เอกสารประกอบการสอน ชุดวิชาการพัฒนาความเป้นครูวิชาชีพ

เอกสารประกอบการสอน ชุดวชิ าการพฒั นาความเป็นครูวชิ าชีพ อาจารยส์ มหมาย ปวะบุตร คณะครุศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั สวนสุนนั ทา 2558



คาํ นํา เอกสารประกอบการสอน ชุดวชิ าความเป็นครูวชิ าชีพ รหสั วชิ า EDU 4205 ไดเ้ รียบเรียง ข้ึนโดยมีวตั ถุประสงค์เพ่ือใช้ประกอบการการเรียนการสอนนกั ศึกษาหลกั สูตรครุศาสตร์บณั ฑิต สาขาวชิ าการศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั สวนสุนนั ทา เน้ือหาในเอกสารการสอนน้ีแบ่งออกเป็ น 10 บท คลอบคลุมเน้ือหาท่ีจาํ เป็ นของความ เป็ นครูวิชาชีพ ซ่ึงประกอบด้วย วิชาชีพครู บทบาท หน้าท่ี และภาระงานครู สมรรถภาพครู คุณลกั ษณะของครูที่ดี จรรยาบรรณแห่งวชิ าชีพครู การเป็นบุคคลและสังคมแห่งการเรียนรู้ ทกั ษะ การเป็ นผนู้ าํ ทางวิชาการ คุณธรรมจริยธรรมของครู เกณฑ์มาตรฐานวิชาชีพครู โครงงานวิชาชีพ และโครงการฝึ กอาชีพ เน้ือหาแต่ละบทใชเ้ วลาประมาณ 2- 3 สัปดาห์ ในแต่ละบทจะมีแบบฝึ กหดั ใหน้ กั ศึกษาไดฝ้ ึกฝนเพื่อใหเ้ ขา้ ใจในเน้ือหาท่ีเรียนและเรียนรู้ดว้ ยตนเองมากข้ึน นอกจากน้ีทา้ ยบท ยงั มีสรุปและคาํ ถามทา้ ยบทเพอ่ื ใหน้ กั ศึกษาไดศ้ ึกษาและเป็นการประเมินความรูในแตล่ ะบท ผเู้ ขียนหวงั วา่ ตาํ ราความเป็นครูเล่มน้ี จะเป็นประโยชน์สําหรับผอู้ ่าน ในการใชเ้ ป็ นคู่มือ สําหรับการศึกษาเกี่ยวกบั ความเป็ นครู และการนาํ แนวทางไปจดั การเรียนการสอนในวิชาชีพครู หากมีขอ้ แนะนาํ ใดๆเพ่ือปรับปรุงและแกไ้ ขให้เอกสารประกอบการสอนเล่มน้ีมีความสมบูรณ์มาก ย่ิงข้ึน ผูเ้ ขียนมีความยินดีรับขอ้ เสนอแนะเหล่าน้ันมาปรับปรุงแก้ไขต่อไป และขอขอบคุณทุก คาํ แนะนาํ และขอ้ เสนอแนะมา ณ ท่ีน้ีดว้ ย ผเู้ ขียนขอขอบพระคุณงานบริหารงานทวั่ ไป กองบริการการศึกษา มหาวิทยาลยั ราชภฏั สวนสุนนั ทา ที่ไดจ้ ดั เตรียมคู่มือ และแนวปฏิบตั ิการพฒั นาผลงานทางวิชาการ กราบขอบพระคุณ รองศาสตราจารย์ ดร.ฤาเดช เกิดวิชัย ท่ีมีนโยบายให้เขียนเอกสารประกอบการสอนเล่มน้ี ขอขอบพระคุณผเู้ รียบเรียงตาํ ราเอกสารต่างๆซ่ึงไดอ้ า้ งอิงไวใ้ นบรรณานุกรม และเพ่ือนร่วมงานอีก หลายท่าน ที่ไม่สามารถกล่าวช่ือไดท้ ้งั หมด ณ ท่ีน้ี ท่ีทาํ ให้ผเู้ ขียนประสบความสําเร็จในการเรียบ เรียงเอกสารเล่มน้ี และสุดทา้ ยผูเ้ ขียนกราบขอบพระคุณบิดามารดา และครอบครัวที่ให้กาํ ลงั ใจ สนบั สนุนผเู้ ขียนในทุกดา้ น สมหมาย ปวะบุตร พฤษภาคม 2557 (1)

(2)

สารบญั หนา้ คาํ นาํ ……………………………………………………………………………………(1) สารบญั ……………………………………………………………………………….…(3) แผนบริหารการสอนประจาํ วชิ า…………………………………………………….......(8) แผนบริหารการสอนประจาํ บทท่ี 1…………………………………………..…………...1 บทที่ 1 วชิ าชีพครู……………………………………………………………………......5 ความหมายของครู……………………………………………………………….5 ความสาํ คญั ของครู............................................................................................12 ประเภทของครู .................................................................................................19 ลกั ษณะสาํ คญั ของวชิ าชีพครู ............................................................................22 พฒั นาการของวชิ าชีพครู ..................................................................................24 สรุปทา้ ยบท ......................................................................................................27 คาํ ถามทบทวน..................................................................................................27 เอกสารอา้ งอิง.................................................................................................................28 แผนบริหารการสอนประจาํ บทที่ 2……………………………………………………. 33 บทที่ 2 บทบาท หนา้ ท่ี และภาระงานครู .......................................................................35 บทบาทครู ........................................................................................................35 บทบาทครู ไทยในอดีต ...................................................................................... 40 หนา้ ที่ครู ...........................................................................................................42 ภาระงานครู ......................................................................................................50 บทบาท หนา้ ท่ี ภาระงานครูในศตวรรษที่ 21....................................................56 สรุปทา้ ยบท ......................................................................................................63 คาํ ถามทบทวน..................................................................................................64 เอกสารอา้ งอิง.................................................................................................................65 (3)

(4) แผนบริหารการสอนประจาํ บทที่ 3……………………………………………………..69 บทท่ี 3 สมรรถภาพครู ..................................................................................................71 ความหมายและความสาํ คญั ของสมรรถนะวชิ าชีพครู .......................................71 สมรรถนะครูตามขอ้ บงั คบั คุรุสภาวา่ ดว้ ยมาตรฐานวชิ าชีพ พ.ศ. 2556.............. 86 สมรรถนะครูตามการเกณฑก์ ารประเมินของสาํ นกั งานคณะกรรมการ การศึกษาข้นั พ้นื ฐาน.........................................................................................86 เทคนิคการประเมินตนเองของการพฒั นาศกั ยภาพครู .......................................96 แนวทางการพฒั นาสมรรถนะเชิงวชิ าชีพของครูศตวรรษท่ี 21.........................106 สรุปทา้ ยบท .....................................................................................................118 คาํ ถามทบทวน.................................................................................................118 เอกสารอา้ งอิง................................................................................................................119 แผนบริหารการสอนประจาํ บทท่ี 4……………………………………………………123 บทที่ 4 คุณลกั ษณะของครูที่ดี......................................................................................125 แนวคิดเก่ียวกบั คุณลกั ษณะของครูท่ีดี .............................................................125 องคป์ ระกอบของบุคคลผเู้ ป็นครูดี ...................................................................134 ลกั ษณะของครูไทยท่ีพงึ ประสงค.์ ....................................................................147 การเสริมสร้างบุคลิกภาพและลกั ษณะนิสยั ของครู...........................................156 คุณลกั ษณะของครูดีในศตวรรษท่ี 21...............................................................163 สรุปทา้ ยบท .....................................................................................................170 คาํ ถามทบทวน.................................................................................................170 เอกสารอา้ งอิง................................................................................................................171 แผนบริหารการสอนประจาํ บทท่ี 5……………………………………………………175 บทท่ี 5 จรรยาบรรณแห่งวชิ าชีพครู..............................................................................177 ความหมาย และความสาํ คญั ของจรรยาบรรณวชิ าชีพครู..................................177 ความเป็ นมาของจรรยาบรรณครูไทย ............................................................... 180 (4)

(5) จรรยาบรรณวชิ าชีพครู พ.ศ. 2556 ...................................................................189 จรรยาบรรณอาจารย์ ........................................................................................196 วนิ ยั ครู .............................................................................................................198 สรุปทา้ ยบท .....................................................................................................206 คาํ ถามทบทวน.................................................................................................207 เอกสารอา้ งอิง................................................................................................................208 แผนบริหารการสอนประจาํ บทที่ 6……………………………………………………211 บทท่ี 6 การเป็นบุคคลและสังคมแห่งการเรียนรู้...........................................................213 บุคคลแห่งการเรียนรู้........................................................................................213 การพฒั นาครูสู่การเป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้ ...................................................218 การเสริมสร้างผเู้ รียนใหเ้ ป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้............................................228 ครูยคุ ใหม่กบั การเป็นตวั อยา่ งบุคคลแห่งการเรียนรู้ .........................................234 สงั คมแห่งการเรียนรู้........................................................................................243 สรุปทา้ ยบท .....................................................................................................251 คาํ ถามทบทวน.................................................................................................251 เอกสารอา้ งอิง................................................................................................................252 แผนบริหารการสอนประจาํ บทท่ี 7……………………………………………………255 บทที่ 7 ทกั ษะการเป็นผนู้ าํ ทางวชิ าการ ........................................................................257 แนวคิดพ้ืนฐานเกี่ยวกบั การเป็นผนู้ าํ ทางวชิ าการ .............................................257 คุณลกั ษณะและองคป์ ระกอบผนู้ าํ ทางวชิ าการ.................................................270 ภาวะผนู้ าํ ครู.....................................................................................................274 ทกั ษะผนู้ าํ ยคุ ใหม่ ............................................................................................280 แนวทางการพฒั นาครูสู่การเป็นผนู้ าํ ทางวชิ าการ .............................................290 สรุปทา้ ยบท .....................................................................................................306 คาํ ถามทบทวน.................................................................................................307 (5)

(6) เอกสารอา้ งอิง................................................................................................................308 แผนบริหารการสอนประจาํ บทท่ี 8……………………………………………………315 บทท่ี 8 คุณธรรมจริยธรรมของครู................................................................................317 ความหมาย และความสาํ คญั ของคุณธรรม......................................................317 คุณธรรมของครู ............................................................................................... 322 การปลูกฝังคุณธรรมสาํ หรับครู........................................................................332 แนวคิดทฤษฎีจริยธรรม ...................................................................................337 จริยธรรมของครู ..............................................................................................344 แนวทางเสริมสร้างคุณธรรมจริยธรรม สาํ หรับครูในศตวรรษที่ 21..................347 สรุปทา้ ยบท .....................................................................................................354 คาํ ถามทบทวน.................................................................................................355 เอกสารอา้ งอิง................................................................................................................356 แผนบริหารการสอนประจาํ บทท่ี 9……………………………………………………359 บทท่ี 9 เกณฑม์ าตรฐานวชิ าชีพครู ...............................................................................361 วชิ าชีพควบคุมทางการศึกษา ...........................................................................361 มาตรฐานความรู้และประสบการณ์วชิ าชีพ ......................................................364 มาตรฐานการปฏิบตั ิงาน ..................................................................................373 มาตรฐานการปฏิบตั ิตน ...................................................................................375 ใบอนุญาตประกอบวชิ าชีพครู .........................................................................378 แนวทางการพฒั นาและส่งเสริมวชิ าชีพครู .......................................................385 สรุปทา้ ยบท .....................................................................................................400 คาํ ถามทบทวน.................................................................................................400 เอกสารอา้ งอิง................................................................................................................401 (6)

(7) แผนบริหารการสอนประจาํ บทที่ 10…………………………………………..………403 บทที่ 10 โครงงานวชิ าชีพและโครงการฝึ กอาชีพ ..........................................................407 แนวคิดเกี่ยวกบั โครงการ และโครงงาน...........................................................407 โครงงานทางวชิ าชีพ........................................................................................413 การดาํ เนินงานโครงงานวชิ าชีพ.......................................................................422 ความเป็นมาและความสาํ คญั ของโครงการฝึ กอาชีพ ........................................434 การดาํ เนินโครงการฝึ กอาชีพในสถานศึกษา....................................................437 สรุปทา้ ยบท .....................................................................................................441 คาํ ถามทบทวน.................................................................................................442 เอกสารอา้ งอิง................................................................................................................443 บรรณานุกรม ................................................................................................................445 (7)

แผนบริหารการสอนประจาํ วชิ า คณะครสุ าสตร มหาวิทยาลยั ราชภัฏสวนสุนนั ทา รหัสชุดวิชา EDU 4205 จาํ นวนหนวยกิต 5(2-6-3) ชื่อชดุ วชิ า การพฒั นาความเปน ครวู ชิ าชพี (Teacher Professional Development) หลักสตู ร ครุศาสตรบัณฑติ สาขาวิชา การศึกษา สถานภาพวิชา วิชาเฉพาะ : กลุม ชดุ วิชาชีพครู เวลาเรียน 17 สัปดาห/ภาคเรยี น ผสู อน อาจารยสมหมาย ปวะบุตร --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- คําอธบิ ายรายวชิ า พฒั นาการของวชิ าชพี ครใู นการเปน วชิ าชพี ช้ันสูง ความสําคญั ของวิชาชพี ครู บทบาท หนา ทแ่ี ละ ภาระงานของครู การเสรมิ สรางศกั ยภาพและสมรรถภาพความเปน ครู คณุ ลักษณะของครทู ี่ดี จรรยาบรรณแหง วิชาชพี การเปนบคุ คลแหงการเรยี นรู ทกั ษะการเปน ผนู ําทางวชิ าการ การสรางประชาคมแหง การเรียนรู เทคนคิ การประเมินตนเอง การเปนตัวแบบทดี่ ีงามทางคุณธรรม จรยิ ธรรมแกเยาวชน เกณฑมาตรฐานวชิ าชพี ครู การ จดั ทําโครงงานทางวิชาการและโครงการฝกอาชีพ วตั ถปุ ระสงคทั่วไป การจดั การเรยี นการสอนชดุ วิชาการพัฒนาความเปนครวู ิชาชีพ มวี ตั ถปุ ระสงคทวั่ ไปเพื่อใหผ เู รยี น บรรลเุ ปา หมายการเรียนรดู งั ตอไปนี้ 1.เพ่ือใหผ เู รยี นเกิดความรู ความเขาใจพัฒนาการของวิชาชพี ครู ตระหนัก ศรทั ธาในความสําคัญ และศักด์ิศรขี องวิชาชีพครวู าเปนวิชาชพี ช้นั สูง 2. เพอื่ ใหผ เู รยี นเกิดความรู ความเขา ใจ สามารถปฏิบตั ิตามบทบาท หนาทแี่ ละภาระงานของครู 3. เพ่ือใหผ เู รยี นพัฒนาศักยภาพ สมรรถภาพ ความอดทน และรับผิดชอบในการปฏิบัติงานตาม บทบาท หนาทแ่ี ละภาระงานของครู (8)

4. เพ่ือใหผ ูเรียนไดฝก ฝนตนเองใหมีคุณลักษณะความเปน ครูทดี่ ที งั้ รางกาย จติ ใจ ปญ ญา ทกั ษะ ทางสังคม 5. เพ่ือใหผ ูเรียนเกิดความรู ความเขา ใจ และปฏิบตั ิตนตามจรรยาบรรณแหงวชิ าชีพครู 6. เพือ่ ใหผเู รียนพัฒนาตนใหสามารถเปน บคุ คลและสงั คมแหงการเรยี นรู 7. เพอื่ ใหผ เู รยี นมีทกั ษะและภาวะผนู ําทางวิชาการ สามารถวเิ คราะหต นเองและมเี ทคนิคการ ประเมินตนเอง 8. เพื่อใหผ ูเรียนปฏบิ ัตติ นในการเปนตวั แบบอยางทด่ี ีงามทางคุณธรรม จรยิ ธรรม 9. เพอ่ื ใหผ เู รียนเกิดความรู ความเขา ใจ และปฏบิ ตั ิตนตามเกณฑมาตรฐานวชิ าชพี ครู 10. เพือ่ ใหผ ูเรียนเกดิ ความรู ความเขาใจ และปฏิบัติโครงงานทางวิชาการและโครงการฝกอาชพี หวั ขอเนอ้ื หาและแผนการสอน ชดุ วิชาการพฒั นาความเปน ครูวชิ าชพี จําแนกเนอ้ื หาตามคําอธบิ ายรายวชิ าไดจาํ นวน 10 บท ใน แตละบทมหี ัวขอเน้ือหาและเวลาที่ใชในการจดั การเรียนการสอนตลอดภาคเรยี นดังตอ ไปนี้ บทที่ 1 วิชาชพี ครู 6 ชั่วโมง ความหมายของครู ความสําคัญของครู ประเภทของครู ลกั ษณะสําคัญของวิชาชพี ครู พัฒนาการของวชิ าชพี ครู บทท่ี 2 บทบาท หนาที่ และภาระงานครู 6 ชว่ั โมง บทบาทครู บทบาทครูไทยในอดตี หนาท่ีครู ภาระงานครู บทบาท หนา ท่ี ภาระงานครใู นศตวรราท่ี 21 (9)

บทท่ี 3 สมรรถภาพครู 6 ช่ัวโมง ความหมายและความสําคัญของสมรรถนะวิชาชีพครู สมรรถนะครูตามขอบังคับคุรุสภาวาดว ยมาตรฐานวชิ าชีพ พ.ศ. 2556 สมรรถนะครูตามการเกณฑการประเมนิ ของสํานักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพื้นฐาน เทคนคิ การประเมนิ ตนเองของการพฒั นาศักยภาพครู แนวทางการพัฒนาสมรรถนะเชิงวชิ าชพี ของครูศตวรรษที่ 21 บทที่ 4 คุณลกั ษณะของครทู ี่ดี 6 ช่ัวโมง แนวคิดเก่ียวกับคุณลกั ษณะของครทู ี่ดี องคประกอบของบุคคลผเู ปนครูดี ลกั ษณะของครูไทยที่พงึ ประสงค การเสรมิ สรางบคุ ลิกภาพและลกั ษณะนิสยั ของครู คุณลักษณะของครดู ีในศตวรรษที่ 21 บทที่ 5 จรรยาบรรณแหง วิชาชีพครู 6 ชว่ั โมง ความหมาย และความสาํ คัญของจรรยาบรรณวิชาชพี ครู ความเปน มาของจรรยาบรรณครไู ทย จรรยาบรรณวชิ าชพี ครู พ.ศ. 2556 จรรยาบรรณอาจารย วนิ ัยครู บทท่ี 6 การเปนบุคคลและสงั คมแหงการเรียนรู 6 ชว่ั โมง บคุ คลแหง การเรียนรู การพัฒนาครูสูการเปน บุคคลแหง การเรียนรู การเสรมิ สรางผูเรียนใหเ ปน บุคคลแหง การเรียนรู ครยู ุคใหมกับการเปนตัวอยางบุคคลแหงการเรยี นรู สงั คมแหงการเรียนรู บทที่ 7 ทักษะการเปนผูนาํ ทางวชิ าการ 6 ชั่วโมง แนวคิดพ้ืนฐานเก่ียวกับการเปนผนู ําทางวชิ าการ คุณลกั ษณะและองคป ระกอบผูนําทางวิชาการ ภาวะผูนําครู ทักษะผนู าํ ยคุ ใหม แนวทางการพฒั นาครสู ูการเปนผูน ําทางวชิ าการ (10)

บทที่ 8 คุณธรรมจริยธรรมของครู 6 ชัว่ โมง ความหมาย และความสาํ คญั ของคุณธรรม คุณธรรมของครู การปลูกฝง คุณธรรมสําหรบั ครู แนวคิดทฤษฎีจริยธรรม จรยิ ธรรมของครู แนวทางเสรมิ สรา งคุณธรรมจรยิ ธรรม สําหรบั ครใู นศตวรรษท่ี 21 บทท่ี 9 เกณฑม าตรฐานวิชาชีพครู 6 ช่วั โมง วชิ าชีพควบคมุ ทางการศึกษา มาตรฐานความรูและประสบการณว ชิ าชพี มาตรฐานการปฏบิ ตั ิงาน มาตรฐานการปฏิบตั ิตน ใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครู แนวทางการพัฒนาและสง เสรมิ วชิ าชีพครู บทท่ี 10 โครงงานวิชาชพี และโครงการฝก อาชีพ 6 ชว่ั โมง แนวคดิ เกีย่ วกบั โครงการ และโครงงาน โครงงานทางวชิ าชพี การดําเนนิ งานโครงงานวิชาชพี ความเปน มาและความสาํ คัญของโครงการฝกอาชพี การดําเนินโครงการฝก อาชพี ในสถานศึกษา วธิ ีสอนและกจิ กรรมการเรยี นการสอน การจัดการเรยี นการสอนในชุดวิชาการพัฒนาความเปนครูวิชาชีพมวี ิธสี อนและกจิ กรรมการเรยี น การสอนดังตอไปน้ี 1. วธิ สี อน ชุดวชิ าการพัฒนาความเปนครวู ชิ าชีพมวี ธิ ีการสอนทีส่ ามารถนาํ มาใชดังตอไปนี้ 1.1 ใชวิธีสอนแบบบรรยาย 1.2 ใชว ธิ สี อนแบบถาม-ตอบ 1.3 ใชวิธสี อนแบบอภปิ ราย 1.4 ใชวธิ สี อนแบบสาธิต 1.5 ใชว ธิ สี อนแบบปฏบิ ัตกิ าร 1.6 ใชวิธสี อนแบบโครงงาน 1.7 ใชว ิธสี อนแบบศกึ ษาคน ควา (11)

2. กิจกรรมการเรียนการสอน ชดุ วิชาการพัฒนาความเปนครูวิชาชีพมีกจิ กรรมการเรียน การสอนทสี่ ามารถนาํ มาใชดังตอไปน้ี 2.1 ผสู อนบรรยายเนอ้ื หาทฤษฏจี ากเอกสารประกอบการสอนของชดุ วชิ า 2.2 ผสู อนถามคําถามจากคําถามทบทวนทา ยบท ใหผ ูเ รยี นตอบคําถาม 2.3 ผูสอนจัดกจิ กรรมจติ ตปญญาศกึ ษาเสริมสรางความเปน ครูไทย 2.4 ผเู รียนเสนอปญหาและแนวคิดเพือ่ รวมกนั อภปิ ราย 2.5 ผูเ รยี นทาํ โครงงานจติ อาสาและนําเสนอโดยจัดนิทรรศการ 2.6 ผเู รียนจดั กิจกรรมโครงการบริการวชิ าการใหกบั โรงเรียนรว มพฒั นาวชิ าชพี ครู 2.7 ผเู รยี นเขา คายคุณธรรมจริยธรรมสาํ หรับครู 2.8 ผเู รยี นวิเคราะหค วามเปนครจู ากการดูภาพยนตร/ เพลง 2.9 ผเู รยี นไปเรยี นรูความเปนครูกับครูตนแบบ ครูดีเดน ครูปราชญชาวบา น 2.10 ผูเรียนศกึ ษาและวิเคราะหป ระเมนิ ตนเอง สอ่ื การเรยี นการสอน สอื่ ทใี่ ชสาํ หรบั การจัดการเรยี นการสอนในชดุ วชิ าการพัฒนาความเปนครวู ิชาชีพ มดี ังตอ ไปน้ี 1. เอกสารประกอบการสอนชุดวชิ าการพัฒนาความเปนครวู ิชาชพี 2. พาวเวอรพ อยท(Power point) 3. หนังสอื ตาํ รา และเอกสารท่เี กยี่ วขอ ง 4. ภาพยนตร 5. สอื่ อเิ ล็กทรอนิกส การวัดและการประเมินผล การจดั กจิ กรรมการเรยี นการสอนในชดุ วชิ าการพัฒนาความเปน ครวู ิชาชีพ มีการวัดผลและ ประเมนิ ผลตามเกณฑดงั ตอไปนี้ 1. การวัดผล ทใี่ ชในชดุ วชิ าการพัฒนาความเปนครวู ชิ าชีพ จําแนกไดเปน 4 สวนดงั น้ี 1.1 คะแนนระหวา งภาค รอยละ 70 1.1.1 ความสนใจในการเรยี น รอ ยละ 5 1.1.2 ทําแบบฝกหัดทายบท รอ ยละ 10 1.1.3 การเสริมสรา งความเปนครูไทย รอ ยละ 10 1.1.3 โครงงานจิตอาสา รอยละ 10 1.1.4 โครงการบริการวิชาการ รอยละ 15 1.1.5 คายคณุ ธรรมจรยิ ธรรม รอยละ 10 1.1.6 การเรยี นรคู วามเปน ครูจากปราชญ รอ ยละ 10 1.2 คะแนนปลายภาค รอยละ 30 (12)

2. การประเมนิ ผล ชดุ วิชาการพัฒนาความเปน ครูวชิ าชพี ใชเกณฑการวัดผลและประเมินผล ดังตอ ไปน้ี ระดบั คะแนน ความหมายของผลการเรียน คาระดบั คะแนน คา รอ ยละ A ดียอดเยย่ี ม 4.00 86.00 – 100 A- ดเี ย่ยี ม 3.75 82.00 – 85.00 B+ ดมี าก 3.50 78.00 – 81.00 B ดี 3.00 74.00 – 77.00 B- คอนขางดี 2.75 70.00 – 73.00 C+ ปานกลางคอนขา งดี 2.50 66.00 – 69.00 C ปานกลาง 2.00 62.00 – 65.00 C- ปานกลางคอนขางนอย 1.75 58.00 – 61.00 D+ คอนขางนอย 1.50 54.00 – 57.00 D ออ น 1.00 50.00 – 53.00 D- ออ นมาก .75 46.00 – 49.00 F ตก 0.00 0.00 – 45.00 หนงั สอื ประกอบ การจัดการเรียนการสอนชดุ วิชาการพัฒนาความเปน ครวู ิชาชีพใชห นงั สืออานประกอบดังรายการ ตอไปนี้ 1. หนังสือบงั คับ ในการจัดการเรียนการสอนชุดวิชาการพฒั นาความเปน ครูวชิ าชพี เน้อื หา ทฤษฏโี ดยใชหนงั สือดังตอ ไปนีเ้ ปนหลกั สมหมาย ปวะบตุ ร.(2556). เอกสารประกอบการสอนชดุ วิชาการพฒั นาความเปนครูวิชาชีพ. กรุงเทพฯ:คณะครศุ าสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั สวนสุนันทา. 2. หนังสอื อา นเพ่ิมเตมิ นอกจากหนังสอื ทใี่ ชใ นการจดั กิจกรรมการเรยี นการสอนแลว ผูเรียน สามารถคน ควาความรูเ พมิ่ เติมไดจ ากหนังสอื ตอไปน้ี ศภุ นนั ท สิทธเิ ลศิ .(2550). การศกึ ษาและความเปนครูไทย.กรงุ เทพฯ: คณะครุศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภฏั สวนสุนันทา. วิไล ตัง้ ตรงจิต.(2554). ความเปน คร.ู กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร. ยนต ชุมจิต.(2553). ความเปน คร.ู กรงุ เทพฯ: โอเดียนสโตร. (13)

การประเมินการสอน ภายหลังการจดั กจิ กรรมการเรยี นการสอนของชดุ วิชาการพัฒนาความเปนครวู ชิ าชีพแลว ผูสอนมี วธิ กี ารประเมนิ ผลการสอนดงั ตอ ไปน้ี 1. แบบประเมินการสอนของชดุ วชิ าการพฒั นาความเปน ครูวชิ าชพี แบบประเมินความคิดเหน็ ของนักศึกษาตอประสิทธิภาพการสอนของอาจารยตามรูปแบบท่มี หาวทิ ยาลัยกําหนด 2. ผสู อนใชแบบสอบถามชนิดปลายเปด สอบถามปญ หาท่ีเกดิ จากการจัดการเรยี นการสอน เพอ่ื นาํ ขอคน พบทีไ่ ดมาแกปญหาในการจัดการเรยี นการสอนและแจง ใหผ เู รยี นไดท ราบ (14)

แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 1 หัวข้อเนื้อหาประจาํ บท บทที่ 1 วิชาชีพครู 1. ความหมายของครู 2. ความสาํ คญั ของครู 3. ประเภทของครู 4. ลกั ษณะสาํ คญั ของวชิ าชีพครู 5. พฒั นาการของวิชาชีพครู วตั ถุประสงค์เชิงพฤตกิ รรม การจดั กิจกรรมการเรียนการสอนบทที่ 1 มีวตั ถปุ ระสงคเ์ ชิงพฤติกรรมท่ีตอ้ งการใหผ้ ูเ้ รียน ปฏิบตั ิไดด้ งั ต่อไปน้ี 1. อธิบาย ความหมาย และความสาํ คญั ของครูได้ 2. อธิบายพฒั นาการของวชิ าชีพครู ตระหนกั ศรัทธาในความสาํ คญั และศกั ด์ิศรีของวิชาชีพ ครูวา่ เป็นวชิ าชีพช้นั สูงได้ 3. จาํ แนกประเภทของครูได้ 4. วิเคราะห์ลกั ษณะสาํ คญั ของวิชาชีพครูได้ 5. อธิบายพฒั นาการของวิชาชีพครูได้ วธิ ีสอนและกจิ กรรมการเรียนการสอนประจาํ บท บทที่ 1 มีวธิ ีสอนและกิจกรรมการเรียนการสอนท่ีใชด้ งั ต่อไปน้ี 1. วิธีสอน ผสู้ อนใชว้ ิธีสอนแบบบรรยาย กิจกรรมจิตตปัญญาศึกษา และวิธีการสอนแบบ ถาม– ตอบ 2. กิจกรรมการสอน สามารถจาํ แนกไดด้ งั น้ี 2.1 กิจกรรมก่อนเรียน ผเู้ รียนศกึ ษาบทเรียนบทท่ี 1 2.2 กิจกรรมในหอ้ งเรียน มีดงั ต่อไปน้ี 2.2.1 ผูส้ อนปฐมนิเทศรายวิชา โดยการอธิบายแผนการจดั การเรียนการสอน ตลอดจนกิจกรรมต่าง ๆ ตามแผนบริหารการสอนประจาํ บท การพฒั นาความเปน็ ครูวิชาชพี | 1

2.2.2 ผสู้ อนบรรยายเน้ือหาบทท่ี 1 และมีกิจกรรมพร้อมยกตวั อยา่ งประกอบ ถาม- ตอบ จากบทเรียน 2.2.3 ผูส้ อนจัดกิจกรรมจิตตปัญญาศึกษาเพื่อเสริมสร้างความเป็ นครูไทยดา้ น ทกั ษะการดาํ เนินชีวิตดว้ ยปัญญา (ทกั ษะการแกป้ ัญหา) ความตระหนกั ความศรัทธาและศกั ด์ิศรีของ วชิ าชีพครู 2.3 กิจกรรมหลงั เรียน ผเู้ รียนทบทวนเน้ือหาท่ีไดเ้ รียนในบทที่ 1 โดยใชค้ าํ ถามจาก คาํ ถามทบทวนทา้ ยบท ตลอดจนการศกึ ษาบทต่อไปล่วงหนา้ หน่ึงสปั ดาห์ 2.4 ใหผ้ เู้ รียนสืบคน้ ขอ้ มูลจากแหลง่ เรียนรู้ต่างๆเช่น หอ้ งสมุดหรือสื่ออิเล็กทรอนิกส์ ต่าง ๆ ส่ือการเรียนการสอนประจาํ บท ส่ือที่ใชส้ าํ หรับการเรียนการสอนเร่ือง วิชาชีพครู มดี งั ต่อไปน้ี 1. แผนบริหารการสอนประจาํ บท 2. พาวเวอร์พอยทป์ ระจาํ บท 3. เอกสารประกอบการสอน 4. หนงั สือ ตาํ รา และเอกสารที่เกี่ยวขอ้ ง 5. ส่ืออเิ ลก็ ทรอนิกส์ การวดั ผลและการประเมินผลประจาํ บท 1. สงั เกตการณ์ตอบคาํ ถามทบทวนเพ่ือนาํ เขา้ สู่เน้ือหาในบทเรียน 2. สงั เกตจากการต้งั คาํ ถาม และการตอบคาํ ถามของผเู้รียน หรือการทาํ แบบฝึกหดั ในช้นั เรียน 3. วดั เจตคติจากพฤติกรรมการเรียน การเขา้ ร่วมกิจกรรมการเรียน การสอนและความ กระตือรือร้นในการทาํ กิจกรรม 4. ความเขา้ ใจและความถกู ตอ้ งในการทาํ แบบฝึกหดั กิจกรรมจติ ตปัญญาศึกษา กิจกรรมจิตตปัญญาศึกษาเพื่อเสริมสร้างความเป็ นครูไทย ซ่ึงการจดั กิจกรรมจิตตปัญญา ศึกษามกี ิจกรรม 5 ข้นั ดงั น้ี ข้นั ที่ 1 สาํ รวจความคิด ทาํ จิตสงบ เตรียมตวั เองใหพ้ ร้อมเรียนรู้ - กิจกรรม สวดมนต์ นงั่ สมาธิ check in 2หน| า้ ก| า2รพฒั นาความเปน็ ครูวิชาชีพ

ข้นั ท่ี 2 เปิ ดประตูสู่ความคิด จุดประกาย ยวั่ ยใุ หเ้ กิดความคิด - กิจกรรมต้งั คาํ ถาม กาํ หนดประเด็นใหค้ ิดชวนใหไ้ ตร่ตรอง ใคร่ครวญอยา่ งลึกซ้ึง หรือการคิดเช่ือมโยงภายในกบั ภายนอกดว้ ยตนเอง ข้นั ท่ี 3 แลกเปลยี่ นเรียนรู้ - กิจกรรมฟังอยา่ งลึกซ้ึงดว้ ยสุนทรียสนทนา แลกเปล่ียนเรียนรู้ระหวา่ งกนั และกนั ในรูปแบบกลมุ่ ยอ่ ยขยายสู่กล่มุ ใหญ่ ข้นั ที่ 4 ทบทวน ใคร่ครวญ สรุป - กิจกรรม ใคร่ครวญ ไตร่ตรอง ประมวลความคิดความเขา้ ใจจนสรุปรวบยอดได้ ดว้ ยตนเอง ข้นั ที่ 5 รายงานผล - กิจกรรม สรุปและรายงานผลเพ่ือสร้างแนวคิดและองค์ความรู้ร่วมกนั ตลอดจน เผยแพร่ขอ้ คิดท่ีตนไดเ้ รียนรู้ไปสู่ผอู้ นื่ การพฒั นาความเปน็ ครวู ชิ าชหีพนา้ ||33

4 | การพัฒนาความเปน็ ครูวชิ าชพี

บทที่ 1 วิชาชีพครู การศึกษาเป็นกระบวนการท่ีทาํ ใหม้ นุษยส์ ามารถพฒั นาคุณภาพชีวิตของตนเองใหส้ ามารถ อยใู่ นสงั คมไดอ้ ยา่ งมคี วามสุข มีการเก้ือหนุนการพฒั นาประเทศไดอ้ ย่างเหมาะสม สอดคลอ้ งกบั การเปล่ียนแปลงในทุก ๆ ดา้ น และบุคคลที่มีความสาํ คญั อยา่ งยิ่งต่อการจดั การศึกษาดงั กล่าวคือ “ครู” เพราะครูเป็นผทู้ ี่มีหนา้ ท่ีสร้างประสบการณ์การเรียนรู้ และการพฒั นาโดยรอบใหเ้ กิดในตวั ผเู้ รียน เพ่ือใหม้ ีความรู้ความสามารถและประสบการณ์ในเชิงวชิ าการ นาํ ไปสู่การมสี ภาพชีวิตความ เป็ นอย่ทู ่ีดีข้ึน รวมท้ังการดาํ รงตนเป็ นสมาชิกท่ีดีของสังคม ดงั น้ัน การจะพฒั นาการศึกษาให้มี คุณภาพจึงยอ่ มตอ้ งพ่งึ พาอาศยั ครูที่มคี ุณภาพหรือครูที่มีความเป็ นครูวิชาชีพ การพฒั นาครูในโลก ปัจจุบนั ทุกประเทศต่างใหค้ วามสาํ คญั ต่อการพฒั นาคุณภาพครูอยา่ งต่อเนื่อง มีการส่งเสริมพฒั นา ศาสตร์และศลิ ป์ แห่งวิชาชีพครู พฒั นาผปู้ ระกอบวชิ าชีพครูใหเ้ ป็นครูมืออาชีพ จากอดีตครูมีหนา้ ที่ สง่ั สอนศิษย์ ครูเป็นศูนยก์ ลางของการใหค้ วามรู้แก่ศษิ ย์ แต่ในปัจจุบนั ครูตอ้ งปรับบทบาทของตน เป็ นผอู้ อกแบบการเรียนรู้ใหเ้ หมาะสมแก่ศิษย์ และตอ้ งศึกษาค้นควา้ หาความรู้ใหม่ ๆ ให้ทนั ต่อ เหตุการณ์ที่เปลยี่ นแปลงอยา่ งรวดเร็ว เพอ่ื จดั กระบวนการเรียนรู้ที่เหมาะสมแก่ศษิ ย์ ฉะน้นั วิชาชีพ ครูในปัจจุบนั และอนาคตจึงไม่ไดม้ ีขอบเขตเฉพาะการอบรมสง่ั สอนศิษยเ์ ท่าน้ัน แต่ยงั เป็ นงาน พฒั นาบุคลากรของประเทศซ่ึงเป็นกลไกสาํ คญั ของการพฒั นาสิ่งอนื่ ๆ ใหเ้ จริญกา้ วหนา้ อกี ดว้ ย ความหมายของครู คาํ วา่ “ครู” มคี วามหมายกวา้ งขวางมาก แต่ถา้ ดูจากรากศพั ท์ภาษาบาลีว่า “ครุ” หรือภาษา สนั สกฤตว่า “คุรุ” น้ัน มีความหมายว่า “ผูส้ ่ังสอนศิษยห์ รือผูค้ วรได้รับการเคารพ” ไดม้ ีผูใ้ ห้ ความหมายของคาํ วา่ “ครู” ไวห้ ลายอยา่ ง เช่น “ครู” คือ ผทู้ าํ หนา้ ที่สอนและใหค้ วามรู้แก่ศษิ ยเ์ พอ่ื ให้ ศษิ ยเ์ กิดความรู้ความกา้ วหนา้ ในสาขาวิชาน้นั ๆ 1. ความหมายของคาํ ว่า “ครู” คาร์เตอร์ วี.กู๊ด (Carter V. Good, 1973: 586) ไดใ้ หค้ วามหมายของคาํ ว่า “ครู” (teacher) ไวด้ งั น้ี 1) person who becomes of rich or unusual experiencing or education or both in given field is able to contribute to the growth or development of other person who comes to contact with him. การพัฒนาความเปน็ ครวู ิชาชีพ | 5

2) person who has completed a professional curriculum in a teacher education institution and whose training has been officially recognized by the award of an appropriate teaching certificate. 3) person who instructs the other. จากคาํ ภาษาองั กฤษขา้ งบนน้นั จะเห็นไดว้ ่า ความหมายของคาํ วา่ “ครู” (Teacher) คือ 1) ครู คือ ผทู้ ่ีมีความสามารถให้คาํ แนะนาํ เพ่ือให้เกิดประโยชน์ทางการเรียนสาํ หรับ นกั เรียนหรือนกั ศกึ ษาในสถาบนั การศึกษาต่าง ๆ ท้งั ของรัฐและเอกชน 2) ครู คือ ผทู้ ี่มีความรู้ประสบการณ์และมีการศึกษามากหรือดีเป็ นพิเศษ หรือมีท้งั ประสบการณ์และการศึกษาดีเป็ นพิเศษในสาขาใดสาขาหน่ึงท่ีสามารถช่วยให้ผูอ้ ื่นเกิดความ เจริญกา้ วหนา้ ได้ 3) ครู คือ ผทู้ ี่เรียนสาํ เร็จหลกั สูตรวิชาชีพจากสถาบนั การฝึ กหัดครูและไดใ้ บรับรอง ทางการสอนดว้ ย 4) ครู คือ ผทู้ ี่ทาํ หนา้ ที่สอนใหค้ วามรู้แก่ศิษย์ ในหนงั สือ Collins Cobuild Dictionary English Language (Collins, 2011 : 1) กลา่ วไว้ ดงั น้ี Teacher หมายถึง บุคคลซ่ึงปฏิบตั ิหน้าที่ประจาํ ในโรงเรียนหรือสถาบนั การศึกษาต่าง ๆ ตรงกบั คาํ วา่ ครู หรือผสู้ อน Instructor หมายถึง บุคคลผทู้ าํ หน้าที่เป็ นผูส้ อน โดยเฉพาะในมหาวิทยาลยั ตรงกบั คาํ ว่า อาจารย์ Facilitator หมายถึง ผูท้ าํ หน้าที่จดั การเรียนรู้หรือเป็ นผูอ้ าํ นวยการจดั การเรียนรู้ให้กับ ผเู้ รียนในสถานศึกษาทุกระดบั Professor ในประเทศองั กฤษ หมายถึง ตาํ แหน่งผูส้ อนที่ถือว่าเป็ นตาํ แหน่งสูงสุดในแต่ละ สาขาวชิ าในมหาวทิ ยาลยั Lecturer หมายถึง บุคคลผสู้ อนในมหาวิทยาลยั หรือวิทยาลยั ตรงกบั คาํ ว่า ผูบ้ รรยายหรือ ผสู้ อนเป็นรายบุคคล (Macquarie Thesaurus, 1992 : 400) Advisor หมายถึง บุคคลท่ีรับผดิ ชอบใหค้ าํ แนะนาํ คาํ ปรึกษาในเร่ืองการศึกษาและเร่ือง ส่วนตวั ในเรื่องการแนะนาํ สถาบนั การศึกษาและแนะแนวอาชีพ (Farlex, 2011 : 1) Monitor หมายถึง บุคคลที่มหี นา้ ท่ีกาํ กบั ดูแล ใหค้ วามช่วยเหลือนกั เรียนในสถาบนั (Farlex, 2011 : 1) พทุ ธทาสภิกขุ (2539 : 1) กลา่ ววา่ ครู คือ ผยู้ กวิญญาณของสตั วโ์ ลก คาํ ว่า ครู น้ี อยา่ งนอ้ ยก็ คือ Spiritual Guide คือ เป็ นมคั คุเทศก์ทางวิญญาณ ครูที่เป็ นครูอย่างเต็มที่อยา่ งถูกตอ้ ง ก็คือผูย้ ก 6หน| า้ ก| า6รพัฒนาความเปน็ ครวู ิชาชีพ

วิญญาณของมนุษยใ์ ห้สูงข้ึนมา โดยวิธีต่าง ๆ ต้งั แต่ตน้ จนปลาย เราเรียกว่าครูบาอาจารย์ เป็ นผมู้ ี พระคุณเหนือเกลา้ เหนือเศียร มีพระคุณยิง่ กว่าบิดามารดา เพราะว่าบิดามารดายงั ไม่ไดย้ กสถานะ ทางวิญญาณ เพียงใหก้ าํ เนิดชีวิตมา และท่ีสามารถยกสถานะทางวิญญาณก็มีเป็ นส่วนนอ้ ย เพียงแต่ เป็ นพ้ืนฐานให้ครูบาอาจารยท์ ี่สอนนักเรียนนักศึกษาน้ันยกสถานะทางวิญญาณต่อไปจนดวง วิญญาณของเด็ก ของเยาวชนของคนคนน้นั สูงสุดเท่าท่ีมนั จะสูงได้ น้ีคือครูบาอาจารย์ ไม่ใช่เพ่ือน ไม่ใช่คนรับจา้ งสอนหนงั สือ ยนต์ ชุ่มจิต (2541 : 29) ไดอ้ ธิบายคาํ วา่ “ครู” ดงั น้ี 1) ครู เป็นผนู้ าํ ทางศิษยไ์ ปสู่คุณธรรมช้นั สูง 2) ครู คือ ผอู้ บรมสงั่ สอนถ่ายทอดวชิ าความรู้ใหแ้ ก่ศษิ ยเ์ ป็นผมู้ คี วามหนกั แน่นควรแก่การ เคารพของลูกศษิ ย์ 3) ครู คือผปู้ ระกอบอาชีพอย่างหน่ึงท่ีทาํ หน้าที่สอน มกั ใชก้ บั ผูส้ อนในระดบั ต่าํ กว่า วทิ ยาลยั และมหาวทิ ยาลยั หรือสถาบนั อุดมศกึ ษา ประไพ สิทธิเลศิ (2542 : 1) ไดอ้ ธิบายความหมายของคาํ ว่า “ครู” หมายถึง ผูถ้ ่ายทอดวิชา ความรู้ ใหก้ ารอบรมสงั่ สอน ปลูกฝังคุณธรรมและจริยธรรม ผจู้ ดั ประสบการณ์เพ่อื ใหเ้ กิดการเรียนรู้ แก่ผเู้ รียน เป็ นผกู้ าํ กบั ผชู้ ้ีแนะสาระที่ทา้ ทายและแหล่งความรู้ที่ผูเ้ รียนสามารถศึกษาคน้ ควา้ ดว้ ย ตนเอง ประพฤติปฏิบัติตนเป็ นแบบอย่างท่ีดีในการดาํ เนินชีวิต และถา้ หากพิจารณาในแง่ของ วิชาชีพแลว้ ครู หมายถงึ ผเู้ ปิ ดประตูทางวิญญาณของศิษย์ เพ่ือให้ไดพ้ ฒั นาความเป็ นมนุษยม์ ีชีวิต จิตใจที่สูง คือ รู้ผดิ ชอบชวั่ ดี รู้สิ่งใดควรไมค่ วร ผกา สตั ยธรรม (2544 : 1) ไดใ้ ห้ความหมายว่า ครู คือ ผูท้ ี่ใหค้ วามรู้และอบรมสง่ั สอนให้ ลูกศษิ ยเ์ ป็นบุคคลที่มคี วามสามารถและมีคุณธรรมควบคู่กนั ไป คือ ท้งั ให้ความรู้และใหแ้ นวทางท่ี จะประพฤติตนเป็นคนดีไปดว้ ย รังสรรค์ แสงสุข (2550 : 38) ไดใ้ หค้ วามเห็นวา่ “ครู” คือ ผใู้ หผ้ เู้ ติมเต็ม และผมู้ ีเมตตา ครู คือ ผทู้ ่ีใหค้ วามรู้ไม่จาํ กดั ทุกท่ีทุกเม่ือ ครูตอ้ งเต็มไปดว้ ยความรู้และรู้จกั ขวนขวายหาองค์ความรู้ ใหม่ ๆ สะสมความดีมีบารมมี าก และครูที่ดีจะตอ้ งไม่ปิ ดบงั ความรู้ ควรมีจิตและวญิ ญาณของความ เป็นครู ครู คือ ผเู้ ติมเตม็ การท่ีครูจะเป็ นผูเ้ ติมเต็มไดค้ รูควรจะเป็ นผูแ้ สวงหาความรู้ตอ้ งวิเคราะห์ วจิ ยั วจิ ารณ์และมาบูรณาการความรู้ต่าง ๆ เขา้ ดว้ ยกนั ครู คือ ผทู้ ี่มีเมตตา จะตอ้ งสอนเต็มที่ โดยไม่ มีการข้ีเกียจหรือปิ ดบงั ความรู้ ครูตอ้ งไม่ลาํ เอียง ไม่เบียดเบียนศิษย์ วรรณะ บรรจง (2551 : 1) ครู หมายถึง ผูท้ ่ีไดร้ ับการฝึ กหัดใหม้ ีความรู้เหมาะสมกบั การ ประกอบอาชีพ ท้งั เชิงวิชาการและเชิงวชิ าชีพครู และมคี ุณลกั ษณะเฉพาะตามมาตรฐานของวิชาชีพ ช้นั สูงเพอ่ื ใหม้ ีความพร้อมในพฒั นาผเู้ รียนใหบ้ รรลุเป้าหมายของการศึกษา การพัฒนาความเป็นครูวชิ าชหพี นา้ || 77

พระราชบญั ญตั ิการศกึ ษาแห่งชาติ พุทธศกั ราช 2542 (กระทรวงศึกษาธิการ, 2553) และ ฉบบั ปรับปรุงแกไ้ ขเพิม่ เติม (ฉบบั ท่ี 3) พทุ ธศกั ราช 2553 ไดบ้ ญั ญตั ิความหมายของคาํ ว่า ครู ไวใ้ น ส่วนนาํ ของพระราชบญั ญตั ิว่า “ครู” หมายถึง บุคลากรวิชาชีพซ่ึงทาํ หน้าที่หลกั ทางดา้ นการเรียน การสอนและการส่งเสริมการเรียนรู้ของผเู้ รียนดว้ ยวธิ ีการต่าง ๆ ในสถานศึกษาท้งั รัฐและเอกชน รุ่ง แกว้ แดง (2554 : 1) ครู คือ ผกู้ าํ หนดอนาคตของชาติ ชาติใดกต็ ามท่ีไดค้ รูเป็ นผูม้ ีความรู้ เป็นคนเก่ง เป็นคนเสียสละต้งั ใจทาํ งาน เพ่ือประโยชนข์ องนกั เรียน ชาติน้นั จะไดพ้ ลเมืองที่เก่งและ ฉลาดมศี กั ยภาพและมีความสามารถท่ีจะแข่งขนั กบั ทุกประเทศในโลกได้ หนงั สือพจนะ - สารานุกรมไทย เปล้ือง ณ นคร (2554 : 1) ไดใ้ หค้ วามหมายของคาํ วา่ “ครู” ไวด้ งั น้ี 1) ผมู้ ีความหนกั แน่น 2) ผคู้ วรแก่การเคารพของศิษย์ 3) ผสู้ ง่ั สอน ราชบณั ฑิตสถาน (2557 : 1) พจนานุกรม ฉบบั ราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ไดน้ ิยาม ความหมายคาํ ว่า “ครู” หมายถงึ ผสู้ งั่ สอนศษิ ยห์ รือผถู้ ่ายทอดความรู้ใหแ้ ก่ศษิ ย์ สรุปไดว้ ่า ครู หมายถึง ผูท้ ี่ให้ความรู้ โดยเป็ นผถู้ ่ายทอดความรู้ ผอู้ บรมสง่ั สอนคุณธรรม จริยธรรม สืบสานวฒั นธรรมประเพณี ภูมปิ ัญญาต่าง ๆ เป็ นผจู้ ดั กิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อใหผ้ ูเ้ รียน ไดพ้ ฒั นาตน ในทกั ษะการคิด การฟัง การพูด การอ่าน และการเขียน เป็นผจู้ ดั ประสบการณ์ เพ่ือให้ เกิดการเรียนรู้แก่ผเู้ รียนท้งั ในวทิ ยาการสมยั ใหม่ และวิถกี ารดาํ เนินชีวิตที่เหมาะสม ท้งั น้ีเพ่อื ใหศ้ ษิ ย์ ไดพ้ ฒั นาความเป็ นมนุษยท์ ี่สมบูรณ์ ที่มีสาํ นึกรู้ผิดชอบชว่ั ดี รู้บาปบุญคุณโทษ รู้ประโยชน์ มิใช่ ประโยชน์ 2. ความหมายของคาํ ว่า “อาจารย์” ปัจจุบนั คาํ ว่า “ครู” กบั “อาจารย”์ มกั จะใชป้ ะปนหรือควบคู่กันเสมอ จนบางคร้ังดู เหมือนว่าจะมีความหมายเป็ นคาํ คาํ เดียวกนั แต่ในความเป็ นจริ งแลว้ รากศพั ท์เดิมของคําว่า “อาจารย”์ ไมเ่ หมอื นกบั คาํ วา่ “ครู” และเมอ่ื พจิ ารณาถึงความหมายด้งั เดิมแลว้ ยง่ิ ไม่เหมือนกนั ท่าน พทุ ธทาสภิกขุ (2529 : 93) ไดจ้ าํ แนกความหมายของ “อาจารย”์ เป็น 2 แบบ คือ 1) ความหมายด้งั เดิม หมายถึง ผูฝ้ ึ กมารยาท หรือเป็ นผูค้ วบคุมใหอ้ ยูใ่ นระเบียบวินัย เป็นผรู้ ักษาระเบียบกฎเกณฑต์ ่าง ๆ 2) ความหมายปัจจุบนั หมายถึง ฐานะช้นั สูงหรือช้นั หน่ึงของผทู้ ี่เป็นครู 8หน| า้ ก| า8รพฒั นาความเป็นครวู ิชาชีพ

ในหนังสือพจนานุกรมพุทธศาสตร์ฉบับประมวลธรรมของพระราชวรมุนี (ประยุกต์ ปยตุ ฺโต, 2528 : 185) อธิบายความหมายของอาจารยไ์ ว้ ดงั น้ี 1) ผปู้ ระพฤติการอนั เก้ือกลู แก่ศิษย์ 2) ผทู้ ี่ศิษยพ์ งึ ประพฤติดว้ ยความเอ้ือเฟ้ื อ 3) ผสู้ ง่ั สอนวิชาและอบรมดูแลความประพฤติ แต่ความหมายของคาํ ว่า “อาจารย”์ ตาม ทศั นะของชาวตะวนั ตก จะหมายถึง ผูส้ อนในวิทยาลยั และมหาวิทยาลยั ท่ีมีตาํ แหน่งต่าํ กว่าระดบั ศาสตราจารยแ์ ละเป็ นผูส้ อนที่ต้องรับผิดชอบต่อการสอนนักศึกษาให้เกิดความกา้ วหน้าตาม ประสงคเ์ ฉพาะของการศึกษาท่ีกาํ หนดไว้ เม่อื พจิ ารณาความหมายของคาํ ว่า “อาจารย”์ ตามทศั นะ ของคนไทยกับทัศนะของชาวตะวันตกแลว้ จะเห็นได้ว่า อาจารย์ของชาวตะวันตกจะเน้น ความสาํ คญั ไปที่การสอน คือเป็นผมู้ ีความเชี่ยวชาญในการสอนเฉพาะดา้ น และเป็ นผทู้ ี่ทาํ การสอน ในสถาบนั การศึกษาช้ันสูง แต่ความหมายของคาํ ว่า “อาจารย”์ ตามทัศนะของคนไทย จะมี ความหมายกวา้ งกวา่ คือเป็นท้งั ผูส้ อนวิชาความรู้ อบรมดูแลความประพฤติและเป็ นผทู้ ่ีมีฐานะสูง กวา่ ผเู้ ป็นครู และคาํ ว่า “อาจารย”์ ตามพจนานุกรม ฉบบั ราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ หมายถึง ผสู้ ่งั สอนวชิ าความรู้ คาํ ท่ีใชเ้ รียกนาํ หนา้ ชื่อบุคคลเพ่ือแสดงความยกย่องว่ามีความรู้ในทางใดทางหน่ึง (ราชบณั ฑิตสถาน, 2554 : 1) ศภุ านนั สิทธิเลศิ (2549 : 13) ไดใ้ หค้ วามหมายของอาจารยไ์ วต้ ามบทบาทหนา้ ท่ี 5 ประการคือ 1) อาจารยเ์ ป็นผชู้ ้ีแนะสรรพวทิ ยาการต่าง ๆ เป็นแหลง่ เรียนรู้ และช้ีแนะแหล่งการเรียนรู้ที่ หลากหลายและทา้ ทายความคิดของผเู้ รียน ใหผ้ เู้ รียนไดแ้ สวงหาความรู้ดว้ ยตนเองอยา่ งอสิ ระ 2) อาจารยเ์ ป็นผจู้ ดั กิจกรรมการเรียนรู้ จดั สถานการณ์ จดั บรรยากาศที่เอ้ืออาํ นวยต่อการ เรียนรู้โดยเนน้ ผเู้ รียนเป็นสาํ คญั และจดั ประสบการณ์ใหเ้ กิดการเรียนรู้แก่ผเู้ รียน 3) อาจารยเ์ ป็นผปู้ ลูกฝังระเบียบวินยั อบรมจริยาลกั ษณะนิสยั ที่ดี เช่น ความอดทน ความ มุ่งมนั่ ความขยนั หมน่ั เพียร ความซื่อสัตย์ ความรักงาน ความเสียสละ ค่านิยมท่ีพึงประสงค์ และ ความเป็ นประชาธิปไตย 4) อาจารยเ์ ป็นผอู้ าํ นวยการ เป็นผกู้ าํ กบั ติดตาม และใหค้ าํ ปรึกษาแก่ผเู้ รียนท้งั ดา้ นวิชาการ ดา้ นวิชาชีพ และการใชท้ กั ษะชีวติ ท่ีเหมาะสมและมีคุณภาพ 5) อาจารยเ์ ป็นผพู้ ฒั นาตนเองดว้ ยการศึกษาคน้ ควา้ วิจยั เพื่อแสวงหาความรู้และสร้างองค์ ความรู้ใหม่ ๆ อยา่ งต่อเน่ืองไม่หยดุ นิ่ง ดงั น้นั จึงพอสรุปความหมายของคาํ ว่า “อาจารย”์ ไดว้ ่า “เป็ นผสู้ อนวิชาความรู้และอบรม ความประพฤติของลูกศิษย์ เป็ นผูม้ ีสถานภาพสูงกว่า “ครู” และมกั เป็ นผูท้ ี่ทาํ การสอนในระดบั การพฒั นาความเปน็ ครวู ชิ าชหพี นา้ || 99

วทิ ยาลยั และมหาวทิ ยาลยั ” ในปัจจุบนั น้ีผทู้ ี่ทาํ หนา้ ท่ีสอนไมว่ ่าจะมีคุณวุฒิระดบั ใด ทาํ การสอนใน ระดบั ไหน จะนิยมเรียกว่า “อาจารย”์ เหมือนกนั หมด ซ่ึงมิใช่เรื่องเสียหายอะไร ในทางตรงกนั ขา้ ม กลบั จะเป็นการยกยอ่ งและใหม้ ีความเท่าเทียมกนั กบั คนท่ีประกอบวิชาชีพเดียวกนั ดงั น้นั ส่ิงสาํ คญั ที่สุดมิใช่เป็นคาํ ว่า “ครู” หรือ “อาจารย”์ แต่อยทู่ ่ีการทาํ หนา้ ที่ของตนใหส้ มบูรณ์ที่สุด 3. ความหมายของคาํ ทเี่ กยี่ วกบั ครูและอาจารย์ มหาวทิ ยาลยั รามคาํ แหง (2557 : 16-22) กล่าวถงึ คาํ ท่ีมีความหมายคลา้ ยกบั ครู มีหลายคาํ เช่น 1) อุปัชฌาย์ - ท่านพทุ ธทาสภิกขุ อธิบายความหมายของ “อุปัชฌาย”์ วา่ หมายถึง ผสู้ อน วชิ าชีพ แต่ในปัจจุบนั น้ีหมายถึง พระเถระ ผใู้ หญ่ ท่ีทาํ หนา้ ท่ีเป็นผบู้ วชกลุ บุตรในพระพุทธศาสนา 2) ทิศาปาโมกข์ - หมายถึง อาจารยท์ ่ีมีความรู้และชื่อเสียงโด่งดงั ในสมยั โบราณ ผูม้ ีอนั จะกินจะตอ้ งส่งบุตรหลานของตนไปสู่สาํ นักทิศาปาโมกข์ เพื่อใหเ้ รียนวิชาท่ีเป็ นอาชีพ หรือวิชา ช้นั สูงในสาขาวิชาต่าง ๆ เพื่อกลบั ไปรับหนา้ ที่ทาํ การงานท่ีสาํ คญั ๆ 3) บุรพาจารย์ หรือบูรพาจารย์ คือ อาจารยเ์ บ้ืองตน้ หมายถึง บิดา มารดา ซ่ึงถือว่าเป็ น ครูคนแรกของบุตร ธิดา 4) ปรมาจารย์ คือ อาจารยผ์ เู้ ป็นเอกหรือยอดเยย่ี มในทางวชิ าใดวชิ าหน่ึง 5) ปาจารย์ คือ อาจารยข์ องอาจารย์ ส่วนคาํ ศพั ทใ์ นภาษาองั กฤษมคี วามหมายคลา้ ยกบั คาํ วา่ ครู หรือ Teacher มหี ลายคาํ คือ 1) Teacher หมายถึง ผทู้ ี่ทาํ หนา้ ที่ประจาํ ในโรงเรียนหรือสถาบนั การศึกษา ต่าง ๆ ตรงกบั คาํ ว่า ครู หรือ ผสู้ อน 2) Instructor หมายถึง ผทู้ ี่ทาํ หนา้ ท่ีเป็นผสู้ อนโดยเฉพาะในวทิ ยาลยั หรือมหาวิทยาลยั ตรง กบั คาํ ว่า อาจารย์ 3) Professor (ในประเทศองั กฤษ) หมายถึง ตาํ แหน่งผูส้ อนที่ถือว่าเป็ นตาํ แหน่งสูงสุดใน แต่ละสาขาวิชาในมหาวิทยาลยั ต่าง ๆ แต่ในอเมริกาและแคนาดาใชเ้ ป็ นคาํ นาํ หน้านามสาํ หรับ ผสู้ อนในวิทยาลยั หรือมหาวทิ ยาลยั ต่าง ๆ เช่น 3.1) ผชู้ ่วยศาสตราจารย์ ใชค้ าํ ว่า Assistant Professor 3.2) รองศาสตราจารย์ ใชค้ าํ วา่ Associate Professor 3.3) ศาสตราจารย์ ใชค้ าํ วา่ Professor 4) Lecturer หมายถึง บุคคลผสู้ อนในมหาวิทยาลยั หรือวทิ ยาลยั ตรงกบั คาํ วา่ ผบู้ รรยาย 5) Tutor หมายถึง ผทู้ ี่ทาํ หนา้ ที่สอนนกั ศกึ ษาเป็นกลุม่ เลก็ ๆ หรือรายบุคคล โดยทาํ งานเป็ น ส่วนหน่ึงของผบู้ รรยาย คลา้ ย ๆ กบั ผสู้ อนเสริมหรือสอนกวดวิชา 6) Sophist เป็นภาษากรีกโบราณ หมายถงึ ปราชญผ์ สู้ อนวิชาต่าง ๆ คลา้ ยกบั คาํ วา่ “ทิศาปาโมกข”์ 1ห0นา|้ |ก1า0รพฒั นาความเปน็ ครวู ชิ าชพี

คาํ ที่มีความหมายคลา้ ยกบั ครู ในประเทศไทยคือ คณาจารย์ จากพระราชบญั ญตั ิระเบียบ ขา้ ราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. 2547 (ราชกิจจานุเบกษา, 2547) คาํ ว่า “คณาจารย”์ หมายความว่า บุคลากรซ่ึงทําหน้าที่หลักการด้านการสอนและการวิจัย ในสถานศึกษา ระดบั อุดมศกึ ษาระดบั ปริญญาตรีของรัฐ และมาตรา 40 กล่าวถึงตาํ แหน่งคณาจารยด์ งั ต่อไปน้ี เป็ น ตาํ แหน่งทางวชิ าการ 1) อาจารย์ 2) ผชู้ ่วยศาสตราจารย์ 3) รองศาสตราจารย์ 4) ศาสตราจารย์ ดงั น้นั เมอื่ พิจารณาความหมายของคณาจารย์เห็นว่า “คณาจารย”์ เป็นคาํ ท่ีใชเ้ รียกผสู้ อนใน สถาบนั ระดบั อุดมศึกษาท่ีเท่ากบั หรือสูงกว่าระดบั ปริญญาตรีเท่าน้นั จึงสรุปได้ความหมายของ ตาํ แหน่งทางวชิ าการของคณาจารย์ ดงั น้ี 1) ผชู้ ่วยศาสตราจารย์ ใชอ้ กั ษรย่อว่า “ผศ.” เป็ นตาํ แหน่งทางวิชาการ สาํ หรับผูส้ อนใน ระดบั อุดมศึกษาที่มคี วามรู้ความชาํ นาญในสาขาวิชาที่สอน โดยมีผลงานวิชาการผา่ นเกณฑป์ ระเมิน ตามวิธีการของสาํ นกั งานคณะกรรมการอุดมศึกษา 2) รองศาสตราจารย์ ใชอ้ กั ษรย่อว่า “รศ.” เป็ นตาํ แหน่งทางวิชาการสําหรับผูส้ อนใน ระดบั อดุ มศกึ ษาท่ีมีความรู้ความเชี่ยวชาญในสาขาวชิ าท่ีสอนสูงกวา่ ตาํ แหน่งผชู้ ่วยศาสตราจารย์ แต่ ต่าํ กว่าตาํ แหน่งศาสตราจารย์ 3) ศาสตราจารย์ ใช้อักษรย่อว่า “ศ.” เป็ นตาํ แหน่งทางวิชาการสําหรับผูส้ อนใน ระดับอุดมศึกษาท่ีมีความรู้ความชาํ นาญอย่างยอดเยย่ี มในสาขาวิชาท่ีสอนสูงกว่าตาํ แหน่งรอง ศาสตราจารย์ และถอื วา่ เป็นตาํ แหน่งสูงสุดทางวชิ าการ ความสําคญั ของครู ครูเป็นผมู้ ีพระคุณคลา้ ยบิดามารดา คือ เป็นผูอ้ บรมส่งั สอนถ่ายทอดวิชาความรู้ให้ รวมท้งั ให้ความรัก ความเมตตาต่อศิษยท์ ุกคน นับไดว้ ่าครูเป็ นผูเ้ สียสละท่ีไม่แพบ้ ุพการี ครูจึงเป็ น ปูชนียบุคคลที่มีความสําคัญอย่างมาก ในการให้การศึกษาเรียนรู้ ท้งั ในด้านวิชาการ และ ประสบการณ์ ตลอดเป็ นผมู้ ีความเสียสละ ดูแลเอาใจใส่ สงั่ สอนอบรมใหเ้ ด็กไดพ้ บกบั แสงสว่าง แห่งปัญญาอนั เป็ นหนทางแห่งการประกอบอาชีพเล้ียงดูตนเอง รวมท้งั นาํ พาสังคม เศรษฐกิจ การเมือง การปกครองของประเทศชาติก้าวไปสู่ความเจริญรุ่งเรือง ฉะน้ันจึงกล่าวได้ว่าครูมี การพฒั นาความเปน็ ครวู ิชาหชนพี า้ ||1111

ความสาํ คญั การพฒั นาประเทศ โดยมีความสาํ คญั ต่อการพฒั นาบุคคล ต่อการพฒั นาเศรษฐกิจ ต่อการพฒั นาสงั คม ต่อการพฒั นาการเมืองการปกครองดงั น้ี 1. ความสําคญั ของครูต่อการพฒั นาบุคคล จากพระราโชวาทของสมเด็จพระบรมโอรสสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ในพิธี พระราชทานปริญญาบตั รแก่ผสู้ าํ เร็จการศึกษาจากวิทยาลยั ครู ณ อาคารใหม่สวนอมั พร วนั พุธท่ี 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2523 มากล่าวในท่ีน้ี ดงั ปรากฏขอ้ ความตอนหน่ึงวา่ “...หนา้ ท่ีของครูน้นั เป็นหนา้ ที่ที่มคี วามสาํ คญั ยง่ิ เพราะเป็นการปลูกฝังความรู้ ความคิด และจิตใจใหแ้ ก่เยาวชน เพ่ือท่ีจะไดเ้ ติบโตข้ึนเป็นพลเมืองท่ีดีและมีประสิทธิภาพของประเทศชาติ ในกาลขา้ งหนา้ ผเู้ ป็นครูจึงจดั ไดว้ ่าเป็นผมู้ ีบทบาทอยา่ งสาํ คญั ในการสร้างสรรคบ์ นั ดาลอนาคตของ ชาติบา้ นเมอื ง...” และอีกตอนหน่ึงเป็นพระราโชวาทของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราช - กุมารี ในพิธีพระราชทานปริญญาบตั รแก่ผูส้ าํ เร็จการศึกษาจากวิทยาลยั ครู ณ อาคารใหม่สวน อมั พร วนั พธุ ท่ี 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2526 ความตอนหน่ึงว่า “...อาชีพครูถึงว่าสาํ คญั อยา่ งยง่ิ เพราะครูมบี ทบาทสาํ คญั ในการพฒั นาประเทศใหเ้ จริญ มนั่ คง และก่อนที่จะพฒั นาบา้ นเมืองใหเ้ จริญไดน้ ้ัน จะตอ้ งพฒั นาคน ซ่ึงก็ไดแ้ ก่เยาวชนของชาติ เสียก่อน เพื่อใหเ้ ยาวชนเติบโตเป็นผใู้ หญ่ท่ีมีคุณค่าสมบูรณ์ทุกดา้ น จึงจะสามารถช่วยกนั สร้างความ เจริญใหแ้ ก่ชาติต่อไปได้ ...” พระราโชวาทของท้งั 2 พระองค์ดงั กล่าว สามารถสรุปความไดว้ ่า ผูท้ ี่เป็ นครูน้นั มี ความสาํ คญั อยา่ งมาก เพราะครูเป็ นผปู้ ลูกฝังความรู้สึกความคิดและจิตใจและพฒั นาเยาวชนใหม้ ี ความเจริญในทุก ๆ ดา้ น เพ่อื ใหเ้ ยาวชนเหล่าน้นั เป็นกาํ ลงั สาํ คญั ในการพฒั นาชาติบา้ นเมืองต่อไป จากพระราโชวาทของท้งั 2 พระองคต์ ามที่ไดอ้ ญั เชิญมาน้ี เป็ นเครื่องยืนยนั ให้เห็นถึงความสาํ คญั ของบุคคลที่เป็ นครูท่ีมีต่อความเจริญของบุคคลและชาติบา้ นเมืองเป็ นอย่างยิง่ ท้งั น้ีเพราะชาติ บา้ นเมืองจะมีความเจริญมนั่ คงอยไู่ ด้ ก็เพราะประชาชนในชาติไดร้ ับการพฒั นาอย่างถูกวิธี การ พฒั นาคนจะดาํ เนินไปอยา่ งถกู ตอ้ งก็เพราะมรี ะบบการศึกษาท่ีดี และระบบการศึกษาจะดาํ เนินไป อยา่ งมีประสิทธิภาพกเ็ พราะมีครูที่มคี ุณภาพ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลยั รามคาํ แหง (มหาวิทยาลยั รามคาํ แหง, 2557 : 16-22) ได้ เปรียบเทียบความสาํ คญั ของครูต่อบุคคลในอดีตและปัจจุบนั ว่าครูมคี วามสาํ คญั ต่อบุคคลหลายดา้ น ดงั น้ี 1) จาํ นวนครู ในอดีตจาํ นวนครูมนี อ้ ย คนท่ีจะมาเป็นครูไดน้ ้นั จะตอ้ งมกี ารคดั เลอื กผทู้ ี่มีสติปัญญา ห1น2า้ ||1ก2ารพฒั นาความเปน็ ครวู ชิ าชพี

ดี และมนี ิสยั เหมาะสมท่ีจะเป็นครูสามารถประพฤติปฏิบตั ิตนใหเ้ ป็นแบบอยา่ งแก่ลกู ศษิ ยไ์ ด้ ดงั น้ัน ความสาํ คญั ของครูจึงมมี าก ในปัจจุบนั หลกั สูตรการเรียนการสอนในระดบั ต่าง ๆ มีมาก และแต่ละ สาขาวชิ าก็จะมีครูเฉพาะสาขาวิชาทาํ การสอนในวิชาน้ัน ๆ อยู่ นักเรียนจะมีโอกาสไดเ้ รียนกบั ครู หลาย ๆ คน ทาํ ใหค้ วามผูกพนั ระหว่างครูกบั นักเรียนลดนอ้ ยลง นกั เรียนจะไม่ค่อยเห็นคุณค่า ความสาํ คญั ของครูเท่าใดนกั 2) หลกั สูตรการสอน ในอดีต “ตวั ครู” คือ “หลกั สูตร” ครูมีความสามารถในเรื่องใด หรือมีวิธีการสอนอยา่ ง ใดกส็ อนกนั ไปเช่นน้นั ครูมคี วามสาํ คญั มากในการที่จะดูแลปรับปรุงพฤติกรรมของเดก็ ในปัจจุบนั หลกั สูตรการเรียนการสอนในระดบั ต่าง ๆ มีมาก และแต่ละสาขาวิชาก็จะมีครูเฉพาะสาขาวิชาทาํ การสอนในวิชาน้นั ๆ อยู่ นกั เรียนจะมีโอกาสได้ เรียนกบั ครูหลาย ๆ คน ทาํ ใหค้ วามผกู พนั ระหว่าง ครูกบั นกั เรียนลดนอ้ ยลง นกั เรียนจะไม่ค่อยเห็นคุณค่าความสาํ คญั ของครูเท่าใดนกั 3) จาํ นวนนกั เรียน ในอดีตจาํ นวนประชากรมีนอ้ ยกว่าปัจจุบนั มาก ผทู้ ่ีสนใจจะเรียนหนังสือก็มีจาํ นวนไม่ มาก ครูผูส้ อนแต่ละคนสามารถดูแลอบรมนกั เรียนไดอ้ ย่างทว่ั ถึง มีความผกู พนั ซ่ึงกนั และกนั ใน ปัจจุบนั จาํ นวนนกั เรียนในแต่ละระดบั แต่ละหอ้ งมีมากข้ึน ครูบางคนตอ้ งสอนนักเรียนหลายหอ้ ง เมอื่ สอนหมดชว่ั โมงหน่ึงกต็ อ้ งรีบไปสอนต่ออกี หอ้ งต่อไป ทาํ ใหค้ วามผกู พนั ใกลช้ ิดกนั ระหวา่ งครู กบั ลูกศิษยล์ ดนอ้ ยลงตามลาํ ดบั 4) อนาคตของศิษย์ ในอดีตคนท่ีมีโอกาสไดศ้ กึ ษาเลา่ เรียนเกือบทุกคนจะไดด้ มี งี านทาํ ในปัจจุบนั คนที่เรียน หนงั สือมมี ากข้ึน เมอ่ื เรียนสาํ เร็จแลว้ ตอ้ งแยง่ กนั หางานทาํ แต่งานมจี าํ นวนนอ้ ย เพราะฉะน้นั คนท่ี เรียนสาํ เร็จแลว้ ไม่มงี านทาํ จะมมี าก และเป็นพวกท่ีไมเ่ ห็นความสาํ คญั ของครูเท่าไรนกั 5) ความรู้สึกของศิษยแ์ ละผปู้ กครอง ในอดีตลกู ศิษยเ์ รียนจบมีงานทาํ ดี ๆ ท้งั ลูกศิษยแ์ ละผปู้ กครองมกั จะนึกถึงบุญคุณครูที่ เค่ียวเข็ญและส่งั สอนมา ในปัจจุบนั ลูกศิษยม์ กั จะไม่นึกถึงบุญคุณครูเท่าไรนัก เพราะครูไม่ได้ ใกลช้ ิดสงั่ สอนอบรมลกู ศิษยเ์ ช่นครูในอดีต สรุปว่า ครูมีหนา้ ที่สาํ คญั ในการพฒั นาบุคลากรของชาติใหม้ คี ุณภาพ มคี ุณลกั ษณะทพ่ี ึง ประสงค์ โดยผา่ นกระบวนการเรียนรู้ต่าง ๆ ที่ช่วยฝึกฝน ขดั เกลา เสริมสร้าง พฒั นาบุคคลใหม้ ี ความรู้ในวทิ ยาการต่าง ๆ มีทกั ษะชาํ นาญการในวชิ าเฉพาะดา้ นเพอ่ื การประกอบอาชีพ ปลกู ฝัง ความสาํ นึกรับผดิ ชอบต่อหนา้ ที่ที่พึงกระทาํ ต่อตนเองและสงั คมตลอดจนประเทศชาติในการรักษา ความมน่ั คงและเอกราชของประเทศ นอกจากน้ี ผปู้ ระกอบวชิ าชีพครูยงั มีหนา้ ที่อบรมบ่มนิสยั การพฒั นาความเป็นครูวชิ าชหพี นา้ || 1133

บุคคลตลอดจนเยาวชนของชาติใหม้ ีคุณสมบตั ิที่ดี เช่น ขยนั ซื่อสตั ย์ สุจริต ประหยดั พ่งึ ตนเองและ ทาํ งานร่วมกบั ผอู้ ่ืนได้ มีมารยาทดี มอี ริ ิยาบถเหมาะสมกบั กาลเทศะ มคี วามรักชาติ มคี วามสามารถ ในการเผชิญปัญหาและแกป้ ัญหาดว้ ยสติปัญญา และความมนั่ คงแห่งอารมณ์ สามารถนาํ ขอ้ คิดขอ้ ปฏบิ ตั ิทางศาสนาท่ีตนนบั ถือมาใชเ้ ป็นแนวทางในการดาํ เนินชีวติ อยา่ งสนั ติสุขได้ 2. ความสําคญั ของครูต่อการพฒั นาเศรษฐกจิ สถาบนั ไอเอม็ ดี (IMD : International Institute for Management Development, 2553) ใน ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ไดส้ รุปผลความสามารถทางการแข่งขนั ของประเทศต่าง ๆ (World Competitiveness) ในพ.ศ. 2552 โดยสาํ รวจจาก 52 ประเทศ ซ่ึงประเทศไทยน้นั ภาพรวม ความสามารถทางการแข่งขนั ดา้ นประสิทธิภาพทางดา้ นเศรษฐกจิ (Economic Performance) ประเทศไทยอยทู่ ี่อนั ดบั ที่ 14 โดยในปี น้ีไทยถูกปรับอนั ดบั ลดลงหลงั จากที่ข้ึนอยา่ งต่อเนื่อง นบั ต้งั แต่พ.ศ. 2549 ที่ลงไปอยอู่ นั ดบั ท่ี 19 จนพ.ศ. 2551 ข้ึนมาที่อนั ดบั ที่ 12 แลว้ ถูกปรับลดลงอกี คร้ังใน พ.ศ. 2553 การจดั การศึกษาในปัจจุบัน มีปัญหาเช่นเดียวกนั กับระบบเศรษฐกิจ เพราะเป็ นจดั การศกึ ษาบนพ้นื ฐานของเศรษฐกิจแบบตลาดเสรี ดว้ ยเหตุว่ามนุษยส์ ่วนใหญ่มีความรู้ชุดเดียวกนั การจดั หลกั สูตรการศึกษา จึงตอ้ งสอดคลอ้ งกบั ความตอ้ งการของมนุษย์ เมื่อมนุษยส์ ่วนใหญ่เห็น ผิดเป็ นชอบ การจดั การศึกษาก็เป็ นส่ิงที่ไม่ถูกตอ้ งตามไปดว้ ย แต่หากมนุษยส์ ่วนใหญ่เห็นว่า ถูกตอ้ งแลว้ เพราะตรงกับความต้องการของคนส่วนใหญ่ที่ไม่ได้ขดั เกลาความรู้ใหถ้ ึง “ความ ถูกตอ้ งที่แทจ้ ริง” ก็ควรท่ีจะมีการปรับหลกั สูตรการศึกษาเสียใหม่ การแกไ้ ขปัญหาเศรษฐกิจ โดยใช้แนวทางเศรษฐกิจพอเพียง เพ่ือให้มนุษยส์ ามารถ พ่ึงตนเองได้ ก็เท่ากบั ว่าไดช้ ่วยต้ังคาํ ถามว่า การศึกษาแบบใดท่ีสามารถพ่ึงตนเองได้ คาํ ตอบท่ี เหมือนกนั และเป็นแนวทางเดียวกนั ของท้งั 2 สิ่ง คือ การคาํ นึง ถึงพ้ืนฐานทางจริยธรรม เพื่อเป็ น พ้ืนฐานในการมีความรู้ที่ถกู ตอ้ ง และยกระดบั ความรู้ ให้เขา้ ถึงความรู้แทจ้ ริงที่ไม่เปล่ียนแปลงได้ หนา้ ท่ีของการจดั การศกึ ษาและหนา้ ที่ของเศรษฐกิจพอเพียง คือ ทาํ การลดส่วนเกินที่พอกพูนจาก ความไมร่ ู้ และความตอ้ งการเกินพอดีใหอ้ ยใู่ นระดบั ที่เหมาะสม เช่น ส่ิงมีชีวิตท่ีอาศยั อยู่ในโลกใบ เดียวกนั น้ี ไม่ว่าจะเป็ นนายทุนหรือชนช้นั แรงงานท้งั ท่ีมีความรู้สูงและความรู้ต่าํ ก็ตอ้ งประสบ ชะตาเดียวกนั คือ ความทุกขย์ ากและความขดั แยง้ ความทุกขแ์ ละความขดั แยง้ ก็จะทบั ถมลงบน สิ่งมชี ีวติ ท้งั หลาย ซ่ึงความรู้แบบทุนนิยมประชาธิปไตย หรือสงั คมนิยม ก็ไม่อาจแกไ้ ขปัญหาได้ หากเราไม่รู้ตน้ ตอของปัญหา การแกไ้ ขก็คือ ใชช้ ีวิตแบบพอเพียงเคารพในหน้ีบุญคุณของมนุษย์ 1ห4นา้| |ก1า4รพฒั นาความเปน็ ครวู ชิ าชพี

และสิ่งแวดลอ้ ม การช่วยเหลอื กนั เพราะเป็นหนา้ ที่ตามธรรมชาติ ท้งั หมดน้ีคือจุดหมายของการจดั การศึกษาแบบเศรษฐกิจพอเพยี ง ปรียานุช พิบูลสราวุธ (2549 : 13-15) กล่าวไวโ้ ดยสรุปว่า ควรส่งเสริมให้ครู อาจารยม์ ี ความรู้ ความเขา้ ใจเก่ียวกบั หลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งอยา่ งถ่องแทก้ ่อน เพื่อเป็นแบบอยา่ งท่ี ดีใหแ้ ก่ศิษย์ ครูจะปฏิบตั ิตนเองและสอนนกั เรียนไปพร้อมกนั ในเรื่องของการอยอู่ ย่างพอเพียง รู้จกั เลอื กรับและต่อยอดองคค์ วามรู้ที่มีอยู่ หมนั่ ศึกษาเพ่ิมพูนความรู้ทีละข้นั ตอนไม่กา้ วกระโดด รู้จกั พิจารณาและรู้จักแก้ไขปัญหาอย่างรอบคอบและมีเหตุผล ประเมินความรู้และสถานการณ์อยู่ ตลอดเวลา เตรียมพร้อมท่ีจะรับมือกบั สภาพและผลจากการเปลีย่ นแปลงในมติต่าง ๆ ได้ การทาํ ให้ นกั เรียนรู้จกั ความพอเพียง ดว้ ยการปลูกฝัง อบรม บ่มเพาะจนเป็ นนิสัย ให้เป็ นคนที่มีความสมดุล ทางเศรษฐกิจ สงั คม สิ่งแวดลอ้ มและวฒั นธรรม โดยสอดแทรกปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงใหเ้ ขา้ เป็ นส่วนหน่ึงของหลกั สูตร และสาระการเรียนรู้ต่าง ๆ เพ่ือสอนใหเ้ ขารู้จกั การใชช้ ีวิตไดอ้ ยา่ ง พอเพียง เห็นคุณค่าของทรัพยากรต่าง ๆ รู้จักอยู่ร่วมกบั ผูอ้ ื่น รู้จกั เอ้ือเฟ้ื อเผอ่ื แผ่และแบ่งปัน มี จิตสาํ นึกรักษ์ส่ิงแวดลอ้ ม เห็นคุณค่าของวฒั นธรรม ประเพณี และค่านิยมของความเป็ นไทย ท่ามกลางการเปล่ียนแปลงต่าง ๆ รู้ว่าตนเองเป็ นองคป์ ระกอบหน่ึงในส่ิงแวดลอ้ ม และวฒั นธรรม ของโลก การกระทาํ ของตนยอ่ มส่งผลและเชื่อมโยงกบั สภาพแวดลอ้ มในโลกที่ตนเองเป็ นสมาชิก อยู่ ครู อาจารยจ์ ะตอ้ งรู้จกั บูรณาการสาระในการเรียนการสอนใหน้ กั เรียนเห็นถงึ ความเช่ือมโยงใน มิติต่าง ๆ ท้งั ดา้ นส่ิงแวดลอ้ ม วฒั นธรรม สงั คมและเศรษฐกิจ ตอ้ งใชค้ วามรู้และคุณธรรมเป็นปัจจยั ในการจดั การเรียนรู้ เร่ิมตน้ และปลูกฝังโดยผา่ นกิจกรรมต่าง ๆ ในสถานศึกษา เช่น การส่งเสริม ประเพณีและวฒั นธรรม การอนุรักษ์สิ่งแวดลอ้ ม การกาํ จดั ขยะ การสาํ รวจและอนุรักษท์ รัพยากร ของชุมชน วิทยากร เชียงกลู (2552 : 1) กลา่ วว่า การจดั การศกึ ษาเป็นการพฒั นาทุนมนุษยแ์ ละทุนทาง สงั คมท่ีเป็นปัจจยั สาํ คญั ที่สุดในกระบวนการพฒั นาทางเศรษฐกิจสังคม ประเทศตอ้ งจดั การศึกษา ใหท้ ว่ั ถึงอยา่ งมปี ระสิทธิภาพ/คุณภาพ ทาํ ให้ประชากรส่วนใหญ่มีความรู้ความสามารถทกั ษะและ เป็ นพลเมืองท่ีรับผิดชอบ จึงจะสามารถแก้ไขปัญหาและพัฒนาเศรษฐกิจสังคมให้ประสบ ความสาํ เร็จได้ สรุปไดว้ ่า ผปู้ ระกอบวชิ าชีพครู มีหนา้ ท่ีสร้างพลเมืองชาติใหเ้ ป็นทรัพยากรมนุษยท์ ี่ สอดคลอ้ งกบั ความตอ้ งการของระบบเศรษฐกิจไทยและโลก ในรูปของ “กาํ ลงั คน” โดยเตรียม บุคคลเขา้ สู่วงการอาชีพต่าง ๆ โดยพฒั นาศกั ยภาพของบุคคลใหม้ ีทกั ษะ ความชาํ นาญ มีเทคนิค วธิ ีการในการพฒั นางานอาชีพ มคี วามคิดในการสร้างงานดว้ ยตนเอง โดยวธิ ีการที่ผปู้ ระกอบวชิ าชีพ ครูสามารถช่วยพฒั นาผเู้ รียนได้ จะผา่ นกิจกรรมการเรียนรู้ต่าง ๆ ท่ีฝึกใหผ้ เู้ รียนมีความรบั ผดิ ชอบ การพัฒนาความเป็นครวู ชิ าชหพี นา้||1155

ตนเองในการเรียนรู้เต็มเวลา เตม็ หลกั สูตร โดยไม่เกิดความสูญเปล่าทางการศกึ ษา ส่งเสริมให้ ผเู้ รียนไดใ้ ชเ้ วลาวา่ งใหเ้ กิดประโยชน์สูงสุด ส่งเสริมการออมทรัพย์ สร้างนิสยั การประหยดั อดออม เป็ นตน้ 3. ความสําคญั ของครูต่อการพฒั นาสังคม จากรายงานการวจิ ยั เร่ืองภาพการศกึ ษาไทยในอนาคต 10-20 ปี และสภาวะการศกึ ษา ไทย พ.ศ. 2550-2551 ปัญหาความเสมอภาค และคุณภาพของการศึกษาไทย พบว่าสมรรถนะ การศึกษาของไทยปัจจุบนั มีแนวโนม้ ตกต่าํ ลงเรื่อย ๆ และจะยงั คงต่อเนื่องเช่นน้ีในอนาคต ดงั จะ เห็นไดจ้ ากการจดั อนั ดบั โดยสถาบนั นานาชาติวา่ ดว้ ยการพฒั นา การจดั การ (International Institute for Management Development : IMD) ระหว่าง พ.ศ. 2547-2550 อนั ดบั การศึกษาไทยอยใู่ นอนั ดบั ท่ี 48, 46, 48 และ 46 จากจาํ นวน 60, 60, 61 และ 55 ประเทศตามลาํ ดบั (พณิ สุดา สิริธรังศรี, 2552 : 93-94 ; วิทยากร เชียงกลู , 2552 : 14-16) นอกจากน้ียงั พบวา่ ปัญหาท่ีตอ้ งการแกไ้ ขอยา่ งเร่งดว่ นของ การศึกษาไทย ไดแ้ ก่ ปัญหาความไม่เสมอภาคในการไดร้ ับบริการทางการศึกษา ปัญหาการพฒั นา คุณภาพในการจดั การศึกษา ปัญหาการพฒั นาครูอาจารยแ์ ละบุคคลากรทางการศกึ ษา และปัญหาที่ สืบเนื่องมาจากการปฏิรูปการศกึ ษา ฯลฯ (การปฏริ ูประบบการศึกษาไทยปัจจุบนั , 2552 : 3) สรุปไดว้ ่า ครูเป็นผสู้ ร้างโอกาสใหแ้ ก่คนทุกเพศทุกวยั ในสงั คมสามารถเขา้ ถึงการศึกษาได้ ต้งั แต่เกิดถงึ ตาย ช่วยสร้างคนที่มีคุณภาพสู่สงั คม ซ่ึงนบั เป็นกญุ แจดอกสาํ คญั ในการใหส้ งั คมกา้ ว ไปสู่สงั คมแห่งการเรียนรู้ และสงั คมแห่งการเรียนรูน้ ้ีเองจะนาํ พาสงั คมไปสู่การเป็นสงั คมคุณภาพ สงั คมแห่งภูมิปัญญาและสงั คมแห่งความสมานฉนั ทแ์ ละเอ้ืออาทร ซ่ึงเป็นสภาพสงั คมที่พงึ ประสงค์ ฉะน้นั จะเห็นไดว้ า่ ความรู้ท่ีผปู้ ระกอบวิชาชีพครูใหแ้ ก่บุคคลในสงั คม จะเป็นรากฐานในสร้าง ความมน่ั คงใหส้ งั คม และวิธีการที่ผปู้ ระกอบวชิ าชีพครูสามารถช่วยพฒั นาบุคคลในสงั คมไดน้ ้นั นอกจากการอบรมบ่มนิสยั เยาวชนในสถานศกึ ษาใหม้ คี ณุ ภาพดว้ ยกิจกรรมการเรียนรู้ต่าง ๆ แลว้ ยงั สามารถทาํ การหนา้ ท่ีผา่ นความเป็นผนู้ าํ ผรู้ ิเร่ิม กระตุน้ ใหบ้ ุคคลในสงั คมต่ืนตวั ในการปรับปรุง ชีวิตความเป็นอยใู่ นสงั คมใหด้ ีข้ึน ท้งั ในดา้ นการดูแลสุขภาพอนามยั การปฏิบตั ิตามขนบธรรมเนียม ประเพณีการสืบสานวฒั นธรรมทด่ี ีงาม การรักษามรดกความเป็นไทย ตลอดจนการแกป้ ัญหาความ ขดั แยง้ ต่าง ๆ โดยสนั ติวิธี 4. ความสําคญั ของครูต่อการพฒั นาการเมืองการปกครอง ไมว่ า่ จะเป็นอดีต ปัจจุบนั หรืออนาคต ครูยอ่ มมีความสาํ คญั ต่อสงั คมและประเทศชาติ กลา่ วคือ นอกจากครูจะตอ้ งมหี นา้ ที่เป็นผสู้ อนนกั เรียนใหม้ คี วามรู้ ความสามารถดา้ นวิชาการต่าง ๆ 1ห6นา้| |ก1า6รพฒั นาความเปน็ ครวู ชิ าชพี

แลว้ ครูยงั ตอ้ งรับบทบาทในการพฒั นาประเทศชาติ ในดา้ นต่าง ๆ อกี เช่น การพฒั นาสงั คม การเมือง ศาสนาและวฒั นธรรม ชุลีพร เทวรัตน์ (2557 : 1) กล่าวว่า ครูตอ้ งรับบทบาทในการสร้างสังคมใหม้ ีความ เจริญกา้ วหนา้ หากครูใหก้ ารศึกษาแก่สมาชิกของสงั คมอยา่ งไร สงั คมก็จะเป็นอยา่ งน้นั เช่น การให้ การศกึ ษาเร่ืองระบอบประชาธิปไตยอยา่ งถกู ตอ้ ง สงั คมกจ็ ะเป็นประชาธิปไตย เกรียงศกั ด์ิ เจริญวงศศ์ กั ด์ิ (2557 : 1) กล่าวว่า ครูนกั ประชาธิปไตย เป็ นจุดเริ่มตน้ สร้าง สังคมประชาธิปไตย จําเป็ นต้องส่งเสริ มให้คนไทยมีแนวคิดและวิถีปฏิบัติในกรอบของ ประชาธิปไตย เพื่อลดปัญหาท่ีอาจจะเกิดข้ึนในอนาคต โดยเริ่มจากการปลูกฝังต้ังแต่ยงั เด็ก ปัจจยั สาํ คญั ท่ีมสี ่วนค่อนขา้ งมากต่อการสร้างและหล่อหลอมเด็กไทยใหม้ ีแนวคิดและพฤติกรรม แบบประชาธิปไตยคือ ครูผสู้ อนจาํ เป็นตอ้ งพฒั นาตนเองใหเ้ ป็นนกั ประชาธิปไตย เพอื่ ใหผ้ เู้ รียนเห็น แบบอยา่ งท่ีดี อนั จะช่วยใหก้ ารปลูกฝังแนวคิดและวิธีปฏบิ ตั ิแบบประชาธิปไตยมีประสิทธิภาพมาก ข้ึน ครูนักประชาธิปไตย หมายถึง ครูท่ีมีค่านิยม แนวคิดและพฤติกรรมการเห็นคุณค่าความเป็ น มนุษย์ เคารพในสิทธิส่วนบุคคล และมีส่วนร่วมและการตดั สินใจในนามกลุ่ม ใชส้ ิทธิของตนและ กลุ่มตามระบอบประชาธิปไตยในทางที่ถูกต้อง เกิดประโยชน์สูงสุดในภาพรวม และมีความ ปรารถนาท่ีจะเป็ นแบบอย่างในการถ่ายทอดแนวคิดประชาธิปไตยสู่ผูเ้ รียนและคนในสังคม ลกั ษณะของครูนกั ประชาธิปไตยมีดงั น้ี 4.1 เห็นคุณค่าความเป็ นมนุษย์ พ้ืนฐานของแนวคิดประชาธิปไตยคือ การเห็นคุณค่าของมนุษย์ ครูนักประชาธิปไตย จะเขา้ ใจและเห็นคุณค่าในเอกลกั ษณ์ของแต่ละบุคคล ที่แมม้ ีความแตกต่างกนั ตามฐานะเกียรติยศ รูปร่างหนา้ หรือเช้ือชาติ ฯลฯ และปฏิบตั ิต่อทุกคนอยา่ งเหมาะสมและเท่าเทียม โดยเคารพในสิทธิ เสรีภาพของผอู้ น่ื และรู้จกั ใชส้ ิทธิเสรีภาพของตนในขอบเขตท่ีเหมาะสม 4.2 เคารพในสิทธสิ ่วนบุคคล ครูนกั ประชาธิปไตยยอ่ มรู้จกั ที่จะใชส้ ิทธิเสรีภาพของตนในขอบเขตที่เหมาะสม โดย ไม่ล่วงละเมิดหรือลิดรอนสิทธิเสรีภาพส่วนบุคคลของผอู้ ื่นท่ีพึงมี จนทาํ ใหผ้ อู้ ่ืนเดือนร้อนหรือ ไม่ไดใ้ ชส้ ิทธิเสรีภาพของตนเองอยา่ งที่ควรจะเป็น หรือกีดกนั ไมใ่ หเ้ กิดการแสดงความคิดเห็นและ การกระทาํ ที่แตกต่างจากตนหรือกลุ่มของตน การพัฒนาความเป็นครวู ชิ าชพี หน|า้ 1| 177

4.3 ใช้สิทธใิ นการแสดงความคดิ เห็นและเคารพต่อการตดั สินใจของกล่มุ ครูนกั ประชาธิปไตยควรใชส้ ิทธิในการเขา้ ไปมสี ่วนแสดงความคิดเห็นในกลุ่ม แต่ใน ขณะเดียวกนั ควรเคารพในมติของกลุ่ม ซ่ึงตอ้ งอยภู่ ายใตค้ วามถูกตอ้ ง และไมล่ ดสิทธิของกลุ่มคนท่ี มีเสียงขา้ งน้อย นั่นหมายความถึง ครูตอ้ งมีลกั ษณะของผูท้ ี่มีความยุติธรรม ไม่ลาํ เอียง และรักษา ความถกู ตอ้ งร่วมดว้ ยแนวทางพฒั นาสู่การเป็นครูนกั ประชาธิปไตย 4.4 ทาํ ความเข้าใจในหลกั การและแนวคดิ ประชาธิปไตย ครูควรเร่ิมศกึ ษาหลกั การและแนวคิดประชาธิปไตยท่ีถูกตอ้ ง โดยสามารถศึกษาจาก หนังสือหรือเอกสารที่อธิบายถึงแนวคิดของประชาธิปไตย และวิธีการปฏิบตั ิตนในฐานะท่ีอยู่ ภายใตร้ ะบอบการปกครองแบบประชาธิปไตย 4.5 กล้าที่จะเปลย่ี นแปลงไปสู่ส่ิงท่ดี ขี ึน้ ครูควรเป็ นผูท้ ี่กลา้ เสนอความคิดเห็น และมีส่วนร่วมตัดสินใจในส่ิงต่างๆ อย่าง ถูกตอ้ งชอบธรรม และเกิดประโยชนต์ ่อตนผอู้ ่ืนในสงั คมโดยกา้ วขา้ มอุปสรรคความกลวั ต่างๆ เช่น กลวั จะไมไ่ ดร้ ับการยอมรับ กลวั ท่ีจะแปลกแยกจากผอู้ ่นื กลวั ไม่มีเกียรติ กลวั การดูถูกเหยียดหยาม ฯลฯ เพราะความกลวั เป็นอปุ สรรคของการพฒั นาความเป็นนกั ประชาธิปไตย 4.6 เปิ ดกว้างทางความคดิ ครูไม่ถือเอาความคิดเห็นของตนเป็ นใหญ่ แต่ควรเปิ ดกวา้ งท่ีจะให้ผูอ้ ่ืนแสดง ความเห็นไดห้ ลากหลาย และเป็ นผูฟ้ ังที่ดี เช่น รับฟังความคิดเห็นของนกั เรียนหรือกลุ่มครูดว้ ย กนั เอง แมค้ วามคิดเห็นต่าง ๆ จะไม่สอดคลอ้ งกบั ส่ิงท่ีครูไดค้ ิดไว้ ซ่ึงสามารถที่จะถกเถียงกนั ใน ตอนทา้ ยได้ 4.7 เห็นคุณค่าความแตกต่าง ครูควรพฒั นามุมมองในเร่ืองการเห็นคุณค่าของแต่ละบุคคล ท่ีมีความคิด วฒั นธรรม เช้ือชาติ ที่แตกต่างกัน โดยไม่ละท้ิงหรื อมองขา้ มคุณค่าของกลุ่มคนต่าง ๆ แต่นําส่วนทีดีมา ประสานกนั เพื่อก่อใหเ้ กิดประโยชนแ์ ละความสงบสุข 4.8 ร่วมวพิ ากษ์และเสนอในกจิ กรรมต่าง ๆ ไม่ไดห้ มายถึงการเขา้ ร่วมชุมนุมเรียกร้องประชาธิปไตยเท่าน้ัน แต่หมายถึงกิจกรรม 1ห8นา|้ |ก1า8รพฒั นาความเปน็ ครวู ชิ าชพี

ต่าง ๆ ท่ีครูสามารถเขา้ มีส่วนร่วมไดต้ ามบทบาทหนา้ ที่ เช่น การแสดงความคิดเห็นในการพฒั นา โรงเรียน การพฒั นาชุมชน การวิพากษว์ ิจารณ์และเสนอแนวทางออกให้กบั สังคม ฯลฯ เพ่ือทาํ ให้ เกิดการเปลยี่ นแปลงในทางท่ีดีข้ึนในสงั คม 4.9 ประกาศจุดยืนความชอบธรรม แมป้ ระชาธิปไตยจะเน้นเสียงส่วนใหญ่ แต่ครูไม่ควรที่ตามเสียงส่วนใหญ่ท่ีขดั ต่อ คุณธรรมจริยธรรม หรือละเมดิ สิทธิชนของคนบางกลุ่มในสงั คม หมายถึง ครูตอ้ งเป็ นผูท้ ี่ช้ีนาํ ทิศที่ ถกู ตอ้ งเหมาะสมใหแ้ ก่กล่มุ และไมย่ นิ ยอมในการตดั สินใจของกลุม่ หากเป็นการไมย่ ตุ ิธรรมต่อคน บางกลมุ่ 4.10 การพฒั นาคนไทยให้มแี นวคดิ และวถิ แี บบประชาธปิ ไตย การพฒั นาคนไทยใหม้ ีแนวคิดและวิถีแบบประชาธิปไตย เป็ นวิธีหน่ึงช่วยลดปัญหา การเป็นจาํ เลยชนของคนบางกลมุ่ ในสงั คมที่ตอ้ งปฏบิ ตั ิตามแมถ้ กู ลิดรอนสิทธิ ครูซ่ึงเป็ นบุคคลท่ีมี บทบาทสาํ คญั ในการสร้างคน จึงควรตระหนกั และพฒั นาตนเองใหเ้ ป็ นครูนักประชาธิปไตย เพ่ือ เป็นแบบอยา่ งใหแ้ ก่ผเู้ รียนและสงั คม สรุปไดว้ ่า ครูมีความสาํ คญั ต่อการผลิตพลเมืองของชาติให้มีความรู้พ้ืนฐานเกี่ยวกบั การ ปกครองระบอบประชาธิปไตยอนั มพี ระมหากษตั ริยเ์ ป็นประมขุ สร้างผนู้ าํ ที่มคี ุณสมบตั ิสอดคลอ้ ง กบั ระบอบประชาธิปไตย ปลูกฝังจิตสาํ นึกความเป็ นไทย ความเป็ นกลุ่มเดียวกนั เพื่อความมนั่ คง ของชาติ ปลกู ฝังใหบ้ ุคคลเป็นผมู้ อี ุดมการณ์ มีความซื่อสตั ย์ และเห็นแก่ประโยชน์ของประเทศชาติ มากกว่าประโยชน์ส่วนตน โดยวิธีการที่ผูป้ ระกอบวิชาชีพครูสามารถช่วยพฒั นาการเมืองการ ปกครองไดน้ ้นั สามารถทาํ ไดโ้ ดยฝึกหดั เยาวชนในสถานศึกษา นาํ รูปแบบการปกครองประเทศมา ใชก้ บั การดาํ เนินกิจกรรมบางอยา่ งในสถานศกึ ษา เช่น การจดั ต้งั สภานกั เรียน นกั ศึกษา การคดั เลือก ผนู้ าํ กลุม่ การฝึกใหน้ กั เรียนกลา้ แสดงความคิดเห็นต่อโรงเรียน ฯลฯ นอกจากน้ี กิจกรรมต่างๆ ท่ีผู้ ประกอบวิชาชีพครูสามารถช่วยเหลือประชาชนในชุมชนท่ีสถานศึกษาต้งั อยู่ให้มีความเขา้ ใจใน ระบอบการปกครองแบบประชาธิปไตยสามารถดาํ เนินการผา่ นกิจกรรมการรณรงคไ์ มข่ ายสิทธิขาย เสียง การยอมรับฟังความคิดเห็นของผอู้ นื่ ที่แตกต่างจากตน การไปเลอื กต้งั เป็นตน้ การพฒั นาความเปน็ ครูวิชาชหพี นา้ || 1199

ประเภทของครู การแบ่งครูเป็ นประเภทต่าง ๆ ย่อมข้ึนอยกู่ บั ความรู้ความสามารถและหนา้ ที่ของแต่ละ บุคคล การแบ่งประเภทของครูอาจจะเป็นการช่วยกระตุน้ ความเป็นครูให้ผูป้ ระกอบวิชาชีพครูดว้ ย ซ่ึงผเู้ ขียนแบ่งประเภทของครูได้ 4 ประเภท ดงั น้ี 1. ประเภทครูตามลกั ษณะของงาน รุ่ง แกว้ แดง (2540 : 147-149) ไดแ้ บ่งครูเป็น 5 ประเภท คือ 1) ครูโดยอธั ยาศยั หรือครูโดยวฒั นธรรม หมายถึง ผสู้ ง่ั สอนเยาวชนในรูปแบบ การศึกษาตามอธั ยาศยั ซ่ึงมมี าต้งั แต่อดีตจนถงึ ปัจจุบนั และจะมีต่อไปในอนาคต ไดแ้ ก่ พอ่ แม่ ป่ ู ยา่ ตา ยาย พ่ี ป้า นา้ อา พระภิกษุ และผมู้ คี วามรู้ในทอ้ งถิ่น 2) ครูโดยอาชีพ หมายถงึ ผทู้ ่ีประกอบอาชีพครูซ่ึงสาํ เร็จการศึกษามาจากสถาบนั การ ฝึกหดั ครูหรือสถานศกึ ษาอน่ื ๆ ซ่ึงต่อไปบุคคลท่ีจะเป็นครูไดต้ อ้ งมีใบประกอบวิชาชีพครู ตาม พระราชบญั ญตั กิ ารศกึ ษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 3) ครูโดยธรรมชาติ หมายถึง ธรรมชาติและสิ่งแวดลอ้ มรอบตวั ท่ีก่อใหเ้ กิดการเรียนรู้ และประสบการณ์แก่มนุษย์ 4) ครูโดยเทคโนโลยี หมายถงึ เทคโนโลยสี ารสนเทศ (Information Technology) ที่ ช่วย ใหเ้ กิดการเรียนรู้ไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว กวา้ งขวาง หลากหลาย และไร้พรมแดนพร้อมท้งั จะก่อใหเ้ กิด เครือข่ายการเรียนรู้ และทาํ ใหบ้ ุคคลไดเ้ รียนเร็วหรือชา้ ตามอตั ราความสามารถของตนเอง 5) ครูโดยตนเอง หมายถึง ความใฝ่ รู้ ใฝ่ เรียน และการทีแ่ ต่ละคนสามารถสอนหรือ เรียนรู้ดว้ ยตนเองได้ อนั จะก่อใหเ้ กิดการเรียนรู้อยา่ งต่อเน่ืองตลอดชีวติ ยนต์ ชุ่มจิต (2541 : 22-23) ไดแ้ บ่งประเภทครูตามลกั ษณะของงานออกเป็น 4 ประเภท คือ 1) ครูประจาํ บา้ น ไดแ้ ก่ พอ่ แม่ ซ่ึงถือว่าเป็นครูคนแรกของลกู เพราะท้งั 2 ท่านยอ่ มจะมี ความใกลช้ ิดคอยดูแลปกป้องลกู ตลอดเวลา จึงมกี ารยกยอ่ งให้ พ่อ แม่ เป็น บูรพาจารยข์ องลกู 2) ครูประจาํ โรงเรียน ไดแ้ ก่ ครูอาจารยท์ ่ีทาํ การสอนนกั เรียนตามโรงเรียน หรือ สถานศกึ ษาต่าง ๆ จะกระทาํ โดยสาํ นึกหรือดว้ ยวิญญาณของความเป็นครูอยา่ งแทจ้ ริง หรือกระทาํ ตามหนา้ ท่ีท่ีไดร้ ับมอบหมายจากทางราชการ 3) ครูประจาํ วดั ไดแ้ ก่ พระภกิ ษุสงฆใ์ นพระพุทธศาสนาหรือนกั บวชในศาสนา น้นั ๆ ที่มี ความรูค้ วามเขา้ ใจในหลกั คาํ สอนในศาสนาของตนเพียงพอ และทาํ หนา้ ท่ีเผยแผห่ ลกั ธรรมคาํ สอน เพ่ือใหป้ ระชาชนมีศลี ธรรมคุณธรรมประจาํ ใจ 20หน|า้ ก| 2า0รพฒั นาความเปน็ ครวู ชิ าชพี

4) ครูประจาํ โลก ไดแ้ ก่ พระบรมศาสดาของพระพุทธศาสนา และศาสดาของศาสนาต่าง ๆ ที่ไดค้ น้ พบหลกั ธรรมคาํ สอนอนั ประเสริฐ แลว้ นาํ หลกั ธรรมน้นั ๆ มาเผยแพร่อบรมใหม้ นุษยใ์ น โลกไดร้ ู้ไดเ้ ขา้ ใจ และนาํ ไปประพฤติปฏบิ ตั ิเพื่อความสุขความเจริญและความร่มเยน็ แห่งชีวติ 2. ประเภทครูตามลกั ษณะคณุ สมบัติ ภาวิไล นาควงษ์ (2545 : 6-9) ไดแ้ บ่งครูตามคุณสมบตั ิ ความสามารถและลกั ษณะการ ทาํ งานออกเป็น 3 ประเภท คือ 1) ครูที่ดี คือ ครูที่มีความรู้และเชี่ยวชาญในสาขาวชิ าของตน มที กั ษะทางการสอน มี คุณธรรม จริยธรรม มคี วามรับผดิ ชอบสูง เอาใจใส่ปรับปรุงตนเองท้งั ในดา้ นความรู้ การสอน และ คุณธรรมอยา่ งสม่าํ เสมอ ประพฤติตนเป็นแบบอยา่ งที่ดีของลูก 2) ครูที่พอใชไ้ ด้ คือ ครูท่ีมีความรู้ดี สอนใชไ้ ดแ้ ต่ไม่ทุ่มเทในการสอน ไมเ่ คร่งครัดใน จรรยาบรรณวชิ าชีพครู ไม่สนใจในการพฒั นาตนเอง และมคี วามประพฤติท่ีเป็นแบบอยา่ งไดใ้ น บางเร่ือง 3) ครูท่ีไมค่ วรเป็นครู คือ ครูท่ีรู้ไมจ่ ริงในวชิ าท่ีสอนและสอนไม่ดี ไมต่ ้งั ใจทาํ งาน ขาด คุณธรรม ไมส่ นใจปรับปรุงพฒั นาตนและประพฤติตนไมเ่ หมาะสม ไม่สมควรเอาเป็นตวั อยา่ ง 3. ประเภทครูตามตามลทั ธิปรัชญาการศกึ ษา รังสิมา จาํ ริ (2556 : 1) ไดก้ ล่าวถึงครูตามลทั ธิปรัชญาการศึกษาท้งั 6 ปรัชญามีดงั น้ี 1) สารัตถนิยม (Essentialism) คือ ครูประเภทท่ีถา่ ยทอดเก่ง และประพฤติเป็นแบบอยา่ งได้ 2) นิรันตรนิยม (Perennialism) คือ ครูประเภทท่ีสอนความรู้เพ่ือใหผ้ เู้ รียนพฒั นาปัญญา และความมเี หตุผล 3) พิพฒั นาการนิยม (Progressivism) คือ ครูประเภทท่ีเป็นผใู้ ฝ่ รู้ มปี ระสบการณ์ กวา้ งขวาง สอนตามความสนใจของผเู้ รียน และใหผ้ เู้ รียนแกป้ ัญหาดว้ ยตนเอง 4) ปฏริ ูปนิยม (Reconstructionism) คือ ครูประเภทท่ีทนั สมยั จะกระตุน้ ใหผ้ เู้ รียนคดิ วิเคราะห์แกป้ ัญหาสงั คมและสร้างสรรคป์ ระชาธิปไตย 5) อตั ถิภาวนิยม (Existentialism) คือ ครูประเภทท่ีใหเ้ สรีภาพแก่ผเู้ รียนอยา่ งเต็มท่ี ช่วย ใหผ้ เู้ รียนรู้จกั และเขา้ ใจตนเอง สามารถพฒั นาตนเองและนาํ ศกั ยภาพของตนมาใชใ้ หเ้ กิดประโยชน์ 6) พทุ ธปรัชญา (Buddhism) คือ ครูประเภทที่มีปัญญา เป็นพหูสูตรและกลั ยาณมิตรของ ผเู้ รียน มคี ุณธรรมและประพฤติตนน่าเลื่อมใส การพัฒนาความเป็นครวู ชิ าชพี ห|นา้2|121

สรุป ครูและอาจารยค์ ือผใู้ หค้ วามรู้ ดูแลความประพฤติของศษิ ย์ มีหนา้ ที่พฒั นาให้ศิษยเ์ ป็ น คนมีคุณภาพต่อประเทศและสังคม นอกจากน้ี ไม่ว่าจะมีครูกี่ประเภท สังคมในปัจจุบนั และใน อนาคตยอ่ มตอ้ งการครูดีหรือครูแทท้ ้งั สิ้น ลกั ษณะสําคญั ของวชิ าชีพครู งานครูเป็นงานที่ยาก เป็นงานท่ีตอ้ งฝึกฝนตนจนมีความชาํ นาญท้งั ในวิชาความรู้ และวิชา สอน งานครูมคี ุณลกั ษณะของความเป็นศาสตร์และความเป็ นวิชาชีพระดบั สูงแขนงหน่ึงในสังคม โดยพจิ ารณาจากองคป์ ระกอบของแต่ละศาสตร์ประกอบเขา้ ดว้ ยกนั 1. องค์ประกอบสําคญั ของวชิ าชีพครู วจิ ิตร ศรีสอา้ น (2539 : 1) ไดก้ ล่าวถึงองคป์ ระกอบสาํ คญั ของศาสตร์ ประกอบดว้ ย 3 องคป์ ระกอบ ดงั น้ี 1) องคป์ ระกอบท่ี 1 ศาสตร์ทุกศาสตร์จะตอ้ งมีศพั ทเ์ ฉพาะวิชาของตนเอง (Nomen – culture หรือ Terminologies) 2) องค์ประกอบท่ี 2 องคป์ ระกอบของศาสตร์ทุกสาขา เรียกว่า Classificatory System หรือ Taxonomy หมายถึง การแบ่งระบบศาสตร์ออกเป็นส่วน ๆ 3) องคป์ ระกอบท่ี 3 คือ วชิ าการคน้ ควา้ หรือการวจิ ยั ท่ีเรียกว่า Mode of Inquiry เมอ่ื พจิ ารณาจากองคป์ ระกอบของศาสตร์หรือสายวชิ าแลว้ วชิ าชีพครูนบั เป็นศาสตร์ เพราะ มีองคป์ ระกอบครบ กลา่ วคือ 3.1) วิชาครูมีศพั ทเ์ ฉพาะศาสตร์ของตน 3.2) มีการแบ่งระบบของศาสตร์เป็ นส่วน ๆ เช่น ส่วนวิชาการศึกษาทั่วไป (General Education) และวชิ าเฉพาะ (Subject Specialty) 3.3) มกี ารวจิ ยั เพือ่ คน้ ควา้ หาความรู้ใหม่ในศาสตร์ของวชิ าชีพครูเสมอ ศกั ด์ิไทย สุรกิจบวร (2557 : 1) ไดแ้ สดงทศั นะว่า ในความเป็ นวิชาชีพของอาชีพครู มี องคป์ ระกอบที่สาํ คญั คือ วชิ าชีพครูเป็นวิชาชีพท่ีใหก้ ารบริการแก่สงั คมในลกั ษณะท่ีมคี วามจาํ เพาะ เจาะจง (social service) สมาชิกในวงการวิชาชีพครูจะตอ้ งใชว้ ิธีการแห่งปัญญาในการใหบ้ ริการ (intellectual method) สมาชิกในวงการวิชาชีพครู จกั ต้องได้รับการศึกษาอบรมให้มีความรู้ กวา้ งขวางลึกซ้ึงโดยใชร้ ะยะเวลายาวนานพอสมควร (long period training) สมาชิกในวงการ วิชาชีพครูจักต้องมีเสรี ภาพในการใช้วิชาชีพน้ัน ๆ ตามมาตรฐานของวิชาชีพ (Professional autonomy) และวิชาชีพครูจะตอ้ งมีจรรยาบรรณวิชาชีพ (professional ethics) และมีสถาบนั แห่ง วิชาชีพเป็ นแหล่งกลางในการสร้างสรรค์ จรรโลงความเป็ นมาตรฐานวิชาชีพ (professional 2ห2น|า้ ก| 2า2รพฒั นาความเปน็ ครวู ชิ าชพี

institute) รวมท้งั มลี กั ษณะของความเป็นมอื อาชีพที่สาํ คญั กลา่ วคือ บุคคลน้นั ที่ยึดถือวิชาชีพน้นั ๆ จะตอ้ งมคี วามรู้ในวิชาชีพ มีเจตคติที่ดีต่อวิชาชีพ มีทกั ษะท่ีเหมาะสมกบั วิชาชีพ มีจิตวิญญาณต่อ วชิ าชีพ กลา้ รับผดิ ชอบ กลา้ เผชิญต่อผลการกระทาํ อนั เนื่องมาจากภารกิจที่เก่ียวขอ้ งกบั วิชาชีพ 2. คณุ ลกั ษณะสําคญั ของวชิ าชีพครู เจอรัล ที, รูนเต อาร์ (1995) ไดใ้ ห้ทศั นะว่า ผูป้ ระกอบวิชาชีพครูท่ีเป็ นระดบั มืออาชีพ เพือ่ วิชาชีพครูสามารถเป็นวิชาชีพช้นั สูงไดน้ ้นั ผปู้ ระกอบวชิ าชีพครูจะมีคุณลกั ษณะดงั น้ี 1) ครูในระดบั วิชาชีพต้องมีทักษะความรู้ดา้ นการศึกษา และมีประสบการณ์ในการ จดั การเรียนการสอนหรือการจดั ประสบการณ์การเรียนรู้ในระดบั สูง 2) ครูในระดบั วชิ าชีพตอ้ งเป็นบุคคลที่ใฝ่ หาความรู้ พฒั นาและ ฝึกอบรมดา้ นวชิ าการใน วชิ าชีพของตนเองอยเู่ สมอเพือ่ ใหท้ นั กบั ความเจริญกา้ วหนา้ ทางวชิ าชีพ และร่วมมือกบั คณาจารยใ์ น ระดบั มหาวทิ ยาลยั เพือ่ พฒั นาศาสตร์แห่งวชิ าชีพครู 3) มีสมาคมวชิ าชีพท่ีใหใ้ บประกาศนียบตั รรับรองความสามารถของความเป็ นครูระดบั วชิ าชีพ 4) ครูในระดบั วิชาชีพจะทาํ งานในองคก์ รหรือหน่วยงานท่ีเป็นทางการหรือที่มีความมน่ั คง 5) ครูอยใู่ นระดบั วชิ าชีพ ควรมีพฤติกรรมที่เหมาะสม เช่น เคารพ รับผดิ ชอบ ใหเ้ กียรติ ผอู้ ืน่ เป็นตน้ 6) ครูในระดบั วชิ าชีพตอ้ งมีความรักความศรัทธาในวชิ าชีพ ใหค้ วามช่วยเหลือแก่ผเู้ รียน ไมเ่ ห็นแก่ตวั กเู ทค (2011 : 382-384) กลา่ วไวว้ ่า คุณลกั ษณะของวิชาชีพครูนบั เป็นวิชาชีพระดบั สูงแขนง หน่ึงในสงั คม เป็นวิชาชีพพิเศษสาขาหน่ึงท่ีสงั คมยอมรับ โดยพิจารณาจากเกณฑว์ ชิ าชีพครู ดงั น้ี 1) วชิ าชีพครู เป็นวิชาชีพที่มีกิจกรรมที่ใชว้ ถิ ีทางแห่งปัญญา ใชว้ ิชาความรู้เฉพาะดา้ น การ สอนเป็ นกิจกรรมทางปัญญา เป็ นการถ่ายทอดความรู้ ประสบการณ์ ค่านิยม ทักษะต่าง ๆ ไปสู่ ผเู้ รียน ผปู้ ระกอบวิชาชีพครูตอ้ งใชศ้ าสตร์และศิลป์ แห่งวชิ าชีพอนั เป็นวิทยาการเฉพาะดา้ น 2) การประกอบวชิ าชีพครู เป็นกิจกรรมที่ใหบ้ ริการแก่สงั คมท่ีเฉพาะเจาะจง การสอนเป็ น การใหบ้ ริการแก่สงั คม เพื่อพฒั นาสมาชิกใหมใ่ นสงั คมใหด้ าํ รงตนอยไู่ ด้ เป็ นกิจกรรมสาํ คญั ที่เป็ น รากฐานของสงั คม เป็นวชิ าชีพหลกั ท่ีเป็นแหลง่ กาํ เนิดของอาชีพต่าง ๆ ในสงั คม 3) การประกอบวิชาชีพครูอยบู่ นพ้ืนฐานทางทฤษฎีทางวิทยาการของศาสตร์แต่ละสาขาที่ ประยุกต์มาเป็ นการปฏิบตั ิ การสอนเป็ นการผสมผสานวิทยาการมากมายท้งั ปรัชญาการศึกษา ประวตั ิศาสตร์ จิตวทิ ยา สงั คมวทิ ยา หลกั การสอน การประเมินผลการศึกษา เป็นตน้ การพัฒนาความเปน็ ครูวิชาชหพี นา้ || 2233

4) การเขา้ สู่วงการวิชาชีพครู ผูป้ ระกอบวิชาชีพครูตอ้ งเตรียมตัวในการศึกษาเล่าเรียน วิชาชีพจากวทิ ยาลยั หรือมหาวิทยาลยั เป็นระยะเวลาท่ีมากพอสมควรและใชร้ ะยะเวลาในการฝึ กฝน อบรมในสถาบนั ผลิตครูไมน่ อ้ ยกวา่ 4 ปี จึงจะสาํ เร็จการศกึ ษาออกไปทาํ การสอนได้ 5) วิชาชีพแต่ละสาขาจะกาํ หนดมาตรฐานวิชาชีพข้ึน ท้งั มีจรรยาบรรณวิชาชีพเพื่อควบคุม ความประพฤติและการปฏิบตั ิตน ตลอดจนมาตรฐานและคุณภาพในการประกอบวิชาชีพของมวล สมาชิกในวชิ าชีพ 6) ผปู้ ระกอบวิชาชีพครูมีเอกสิทธ์ิและเสรีภาพทางวิชาชีพ มีเอกสิทธ์ิในการตกลงใจและ ตดั สินใจที่จะใชค้ วามรู้ในการแกไ้ ขปัญหา มีเอกสิทธิในการกาํ หนดวิธีสอน และออกแบบกิจกรรม การเรียนรู้ใหส้ อดคลอ้ งกบั จุดประสงคท์ ่ีกาํ หนดในหลกั สูตร 7) สมาชิกแห่งวิชาชีพมีการจดั ต้งั องค์กรวิชาชีพท่ีเป็ นอิสระในการควบคุมจรรยาบรรณ มาตรฐานในการประกอบวิชาชีพ และสามารถลงโทษสมาชิก ตลอดจนส่งเสริมความกา้ วหนา้ ของ วชิ าชีพ จากการศึกษาลกั ษณะวชิ าชีพตามทศั นะต่าง ๆ สรุปวา่ ลกั ษณะสาํ คญั ของวชิ าชีพครูคือการ เป็นวิชาชีพช้นั สูง ประกอบดว้ ย 1) การมีความจาํ เพาะและเจาะจงในวิชาชีพ 2) การมีวิถีทางแห่งปัญญาในการบริการ 3) การมีเสรีภาพทางวชิ าการและวิชาชีพ 4) การศึกษาการอบรมเพ่อื ถ่ายทอดองคค์ วามรู้ ทกั ษะความชาํ นาญ สมรรถนะ และทศั นค 5) การมหี ลกั สูตรและระยะเวลาท่ีเพยี งพอ 6) การฝึกงานหรือประสบการณ์วชิ าชีพ 7) การมีใบรับรอง 8) การมีจรรยาบรรณวชิ าชีพ 9) การมอี งคก์ รหรือสมาคมวิชาชีพช้นั สูง รวมท้งั การมีจิตวิญญาณต่ออาชีพ กลา้ รับผดิ ชอบ กลา้ เผชิญต่อผลการกระทาํ อนั เน่ืองมาจากภารกิจท่ีเกี่ยวขอ้ งกบั อาชีพ มีความเป็ นมืออาชีพดา้ น ความรู้ มเี จตคติที่ดีต่อวชิ าชีพ และทกั ษะท่ีเหมาะสมต่อวิชาชีพ พฒั นาการวชิ าชีพครู ในสมยั โบราณก่อนมรี ะบบโรงเรียน “ครู”คือผทู้ าํ หนา้ ท่ีอบรมสง่ั สอนหรือถ่ายทอดความรู้ แก่ผู้อื่น อบรมศีลธรรม ส่ังสอนศิษย์ให้เป็ นคนดี มีวิชาความรู้ ในอดีตต้ังแต่สมยั สุโขทัย กรุงศรีอยุธยา จนถึงกรุงรัตนโกสินทร์ เรียนท่ีวดั ครูที่สอนคือพระจึงไดเ้ ป็ นท่ีเคารพนับถือจาก 2ห4นา้||ก2า4รพฒั นาความเปน็ ครวู ชิ าชพี

ประชาชน ต่อมาภายหลงั ในสมยั รัชกาลท่ี 5 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยู่หัวไดม้ ีระบบ โรงเรียน และในปี พ.ศ. 2430 มพี ระบรมราชโองการประกาศต้งั กรมศึกษาธิการข้ึนเพื่อดูแลโรงเรียน ท้งั ปวง ในสมยั รัชกาลท่ี 5 และรัชกาลท่ี 6 วิชาชีพครูนบั ไดว้ า่ เป็นวิชาชีพช้นั สูง โดยก่อนที่จะเขา้ สู่ วชิ าชีพครูจะตอ้ งคดั สรรคนเก่ง คนดีเขา้ มาเรียนครู โดยไดร้ ับทุนการศึกษา มกี ารบ่มเพาะบุคคลให้ มคี ุณลกั ษณะครูดี รักศรัทธาในวชิ าชีพครู เมอื่ มอี าชีพครูจะไดร้ ับการบรรจุเป็นครูของทางราชการ มเี งินเดือนในการยงั ชีพ คนเก่ง ๆ สมยั น้นั จึงนิยมเขา้ สู่อาชีพครู สาํ หรับการจดั ต้งั สถานศึกษาเพ่ือจดั การศึกษาสาํ หรับผูท้ ี่จะศึกษาเล่าเรียน เพ่ือประกอบ วิชาชีพครูน้นั จดั ต้ังข้ึนคร้ังแรกเม่ือ พ.ศ. 2435 ท่ีโรงเล้ียงเด็กและตึกป้ันหยา ถนนบาํ รุงเมือง เรียกวา่ “โรงเรียนฝึ กหดั อาจารย”์ เปิ ดสอนเม่ือวนั ท่ี 12 ตุลาคม พ.ศ. 2435 โดยปี แรกท่ีเปิ ดเรียนมี นักเรียน ฝึ กหัดอาจารย์ 3 คนซ่ึงไดร้ ับทุนเล่าเรียนสนับสนุนจากรัฐบาลเพื่อเป็ นขอ้ ผูกมดั ว่าเม่ือ สาํ เร็จการศึกษาแลว้ จะตอ้ งรับราชการเป็ นครู โรงเรียนฝึ กหัดอาจารยไ์ ดย้ า้ ยสถานท่ีหลายคร้ัง อนั เนื่องมาจากสถานที่เดิมคบั แคบ ผลกระทบจากสงครามโลก ในปี พ.ศ.2445 ไดย้ า้ ยไป อยู่ท่ีตึก แมน้ นฤมติ ร วดั เทพศิรินทร์ และต่อมา พ.ศ. 2446 ไดต้ ้งั โรงเรียนฝึ กหัดครูเพ่ิมข้ึนอีกแห่งหน่ึง ณ โรงเรียนราชวทิ ยาลยั ฝั่งตะวนั ตก หลงั วดั ประยรู วงศาวาส เรียกว่า โรงเรียนฝึ กหัดครูฝ่ังตะวนั ตก หลงั การเปลยี่ นแปลงการปกครองเมื่อ พ.ศ. 2475 คณะราษฎร์ไดป้ ระกาศใหห้ ลกั ว่าดว้ ยการศึกษา เป็ นหน่ึงในหลกั การบริหารกิจการบา้ นเมือง โดยกาํ หนดว่า “จะตอ้ งให้การศึกษาอย่างเต็มที่แก่ ราษฎร” เพราะการปกครองระบอบประชาธิปไตยจะ ดาํ เนินไปโดยราบรื่นตอ้ งอาศยั การศึกษา พลเมืองท่ีมีการศึกษาดี ย่อมสามารถจรรโลงความรุ่ งเรืองแก่ประเทศชาติ ส่งผลให้รัฐบาล ประกาศใชแ้ ผนการศึกษาชาติ เมื่อวนั ท่ี 28 มีนาคม พ.ศ. 2475 สรุป สาระสาํ คญั คือ ประกาศใช้ พระราชบญั ญตั ิประถมศกึ ษาข้ึนท้งั กรุงเทพฯ และหวั เมือง จดั ต้งั ฝึกหดั ครูทุกประเภท ทุกช้นั จดั ต้งั โรงเรียนวสิ ามญั ศกึ ษาท้งั แผนกสิกรรม อุตสาหกรรม และพาณิชยกรรม จดั ต้งั มหาวิทยาลยั ใหส้ อน ช้นั ปริญญาไดท้ ดั เทียมกบั นานาประเทศท้งั ในกรุงเทพมหานคร และหัวเมือง จดั เคร่ือง อุปกรณ์ การศกึ ษาใหแ้ พร่หลาย อุปถมั ภศ์ าสนาอนั เป็นปัจจยั สาํ คญั ในการอบรมมนุษยธรรม การประกาศใช้ แผนการศึกษาดงั กล่าว ทาํ ให้มีการขยายการศึกษา อย่างกว้างขวางโดยเฉพาะอย่างยิ่ง ระดับ ประถมศึกษา ส่งผลให้อาชีพครู เป็ นที่ต้องการของสังคมมาก รัฐจึงแก้ปัญหาโดยการจัดต้ัง “โรงเรียนฝึ กหัดครูประกาศนียบตั รจงั หวดั ” ข้ึน การฝึ กหัดครูกา้ วหนา้ และขยายตวั อยา่ งรวดเร็ว และใน พ.ศ. 2497 จึงมีการ ขยายงานกองการฝึ กหัดครูเป็ นกรมการฝึ กหัดครู มีหนา้ ท่ีผลิตครูและ อบรมครูโดยเฉพาะ และมีการจดั ต้งั วิทยาลยั วิชาการศึกษาข้ึน ต่อมาใน พ.ศ. 2504-พ.ศ. 2509 นับเป็ นระยะเริ่ มต้นของการปรับปรุ งกรมการฝึ กหัดครู และยกฐานะเป็ นวิทยาลัยครู ต่อมา มกี ารขยายการศึกษาภาคบงั คบั เป็น 7 ปี ส่งผลต่อปัญหาขาดแคลนครู กรมการฝึ กหัดครูจึงเร่งผลิต การพฒั นาความเป็นครูวิชาชหพี นา้ || 2255

ครูมากข้ึน มกี ารจดั การศกึ ษา ภาคนอกเวลาเพ่อื สนองความตอ้ งการศึกษา ส่งผลต่อการเพ่ิมจาํ นวน บุคลากรกรมการฝึ กหัดครูอยา่ งรวดเร็ว ในขณะเดียวกันวิทยาลยั วิชาการศึกษาก็ไดม้ ีการขยาย ปริมาณการผลิตครู ผลติ บณั ฑิตส่งใหก้ บั กรมการฝึ กหัดครูมากข้ึน ในขณะท่ีช่วง พ.ศ. 2515-พ.ศ. 2519 ประเทศไทยมีอตั ราเพิม่ ของประชากร จาํ นวนมาก มีปัญหาขาดแคลนบุคลากรระดบั กลางและ ระดบั สูง ขาดแคลนครู จาํ เป็นตอ้ งขยายอตั รา การผลิตครูโดยจดั การสอนภาคปกติ ภาคค่าํ และภาค สมทบ จนมีอตั ราครูเพ่มิ เกินความตอ้ งการ ส่งผล ใหค้ ุณภาพครูลดลง และพบว่าครูส่วนหน่ึงไม่ได้ รับการ ฝึกอบรมดา้ นการฝึกหดั ครู หลกั สูตรการฝึ กหดั ครูไม่สอดคลอ้ งกบั ความตอ้ งการ การผลิต ครูในหลายหน่วยงานขาดการประสานงานกนั ในขณะที่วิทยาลยั วิชาการศึกษาไดย้ กฐานะข้ึนเป็ น มหาวทิ ยาลยั และมกี ารต้งั วิทยาลยั ครูเพ่มิ มากข้ึน (จิรพนั ธ์ ไตรทิพจรัส, 2554, 1) เพอ่ื เป็นการแกไ้ ขปัญหาวชิ าชีพครู ทางราชการจึงไดอ้ อกกฎหมายเพ่ือควบคุมวิชาชีพ คือ พระราชบญั ญตั ิครู พ.ศ. 2488 และกาํ หนดให้มีองคก์ รวิชาชีพครูข้ึน เรียกว่า คุรุสภา ให้อาํ นาจ หนา้ ท่ีในการควบคุมดูแลจรรยามารยาท และวินัยของครู ตลอดจนพิจารณาโทษครูผูป้ ระพฤติผิด และกาํ หนดให้ ครูทุกคนตอ้ งเป็ นสมาชิกของ คุรุสภาในมาตรา 26 การผลิตครูเร่ิมเป็ นระบบแบบ ประเทศตะวนั ตก และพฒั นาข้ึนตามลาํ ดบั มกี ารจดั ต้งั โรงเรียน ฝึกหดั ครู เพื่อผลติ ครูอาชีพกระจาย ไปทวั่ ประเทศแลว้ พฒั นาข้ึนเป็นวิทยาลยั ครู พร้อม ๆ กบั มกี ารจดั ต้งั คณะวชิ าที่เกี่ยวกบั การผลิตครู ในมหาวิทยาลยั ต่าง ๆ กล่าวได้ว่าการผลิตครูเป็ นกิจการของรัฐมาโดยตลอดและมีการพฒั นา คุณภาพการผลติ ครูใหเ้ หมาะสม กบั สภาพสงั คมท่ีเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา และการพฒั นาระบบการ จดั การศึกษามากข้ึน ทาํ ให้อาชีพครูมี ค่าตอบแทน มีสถานท่ีถ่ายทอดความรู้ จึงมีคนนิยมมา ประกอบอาชีพน้ีมากข้ึน มีสถานท่ี ฝึ กหัดครูเพ่ือทาํ หนา้ ท่ีคดั คนที่เก่ง คนดี มาทาํ การฝึ กหดั เพื่อ ออกไปทาํ อาชีพครู จึงมกี ารออกกฎหมายใหม้ กี ารศึกษาภาคบงั คบั สาํ หรับผปู้ ระกอบวชิ าชีพครู 16 มกราคม ของทุกปี เป็นวนั ท่ีถูกบญั ญตั ิไว้ เพือ่ ราํ ลกึ และยกยอ่ งวชิ าชีพท่ีมคี วามสาํ คญั ยงิ่ ต่อการพฒั นาประเทศชาติอยา่ ง “วชิ าชีพครู” ซ่ึงในปัจจุบนั รัฐไดใ้ ห้ความสาํ คญั ต่อวิชาชีพครูเป็ น อยา่ งมาก โดยในพระราชบญั ญตั ิการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 ไดก้ าํ หนดไวใ้ นหมวด 7 มาตรา 52 ว่า ให้กระทรวงศึกษาธิการมีระบบ กระบวนการผลิต การ พฒั นาครู คณาจารย์ และบุคลากร ทางการศกึ ษาใหม้ คี ุณภาพและมาตรฐานท่ีเหมาะสมกบั การเป็น “วชิ าชีพช้ันสูง” โดยการกาํ กบั และ ประสานใหส้ ถาบนั ท่ีทาํ หนา้ ที่ผลติ และพฒั นาครู อาจารย์ รวมท้งั บุคลากรทางการศึกษาใหม้ ีความ พร้อม และมีความเขม้ แข็งในการเตรียมบุคลากรใหม่และการพฒั นาบุคลากรประจาํ การอย่าง ต่อเนื่อง รัฐพึงจดั สรรงบประมาณ และจดั ต้งั กองทุนพฒั นาครู คณาจารย์ และ บุคลากรทางการ ศกึ ษาอย่างเพียงพอ ให้มีสภาวิชาชีพเพื่อทาํ หนา้ ที่กาํ หนดมาตรฐาน ออกและเพิกถอนใบอนุญาต ประกอบวิชาชีพ ใหม้ อี งคก์ รกลางในการบริหารงานบุคคลของขา้ ราชการครู ใหม้ ีกฎหมายว่าดว้ ย 2ห6นา|้ |ก2า6รพฒั นาความเปน็ ครวู ชิ าชพี

เงินเดือนครู ค่าตอบแทน สวสั ดิการและสิทธิประโยชน์ของครู ให้มีการพฒั นาคณาจารย์ และให้ ระดมทรัพยากรบุคคลในทอ้ งถิ่นเพ่ือนาํ มาใชใ้ นการจดั การศึกษา” เมื่อกาํ หนดไวใ้ นพ.ร.บ. ยอ่ ม จะตอ้ งส่งผลให้ “ครู” พฒั นาและปรับตนเองใหเ้ หมะสมกบั ความเป็น “วชิ าชีพช้นั สูง” ตามกฎหมาย คือ จะตอ้ งเป็นผทู้ ี่มคี วามรู้สูง มีมาตรฐานในการปฏิบตั ิงานสูงข้ึน มีการติดตาม ศึกษา คน้ หาความรู้ ท่ีเกิดข้ึนใหม่ อยเู่ สมอท้ังในและต่างประเทศเพื่อใหเ้ ป็ นบุคลากรท่ีมีเกียรติ มีศกั ด์ิศรีแห่งวิชาชีพ เป็นที่ยอมรับของสงั คม ซ่ึงจะส่งผลต่อคุณภาพของประชากรในประเทศโดยรวมในอนาคต สรุปท้ายบท ครู หมายถึง ผูท้ ี่ให้ความรู้ โดยเป็ นผถู้ ่ายทอดความรู้ ผอู้ บรมส่งั สอนคุณธรรม จริยธรรม สืบสานวฒั นธรรมประเพณี ภูมปิ ัญญาต่าง ๆ ครูมคี วามสาํ คญั ต่อการพฒั นาประเทศ ดา้ นการพฒั นา บุคคล เศรษฐกิจ สงั คม และการเมืองการปกครอง ทุกสงั คมตอ้ งการครูดีหรือครูแท้ ลกั ษณะสาํ คญั ของวิชาชีพครูประกอบดว้ ยการมีความจาํ เพาะและเจาะจงในวิชาชีพ การมีวิถีทางแห่งปัญญาใน การบริการ การมีเสรีภาพทางวิชาการและวิชาชีพ การศึกษาการอบรมเพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้ ทกั ษะความชาํ นาญ สมรรถนะ และทศั นคติ การมีหลกั สูตรและระยะเวลาที่เพียงพอ การฝึ กงาน หรือประสบการณ์วิชาชีพ การมีใบรับรอง การมีจรรยาบรรณวิชาชีพ การมีองคก์ รหรือสมาคม วิชาชีพช้นั สูง และมีพฒั นาการทางวิชาชีพมายาวนานจากอดีตจนถงึ ปัจจุบนั ซ่ึงสร้างคุณประโยชน์ มหาศาลใหก้ บั สงั คมไทย คาํ ถามทบทวน 1. ความหมายของคาํ วา่ “ครู” หมายถงึ อะไร 2. ความหมายของคาํ วา่ “ครู” และ “อาจารย”์ เหมือนหรือต่างกนั อยา่ งไร 3. “ครู” มีความสาํ คญั อยา่ งไร 4. ครูมีความสาํ คญั ต่อการพฒั นาบคุ คลอยา่ งไร 5. ครูกบั การพฒั นาเศรษฐกิจมคี วามสมั พนั ธก์ นั อยา่ งไร 6. ใหเ้ ขียนแผนผงั ความคิด “ครูมีส่วนร่วมในการพฒั นาการเมืองการปกครองอยา่ งไร 7. ครูนกั -ประชาธิปไตยเป็นอยา่ งไร อธิบาย พร้อมยกตวั อยา่ งมา 1 ตวั อยา่ ง 8. ลกั ษณะสาํ คญั ของวิชาชีพครูเป็นอยา่ งไร 9. ครูมีความสาํ คญั ต่อการพฒั นาสงั คมอยา่ งไร 10.พฒั นาการของวิชาชีพครูเป็นอยา่ งไร การพฒั นาความเป็นครวู ิชาชหพี นา้ || 2277

เอกสารอ้างอิง กระทรวงศกึ ษาธิการ. (2553). พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และท่ีแก้ไขเพิม่ เติม (ฉบับท่ี 3) พ.ศ. 2553. กรุงเทพฯ : องคก์ ารรับส่งสินคา้ และพสั ดุภณั ฑ.์ การปฏิรูประบบการศึกษาไทยปัจจุบัน. (2552). [ออนไลน์]. สืบคน้ จาก : http://cgsc.rta.mi.th/ cgsc/index.php?option=com_content&view=article&id=488:87165-catid=7:88&Itemid=25. [3กนั ยายน 2557] เกรียงศกั ด์ิ เจริญวงศ์ศกั ด์ิ. (2557). ครู-นักประชาธิปไตย จุดเริ่มต้นสร้างสังคมประชาธิปไตย [ออนไลน์]. สืบคน้ จาก : http://www.kriengsak.com/node/573. [3 กนั ยายน 2557] คลงั ขอ้ มูลสาํ นกั งานคณะกรรมการการอุดมศึกษา. (2554). โครงการผลติ ครูมืออาชีพ [ออนไลน์]. สืบคน้ จาก : http://www.data3.mua.go.th/bpp_pt/.[26พฤษภาคม 2557] ชุลีพร เทวรัตน์. (2557). บทความครูน้ันสําคญั ไฉน [ออนไลน์]. สืบคน้ จาก : https://www.goto know.org/posts/201534. [3 กนั ยายน 2557] ไทยโพสต.์ (2557). ยอดผลติ ครูล้นทะลกั 2.4 แสน ราชภัฏผลติ มากสุด 62% สกอ. ถาม ไม่ห่วงเด็ก ตกงาน?. บทความไทยโพสต์. [ออนไลน์]. สืบค้นจาก : http://www.thaipost. net/news/26021 3/70104. [26พฤษภาคม 2557] ประไพ สิทธิเลิศ. (2542). ความเป็ นครู. กรุงเทพฯ : คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภฏั สวน- สุนนั ทา. ประวิต เอราวรรณ์. (2557). นักวิชาการชี้การผลิตครูทําได้ หลายวิธี. คอลัมน์คุณภาพชีวิต [ออนไลน]์ . สืบค้นจาก: http://www.manager.co.th/QOL/ViewNews.aspx?NewsID= 9570000058151. [26พฤษภาคม 2557] ปรียานุช พิบูลสราวุธ. (2549). ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งตามแนวพระราชดําริ. สรุปจาก ปาฐกถาพิเศษในการสัมมนายุทธศาสต ร์ การส่ื อสารในการเผยแพร่ แนวคิ ดเศรษฐกิ จ พอเพียง วนั ท่ี 26 กนั ยายน 2549 ณ หอประชุมพ่อขุนรามคาํ แหงมหาราช มหาวิทยาลยั รามคาํ แหง. เปรื่อง กิจรัตน์กร. (2554). การปฏิรูปการศึกษารอบสอง:การผลติ ครูและการพัฒนาครูในระดับ การศึกษาข้นั พื้นฐาน [ออนไลน์]. สืบคน้ จาก : http://www.scribd.com/embeds/77510212 /cooontent_inner?start_page=1. [26พฤษภาคม 2557] ผกา สตั ยธรรม. (2544). คุณธรรมของครู. หนา้ 1.พมิ พค์ ร้ังท่ี 1. กรุงเทพฯ : โรงพิมพพ์ ลอยเพลท. 2ห8นา้||ก2า8รพฒั นาความเปน็ ครวู ชิ าชพี

พณิ สุดา สิริธรังศรี. (2552). รายงานการวจิ ยั เร่ือง ภาพการศึกษาไทยในอนาคต 10-20 ปี สํานักงาน เลขาธกิ ารสภาการศึกษา. กรุงเทพฯ : กระทรวงศกึ ษาธิการ. พทุ ธทาสภิกขุ. (2529). ธรรมสําหรับครู. พิมพค์ ร้ังท่ี 2. กรุงเทพฯ : สาํ นักงานคณะกรรมการการ ประถมศึกษาแห่งชาติ. พจนานุกรม ไทย-ไทย อ.เปล้ือง ณ นคร (2554). ความหมายครู [ออนไลน์]. สืบค้นจาก : http://guru.sanook.com/dictionarydicttt?sourcepage=2&source_location=1&spell% A4% C3%D9&x=25&y=9. [30 กนั ยายน 2557] ภาวิไล นาควงษ์. (2545). ความรู้เบื้องต้นสําหรับครู. กรุงเทพฯ : สํานักพิมพ์มหาวิทยาลยั รามคาํ แหง. มหาวิทยาลยั รามคาํ แหง. (2557). ความหมายและความสําคัญของครู e-learning. หนา้ 16-22. [ออนไลน์]. สืบค้นจาก : http://e-book.ram.edu/e-book/c/CU503/CU503-2.pdf. [3 กนั ยายน 2557] ยนต์ ชุ่มจิต. (2541). ความเป็ นครู. กรุงเทพฯ : โอ.เอส.พร้ินต้ิง เฮา้ ส์. รังสิมา จาํ ริ. (2556). การศึกษาไทยและครูช้ันวชิ าชีพในสังคมไทย [ออนไลน์]. สืบคน้ จาก : http:// rangsimajamri.blogspot. com/ 2013/07/blog-post_7075.html. [3กนั ยายน 2557] รังสรรค์ แสงสุข. (2550). รามคาํ แหง. กรุงเทพฯ : สาํ นกั พมิ พม์ หาวทิ ยาลยั รามคาํ แหง. ราชบณั ฑิตสถาน. (2557). ความหมายครู [ออนไลน์]. สืบคน้ จาก : http://rirs3.royin.go.th/new- search/word-search-all-x.asp. [15 กุมภาพนั ธ2์ 557] ราชกิจจานุเบกษา. (2547). พระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. 2547. กรุงเทพฯ : สาํ นกั งานคณะกรรมการขา้ ราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา. รุ่ง แกว้ แดง. (2554). บทความครูใน ครูมืออาชีพ [ออนไลน์]. สืบคน้ จาก : http://www. Thaileam .net/index_teacher.html. [3 กนั ยายน 2557] วรรณะ บรรจง. (2551). ปัจจัยเชิงสาเหตุและผลของเอกลักษณ์นักศึกษาครูและการรับรู้ความ สามารถของตนในการเป็ นครูนักวิจัยท่ีมตี ่อพฤตกิ รรมครูนักวจิ ยั ของนักศึกษาครูในยุค ปฏริ ูปการศึกษา. ปริญญานิพนธ์ วิทยาศาสตรดุษฎีบณั ฑิตมหาวิทยาลยั ศรีนครินทร์วิโรฒ. วิกิพีเดีย. (2557). ความหมาย ครู [ออนไลน์]. สื บค้นจาก : http://th.wikipedia.org/ wiki/%E0%B8%84% E0%B8%A3%E0%B8%B9. [ 15 กุมภาพนั ธ2์ 557 ] การพฒั นาความเปน็ ครูวชิ าชหีพนา้ || 2299

วิจิตร ศรีสอา้ น. (2539). การยกสถานภาพของครูในกระแสโลกาภิวัตน์. พิมพค์ ร้ังท่ี 1. กรุงเทพฯ : ฝ่ ายกิจการนิสิตคณะครุศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลยั . วิชยั ตนั ศริ ิ. (2547). วฒั นธรรมการเมืองและการปฏริ ูป. พมิ พค์ ร้ังท่ี 2. กรุงเทพฯ : สถาบนั นโยบาย ศกึ ษา. วเิ ศษ ชิณวงศ.์ (2553). การพฒั นายุทธศาสตร์สู่ความเป็ นเลศิ ทางวชิ าชีพครู สําหรับคณะครุศาสตร์ กรณศี ึกษา : มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏสุรินทร์. วทิ ยานิพนธค์ รุศาสตรดุษฎีบณั ฑิต จุฬาลงกรณ์ มหาวทิ ยาลยั . วทิ ยากร เชียงกลู . (2552). สภาวะการศึกษาไทย ปี 2550/2551ปัญหาความเสมอภาค และคุณภาพ ของการศึกษาไทย. พมิ พค์ ร้ังที่ 2. กรุงเทพฯ : หา้ งหุน้ ส่วนจาํ กดั ว.ี ที.ซี.คอมมิวนิเคชน่ั . วทิ ยากร เชียงกูล. (2552). สภาวะการศึกษาไทย ปี 2551/2552 บทบาทการศึกษากับการพัฒนาทาง เศรษฐกจิ และสังคม. ปทุมธานี: วทิ ยาลยั นวตั กรรมสงั คม มหาวิทยาลยั รังสิต. ศกั ด์ิไทย สุรกิจบวร. ( 2557). ครูมืออาชีพ. บทความศูนยก์ ารฝึ กนักศึกษาวิชาทหารมณฑล ทหารบกที่ 21 [ออนไลน์]. สืบคน้ จาก : http://www.rtckorat.org/wordpress/?p=164. [26พฤษภาคม 2557] ศิริดา บุรชาติ, ดร.สมั พนั ธ์ พนั ธุพ์ ฤกษ์ และดร.พฤทธ์ิ ศริ ิบรรณพทิ กั ษ.์ (2554). การวจิ ยั และพัฒนา รูปแบบการประเมนิ คณุ ภาพบณั ฑติ สาขาครุศาสตร์/ศึกษาศาสตร์ของสถาบันอุดมศึกษา. วารสารวิจยั มหาวิทยาลยั ขอนแก่น ฉบบั บณั ฑิตศึกษา. 11(4). ศภุ านนั สิทธิเลิศ. (2549). เอกสารคาํ สอนรายวิชาความเป็ นครู. กรุงเทพฯ : ศูนยส์ ื่อและสิ่งพิมพ์ แกว้ เจา้ จอม มหาวิทยาลยั ราชภฏั สวนสุนนั ทา. สาํ นักงานคณะกรรมการอุดมศึกษา. (2552). โครงการการผลิตครูพันธ์ใหม่ (พ.ศ. 2554-2561). กรุงเทพฯ : กระทรวงศกึ ษาธิการ. สมหวงั พธิ ิยานุวฒั น์ และเพชรา พิพฒั น์สนั ติกุล. (2554). การวเิ คราะห์โครงการการผลิตครูพันธ์ุ ใหม่:หลกั เกณฑ์และวธิ ีการคดั เลือกสถาบันผลติ ครู และนสิ ิต/นกั ศึกษาครู โครงการนําร่อง พ.ศ. 2552-2553. วารสารวิธีวทิ ยาการวจิ ยั . 24(2). อเุ ทน ทองสวสั ด์ิ. (2552). การประชุมเสวนา เร่ืองทิศทางการปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษที่ 2. ครู ไทยดอทอินโฟ [ออนไลน์]. สืบคน้ จาก : http://www.kruthai.info/tennews/view.php?8. [26พฤษภาคม 2557] 3ห0นา|้ |ก3า0รพฒั นาความเปน็ ครวู ชิ าชพี

Gerald, T., and Runté, R. (1995) . Thinking About Teaching: An Introduction. Toronto: Harcourt Brace. [Online]. Available : http://www.uleth.ca/edu/runte/ professional/ teaprof.htm#trait. [1 September 2557]. Gutek. (2011). Education and Schooling in America. [Online]. Available : http: // www. goodreads.com/author/show/618935.Gerald_L_Gutek. [2557, Septemer 15]. Good, Carter V. (2011). Teacher. [Online]. Available :http://onlinelibrary. wiley. Com /doi/ 10.1002/sce.3730300256/abstract. [1 September 2557]. Collins. (2011). Characteristics of a Profession.[Online]. Available :http://www.Adpri ma.com /profession.html. [7 September 2557]. ----------. (2011). Profession. [Online]. Available : http://www.collinslanguage.com/results.aspx. [1 September 2557]. Farlex. (2011). Advisor. [Online]. Available :http://www.thefreedictionary.com/adviser.[1 September 2554]. ----------. (2011). Monitor. [Online]. Available :http://www.thefreedictionary.com/monitor. [1 September 2557]. IMD : International Institute for Management Development. (2553).ความสามารถทางการแข่งขัน ประเทศไทย. Business Efficiency, Economic Performance, Government Efficiency, IMD, Infrastructure, Overall Competitiveness. [ออนไลน์].สืบคน้ จาก:http://www.tistr. or.th/ tistrblog/?tag=imd. [3 กนั ยายน 2557]. Macquarie thesaurus. (1992). Lecture. Sydney : The Macquarie Library Pty Ltd. การพฒั นาความเปน็ ครูวิชาชีพหน|า้ |3311



แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 2 หัวข้อเนื้อหาประจาํ บท บทที่ 2 บทบาท หนา้ ที่ และภาระงานครู 1. บทบาทครู 2. บทบาทครูไทยในอดีต 3. หนา้ ท่ีครู 4. ภาระงานครู 5. บทบาท หนา้ ที่ ภาระงานครูในศตวรรษท่ี 21 วตั ถุประสงค์เชิงพฤตกิ รรม การจดั กิจกรรมการเรียนการสอนบทท่ี 2 มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ ชิงพฤติกรรมท่ีตอ้ งการให้ผเู้ รียน ปฏบิ ตั ิไดด้ งั ต่อไปน้ี 1. อธิบาย ความหมาย และความสาํ คญั ของบทบาท หนา้ ที่ และภาระงานครูได้ 2. เปรียบเทียบบทบาทครูในอดีต ปัจจุบนั และอนาคตได้ 3. บอกหนา้ ที่ของครูได้ 4. วเิ คราะห์ภาระงานครูได้ 5. อธิบายบทบาท หนา้ ท่ี ภาระงานครูในศตวรรษที่ 21 ได้ วธิ ีสอนและกิจกรรมการเรียนการสอนประจาํ บท บทท่ี 2 มีวิธีสอนและกิจกรรมการเรียนการสอนท่ีใชด้ งั ต่อไปน้ี 1. วิธีสอน ผสู้ อนใชว้ ิธีสอนแบบบรรยาย กิจกรรมจิตตปัญญาศึกษา และวิธีการสอนแบบ ถาม-ตอบ 2. กิจกรรมการสอน สามารถจาํ แนกไดด้ งั น้ี 2.1 กิจกรรมก่อนเรียน ผเู้ รียนศกึ ษาบทเรียนบทท่ี 2 2.2 กิจกรรมในหอ้ งเรียน มีดงั ต่อไปน้ี 2.2.1 ผสู้ อนปฐมนิเทศรายวิชา โดยการอธิบายแผนการจดั การเรียนการ สอนตลอดจนกิจกรรมต่างๆตามแผนบริหารการสอนประจาํ บท 2.2.2 ผสู้ อนบรรยายเน้ือหาบทที่ 2 และมีกิจกรรมพร้อมยกตวั อยา่ งประกอบ ถาม- ตอบ จากบทเรียน การพัฒนาความเปน็ ครวู ิชาชีพ | 33

2.2.3 ผูส้ อนจดั กิจกรรมจิตตปัญญาศึกษาเพ่ือเสริมสร้างความเป็ นครูไทยด้าน ทกั ษะการดาํ เนินชีวติ ดว้ ยปัญญา (ทกั ษะการคิด และทกั ษะการทาํ งานเป็นทีม) เจตคติต่อวิชาชีพ 2.2.4 ผสู้ อนใหผ้ เู้ รียนดูภาพยนตร์เร่ือง “โรงเรียนหลงั เขา”แลว้ วิเคราะห์บทบาท หนา้ ที่ และภาระงานครู 2.3 กิจกรรมหลงั เรียน ผเู้ รียนทบทวนเน้ือหาที่ไดเ้ รียนในบทท่ี 2 โดยใชค้ าํ ถามจาก คาํ ถามทบทวนทา้ ยบท ตลอดจนการศกึ ษาบทต่อไปล่วงหนา้ หน่ึงสปั ดาห์ 2.4 ใหผ้ เู้ รียนสืบคน้ ขอ้ มลู จากแหล่งเรียนรู้ต่างๆเช่น หอ้ งสมุดหรือสื่ออิเลก็ ทรอนิกส์ ต่าง ๆ สื่อการเรียนการสอนประจาํ บท ส่ือท่ีใชส้ าํ หรับการเรียนการสอนเรื่อง บทบาท หนา้ ที่ และภาระงานครู มดี งั ต่อไปน้ี 1. แผนบริหารการสอนประจาํ บท 2. พาวเวอร์พอยทป์ ระจาํ บท 3. เอกสารประกอบการสอน 4. หนงั สือ ตาํ รา และเอกสารที่เก่ียวขอ้ ง 5. สื่ออิเลก็ ทรอนิกส์ การวดั ผลและการประเมนิ ผลประจาํ บท 1. สงั เกตการณ์ตอบคาํ ถามทบทวนเพ่อื นาํ เขา้ สู่เน้ือหาในบทเรียน 2. สงั เกตจากการต้งั คาํ ถาม และการตอบคาํ ถามของผเู้ รียน หรือการทาํ แบบฝึกหดั ในช้นั เรียน 3. วดั เจตคติจากพฤติกรรมการเรียน การเขา้ ร่วมกิจกรรมการเรียน การสอน และความ กระตือรือร้นในการทาํ กิจกรรม 4. ความเขา้ ใจและความถูกตอ้ งในการทาํ แบบฝึกหดั 3ห4น|า้ ก| 3า4รพฒั นาความเปน็ ครวู ชิ าชพี