22 xã: An Khánh, An Phú, Bình Trưng, Hiệp Bình Chánh, Hiệp Bình Phước, Hiệp Phú, Linh Đông, Linh Trung, Linh Xuân, Long Bình, Long Phước, Long Thạnh Mỹ, Long Trường, Phú Hữu, Phước Bình, Phước Long, Tam Bình, Tam Phú, Tân Phú, Tăng Nhơn Phú, Thạnh Mỹ Lợi, Thủ Thiêm. e. Quận 2, 9 và Quận Thủ Đức (1997 – 2020): ❖ Ngày 6 tháng 1 năm 1997, Chính phủ ban hành Nghị định số 03 -CP. Theo đó, giải thể huyện Thủ Đức để thành lập 3 quận là: Quận 2, 9 và Quận Thủ Đức. Quận Thủ Đức: là quận được thành lập trên diện tích và dân số của trấn Thủ Đức và 7 xã: Hiệp Bình Chánh, Hiệp Bình Phước, Linh Đông, Linh Trung, Linh Xuân, Tam Bình, Tam Phú; một phần diện tích và dân số của 3 xã: Hiệp Phú, Phước Long, Tân Phú. Quận Thủ Đức

có 4.726,5 ha diện tích tự nhiên và 163.394 người, gồm 12 phường trực thuộc sau khi thành lập Quận 2: Được thành lập trên toàn bộ diện tích và dân số của 5 xã An Khánh, An Phú, Bình Trưng, Thạnh Mỹ Lợi và Thủ Thiêm. Quận 2 có 5.020 ha diện tích tự nhiên và có 86.027 người, gồm 11 phường trực thuộc. Quận 9: Được thành lập trên toàn bộ diện tích và dân số của 7 xã Long Bình, Long Thạnh Mỹ, Tăng Nhơn Phú, Long Phước, Long Trường, Phú Hữu, Phước Bình; phần diện tích và dân số còn lại của 3 xã: Hiệp Phú, Phước Long, Tân Phú. Quận 9 có 11.362 ha diện tích tự nhiên và 126.220 người, gồm 13 phường trực thuộc. ❖ Đến năm 2019: Quận Thủ Đức có 47,80 km2 diện tích tự nhiên và 532.377 người, gồm 12 phường: Bình Chiểu, Bình Thọ, Hiệp Bình Chánh, Hiệp Bình Phước, Linh Chiểu, Linh Đông, Linh Tây, Linh Trung, Linh Xuân, Tam Bình, Tam Phú, Trường Thọ. Quận 2 có 49,79 diện tích tự nhiên và 171.311 người, gồm có 11 phường: An Khánh, An Lợi Đông, An Phú, Bình An, Bình Khánh, Bình Trưng Đông, Bình Trưng Tây, Cát Lái, Thạnh Mỹ Lợi, Thảo Điền, Thủ Thiêm. Quận 9 có 113,97 km2 diện tích tự nhiên và 310.107 người, gồm 13 phường : Hiệp Phú, Long Bình, Long Phước, Long Thạnh Mỹ, Long Trường, Phú Hữu, Phước Bình, Phước Long A, Phước Long B, Tân Phú, Tăng Nhơn Phú A, Tăng Nhơn Phú B, Trường Thạnh. f. Thành phố Thủ Đức (2021 – nay):

❖ Ngày 9 tháng 12 năm 2020, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết 1111/NQ-UBTVQH14 về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thành lập thành phố Thủ Đức thuộc Thành phố Hồ Chí Minh (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2021)[1]. Theo đó: ❖ Thành lập thành phố Thủ Đức thuộc Thành phố Hồ Chí Minh trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích và dân số của Quận 2, Quận 9 và quận Thủ Đức ❖ Sáp nhập toàn bộ diện tích và dân số của phường An Khánh vào phường Thủ Thiêm ❖ Thành lập phường An Khánh (mới) trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích và dân số của hai phường Bình An và Bình Khánh. ❖ Sau khi thành lập, thành phố Thủ Đức có 211,56 km² diện tích tự nhiên và 1.013.795 người, gồm 34 phường trực thuộc B. : Hội chùa Ông - Lễ hội truyền thống ở HCM: ❖ Thời gian diễn ra: Ngày 24/6 âm lịch hàng năm ❖ Địa điểm tổ chức: 676 - 678 đường Nguyễn Trãi, Quận 5, TP. Hồ Chí Minh ❖ Ý Nghĩa: Lễ hội chùa Ông là một trong các lễ hội ở thành phố Hồ Chí Minh gắn liền với sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của người Hoa gốc Triều Châu ở Sài Gòn. Lễ hội HCM diễn ra vào ngày 24/6 âm lịch hàng năm, bao gồm lễ thỉnh và cung nghinh các vị thần, thánh như: Nguyễn Hữu Cảnh, Lỗ Ban Tiên sư, Trần Thượng Xuyên, Thiên Hậu Thánh mẫu, Thành hoàng bổn cảnh…

Lễ hội lăng Ông Bà Chiểu: ❖ Thời gian diễn ra: Ngày 30/7 - 01/08 âm lịch hàng năm ❖ Địa điểm tổ chức: 126 Đinh Tiên Hoàng, Phường 1, Quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh ❖ Ý Nghĩa: Lăng Ông Bà Chiểu là công trình cổ xưa nhất, trải qua hơn 200 năm lịch sử và chứng kiến biết bao thăng trầm của Sài Gòn phồn hoa đô thị Lễ nghinh Ông - Lễ hội HCM đặc sắc ❖ Thời gian diễn ra: Ngày 15 - 17/8 âm lịch hàng năm ❖ Địa điểm tổ chức: Xã Cần Thạnh, Huyện Cần Giờ, TP. Hồ Chí Minh ❖ Ý Nghĩa: Nhắc đến các lễ hội ở miền Nam thì không thể không nhắc đến lễ nghinh Ông (hay còn được gọi là lễ cúng Ông, lễ cầu ngư, lễ tế cá Ông, lễ rước cốt Ông, lễ nghinh Ông Thủy tướng…) C. Niềm hi vọng về mầm non, Thủ Đức trong tương lai: ❖ Mặc dù Thành phố Thủ Đức hiện nay đang là một thành phố nhỏ bé, chưa có tầm vóc nhưng những số liệu thống kê cho ta thấy rằng Thủ Đức trong tương lai có thể phát triển hơn. ❖ Tạo ra một hy vọng mới cho tất cả mọi người, thành một thành phố tiềm năng từ ba quận để có thể phát triển. ❖ Thủ Đức vẫn đang trên bước đà để nâng tầm cải cách tài chính, thu hút nguồn lực đầu tư, khởi nghiệp và sáng tạo, lấy người dân và doanh nghiệp làm mục tiêu phục vụ ❖ Chúng ta không thể không thể nhắc tới việc các mầm non tương lai của đất nước phải học tập để phục vụ và bảo vệ tổ

quốc, như việc Thành phố Thủ Đức đang đẩy mạnh chất lượng giáo dục D. Một số địa danh ở Thành phố Thủ Đức: Xa lộ Hà Nội Tượng đài chiến thắng tại khu di tích Căn cứ Vùng Bưng 6 xã Chợ Thủ Đức Khu đô thị mới Thủ Thiêm Cảng Cát Lái Khu du lịch suối tiên

: Thành phố Thủ Đức là thành phố trực thuộc Thành Phố Hồ Chí Minh với sự kết hợp của 3 quận: Quận Thủ Đức, Quận 2 và Quận 9. Nơi đây cũng có một bề dày lịch sử dày dặn với những nền văn hóa được lưu truyền cho tới tận bây giờ. Hiện tại, nơi đây đã là một Thành Phố, là một nơi, một tia sáng le lỏi trong một vùng trời bao la, biển cả. Trong tương lai mai đây, thành phố còn là một hi vòng cho Thành phố cũng như là một nơi hội tụ những tinh hoa. Nhưng liệu trong tương lai thành phố có là một ánh mặt trời hay không, hay chỉ là một tiểu vệ tinh tất cả đều là công lao của mọi người, mọi người cùng góp một phần thì mọi người sẽ làm được ước nguyện của bác, người lãnh tụ đã đưa những con người Việt Nam ra khỏi bờ vự tăm tối vào thế kỉ 20. Những mầm non trẻ thơ, những hạt mầm chưa nở, tất cả đều có thể làm nên được điều kì diệu, như lời bác đã dạy: “Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có được sánh vai các cường quốc năm châu hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công lao học tập của các cháu”. Hi vọng trong tương lai, Thành phố Thủ Đức sẽ là một tia sáng một ánh mặt trời cho đất nước của chúng ta.