โปรแกรมออนไลน์เพื่อเสริมการเรียนรู้ของครูสู่การพัฒนาทักษะการรู้สารสนเทศของนักเรียน

1 โปรแกรมออนไลน : เพอื่ เสริมการเรียนรูของครสู กู ารพฒั นา ทักษะการรสู ารสนเทศของนกั เรยี น นายณฐั กุล ชอบใจ

1 คำนำ โปรแกรมออนไลนเพื่อพัฒนาครูสูการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศของนักเรียนน้ี เปนนวัตกรรมทางการศึกษาที่พัฒนาขึ้นโดยกระบวนการวิจัยและพัฒนา (Research and Development: R&D) ซึ่งมีจุดมุงหมายเพื่อนำไปใชพัฒนาบุคลากรสูการพัฒนาคุณภาพของงาน อันสืบเน่อื งมาจากการกำหนดความคาดหวังใหมท่ีทาทายของหนวยงาน หรอื เกิดการเปลี่ยนแปลงใน กระบวนทัศนการทำงานจากเกาสูใหม และในปจจุบันมีหลักการ แนวคิด ทฤษฎีที่ถอื เปนนวัตกรรม ใหมทางการศึกษาเกิดขึ้นมากมาย ทีค่ าดหวังวาหากบุคลากรทางการศึกษามีความรู (Knowledge) แลวนำความรูเหลานี้สูการปฏิบัติ (Action) ก็จะกอใหเกิดพลัง (Power) ใหก ารปฏิบัติงานในหนา ท่ี เปนไปอยางมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลยิ่งขึ้น ตามแนวคิด “Knowledge + Action = Power” หรือตามคำกลาวที่วา “Make Them Know What To Do, Then Encourage Them Do What They Know” หรอื “Link To On-The-Job Application” จากหลักการของการวิจัยและพัฒนาดังกลาว ทำใหไดโปรแกรมออนไลนเพื่อพัฒนาครู สูการพัฒนาทักษะการรสู ารสนเทศของนักเรียนที่ประกอบดวยสองโครงการ คือ 1) โครงการพัฒนา ความรูแกครูผูสอน และ 2) โครงการครูผูสอนนำความรูสูการพัฒนานักเรียน ในสวนของโครงการ พัฒนาความรูแกครูผูสอน ประกอบดวยหลักการ แนวคิด และทฤษฎีใน 6 ประเด็น คือ 1) นิยาม 2) ความสำคัญ 3) ลักษณะ 4) แนวทางการพัฒนา 5) ขั้นตอนการพัฒนา และ 6) การประเมินผล ซึ่งแตละประเด็น ไดนำมาสรางเปนคูมือเพื่อการเรียนรูของครูที่เนนการเรียนรูดวยตนเอง (Self-Learning) จำนวน 6 ชุด ที่คาดหวังใหครูเกิดความรูความเขาใจและนำไปเปนแนวทางการ พัฒนาใหแกนักเรียนตอไปตามโครงการครูผูสอนนำความรูสูการพัฒนานักเรียน ซึ่งจะมีคูมือ เชิงปฏบิ ตั ิการประกอบดวยอีก 1 ชดุ โปรแกรมออนไลนเพื่อพัฒนาครูสูการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศของนักเรียนดังกลาว ขางตน พฒั นาขนึ้ ตามหลกั การพัฒนาครทู ่ีวา “การพฒั นาครเู รอ่ื งใดๆจะตองคำนึงถึงความมปี ระโยชน ตอนักเรียนซึ่งเปน เปาหมายสูงสุด (Ultimate Goal) ของการศึกษาและการบรหิ ารการศึกษา” และ ตามมาตรฐานการปฏิบัติงานที่คุรสุ ภากำหนดวา “ปฏิบัติกิจกรรมโดยคำนึงถึงผลที่จะเกิดขึ้นกับการ พัฒนาของบุคลากร ผูเรียน และชุมชน มุงม่ันพัฒนาผูรวมงานใหสามารถปฏิบัติงานไดเต็มศักยภาพ พัฒนาและใชน วัตกรรมการบริหารจนเกิดผลงานที่มีคุณภาพสูงขึน้ เปนลำดับ และสรางโอกาสในการ พัฒนาไดทุกสถานการณ” ดังนัน้ จึงคาดหวังวา หลังจากทานศึกษาเพื่อการเรียนรูจากคูมือแตล ะชุด แลว จะไดน ำความรไู ปพัฒนานกั เรียนไดอยา งมีประสทิ ธภิ าพและประสิทธผิ ลตอ ไป นายณัฐกลุ ชอบใจ

สารบัญ 2 โครงการและคูมอื หนา 1. คูมอื ประกอบโครงการพัฒนาความรูแกครูผูสอน 4 1.1 คูม อื ชุดท่ี 1 ทัศนะเกยี่ วกับนิยามของทักษะการรสู ารสนเทศ 13 มอี งคป ระกอบ คือ วตั ถุประสงคก ารเรียนรู คำช้แี จง ทัศนะ 22 เก่ยี วกับนยิ าม แบบประเมนิ ตนเอง และเอกสารอางอิง................... 32 50 1.2 คมู อื ชดุ ท่ี 2 ทัศนะเกย่ี วกบั ความสำคัญของทักษะการรูสารสนเทศ 60 มีองคประกอบ คือ วัตถปุ ระสงคก ารเรยี นรู คำชแ้ี จง ทัศนะ 84 เก่ยี วกบั ความสำคัญ แบบประเมนิ ตนเอง และเอกสารอา งองิ ………. 86 1.3 คมู ือชดุ ท่ี 3 ทัศนะเกี่ยวกบั ลกั ษณะที่แสดงถึงทกั ษะการรู สารสนเทศมีองคป ระกอบ คือ วตั ถุประสงคก ารเรยี นรู คำช้ีแจง ทัศนะเก่ียวกับลักษณะ แบบประเมินตนเอง และเอกสารอางองิ …... 1.4 คูมือชุดที่ 4 ทัศนะเก่ียวกับแนวทางการพฒั นาทกั ษะการรู สารสนเทศ มอี งคป ระกอบ คอื วตั ถปุ ระสงคก ารเรยี นรู คำช้ีแจง ทศั นะเกีย่ วกับแนวทางการพัฒนา แบบประเมนิ ตนเอง และ เอกสารอา งอิง.................................................................................. 1.5 คูมือชุดที่ 5 ทัศนะเกีย่ วกับข้นั ตอนการพฒั นาทักษะการรู สารสนเทศ มอี งคประกอบ คือ วตั ถุประสงคก ารเรยี นรู คำชี้แจง ทศั นะเกยี่ วกับข้ันตอนการพัฒนา แบบประเมนิ ตนเอง และ เอกสารอางอิง………………………………………………………………………… 1.6 คูมอื ชดุ ที่ 6 ทัศนะเกย่ี วกบั การประเมินทักษะการรสู ารสนเทศ มีองคประกอบ คือ วตั ถปุ ระสงคก ารเรียนรู คำชแี้ จง ทัศนะ เก่ยี วกับการประเมนิ ผล แบบประเมนิ ตนเอง และเอกสารอางอิง 2. คูมอื ประกอบโครงการครผู สู อนนำความรสู ูการพัฒนานักเรยี น 2.1 คูมือเพอื่ การปฏบิ ตั ิการในการพัฒนาทกั ษะการรสู ารสนเทศ ของนักเรยี น มอี งคป ระกอบ คือ วัตถปุ ระสงคเ พือ่ การปฏบิ ัติ และแนวปฏบิ ัต.ิ ................................................................................ 2.2 ทบทวนความรูความเขา ใจจากโครงการพัฒนาครูผสู อน เพ่อื พัฒนา ทกั ษะการรสู ารสนเทศแกน ักเรยี น...................................................

3

คูมือ ทศั นะเกย่ี วกบั นยิ าม 4 ชุดที่ 1 ของทักษะการรูส ารสนเทศ นายณฐั กุล ชอบใจ

5 คมู อื ชดุ ที่ 1 ทัศนะเกีย่ วกบั นิยามของทกั ษะการรูสารสนเทศ วัตถุประสงคก ารเรยี นรู หลังจากการศกึ ษาคมู อื ชุดน้แี ลว ทานมีพฒั นาการดานพุทธพิ ิสัย (Cognitive Domain) ซ่ึงเปน จุดมุงหมายทางการศึกษาที่เกี่ยวของกับสมรรถภาพทางสมองหรือสติปญญาตามแนวคิดของ Benjamin S. Bloom โดยจําแนกพฤติกรรมในขอบเขตนี้ออกเปน 6 ระดับ เรียงจากพฤติกรรม ที่สลับซับซอนนอยไปหามาก หรือจากทักษะการคิดขั้นต่ำกวาไปหาทักษะการคิดขั้นสูงกวา ดังนี้ คือ ความจำ (Remembering) ความเขาใจ (Understanding) การประยุกตใช (Applying) การวิเคราะห (Analyzing) การประเมิน (Evaluating) และการสรางสรรค (Creating) ดังนี้ 1) บอกคุณสมบัติ จับคู เขียนลำดับ อธบิ าย บรรยาย ขีดเสนใต จำแนก หรอื ระบุนิยามของ ทักษะการรสู ารสนเทศได 2) แปลความหมาย อธิบาย ขยายความ สรปุ ความ ยกตวั อยา ง บอกความแตกตาง หรือเรียบ เรียงนิยามของทกั ษะการรสู ารสนเทศได 3) แกปญหา สาธิต ทำนาย เชอื่ มโยง ความสมั พนั ธ เปลีย่ นแปลง คำนวณ หรือปรับปรุงนยิ าม ของทักษะการรสู ารสนเทศได 4) แยกแยะ จดั ประเภท จำแนกใหเห็นความแตกตาง หรือบอกเหตุผลนิยามของทักษะการรู สารสนเทศได 5) วัดผล เปรียบเทียบ ตีคา ลงความเห็น วิจารณน ิยามของทกั ษะการรสู ารสนเทศได 6) รวบรวม ออกแบบ จัดระเบียบ สราง ประดิษฐ หรือวางหลักการนิยามของทักษะการรู สารสนเทศได โดยมที ศั นะเกย่ี วกับนิยามของทกั ษะการรสู ารสนเทศของแหลงอางอิงทางวิชาการตา ง ๆ ดงั นี้ 1) นิยามของทกั ษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Coonan & Jane 2) นยิ ามของทักษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Bristol.ac.uk (n.d.) 3) นยิ ามของทักษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Capstone Press Initials 4) นยิ ามของทกั ษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ CIPIL 5) นยิ ามของทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Wikipedia 6) นิยามของทกั ษะการรูส ารสนเทศ ตามทัศนะของ Association of College and Research Libraries (ACRL) 7) นิยามของทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Rockman 8) นิยามของทักษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Otterbein Lib Guides 9) นยิ ามของทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Libdnet (n.d.)

6 คำชแี้ จง 1) โปรดศึกษาเนื้อหาเกี่ยวกับนิยามของทักษะการรูสารสนเทศ จากทัศนะที่นำมากลาวถึง แตละทัศนะ โดยแตละทัศนะทานจะตอ งทำความเขาใจที่สามารถอธิบายกับตัวเองไดว า เขาใหนยิ ามวา อยางไร 2) หลังจากการศกึ ษาเนอื้ หาแตละทศั นะ โปรดทบทวนความรูค วามเขาใจของทานอกี คร้ังจาก แบบประเมนิ ผลตนเองในตอนทายของคูม อื 3) เนื้อหาเกี่ยวกับนิยามของทักษะการรูสารสนเทศ จากทัศนะที่นำมากลาวถงึ แตละทัศนะ มีแหลงอางอิงตามทีแ่ สดงไวในตอนทายหลังของแบบประเมินผลตนเอง หากทานตองการ ศึกษารายละเอียดของทัศนะเหลานั้น ซึ่งตนฉบับเปนบทความภาษาอังกฤษ ทานสามารถ จะสบื คนตอ ไดจ ากเว็บไซตท ่ีระบุไวใ นแหลงอางอิงน้นั ๆ ทัศนะเกีย่ วกับนิยามของทักษะการรสู ารสนเทศ 1. Coonan & Jane ซ่ึงเปน นักวิจัยดานบรรณารักษศาสตรและสารสนเทศศาสตร ไดกลาว วา สมาคมหองสมุดอเมริกา ใหนิยามของทักษะการรูสารสนเทศวา “การรูส ารสนเทศ (Information Literacy) เปนการรวบรวมทักษะที่บุคคลจดจำไดวาเมื่อไรตองการขอมูลและสามารถระบุตำแหนง ประเมินผล และใชขอ มูลน้ันไดอ ยา งมปี ระสิทธภิ าพ” โปรดทบทวนตวั เอง แลว ตอบในใจวาทานเขาใจนยิ ามของทกั ษะการรูสารสนเทศ ตามทศั นะของ Coonan & Jane วาอยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2. Bristol.ac.uk (n.d.) เว็บไซตมหาวิทยาลัยชั้นนำในสหราชอาณาจักรที่เปนเลิศในดาน วิชาการ ดานการเรียนการสอน ใหนิยามของทักษะการรูสารสนเทศวา ในระหวางการศึกษาและ การทำงาน หากตอ งการท่ีจะพฒั นาความเช่ียวชาญในการคนควา ประเมนิ ผลและใชส ารสนเทศอยาง มีประสิทธิภาพและมีจริยธรรม ความเชี่ยวชาญดังกลาวนั้นหมายถึง “การรูสารสนเทศ” หรือ “หองสมุดและทกั ษะดา นขอมลู ” การรูสารสนเทศ (Information Literacy) คือบคุ คลทมี่ คี วามรูดีในดานขอมลู สามารถประยุกต ไดดังนี้ 1) จดจำและเชื่อมตอความตองการของขอมูล 2) แยกแยะวิธีการคนควาเกี่ยวกับขอมูล ที่ตองการ 3) สรางวิธีการในการระบุตำแหนงของขอมูล 4) ระบุตำแหนงและเขาถึงขอมูล 5) เปรียบเทียบและประเมินขอมูลที่ไดรบั จากแหลงขอมลู ที่แตกตางกนั 6) ใชขอมูลอยางเหมาะสม และมจี รยิ ธรรม

7 โปรดทบทวนตวั เอง แลวตอบในใจวาทานเขา ใจนยิ ามของทักษะการรสู ารสนเทศ ตามทศั นะของ Bristol.ac.uk (n.d.) วา อยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 3. Capstone Press Initials ซึ่งเปนเว็บไซตระดับชาติที่นำเสนอกลยุทธการอานบทเรียน และกิจกรรมตางๆ ใหนิยามของทักษะการรูสารสนเทศวา ความหมายของการรูสารสนเทศ (Information Literacy) คือ ความสามารถทางการสื่อสารของการเขาถึงขอมูล การวิเคราะห ประเมินผล และการสื่อสารขอมูล การรูสารสนเทศประกอบดวยขั้นตอนตอไปนี้ 1) การวางแผน การศึกษาหรือตั้งคำถาม 2) การจัดการการคนควาหาคำตอบ 3) การหาแหลงขอมูล 4) การประเมิน คาแหลงขอมลู และคิดวเิ คราะหถึงขอมลู เหลานัน้ เชน ใครเปน คนสรางขอ มูลและทำไม มขี อ มูลสวนใด ที่ขาดหาย คนอื่นจะรูสึกตอขอมูลชุดเดียวกันนี้ตางกันหรือไม 5) นำเสนอขอมูลที่ไดศึกษาอยาง มคี วามหมาย โปรดทบทวนตวั เอง แลวตอบในใจวาทา นเขา ใจนยิ ามของทักษะการรูสารสนเทศ ตามทศั นะของ Capstone Press Initials วาอยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 4. CIPIL ซึ่งเปนเว็บไซตเกี่ยวกับสารสนเทศของประเทศอังกฤษ ใหนิยามของทักษะการรู สารสนเทศวา ประกอบไปดวยทักษะและความสามารถที่หลากหลายซึ่งแตละคนตองใชใ นกิจกรรม ทีเ่ กี่ยวขอ งกับการใชขอมลู ทงั้ ยงั เกย่ี วของกับการใชค วามสามารถ คุณสมบัติ และความม่ันใจที่ตองมี ในการใชประโยชนจากขอมูลและการแปลขอมลู อยางรอบคอบ ซึ่งรวมถึงการคิดวิเคราะหและความ ตระหนักรูและความเขาใจท้ังเร่ืองของจริยธรรมและความเกี่ยวของกับการบานการเมืองของการใช ขอมูล การรูสารสนเทศเกี่ยวของและคาบเกี่ยวกับการมีความรูในดานอืน่ ๆ โดยเฉพาะการรูการใช สื่อดิจิตอล การรูดานวิชาการ และการรูดานสอื่ การรูส ารสนเทศชวยใหเขาใจจริยธรรมและกฎหมาย ที่เกี่ยวของกับการใชขอมูลประกอบไปดวยความเปนสวนตัวของขอมูล การปอ งกันขอมูล ความเสรี ของขอ มลู แหลง ขอมลู ทเ่ี ปนสาธารณะและทรัพยสินทางปญญา และที่สำคัญการรสู ารสนเทศไดทำให มอี ำนาจและสำคัญมากกบั ผสู นบั สนนุ ความเสมอภาคโดยเฉพาะอยางย่ิงการมสี วนรวมของสงั คม

8 โปรดทบทวนตวั เอง แลว ตอบในใจวา ทานเขาใจนยิ ามของทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Capstone Press Initials วาอยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 5. Wikipedia ซึ่งเปนเว็บไซตสารานุกรม ไดกลาวถึงการประชุมแหงชาติสหรัฐอเมริกา เกี่ยวกับการรูสารสนเทศไดนิยามการรูสารสนเทศ (Information Literacy) ใหนิยามของทกั ษะการรู สารสนเทศวา “...ทกั ษะที่หลากหลายในการรูว า เม่ือไรตอ งการขอมลู สามารถระบุ บอกตำแหนง และ ใชขอมูลไดอยางมีประสทิ ธิภาพในการแกปญหาทีม่ ีอยู...”สมาคมหองสมุดอเมริกาไดนยิ าม “การรู สารสนเทศ (Information Literacy)” ไววาเปนการรวบรวมความสามารถที่ทำใหบุคคล “จดจำวา เม่ือไรตองการขอมูลและสามารถในการระบุตำแหนง ประเมินผล และใชขอมูลนั้นไดอยางมี ประสิทธิภาพ ความหมายอื่น ๆ เกี่ยวของกับมุมมองดานความสงสัย การตัดสิน การคิดอยางอิสระ การตั้งคำถาม และความเขาใจ” หรือเกี่ยวของกับความสามารถในฐานะพลเมืองในสังคมแหงการ รบั ขอ มูลควรจะมีความสามารถในการเขารวมอยางชาญฉลาดและคลอ งตวั ในสงั คมนัน้ ได โปรดทบทวนตวั เอง แลว ตอบในใจวาทา นเขาใจนิยามของทักษะการรสู ารสนเทศ ตามทศั นะของ Wikipedia วาอยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 6. Association of College and Research Libraries (ACRL) ซึ่งเปนสมาคมหองสมุด วิทยาลัยและการวิจัย กลาวถึงนักวิชาการดานบรรณารักษศาสตรแหงหองสมุดของ Madison College ไดรับมอบหมายใหขับเคลื่อนนักเรียนนักศึกษาไปสูสมาคมหองสมุดของมหาวิทยาลัยและ การวิจัยตามโครงรางใหมของการรูสารสนเทศ ใหนิยามของทักษะการรูสารสนเทศวา “การรู สารสนเทศ (Information Literacy)” ตอ งใชก ารพัฒนาตนเองอยา งตอ เน่ืองดังน้ี - ความตระหนักรูข องบุคคลในการเก่ยี วขอ งกับโลกดจิ ติ อล - ความตระหนักรขู องการแปลความหมายของขอมลู ท่คี น พบไดอยางไร - ความตระหนกั รกู ารเชื่อมตอ ขอ มูลที่ตอ งการไดอยา งไร - ความตระหนักรูการใชขอมลู อยางมีจรยิ ธรรม - ความตระหนกั รูก ารเขา ใจบทบาทหนา ทข่ี องผรู สู ารสานเทศในการสือ่ สารในสาขางานน้ี - ความตระหนักรกู ารประเมนิ ความนาเชอื่ ถอื และความเปนทางการของขอมูล

9 โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขา ใจนิยามของทักษะการรูสารสนเทศ ต า มทั ศ น ะ ข อ ง Association of College and Research Libraries (ACRL) วา อยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 7. Rockman นกั วจิ ัยดา นบรรณารกั ษศาสตรแ ละสารสนเทศศาสตร ใหนยิ ามของทักษะการรู สารสนเทศวา มุมมองเกี่ยวกับการรูสารสนเทศ (Information Literacy) มีหลายมุมมอง ไดแก 1) กลุมคนที่กลาววาการรูสารสนเทศเปนเพียงกระบวนการตามธรรมชาติในความกาวหนาของ สาขาวิชานี้ โดยกลุมผูเชี่ยวชาญจัดเรื่องการรับรูสารสนเทศเขา เปน หมวดหนงึ่ ของแนวคิดทั้งหมดกอน หนานี้และเพิ่มความหมายที่แตกตางเพียงเล็กนอยเพิ่มเขาไป 2) อีกกลุมระบุชัดเจนวาการรับรู สารสนเทศเปนเพียงชื่อเรียกใหมของสิ่งที่เราเคยมีมาแลว สำหรับคนกลุมนี้ การรับรูสารสนเทศ มีประโยชนเพียงเนนย้ำตามกระแสนิยมในสังคมและแนวทางการศึกษาคนควา และบางทีเรื่องน้ี ก็เปนที่เขาใจกันอยูแลว ในกลุมคนที่ไมไดอยูในวงการสาขาวิชาน้ี 3) สดุ ทาย คือกลุมคนที่เชื่อมั่นวา การรูสารสนเทศเปนแนวคิดใหมและเปนการอธิบายวิธีการคิดใหมเกี่ยวกับจุดมุงหมายของ ความเชีย่ วชาญในสาขาวิชาและความรบั ผดิ ชอบของงานบรรณารกั ษ โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวา ทานเขาใจนยิ ามของทกั ษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Rockman วาอยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 8. Otterbein Lib Guides ซึ่งเปนเว็บไซตที่เปนแหลงรวบรวมทรัพยากรขอมูลสารสนเทศ ใหนิยามของทักษะการรูสารสนเทศวา “การรูสารสนเทศเปนการรวมของความสามารถในการ รวบรวมการคนควาอยางไตรตรองของขอมูล ความเขาใจวาขอมูลไดผลิตขึ้นมาไดอยางไรและเห็น คุณคาของขอมูลสารสนเทศและใชขอมูลในการสรางองคความรูใหมและมีจริยธรรมตอสังคมการ เรียนร”ู คณะกรรมการมหาวิทยาลัยของสมาคมมหาวิทยาลัยและโรงเรียนทางใต (SACS) ไดให ความหมายของทักษะการรูสารสนเทศ (Information Literacy Skills) วา หมายถึง “ความสามารถ ในการบอกตำแหนง ประเมินคา และใชขอมลู เพือ่ ใหเ ปนผูเรียนรตู ลอดชีวิตดว ยตนเองเพ่ือจะมีความรู ดานสารสนเทศ บุคคลนั้นตองสามารถจดจำไดเ มื่อตองการขอมูลและสามารถระบุตำแหนง ประเมิน คา และใชขอมลู ท่ีตอ งการไดอ ยา งมปี ระสิทธิภาพ”

10 โปรดทบทวนตัวเอง แลว ตอบในใจวาทา นเขาใจนยิ ามของทกั ษะการรูสารสนเทศ ตามทศั นะของ Otterbein Lib Guides วาอยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 9. Libdnet (n.d.) ซึ่งเปน แหลงสืบคน ขอมูลทางสารสนเทศศาสตร ใหนิยามของทกั ษะการรู สารสนเทศวา การรูสารสนเทศ (Information Literacy) จัดไดวาเปนเครื่องมือที่มีศักยภาพในการ เรียนรูตลอดชีวิต เปนพ้ืนฐานในทุกกระบวนการ ในทกุ การเรียนรู และในทกุ ระดับการศึกษา ทำให ผูเรยี นไดเขาใจเน้ือหาอยางถองแทและขยายการศึกษาในเรือ่ งนั้นตอ ไป สามารถสรางการเรียนรูด ว ย ตนเองและควบคมุ การเรียนรูของตนเองได ดงั นั้นพันธกิจหลักของสถาบันการศึกษาควรที่จะพัฒนา ทักษะการรูสารสนเทศใหเปน ทักษะตลอดชีวิตและใหเพิ่มการเรียนรูสูงข้ึนไปในชวี ิตการทำงานของ นักเรียนตอไป CUB ไดร ะบุวา ทักษะของการรูสารสนเทศ (Information Literacy skills) คือ ความเขาใจ ในความตองการขอมูล แหลงขอมูลที่มอี ยู การหาขอมูลไดอ ยางไร ความตองการประเมินคา การนำ ขอมูลมาใชง านหรอื ใชป ระโยชน มจี ริยธรรมและความรับผดิ ชอบของการใชข อ มลู โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขา ใจนิยามของทกั ษะการรูส ารสนเทศ ตามทศั นะของ Libdnet (n.d.) วา อยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ แบบประเมนิ ตนเอง โปรดทบทวนความรูความเขา ใจของทานอกี ครงั้ จากแบบประเมนิ ผลตนเองนี้ 1) ทานเขาใจนิยามของทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Coonan & Jane ชัดเจนดี แลวหรือไม [ ] ชดั เจนดแี ลว [ ] ยังไมช ดั เจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Coonan & Jane กลา วถึงนยิ ามของทักษะการรูสารสนเทศ วาอยางไร? 2) ทา นเขาใจนิยามของทักษะการรูสารสนเทศ ตามทศั นะของ Bristol.ac.uk (n.d.) ชดั เจน ดีแลวหรือไม [ ] ชัดเจนดีแลว [ ] ยงั ไมชัดเจนดีพอ

11 หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Bristol.ac.uk (n.d.) กลาวถงึ นิยามของทกั ษะการรสู ารสนเทศ วาอยา งไร? 3) ทานเขาใจนิยามของทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Capstone Press Initials ชัดเจนดีแลว หรือไม [ ] ชัดเจนดแี ลว [ ] ยงั ไมช ดั เจนดีพอ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลว ตอบคำถามในใจวา Capstone Press Initials กลาวถงึ นิยามของทักษะการรูส ารสนเทศ วา อยางไร? 4) ทา นเขา ใจนิยามของทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ CIPIL ชัดเจนดแี ลว หรือไม [ ] ชดั เจนดแี ลว [ ] ยังไมชัดเจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา CIPIL กลา วถงึ นยิ ามของทกั ษะการรสู ารสนเทศ วาอยางไร? 5) ทานเขาใจนิยามของทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Wikipedia ชัดเจนดีแลว หรือไม [ ] ชดั เจนดแี ลว [ ] ยงั ไมช ดั เจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลว ตอบคำถามในใจวา Wikipedia กลาวถงึ นิยามของทักษะการรูสารสนเทศ วาอยางไร? 6) ทานเขาใจนิยามของทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Association of College and Research Libraries (ACRL) ชดั เจนดีแลว หรอื ไม [ ] ชดั เจนดแี ลว [ ] ยังไมชัดเจนดีพอ หากยังไมชดั เจนดพี อ โปรดกลับไปศกึ ษาใหมอ ีกครัง้ แลว ตอบคำถามในใจวา Association of College and Research Libraries (ACRL) กลา วถึงนิยามของทกั ษะการรสู ารสนเทศ วา อยางไร? 7) ทานเขาใจนิยามของทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Rockman ชัดเจนดีแลว หรอื ไม [ ] ชดั เจนดแี ลว [ ] ยงั ไมชดั เจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Rockman กลา วถงึ นยิ ามของทักษะการรูสารสนเทศ วาอยางไร? 8) ทานเขาใจนิยามของทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Otterbein Lib Guides ชัดเจนดแี ลว หรือไม [ ] ชดั เจนดีแลว [ ] ยังไมช ัดเจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลว ตอบคำถามในใจวา Otterbein Lib Guides กลาวถึงนิยามของทักษะการรสู ารสนเทศ วา อยางไร? 9) ทานเขาใจนิยามของทกั ษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Libdnet (n.d.) ชัดเจนดีแลว หรอื ไม [ ] ชัดเจนดแี ลว [ ] ยงั ไมชัดเจนดีพอ

12 หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Libdnet (n.d.) กลาวถงึ นยิ ามของทักษะการรสู ารสนเทศ วา อยางไร? หมายเหตุ หากตองการศึกษารายละเอียดของแตล ะทศั นะจากตน ฉบับที่เปนภาษาองั กฤษ ทานสามารถสบื คน ได จากเวบ็ ไซตท รี่ ะบุไวใ นแหลงอา งองิ นนั้ ๆ 1) Coonan & Jane https://bit.ly/3vC5c0M 2) Bristol.ac.uk (n.d.) https://bit.ly/3uCSXQ3 3) Capstone Press Initials https://bit.ly/3wL4jD3 4) CIPIL https://bit.ly/3paT1W7 5) Wikipedia https://bit.ly/3yLzwbj 6) Association of College and Research Libraries (ACRL) https://bit.ly/3e7nE9M 7) Rockman https://bit.ly/3uBxYNM 8) Otterbein Lib Guides https://bit.ly/3uGULHH 9) Libdnet (n.d.) https://bit.ly/3i2sHw1 เอกสารอางอิง Association of College and Research Libraries (ACRL) (2000). Information literacy competency standards for higher education. Retrieved June 14, 2019, from https://bit.ly/3e7nE9M Bristol.ac.uk (n.d.). Information literacy skills. Retrieved June 14, 2019, from https://bit.ly/2xRwmo5 Capstone Press Initials. (2007). Teaching information literacy skills. Retrieved June 14, 2019, from https://bit.ly/33sxxsy CIPIL (2018). Information literacy. Retrieved June 14, 2019, from https://bit.ly/2I0ViRd Coonan, E., & Secker, J. (2013). Rethinking information literacy: A practical framework for supporting learning. Retrieved July 16, 2019, from https://bit.ly/2JBGfgg. Lisbdnet (n.d.). Information literacy. Retrieved June 14, 2019, from https://bit.ly/32wMUQb Otterbein Lib Guides. (2019). What is information literacy?. Retrieved June 14, 2019, from https://bit.ly/33C5NBJ Rockman, (2004). Concept of information-related competencies. Retrieved June 14, 2019, from https://bit.ly/2NW5Zb Wikipedia. (2019). Information literacy. Retrieved June 11, 2019, from https://bit.ly/1LLrhkg

คมู ือ ทัศนะเก่ียวกับความสำคัญ 13 ชุดที่ 2 ของทักษะการรูส ารสนเทศ นายณัฐกุล ชอบใจ

14 คูมือชดุ ท่ี 2 ทัศนะเกีย่ วกบั ความสำคัญของทักษะการรสู ารสนเทศ วัตถุประสงคการเรียนรู หลงั จากการศกึ ษาคูม อื ชุดนี้แลว ทานมพี ัฒนาการดานพทุ ธิพิสัย (Cognitive Domain) ซ่ึงเปน จุดมุงหมายทางการศึกษาที่เกี่ยวของกับสมรรถภาพทางสมองหรือสติปญญาตามแนวคิดของ Benjamin S. Bloom โดยจําแนกพฤติกรรมในขอบเขตนี้ออกเปน 6 ระดับ เรียงจากพฤติกรรม ที่สลับซับซอนนอยไปหามาก หรือจากทักษะการคิดขั้นต่ำกวาไปหาทักษะการคิดขั้นสูงกวา ดังน้ี คือ ความจำ (Remembering) ความเขาใจ (Understanding) การประยุกตใช (Applying) การวเิ คราะห (Analyzing) การประเมิน (Evaluating) และการสรา งสรรค (Creating) ดงั นี้ 1) บอกคุณสมบัติ จับคู เขยี นลำดับ อธบิ าย บรรยาย ขีดเสนใต จำแนก หรือระบุความสำคัญ ของทักษะการรสู ารสนเทศได 2) แปลความหมาย อธิบาย ขยายความ สรุปความ ยกตัวอยา ง บอกความแตกตาง หรือเรียบ เรยี งความสำคญั ของทกั ษะการรสู ารสนเทศได 3) แกปญหา สาธิต ทำนาย เชื่อมโยง ความสัมพันธ เปลี่ยนแปลง คำนวณ หรือปรับปรุง ความสำคญั ของทักษะการรูสารสนเทศได 4) แยกแยะ จัดประเภท จำแนกใหเหน็ ความแตกตาง หรือบอกเหตุผลความสำคญั ของทักษะ การรสู ารสนเทศได 5) วดั ผล เปรียบเทียบ ตีคา ลงความเห็น วจิ ารณค วามสำคัญของทกั ษะการรูสารสนเทศได 6) รวบรวม ออกแบบ จัดระเบียบ สราง ประดิษฐ หรือวางหลักการความสำคัญของทักษะ การรสู ารสนเทศได โดยมที ศั นะเกยี่ วกับความสำคญั ของทักษะการรูสารสนเทศของแหลง อางอิงทางวิชาการตาง ๆ ดังน้ี 1) ความสำคัญของทักษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Riedling 2) ความสำคัญของทกั ษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Snavely 3) ความสำคัญของทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Macauley 4) ความสำคัญของทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Coonan & Secker 5) ความสำคัญของทักษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Ranaweera (n.d.) 6) ความสำคัญของทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ The Right Information (n.d.) 7) ความสำคัญของทักษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Naik

15 คำชแี้ จง 1) โปรดศึกษาเนื้อหาเกี่ยวกับความสำคัญของทักษะการรูสารสนเทศ จากทัศนะที่นำมา กลา วถึงแตละทัศนะ โดยแตล ะทศั นะทานจะตอ งทำความเขา ใจท่ีสามารถอธิบายกับตัวเอง ไดว า เขากลาวถึงความสำคัญวาอยางไร 2) หลงั จากการศกึ ษาเน้ือหาแตล ะทัศนะแลว โปรดทบทวนความรคู วามเขาใจของทานอีกคร้ัง จากแบบประเมนิ ผลตนเองในตอนทา ยของคูมือ 3) เนื้อหาเกี่ยวกับความสำคญั ของทักษะการรูสารสนเทศ จากทัศนะที่นำมากลาวถึงแตละ ทัศนะมีแหลงอางอิงตามที่แสดงไวในตอนทายหลังแบบประเมินผลตนเอง หากทาน ตองการศึกษารายละเอียดของทัศนะเหลานั้น ซึ่งตนฉบับเปนบทความภาษาองั กฤษ ทา น สามารถจะสบื คนตอไดจ ากเว็บไซตทีร่ ะบุไวใ นแหลง อา งองิ น้ันๆ ทศั นะเกยี่ วกบั ความสำคัญของทักษะการรสู ารสนเทศ 1. Riedling กลา วในหนังสอื เรยี นรูทจ่ี ะเรียน: คมู ือที่จะทำใหเ ปน ผรู ูส ารสนเทศในศตวรรษที่ 21 ไดชี้ใหเห็นวาทักษะการรูสารสนเทศสามารถปรับใชกับทุกสาขาวิชา สภาพแวดลอม และระดับ การศกึ ษา ส่งิ นีใ้ หประโยชนแกนกั ศกึ ษาท้ังหมดรวมถึงฝายวิชาการของพวกเขา นกั ศกึ ษาสามารถปรบั ใชทักษะการรูสารสนเทศในการทำงานตาง ๆ ของพวกเขานอกเหนอื จากเรื่องการศึกษาทัง้ ตอนทีอ่ ยู ในมหาวทิ ยาลยั และเม่อื จบการศกึ ษาไปแลว โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจความสำคัญของการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Riedling วา อยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2. Snavely ซึ่งเปนหัวหนาฝายบริการการเรียนรูหองสมุด Penn State University Libraries กลาวถึงความสำคญั ของทักษะการรสู ารสนเทศวา ไดชใ้ี หเหน็ ถึงความสำคัญในการสรางให เกิดผูที่เรียนรูไดตลอดชีวิต การกระตุนใหเกิดผูที่เรียนรูตลอดชีวิตไดเปนเปาหมายของ สถาบันการศึกษา หลักสตู รการรูสารสนเทศไมเ พียงแตเปน ประโยชนก บั นักศึกษาในการสอนทักษะนี้ ที่จะตอยอดการเรียนรูออกไปนอกหองเรียนไดเทานั้น แตหลักสูตรนี้ยังชวยใหสถานศึกษาไดบรรลุ วัตถุประสงคในการสรางผูเรียนรูตลอดชีวิตอีกดวย Snavely ยังกลาวดวยวาการฝกฝนการรู สารสนเทศนีจ้ ะทำใหนักศึกษาเขาใจความหลากหลายของวัฒนธรรมมากขึ้นและสามารถปรับตัวเขา กับรูปแบบทไ่ี มคุน เคยไดง ายย่ิงขน้ึ

16 โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจความสำคัญของการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Snavely วา อยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 3. Macauley กลาวถึงความสำคัญของทักษะการรูสารสนเทศวา จากการศึกษาวานักศึกษา ระดับปริญญาเอกและอาจารยที่ปรึกษาจากมหาวิทยาลัยในประเทศออสเตรเลียจำนวนสี่แหงที่เห็น ความสำคัญของทักษะการรูสารสนเทศ นอกจากนี้ยังไดศึกษาความคิดเห็นของนักศึกษาเกี่ยวกับ บรรณารักษวาควรมีบทบาทสำคัญที่คอยสนับสนนุ กระบวนการทำวิทยานิพนธอยางไร เกอื บรอยละ 98 ของนักศึกษาระดับปริญญาเอกและรอยละ 93 ของอาจารยที่ปรึกษามีความเห็นวาทักษะการรู สารสนเทศมีความสำคัญตอการศึกษาในระดับปริญญาเอก อยางไรก็ตามนักศึกษารอยละ 45 และ อาจารยรอยละ 43.5 เหน็ พองกันวา พวกเขายังขาดทกั ษะดานการรูส ารสนเทศ มากกวาครึ่งหนึง่ ของ จำนวนนักศกึ ษาหญิงรายงานวาพวกเขายังมที ักษะการรูส ารสนเทศไมมากพอ ผวู จิ ัยยงั พบวา “การทมี่ ี อายุนอยกวา การปฏิบัติหนา ที่และโดยเฉพาะทางสาขาวทิ ยาศาสตรภ ายในมหาวิทยาลัยเปนการเพม่ิ โอกาสในการฝก ทักษะการรสู ารสนเทศและลดการมีทักษะการรูส ารสนเทศไมเพยี งพอ” นกั ศกึ ษาดา น วิทยาศาสตรบางคนเชื่อวาบรรณารักษยังขาดความถนัดในสาขาวิชาเฉพาะดานในการชวยคนควา งานวิจัยจึงทำใหบรรณารักษไมไดมีบทบาทสำคัญในการศึกษาระดับปริญญาเอก อยางไรก็ตาม โดยทว่ั ไป นกั ศึกษาท่เี ปนกลุมตัวอยางเห็นดว ยที่การมีบรรณารักษชวยในกระบวนการทำวิทยานิพนธ จะทำใหน ักศึกษาไดพฒั นาทักษะการรูส ารสนเทศอยางมปี ระสิทธภิ าพ โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจความสำคัญของการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Macauley วา อยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 4. Coonan & Secker นักวิชาการอิสระ กลาวถึงความสำคัญของทักษะการรูสารสนเทศวา การรูขอมูลเปนจุดสำคัญสูการแสดงออกและขอมูลตาง ๆ อยางมีอิสรภาพ เพราะเปนการสรางให ประชากรเขาใจในหนาที่ของสือ่ และผูใ หขอมูลขาวสารตาง ๆ เพือ่ ใหเกิดการประเมินคาขาวสารอยาง มวี ิจารณญาณ และใหพวกเขาสามารถตัดสินใจอยางมีความรูในฐานะผูรับขาวสารและผูผลิตขอมูล และเนอื้ หาของสื่อ การรูสารสนเทศเปนสิ่งสำคัญอยางมากสำหรับสถานศึกษาระดับอุดมศึกษา เหตุผลเพราะ นักศึกษาบางคนมีพื้นฐานการทำวิจัยเบื้องตนและทักษะการใชขอมูลที่มีอยางจำกัด พวกเขาอาจจะ

17 ไดรับทกั ษะที่จำเปนไมมากพอเพื่อที่จะไปใชในการคนควาวิจัยหรือประเมินคา การสังเคราะห และ รวบรวมขอมูลเขาดวยกัน หรือพวกเขาไมเคยศึกษาการใชขอมูลในตนฉบับหรอื การใสอางอิงขอมูลท่ี นำมาใชไดอยางถูกวิธี ในขณะที่นักศึกษาบางคนอาจมีทักษะการใชคอมพิวเตอรในการรับสงอีเมล การใชง านเว็ปไซต และการรับสงเอกสารตาง ๆ พวกเขาอาจยังไมเคยถกู สอนการใชงานอนิ เตอรเน็ตท่ี มปี ระสทิ ธิภาพหรอื การใชหองสมุดอิเล็กทรอนิกเพื่อการคนควาวิจัยอยางมีประสิทธิภาพ นี้จึงทำให ทักษะการรูสารสนเทศจึงเปนสิ่งจำเปน และทำใหเกิดความแตกตางและนักศึกษาประสบความสำเร็จ ถานักศึกษามีโอกาสในการเขารวมโครงการนี้ พวกเขาก็จะประสบปญหาการเขียนงานวิจัยนอยลง อยา งแนนอน เชนเดียวกับสถาบันการศึกษาท่ัวโลก หองสมุดโมฮัมเมดที่หก (Mohammed VI) ของ มหาวิทยาลัยอัลอัคราเวน (Al Akhawayn University) ตองเจอกับอุปสรรคสำคัญในการผลิต นักศึกษาที่มีความรูในการใชขอมูลซึ่งไมเหมือนกับความรูในการใชหองสมุด เพื่อที่จะแกปญหาน้ี หองสมุดไดวางแผนกลยุทธที่จะชวยเสริมกลยุทธของมหาวิทยาลัยซึง่ ในชวงสิบกวาปมานี้หองสมุดที่ แตก อ นทำหนา ทเ่ี พียงใหขอมูลกบั นักศึกษาไดเปลีย่ นมาสอนนกั ศึกษาใหพวกเขาเขาใจวิธกี ารนำขอมูล สารสนเทศไปใชแ ละกลายเปน ผเู รียนรไู ดต ลอดชวี ิต โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจความสำคัญของการรูสารสนเทศ ตามทศั นะของ Coonan & Secker วาอยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 5. Ranaweera (n.d.) อาจารยอาวุโสสถาบันหองสมุดและสารสนเทศศาสตรแหงชาติ มหาวิทยาลัยโคลัมโบ กลาวถึงความสำคัญของทักษะการรูสารสนเทศวา เปนสิ่งสำคัญเพราะสังคม รวมสมัยในปจจุบนั นี้เตม็ ไปดวยขอมูลมากมาย เพียงแคการรับขาวสารขอมูลที่มีอยูมากมายไมไดทำ ใหประชากรเปนผูรูขอมูล พวกเขาจำเปนตองเรียนรูการนำขอมูลไปใชอยางมีประสิทธิภาพ ACRL (2000) กลุมควนั ขอมลู ขนาดใหญ (Data Smog) เปน แนวคิดทพ่ี ูดถึงการท่ีมขี อมูลเปนจำนวนมากจน ไดสรางกำแพงในการใชชีวิตของพวกเรา โดยเฉพาะอยางยิ่งนักเรียนนักศึกษาและคนในสังคม จำเปนตองมีทักษะพิเศษในการจัดการกับปริมาณขอมูลขาวสารที่เพิ่มขึ้นอยางรวดเรว็ ทั้งเพื่อใชเพ่ือ การศกึ ษาและการใชในดา นธุรกิจอยางมีประสิทธภิ าพ การรูส ารสนเทศถูกจัดเปนทางออกของปญหา กลุมควันขอมูลขนาดใหญนี้ (Data Smog) ACRL (2006) การรูสารสนเทศชวยใหพวกเราจัดการกับ ปญหากลมุ ควันขอมูลขนาดใหญ (Data Smog) โดยทำใหเ รามเี ครอื่ งมือท่ีจำเปนเพื่อใหเรารูวาเมื่อใด ท่ีตองการขอมูล จะไปหาขอมูลไดจากทีใ่ ดและจะใชขอมูลน้ันใหเกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลได อยา งไร ทักษะการรูสารสนเทศจะชวยใหนักเรยี นนักศึกษาประสบความสำเรจ็ ในเปาหมายของตนเอง ไดกวางข้ึนโดยใชการเรยี นรูแบบยึดผูเรียนเปนศูนยกลาง เดมิ ทีเราคดิ วา นักเรยี นนกั ศึกษาไดรับทักษะ การรสู ารสนเทศดว ยตัวของพวกเขาเอง แตจรงิ ๆ แลว ไมไดเปน แบบน้ัน การมีทักษะการรูส ารสนเทศ นักเรียนนักศึกษาจำเปนตองไดรับการสอนโดยอาจารยและบรรณารกั ษ การเรียนรูน้ีตองมุงเนนการ

18 บรรลุดานความรู ทักษะ และทัศนคติ รวมถึงเกี่ยวของกับเนื้อหาวิชาเฉพาะอีกดวย โดยไมได เครง ครดั ยดึ ติดกบั เรื่องน้ี นักศึกษาแตละควรสามารถเขาถึง ใช และสื่อสารกบั ขอมลู อยางถูกตองและ ทันสมัย หลกั สตู รการรสู ารสนเทศมีบทบาทสำคญั ในการสรา งใหน ักเรียนนักศึกษามีทกั ษะนี้ หลักสูตร นี้ควรนำไปใชโ ดยผูเช่ยี วชาญดานหอ งสมุดเพื่อชวยเจา หนาท่ฝี า ยวชิ าการและธุรการ โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจความสำคัญของการรูสารสนเทศ ตามทศั นะของ Ranaweera (n.d.) วา อยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 6. The Right Information (n.d.) ซึ่งเปน เว็บไซตของประเทศสกอตแลนดเกี่ยวกับทักษะ สารสนเทศในศตวรรษท่ี 21 ไดก ลาวถึงความสำคญั ของทักษะการรูส ารสนเทศวาเปน ทักษะสำคัญของ ผเู รียนในทกุ วนั นี้ มนั ชวยใหเกิดกระบวนการแกป ญ หาและทักษะการคดิ เชน การถามคำถามและการ หาคำตอบ การคนควาขอมูล การแสดงความคิดเห็น การประเมินคาแหลงขอมูล และการตัดสินใจ ชวยใหผูเรียนประสบความสำเร็จ เปนผูใ หที่มีประสทิ ธภิ าพ มคี วามมั่นใจในตนเองและเปน พลเมืองที่มี ความรับผิดชอบ แกนหลักสำคญั ในหลกั สูตรเพื่อความสำเร็จของการเรียนรูในทุกการจัดการเรียนรูและผลลัพธ คือความรับผิดชอบตอ ตนเองของผูเรียน “เยาวชนและวัยรุนไมเพียงแตตองสามารถอานขอความได แตพวกเขาจำเปนตองสามารถ เขาใจในการใหความนาเชื่อถือกับขอมูลและแยกแยะไดวาจุดมุงหมายของผูแตงจูงใจหรือสรางแรง บันดาลใจเมื่อใดและอยางไร” หลักสูตรสูความสำเร็จ (2009) ความรูในหลักการเรียนและการฝกการ เขยี นรายงาน พวกเขาตอ งแยกแยะไดวา ขอมูลใดจริงและเก่ียวของไมเพียงแตในโรงเรียนเทา น้นั แตร วมถึงการ เรยี นรู การใชช วี ิต และการทำงาน ทักษะการรูสารสนเทศไดอยูรอบตัวเรามาไดสักพักแลวโดยอยูในรูปแบบที่หลากหลายและ หลายโครงสรา งและความหมายของมนั กไ็ ดต้งั ข้ึนมาทั้งในระดบั ชาติและระดับนานาชาติ Shigeru Aoyagi ประธานคณะกรรมการฝายการศึกษาขั้นพื้นฐานขององคการยูเนสโก (UNESCO) ไดร ะบไุ วว า “สำหรับทุกสังคม การรสู ารสนเทศไดเ ขา มาเปนสว นประกอบทสี่ ำคญั มากขึ้น ไมเพียงแตเปน นโยบายและกลยุทธการรูห นังสือ แตยังถือเปน นโยบายระดับโลกที่ชวยในการพัฒนา มนุษย” องคก รยเู นสโก (2003) กาวสูส งั คมแหง การรสู ารสนเทศ

19 โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจความสำคัญของการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ The Right Information (n.d.) วา อยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 7. Naik ผูชวยหองสมุด I.G.M. แหงมหาวิทยาลัยไฮเดอราบัด ประเทศอินเดีย กลาวถึง ความสำคญั ของทักษะการรูสารสนเทศวาการรูสารสนเทศเปนชุดทักษะที่ตองการเพื่อไวค นหา เรียก เอาขอมูล วเิ คราะหแ ละการใชข อ มูล โดยชวงการเรมิ่ ตนของศตวรรษท่ี 21 นีไ้ ดเรียกวายุคของขอมูล เพราะมีการเพิ่มขึ้นอยางมากมายของขอมูลและแหลงของขอมูล เปนที่ชัดเจนวานักเรียนนักศึกษาไม สามารถเรียนรูทกุ อยางท่ีพวกเขาตองการในสาขาท่ีพวกเขาตองการในเวลาไมกปี่ ในมหาวิทยาลัย การ รูสารสนเทศจะชวยใหพวกเขามีทักษะที่จำเปนในการคิดอยางมีวิจารณาญาณเพื่อที่จะกลายเปน ผูเรียนรูตลอดชีวิตไดดว ยตนเอง บอยครั้งที่เราคิดวานักศึกษาเขียนรายงานการวิจัยและอานหนังสือ เรียนเพื่อพวกเขาจะมีทักษะการรูสารสนเทศ มันก็ไมไดเปนจริงทั้งหมด อาจจะไดรับทักษะการรู สารสนเทศบางจากที่ทำแตสิ่งที่พวกเขาตองการคือหลักสูตรคูขนานไปดวยกันในการสอนการรู สารสนเทศเพอื่ ใหพ วกเขามีรากฐานความรูเพ่ือการศกึ ษาในระดับอดุ มศึกษา ความสำคัญของการรูสารสนเทศไดรับการสรุปรวมไววา “การรูสารสนเทศเปนสิ่งจำเปน สำหรับการเปนสวนรวมของพลเมอื ง การมสี ว นรวมในสังคม การสรา งสรรคค วามรูใหม ๆ การสง เสรมิ บุคคลสูความสำเร็จ และการเรียนรูตลอดชีวิต” เราเห็นจะเห็นความสำคัญของการรูสารสนเทศได ดังตอ ไปนี้ 1) การรสู ารสนเทศเปนสิ่งสำคัญในการเขาใจกับคำถามยาก ๆ เกีย่ วกบั การเปนเจาของผลงาน และ เรอ่ื งของลิขสิทธ์ิ 2) นกั ศึกษาควรเรยี นรูท จ่ี ะเคารพตอสทิ ธิของผสู รา งผลงาน 3) การท่จี ะเปน ผูเรียนรตู ลอดชวี ติ ไดมนั จำเปน เปนอยา งยงิ่ ท่ีตอ งบรรลกุ ารรสู ารสนเทศใน ระดบั สูง 4) การรสู ารสนเทศจะชวยปด ชองวางระหวา งผูรูขอมูลนอ ยกบั ผูทรี่ ขู อ มูลมาก 5) การรูส ารสนเทศจำเปนตองมกี ระบวนการคดิ อยางมีวจิ ารณญาณ ซง่ึ จะนำเชื่อมโยงมาถึง กระบวนการทางเศรษฐกิจและวฒั นธรรมของชาติ 6) การเปลี่ยนแปลงท่เี พมิ่ ข้ึนอยางมากมายของแหลงขอมลู อิเล็กทรอนิกสท ำใหการรู สารสนเทศมีความจำเปนเพิ่มขึ้นมาก 7) ความเสมอภาคทางโอกาสของประชากรเปนสิ่งสำคัญท่ีเปนผลดีทส่ี ุดของการรูสารสนเทศ เพือ่ ปด ชองวางระหวางผรู ูขอ มลู นอยกบั ผทู รี่ ูข อ มลู มาก 8) การรูสารสนเทศเปน สง่ิ จำเปน ในการปกครองแบบประชาธิปไตย 9) การเปลี่ยนแปลงทีเ่ พิม่ ข้ึนอยางมากมายของแหลง ขอมลู อิเล็กทรอนิกสท ำใหการรู สารสนเทศมีความจำเปนเพิ่มขนึ้ มาก แหลงขอ มลู แบบตีพิมพด ังเดิมจัดไดว า ผา น

20 กระบวนการที่สรางความนา เชือ่ ถอื ในขณะท่ีแหลงขอมลู ออนไลนท่มี าในรปู ของเวป็ ไซต ดเู หมือนจะไมมเี ครอื่ งมือในการประเมนิ คุณภาพและความนาเชือ่ ถือ โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจความสำคัญของการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Naik วาอยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ แบบประเมินตนเอง 1) ทา นเขาใจความสำคัญของการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Riedling ชัดเจนดีแลวหรือไม [ ] ชัดเจนดีแลว [ ] ยังไมชัดเจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Riedling กลา วถงึ ความสำคญั ของการรสู ารสนเทศ วาอยางไร? 2) ทา นเขา ใจความสำคญั ของการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Snavely ชดั เจนดีแลว หรือไม [ ] ชดั เจนดแี ลว [ ] ยงั ไมช ดั เจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Snavely กลา วถงึ ความสำคัญของการรสู ารสนเทศ วาอยางไร? 3) ทานเขาใจความสำคัญของการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Macauley ชัดเจนดีแลว หรือไม [ ] ชดั เจนดแี ลว [ ] ยงั ไมช ัดเจนดีพอ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกคร้ัง แลวตอบคำถามในใจวา Macauley กลา วถงึ ความสำคญั ของการรสู ารสนเทศ วาอยางไร? 4) ทานเขาใจความสำคญั ของการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Coonan & Secker ชดั เจนดี แลวหรอื ไม [ ] ชัดเจนดแี ลว [ ] ยังไมชดั เจนดีพอ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอ ีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Coonan & Secker กลาวถงึ ความสำคัญของการรูสารสนเทศ วา อยา งไร? 5) ทา นเขาใจความสำคัญของการรูส ารสนเทศ ตามทัศนะของ Ranaweera (n.d.) ชัดเจนดี แลวหรือไม [ ] ชัดเจนดแี ลว [ ] ยังไมชัดเจนดพี อ หากยังไมชดั เจนดีพอ โปรดกลบั ไปศกึ ษาใหมอีกคร้ัง แลวตอบคำถามในใจวา Ranaweera (n.d.) กลาวถงึ ความสำคัญของการรสู ารสนเทศ วาอยา งไร? 6) ทานเขาใจความสำคัญของการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ The Right Information (n.d.) ชดั เจนดีแลวหรอื ไม [ ] ชัดเจนดีแลว [ ] ยังไมช ดั เจนดพี อ

21 หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศกึ ษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา The Right Information (n.d.) กลา วถงึ ความสำคญั ของการรูสารสนเทศ วา อยางไร? 7) ทานเขาใจความสำคญั ของการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Naik ชัดเจนดแี ลวหรอื ไม [ ] ชดั เจนดแี ลว [ ] ยงั ไมชดั เจนดีพอ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Naik กลาวถึงความสำคญั ของการรสู ารสนเทศ วา อยา งไร? หมายเหตุ หากตอ งการศกึ ษารายละเอียดของแตล ะทศั นะจากตนฉบบั ท่เี ปน ภาษาอังกฤษ ทา นสามารถสืบคน ได จากเวบ็ ไซตท ีร่ ะบุไวใ นแหลงอางองิ นัน้ ๆ 1) Riedling https://bit.ly/3vEDAIa 2) Snavely https://bit.ly/3vEDAIa 3) Macauley https://bit.ly/34yhmM8 4) Coonan & Secker https://bit.ly/3vC5c0M 5) Ranaweera (n.d.) https://bit.ly/3wKBVB6 6) The Right Information (n.d.) https://bit.ly/2S0cmNF 7) Naik https://bit.ly/3wPBAxc เอกสารอา งองิ Coonan, E., & Secker, J. (2013). Rethinking information literacy: A practical framework for supporting learning. Retrieved July 16, 2019, from https://bit.ly/2JBGfgg. Macauley, P. (2001). “Menace, missionary zeal or welcome partner? Librarian involvement in the information literacy of doctoral researchers.” The New Review of Libraries and Lifelong Learning 2:47–65. Retrieved July 16, 2019, from https://bit.ly/2SkaxqC. Naik M. (2014). Importance of information literacy. Retrieved July 16, 2019, from https://bit.ly/2XLKheI. Ranaweera, P. (n.d.). Importance of information literacy skills for an information literate society. Retrieved July 16, 2019, from https://bit.ly/2SmyCNE. Riedling, A.M. (2006). Learning to learn: A guide to becoming information literate in the 21st century. Retrieved July 16, 2019, from https://bit.ly/2Y45dc8. Snavely, L. (2008). Global education goals, technology, and information literacy in higher Education. Retrieved July 16, 2019, from https://bit.ly/2Y45dc8. The Right Information (n.d.). Literacy across learning: Information and critical literacy skills for early and first level. Retrieved July 16, 2019, from https://bit.ly/2LmRmfb.

คมู อื ทัศนะเกี่ยวกบั ลักษณะทีแ่ สดงถ2ึง2 ชุดที่ 3 ทักษะการรสู ารสนเทศ นายณฐั กุล ชอบใจ

23 คูม ือชดุ ที่ 3 ทศั นะเก่ยี วกบั ลกั ษณะทีแ่ สดงถงึ ทักษะการรูสารสนเทศ วัตถปุ ระสงคก ารเรียนรู หลังจากการศึกษาคูมือชุดนี้แลว ทานมีพัฒนาการดานพุทธิพิสัย (Cognitive Domain) ซึ่งเปนจุดมุง หมายทางการศึกษาท่ีเกี่ยวของกับสมรรถภาพทางสมองหรือสติปญญาตามแนวคิดของ Benjamin S. Bloom โดยจําแนกพฤติกรรมในขอบเขตนี้ออกเปน 6 ระดับ เรียงจากพฤติกรรม ที่สลับซับซอนนอยไปหามาก หรือจากทักษะการคิดขั้นต่ำกวาไปหาทักษะการคิดขั้นสูงกวา ดังนี้ คือ ความจำ (Remembering) ความเขาใจ (Understanding) การประยุกตใช (Applying) การวเิ คราะห (Analyzing) การประเมิน (Evaluating) และการสรางสรรค (Creating) ดังนี้ 1) บอกคุณสมบัติ จับคู เขียนลำดับ อธบิ าย บรรยาย ขีดเสนใต จำแนก หรือระบุลกั ษณะท่ี แสดงถงึ ทกั ษะการรสู ารสนเทศได 2) แปลความหมาย อธบิ าย ขยายความ สรุปความ ยกตัวอยาง บอกความแตกตาง หรือเรียบ เรียงลกั ษณะทแี่ สดงถงึ ทักษะการรสู ารสนเทศได 3) แกปญหา สาธิต ทำนาย เชื่อมโยง ความสัมพันธ เปลี่ยนแปลง คำนวณ หรือปรับปรุง ลกั ษณะที่แสดงถึงทกั ษะการรสู ารสนเทศได 4) แยกแยะ จัดประเภท จำแนกใหเห็นความแตกตาง หรือบอกเหตุผลลักษณะที่แสดงถึง ทกั ษะการรสู ารสนเทศได 5) วดั ผล เปรยี บเทียบ ตีคา ลงความเห็น วจิ ารณล ักษณะทีแ่ สดงถึงทักษะการรสู ารสนเทศได 6) รวบรวม ออกแบบ จัดระเบียบ สราง ประดิษฐ หรือวางหลักการลักษณะที่แสดงถึงทักษะ การรสู ารสนเทศได โดยมีทัศนะเกี่ยวกับลักษณะที่แสดงถึงทักษะการรูสารสนเทศของแหลงอางอิงทางวิชาการ ตาง ๆ ดงั นี้ 1) ลักษณะที่แสดงถึงทกั ษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Bainton 2) ลกั ษณะท่แี สดงถงึ ทกั ษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative 3) ลักษณะที่แสดงถึงทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Australian and New Zealand Institute for Information Literacy 4) ลักษณะทแ่ี สดงถงึ ทักษะการรูสารสนเทศ ตามทศั นะของ Singh 5) ลักษณะที่แสดงถึงทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Thoughtful Learning (n.d.) 6) ลักษณะที่แสดงถึงทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Libguides Willamette Edu (n.d.) 7) ลกั ษณะที่แสดงถึงทักษะการรูส ารสนเทศ ตามทัศนะของ Alter

24 คำช้ีแจง 1. โปรดศึกษาเนอ้ื หาเกีย่ วกับลกั ษณะทีแ่ สดงถึงทักษะการรสู ารสนเทศ จากทัศนะทน่ี ำมากลาวถึง แตละทัศนะ โดยแตละทัศนะทานจะตองทำความเขาใจที่สามารถอธิบายกับตัวเองไดวา เขาใหลักษณะวา อยางไร 2. หลังจากการศึกษาเนื้อหาแตละทัศนะ โปรดทบทวนความรูความเขาใจของทานอีกครั้งจาก แบบประเมนิ ผลตนเองในตอนทา ยของคูม อื 3. เนื้อหาเกี่ยวกับลักษณะที่แสดงถึงทักษะการรูสารสนเทศ จากทัศนะที่นำมากลาวถึงแตละ ทัศนะมีแหลงอางอิงตามที่แสดงไวในตอนทายหลังของแบบประเมินผลตนเอง หากทาน ตองการศึกษารายละเอียดของทัศนะเหลานั้น ซึ่งตนฉบับเปนบทความภาษาอังกฤษ ทาน สามารถจะสืบคน ตอ ไดจ ากเว็บไซตท ีร่ ะบุไวในแหลงอา งอิงนัน้ ๆ ทศั นะเกยี่ วกับลักษณะท่ีแสดงถงึ ทกั ษะการรูสารสนเทศ 1. Bainton นักวิจัยชาวอเมริกา ไดกลาวถึงคุณลักษณะของการรูสารสนเทศวาเกิดจาก ความสามารถในการใชห อ งสมุดและความสามารถในการใชคอมพวิ เตอรท้ังสองอยางนี้มารวมกัน แบง ได 7 ดานดังนี้ 1) ความสามารถในการรับรคู วามตองการขอมลู เพ่ิมเติม 2) ความสามารถในการเลอื กเสน ทางและแหลง สืบคนท่ีเขาถงึ ไดร วดเร็ว 3) ความสามารถในการวางแผนการสบื คน 4) ความสามารถในการเขา ถงึ ขอมูล 5) ความสามารถในการเปรียบเทยี บและประเมนิ ขอมลู 6) ความสามารถในการจัดการ ประยุกตใชงาน และสื่อสารขอมูลในสถานการณที่ เหมาะสม 7) ความสามารถในการนำขอ มูลมาสังเคราะหเพอ่ื สรางองคค วามรูใหม โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจลักษณะที่แสดงถึงทักษะการรู สารสนเทศ ตามทัศนะของ Bainton วาอยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2. SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ซงึ่ เปน สภา ผูอำนวยการหองสมุดโครงการการเรียนรูส ารสนเทศ ไดเสนอคุณลักษณะและความสามารถในการรู สารสนเทศของบุคคล ดงั น้ี 1) ตระหนักถึงความจำเปน ของสารสนเทศ

25 2) สามารถกำหนดขอบเขตของสารสนเทศท่ีจำเปน 3) เขา ถงึ สารสนเทศไดอยางมปี ระสทิ ธภิ าพ 4) ประเมนิ สารสนเทศและแหลงสารสนเทศได 5) นำสารสนเทศทคี่ ดั สรรแลว สพู นื้ ความรเู ดิมได 6) มปี ระสทิ ธิภาพในการใชส ารสนเทศไดต รงตามวัตถปุ ระสงค 7) เขา ใจประเด็นทางเศรษฐกจิ สังคม วัฒนธรรม และกฎหมายในการใชส ารสนเทศ 8) เขาถงึ สารสนเทศไดอยางมจี รยิ ธรรมและถูกกฎหมาย 9) แบงประเภทจัดเกบ็ และสรางความเหมาะสมใหกบั สารสนเทศท่ีรวบรวมไว 10) ตระหนกั วา การรูสารสนเทศชว ยใหเกิดการเรียนรูตลอดชีวติ โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจลักษณะแสดงถึงทักษะการรู สารสนเทศ ตามทศั นะของ SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative วาอยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 3. Australian and New Zealand Institute for Information Literacy ซ่ึงเปน สถาบนั การรสู ารสนเทศออสเตรเลียและนิวซีแลนด ไดก ำหนดคุณลักษณะของผูท่มี ีการรูสารสนเทศไวจะตอง มคี วามสามารถ 6 ดาน ไดแก 1) ความสามารถในการรับรถู งึ ความตองการและปริมาณของขอมูลเพิม่ เติม 2) ความสามารถในการคน หาขอ มลู ทตี่ องการไดอ ยางมปี ระสิทธิภาพ 3) ความสามารถในการประเมินขอมลู และกระบวนการคน หาอยางมวี ิจารณญาณ 4) ความสามารถในการจัดเก็บหรือสรางขอ มลู 5) ความสามารถในการประยกุ ตขอมลู เกาและใหมเขา ดว ยกันเพื่อสรางความเขาใจใหม 6) ความสามารถในการใชขอมูลใหเหมาะสมกับสภาพแวดลอม ถูกตองตามหลัก จริยธรรม วฒั นธรรม สังคมและกฎหมาย โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจลักษณะแสดงถึงทักษะการรู สารสนเทศ ตามทัศนะของ Australian and New Zealand Institute for Information Literacy วาอยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

26 4. Singh ซึ่งเปนรองศาสตราจารยในหลักสูตรบัณฑิตศึกษาดานการสื่อสารวัฒนธรรมและ เทคโนโลยีที่มหาวิทยาลัยจอรจทาวน ไดกลาววา United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization หรือ UNESCO ไดเล็งเห็นถึงความสำคัญของการรูสารสนเทศกับคุณภาพ การเรยี นของประชากรท่ัวโลก ไดกำหนดคณุ ลักษณะของผทู ่ีมีการรูสารสนเทศไว 6 ดาน คือ 1) ความสามารถในการกำหนดและนยิ ามขอ มลู ท่ตี องการ 2) ความสามารถในการคน หาและเขาถึงแหลงขอมลู 3) ความสามารถในการประเมนิ ความนา เช่อื ถือและเนอ้ื หาสาระของขอมลู 4) ความสามารถในการจัดการกับขอ มูลทีค่ น พบ 5) ความสามารถในการใชข อ มลู 6) ความสามารถในการตดิ ตอสื่อสารและจริธรรมในการใชขอมูล โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจลักษณะแสดงถึงทักษะการรู สารสนเทศ ตามทศั นะของ Singh วาอยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 5. Thoughtful Learning (n.d.) ซึ่งเปนเว็บไซตที่นำเสนอสื่อการสอนคุณภาพสูง กลา วถึง ลักษณะของการรูสารสนเทศวา ผูเรียนตองสามารถทำงานไดอยางมีประสิทธิภาพกับขอมูลโดยใช ทฤษฎีการเรียนของบลูม (Bloom’s Taxonomy) ทั้งหมดมาใช (ความรูความจำ, ความเขาใจ, การ ประยกุ ต, การวเิ คราะห, การสงั เคราะห, การประเมนิ คา และการสรา งสรรค) การรสู ารสนเทศมีความ เกี่ยวขอ งกบั ทักษะพนื้ ฐานท่ีมี เชน การอาน การคนควา และการเขียน ทง้ั นว้ี ธิ ีการอานและเขียนดวย วิธีการใหม ๆ จะนำมาซง่ึ ทักษะใหมๆ ไดเ ชนกัน การบริโภคขอมูล ผูเรียนจำเปนตองไดรับทักษะใหม ๆ เพื่อรับมือกับขอมูลจำนวนมากมาย ในปจจุบัน โดยเมื่อกอนนี้ ขอมูลขาวสารทีผ่ ูเรียนพบเจอไดถูกเผยแพรอยางเปนทางการไมวาจะเปน หนงั สือ หนังสือพมิ พ นิตยสาร และรายการโทรทัศนลวนเปน ขอมลู ทีผ่ า นกระบวนการโดยผูเชี่ยวชาญ ปจ จุบันขอ มลู จำนวนมากไดท ำข้ึนโดยมือสมัครเลน ขอมลู บางสวนกส็ ามารถเช่อื ถอื ไดแ ตส ว นใหญก็ไม สามารถเชื่อถือได ผูเรียนตองทำหนาที่เปนบรรณาธิการโดยตรวจสอบขอมูลและตรวจตรากับ แหลง ขอ มูลอืน่ ๆ ตรวจสอบดคู วามลำเอยี ง ความลา หลงั ของขอมูล หรือขอผดิ พลาดที่เกิดข้ึน ผูเรียน จำเปน ตอ งมองขาวสารวาเปนเคร่อื งมอื ในการส่ือสารโดยมีผูสงสาร หัวเรือ่ ง วตั ถุประสงค สือ่ กลางใน การสอื่ สาร ผูรับสาร และเน้อื หาของขอ มลู

27 โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจลักษณะแสดงถึงทักษะการรู สารสนเทศ ตามทศั นะของ Thoughtful Learning (n.d.) วาอยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 6. Libguides Willamette Edu (n.d.) มหาวิทยาลยั เอกชน ในรัฐโอเรกอน สหรัฐอเมริกา ไดกลาวถึงลักษณะของบุคคลที่มีทักษะการรับรูขอมูลตามท่ีสมาคมหองสมุดแหงอเมริกาไดให ความหมายของการรับรูขอมูลไววาเปนความสามารถของบุคคลที่ “ระลึกไดวาเมื่อไรที่ตองการใช ขอมูลและสามารถระบุตำแหนง ประเมินผล และใชขอมูลไดอยางมีประสิทธภิ าพ” บคุ คลท่ีมีทกั ษะ การรับรูขอมลู จะสามารถ: 1) กำหนดถึงธรรมชาตแิ ละขอบเขตของขอมูลท่ตี องการได - ต้งั คำถามและกลัน่ กรองคำถามในงานวิจัยได - ระบุแนวคดิ สำคัญและศัพทเ ฉพาะท่ีจำเปนในการคน หาขอมูลได - ตรวจสอบและประเมินคาแหลงขอมูลที่มีคุณภาพและตรงกับวัตถุประสงคในการ วิจัยได 2) เขาถึงขอมลู ไดอยา งมีประสทิ ธิภาพและประสิทธผิ ล - แยกแยะคำสำคัญตา ง ๆ หวั ขอ และเขาใจในลักษณะของสารสนเทศได - แยกแยะขอ มูลปฐมภมู ิและทตุ ยิ ภูมไิ ด - ใชก ระบวนการในการคน หาขอมูลท่ีหลากหลายได - ใชก ารจัดเรียงลำดับของหองสมุดในการคนหาขอ มูลได 3) ประเมินคาขอ มลู และแหลง ของขอมูลได - ระบุความถูกตอ งของขอ มูลโดยการตระหนกั ถึงแหลงท่ีมาของขอมูล - วเิ คราะหขอ จำกัดของเครื่องมือและกระบวนการทใ่ี ชใ นการรวบรวมขอมลู - ตรวจสอบความแตกตางทางความคิดเห็นของขอมูล 4) รวบรวมขอ มูลอยา งมีจรยิ ธรรมและอยางสุจริต - ดงึ ขอมูลและจดั การกบั ขอ มลู คลอบคลุมในหวั ขอ และหลากหลายรปู แบบได - เขา ใจเรอื่ งลขิ สิทธิ์ทางปญญา ลขิ สิทธ์ิ และความซ่ือสัตยในการใชข อ มูล - อางอิงแหลงทีม่ าของขอมูลไดอยางเหมาะสมตามรูปแบบโดยไมคัดลอกผลงานหรือ บิดเบอื นขอ มูล

28 โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจลักษณะแสดงถึงทักษะการรู สารสนเทศ ตามทัศนะของ Libguides Willamette Edu (n.d.) วาอยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 7. Alter ซึ่งเปนนักวจิ ัยมหาวิทยาลัยซานฟรานซิสโก สหรฐั อเมริกา ไดกลาวถึงคุณลักษณะ ของสารสนเทศที่ดวี าควรมีคณุ ลักษณะดังตอไปน้ี 1) สารสนเทศทดี่ ตี องมคี วามความถกู ตอง (Accurate) และไมม ีความผิดพลาด 2) ผูที่มีสิทธิใชสารสนเทศสามารถเขาถึง (Accessible) สารสนเทศไดงาย ในรูปแบบ และเวลาทเี่ หมาะสม ตาม ความตอ งการของผูใช 3) สารสนเทศตองมคี วามชดั เจน (Clarity) ไมค ลมุ เครอื 4) สารสนเทศที่ดีตองมีความสมบูรณ (Complete) บรรจุไปดวยขอเท็จจริงที่มีสำคญั ครบถวน 5) สารสนเทศตองมคี วามกะทัดรัด (Conciseness) หรือรัดกมุ เหมาะสมกบั ผใู ช 6) กระบวนการผลิตสารสนเทศตองมีความประหยัด (Economical) ผูที่มีหนาที่ ตัดสินใจมักจะตองสรางดุลยภาพ ระหวางคณุ คาของสารสนเทศกับราคาที่ใชในการ ผลิต 7) ตองมีความยึดหยุน (Flexible) สามารถในไปใชในหลาย ๆ เปาหมาย หรือ วัตถปุ ระสงค 8) สารสนเทศที่ดีตอ งมีรูปแบบการนำเสนอ (Presentation) ท่ีเหมาะสมกับผูใช หรือผู ท่ีเก่ยี วของ 9) สารสนเทศที่ดีตองตรงกับความตองการ (Relevant/Precision) ของผูที่ทำการ ตดั สนิ ใจ 10) สารสนเทศที่ดีตองมีความนาเชื่อถือ (Reliable) เชน เปนสารสนเทศที่ไดมาจาก กรรมวิธรี วบรวมทน่ี าเชื่อ ถือ หรือแหลง (Source) ท่ีนา เชอื่ ถือ เปนตน 11) สารสนเทศที่ดีควรมีความปลอดภัย (Secure) ในการเขาถึงของผูไมมีสิทธิใช สารสนเทศ 12) สารสนเทศที่ดีควรงาย (Simple) ไมสลับซับซอน มีรายละเอียดที่เหมาะสม (ไมมาก เกนิ ความจำเปน) 13) สารสนเทศที่ดตี องมคี วามแตกตาง หรอื ประหลาด (Surprise) จากขอ มลู ชนดิ อน่ื ๆ 14) สารสนเทศทดี่ ีตอ งทนั เวลา (Just in Time : JIT) หรอื ทนั ตอความตองการ (Timely) ของผูใช หรอื สามารถสง ถงึ ผูร บั ไดใ นเวลาท่ผี ูใชตองการ

29 15) สารสนเทศที่ดีตองเปนปจจุบัน (Up to Date) หรือมีความทันสมัย ใหมอยูเสมอ มิ เชน นัน้ จะไมทนั ตอการ เปลยี่ นแปลงที่ดำเนินไปอยางรวดเรว็ 16) สารสนเทศท่ีดีตอ งสามารถพิสูจนไ ด (Verifiable) หรือตรวจสอบจากหลาย ๆ แหลง ไดว า มีความถูกตอง โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจลักษณะแสดงถึงทักษะการรู สารสนเทศ ตามทศั นะของ Alter วา อยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ แบบประเมินตนเอง 1) ทา นเขาใจลกั ษณะทแ่ี สดงถงึ ทกั ษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Bainton ชัดเจนดีแลว หรือไม [ ] ชัดเจนดีแลว [ ] ยงั ไมช ดั เจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Bainton กลา วถงึ ลักษณะทแี่ สดงถงึ ทกั ษะการรสู ารสนเทศ วา อยา งไร? 2) ทานเขาใจลักษณะที่แสดงถึงทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ชัดเจนดแี ลวหรือไม [ ] ชดั เจนดีแลว [ ] ยงั ไมช ัดเจนดีพอ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative กลาวถึงลักษณะที่ แสดงถงึ ทกั ษะการรูสารสนเทศ วา อยา งไร? 3) ทานเขาใจลกั ษณะท่ีแสดงถึงทักษะการรสู ารสนเทศ ตามทศั นะของ Australian and New Zealand Institute for Information Literacy ชดั เจนดีแลว หรือไม [ ] ชดั เจนดแี ลว [ ] ยงั ไมช ัดเจนดีพอ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครัง้ แลวตอบคำถามในใจวา Australian and New Zealand Institute for Information Literacy กลาวถึงลักษณะที่แสดงถึง ทักษะการรูสารสนเทศ วา อยา งไร? 4) ทานเขาใจลักษณะที่แสดงถึงทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Singh ชัดเจนดีแลว หรอื ไม [ ] ชัดเจนดแี ลว [ ] ยังไมช ัดเจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Singh กลาวถงึ ลักษณะท่ีแสดงถงึ ทกั ษะการรูส ารสนเทศ วาอยางไร?

30 5) ทานเขาใจลักษณะที่แสดงถึงทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Thoughtful Learning (n.d.) ชดั เจนดีแลว หรือไม [ ] ชัดเจนดีแลว [ ] ยังไมชดั เจนดีพอ หากยังไมชัดเจนดพี อ โปรดกลบั ไปศึกษาใหมอ กี ครั้ง แลว ตอบคำถามในใจวา Thoughtful Learning (n.d.) กลาวถงึ ลกั ษณะทแี่ สดงถึงทกั ษะการรสู ารสนเทศ วา อยา งไร? 6) ทานเขาใจลักษณะที่แสดงถึงทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Libguides Willamette Edu (n.d.) ชัดเจนดีแลวหรอื ไม [ ] ชัดเจนดีแลว [ ] ยังไมช ดั เจนดีพอ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Libguides Willamette Edu (n.d.) กลา วถึงลกั ษณะท่ีแสดงถงึ ทกั ษะการรูสารสนเทศ วา อยางไร? 7) ทานเขาใจลักษณะที่แสดงถึงทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Alter ชัดเจนดีแลว หรือไม [ ] ชัดเจนดแี ลว [ ] ยงั ไมช ัดเจนดีพอ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Alter กลา วถึงลักษณะทแี่ สดงถึงทักษะการรสู ารสนเทศ วาอยางไร? หมายเหตุ หากตอ งการศกึ ษารายละเอียดของแตล ะทัศนะจากตนฉบบั ทเ่ี ปนภาษาองั กฤษ ทา นสามารถสบื คนได จากเว็บไซตท ีร่ ะบุไวใ นแหลงอางอิงน้ันๆ 1) Bainton https://bit.ly/2P10SYJ 2) SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative https://bit.ly/34AxNaP 3) Australian and New Zealand Institute for Information Literacy https://bit.ly/3spBBVO 4) Singh https://bit.ly/3ei0WvK 5) Thoughtful Learning (n.d.) https://bit.ly/2TyviDJ 6) Libguides Willamette Edu (n.d.) https://bit.ly/3c7Hv8N 7) Alter https://bit.ly/32p2j6v เอกสารอางอิง Australian and New Zealand Institute for Information Literacy ( Bundy, 2004) . Framework: Principles, Standards and Practice. Retrieved June 26, 2019, from https://bit.ly/3spBBVO Bainton, T. (2001). Information Literacy and Academic Libraries: The SCONUL Approach (UK/Ireland). Retrieved June 26, 2019, from https://bit.ly/2P10SYJ

31 J. P. Singh. (2010) . United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization (UNESCO). Retrieved June 26, 2019, from https://bit.ly/3ei0WvK Libguides Willamette Edu ( n.d.) . Information literacy: Goals & objectives. Retrieved June 26, 2019, from https://bit.ly/2YCtlH2 Steven Alter. (2008). Defining information systems as work systems: implications for the IS field. Retrieved June 26, 2019, from https://bit.ly/32p2j6v SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative. ( 2003) . Retrieved June 26, 2019 from http://www.sunyconnectsunny edu/ili/final.htm Thoughtful Learning ( n. d. ) . What are literacy skills?. Retrieved June 26, 2019, from https://bit.ly/2GfDpcY

คมู ือ ทศั นะเกยี่ วกับแนวทางการพัฒ3น2 า ชดุ ท่ี 4 ทักษะการรสู ารสนเทศ นายณัฐกุล ชอบใจ

33 คมู อื ชดุ ที่ 4 ทศั นะเกยี่ วกบั แนวทางการพัฒนาทักษะการรสู ารสนเทศ วตั ถุประสงคการเรยี นรู หลังจากการศกึ ษาคูมอื ชุดนแี้ ลว ทานมพี ฒั นาการดานพทุ ธิพิสัย (Cognitive Domain) ซ่ึงเปน จุดมุงหมายทางการศึกษาที่เกี่ยวของกับสมรรถภาพทางสมองหรือสติปญญาตามแนวคิดของ Benjamin S. Bloom โดยจําแนกพฤติกรรมในขอบเขตนี้ออกเปน 6 ระดับ เรียงจากพฤติกรรม ที่สลับซับซอนนอยไปหามาก หรือจากทักษะการคิดขั้นต่ำกวาไปหาทักษะการคิดขั้นสูงกวา ดังนี้ คือ ความจำ (Remembering) ความเขาใจ (Understanding) การประยุกตใช (Applying) การวิเคราะห (Analyzing) การประเมิน (Evaluating) และการสรางสรรค (Creating) ดงั น้ี 1) บอกคณุ สมบัติ จับคู เขยี นลำดับ อธิบาย บรรยาย ขีดเสน ใต จำแนก หรอื ระบแุ นวทางการ พัฒนาของทักษะการรสู ารสนเทศได 2) แปลความหมาย อธิบาย ขยายความ สรุปความ ยกตัวอยาง บอกความแตกตาง หรือเรียบ เรียงแนวทางการพัฒนาของทกั ษะการรูสารสนเทศได 3) แกป ญหา สาธิต ทำนาย เชื่อมโยง ความสัมพันธ เปลี่ยนแปลง คำนวณ หรือปรับปรุงแนว ทางการพฒั นาของทกั ษะการรูสารสนเทศได 4) แยกแยะ จัดประเภท จำแนกใหเห็นความแตกตาง หรือบอกเหตุผลแนวทางการพัฒนา ของทักษะการรสู ารสนเทศได 5) วัดผล เปรียบเทียบ ตีคา ลงความเห็น วิจารณแนวทางการพัฒนาของทักษะการรู สารสนเทศได 6) รวบรวม ออกแบบ จัดระเบียบ สราง ประดิษฐ หรอื วางหลักการแนวทางการพัฒนาของ ทักษะการรสู ารสนเทศได โดยมีทัศนะเกี่ยวกับแนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศของแหลงอางอิงทางวิชาการ ตาง ๆ ดงั นี้ 1) แนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Bart 2) แนวทางการพฒั นาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Polyu Edu (n.d.) 3) แนวทางการพฒั นาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Lib Guides (n.d.) 4) แนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Reading Rockets (n.d.) 5) แนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Proud2 Know EU (n.d.) 6) แนวทางการพฒั นาทักษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Bennett 7) แนวทางการพัฒนาทักษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Lib Ku Edu (n.d.) 8) แนวทางการพฒั นาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Bruff 9) แนวทางการพฒั นาทักษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Ebsco (n.d.) 10) แนวทางการพฒั นาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Xiao

34 คำช้ีแจง 1) โปรดศึกษาเนื้อหาเกี่ยวกับแนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ จากทัศนะที่นำมา กลาวถึงแตละทัศนะ โดยแตละทัศนะทานจะตองทำความเขาใจที่สามารถอธิบายกับ ตวั เองไดวา เขาใหแนวทางการพัฒนาวาอยา งไร 2) หลังจากการศึกษาเนื้อหาแตละทัศนะ โปรดทบทวนความรูความเขาใจของทานอีกครั้ง จากแบบประเมนิ ผลตนเองในตอนทายของคมู ือ 3) เนื้อหาเกี่ยวกับแนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ จากทัศนะทีน่ ำมากลาวถึงแต ละทัศนะมีแหลงอางอิงตามที่แสดงไวในตอนทายหลังของแบบประเมินผลตนเอง หาก ทา นตองการศึกษารายละเอียดของทัศนะเหลานั้น ซึ่งตนฉบับเปนบทความภาษาองั กฤษ ทานสามารถจะสบื คน ตอ ไดจ ากเวบ็ ไซตท่รี ะบุไวใ นแหลง อางอิงน้นั ๆ ทศั นะเก่ยี วกบั แนวทางการพฒั นาทักษะการรสู ารสนเทศ 1. Bart นักเขียน Faculty Focus ซึ่งเปนเว็บไซตเกี่ยวกับการศึกษา กลาวถึงแนวทางการ พัฒนาทักษะการรูสารสนเทศไววา การรูสารสนเทศวาสามารถชวยพัฒนาทักษะการทำงานวิจัยของ นักศึกษา ทามกลางโลกแหงวิกพิ ีเดีย เมื่อนักศึกษาไดรับมอบหมายใหเขียนบทความพวกเขาจะทราบ หรือไมวาตองเริ่มจากจุดไหน สำหรับนักศึกษาชั้นปสูง ๆ นาจะทำไดแตกับนักศึกษาปแรกจะทำได หรือไม หากพวกเขามีเครอื่ งมือในการคน ควา ก็คงหนีไมพ นการเขา Google หรือ Wikipedia ซ่ึงเปน แหลง คน ควา หลกั ของพวกเขาและพวกเขาอาจจะไมเคยเขาหอ งสมุดเลยดวยซ้ำ จากการเพิ่มขึ้นของการพัฒนาคุณภาพทางการศึกษาซึ่งจำเปน ตองเพิ่มทักษะการรูสารสนเทศ เขา ไปเปน สว นหนึ่งของทักษะทนี่ กั ศึกษาพึ่งมี คณาจารยและบรรณารักษไดรว มมือกันเพื่อทำใหมน่ั ใจ วานักศึกษาสามารถเขาถึงแหลงคนควา และประเมินขอมูลไดอยางมีประสิทธิภาพ ในการสัมมนา ออนไลนในหัวขอ “ความรวมมือของอาจารยและบรรณารักษ ในการทำงานรวมกันอยางมี ประสิทธิภาพ” โดย Kari Mofford หัวหนากลุมการสอนการใชหองสมุดแหงนิวอิงแลนด และ Marilyn Steinberg บรรณารักษหองวิทยาศาสตรแหงคณะเภสัชศาสตรและวิทยาศาสตรสุขภาพ มหาวิทยาลัยแมซซาชูเซ็ต ไดใหคำแนะนำในการบรู ณาการการรูสารสนเทศเขาไปในภาระงานที่สั่ง นักศึกษาและเสริมเขาไปในกลยุทธในการตรวจใหค ะแนนนกั ศึกษา แมวาการไปคนหาขอมูลในหองสมุดเปนวิธีที่แตละคณะใชในการสอนนักศึกษาป 1 ซ่ึง Mofford และ Steinberg ไมเหน็ ดว ยกับสงิ่ เหลานี้ การใหนักศึกษาคน หาคำทีเ่ จ็ดในหนา 777 ของสา ราณกุ รมบรเิ ทนนกิ า ลำดบั ที่ 7 ดจู ะเปนงานท่ีวุนวายและไมไดเ กีย่ วของจริงจังกับเน้ือหาของวิชาเรียน แทจรงิ แลว วธิ ที ่ีดกี วา ในการสอนทักษะการใชหองสมดุ คอื เชญิ บรรณารกั ษมาพูดคุยกับนักศึกษาและ สาธิตการคนหาขอมูลตาง ๆ ในหองสมุดวาอยูที่ไหนนาจะเปนวิธีการที่เหมาะสม ในการใหการบาน นักศึกษาไดฝกลงมือปฏิบัติ

35 โปรดทบทวนตัวเอง แลว ตอบในใจวาทานเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรู สารสนเทศ ตามทัศนะของ Bart วา อยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2. Polyu Edu (n.d.) ซึ่งเปนมหาวิทยาลัยวิจัยสาธารณะในฮองกง กลาวถึงแนวทางการ พัฒนาทักษะการรูสารสนเทศไววา การพัฒนาการรูสารสนเทศของนักศึกษาระดับอุดมศึกษาได อยางไร (How to Enhance Information Literacy of University Students?) การชวยขับเคลื่อน การรูทักษะสารสนเทศ ในนักศึกษาภายในมหาวิทยาลัยโดยโครงการนี้ ไดรับการสนับสนุน จาก คณะกรรมการกองทุนของมหาวิทยาลยั ซง่ึ มหาวิทยาลยั โพลเี ปนสถานบนั ช้ันนำในโครงการน้ีตอเนื่อง กวา 3 ป ในการดำเนินการดานการรูสารสนเทศของนักศึกษาภายในมหาวิทยาลัย 8 แหงท่ี มหาวิทยาลยั โพลีไดใ หทนุ สนบั สนนุ ในฮองกง เปา หมายของโครงการน้ี เพอื่ ขับเคลอ่ื นการรสู ารสนเทศ ในกลุมนักศึกษา โดยพัฒนาและจดั เตรยี มเคร่ืองมือ ในการแบงปน โปรแกรมชวยสอนที่แบงปนขอมลู ในรูปแบบมัลติมเี ดยี เพื่อใหโปรแกรมชวยสอนดังกลาวมีเนื้อหาที่สอดคลองกับผูเรียนและเนื้อหาทำใหตองมี การศึกษาความตองการเฉพาะดานที่มหาวิทยาลยั แตละแหง ตอ งการจำเปนตองศึกษาเปนสิ่งแรก ผล จากการศกึ ษาจะถูกนำมาใชเปน แนวทางในการพัฒนา โปรแกรมชวยสอนการรสู ารสนเทศอยา งมีที่มา ท่ีไป โปรแกรมชวยสอนในปจจบุ ันกำลังอยูในชวงการพัฒนาอยูโดยจะปรบั ปรงุ เพื่อใหตอบสนองการ ใชง านไดตามสภาพการใชงานจรงิ ของแตล ะทองถ่นิ ผา นการตอบสนองแบบมลั ติมเี ดยี สำหรับนักศึกษา เพื่อลดความคลาดเคลื่อนของ โปรแกรมและชวยสรางการมีสวนรวมในการจัดประสบการณการ เรียนรูทั้งยังชวยสง เสริมหลักการรูสารสนเทศโดย การถายทอดผานการฝกฝนและเรียนรูเนื้อหาที่มี ความเฉพาะ เพือ่ ทำใหการนำโปรแกรมชว ยสอนเขาไปใชง านรว มกับหลักสูตรการศึกษาของมหาวิทยาลัยให งายขึ้น โปรแกรมชวยสอนนี้ออกแบบใหพรอมบรรจุเขาไปรว มกับระบบการจัดการเรียนรู โครงสราง รายวิชาการสอน และกิจกรรมการเรียนรูอื่น ๆ เงินทุนสนับสนุนโปรแกรมชวยสอนนี้จะนำไป สนับสนุนในแตละหลักสูตรที่มีการนำโปรแกรมไปใช เพื่ออำนวยความสะดวกในการดำเนินงาน เครือ่ งมือที่ใชเพื่อประเมินตนเองกำลังไดรับการพัฒนาเพื่อชวยในการสะทอนผล การประเมินตนเอง ของนกั ศึกษาเพือ่ วัดความเปล่ยี นแปลงพฤติกรรมการใชส ารสนเทศ โปรดทบทวนตวั เอง แลว ตอบในใจวาทานเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรู สารสนเทศ ตามทัศนะของ Polyu Edu (n.d.) วา อยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

36 3. Lib Guides (n.d.) ซ่ึงเปนหองสมุดสำหรบั คน ควางานวจิ ยั ในฟล าเดลเฟย สหรัฐอเมรกิ า กลาวถึงแนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศไววา 10 วิธีในการพัฒนาทักษะการทำวิจัยของ นกั ศึกษา (10 Ways to Improve Student Research Skills) โดยจากการศึกษาของโครงการศึกษา การรูสารสนเทศในระดับอุดมศึกษาแหงชาติหรือ PIL ไดใหคำแนะนำในการทำวิจัยใหประสบ ความสำเร็จสำหรับนกั ศึกษา กลุมตัวอยา งในการวิจัยผานแบบสำรวจ การสัมภาษณ และการวิเคราะหข อมูลจากนักศึกษา กวา 11,000 คน ในวิทยาลัยและมหาวิทยาลัย 57 แหงทั่วสหรัฐอเมริกา ในหลักสูตรกวา 191 หลกั สูตรที่เกยี่ วของการทำวจิ ัย คำแนะนำจากผลการศึกษามดี ังตอ ไปน้ี 1. อธบิ ายการทำวิจยั ทใ่ี หกับนักศึกษารวมทั้งวธิ ีการทำ 2. แบง งานวจิ ยั ใหทำเปน ขนั้ ๆ 3. ทบทวนเกณฑในการประเมนิ คาแหลงของขอมลู 4. ทบทวนเกี่ยวกับการคัดลอกผลงานผูอื่น ผลกระทบ และการเหลีกเลี่ยงการกระทำ ดงั กลา ว 5. อธบิ ายการประเมนิ การใหคะแนนงานวิจัย 6. แนะนำใหน ักศึกษาปรกึ ษาบรรณารกั ษ 7. จดั ทำปายเพื่อใหข อมลู การคนควา วิจยั ในหองสมดุ หรือขอขอมูลดงั กลา วจากบรรณารักษ 8. แนะนำการคน ควาแหลง ขอมูลเฉพาะทางในหองสมุดตามลำดบั ชอื่ 9. ถา เปน ไปได ใหมอบหมายนกั ศกึ ษาใหห าขอ มูลจากหลายแหลงในหองสมุด 10. ประสานกบั บรรณารกั ษเก่ียวกบั งานวจิ ยั ทน่ี กั ศึกษาไดรับ Steinberg ไดกลา วอีกวา ดวยแหลงขอ มลู ท่ีเพิ่มข้ึนมากมายซ่ึงรวมไปถึงขอมูลที่ไมผานการคดั กรอง หรือขอ มูลที่มีความบดิ เบือน ถือเปนสิ่งท่ีจำเปนเปนอยางมากในปจจุบันท่ีนักศกึ ษาตองเขาใจ ไมเพียงแตความแตกตาง ระหวางขอมูลปฐมภมู ิกบั ทตุ ิยภมู แิ ละความเขาใจถึงความเหมาะสมของการ เลือกใชข อมูลในแตล ะครงั้ แตย ังตองตั้งคำถาม ใหไ ดเพ่ือใชป ระเมินความนาเชือ่ ถือของขอมูลไดดวย เพือ่ ใหนกั ศกึ ษาเปนผูรูในการใชขอมลู สารสนเทศ พวกเขาจำเปน ตองระบุตำแหนง ประเมินคา และใชขอมูล ไดอยางเหมาะสมอยางมีจริยธรรม วิธีการที่อาจารยจะชวยนักศึกษาพัฒนาทักษะการรู สารสนเทศอาจะทำไดดงั นี้ 1. บูรณาการการรสู ารสนเทศลงในหลกั สตู ร 2. กระตุนใหนักเรียนเก็บขอมูลที่ตัวเองคนหารวมถงึ คลังขอมูลที่พวกเขาใช คำที่พวกเขาใช คน หา และคำไหนที่ใชค นหาแลว ไดข อมูลที่ดแี ละคำไหนที่ใชแลว ไมไดผ ล 3. สอนนักศึกษาเกี่ยวกบั การคดั ลอกผลงานและจริยธรรมทเ่ี กย่ี วของ 4. ต้ังกฎเกณฑก ารคดั ลอกผลงานอยางเขมงวด ใหน กั ศกึ ษาใชขอ มลู จากแหลงขอ มูลทห่ี ลากหลาย

37 โปรดทบทวนตวั เอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรู สารสนเทศ ตามทศั นะของ Lib Guides (n.d.) วาอยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 4. Reading Rockets (n.d.) ซึ่งเปนเว็บไซตระดับชาติที่นำเสนอกลยุทธการอานบทเรียน และกิจกรรมตางๆ กลาวถึงแนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศไววา การชวยใหคนเริ่มตนมี พัฒนาการในการรูสารสนเทศคือเรียนรูที่จะแยกแยะระหวางขอเท็จจริงและขอคิดเห็นได และ สามารถหาไดวาแหลงขอ มูลไหนที่มคี วามนาเชอ่ื ถือ การวิจัยและการรูสารสนเทศเปนส่ิงที่ผูเ รียนตอ งปฏิบัตไิ ปตลอดชวงวัยเรียน เปนการรวบรวม เอาทักษะมารวมกัน ที่นักเรียนสามารถเขาใจ ประเมินคาและใชขอมูลได ความสนใจในการรู สารสนเทศพัฒนามาจากความตองการที่จะสรางผูเรียนในศตวรรษที่ 21 ในการพัฒนาผูเรียนในดาน การรูสารสนเทศมสี องวิธดี ังนี้ 1. การประเมินขอมูลวาเปนขอเท็จจริงหรือความคิดเห็น (Evaluating Information: Fact vs. Opinion) หนึ่งในทักษะแรกของการรูสารสนเทศเลยคือตองแยกใหออกระหวางความจริงกับ ความคิดเห็น ความจริงคอื ขอมูลที่ไดรับการพิสูจนแลววาจริงหรอื เท็จ ความคิดเห็นคือการแสดงออก ทางความรูสึกของบุคคล ท่ีไมสามารถพิสูจนได การสรางความตระหนักถึงความแตกตางไดอาจใช คำถามหรือบทสนทนาดวยการถามแลว ตอบวา “ขอ เท็จจริง” หรือ “ความคดิ เห็น” เชนถามวา “คกุ กี้ ชอกโกแล็ตชิพเปนคุกกี้ที่ดีที่สดุ ” “แมมีตาสนี ้ำตาลเขม” “โรงเรียนควรปดในวันท่ีแดดออก” “1 ปมี 12 เดือน” 2. การประเมินขอมูลจากแหลง ทีม่ าของขอมลู (Evaluating Information Sources) ทุกวันนี้ มีแหลง ขอมูลอยูเปนจำนวนมาก เด็ก ๆ ไดร บั ขอ มูลจำนวนมหาศาลจากส่ือตา ง ๆ รวมถึงสื่อออนไลน หนังสือ เพื่อน และผูคนในโรงเรียน กาวแรกทีส่ ำคัญในการพัฒนาการรูสารสนเทศคือการเรียนรูการ ประเมนิ แหลง ขอมูล โดยเฉพาะอยางยิ่งขอมูลออนไลน เด็ก ๆ จำเปน ตองตระหนักถึงขอตอไปนี้เมื่อ ไดรับขอ มลู - ใครเปนผเู ขียนขอมลู นี้ - เรารจู ักผูเขยี นหรือหนว ยงานนไี้ หม เปนเพยี งคนท่วั ไปหรือผเู ชยี่ วชาญ - หนวยงานนี้ไดร บั การยอมรับจากคนอืน่ หรือไม - ทำไมถึงเขียนขอ มลู นีข้ นึ้ ผูเขียนพยายามโนมนาวใหซ อ้ื อะไรหรอื ไม - ขอมลู นีเ้ ปน ขอ เทจ็ จรงิ หรอื ความคดิ เหน็ - ขอมลู นี้เปน ปจจุบนั หรือไม ออกเผยแพรเมือ่ ไร ผูปกครองและครูสามารถชวยเหลือเด็ก ๆ ในการพัฒนาการวิจัยและการรูส ารสนเทศโดย การแบงปนความรัก ในการเรียนรู กระตุนในความสงสัยของเด็ก ๆ เกี่ยวกับโลกใบนี้และความ

38 ตองการอยางรูใหคนหาคำตอบมากยิ่งขึ้น ในขณะเดียวกันก็ชว ยเหลือพวกเขาใหกลายเปนผูบริโภค ขอ มลู ท่ีชาญฉลาด ทักษะเหลา นีจ้ ะตดิ ตวั พวกเขาไปตลอดชีวิต โปรดทบทวนตวั เอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรู สารสนเทศ ตามทัศนะของ Reading Rockets (n.d.) วา อยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 5. Proud2 Know EU (n.d.) ซึ่งเปนเว็บไซตที่ใหบริการเปนหองสมุดวิชาการของยุโรป กลาวถึงแนวทางพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศไววาการรูสารสนเทศเปนแกนหลักสำคัญ ในการใช แหลงความรูเพื่อการศึกษาที่ใหก ารเขาถึงขอมลู และความรูพรอมทัง้ การนำมาใชอยางมปี ระสิทธภิ าพ มาชานาน การรูสารสนเทศไดเปลี่ยนแปลงรูปแบบไปในชวงหลายปมานี้เพื่อใหเห็นถึงความทาทาย และโอกาศใหมใ นการคน ควา วิจัยและการเรียนรทู ีเ่ กดิ จากเทคโนโลยสี ารสนเทศและการส่อื สาร ICT นอกจากทักษะการใชสารสนเทศแบบดั้งเดิมเชนการระบุแหลงขอมูล การประเมินและการ จัดการขอมูล นักวจิ ัยและนักศึกษาปริญญาตรี ปริญญาโทและปรญิ ญาเอกจำเปนตองมีแนวทางที่มี ประสิทธิภาพในการนำเสนอขอมูลออกมา รวมไปถึงหัวขอเชนการคัดลอกผลงาน ลิขสิทธิ์ ความ สมบูรณและจริยธรรม การตีพิมพ ขอมลู การจัดการ การนำเสนอขอมูลในฐานะงานดา นทีป่ รึกษาจึง ไดนำเสนอขอคิดเห็นที่เชื่อมโยงระหวางผูมีสวนเกี่ยวของภายในมหาวิทยาลัย (หัวหนางานวิจัย, การศกึ ษา, ศนู ยบ รกิ ารและผบู ริหาร) ถา ตอ งการเพ่ิมเติมการบริการดานขอมลู สารสนเทศไดด ังน้ี 1. ดวยวิธีการความรวมมือทั้งมหาวิทยาลัยที่ทั่วถึงมากขึ้น (การจัดการของมหาวิทยาลัย คณาจารยเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร รวมถึงศูนยบริการอื่น ๆ) ทำใหการวิจัยและ มาตรฐานคุณภาพทางการศึกษา มีประสิทธิภาพมากขึ้นทั่วท้ังมหาวิทยาลยั ดวยทักษะดานดิจิตอลทีด่ ี ข้นึ 2. วิธีการขยายสถาบันใหมทำใหหองสมุดเปนผูชวยที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น ทั่วทั้ง มหาวิทยาลยั โดยอาศยั รปู แบบการใชการรสู ารสนเทศเปนแนวทาง 3. เจาหนาที่หองสมุดและผูเชี่ยวชาญสามารถเขาถึงไดทั่วมหาวิทยาลัยผานความรวมมือ ระหวางสถานบันภายนอก กับหองสมุด เจาหนาที่สามารถแสดงใหเหน็ ถงึ ความรูและความรวมมือใน แนวคิดดา นนวัตกรรมใหม ๆ ท่ีเกยี่ วของ กับการรูสารสนเทศใหกับผมู สี วนเกยี่ วของทงั้ เกาและใหม 4. งานบรรณารักษสามารถสรางเครือขายความสัมพันธกับที่อื่น ๆ และกับชุมชน และกับ หวั หนาอาจารย ผูพัฒนาหลักสูตร และนักวิจัย ท่ีจะทำใหเกิดการคน พบวิธีการทีจ่ ะเปนรูปแบบ ใน การใชการรูสารสนเทศท่ีรวบรวมมาจากความตอ งการของคณาจารยในรูปแบบเฉพาะของตนเองเพือ่ เตรยี มพรอ มสำหรบั การใชว ธิ กี ารนีต้ อไป ในรปู แบบทหี่ ลากหลาย 5. ความพยายามในการยกระดับมากขึ้นเกย่ี วกับการรสู ารสนเทศจะทำใหเ กิดวิธีการแกปญหา ในดานทักษะ การใชข อ มูลและทกั ษะการทำวจิ ยั ทมี่ ปี ระสิทธิภาพมากข้นึ มปี ระสิทธภิ าพมาก

39 6. การพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศทำใหสถาบัน คณะ ภาควิชา และศูนยบรกิ าร มีชื่อเสียง ท่ดี ี 7. ทกั ษะดานสารสนเทศและวิชาการที่เชี่ยวชาญจะชวยใหสามารถบรรลุจุดมุงหมายของการ เรยี นรูได 8. ทกั ษะการรสู ารสนเทศชวยพัฒนาการทำวจิ ยั 9. มีประสทิ ธิภาพในการพัฒนาความสัมพันธระหวางศูนยบริการตา ง ๆ ภายในสถาบัน ชวย สรางความสัมพันธระหวางดานงาน IT งานบริการนักศึกษาหรือศูนยภาษาโดยคนหาวิธีที่หองสมดุ ทั้งหลาย จะทำงานรวมกันอยางใกลชิดและมีประสิทธิภาพที่มีจุดมุงหมายเดยี วกัน ยิง่ นักศึกษาและ เจา หนา ท่มี ีความเขา ใจมากยงิ่ ขน้ึ ทำใหล ดปญ หาท่เี จา หนา ทีค่ ณะและฝา ยบริการ IT ตอ งเจอ 10.การบรกิ ารสารสนเทศทำใหศิษยเ กาของสถาบันมีความสขุ เพราะชว ยให ไดร บั ขา วสารท่ีเปน ปจจุบนั โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรู สารสนเทศ ตามทศั นะของ Proud2 Know EU (n.d.) วา อยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 6. Bennett บรรณารักษของสถาบันพัฒนาการศึกษา ซึ่งเปนผูสนับสนุนการพัฒนาวิชาชีพ สำหรบั นักการศึกษาระดับชาติในโมร็อกโก กลาวถงึ แนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศไววา กลยุทธและวิธีการที่ดีที่สุดในการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศของนักศึกษา(Best Strategies and Resources for Strengthening Your Students’ Information Literacy Skills) คือ กลยุทธการ ฝก หัด (Practical Strategies) ความสามารถของนักศึกษาในการคน หา ประเมินคา และการนำขอมูล ไปใช Caitlin Bennett ไดแบงปนแหลงขอมูลและแหลงทรัพยากรขอมูลออนไลนที่ถูกตองและ นาเชื่อถือมากที่สุด พรอมดวยกลยุทธที่ไดรับการพิสูจนแลวเพื่อชวยเหลือนักศึกษาใหประเมิน แหลงขอมูลออนไลนและสง่ิ พิมพอยางมวี ิจารณญาณมากขึน้ นอกจากนี้ Caitlin Bennett ไดแบงปน เครื่องมือที่ทันสมัยและดีที่สุดในการสรางคนใหเรียนรูไดดวยตนเองและหาวิธีการเรียนรู ในแบบ ของตนเองได เครื่องมือที่ดีที่สุดนีช้ วยใหนักศึกษาระบุขอมูลที่พวกเขาตองการไดอยางรวดเร็วและ มีคำแนะนำการจดั การในการใชและแบงปนขอมูลท่ีพวกเขารวบรวมได ไมวาคุณจะเพิ่งเริ่มทำงานท่ี หองสมุดของโรงเรียนหรือเปนบรรณารักษหองสมุดโรงเรียนแคชั่วคราว คุณจะไดแนวคิดใหม ๆ บทเรียนที่มีสวนรวมและวิธีการที่จะชวยกระตุนใหนักเรียนไดมีทักษะในการคนหาและใชขอมูลท่ี ถูกตอ งและนาเชื่อถือเมื่อจบ กลยทุ ธท ีไ่ ดแบงปนทั้งหมดนี้สอดคลองกบั มาตรฐานหองสมุดโรงเรียน แหง ชาตฉิ บบั ใหมม ดี ังน้ี

40 1. เสริมทักษะการรูสารสนเทศของนักเรียนใหมากขึ้น (Strengthen Your Students’ Information Literacy) เช่ือมโยงจากมาตรฐานหองสมุดโรงเรียนแหงชาตฉิ บับใหม คนหานวัตกรรม กลยุทธใหม และบทเรยี นที่ทนั สมยั ในการพฒั นา ทักษะการรสู ารสนเทศของนักเรยี น 2. คนหาฐานขอมูลที่ดีที่สุดสำหรับหองสมุดโรงเรียนของคุณ (Discover the Best Informational Databases for Your School Library) สรา งสมดุลการคนควาจากอินเตอรเน็ตท่ีได มาตรฐาน ฐานขอ มูลทีน่ าเชื่อถือ เพอ่ื รองรับการทำงานของนักวจิ ัยทกุ ระดบั 3. เสริมกระบวนการการทำวิจัยและท่ีเกี่ยวของ (Strengthen the Research Process and Beyond) เรียนรูวิธีการท่ีไดรับการพิสูจนแลวมาเปนโอกาสในการพัฒนารูปแบบของนวัตกรรมการ วิจัยนอกกรอบของหลักสูตรในหองเรียน คนหาวิธีการนวัตกรรมใหม ๆ เชน Genius Hour, makerspaces, coding และการทำโครงการที่ดีขึ้น และทั้งหมดที่กลาวมาชวยพัฒนาแผนงานใน หอ งสมดุ ของโรงเรียนใหด ที ่สี ดุ 4. ระบุ “ขาวปลอม” โดยชวยใหนกั เรยี นไดแ ยกแยะสื่อออนไลนที่ไมจ รงิ ได (Address “Fake News” – Help Your Students Recognize Digital Deception) พัฒนานักเรียนในการคนควา ขอมูลจากอินเตอรเน็ตดวยวิธีการ ที่หลากหลาย ทำใหนักเรียนสามารถพัฒนาการคนหาขอมูลของ ตนเองและตรวจสอบขอ เท็จจรงิ ของขอมูลจนเปน นสิ ัยได 5. สนับสนุนการเปนพลเมืองในยุคดิจิตอลและการใชสารสนเทศอยางมีวิจารณญาณ (Promote Digital Citizenship and Ethical Information Use) ไดเรียนรูเกี่ยวกับวิธีการที่ถูกตอง เพื่อสนบั สนนุ ใหม กี ารใชสารสนเทศ อยา งมีความรับผดิ ชอบ 6. สงเสริมและสนับสนนุ การจัดการเรียนการสอนทหี่ ลากหลายในหองเรียน (Enhance Your Support for Differentiated Instruction in the Classroom) ใหความสำคัญกับการอานเรือ่ งตาม ความสนใจ การอานตามระดบั ความสามารถ ความตองการในหลักสูตร ความตองการของผูใชงาน ผานการพัฒนาหลกั สตู ร การจดั การหองสมุด และเคร่ืองมอื ทเี่ ปน เทคโนโลยตี าง ๆ 7. สรางระบบสารสนเทศดิจติ อลในโปรแกรมหองสมุดของโรงเรียนที่เปนรูปแบบของตนเอง ( Personalize Digital Literacy in Your School Library Program) ค น ห า แ ห ล ง ท ร ั พ ย า ก ร สารสนเทศที่ดีที่สุด ในการสรางเสนทาง ของตนเอง จดั การเรียนรู และพ้ืนที่ของตนเอง และสราง เครื่องมอื ทด่ี ที ่สี ุดใหน ักเรียนไดค น หาขอมูลและรวบรวมบนั ทึกตาง ๆ 8. จัดโปรแกรมของหอ งสมุดใหพ รอมรับการใชงานในอนาคต (Make Your Library Program “Future Ready”) เตรียมนกั เรียนใหพรอมสำหรับวิธีการทีท่ นั สมัยในอนาคตในการแสดงความรูของ ตนเองผาน แอพพริเคชน่ั ของ iPad สวนตอ ขยายของ Chrome การพิมพแ บบสามมิติการสรา งรหัส Coding และอ่นื ๆ อีกมากมาย 9. ใชเ คร่อื งมอื เทคโนโลยีทีด่ ที ่ีสุดในการเสรมิ พละกำลงั ใหน ักเรยี นใชส ารสนเทศและส่ืออยางมี ประสิทธิภาพ (Utilize the Best Tech Tools for Strengthening Students Information and Media Literacy) เรยี นรูเกี่ยวกับเครื่องมอื ทางการศึกษา การจัดการทำบรรณาณุกรม การใชสวนตอ ขยายใน Chrome แอพพริ-เคชั่นใน iPad และสื่อสังคมออนไลน เพื่อชวยใหนักเรียนทำวิจัย ทำ รายงานไดอยา งมีประสิทธภิ าพ

41 10.ไดรับคูมือที่ครอบคลุมการใชแหลงขอมูลสารสนเทศ (Receive a Comprehensive Information Literacy Resource Handbook) คุณจะไดรับคูมือที่ครอบคลุมการใชแหลงขอมูล สารสนเทศทีเ่ ต็มไปดวยแนวคดิ ในทางปฏิบตั แิ ละแหลงขอมลู ที่นาเชอื่ ถือเพ่ือเสรมิ ศกั ยภาพทักษะการ รูสารสนเทศของนักเรียน โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรู สารสนเทศ ตามทัศนะของ Bennett วา อยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 7. Lib Ku Edu (n.d.) ผลงานวิจัยในหองสมุดมหาวิทยาลัยแคนซัส กลาวถึงแนวทางการ พัฒนาทักษะการรูสารสนเทศไวว า แนวทางการพัฒนาการรูสารสนเทศวาการบูรณาการสารสนเทศ ทักษะการทำวิจัย และแหลงขอมูลสารสนเทศในการบรรจุลงในหลักสูตรเพื่อพัฒนาการคิดอยางมี วิจารณญาณ ประสบความสำเรจ็ ในงานวิชาการ และสามารถเรยี นรูไ ดต ลอดชีวติ แผนงานการวจิ ัยและการสอนของหองสมุด KU ไดส นบั สนนุ ความเปน เลิศในการสอนนักศกึ ษา ในทกุ สาขาเกี่ยวกับ แหลง ขอมูลสารสนเทศและกลยุทธใ นการทำวิจยั ดวยเปาหมายทต่ี งั้ ไวน ้ี หองสมุด ไดเพิ่มบทบาทในความรวมมือ กับหนวยการศึกษาอื่น ๆ พรอมทั้งทำงานรวมกับภาควิชาในคณะ ตาง ๆ ในการบูรณาการทกั ษะการคนควาวจิ ยั และ การรูสารสนเทศเขา มาในหลักสูตรในทกุ ระดับช้นั ตั้งแตปแรกจนถึงระดับบัณฑิตศึกษา เราดำเนนิ การเหลานี้เพื่อพัฒนา ความสำเรจ็ ทางวิชาการของ นกั เรียน สง เสริมโอกาสทางการศึกษาและยังชว ยกระตนุ ความจำระยะยาวของนักเรียน เราจะสรา งตน แบบที่ยั่งยืนของรปู แบบในการใชหองสมดุ รวมถึงการขับเคลื่อนรวมกับแผนการ จดั การศึกษาเพื่อรองรับเปาหมายการเรียนรูของมหาวิทยาลัยและหลักสูตรแกนกลาง กระบวนการ วางแผนท่รี อบคอบนี้จะชว ยจดั การกับปญ หา การทำวจิ ยั และเปน การเตรยี มพรอมการสอนแบบบุคคล และการใหบรกิ ารคำปรึกษาในการศึกษา พวกเราไดชว ยนกั ศกึ ษา ในการพัฒนาเครื่องมือและกลยุทธ ใหพวกเขาเพื่อใหกลายเปนผูท ีม่ ีความกระตือรือรน ในกระบวนการเรียน คิดอยางมี วิจารณญาณและ สรา งสรรค ส่ือสารอยา งมีประสิทธิภาพและใชวิธีการท่มี ีประสิทธิภาพในการเก็บรวบรวม และแปลผล ขอมลู ทีไ่ ดร บั ผลลัพธ (Outcomes) 1. นักเรียนไดรับการเตรียมพรอมใหเ ปนนกั คิดอยางมวี ิจารณญาณ เปนผูบริโภคขอมูล สารสนเทศ และ เรียนรูไดตลอดชีวิตผานการบูรณาการการรูสารสนเทศ การวิจัยและทักษะการคิด วเิ คราะห ลงในหลกั สตู ร 2. เพิ่มพันธมิตรและพัฒนาชองทางในดานความรวมมือดานการสอนและการบรู ณาการ การรูสารสนเทศลงในหลกั สูตร แผนงาน และฝา ยงานวิชาการ

42 3. ไดหลักสูตรการศึกษาและงานที่นำกลับมาเรียนรูใหมโดยเขาถึงไดจากคลังขอมูลที่ แบง ปนรว มกันและเช่อื มโยงกับระบบท่ีมีอยูเชน Blackboard และ LibGuides 4. นักเรียนที่เขามาใหมมีทักษะการรูสารสนเทศมากขึ้นผานการกระจายรากฐานการ เรียนรตู งั้ แตร ะดับปฐมวัยจนถึงระดบั การศกึ ษาข้นั พน้ื ฐาน สรางความตระหนักและการใชแหลงขอมูลสารสนเทศในการสอนและการเรียนรูทั่วท้ัง สถาบนั กลยุทธและวธิ กี ารปฏิบตั ิ (Strategies and Actions) กลยุทธที่ 1A การขยายโอกาสทางการศึกษาและการเริ่มตนเรียนเพือ่ การเตรียมพรอ มที่ดีมาก ขึน้ ท้ังเพื่อรองรบั นกั เรียนใหมและนกั เรยี นทกี่ ลับมาเรยี น กลยุทธที่ 1B ออกแบบและใชแผนงานในการรองรับระดับมหาวิทยาลัย นักศึกษาปแรก การ เกบ็ รักษาและการรกั ษาสภาพ กลยุทธที่ 1C พัฒนาและใชวิธีการดานความรวมมือและเปนแบบแผนเพื่อนักศึกษาที่อยู ทางไกลและการทำวจิ ยั กลยุทธที่ 1D ออกแบบและสรางหลักสูตรการสอนและทรัพยากรเพื่อใชสำหรับบุคคลแบบ ผสมผสานออนไลน และรปู แบบการเรยี นทางไกล กลยุทธท่ี 1E การขยายโอกาสและสง เสริมความรว มมือกับคณะจารย สว นงานบริหาร และพันธมิตรอื่น ๆ ของมหาวิทยาลัยเพื่อบรู ณาการแนวคิดการรูสารสนเทศลงสู ระดบั มหาวทิ ยาลัย ระดบั การศกึ ษาและระดบั รายวิชา คา มาตรฐานการวัดกระบวนการนี้ (Key Metrics) 1. ปริมาณนักศึกษาที่แสดงใหเห็นวามีการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศตามที่ระบุใน เครื่องมือวัดผล (ผลลัพธขอ ท่ี 1) 2. ปริมาณความรว มมือในการออกแบบพฒั นาหลักสตู รรายวชิ ามราไดน ำไปเปด สอนหรือ สำเร็จผลแลว (ผลลพั ธขอที่ 2) 3. หลกั ฐานที่สรุปการรูสารสนเทศในแผนกลยุทธของมหาวิทยาลัยและฝายตาง ๆ และ เอกสารอืน่ ๆ เชน ในเวป็ ไซตห ลักสูตรและอืน่ ๆ ท่ีเก่ียวขอ ง (ผลลัพธข อ ที่ 2) 4. ปริมาณการเก็บขอ มลู การปรกึ ษาการสอน (ผลลพั ธข อที่ 2) 5. ปรมิ าณสาขาวิชาและแผนงานท่ีใชเครื่องมือท่ีสรางขึ้นหรือไดมาจากหองสมุดเพื่อให บรรลุวตั ถปุ ระสงคการเรยี นรู (ผลลัพธขอ ที่ 2, 3 และ 5) 6. ปริมาณสาขาวิชาและแผนงานที่รวมกับหองสมุดเพื่อใชในการสอนใหบรรลุ วตั ถุประสงค (ผลลัพธข อที่ 2 และ 5 ) 7. ปริมาณของการแนะนำและหลกั สตู รการเรียนท่ีไดรบั การพัฒนา (ผลลพั ธขอ ที่ 3) วิเคราะหเปรียบเทียบจำนวนนักศึกษาทางไกลที่สมัครเขาเรียนที่ KU และการรักษา สถานภาพ (ผลลัพธขอ ท่ี 4)

43 โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรู สารสนเทศ ตามทศั นะของ Lib Ku Edu (n.d.) วาอยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 8. Bruff ซึง่ เปน ผชู วยผูอำนวยการ CFT กลาวถึงแนวทางการพฒั นาทกั ษะการรูสารสนเทศไว วา กลยุทธในการพัฒนาการรูส ารสนเทศ วา เมื่อยอ นกลับไปในเดือนพฤศจิกายน เขาไดเขารวมการ ประชุมปของ Lilly เกี่ยวกับการสอนในระดับอุดมศึกษา ครั้งที่ 30 ที่มหาวิทยาลัยไมอาม่ี รัฐโอไฮโอ ฉันคิดวาฉันไดแบงปนเนื้อหาบางสวนที่สำคัญกบับเพื่อนรวมงานที่ Vanderbilt และนี้คือแนวคิด ลำดบั ท่ี 5 ซึ่งเปนลำดับสดุ ทา ย ทม่ี กี ารนำเสนอในการประชมุ ครั้งนี้ องคป ระกอบตอ ไปน้ีเปน แนวคิดจากมมุ มองของผูออกแบบหลักสูตร ซ่งึ ผูนำเสนอเปน ผูท่ีมีสวน เก่ยี วของกับงานบรรณารกั ษ เปนสวนหนง่ึ ของงานบรรณารกั ษในสงั คมแหงการเรยี นรูซ่งึ ลวนแตสราง แนวคิดที่ดีเยี่ยมในการนำวิชาการรูสารสนเทศเขาไปบูรณาการในหลายระดับการศึกษา เชน การ พจิ ารณาถงึ ทักษะท่พี วกเขามโี ดยถือเปน การเขา ถึงแหลงขอมูลตา ง ๆ โดยมีรายละเอียดดังนี้ 1. ในรายวิชาพื้นฐาน (เชน วิชาการเขียนรายงาน ของป 1) นักศึกษาควรจะสามารถแยกแยะ “คำสำคญั คำพอง ศัพทเฉพาะทใ่ี ชใ นการบรรยายไดอยางมปี ระสทิ ธิภาพ” ผนู ำเสนองานน้ี ไดแ นะนำ กจิ กรรมหาคำสำคัญ ซึ่งนกั ศกึ ษาตองหาคำสำคญั จากบทความแลว ใชวธิ ีคัน่ โดยใชบ ริการตวั ค่นั หนาซง่ึ จะชวยใหนักศึกษา ไดพ ฒั นาทักษะนี้ 2. ในรายวิชาทั่วไป นักศึกษาความมีความเขาใจ “โครงสรางพื้นฐานของวิธีการคน ควา รวมถงึ ตรรกะแบบบูล” (ตรรกะแบบบูล Boolean Logic ในที่นี้หมายถึงการใชคำวา และ, หรือ, ไม ในการ คนหาขอมูล) 3. ในรายวิชาขั้นสูง (เชน รายวิชาตอ เน่ืองปทายๆ ) นักศกึ ษาควรจะสามารถบอก “วิธีการที่ เหมาะสมและเฉพาะเจาะจง และดัชนีพื้นฐาน และความตองการคลังขอมูลเพื่อคนหาขอมูลที่ เกยี่ วของได” จากแนวคิดที่กลาวมาขางตนนี้ เปนแนวคิดในการใหนักศึกษาใชคำที่หลากหลายเมื่อพวกเขา บนั ทึกบทความและแหลงขอมูลอื่น ๆ โดยใชต ัวชวยในการคั่นหนา ฉนั เคยใหนักศึกษาเก็บงานไวใน Delicious ในชวงฤดูใบไมรวงที่ผานมาในรายวิชารหัสสัญญาณ Bruff (2011). กลาววา ไดเคยให นักศึกษาใสคำวา “fywscrypto” ลงไปในคำดว ย ทำใหพวกเขาสามารถรวบรวมขอ มูลลงในบล็อกได งาย การใหพวกเขาใชคำที่หลากหลายไมเพียงใหคนหาขอมูลไดงายยิ่งขึ้น แตยังชวยเตรียมพรอม นักศกึ ษาใหพรอมสำหรับการคนควาในหองสมุดตอ ไป โดยการพัฒนาความสามารถในการใชคำสำคัญ ในการคน ควา ยังมกี จิ กรรมการสอนทีแ่ นะนำโดยผนู ำเสนอผลงาน ทนี่ า สนใจดงั ตอ ไปนี้

44 1. เพื่อใหนักศึกษากำหนดกรอบคำถามในการวิจัยได ใหพวกเขาไดสรางแผงแนวคิดใน ประเดน็ ทีส่ นใจกอนเร่ิมการทำวจิ ัย การทำแบบน้จี ะชวยใหน ักศึกษาสามารถตดั สินใจเลือกเสนทางใน การคน ควา และพวกเขาก็สามารถขัดเกลาและขยายขอบเขตของผังแนวคิดในการทำวจิ ัยตอ ไป 2. เพื่อชวยนักศึกษาในการประเมินคา แหลงขอมูล กอนการเขยี นวิจัยใหพวกเขาสรางบรรณ นิทัศน ที่ประกอบไปดวยการประเมินคาขอมูลของแตละแหลง เชนมันมีประโยชนตอวิจัยของเรา อยางไร และภาพรวมความนาเชื่อถือหรือคุณภาพของแหลงขอมูล เปนครั้งแรกที่ฉันไดรูเกี่ยวกับ บรรณานุกรม เชิงพรรณนา แตฉันคิดวานี้ เปน ครั้งแรกที่ฉันนึกถงึ สว นประกอบในการประเมินคาใน ผลงานของนักศึกษา ฉันคิดวาแนวคิดในการจัดอันดับแหลงขอมูลจะมีประโยชนมากและเขากันกับ การมีสว นรวมในวฒั นธรรมของพวกเรา 3. หลงั จากท่ีนักศกึ ษาไดเขียนงานวิจัยแลวนัน้ ใหพวกเขาไดท บทวนบรรณานุกรมอีกรอบ โดย อันหนงึ่ ใหบันทกึ รายการแหลงขอ มูลทคี่ นหาโดยในทกุ แหลงขอมลู ใหใสเหตุผลดวยวาวา ทำไมถึงเลือก และพวกเขาใชขอมูล เหลานั้นและนำขอมูลนั้นมาใชในงานอยางไรหรือทำไมถึงไมเลือกขอ มูลอีกสว น ทคี่ นหาไดม าใช ดว ยวิธีการทพ่ี วกเขาคิดน้ีจะเกิดการคดิ แบบมีวิจารณญาณเกี่ยวกับการดึงเอาขอมูลท่ี มปี ระโยชนอ อกมาซ่งึ เปนการฝกหดั ทมี่ ปี ระโยชน 4. เพื่อชวยใหน ักศกึ ษาไดเรียนรูเกี่ยวกับจริยธรรมการใชขอมูล ใหน ักศึกษา “คนหาภาพตา ง ๆ จากแหลง ขอมลู สาธารณะหรอื ทมี่ ีลิขสิทธิ์ภายใตก ารกำหนดสิทธเ์ิ จา ของงานและการอา งองิ ” ฉันให ความสนใจมากเกี่ยวกับหัวขอดา นสิทธิบตั รเพราะฉันนำรปู ตา ง ๆ มาใชการนำเสนองาน และในบล็อก ของฉันเอง และฉันก็สนใจมันเพราะฉันอาศัยอยูที่เมือง Nashville ที่ฉันมีเพื่อนทำงาน โดยการจด สทิ ธบิ ัตรงานของตัวเอง มนั ไมอ ยูในความสนใจของนกั ศึกษานกั แตพวกเขากน็ าจะใหความสำคัญดวย อยา งนอ งกเ็ พ่ือเปน นักศกึ ษาทมี่ ีความชำนาญในดานใดดา นหนึ่ง โปรดทบทวนตวั เอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรู สารสนเทศ ตามทศั นะของ Bruff วาอยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 9. Ebsco (n.d.) ซึ่งเปนเว็บไซตผูใหบริการชั้นนำดานฐานขอมูลการวิจัยวารสาร อิเล็กทรอนิกส กลาวถึงแนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศไววา การพัฒนาทักษะการรู สารสนเทศ (Improving Information Literacy) ไววา จากสมาคมหองสมดุ แหงสหรัฐอเมริกากลาว วาการรูสารสนเทศคือชุดความสามารถที่มีแตละบุคคลในการรูวา เมื่อไรตองการขอมูลและสามารถ คน หา ประเมนิ คา และใชขอ มลู ท่ีตอ งการนัน้ ไดอ ยางมปี ระสทิ ธภิ าพ บคุ คลทีช่ ำนาญในการรสู ารสนเทศจะมีทักษะดงั ตอไปน้ี

45 1. บอกความตองการ (Identify) สามารถบอกความตองการของการคนควาและตัดสินใจวา ตอ งการขอมูลอะไร บอกคำถามที่ตองการคำตอบได และเขา ใจวา คำถามเหลานัน้ อาจเปลี่ยนแปลงได ตามกาลเวลา 2. คน หา (Locate) สามารถคนหาแหลงขอ มลู ท่ีเก่ยี วของและนา เชอื่ ถือได 3. ประเมินคา (Evaluate) สามารถประเมนิ คาขอ มลู ทีค่ น หาและวิเคราะหข อมูลเหลานน้ั 4. สังเคราะหขอมูล (Synthesize) สามารถสังเคราะหขอมูล รวบรวมขอมูลเขาดวยกันเปน ความรู และประยกุ ตใ ชตามความตองการขอมูลแรกเร่ิม 5. นำเสนอ (Present) สามารถนำเสนอขอ มลู ท่ีตองการใหมใ นวิธกี ารที่ผูอื่นเขา ใจได 6. แปลความ (Translate) สามารถแปลความขอมูลใหมน ี้และผลการคนควาเปนขอกำหนด หรอื วธิ กี ารใหม ๆ การพัฒนาทักษะเหลาน้ตี อ งใชเ วลาและการฝกฝนและเจาหนาทีใ่ หม ยังไมเคยมีเครือ่ งมือทีจ่ ะ รับเอาแนวทางการรูสารสนเทศแบบนี้ ตอนนี้ในฐานะที่เปนการทำงานรวมกันของนักวิจัย พวกเขา จำเปนตอ งเรยี นรูก ารประเมินคาขอมูล ที่พวกเขาไดร ับอยางรอบคอบ โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรู สารสนเทศ ตามทัศนะของ Ebsco (n.d.) วาอยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 10. Xiao ซึ่งเปนนักวิจัยของมหาวิทยาลยั วิทยาศาสตรและเทคโนโลยีกวางตุง ในประเทศจีน กลาวถงึ แนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศไววา กลยุทธใ นการพัฒนาทักษะสารสนเทศของ นักศึกษาภายในมหาวิทยาลยั เอกชน ในยคุ ทม่ี ขี อมูลปริมาณมหาศาล (Big Data Era) 1. เปนท่ีนาสนใจทั้งสังคมในการเขารว มปฏิบัติการการสงเสริมการรูสารสนเทศและเพิ่ม หนวยงานการศึกษา ระดับชาติเพื่อที่จะรองรับนโยบายสถานศึกษาเอกชนในประเทศจีน นโยบาย ตั้งแตเริ่มตนในการวางแผนและนำไปใชจัดวา มีบทบาทสำคัญมาก ในการที่จะขับเคลื่อน ความสามารถในการรูสารสนเทศในมวลรวมระดับชาติในกลุมนักศึกษา ระดับอุดมศึกษาโดยควรที่ จะตองทำลายกำแพงเพื่อเสริมสถานศึกษาเอกชนมากกวาที่จะปลอยใหเปนไปเอง นอกจากนี้ ใน สิ่งแวดลอมครอบครัวและสิ่งแวดลอ มทางสงั คมจัดเปน ท่ีท่ดี ีทีส่ ดุ ในการหลอ ลอมนักศึกษาดังน้นั เราจึง ควรปฏิบัตติ อ ไปนี้ 1.1 สรางทรรศนะ 3 อยางที่ถูกตองและพึ่งพาความคิดเห็นสาธารณะที่เหมาะสม เพ่ือใหเ กดิ บรรยากาศในเชงิ บวก สขุ ภาพกายดี สุขภาพจิตดี 1.2 เสริมประสิทธิภาพการเฝาระวังความคิดเห็นสาธารณะในเครือขายเพื่อควบคุม การแพรกระจายของขอมูลที่ไมดีและเปนอันตรายในการใสรายและสิ่งไมดี ใหกบั ผอู ืน่

46 1.3 เพิ่มบทลงโทษเกี่ยวกับอาชญากรรมบนโลกอินเตอรเน็ตแลใชกฎหมายในการ ควบคุมพฤตกิ รรมระดับชาติ ดงั นน้ั พวกเราก็จะระลึกถึงการใชอ นิ เตอรเน็ตตาม หลกั กฎหมายและเปนพลเมืองที่ดี 2. โรงเรยี นควรจดั การเรียนการสอนการรูส ารสนเทศลงไปในหลักสตู รและตั้งคาเปาหมาย ทางการศึกษารายปและ การวดั ประเมินผล 2.1 วิทยาลัยและมหาวิทยาลัยควรใชแหลงทรัพยากรหองสมุดอยางสมเหตุสมผล และเปดสอนในรายวิชาการรูสารสนเทศ ขณะเดียวกันใหบรรจุรายวิชานี้ให นักศึกษาไดเรียนอยางเปนรูปธรรมและตั้งคุณสมบัติของอาจารยและจำนวน ชัว่ โมงท่ีสอนการวัดประเมินผล 2.2 ในการใชแหลงทรัพยากรหองสมุด การเผยแพรและการสอนเกี่ยวกับ สารสนเทศ สำหรับนกั ศึกษามจี ุดประสงค เพื่อสงเสริมการนำความรูว ิชาเรียน ไปใช เชน เทคโนโลยีสารสนเทศ ทุกวันนี้นักศึกษาจำนวนมากเกิดในยุดป 90 หรือ 2000 ดังนั้นพวกเขาคนหาแหลงขอมูลที่มีชีวิตชีวา นาสนใจและ สะดวกสบายมากขน้ึ เปนสง่ิ จำเปน ที่ตอ งกระตนุ ใหค รู อาจารย ใชสอ่ื มัลตมิ ีเดีย และรูปแบบสื่อใหม ๆ ในการสรา งความรูใหกับนักศึกษา เพื่อเพิ่มปฏิสมั พันธ ระหวางอาจารยและนักศึกษา การเริ่มตนคนหาแหลงทัพยากรขอมูลและ แนะนำแนวทางใหนักศึกษาใชสอื่ อินเตอรเน็ตไดอยา งถูกตองเพ่ือพัฒนาการนำ แหง ขอมูลไปใชค วรทำเปน กรณีเรงดว น 2.3 เพื่อเพมิ่ ความเขมขนในการสรางอาจารยม หาวทิ ยาลัยซง่ึ เปนผูนำของนักศึกษา ตองติดตามและเชื่อมโยงวิทยาการเหลานี้เขาดวยกัน นอกจากน้ี สถาบันการศึกษาควรจัดใหอาจารยไดฝกอบรมเพื่อใหมีการพฒั นาระบบความรู อยางตอเนอื่ ง มีความเขาใจดีในการใชเ ทคโนโลยีและวิธกี ารใหม ๆ และพัฒนา ศกั ยภาพ การรูสารสนเทศของพวกเขา นอกจากน้ีการใหอาจารยและนักศึกษา มปี ฏสิ ัมพันธกันบนเครือขาย จะชวยใหอาจารยแ ละนักศึกษาไดทำงานรวมกัน และทำใหนักศึกษาไดคนหาขอมลู ที่ถูกตอง ไดรับความรู ซึมซับ และใชแ หลง สารสนเทศได โดยจุดมุงหมายของการฝกหัดนี้จะชวยใหนักศึกษาสามารถ แกปญหาตาง ๆ ไดด วยตวั เอง 3. เพื่อกระตุนใหนักศึกษาไดทำวิจยั ใหม ๆ ดวยตนเอง รายวิชาการรูส ารสนเทศพืน้ ฐาน ของโรงเรียนควรสอนนักศกึ ษาใหร ูจกั วิธีการเบื้องตน ในการนำขอมูลมาใช ดวยวิธีการนี้อาจารยแ ละ ผูปกครองควรแนะนำวิธีการ ไดขอมูลที่มีคา ดังนั้นพวกเขาจะไมสับสน (ไมทราบวาตองการขอมูล อะไร ไมทราบวาตองหาขอมูลจากไหน ไมทราบวิธีการใชขอมูล) ในเวลาเดียวกัน อาจารยและ ผูป กครองควรใหการสนบั สนุนนักศึกษาเพื่อใหพวกเขาเขาใจ หลกั ปฏบิ ัติพืน้ ฐานและสรางความมั่นใจ ในการคนควาขอ มูลดวยตนเอง นอกจากนี้ตองกระตุนให ลองวิธีการใหม ๆ ที่ไมขัดตอจริยธรรมและ กฎหมาย กระตุนใหนำขอมูลสารสนเทศและแรงบันดาลใจในการสรางนวัตกรรมมาใช และจุด ประกายความกระตือรือรนในการสรางนวตั กรรม ดังนัน้ พวกเขาสามารถพัฒนาทกั ษะการรสู ารสนเทศ ของพวกเขา และปญหาจะหมดไปเพอ่ื กาวเดนิ ไปขางหนา

47 โปรดทบทวนตัวเอง แลว ตอบในใจวาทานเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรู สารสนเทศ ตามทศั นะของ Xiao วาอยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ แบบประเมินตนเอง 1) ทานเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Bart ชัดเจนดีแลว หรือไม [ ] ชดั เจนดแี ลว [ ] ยังไมช ัดเจนดีพอ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Bart กลา วถงึ แนวทางการพฒั นาทกั ษะการรูสารสนเทศ วา อยา งไร? 2) ทานเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Polyu Edu (n.d.) ชดั เจนดแี ลว หรอื ไม [ ] ชดั เจนดีแลว [ ] ยงั ไมช ดั เจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดพี อ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครงั้ แลวตอบคำถามในใจวา Polyu Edu (n.d.) กลาวถึงแนวทางการพฒั นาทกั ษะการรสู ารสนเทศ วาอยางไร? 3) ทานเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Lib Guides (n.d.) ชดั เจนดแี ลว หรอื ไม [ ] ชดั เจนดแี ลว [ ] ยังไมช ดั เจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกคร้งั แลวตอบคำถามในใจวา Lib Guides (n.d.) กลา วถึงแนวทางการพัฒนาทกั ษะการรสู ารสนเทศ วาอยางไร? 4) ทานเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Reading Rockets (n.d.) ชัดเจนดแี ลวหรือไม [ ] ชดั เจนดแี ลว [ ] ยงั ไมชัดเจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Reading Rockets (n.d.) กลา วถึงแนวทางการพัฒนาทักษะการรสู ารสนเทศ วา อยา งไร? 5) ทานเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Proud2 Know EU (n.d.) ชดั เจนดีแลวหรือไม [ ] ชดั เจนดีแลว [ ] ยังไมชดั เจนดีพอ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Proud2 Know EU (n.d.) กลาวถึงแนวทางการพฒั นาทักษะการรสู ารสนเทศ วาอยางไร?

48 6) ทานเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Bennett ชัดเจนดี แลว หรอื ไม [ ] ชดั เจนดีแลว [ ] ยังไมชดั เจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Bennett กลาวถงึ แนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ วาอยา งไร? 7) ทานเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะ Lib Ku Edu (n.d.) ชัดเจนดีแลวหรือไม [ ] ชดั เจนดแี ลว [ ] ยังไมชัดเจนดีพอ หากยังไมช ัดเจนดพี อ โปรดกลับไปศกึ ษาใหมอีกครัง้ แลว ตอบคำถามในใจวา Lib Ku Edu (n.d.) กลา วถึงแนวทางการพฒั นาทกั ษะการรูส ารสนเทศ วา อยา งไร? 8) ทา นเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Bruff ชัดเจนดีแลว หรือไม [ ] ชัดเจนดีแลว [ ] ยงั ไมชัดเจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Bruff กลา วถงึ แนวทางการพฒั นาทักษะการรสู ารสนเทศ วา อยางไร? 9) ทา นเขา ใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Ebsco (n.d.) ชัดเจน ดแี ลวหรือไม [ ] ชดั เจนดีแลว [ ] ยังไมช ัดเจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Ebsco (n.d.) กลา วถึงแนวทางการพัฒนาทกั ษะการรูส ารสนเทศ วาอยางไร? 10) ทานเขาใจแนวทางการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Xiao ชัดเจนดีแลว หรอื ไม [ ] ชดั เจนดแี ลว [ ] ยังไมชดั เจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Xiao กลา วถงึ แนวทางการพฒั นาทกั ษะการรูสารสนเทศ วาอยางไร? หมายเหตุ หากตอ งการศึกษารายละเอียดของแตล ะทัศนะจากตนฉบับท่ีเปนภาษาอังกฤษ ทานสามารถสบื คน ได จากเวบ็ ไซตท รี่ ะบไุ วในแหลงอางองิ นั้นๆ 1) Bart https://bit.ly/2R9rpEf 2) Polyu Edu (n.d.) https://bit.ly/2SNLJLL 3) Lib Guides (n.d.) https://bit.ly/3sR0M3X 4) Reading Rockets (n.d.) https://bit.ly/3p7pcWq 5) Proud2 Know EU (n.d.) https://bit.ly/3yNG5Kt 6) Bennett https://bit.ly/2Txzsvz 7) Lib Ku Edu (n.d.) https://bit.ly/34CHCF2

49 8) Bruff https://bit.ly/3p74plU 9) Ebsco (n.d.) https://bit.ly/3vGivNG 10) Xiao https://bit.ly/2YS1fUc เอกสารอา งอิง Bart, M. (2009). Information Literacy: Improving Student Research Skills in a Wikipedia World. Retrieved August 8, 2019, from https://bit.ly/2ZKrzkA. Bennett C. (2018). Best Strategies and Resources for Strengthening Your Students’ information literacy skills. Retrieved August 8, 2019, from https://bit.ly/2YTOUyW. Bruff, D. (2011). Strategies for Developing Information Literacy – A Conference Report. Retrieved August. 8, 2019, from https://bit.ly/2KotExv. Ebsco. (2017). Millennials and Research: Information Literacy Skills for the Workplace. Retrieved August 8, 2019, from https://bit.ly/2MN0hGD. Lib.ku.edu. (n.d.). Goal 1: Integrate information literacy, research skills and information resources into the curriculum to enhance critical thinking, academic success and lifelong learning. Retrieved August 8, 2019, from https://bit.ly/2ZI6iIf. Libguides. ( n. d. ) . 10 Ways to Improve Student Research Skills. Retrieved August 8, 2019, from https://bit.ly/3sR0M3X. Polyu Edu. ( n. d. ) . How to enhance information literacy of university students?. Retrieved August 8, 2019, from https://bit.ly/2Yydn1E. Proud2know.eu. (n.d.). Ten reasons for expanding your information literacy services. Retrieved August 8, 2019, from https://bit.ly/2ZHb2xQ Readingrockets. (n.d.). Developing Research and Information Literacy. Retrieved August 8, 2019, from https://bit.ly/2KESatc. Xiao, B. (2017). The Strategy of Improving the Information Literacy of Private College Students in the Big Data Era. Retrieved August 8, 2019, from https://bit.ly/2YS1fUc.