slideสอนการให้วัคซีน

การใหว้ คั ซีน Sukanya Khanwiset

ชนิดของวคั ซีน1. Toxoid ทาโดยนาพิษของเชือ้ โรคมาเปลี่ยนแปลงพิษให้หมดเชน่ คอตบี บาดทะยกั2. วคั ซนี เชือ้ ตาย แบง่ เป็น 2.1 วคั ซนี เชือ้ ตายท่ีใช้เชือ้ ทงั้ ตวั เช่น วคั ซนี ไอกรน วคั ซีนไข้สมองอกั เสบเจอี วคั ซนี ตบั อกั เสบเอ วคั ซนี โปลิโอชนิดฉีด 2.2 วคั ซนี เชือ้ ตายที่ใช้เฉพาะบางสว่ น- สกดั จากเชือ้ เชน่ วคั ซนี ไข้หวดั ใหญ่ วคั ซีนไอกรนชนิดไมม่ ีเซลล์- การสงั เคราะห์ขนึ ้ มา- อาศยั DNA recombinant เช่น วคั ซนี ตบั อกั เสบบี

ชนิดของวคั ซีน3.วคั ซนี เชือ้ เป็น นาเชือ้ มาเพาะให้ออ่ นฤทธ์ิลงจนไมส่ ามารถทาให้เกิดโรค เช่น วคั ซีนหดั หดั เยอรมนั คางทมู วคั ซนี อีสกุ อใี ส4.วคั ซีนชนิดใช้พาหนะโดยเชือ้ มีชีวติ5.วคั ซีน DNA ยงั อยใู่ นระหวา่ งการทดลอง

ประเภทของวคั ซีน1.วคั ซีนพืน้ ฐาน คือวคั ซนี ท่ีบรรจใุ นแผนสร้างเสริมภมู ิค้มุ กนั โรคของประเทศ ได้แก่ BCG, HBV, DTP, OPV, MMR, JE2. วคั ซีนเผื่อเลือก (เสริม) ได้แก่ HAV, วคั ซีนสกุ ใส, วคั ซีนฮิบ,วคั ซีนนิวโมคอคคสั คอนจเู กต, วคั ซีนโรต้า, และวคั ซีนเอชพีวี3.วคั ซนี ใช้กรณีพิเศษ มีข้อบง่ ชีช้ ดั เจนเพื่อใช้ในกลมุ่ คนท่ีมีความเส่ยี งตอ่การเกิดโรคสงู เชน่ วคั ซีนนิวโมคอคคสั สาหรับคนที่ไมม่ ีม้าม วคั ซีนไข้หวดั ใหญ่สาหรับผ้ปู ่ วยโรคหวั ใจ โรคปอดเรือ้ รัง และผ้สู งู อายุ วคั ซีนพษิ สนุ ขั บ้า4.วคั ซีนท่ีอยรู่ ะหวา่ งการวจิ ยั พฒั นา เชน่ วคั ซีนเอดส์ วคั ซีนไข้เลือดออก



BCGDose 0.05-0.1 ml. Intradermal Lt. sholderคาแนะนา1. ไม่มีแผลเป็น,หลกั ฐานการให้ไม่ชดั ให้ฉีดทนั ที2. เคยได้รับมาก่อนมีประวตั ชิ ดั เจน ไมต่ ้องฉีดซา้ แม้ไมม่ ีแผลเป็น3. หลงั ฉีดจะมีตมุ่ หนองห้ามแกะ เกา**ในเด็กโต ผ้ใู หญ่จะฉีดได้เม่ือผล Tuberculin test เป็นลบ

BCG (ต่อ)4. ไม่ฉีดในคนท่ีแพ้องค์ประกอบวคั ซนี Monosodium glutamate,poly sorbate 805. ผ้ทู ่ีมีความบกพร่องของภมู คิ ้มุ กนั เชน่ มะเร็งเมด็ เลือดขาว6. เดก็ ขณะป่วยโรคติดเชือ้ ชนดิ เฉียบพลนั หรืออาการรุนแรงให้เลื่อนการฉีด ไปก่อน7. ขณะได้รับยาต้านวณั โรค8. ไมแ่ นะนาให้ฉีดในสตรีมีครรภ์แม้ยงั ไมพ่ บอนั ตรายตอ่ ทารกในครรภ์

HBVDose 0.5 ml IM ท่ีอายุ 0,1-2 เดือน, 6 เดือน1. เด็กทกุ คนต้องได้วคั ซีนอยา่ งน้อย 3 ครัง้ ถ้าไมม่ ีข้อห้าม เข็มสดุ ท้าย ต้องอายมุ ากกวา่ หรือเทา่ กบั 6 เดอื น2. มารดาที่มี HBsAg +ve ให้พิจารณา HBV1+HBIG 0.5 ml. in 12 hrs after birth HBV2 ที่1-2 เดือน และHBV3 ที่ 6 เดอื น ถ้าไมม่ ี HBIG ให้ฉีด HBV2 ที่ อายุ 1 เดอื น และ HBV3 ท่ี 6 เดือน

HBV(ต่อ)3. ในกรณีท่ีทราบภายหลงั วา่ มารดามี HBsAg +ve พจิ ารณาให้ HBIG ถ้าได้รับวคั ซีนมาแล้วไมเ่ กิน 7 วนั4. กรณีที่ฉีดวคั ซีนรวมDTP IPV และ HBV ในเข็มเดียวกนั จะฉีด HBV รวม5 เข็มโดยเพ่มิ เข็มตอนอายุ 4 เดือนด้วย5. เดก็ อายนุ ้อยกวา่ 11 ปี ฉีดท่ี 0,1,6 เดอื นเดก็ อายุ 11-15 ปี ฉีด 1 ml. (เทา่ ผ้ใู หญ่) ที่ 0 และ 4-6 เดือน

DTPDose 0.5 ml. IM ที่อายุ 2,4,6,18เดือน และ 4-6 ปีคาแนะนา1. หากใช้ DTaP ควรใช้ชนิดเดยี วกนั ทงั้ สามครัง้ ที่2,4,6 เดือน หากไมไ่ ด้ใช้ วคั ซนี ชนิดใดแทนได้2. เขม็ ท่ี อายุ 18 เดือนจะใช้ DTaP หรือ DTwP ก็ได้3.เข็มท่ี 4-6 ปี อาจใช้ DTwP, DTaP, Tdap ได้4. เดก็ อายุ 11-12 ปี ควรได้รับการฉีด Td หรือ Tdap ไมว่ า่ จะเคยได้รับ Tdap เมื่ออาย4ุ -6 ปีมากอ่ นหรือไมห่ ลงั จากนนั้ ควรฉีดกระต้นุ Td ทกุ 10 ปี

Polio vaccineDose 2 drop 2,4,6,18 เดอื นและ 4-6 ปี1. หากให้ชนิดฉีดเพียงอยา่ งเดียวอาจให้ 4 ครัง้ โดยไม่จาเป็นต้องได้เมื่อ อายุ 18 เดอื น2. แตถ่ ้าให้ชนดิ ฉีดสลบั กินต้องให้ครบทงั้ 5 ครัง้3. การให้วคั ซีนมากกวา่ ที่กาหนด ไมม่ ีข้อเสีย สามารถรับ OPV เพิ่ม ในช่วงท่ีมีการรณรงค์หยอดวคั ซนี เพอื่ กวาดล้างโปลโิ อได้

MMRDose 0.5 ml. SC ที่ 9-12 เดอื น และท่ี 2 1/2 – 6 ปี1.ให้วคั ซนี ครัง้ แรกเมื่ออายุ 9-12 เดือนขนึ ้ ไป พิจารณาให้ฉีดท่ี 9 เดอื นในที่ ท่ียงั มีรายงานผ้ปู ่วยโรคหดั จานวนมากอายนุ ้อยกวา่ 1 ปี และฉีด ที่ 12 เดือนในที่ท่ีมีรายงานโรคหดั จานวนน้อยในเดก็ ท่ีอายนุ ้อยกวา่ 1 ปี2. การฉีดเขม็ ท่ี 2 อาจให้ตงั้ แตอ่ ายุ 2 1/2 ปี ตามแผนปฏบิ ตั ิงานของ กระทรวงสาธารณสขุ (วนั ที่ 28 มกราคม 2556)

MMR (ต่อ)3. กรณีที่มีการระบาด หรือสมั ผสั โรคอาจฉีดเขม็ ท่ีสองก่อนอายุ 4 ปีได้ โดย ท่ี MMR 2 ห่างจาก MMR 1 อยา่ งน้อย 3 เดือน4. กรณีต้องการฉีดMMR และ VZVในเวลาเดยี วกนั สามารถ MMRV ในเดก็ ตงั้ แตอ่ ายุ 1-12 ปี และ 4-6 ปี แทน5. หากเคยได้ MMR หรือ VZV มาก่อน แนะนาให้ MMRV ห่างจาก MMR ครัง้ กอ่ นอยา่ งน้อย 1 เดอื น และหา่ งจาก VZV อยา่ งน้อย 3 เดอื น

MMR (ต่อ)5. ควรคมุ กาเนิดอย่างน้อย 28 วนั หลงั ได้รับวคั ซนี ถ้าพบวา่ ฉีดโดยบงั เอิญ หรือตงั้ ครรภ์หลงั ฉีดใน 3 เดอื น ไมเ่ ป็นเหตใุ ห้ทาแท้ง6. การเจบ็ ป่วยปานกลางหรือรุนแรงควรเลือ่ นวคั ซนี ออกไป7. ห้ามฉีดในคนที่แพ้ Neomycin หรือ gelatin ผ้ทู ี่มีภมู ิค้มุ กนั บกพร่องอยา่ งมากจากทกุ สาเหตุ

MMR (ต่อ)8. ผ้ทู ี่ได้รับยาสเตยี รอยด์ ขนาดเทียบเท่า prednisolone 2 mg./kg หรือ มากกวา่ 20 mg./day นานเกิน 14 วนั ต้องหยดุ ยาอยา่ งน้อย 1 เดือนจงึ จะให้วคั ซีนได้9. ผ้ปู ่วยภมู ิค้มุ กนั บกพร่อง เชน่ มะเร็งเม็ดเลือดขาว มะเร็งตอ่ มนา้ เหลอื ง ซง่ึ ได้รับยากดภมู คิ ้มุ กนั เชน่ เคมีบาบดั ต้องอยใู่ นระยะโรคสงบและ หยดุ ยาอยา่ งน้อย 3 เดอื น10. การให้ MMR หลงั ได้รับเลอื ดหรือผลติ ภณั ฑ์จากเลอื ด

MMR (ต่อ)

JEDose 0.5 ml. SC1. เชือ้ ไม่มีชีวติ ฉีด 3 เขม็ (MBV(Mouse-brain derived vaccine) และJEVAC®) เร่ิม 9-18 เดือน, JE 2 หา่ งจาก JE 1 1เดือนและ JE3 1 ปี (สว่ นชนิด MBV กระต้นุ อีกครัง้ ห่างจากเข็ม 3 อยา่ งน้อย 4-5 ปี)2. ชนิดเชือ้ มีชีวติ ฉีด 2 เขม็ (CD-JEVAX ®และIMOJEV ®) CD-JEVAX ® ฉีดที่ 9-12 เดือน, เข็มถดั มาในอีก 3-12 เดอื น IMOJEV ® ฉีดที่ อายุ 12 เดอื น และเขม็ ท่ี 2 อีก 12-24 เดอื น ตอ่ มา

JE(ต่อ)ประวัตกิ ารได้รับ MBV ข้อแนะนาในการฉีดวัคซีน ในอดตี Live-attenuated JE1 เขม็ ฉีด 2 เข็ม หา่ งกนั 3-24 เดือน2-3เขม็ ฉีด 1 เขม็ หา่ งจากเขม็ สดุ ท้าย 1 ปี≥ 4 เขม็ ไมจ่ าเป็นต้องฉีดอีก

ขอ้ ควรระวงั ในการใหว้ คั ซีน1. ถ้าวคั ซีนสองชนดิ มปี ฏกิ ิริยาเดียวกนั และเกิดพร้อมกนั เชน่ ไข้ไมค่ วร ให้ในเวลาเดยี วกนั แตถ่ ้าปฏิกิริยาเกิดขนึ ้ คนละเวลาสามารถให้ได้ เชน่ DTP และ MMR2. วคั ซีนแตล่ ะเข็มควรให้คนละตาแหน่ง ไมค่ วรนามารวมกนั เอง3. วคั ซีนท่ีทาโดยเชือ้ ไวรัสท่ีมีชีวติ เชน่ MMR และสกุ ใส สามารถให้ใน วนั เดียวกนั ได้ แตถ่ ้าให้ควรห่างกนั อยา่ งน้อย 1 เดือน เพราะเชือ้ ที่ให้ ก่อนอาจไปขดั ขวางวคั ซีนท่ีให้ภายหลงั แตถ่ ้าเป็นเชือ้ ตายจะให้ห่าง กนั กี่วนั ก็ได้

ขอ้ แนะนาการใหว้ คั ซีน1. ผ้ปู ่วยมไี ข้ควรเลือ่ นการฉีดวคั ซีน โดยเฉพาะวคั ซีนท่ีทาให้เกิดไข้ ถ้ามี อาการเลก็ น้อย เช่นเป็นหวดั นา้ มกู ไหลสามารถให้วคั ซนี ได้2. ควรถามถึงปฏิกิริยาหลงั การให้วคั ซนี ครัง้ แรก เพือ่ พิจารณาวา่ ควรให้ วคั ซีนเขม็ ตอ่ ไป หรือเปลย่ี นแปลงอยา่ งไร3. ถ้าผ้ปู ่วยได้รับเลอื ดหรือผลิตภณั ฑ์จากเลอื ดมาก่อนควรเลอ่ื นการให้ วคั ซนี ออกไป

ขอ้ แนะนาการใหว้ คั ซีน(ต่อ)4. ถ้าแพ้วคั ซนี หรือสว่ นประกอบวคั ซนี ควรหลีกเล่ยี ง เช่น การแพ้ไขแ่ บบ anaphylaxis ไม่ควรให้วคั ซนี ท่ีทาจากไข่ เชน่ วคั ซีน หดั คางทมู วคั ซนี ไข้หวดั ใหญ่ ถ้าแพ้แบบลมพิษสามารถให้ได้5. ควรอธิบายให้ผ้ปู กครองทราบถึงฉีดอะไรให้แล้วผลเป็นอยา่ งไร เพ่อื ให้ เตรียมใจ6. การเขียนชื่อวคั ซีนควรเขียนเป็นชื่อที่เข้าใจไม่ควรเขียนชื่อการค้าอยา่ ง เดียว และควรเก็บไว้จนมกี ารเข้ามหาวิทยาลยั ไปตา่ งประเทศเพ่ือไว้ ตรวจสอบ

ขอ้ แนะนาการใหว้ คั ซีน(ต่อ)7. ถ้าเดก็ เคยชกั จากไข้ ต้องให้ยาปอ้ งกนั หรือเปล่ียนเป็นวคั ซนี ชนิดอ่ืน8. ควรเก็บวคั ซนี ในต้เู ย็น เม่ือผสมแล้วควรใช้ทนั ที วคั ซีนชนดิ เชือ้ มีชีวิต เช่น MMR, วคั ซีนอีสกุ อีใส, วคั ซนี รวมหดั หดั เยอรมนั คางทมู อีสกุ อีใส ไม่ควรถกู แสงเพราะจะทาให้เชือ้ วคั ซีนตาย ได้7. ควรใช้วคั ซีน single dose ปอ้ งกนั การปนเปือ้ นของเชือ้

ขอ้ แนะนาการใหว้ คั ซีน(ต่อ)10. ไม่ควรให้วคั ซนี เชือ้ เป็นในหญิงตงั้ ครรภ์ ถ้าให้ไปโดยไมท่ ราบวา่ ตงั้ ครรภ์ ไม่แนะนาให้ทาแท้งควรพจิ ารณาเป็นรายๆไป11. หญิงที่ได้รับวคั ซนี หดั เยอรมนั ควรคมุ กาเนิดหลงั ฉีด 1 เดอื น12. ทารกท่ีคลอดก่อนกาหนดฉีดวคั ซีนได้ปกติ ตามอายุ ยกเว้นเดก็ นา้ หนกั ตวั น้อยกว่า 2,000 กรัม HBV อาจกระต้นุ ภมู ไิ ด้ไมด่ ี ควรให้ ซา้ หลงั จากอายุ 1 เดือนแล้ว

ขอ้ แนะนาการใหว้ คั ซีน(ต่อ)13. ผ้ปู ่วยท่ีภมู คิ ้มุ กนั บกพร่อง เม่ือระดบั ภมู คิ ้มุ กนั ลดลงมากการให้วคั ซีน ไม่ได้ผล และควรหลีกเลี่ยงวคั ซีน เชือ้ เป็น14. หากไมเ่ คยได้รับวคั ซีนมาก่อน การให้วคั ซีนหลงั สมั ผสั โรคอยา่ งเดียว อาจไมท่ นั การปอ้ งกนั ควรให้อมิ มโู นโกลบลู นิ ร่วมด้วย เช่น บาดทะยกั พิษสนุ ขั บ้า HBV ถ้าเป็นโรคจากไวรัสบางชนดิ สามารถให้ได้ภายใน 48-72 ชม. อาจปอ้ งกนั โรคได้ทนั15. ผ้ปู ่วยท่ีได้รับยาสเตียรอยด์ชนดิ ทาหรือฉีดเฉพาะท่ี และผ้ปู ่วยท่ีได้ยา ในขนาดตา่ สามารถให้วคั ซนี ได้ แตถ่ ้าขนาดสงู (>2 mg./Kg/day) ไม่ ควรให้วคั ซีนจนกวา่ จะหยดุ ยาไปแล้ว 1 เดือน แตถ่ ้าได้ยาไมเ่ กิน 2 สปั ดาห์สามารถให้ทนั ทีท่ีหยดุ ยา