บทท่ี 5 การจดั การขยะมูลฝอย
ขยะหรือขยะมูลฝอย ( Refuse or Solid Waste ) หมายถงึ เศษสิง่ เหลอื ใช้และสิง่ ปฏิกลู ตา่ งๆซ่งึ เกดิ จากกจิ กรรมของมนุษย์และสตั ว์ รวมถงึ ส่งิ อน่ืใดทเี่ กบ็ กวาดจากถนน ตลาด หรือที่อืน่ ๆ ทัง้ จากการผลติ การบรโิ ภค 2
ขยะมลู ฝอย : เปน็ ปญั หาวิกฤตทแี่ สดงความรนุ แรงขึ้น สง่่ ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม่– ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ อนามยั ของประชาชน ขยะมูลฝอยเพ่มิ มากขนึ้ ่่่่่่่่แหล่งน้าจะเนา่ เสยี ตาม ปัญหาจากการเจริญเตบิ โตของชุมชน และความกา้ วหนา้ ทางเทคโนโลยใี นการผลติ สนิ ค้า 3
4
ประเภทของขยะมูลฝอยขยะย่อยสลาย (Compostable waste) - ขยะท่เี น่าเสียและยอ่ ยสลายไดเ้ รว็ 5
ขยะรไี ซเคิล (Recyclable waste)- ของเสียบรรจภุ ณั ฑ์ หรอื วัสดุเหลอื ใช้ 6
ขยะอนั ตราย (Hazardous waste) - ขยะทีม่ ภี ยั ตอ่ คนและสงิ่ แวดล้อม 7
ประเภทของขยะมูลฝอยจาแนกตามพิษท่เี กิดกบั มนษุ ย์และสิ่งแวดล้อม ขยะทว่ั ไป (General Waste) มอี นั ตรายนอ้ ยเชน่ เศษอาหาร เศษกระดาษ เศษผา้ พลาสติกเศษผา้ และใบไม้ ขยะอันตราย (Hazardous Waste) เปน็ ภยัตอ่ คนและสงิ่ แวดลอ้ ม อาจมสี ารพษิ ติดไฟ หรือระเบิดงา่ ย ปนเป้ือนเชือ้ โรค เชน่ กระป๋องสเปรย์ ถา่ นไฟฉายหลอดไฟนอี อน 8
ประเภทของขยะมูลฝอย(ตอ่ )จาแนกตามลกั ษณะของขยะ ขยะเปียก หรือขยะสด (Garbage) เปน็ ขยะทมี่ คี วามชื้นปน อยมู่ ากกว่า 50% ตดิ ไฟไดย้ าก ขยะแห้ง (Rubbish) ส่ิงเหลอื ใช้ ทีม่ คี วามชน้ื อยู่นอ้ ยไม่ กอ่ ใหเ้ กิด กลน่ิ เหม็น เชน่ เศษโลหะ เศษแก้ว เศษก้อนอิฐ 9
ปรมิ าณขยะที่ทง้ิ ตอ่ ครัวเรอื น 1%30% 50% 10
แผนภมู ิ่่จา้ นวนขยะอเิ ลคทรอนิกสท์ ีค่ าดการณ่์ (ลา้ นเครือ่ ง)่ป่ี พ.ศ.่2544-2563 ทม่ี า : กรมควบคมุ มลพษิ ่ 11
ปริมาณขยะมูลฝอยในปี 2558 จะมีปรมิ าณขยะ 49,680ตันต่อวัน หรือ 17.8 ล้านตันตอ่ ปี 12
อายขุ องขยะประเภทต่างๆ- รองเท้าหนัง 25 – 40 ปี- กระป๋องอลูมเิ นียม 80 – 100 ปี- ขวดพลาสตกิ 450 ปี- ย่อยสลายเศษกระดาษ 2 – 5 เดือน- เศษแก้ว โฟม ไม่ย่อยสลาย 13
การกาจดั ขยะมลู ฝอยตามแผน แนวคดิ 5 R. และการนากลบั มา ใช้ใหม่ R. 1 การลดปริมาณมูลฝอยทีอ่ าจเกดิ ข้นึ(Reduce) R. 2 นาขยะมูลฝอยเศษวสั ดุมาใชใ้ หม่อกี หรือเป็นการใช้ซ้า(Reuse) R. 3 การซ่อมแซมแก้ไขสิ่งของต่างๆ ให้สามารถใช้(Repair) งานตอ่ ได้ 14
การกาจดั ขยะมูลฝอยตามแผนหรอื แนวคดิ 5 R. และการนากลับมาใช้ ใหม่ (ต่อ) R. 4 การหลีกเลี่ยงการใชว้ สั ดทุ ท่ี าลายยาก หรอื กอ่ ใหเ้ กิด(Reject) มลพิษ R. 5 การแปรสภาพและหมุนเวยี นนากลับมาใชไ้ ดใ้ หม่ โดย(Recycle) นาไปผ่านกระบวนการผลติ ใหม่อกี ครั้ง 15
การคัดแยกขยะ 16
ถังสีเขียว รองรับขยะท่ียอ่ ยสลายได้ อนิ ทรยี วัตถุเช่น ขยะเปยี ก เปลือกผลไม้ เศษอาหาร พชื ผัก 17
ถงั สเี หลือง สาหรับขยะทีส่ ามารนามาrecycle ได้ (ขยะแหง้ )เชน่ แก้ว กระดาษ โลหะ เศษผ้า 18
ถงั สีแดง/สสี ้ม/เทา สาหรบั ขยะท่มี อี ันตราย ขยะมพี ษิ ต่อส่ิงมีชีวติ และส่งิ แวดล้อม เช่น หลอดไฟ ภาชนะบรรจุสารอนั ตราย ถ่านไฟฉายกระปอ๋ งสีสเปรย์ กระปอ๋ งยาฆา่ แมลง ภาชนะใส่นา้ ยาทาความสะอาด 19
ถงั สีฟา้ สาหรับรองรับขยะที่ยอ่ ยสลายไมไ่ ด้ เชน่ ถุงพลาสติกกล่องโฟม 20
ท่มี า่: กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม่ 21
ก่อนที่จะนาขยะกลับมาใช้ประโยชน์ ต้องมีการคัดแยกประเภท ขยะมูลฝอยภายในบ้าน เพ่ือเป็นการสะดวกแก่ผู้เก็บขนและสามารถ นาขยะบางชนิดไปขายเพ่ือเพิ่มรายได้ให้กับตนเองและครอบครัว รวมท้ัง ง่ายต่อการนาไปกาจดั 22
การรไี ซเคิล (Recycle)คดั แยก แกว้ กระดาษ นาไปขาย/บริจาค/ เข้าสู่ นาเข้าธนาคารขยะ/ กระบวน พลาสติก กิจกรรมขยะแลกไข่ โลหะ/ อโลหะ การ รไี ซเคลิ 23
การนาขยะมูลฝอยกลับมาใช้ใหม่ การคดั แยกของเสยี จาก แหล่งกาเนิดมาหมนุ เวยี นใช้ ใหม่การนากากของเสียมา การนามูลฝอยหรอื ของเสยี มาใช้ ปรับปรงุ พน้ื ท่ี ประโยชน์ ดา้ นพลงั งานการนาขยะหรอื มลู ฝอยมาแปร การนากากของเสยี เป็นอาหารสัตว์ สภาพใหเ้ ปน็ วัสดุก่อสรา้ ง และใชป้ ระโยชนท์ างการเกษตร การนามลู ฝอยมา หมกั ทาป๋ยุ 24
การนาขยะมูลฝอยมาใช้ประโยชน์1. การนาขยะมลู ฝอยกลบั มาใช้ประโยชนใ์ หม่ (Material Recovery)โดยผา่ นกระบวนการแปรรปู (Recycle) หรอื Reuse2. แปรรปู เพือ่ เปลยี่ นเป็นพลังงาน (Energy Recovery) นาขยะทสี่ ามารถเปลยี่ นเปน็ พลงั งานความรอ้ นหรอื ก๊าซชวี ภาพมาใชป้ ระโยชน์ พลังงานไฟฟ้า3. นาขยะมูลฝอยทีเ่ หลอื จากการรับประทานไปเลี้ยงสัตว์4. นาขยะมูลฝอยทีป่ รับสภาพใหเ้ หมาะกบั การบารงุ รกั ษาดนิ เช่น นาขยะมลู ฝอยสด/เศษอาหาร หมักทาปุ๋ย5. การนาขยะมลู ฝอย ปรับปรุงพน้ื ท่ี กาจดั โดยวธิ ฝี งั กลบอยา่ งถูกวิชาการ(Sanitary Landfill) ปลูกพชื /สรา้ งสวนสาธารณะ สนามกฬี า 25
การผลติ กระแสไฟฟ้าจากขยะก๊าซมีเทน กอ่ ใหเ้ กดิ ปัญหากา๊ ซเรือนกระจก (Green House Gas)ตอ้ งลดปริมาณกา๊ ซมีเทน เกิดสภาวะโลกร้อน สูช่ ั้นบรรยากาศ (Global Warming) ตวั อยา่ ง อ.กาแพงแสน จ.นครปฐม ผลิตกระแสไฟฟ้าได้ 15.23 MW นามาผลิตกระแสไฟฟ้า อ.พนมสารคาม จ.ฉะเชิงเทรา ผลติ กระแสไฟฟ้าได้ 2 MW(ใชท้ ดแทนเช้ือเพลิง) ต.ราชาเทวะ จ.สมุทรปราการ ผลติ กระแสไฟฟา้ ได้ 1 MW 26
การสนับสนุนของภาครฐั และเอกชนความรว่ มมือ ของภาคประชาชน คือ ทางออกในการลดขยะ ภาครฐั มีส่วนสนบั สนนุ อย่างมาก ในการให้ประชาชนได้มีช่องทางในการลดปริมาณขยะมูลฝอย โครงการธนาคารขยะ่ท้ังในระดบั โรงเรียน่มหาวิทยาลยั ่และชุมชน่ ผูป้ ระกอบการรับซ้ือของเกา่ ่ การส่งเสริมให้ประชาชนรู้คุณค่าของขยะ่และยงั ช่วยคัดแยกขยะ อันตรายกอ่ นที่จะถูกทงิ้ ปะปนไปกับขยะทว่ั ไป 27
ธนาคารขยะรีไซเคิล รูปแบบหนึ่งในการด้าเนินงานเพื่อส่งเสริม่การคัดแยกขยะมูลฝอย่โดยเร่มิ ต้นที่เยาวชนและชุมชนเป็นหลัก่และใช้โรงเรียนเป็นสถานท่ีด้าเนินการ่เพื่อให้เยาวชนและชุมชน่เกิดความเข้าใจในการคัดแยกขยะมูลฝอย 28
ธนาคารขยะรไี ซเคิล วตั ถปุ ระสงค์ เพอื่ ให้เยาวชนมจี ติ สา้ นึกในการคดั แยกขยะ่และรักษาส่ิงแวดล้อมภายในโรงเรยี นและชุมชน - เปน็ การช่วยลดปรมิ าณขยะ่และสง่ เสริมความร้ใู หแ้ ก่เยาวชนใน เรอ่ื งการคัดแยกขยะ่ทถ่ี ูกต้องและเหมาะสม - เพ่ือนา้ ผลพลอยไดจ้ ากการต้งั ธนาคารขยะ่มาต้งั กองทุนสนบั สนนุ การศกึ ษาของเยาวชน - เพื่อเปน็ การสร้างรปู แบบการจดั การขยะ่โดยเยาวชนเขา้ มามสี ว่ น ร่วมในการด้าเนนิ งาน่ 29
ตวั อยา่ งโครงการการใชป้ ระโยชนจ์ ากขยะ โครงการพระราชดาริโ ค ร ง ก า ร ศึ ก ษ า วิ จั ย แ ล ะ พั ฒ น า สิ่ ง แ ว ด ล้ อ ม แ ห ล ม ผั ก เ บ้ี ย อั น เ น่ื อ ง ม า จ า กพระราชดาริ ต.แหลมผกั เบย้ี จ.เพชรบรุ ี การวจิ ยั การทาปุ๋ยหมักจากขยะและการใช้ ประโยชน์ 30
สรุป การใชป้ ระโยชนจ์ ากขยะ1. การแปรรปู ใชใ้ หม่และการใช้ซา้ (Recycling and Reuse)ขยะท่แี ปรรปู ใช้ใหมไ่ ด้- กระดาษ แกว้ พลาสติกโลหะ อลูมเิ นียมขยะท่ีนากลับมาใช้ใหมไ่ ด้ 31- ขวดแก้ว ขวดพลาสตกิ- วสั ดุ อปุ กรณท์ ่ีใช้แล้ว
สรุป การใช้ประโยชนจ์ ากขยะ (ตอ่ )2. การใช้ประโยชนด์ ้านพลังงาน - พลังงานความร้อน - เชื้อเพลิง - กา๊ ซชีวภาพ - ผลติ กระแสไฟฟ้า 32
สรุป การใช้ประโยชนจ์ ากขยะ (ต่อ)3. การใชป้ ระโยชนด์ า้ นเกษตรกรรมและปศสุ ัตว์ - การทาปุ๋ยนา้ ชีวภาพ - การหมักทาปุ๋ย/ปรบั ปรงุ คณุ ภาพดิน - การปรับปรงุ พน้ื ท่ี - การนาไปเลี้ยงสัตว์ 33
การจัดการมลู ฝอย
ระบบการจัดการมลู ฝอย การท้ิงมลู ฝอย(Solid Waste Generation)การจดั การมลู ฝอย ณ แหลง่ เกดิ (Storage)การเก็บรวบรวมขนสง่ (Collection) การขนถ่ายและการขนสง่ การแปลงรปู(Transfer and Transport) และการนากลบั มาใชใ้ หม่ (Processing and Recovery)การกาจดั ขนั้ สดุ ทา้ ย (Disposal)
การท้ิงมลู ฝอย (SOLID WASTE GENERATION) มลู ฝอย (Solid Waste) ท้ิง เก็บรวบรวม
การจัดการมลู ฝอย ณ แหล่งกาเนิด มลู ฝอย ณ แหลง่ กาเนิด ถงั เก็บกกั มลู ฝอยถงั เกบ็ กกั มลู ฝอยรวม กาจดั : เผา, ฝัง, ฯลฯ
การจัดการมลู ฝอย ณ แหล่งกาเนิด
การเก็บรวบรวมขนส่ง ถงั เก็บกกั มลู ฝอย รถขนมลู ฝอยสถานีขนถ่าย โรงแปรรปู สถานที่กาจดั มลู ฝอย มลู ฝอย มลู ฝอย (ขน้ั สดุ ทา้ ย)
การขนถ่ายและการขนส่ง ขอ้ พิจารณา • สภาพชมุ ชน รถมลู ฝอยขนาดเล็ก • สภาพของถนน พาหนะขนสง่ ขนาดใหญ่ • ระยะทางขนสง่ สถานที่กาจดั มลู ฝอย ลาเลยี ง • ฯลฯ
การแปลงรปู และการนากลับมาใช้ใหม่ มลู ฝอยบางประเภทนากลบั มาใชใ้ หม่ แปรสภาพเป็ นผลิตภณั ฑใ์ หม่
การกาจัดขั้นสดุ ท้าย การกาจดั มลู ฝอยของชมุ ชน • การฝังกลบอยา่ งถกู หลกั สขุ าภิบาล (Sanitary Land Fill) • การเผา (Incineration) • การหมกั ทาป๋ ยุ (Decomposing)
การกาจัดมลู ฝอยโดยการเผา เผาในเตาเผา : Solid, Liquid and Gas ใชค้ วามรอ้ น 1,300-1,800 F ควบคมุ การเผา: อณุ หภมู ิ ควนั ไอเสีย ฝ่ นุ ละออง ฯลฯ เตาเผาประสทิ ธิภาพสงู มลู ฝอยนอ้ ยที่สดุ สว่ นที่เหลอื คงรปู ไมย่ อ่ ยสลาย/ปลอดภยั
ข้อดี-ข้อเสียของการเผาขอ้ ดี ขอ้ เสียใชพ้ นื้ ที่นอ้ ย คำ่ กอ่ สรำ้ ง ซอ่ มแซมทำลำยไดเ้ กือบทกุ ชนดิสรำ้ งไดใ้ กลแ้ หลง่ กำเนดิ บำรงุ รกั ษำสงูใชไ้ ดท้ กุ ฤดกู ำล เตำเผำประสิทธิภำพตำ่ มลพษิ ทำงอำกำศสงู
เตาเผามลู ฝอยAir Pollution แบบหอ้ งเผาเด่ียว (Single Chamber) แบบ Controlled Air1. Dual Chamber, Excess Air • Multiple Chamber2. Rotary Kiln มีExcess Air3. Starved Air พฒั นาจาก กระบวนการPyrolysis
การหมกั ทาป๋ ุย (COMPOSTING)กระบวนการทางชีวเคมี สารสภาพคลา้ ยฮิวมสั (Humus like Materials)เรมิ่ ในประเทศแถบตะวนั ออก ประเทศแถบ ตะวนั ตก
กระบวนการหมกั มลู ฝอย 5 ข้ันตอนI. จดั เตรยี มมลู ฝอย (Preparation)II. การยอ่ ยสลาย (Digestion)III. การบ่ม (Curing)IV. ไดผ้ ลผลติ ท่ีเป็ นป๋ ยุ (Finishing)V. รอการจาหน่าย/กาจดั (Storage)
การย่อยสลายของสารอินทรีย์ภาวะที่มีออกซิเจน ภาวะที่ไรอ้ อกซิเจน (Aerobic Condition) (Anaerobic Condition)ยอ่ ยสลำยไดเ้ ร็ว ย่อยสลำยไดช้ ำ้ปรำศจำกจลุ ินทรียท์ ี่เป็ น มจี ลุ ินทรียท์ เ่ี ป็ นอนั ตรำย อนั ตรำย หลงเหลือ มกี ล่นิ เหม็น
ระบบการย่อยสลายมลู ฝอยที่มอี อกซิเจน มี 2 ชนิด1. ระบบท่ีมีอปุ กรณห์ มกั (Reactor System) แยก เป็ น เคล่อื นที่ในแนวดิ่ง (Vertical Flow) เคลอื่ นที่ในแนวเอียงทามมุ กบั พ้ืน (Incline Flow) เคลื่อนท่ีในแนวระนาบ (Horizontal Flow)
ระบบการย่อยสลายมลู ฝอยท่ีมอี อกซิเจน มี 2 ชนิด2. ระบบที่ไมม่ ีอปุ กรณห์ มกั (Non-reactor System) ยอ่ ยสลายเกิดนอกอปุ กรณก์ ารหมกั มี 2 ประเภท กวนและกลบั มลู ฝอยระหว่างหมกั ปลอ่ ยใหน้ ิ่งอยกู่ บั ที่ตลอดเวลาท่ีหมกั มลู ฝอย + O2 ใชเ้ วลา 50-60 วนั มลู ฝอย 120-180 วนั
Search
