วันสุนทรภู่

๒๖ มถิ นุ ายน หอ้ งสมดุ ประชาชนอำเภอนาตาล

UNESCO เป็นผู้ที่มหี นา้ ที่ส่งเสริมและเผยแพรผ่ ลงานด้านวฒั นธรรมของประเทศ สมาชิกทว่ั โลก ด้วยการประกาศยกย่องเชิดชเู กียรติบุคคลผ้มู ผี ลงานดเี ดน่ ทาง วัฒนธรรมระดับโลก ในวาระครบรอบ ๑๐๐ ปีข้นึ ไปเปน็ ประจาทุกปี รฐั บาล ไทยเปน็ ผูส้ บื คน้ บรรพบรุ ุษไทยผูม้ ีผลงานดเี ดน่ ทางวัฒนธรรม เพื่อให้ ยูเนสโกประกาศยกย่องเชดิ ชูเกียรติ และได้ประกาศยกยอ่ ง \"สนุ ทรภู่\" ให้เปน็ บคุ คลผมู้ ผี ลงานดเี ดน่ ทางวฒั นธรรมระดบั โลก โดยในวาระครบรอบ ๒๐๐ ปี พ.ศ. ๒๕๓๐ นายเสวตร เปยี่ มพงศ์สานต์ ได้ดาเนนิ การจดั ตั้ง สถาบันสุนทรภขู่ ้นึ เพอ่ื สนบั สนนุ การจดั กจิ กรรมเก่ียวกบั ชีวติ และงาน ของสุนทรภู่ ทางรัฐบาลจึงได้กาหนดให้ วันท่ี ๒๖ มิถุนายน ของทุกปี เป็น \"วนั สุนทรภ\"ู่ ห้องสมุดประชาชนอำเภอนาตาล

การจัดนทิ รรศการเกย่ี วกบั ประวัติชีวิตและผลงาน การแสดงผลงานประเภทนทิ านของสนุ ทรภู่ การประกวด แข่งขัน ประชันสักวา ตอบคาถามเก่ยี วกับ ประวัตชิ วี ิต และผลงานของสุนทรภู่ หอ้ งสมุดประชาชนอำเภอนาตาล

บทละคร นิราศ นทิ าน เรอ่ื งอภัยณุรา นริ าศเมอื งแกลง เร่อื งโคบุตร บทเสภา นริ าศพระบาท นิราศภูเขาทอง เรอ่ื งพระอภยั มณี ขนุ ชา้ งขุนแผน นิราศสพุ รรณ นิราศวดั เจา้ ฟา้ เรือ่ งพระไชยสุริยา (ตอนกาเนดิ พลายงาม) นิราศอเิ หนา ราพนั พลิ าป เรอ่ื งลักษณวงศ์ พระราชพงศาวดาร นิราศพระประธม นิราศเมอื งเพชร เรือ่ งสิงหไกรภพ บทเหก่ ล่อม นริ าศเมอื งเพชร สภุ าษติ เห่จบั ระบา, เห่เร่อื ง พระอภยั มณี, สวัสดิรกั ษา เหเ่ ร่อื งโคบุตร และ เห่เรอ่ื งกากี สภุ าษติ สอนหญงิ เพลงยาวถวายโอวาท ห้องสมุดประชาชนอำเภอนาตาล

เกิดวนั จันทร์ เดือน ๘ ข้ึน ๑ ค่า ปีมะเมีย จุลศกั ราช ๑๑๔๘ ๒๖ มิถุนายน พ.ศ. ๒๓๒๙ สมัยรัชกาลที่ ๑ แห่งกรุงรัตนโกสนิ ทร์ ณ บริเวณด้านเหนอื ของพระราชวงั หลงั (บริเวณสถานรี ถไฟบางกอกน้อยปจั จบุ ัน) บดิ าเปน็ ชาวจงั หวัดระยอง ช่ือพ่อพลับ มารดาเปน็ ชาวเมอื งฉะเชงิ เทรา ชือ่ แม่ช้อย ไดร้ ับการศึกษาในพระราชวงั หลังและทีว่ ดั ชปี ะขาว (วดั ศรีสุดาราม) เขา้ รับราชการเป็นเสมียนนายระวางกรมพระคลงั สวน แต่ไมช่ อบทางานอืน่ นอกจาก แต่งบทกลอน ซึง่ สามารถแตง่ ได้ดีตงั้ แต่ยงั รุ่นหนุ่ม ได้แตง่ กลอนสภุ าษติ และกลอน นทิ านขึน้ ไว้ เมื่ออายุราว ๒๐ ปี รักกับนางขา้ หลวงในวงั หลังชื่อแมจ่ นั และมบี ตุ รดว้ ยกัน ๑ คนชอื่ \"พ่อพัด\" ภายหลงั เลิกรากัน ห้องสมุดประชาชนอำเภอนาตาล

หลงั จากน้นั สนุ ทรภูไ่ ดต้ ิดตามพระองค์เจ้าปฐมวงศใ์ นฐานะมหาดเล็ก ตามเสดจ็ ไปใน งานพิธีมาฆบชู า ที่อาเภอพระพทุ ธบาท จังหวดั สระบุรี เม่อื ปี พ.ศ. ๒๓๕๐ และเขาก็ ได้ แต่ง \"นิราศพระบาท\" พรรณนาเหตุการณใ์ นการเดนิ ทางคราวนี้ดว้ ย เขา้ รับราชการในกรมพระอาลักษณใ์ นปี พ.ศ. ๒๓๕๙ ในรชั สมยั รชั กาลที่ ๒ เป็นท่ีโปรดปรานของพระบาทสมเดจ็ พระพุทธเลศิ หลา้ นภาลยั จนแตง่ ตั้งใหเ้ ปน็ กวี ท่ปี รึกษาและคอยรับใชใ้ กลช้ ิด เนื่องจากเม่ือครัง้ ทที่ รงแตง่ กลอนบทละครในเรอื่ ง \"รามเกียรติ์\" ตดิ ขัดไมม่ ีผใู้ ดตอ่ กลอนไดต้ ้องพระราชหฤทยั จึงโปรดใหส้ นุ ทรภู่ ทดลองแต่ง ปรากฏว่าแตง่ ได้ดจี ึงทรงพระกรุณาฯ เลอ่ื นให้เป็น \"ขนุ สุนทรโวหาร\" หอ้ งสมุดประชาชนอำเภอนาตาล

พ.ศ. ๒๓๖๔ สุนทรภู่ต้องติดคกุ เพราะเมาสรุ าอาละวาดและทาร้ายท่านผใู้ หญ่ แต่ติดอยไู่ ม่นานก็พน้ โทษ เน่ืองจากพระบาทสมเด็จพระพทุ ธเลิศหลา้ นภาลัยทรง ตดิ ขดั บทพระราชนพิ นธ์เรื่อง \"สงั ข์ทอง\" ทรงให้สนุ ทรภทู่ ดลองแตง่ สุนทรภู่ได้เปน็ พระอาจารย์ถวายอักษรสมเดจ็ พระเจา้ บรมวงศเ์ ธอ เจา้ ฟ้าอาภรณ์ พระราชโอรสในรัชกาลที่ ๒ และเช่อื กนั วา่ สนุ ทรภู่แตง่ เรือ่ ง \"สวสั ดริ ักษา\" ในระหวา่ งเวลาน้ี ซึง่ ในระหว่างรบั ราชการอยนู่ ี้ สนุ ทรภแู่ ต่งงานใหม่กบั แมน่ ิ่ม มีบตุ รดว้ ยกันหนึ่งคน ชื่อ \"พอ่ ตาบ\" ห้องสมุดประชาชนอำเภอนาตาล

รบั ราชการอยเู่ พียง ๘ ปี เมื่อถึงปี พ.ศ. ๒๓๖๗ รชั กาลท่ี ๒ เสด็จสวรรคต สุนทรภ่กู ็ออกบวชท่ีวัดราชบรู ณะ (วดั เลียบ) ระหว่างนั้นได้ยา้ ยไปอยู่วัดต่าง ๆ หลายแหง่ ซ่ึงผลจากการทภ่ี ิกษภุ ู่เดินทางธดุ งคไ์ ปทต่ี า่ ง ๆ ทวั่ ประเทศ ปรากฏผลงานเป็นนริ าศเร่อื งต่าง ๆ มากมาย งานเขยี นชิ้นสุดท้ายท่ภี กิ ษภุ ู่แตง่ ไว้ ก่อนลาสิกขา คอื \"ราพันพิลาป ภิกษภุ ูไ่ ด้รบั การอุปการะจากพระองคเ์ จ้าลักขณานุคุณ จนพระองค์สิน้ พระชนม์ จงึ ลาสกิ ขา ออกมาตกระกาลาบากอยู่พกั หน่ึงจงึ กลบั เขา้ ไปบวชอีกครัง้ หนึ่ง แตอ่ ยู่ไดเ้ พยี ง ๒ พรรษา ก็ลาสกิ ขาและถวายตวั อย่กู ับเจา้ ฟ้าน้อย รวมทั้งได้รับอปุ การะจากกรมหมน่ื อปั สรสดุ าเทพอีกดว้ ย ห้องสมดุ ประชาชนอำเภอนาตาล

ในสมยั รัชกาลที่ ๔ สุนทรภ่ไู ดร้ บั พระราชทานบรรดาศักด์เิ ปน็ \"พระสุนทรโวหาร\" ตาแหน่งเจา้ กรมพระอาลักษณฝ์ ่ายบวรราชวัง ในปี พ.ศ. ๒๓๙๔ และรบั ราชการตอ่ มา ได้ ๔ ปี กถ็ ึงแกม่ รณกรรมใน พ.ศ. ๒๓๙๘ รวมอายไุ ด้ ๗๐ ปี ใกล้หอน่ังของพระยามนเทยี รบาล (บัว) ท่ีเรียกชอื่ กนั วา่ \"ห้องสุนทรภ\"ู่ เชือ่ กันว่าสุนทรภมู่ ีบตุ รชาย ๓ คน คือ \"พ่อพดั \" เกิดจากภรรยาคนแรกคอื แมจ่ ัน, \"พ่อตาบ\" เกิดจากภรรยาคนทสี่ องคอื แม่นิม่ และ \"พอ่ นิล“เกิดจากภรรยาท่ีชื่อแมม่ ว่ ง นอกจากนี้ ปรากฏช่อื บุตรบญุ ธรรมอกี สองคน ช่อื \"พอ่ กลั่น\" และ \"พ่อชุบ\" ในรชั สมัยรัชกาลที่ ๖ ทรงตราพระราชบญั ญตั ินามสกุลขนึ้ และตระกลู ของสุนทรภูไ่ ด้ ใช้นามสกลุ ตอ่ มาวา่ \"ภ่เู รือหงส์\" หอ้ งสมดุ ประชาชนอำเภอนาตาล