หน่วยที่4

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004 หน่วยท่ี 4 ฐานขอ้ มูลเชิงสมั พนั ธ์

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004 หวั ขอ้ เรอ่ื ง 4.1 ฐานขอ้ มลู เชงิ สมั พนั ธ์ 4.2 โครงสรา้ งฐานขอ้ มูลเชงิ สมั พนั ธ์ 4.3 ประเภทของคยี ์

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004 แนวคิด ฐานขอ้ มูลเชิงสมั พนั ธเ์ ป็ นรูปแบบฐานขอ้ มูลทเ่ี ขา้ ใจง่ายสาหรบั ผูใ้ ช้ ไม่ซบั ซอ้ น รวมถึงเป็ นรูปแบบฐานขอ้ มูลที่มีระบบจดั การฐานขอ้ มูล สนับสนุนในการจัดการฐานข้อมูลมากมาย และเป็ นรูปแบบของ ฐานขอ้ มูลทีส่ ามารถตอบสนองความตอ้ งการของผูใ้ ชใ้ นเรือ่ งการจดั การ ฐานขอ้ มลู ของระบบไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004 วตั ถุประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม 1. บอกความหมายของศพั ทเ์ ทคนิคทเ่ี ก่ียวขอ้ งกบั ฐานขอ้ มูล เชงิ สมั พนั ธไ์ ด้ 2. บอกความหมายและขอ้ ดขี องฐานขอ้ มลู เชงิ สมั พนั ธไ์ ด้ 3. บอกคณุ ลกั ษณะในการจดั เก็บขอ้ มลู ของรเี ลชนั ได้ 4. บอกประเภทของรเี ลชนั ได้ 5. จาแนกประเภทของคยี ไ์ ด้

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004 4.1 ฐานขอ้ มูลเชงิ สมั พนั ธ์ ฐานขอ้ มูลเชิงสมั พนั ธเ์ ป็ นเป็ นรูปแบบการจดั การฐานขอ้ มูลที่ ตอบสนองความตอ้ งการของผใู้ ชไ้ ดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ 4.1.1 ความหมายของฐานขอ้ มูลเชงิ สมั พนั ธ์ ฐานขอ้ มลู เชงิ สมั พนั ธเ์ ป็นฐานขอ้ มูล (Database) ชนิดหนึ่ง ซงึ่ นามาใชเ้ ป็ นพ้ืนฐานในการจดั การฐานขอ้ มูลของโปรแกรม โดยใน ฐานขอ้ มูลหน่ึงนน้ั อาจประกอบไปดว้ ย ตาราง หลาย ๆ ตาราง และในแต่ ละตารางก็จะมีความสมั พนั ธซ์ งึ่ กนั และกนั กลา่ วโดยสรุป ฐานขอ้ มูลเชงิ สมั พนั ธ์ คอื การรวมรเี ลชนั ตา่ ง ๆ ทม่ี ีความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งกนั เขา้ ดว้ ยกนั

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004 4.1.2 องคป์ ระกอบของฐานขอ้ มูลเชงิ สมั พนั ธ์ ฐานขอ้ มูลเชงิ สมั พนั ธป์ ระกอบดว้ ยองคป์ ระกอบ 3 สว่ น ดงั น้ี 1. สว่ นโครงสรา้ งของฐานขอ้ มลู (Data Structure) เป็นสว่ น การจดั เก็บขอ้ มลู ในรูปแบบของตารางทป่ี ระกอบดว้ ย คอลมั น์ และแถว 2. สว่ นจดั การขอ้ มูล (Data Manipulation) เป็ นสว่ นของคาสง่ั ที่ใชจ้ ดั การขอ้ มูลที่ถูกเก็บอยู่ในฐานขอ้ มูล (อยู่ในรูปแบบของภาษา SQL) 3. สว่ นควบคมุ ความคงสภาพของขอ้ มลู (Data Integrity) เป็น ขอ้ กาหนดหรือกฎเกณฑท์ ่ีถูกสรา้ งข้ึนมาเพื่อใชค้ วบคุมความคงสภาพ ของขอ้ มูล

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004 4.1.3 ขอ้ ดขี องฐานขอ้ มูลเชงิ สมั พนั ธ์ ฐานขอ้ มูลเชิงสมั พนั ธเ์ ป็ นรูปแบบของฐานขอ้ มูลท่ีเขา้ ใจง่าย สาหรบั ผใู้ ช้ ซงึ่ มีขอ้ ดดี งั น้ี 1. เป็นรูปแบบของฐานขอ้ มลู ทเ่ี ขา้ ใจงา่ ย 2. มีเครื่องมือท่ีช่วยใหผ้ ูใ้ ชส้ ามารถจดั การกบั ขอ้ มูลไดด้ ว้ ย คาสง่ั ง่าย ๆ 3. สามรถใชภ้ าษาทงี่ า่ ยในการเรยี กดขู อ้ มูล 4. การเรียกใช้หรือเช่ือมโยงข้อมูลทาได้ง่ายโดยการใช้ โอเปอเรเตอรท์ างคณิตศาสตร์ โดยไม่จาเป็นตอ้ งใชพ้ อยเตอร์ (Pointer)

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004 ความหมาย ตารางสองมติ ทิ ป่ี ระกอบดว้ ยแถว 4.1.4 ศพั ท์พ้นื ฐาน และคอลมั น์ คาศพั ท์ คอลมั นใ์ นรเี ลชนั แถวในรเี ลชนั รเี ลชนั (Relation) จานวนแอททรบิ ิวตใ์ นรเี ลชนั จานวนแถวขอ้ มูลในรเี ลชนั แอททรบิ วิ ต์ (Attribute) กลุม่ ของขอ้ มูลทงั้ หมดทเี่ ป็นไปได้ ทเู พิล (Tuple) ของแอททรบิ ิวตห์ น่ึง ๆ ดกี รี (Degree) คารด์ นิ ลั ลิตี (Cardinality) โดเมน (Domain)

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004 ความหมาย ค่าที่ใหแ้ ก่แอททริบิวต์หนึ่ง ๆ ใน คาศพั ท์ กรณีท่ียงั ไม่พรอ้ มท่ีจะใสข่ อ้ มูลหรือ คา่ วา่ ง (Null Value) การไมท่ ราบคา่ ขอ้ มลู ของแอททริบิว นนั้ ๆ คยี ห์ ลกั (Primary Key) คยี ร์ ว่ ม (Composite Key) คียท์ ่ีใหแ้ ก่แอททริบิวตท์ ่ีมีขอ้ มูลใน แตล่ ะเรคอรด์ ไมซ่ า้ กนั คียห์ ลกั ท่ีประกอบดว้ ยแอททริบิวต์ มากกวา่ หนึ่งแอททรบิ วิ ต์

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004 ความหมาย กลุ่มของแอททริบิวต์ที่มีสิทธิ์ถูก คาศพั ท์ เลอื กใหเ้ ป็นคยี ห์ ลกั ของรเี ลชนั คยี ค์ แู่ ขง่ (Candidate Key) กลุ่มของแอททริบิวตใ์ นรีเลชนั หน่ึง คยี น์ อก (Foreign Key) ๆ ที่มีค่าข้อมูลไปปรากฏเป็ นคีย์ หลกั ของรีเลชนั (หรืออาจเป็ นรีเล ชนั เดยี วกนั )

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004 4.2 โครงสรา้ งฐานขอ้ มูลเชงิ สมั พนั ธ์ 4.2.1 รเี ลชนั (Relation) รีเลชนั หรือ ตาราง (Table) เป็ นความสมั พนั ธข์ องขอ้ มูลใน รูปแบบตารง 2 มิติ ประกอบดว้ ย คอลมั น์ และแถว คอลมั น์ แสดงถึงคุณลกั ษณะของรีเลชนั ซ่ึงหมายถึงเขตขอ้ มูล (Field) หรอื แอททรบิ วิ ตข์ องรเี ลชนั แถว มีความหมายเหมือนระเบียนขอ้ มลู (Record) ซง่ึ เรยี กอกี อยา่ งหนึ่งวา่ ทเู พิล (Tuple)

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004 แบบจาลองแบบ E-R เอนทติ ี 1. โครงสรา้ งของรเี ลชนั แอททรบิ ิวต์ ฐานขอ้ มูลเชิงสมั พนั ธ์ สมาชกิ ของเอนทติ ี รเี ลชนั ผูใ้ ชง้ านทว่ั ไป แอททรบิ ิวต์ ตาราง ทเู พิล หรอื เรคอรด์ คอลมั น์ แถว โปรแกรมเมอร์ แฟ้ มขอ้ มูล เขตขอ้ มูล ระเบียน

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004 2. คณุ สมบตั ขิ องรเี ลชนั 1) ชอ่ ง แตล่ ะชอ่ งของตารางจะเก็บขอ้ มูลไดเ้ พียงคา่ เดยี ว 2) ชนิดขอ้ มูล ขอ้ มูลทอ่ี ยใู่ นคอลมั นเ์ ดยี วกนั จะตอ้ งมีชนิดขอ้ มลู เป็นแบบเดยี วกนั 3) ชอื่ คอลมั น์ แตล่ ะคอลมั นข์ องรเี ลชนั หน่ึง ๆ จะตอ้ งมีชอ่ื คอลมั นท์ ไ่ี มซ่ า้ กนั สว่ นลาดบั ของคอลมั นก์ ่อนและหลงั ไมถ่ ือวา่ สาคญั 4) แถว ขอ้ มูลแตล่ ะแถวของทกุ คอลมั นใ์ นรเี ลชนั หนึ่ง ๆ ตอ้ ง ไมซ่ า้ กนั สว่ นการเรยี งลาดบั ของแถวไมถ่ ือวา่ สาคญั

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004 4.2.2 ประเภทของรเี ลชนั 1. รเี ลชนั หลกั เป็ นรีเลชนั หลกั ทถี่ ูกกาหนดข้ึนใชเ้ ก็บขอ้ มูลเพ่ือ นาขอ้ มลู ไปใชเ้ มื่อมกี ารสรา้ งรเี ลชนั ในภาษาสาหรบั นิยามขอ้ มูล 2. ววิ เป็ นรีเลชนั ท่ีถูกสรา้ งข้ึนตามความตอ้ งการใชข้ อ้ มูลของ ผูใ้ ชแ้ ต่ละคน เพราะผูใ้ ชแ้ ต่ละคนในฐานขอ้ มูลอาจมีความตอ้ งการใช้ ขอ้ มูลในลกั ษณะที่แตกต่างกนั จึงกาหนดวิวของตนเองข้ึนจากรีเลชนั หลัก เพื่อความสะดวกในการใชข้ ้อมูลและช่วยใหก้ ารรักษาความ ปลอดภยั ของฐานขอ้ มูลทาไดง้ ่ายข้ึน ซึ่งรีเลชนั น้ีจะถูกสมมติข้ึนโดยไม่มี การเก็บขอ้ มูลจริง ๆ ในระบบ จงึ เป็ นตารางสมมติหรือตารางทีแ่ ปลคา่ มาทถี่ ูกกาหนดโดยผใู้ ชแ้ ตล่ ะคน

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004 4.3 ประเภทของคยี ์ คยี แ์ บ่งออกเป็น 2 ประเภท ไดแ้ ก่ 4.3.1 คยี ห์ ลกั (Primary Key) คยี ห์ ลกั หรอื คา่ เอกลกั ษณ์ คอื แอททรบิ ิวตท์ มี่ คี า่ ของขอ้ มลู ไม่ซา้ กนั ในแตล่ ะทเู พิล

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004 คุณสมบตั ิของคยี ห์ ลกั 1. ขอ้ มูลของแอททรบิ วิ ตท์ เ่ี ป็นคยี ห์ ลกั จะมคี วามเป็นหน่ึง เดยี ว กลา่ วคอื ทกุ ๆ แถวของตารางจะตอ้ งไมม่ ีขอ้ มลู ของแอททรบิ วิ ตท์ ี่ เป็นคยี ห์ ลกั น้ีซา้ กนั 2. ตอ้ งประกอบดว้ ยจานวนแอททรบิ วิ ตท์ น่ี อ้ ยทสี่ ุด แต่ สามารถใชเ้ ป็นตวั ช้เี ฉพาะเจาะจงหรอื อา้ งองิ แถวใดแถวหน่ึงในรเี ลชนั ได้

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004 คียร์ ่วม คือ คียห์ ลกั ที่ประกอบดว้ ยแอททรบิ ิวตม์ ากกวา่ หน่ึง แอททรบิ ิวตข์ ้ึนไป คียค์ ู่แข่งและคียส์ ารอง สาหรบั รีเลชนั บางรีเลชนั อาจมีแอททริ บิวตห์ ลายแอททริบิวตท์ ่ีมีคุณสมบตั ิเป็ นคียห์ ลกั ได้ จะเรียกกลุ่มของ แอททรบิ ิวตท์ ส่ี ามารถเป็นคยี ห์ ลกั ไดว้ า่ คยี ค์ แู่ ขง่ ซงึ่ แอททรบิ ิวตท์ เ่ี ราไม่ เลอื กเป็นคยี ห์ ลกั ได้ เรยี กวา่ คยี ส์ ารอง

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004 4.3.2 คยี น์ อก (Foreign Key) คยี น์ อก เป็นแอททรบิ ิวตท์ ใ่ี ชใ้ นการอา้ งองิ ถคึ งแอททรบิ วิ ต์ เดยี วกนั ในอกี รเี ลชนั หน่ึง โดยทแี่ อททรบิ ิวตน์ ้ีมีคณุ สมบตั เิ ป็นคยี ห์ ลกั ใน รเี ลชนั ทถ่ี กู อา้ งองิ ถึง การทมี่ ีแอททรบิ ิวตน์ ้ีปรากฎอยใู่ นรเี ลชนั ทง้ั สองก็ เพื่อประโยชนใ์ นการเชอื่ มโยงขอ้ มูลซงึ่ กนั และกนั

ระบบจดั การฐานขอ้ มูล รหสั วชิ า 3204-2004