บ้านจ่าโบ่ โอโห้ สวยจัง

บา้ นจา่ โบ่ อ.ปางมะผา้ จ.แม่ฮ่องสอน หมบู่ า้ นกลางหุบเขา ทม่ี ลี มเย็นพดั ผ่านตลอดปี มกี ว๋ ยเตยี๋ วห้อยขาชอื่ ดัง อีกทั้งร้านกาแฟเดก็ ดอย คอยชาวฮิปสเตอร์ไปชิม ลิ้มรส ชมทะเลหมอกพรอ้ มรับอากาศเยน็ สบายในยามเช้า ขนลุกเปน็ ระยะกับอากาศหนาวในชว่ งกลางคนื

บา้ นจ่าโบม่ ชี าว “มูเซอดา” หรือ “ลาหดู่ า” เป็นคาทชี่ าว “ลาหู่แชแล” หน่ึงในตระกูลลาหูม่ ักเรยี กแทนตวั เอง สังเกตได้จากสสี ันบน เส้อื ผ้าท่ีสวมใส่ ชาวมเู ซอดาน้ันจะนุ่งห่มเส้อื ผ้าสีดาเปน็ หลัก โดยมีลายสีตา่ งๆ เดินเส้นเป็นแถบคาดทัว่ ชดุ ซ่งึ แตล่ ะสีนน้ั มคี วามหมาย ซ่อนไว้ เชน่ สีแดง แทนเลือดหมทู ใ่ี ช้ประกอบพิธกี รรม สีเหลือง แทนนา้ ชา,เทียนขี้ผ้งึ สีเขียว ฟ้า น้าเงนิ แทนพชื ผัก สขี าว แทนขา้ ว ปกุ สาหรบั บชู าเทพเจ้าในเทศกาลปีใหม่ ชาวมเู ซอดาทนี่ ่อี พยพมาจากหมูบ่ ้านหว้ ยยาง หา่ งออกไปกวา่ ครง่ึ กิโลฯ เนื่องจากในหมูบ่ า้ นมโี รคมาลาเรียระบาด ชาวบ้านจึงพากนั แยกย้าย สลายตัวเปน็ สองกลุ่ม กลุ่มหนงึ่ นาโดย จ่าโบ่ ไพรนติ ธิ รรม แลว้ มาปกั ฐานอย่ใู นชว่ งสนั เขาท่มี ีลมพัดผ่านนี้ หม่บู ้านจงึ ถูกต้ังชื่อ ตามผนู้ าต้ังแตน่ ั้นมา

คนที่นจ่ี ะมีคานาหน้าเฉพาะท่ไี มใ่ ช่ นาย นาง นางสาว อยา่ งที่เราคนุ้ เคย ผู้ชายใช้ “จา่ ” สว่ นผู้หญิงจะใช้ “นา” นาหนา้ เสมอ ฟังครงั้ แรกอาจจะแปลกหู หลงั จากฟงั ไม่นานกจ็ ะชนิ ไปเอง ชาวลาหดู่ าทาการเกษตรเพือ่ เล้ียงชีพ ปลกู พืชผกั ข้าว ขา้ วโพด ไวก้ ิน ขาย แลกเปลย่ี น เล้ียงหมูดาสาหรับพิธกี รรมเปน็ หลกั โดยผู้ชาย เปน็ พราน หาของปา่ ลา่ สัตว์ และจกั สานจาพวกตะกรา้ , กระติบขา้ ว, ตะแหลว 7 ตา ทใ่ี ชแ้ ขวนไวห้ นา้ บ้านไว้กันผี หรอื เวลาตขี า้ วก็ปกั ตะแหลวไวก้ ันผีแมน (ผีขข้ี โมย) ท้งั หมดผลติ จากไม้ไผซ่ างและข้าวหลาม สว่ นหญงิ เป็นแม่บ้าน หุงหาอาหาร และเย็บผ้าอันเป็น เอกลักษณ์ของชาวลาหู่ ชาวบา้ นมคี วามเชอ่ื วา่ ถ้าผู้หญงิ คนไหนเย็บผา้ ไมเ่ ปน็ จะไม่ถกู ผู้ชายเลือกไปเป็นเจ้าสาวเข้าสู่ประตวู ิวาห์ นั่น แปลว่าผ้หู ญงิ ทกุ คนจะตอ้ งเย็บผ้าเป็นต้ังแตอ่ ายุ 12 ปี

เหตุเกดิ จากการนบั ถอื จติ วิญญาณ และผีบรรพบุรษุ บางส่วนท่นี บั ถือพทุ ธ ทาใหม้ ปี ระเพณีตา่ งๆเกดิ ข้นึ มากมาย แลว้ ในพิธตี า่ งๆ จะมี การเป่าแคน ทาจากไมไ้ ผ่ ข้ีมิ้ม และน้าเตา้ ทเี่ ป็นองค์ประกอบหลัก แล้วเตน้ “จะคึ” (การเตน้ ลาหู่) ประกอบพธิ ีอีกดว้ ย เหลา่ นท้ี าให้วถิ ี ชีวิต วัฒนธรรมและความเชอื่ มีความน่าสนใจที่ยังคงเอกลักษณ์ชาติพนั ธุ์ไวไ้ ดอ้ ย่างดี “ความจรงิ แลว้ ท่นี ี่ไมไ่ ด้มแี ตท่ ะเลหมอก” น่คี งเป็นสงิ่ ท่ีบ้านจา่ โบอ่ ยากบอกเล่าเปน็ กลายๆ ผ่านการจัดตัง้ โฮมสเตยภ์ ายในหมู่บา้ น โดย มี “นากอ” เปน็ ผ้จู ดั ระเบียบระบบการเข้าพักอาศยั กระจายรายได้สู่ทกุ บ้านในชมุ ชน ไมเ่ พยี งแคท่ ีพ่ กั แต่ยงั มกี ิจกรรมอีกเยอะแยะจนตาลายเกนิ กว่าจะกนิ ก๋วยเตีย๋ วหอ้ ยขาแลว้ กลับไป แต่มที ้ังการเดนิ ปา่ ขนึ้ ภผู าหมอก ชม คอกหมู ดูไรข่ า้ วโพดหมุนเวียน สารวจถา้ ผแี มน ทาแคน เยบ็ ผา้ จักสาน แถมดว้ ยอาหารพืน้ บา้ นอย่าง นา้ พริกลาหู่ ท่ีต้องลองสกั ครัง้ หากมาถึงท่ีน่ี

เรียกไดว้ ่าได้สัมผัสครบรส ท้งั บรรยากาศ รสชาติ และวิถีชีวติ พื้นถนิ่ ได้อย่างละเอียดละเมียดละไมใครทีอ่ ยากไปลองใช้ชวี ติ Local สัมผัสวิถีชีวิต วฒั นธรรม บอกเลยนะว่า…ตอ้ งหา้ มพลาด