หนังสือปริศนาคำทายฉบับสมบูรณ์

คำนำ หนังสือปริศนามหาสนกุ เล่มน้ีเป็ นส่วนหน่ึงของวิชาภาษา กับภมู ิปัญญาไทย ๒๑๐๖๔๒๘ ซ่ึงเนื้อหาจะประกอบไปดว้ ย ความหมายและลักษณะของปริศนาคาทาย ตัวอย่างของ ปริศนาคาทายท้ัง ๔ ภาค พร้อมท้ังสอดแทรกคาศัพท์และ เกร็ดความรใู้ นแตล่ ะขอ้ อกี ทง้ั มปี ระวตั คิ วามเป็ นมาของปริศนา คาทายในวฒั นธรรมไทยในทา้ ยเลม่ หนงั สือเล่มนีจ้ ะสรา้ งความสนกุ สนานไปพรอ้ ม ๆ กับการ สรา้ งทักษะการคิดเช่ือมโยง คิดจินตนาการ และคิดวิเคราะห์ เพื่อหาคาตอบท่ีถกู ตอ้ ง คณะผจู้ ัดทาหวังว่าหนังสือเล่มน้ีจะเป็ นประโยชนต์ ่อผทู้ ่ี ตอ้ งการศึกษาปริศนาคาทายไมม่ ากก็นอ้ ย คณะผจู้ ดั ทา

สำรบญั ปริศนาคาทาย ปริศนาคาทาย ปริศนาคาทาย คืออะไร ภาคเหนอื ภาคกลาง หนา้ ๑ หนา้ ๖ หนา้ ๒๗ ปริศนาคาทาย ปริศนาคาทาย อา่ นเสริม ภาคอีสสาน ภาคใต้ เตมิ ความรู้ หนา้ ๔๘ หนา้ ๖๙ หนา้ ๙๐

๑ ปรศิ นาคาทายคืออะไร ปริศนาคาทายคืออะไรหรือจะ๊ คือถอ้ ยคาหรือรปู ภาพที่แตง่ ประดิษฐข์ นึ้ มาใหม้ เี งอ่ื นงา- ความหมายแฝงใหผ้ ทู้ ายตคี วาม ออ๋ ! ที่เขามกั ถามกนั ว่า “อะไรเอย่ ” ใชไ่ หมจะ๊

๒ ปรศิ นาคาทายคืออะไร ใชจ่ ะ้ ปริศนาท่ีเป็ นขอ้ ความมกั ขน้ึ ตน้ ว่า “อะไรเอ่ย” แลว้ ตอ่ ดว้ ย ขอ้ ความปริศนาท่ีคลอ้ งจองกนั แลว้ ปริศนาคาทายมีมานานแลว้ หรือยงั จะ๊ นานแลว้ จะ้ คนไทยนยิ มเลน่ ทาย ปริศนากนั ตง้ั แตส่ มยั สโุ ขทยั มา จนถึงปัจจบุ นั

๓ ปรศิ นาคาทายคืออะไร แสดงว่าผถู้ ามนอกจากจะตอ้ ง มคี วามสามารถทางการคิดและ การใชภ้ าษาแลว้ ยงั ตอ้ งรจู้ กั วฒั นธรรมและวิถีชีวิตดว้ ย ใชไ่ หมจะ๊ ใชจ่ า้ ปริศนาคาทายคาตอบเดียว อาจใชภ้ าษาถ่ินและสานวนท่ี ตา่ งกนั ปริศนาคาทายแตล่ ะภาค จึงมีลกั ษณะเฉพาะตามประเพณี ความเชื่อและธรรมชาตแิ วดลอ้ ม

๔ ปรศิ นาคาทายคืออะไร อยา่ งนปี้ ริศนาคาทายก็มีทกุ ภมู ภิ าคเลยสิจะ๊ ถกู ตอ้ งจะ้ อยากรไู้ หมว่าปริศนา คาทายแตล่ ะภาคขนึ้ ตน้ ว่าอะไร ภาคกลางขน้ึ ตน้ ว่า “อะไรเอย่ ” แตข่ องภาคเหนอื ภาคอีสานและ ภาคใตข้ นึ้ ตน้ ว่าอะไรหรือจะ๊

๕ ปรศิ นาคาทายคืออะไร ภาคเหนอื ขนึ้ ตน้ ว่า “อะ๊ หยงั เอา๊ ะ” ภาคใต้ “ไอไหรหา” หรือ “ไอไหรเหอ้ ” สว่ นภาคอีสาน คือ “แมน่ หยงั ” วา้ ว! นา่ สนกุ จงั เลย ตอนนอ้ี ยากไปดปู ริศนาคาทาย แตล่ ะภาคแลว้ ละ่ งนั้ เราไปดกู นั แลว้ จา้

๖

๗ อะหยงั เอ๊ำะ กน้ ช้ีฟ้า หนา้ ลงดิน บินข้ึนฟ้า หน ๆ ขวาง ๆ มีหางทางปาก

๘

๙ อะหยงั เอ๊ำะ หวั ทงั่ ดิน ตีนช้ีฟ้า

๑๐

๑๑ อะหยงั เอ๊ำะ มาจากเมืองจีน ถือศีลในเมืองไทย

๑๒

๑๓ อะหยงั เอ๊ำะ กน้ เปี ยะ หวั แดง

๑๔

๑๕ อะหยงั เอ๊ำะ น้าตน้ หนอ้ ย หอ้ ยปลายหลกั ตกั กเ็ ตม็ บ่ตกั กเ็ ตม็

๑๖

๑๗ อะหยงั เอ๊ำะ เกา๊ เท่าขา ใบวาเดียว

๑๘

๑๙ อะหยงั เอ๊ำะ บ่าหลอกบ่าหลอน ละออ่ นชอบขนาด

๒๐

๒๑ อะหยงั เอ๊ำะ มีแต่แขง้ บ่มีขา บ่มีหนา้ แต่ต๋ามี

๒๒

๒๓ อะหยงั เอ๊ำะ เมื่อหนอ้ ยนุ่งเส้ือยาว เม่ือสาวนุ่งเส้ือกอ้ ม

๒๔

๒๕ อะหยงั เอ๊ำะ ลกู ใหญ่เหลือแม่

๒๖

๒๗

๒๘ อะไรเอ่ย ห่ึง ๆ เหมือนผ้งึ ภุมรา เอกบาทาจเร ๆ

๒๙

๓๐ อะไรเอ่ย อะไรเอย่ ตีนเป๋ อ ๆ คะเยอ่ กินใบไผ่

๓๑

๓๒ อะไรเอ่ย รถยนตก์ ไ็ ม่ใช่ รถไฟกไ็ ม่เชิง วิง่ เตลิดเปิ ดเปิ ง อยกู่ ลางป่ า

๓๓

๓๔ อะไรเอ่ย กลิ้งอยบู่ นพ้นื ธรณี สีชมพชู ูสีอยใู่ นกลมกลิง้

๓๕

๓๖ อะไรเอ่ย ห่อผา้ เหลืองอร่าม อยใู่ นอาราม ไม่ใช่พระ

๓๗

๓๘ อะไรเอ่ย มาจากองั กฤษ ไม่มีชีวติ แต่พดู ได้

๓๙

๔๐ อะไรเอ่ย ตน้ เป็นสายยาว หูดูเป็นเส้น ดอกหางเห็น น่ายลบนเวหา

๔๑

๔๒ อะไรเอ่ย เม่ือจะใชเ้ อาไปทอด เม่ือจะจอดเอาไปทิ้ง

๔๓

๔๔ อะไรเอ่ย ชื่ออยใู่ นครัว ตวั อยใู่ นน้า

๔๕

๔๖ อะไรเอ่ย มจั ฉาหน่ึงชื่อบอก เป็ นฝร่ัง

๔๗