Chemical reaction

บทท่ี 2ปฏิกิรยิ าเคมีChemical reaction

การเปล่ียนแปลงของสาร สารจะเกดิ การเปลย่ี นแปลงได้ 2 แบบคอื1.การเปล่ยี นแปลงทางกายภาพ (Physical change) หมายถึง การเปล่ียนแปลงสมบตั ทิ างกายภาพของสารเช่น การเปลี่ยนสถานะ การละลาย การเดือด การหลอมเหลว ภายหลงัการเปล่ียนแปลงยงั คงไดส้ ารเดิม เช่น การละลายของน้าแขง็ การฉีกกระดาษ

2. การเปลย่ี นแปลงทางเคมี (Chemical change) หมายถึง การเปล่ียนแปลงสมบตั ทิ างเคมี และภายหลงัการเปลี่ยนแปลงจะไดส้ ารใหมเ่ กดิ ข้ึนเสมอ เช่น การเผาไหม้การเกดิ สารประกอบ การสลายตวั ของสารประกอบ การยอ่ ยอาหาร การเกดิ สนิมเหล็ก

ตารางแสดงการเปรียบเทยี บระหว่างการเปล่ียนแปลงทางกายภาพกับการเปล่ียนแปลงทางเคมีการเปล่ยี นแปลงทางกายภาพ การเปลย่ี นแปลงทางเคมี1. ไมม่ สี ารใหมเ่ กิดขึน้ 1. มสี ารใหม่เกดิ ขึน้2. รปู ร่าง สถานะ ขนาด กล่ิน และสีอาจ 2. รูปร่าง สถานะ ขนาด กลน่ิ และสีเปลีย่ นแปลงได้ เปลยี่ นแปลง3. เป็ นการเปลยี่ นแปลงชว่ั คราว สามารถ 3. เป็ นการเปล่ียนแปลงอย่างถาวร ไม่ทากลบั มาเป็ นสภาพเดมิ ด้วยวิธงี ่าย ๆ หรือ สามารถทากลบั มาเป็ นสภาพเดมิ ได้ด้วยวธิ ีกลวธิ ี ทางเคมหี รือปฏิกิริยาเคมี4. ไมม่ ีการสลายพนั ธะและสร้างพนั ธะ 4. มีการสลายพนั ธะและสร้างพนั ธะใหม่ระหว่างอะตอม ระหวา่ งอะตอม

การเปลย่ี นแปลง การเปลยี่ นแปลงทางกายภาพ การเปลย่ี นแปลงทางเคมีนาเกลอื แกงไปละลายนา้ ละลายดา่ งทบั ทมิ ในน้า เผาโลหะแมกนเีซยี มในอากาศ  การย่อยอาหารของมนุษย์ลูกเหมน็ ระเหดิ ในถาด  กระเบ้อื งหมกั น้าตาลทราย  ด้วยยีสต์

สารเกดิ การเปลย่ี นแปลงทางเคมจี ะมปี ฏกิ ริ ยิ าเคมเีกดิ ขน้ึ คอืสารตง้ั ต้นเปลยี่ นเป็นสารผลติ ภณั ฑ์ ซงึ่ มสี มบตั ขิ องสารต่างไปจากเดมิการเกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมี ปฏกิ ริ ิยาเคมีท่เี กดิ ข้นึ เร่ิมจากสารต้งั แตส่ องชนิดข้นึ ไปเขา้ มาทาปฏกิ ริ ิยากนั เรียกสารน้ีว่า “สารต้งั ตน้ ” (Reactant) โมเลกลุ ของสารต้งั ตน้มกี ารแตกสลายพนั ธะเดิมและสร้างพนั ธะใหม่ เป็นผลทาใหเ้ กดิ สารใหม่เรียกวา่ “ผลิตภณั ฑ์” (Product) ซ่ึงมีสมบตั ติ า่ งจากสารเร่ิมตน้ การเกดิ ปฏิกริ ิยาเคมี อาจจะสังเกตไดจ้ าก การเกดิ ฟองแกส๊ การเปล่ยี นแปลงสี การเปลย่ี นแปลงอุณหภูมิ การเกดิ ตะกอน เป็นตน้

สมการเคมี (Chemical equation) สมการเคมี คอื สัญลกั ษณ์ที่เขียนแทนปฏิกริ ิยาเคมีท่ีเกดิ ข้นึ โดยเขียนสารท่ีเขา้ ทาปฏิกริ ิยากนั (สารต้งั ตน้ , reactants)ไวท้ างดา้ นซา้ ยของลกู ศร และเขยี นสารที่เกดิ จากปฏกิ ริ ิยา(สารผลิตภณั ฑ,์ products) ไวท้ างดา้ นขวาของลกู ศร ดงั น้ีสารต้งั ตน้ สารผลิตภณั ฑ์

ปฏิกริ ิยาเคมใี นชีวติ ประจาวนั• การนาผงฟมู าทาขนม• H2O2 ใช้ฟอกสผี มและฆ่าเชือ้ โรค• ปฏกิ ริ ยิ าในแบตเตอร่ี• ฝนกรด• ปฏกิ ริ ยิ าการเกดิ สนมิ เหลก็

ฝนกรด การเผาไหมเ้ ช้ือเพลิง (fossil fuel) เช่น ถ่านหิน และน้ามนัปิ โตรเลียม ซ่ึงเช้ือเพลิงเหล่าน้ีมีสารประกอบของซลั เฟอร์ (S)ปะปนอยดู่ ว้ ย ฉะน้นั เมือ่ เผาไหมเ้ ช้ือเพลงท่ีมีกามะถนั จึงได้แกส๊ ซลั เฟอร์ไดออกไซด์ ดงั สมการ S + O2  SO2 2SO2 + O2  SO3 SO3 + H2O  H2SO4 กรดซลั ฟิ วริก

การเผาไหมน้ ้ามนั เช้ือเพลิงของเครื่องยนตห์ รือเครื่องจกั รในโรงงานเกดิ แกส๊ NO ซ่ึงสามารถเกดิ ปฏิกริ ิยากบั O2 หรือ O3 ไปเป็ นแกส๊ NO2ซ่ึงรวมกบั ละอองน้าในอากาศหรือน้าฝนไปเป็ นกรดไนตริก HNO3 ซ่ึงเป็ นอีกสาเหตหุ น่ึงที่ทาใหน้ ้าฝนมสี มบตั ิเป็ นกรด จึงกอ่ ใหเ้ กดิ มลภาวะกบั สิ่งแวดลอ้ ม N2 + O2  2NO 2NO + O2  2NO2