วางแผนครอบครัว

การวางแผนครอบครัว อ.พัชรินทร์ บางท่าไม้

การวางแผนครอบครัว• หมายถึง วางแผนจะมีบุตรกค่ี น เม่ือไร ถ่ีห่างเท่าไร ภาวะบุตรยาก เพศศึกษา ชีวิตครอบครวัจุดมุ่งหมาย• หลีกเลี่ยงการต้งั ครรภท์ ี่ไมป่ รารถนา• ใหม้ ีการต้งั ครรภเ์ มอื่ ปรารถนาจะมี• เวน้ ระยะห่างพอสมควร• ใหม้ บี ุตรขณะท่ีพอ่ แมม่ อี ายเุ หมาะสม• ใหม้ จี านวนบุตรที่เหมาะสม









การคมุ กาเนิดแบบช่ัวคราว• การนับระยะปลอดภยั• วนั แรกที่ไมป่ ลอดภยั = รอบท่ีส้ันสุด – 18• วนั สุดทา้ ยที่ไม่ปลอดภยั = รอบที่ยาวท่ีสุด – 11• แลว้ นามาหาวนั ตามปฏิทินโดยนบั วนั แรกของรอบระดคู ร้ัง สุดทา้ ยเป็ นวนั ท่ีหน่ึง นบั ไปใหค้ รบตามท่ีคานวณไดเ้ พ่อื หาวนั ตามปฏิทินของวนั แรกท่ีไมป่ ลอดภยั และวนั สุดทา้ ย ที่ไมป่ ลอดภยั

รอบส้ัน 27 รอบยาว 33• วนั แรกทไ่ี ม่ปลอดภยั = รอบทส่ี ้นั สุด – 18 = 27-18 = 9• วนั สุดทา้ ยทีไ่ มป่ ลอดภยั = รอบที่ยาวทสี่ ุด – 11 = 33-11 = 22 อาทติ ย์ จนั ทร์ องั คาร พธุ พฤหสั ศุกร์ เสาร์ 123456 7 8 9 10 11 1213 14 15 16 17 18 1920 21 22 23 24 25 2627 28 29 30 31





ถุงยางอนามัย• ปลายมนเวน้ ส่วนปลายไว้• ปลายกระเปาะเวลาใส่บีบส่วนปลายเพื่อไล่ลมกอ่ นใส่

ยาเม็ดคมุ กาเนิด(Oral contraceptive pill)• 1. ฮอร์โมนรวม (Combined pills)• Estrogen = Ethinyl Estradiol (EE)• Progestin = เลียนแบบ progesterone ตามธรรมชาติ• กลไกการคมุ กาเนดิ• ยบั ย้งั การตกไข่ กดการสร้าง gonadotropin ของ pituitary gland ทาให้ Ovarian follicle ไมพ่ ฒั นา กดการสร้าง FSH และ LH ทาใหไ้ มม่ ี midcycle LH surge จึงไมม่ ีการตกไข่ และไม่เกดิ corpus luteum ไม่มี การสร้าง Progesterone

ฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen / Oestrogen)• - กระตนุ้ การเจริญเติบโตอยา่ งสมบรู ณข์ องเพศหญิง (female secondary sex characteristics) เช่น ทาใหส้ ะโพกผาย อวยั วะเพศและเตา้ นมใหญข่ ้ึน มดลกู มีขนาดใหญข่ ้ึน มขี น ที่รกั แร้และอวยั วะเพศ - ทาใหม้ กี ารเจริญหนาตวั ของเย่อื บมุ ดลูก (Endometrium) เพ่ือเตรียมพรอ้ มสาหรับการฝังตวั ของ ไขท่ ไ่ี ดร้ ับการปฏิสนธิ - มีผลทาใหเ้ ซลล์ columnar ของปากมดลูกขบั มกู ใสออกมา โดยในชว่ งใกลว้ นั ไข่ตกจะขบั มกู ท่มี ี ลกั ษณะเหนียวหนืด แตม่ กู จะใสและเหลวลงในวนั ทเี่ กิดการตกไข่ เพื่อช่วยใหต้ วั อสุจิ (sperm) ผ่านเขา้ สู่ปากมดลกู ไดง้ ่ายข้ึน - เพิ่มระดบั คอเลสเทอรอลชนิดดี (High density lipoprotein; HDL), ลดคอเลสเทอรอล ชนิดเลว (Low density lipoprotein; LDL) และมีผลตา้ นการเกาะกลมุ่ ของเกล็ดเลือด ทา ใหล้ ดความเส่ียงในการเกิดเส้นเลือดแขง็ ตวั และปัญหาเสน้ เลือดท่หี วั ใจ - ลดการสลายของกระดกู โดยพบวา่ ในผหู้ ญิงวยั หมดประจาเดือนจะมีความเส่ียงต่อการเกิดโรคกระดูกพรุน เนื่องจากการสรา้ งฮอร์โมนเอสโตรเจนทีล่ ดลง - คงสภาพของผิวหนงั และหลอดเลือด ทาใหผ้ ิวดูมีน้ามนี วล

ฮอร์โมโปรเจสเตอโรน (Progesterone)• - ทาใหเ้ ยอ่ื บมุ ดลูก (Endometrium) ที่ไดร้ ับการกระตนุ้ โดย estrogen ยงั คงหนาตวั และมสี ภาพเหมาะสมพร้อมสาหรับการฝังตวั ของ ไข่ที่ไดร้ ับการปฏิสนธิ - ทางานร่วมกบั ฮอร์โมนเอสโตรเจน ในการยบั ย้งั การหลง่ั ของฮอร์โมนFSH และ LH จากต่อมใตส้ มองทาใหไ้ ม่มกี ารตกไข่ซอ้ น - ทาใหม้ ดลูกไม่หดรัดตวั มาก เพ่ือใหต้ วั อ่อนมาฝังตวั ทม่ี ดลูกได้แตใ่ นชว่ งท่ีใกล้ คลอดจะมีระดบั ฮอร์โมนโปรเจส-เตอโรนลดลง เพอื่ ใหม้ ดลูกสามารถหดรัดตวั และคลอดทารกออกมาได้นอกจากน้นั ยงั มีผลลดความตงึ ตวั ของเน้ือเย่ือ กลา้ มเน้ือ เอน็ และขอ้ ตอ่ ต่างๆ ทาใหย้ ืดขยาย จึงทาใหม้ อี าการปวดเมอื่ ยง่าย - ทาใหม้ ีการเจริญของต่อมน้านม, มีทอ่ น้านมมากข้นึ , มีจานวนเซลลท์ ่สี ร้าง น้านมมากข้นึ - ทาใหอ้ ณุ หภูมิของร่างกายสูงข้นึ เลก็ นอ้ ย

ชนิดของยาเม็ดคมุ กาเนิด1. Monophasic มปี ริมาณEstrogen และProgestin เท่ากนั ทุกเมด็• ช่ือยา ชนิดและขนาดของฮอร์โมนสงั เคราะห์/เมด็• Estrogen (mcg) Progestin (mcg)• Diane-35, EE 35 Cyproterone acetate 2000• Cilest EE 35 norgestimate 250• Yasmin EE 30 drospirenone 3 mg• Microgynon ED30,• Nordette, Microgest,• AnNa EE 30 Levonorgestrel (LNG) 150

• Biphasic มีฮอร์โมนตา่ งกนั 2 ระดบั• Triphasic มฮี อร์โมนตา่ งกนั 3 ระดบั เลียนแบบธรรมชาติใหม้ าก ที่สุด• ช่ือยา ชนิดและขนาดของฮอร์โมนสังเคราะห/์ เมด็• Estrogen (mcg) Progestin (mcg)• Oilezz EE (40x7) + (30x15) DG (25x7) + (125x15)• Triquilar EE (30x6) +(40x5) + (30x10) LNG (50x6) + (75x5) +(125 x 10)• Trinordiol EE (30x6) +(40x5) + (30x10) LNG (50x6) + (75x5) +(125 x 10)•

• 2. ฮอร์โมนตัวเดยี ว(Minipill) progestogen only pill เดิม 35 เมด็ ปัจจุบนั 28 เมด็ เช่น exluton เหมาะกบั คนท่ีเล้ียงลกู ดว้ ยนมแม่ เพราะมี Progestogen อยา่ งเดียว มี ภาวะแทรกซอ้ นเลือดออกกระปริบกระปรอย• 3. ฮอร์โมนสูง (Post coital pill,Morning after pill) ยาคุมฉุกเฉิน ใชห้ ลงั ร่วมเพศใหเ้ ร็วที่สุด ไม่เกนิ 72 ชั่วโมง เมด็ ที่สองห่างจากเมด็ แรกไม่เกนิ 12 ช่ัวโมง• Youtube ยาคุมฉุกเฉินหากกนิ ผิดมสี ิทธ์ิทอ้ ง นะจ๊ะ





กลไกการออกฤทธ์ิ• ยบั ย้งั การหลง่ั ของ LH + FSH• ทาใหย้ บั ย้งั การตกไข่• มีมกู บริเวณปากมดลกู เพิ่มข้ึน, เปล่ียนแปลงเยื่อบุโพรงมดลูก• การทาใหผ้ นงั มดลกู บางลงจนไม่เหมาะแกก่ ารฝังตวั ของตวั ออ่ นการเริ่มรับประทาน- ภายในวนั ที่ 5 ของรอบระดู หลงั คลอด 4-6 สปั ดาห์

การรับประทาน- ใหเ้ วลาเดียวกนั ถา้ ลืม 1 เมด็ รบั ประทานทนั ทีท่ีนึกได้ + ปกติ - ถา้ ลืม 2 เมด็ ในช่วงสปั ดาห์แรก ใหป้ ระทานวนั ละ 2 เมด็ เชา้ - เยน็ ตดิ ตอ่ กนั 2 วนั + ปกติ - ถา้ ลืม 2 เมด็ ในสัปดาห์ท่ี 3 หรือลืม > 2 เมด็ ใหห้ ยดุ ยารอให้ ประจาเดือนมาแลว้ จึงเริ่มแผงใหม่• หรือใหห้ ยดุ ยาแผงท่ีลืมน้ี และเริ่มกนิ ยาท่ีเป็ นฮอร์โมนเมด็ แรกของแผง ใหมใ่ นวนั ที่ลืมวนั น้นั เลย ถ้ามีเพศสัมพันธ์ในช่วงนตี้ ้องให้สามใี ช้ถงุ ยาง อนามัยร่วมด้วย หรืองดมีเพศสัมพันธ์นาน 7 วนั กรณีน้ี จะพบเลือด ประจาเดือนมาอีกคร้ังเมอื่ กนิ ยาแผงใหม่หมด

อาการข้างเคยี ง• ปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเจนสูง มีผลทาใหเ้ กดิ อาการ - คลื่นไสอ้ าเจียน - มนึ งง - บวม - เป็ นตะคริวที่ขา - คดั ตงึ เตา้ นม - ปวดศีรษะไมเกรน - ฝ้ า - น้าหนกั เพิ่ม

อาการข้างเคยี ง• ปริมาณฮอร์โมนโปรเจสโตรเจนสูง มผี ลทาใหเ้ กดิ อาการ - น้าหนกั เพิ่ม - เพิ่มความอยากอาหาร - ซึมเศร้า - สิว - ผิวและหนงั ศีรษะมนั - ขนดก - ตกขาวจากเช้ือรา Candida - ประจาเดือนมานอ้ ย - เตา้ นมเลก็

ข้อห้าม• หญงิ ต้งั ครรภ์• สูบบุหร่ี และอายุมากกว่า 35 ปี• เคยมีประวตั ิหรือเป็น ลม่ิ เลอื ดอดุ ตนั เส้นเลือด (thromboembolic disorders) หลอดเลอื ดอกั เสบ• มะเร็งเตา้ นมและ อวยั วะสืบพนั ธุ์• โรคความดนั โลหิตสูง โรคหวั ใจ โรคไต โรคตอ่ มธยั รอยดท์ างานผดิ ปกติ• โรคตบั โรคเบาหวานทีม่ ีอาการแทรกซอ้ นทางหลอดเลือดร่วมดว้ ย (DM with vascular complications) หรือเป็นโรคเบาหวานขณะต้งั ครรภ์ (Gestational Diabetes)

• มี Thrombogenic mutation (การแขง็ ตวั ของหลอดเลือด)• มีโรคกลา้ มเน้ือหวั ใจขาดเลือด (ischemic heart disease)• มีประวตั ิ stroke• มีภาวะแทรกซอ้ นของ valvular heart disease• SLE (กรณีมี antiphospholipid Ab positive)• migraine

ผลจากการใชฮ้ อร์โมนรวมในการคมุ กาเนิด• 1. Cardiovascular Disease : พบวา่ การใชฮ้ อร์โมน คมุ กาเนิดที่มีปริมาณ Estrogen ต่า จะลดความเส่ียงต่อ ระบบ หวั ใจและหลอดเลือดมากกวา่ การใชป้ ริมาณสูงความเสี่ยงใน การเกิด coardiovascular disease ข้ึนกบั ปริมาณ Estrogen ท่ี ใช้ แต่ไมส่ มั พนั ธ์กบั ชนิดของ Progestin• พบวา่ การสตรีอายุ > 35 ปี และสูบบุหร่ี เม่ือใชฮ้ อร์โมนรวม ในการคุมกาเนิด พบอุบตั ิการณใ์ นการเกิด coronary heart disease เพ่ิมข้ึนจาก thrombotic mechanism• มีผลเพิ่มความเส่ียงในการเกิด ischemic stroke (จาก 4.4 เป็น 8.5 : 100,000 คน)

• 2. Venous thromboembolic disease (VTE) : เพ่ิมความเส่ียงใน การเกิด VTE ไม่วา่ จะเป็น low dose หรือ high dose estrogen พบวา่ มีความเส่ียงในการเกิด VTE มากข้ึนในคนอว้ น และสตรีที่ อายุ > 35 ปี แตก่ ็พบความเส่ียงนอ้ ยมาก ในสตรีท่ีสุขภาพ แข็งแรง 3. ความเสี่ยงเร่ืองมะเร็ง : มะเร็งรังไข่ การใช้ COCs พบวา่ ลดความเส่ียงในการเกิดมะเร็งรงั ไข่โดยไมส่ มั พนั ธก์ บั ปริมาณฮอร์โมนท่ีใช้ เม่ือใชฮ้ อร์โมนรวม คมุ กาเนิดตอ่ เน่ือง 4 ปี สามารถลดโอกาศเกิดมะเร็งรงั ไข่ได้ 50% และเมื่อใชต้ อ่ เนื่องมากกวา่ 10 ปี สามารถลดโอกาสเกิดมะเร็งได้ 80% ผล protective effect ยงั คงอยหู่ ลงั หยดุ ใชฮ้ อร์โมน 30 ปี

• มะเร็งเย่อื บุโพรงมดลกู ลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งเย่ือ บโุ พรงมดลกู เกิดจาก Progestin ยบั ย้งั endometrial proliferation เม่ือใชฮ้ อร์โมนรวมคุมกาเนิดต่อเนื่อง 2 ปี สามารถลดโอกาสเกิดมะเร็งเย่อื บโุ พรงมดลกู ได้ 40%• มะเร็งปากมดลกู พบวา่ เพิ่มความเสี่ยงในการเกิด Invasive cervical cancer (CIN3) เพิ่มข้ึนตามระยะเวลาในการใช้ COCs (≥ 5 ปี RR 1.9) ความเสี่ยงจะลดลงหลงั หยดุ ใช้ ฮอร์โมนเกิน 10 ปี

• มะเร็งเต้านม ยงั ไมพ่ บลกั ฐานวา่ การใชฮ้ อร์โมนรวมเพิ่ม ความเส่ียงในการเกิดมะเร็งเตา้ นม และไมเ่ พ่ิมความเสี่ยง ในสตรีท่ีมี BRCA1 gene(1)• มะเร็งลาไส้ การใช้ COCs พบวา่ ลดความเสี่ยงในการเกิด มะเร็งลาไส้ มีการศึกษาพบวา่ สามารถลดโอกาสเกิด มะเร็งลาไสใ้ หญ่ (CA colon) ได้ 37%

• ยาบางชนิดมผี ลกบั ประสิทธิภาพในการคุมกาเนิดของฮอร์โมน รวม เช่น phenytoin, phenobarbital, carbamazepine, oxcarbazepine, felbamate, topiramate และ rifampinซ่ึงจะไป กระตนุ้ ตบั ใหส้ ร้างเอนไซม์ cytochrome P450 ทาใหร้ ะดบั EE ในกระแสเลือดลดลง มีความเสี่ยงท่ีจะคุมกาเนิดลม้ เหลว• ยาปฏิชีวนะ Ampicillin และ tetracycline ทาใหป้ ระสิทธิภาพ การคุมกาเนิดลดลง เนื่องจากยาไปทาลายแบคทีเรีย ในทางเดิน อาหาร (primarily clostridia) ซ่ึงทาหนา้ ที่ hydrolysis สาร steroid glucuronides ส่งผลใหก้ ารดดู ซึม steroid กลบั ผา่ น enterohepatic circulation ลดลง

ยาฉีดคมุ กาเนิด (Injectable contraceptive)• แบ่งเป็น 2 กลมุ่ คือ• 1. ยามฮี อร์โมนชนดิ เดียว เป็น ฮอร์โมนโปรเจสติน (Progestin) อยา่ งเดียว แบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ – ยา Medroxy progesterone ที่นิยมใชม้ ากที่สุด คือ Depo medroxy progesterone acetate หรือคายอ่ ท่ีรูจ้ กั กนั ดี คือ DMPA (ดีเอมพีเอ) นนั่ เอง ออกฤทธ์ิสูงสุดภายใน 7 วนั ฉีดทุก 3 เดอื น (84 วนั )

Depo medroxy progesterone acetate (DMPA)

• ยา Norethisterone enanthate (ชื่อการคา้ คือ NET-EN®) ฉีดทกุ 2 เดือน (56 วนั ) ฉีดตน้ แขน การดดู ซึมของยาจะเร็วกวา่ ฉีด ท่ีสะโพก• 2. ยามีฮอร์โมนรวม คือ มีท้งั ฮอร์โมนเอสโตรเจน(Estrogen) และ โปรเจสติน ช่ือการคา้ คือ Mesigyna® เป็นยาท่ีผลิตข้ึนมา เพื่อแกไ้ ขขอ้ ดอ้ ยของยาฉีดที่มีฮอร์โมนโปรเจสติน อยา่ งเดียว• ฉีดเขา้ กลา้ มเน้ือทกุ 1เดอื น ซ่ึงยากล่มุ น้ีทาใหม้ ีประจาเดือนมา ทกุ เดือน

Norethisterone enanthate (ช่ือการคา้ คอื NET-EN®)



กลไกการออกฤทธ์ิ คล้ายยาเมด็ คมุ กาเนิดอาการข้างเคยี ง• การเปล่ียนแปลงของระดู เลือดจะออกกระปริดกระปรอย ในระยะแรก ต่อมาจะเวน้ ระยะเวลานานข้ึน จนกลายเป็น ไม่มีประจาเดือนมาเลย• น้าหนกั ตวั เพ่ิมผทู้ ่ีฉีดยาคมุ กาเนิดจานวน 3 ใน 5 รายมี น้าหนกั เพิ่มข้ึน (เพ่ิมข้ึน 1-5 กิโลกรมั ตอ่ ปี ) อีก 1 รายมี น้าหนกั คงที่ ส่วนอีกรายน้าหนกั ลดลง

ข้อห้าม• ปกติแลว้ จะไมแ่ นะนาใหใ้ ชย้ าฉีดคุมกาเนิดเป็ นทางเลือกแรกของสตรีที่ อายตุ า่ กว่า 18 ปี หรือสตรีที่มอี ายเุ กนิ 45 ปี ข้นึ ไป เพราะยาฉีดคุมกาเนิด ชนิดฮอร์โมนเด่ียว (โปรเจสติน) จะมีผลต่อความหนาแน่นของกระดูก• สงสัยวา่ ตวั เองต้งั ครรภห์ รือกาลงั ต้งั ครรภ์• มีความดนั โลหิตสูงเกนิ 160/100 มม.ปรอท• เป็ นโรคเบาหวานที่ควบคุมน้าตาลไมไ่ ด้• เป็ นโรคมะเร็งของอวยั วะสืบพนั ธุ์หรือเกยี่ วกบั การเจริญพนั ธุ์ เช่น มะเร็งเตา้ นม หรือเคยเป็ นมะเร็งเตา้ นมเกนิ กว่า 5 ปี

ข้อห้าม• เป็นโรคหลอดเลอื ด โรคเส้นเลอื ดอุดตนั โรคหวั ใจขาดเลอื ด• เป็นโรคไมเกรนที่มี Aura (อาการทเ่ี กย่ี วกบั ความรู้สึก เช่น เหน็ แสงวาบ เหน็ จดุ ดา ๆ หรือรู้สึกซ่าบริเวณใบหนา้ และมือ)• มเี ลอื ดออกผิดปกตทิ างชอ่ งคลอดโดยไม่ทราบสาเหตุ• เป็นโรคไต โรคตบั อกั เสบ ตบั แขง็ หรือมะเร็งตบั• เป็นโรคเลือดออกง่ายและหยุดยาก• มภี าวะกระดูกพรุน ไมค่ วรใชย้ าฉีดคมุ กาเนิดชนิดฮอร์โมนเดย่ี ว (โปรเจสติน)• มภี าวะซึมเศร้าอย่างรุนแรง• สตรีทีอ่ ว้ นมากเกนิ ไป

- ยาฉีดเหมาะกบั หญิงที่มีบตุ รแลว้ ตอ้ งการคมุ กาเนิดระยะหน่ึง- เล้ียงบตุ รดว้ ยนมตนเอง ไมท่ าใหน้ ้านมลดลง- ยาฉีดไม่มีอาการคล่ืนไสอ้ าเจียนและเป็นฝ้ า- หลงั หยดุ ยาต้งั ครรภช์ า้- ยาฉีดคุมกาเนิดไมไ่ ดม้ ีปฏิกิริยากบั ยาปฏิชีวนะหรือไปลดทอนประสิทธิภาพของยาแต่อยา่ งใด ซ่ึงจะแตกต่างจากการใชย้ าเมด็ คมุ กาเนิด

ขอ้ ควรระวงั ในการฉีด• หลงั ฉีดเสร็จแลว้ ไมค่ วรเอามอื ไปคลึงหรือขย้บี ริเวณท่ีฉีดยา เพราะจะ ทาใหต้ วั ยาถูกดูดซึมเร็วเกนิ ไปและทาใหร้ ะดบั ยาเหลือไม่สูงพอที่จะ ป้ องกนั การต้งั ครรภไ์ ดจ้ นครบกาหนดเวลา อยา่ งแทนที่ตวั ยาจะได้ 3 เดือน (84 วนั ) กอ็ าจลดลงเหลือเพียงแค่ 77 วนั เป็ นตน้• ส่วนอีกในกรณีกค็ ือ DMPA ที่นดั ฉีดทุก 3 เดือน 90 วนั จะพบการ ต้งั ครรภ์เกดิ ข้ึนไดภ้ ายในช่วง 84-90 วนั ดงั น้นั แพทยส์ ่วนใหญจ่ ึงนดั มา ฉีดยากอ่ นครบกาหนดประมาณ 1 สปั ดาห์

ยาฝังคุมกาเนิด (Contraceptive implant)• ยาฝังคุมกาเนิด จะประกอบดว้ ย โปรเจสตนิ (Progestin) เพียง ชนิดเดียว จึงไมม่ ผี ลขา้ งเคยี งของฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen) เหมือนในยาเมด็ คุมกาเนิดชนิดรวม• Jadelle® ชนิด 2 หลอด ขนาดแท่งละ 4.3 x 0.25 ซมบรรจุดว้ ย levonorgestrel 75 มก. ค่อยๆปล่อยฮอร์โมนออกมาวนั ละ100-40 ไมโครกรัม คุมไดน้ าน 5 ปี• Implanon® ชนิด 1 หลอด ขนาดแท่งละ 4.0 x 0.20 ซม. บรรจดุ ว้ ย Etonogestrel 68 มก. ค่อยๆปล่อยฮอร์โมนออกมาวนั ละ70-60 ไมโครกรัม คมุ ไดน้ าน 3 ปี

ผู้รับบริการ• 1. มีบุตรอยา่ งนอ้ ย 1 คน 2. ตอ้ งการคุมระยะยาว 3. สตรีท่ีมขี อ้ หา้ มใช้ estrogen 4. สตรีที่กลวั การผ่าตดั ทาหมนั และยงั ไม่ พรอ้ มท่ีจะตดั สินใจทาหมนั

วธิ ีฝัง• ฝังใตผ้ ิวหนงั (Subdermal) ตาแหน่งที่ฝัง ตน้ แขน หลงั ตน้ ขา หวั เหน่า อาการข้างเคยี ง ระดมู าไมส่ มา่ เสมอ• ภายหลงั ฝัง 2-3 วนั แรกจะเจบ็ แผล /ไม่ใหแ้ ผลถกู น้า 1 วนั แรก /• 1 สปั ดาห์เอาพลาสเตอร์ออก/ หลกี เลยี่ งงานหนกั 3-7 วนั /• กลบั มาตรวจ 1 เดือน 3 เดือน 6 เดือน• ถอดออกไดเ้ ม่ือตอ้ งการมีบุตร• https://youtu.be/GJJLuUcA1Rk

ห่วงอนามัย(Intrauterine device) IUDแบง่ เป็น 2 ชนิด• 1.Non-medicated IUD ไม่มีสารหรือฮอร์โมนเคลือบ ไดแ้ ก่ Lippes loop มีลกั ษณะเป็นเสน้ พลาสติกยาวแลว้ ขดเป็ น รูปตวั S



• 2.Medicated IUD มีสารหรือฮอร์โมนเคลือบ• 1 มีสารทองแดง (Copper IUD)• Copper T 380A® รูปร่างเป็นตวั T (อายกุ ารใชง้ าน 10 ปี )• Multiload 250 A ® รูปร่างเป็นกา้ งปลา (อายกุ ารใชง้ าน 3 ปี )• Multiload 375 A

2 ห่วงอนามยั มีฮอร์โมน (Hormonal IUD) มีฮอร์โมน Levonorgestrel เคลือบอยู่ (อายกุ ารใชง้ าน 5 ปี ) จะมี ผลทาใหเ้ ยอื่ บุโพรงมดลูกบางลง เป็นกลไกเสริมการ ป้ องกนั การต้งั ครรภใ์ หม้ ีประสิทธิภาพมากข้ึน

กลไกการออกฤทธ์ิ เยอ่ื บุโพรงมดลกู ไม่เหมาะในการฝังตวั• เพราะทาให้เกดิ สภาพที่ไมเ่ หมาะสมสาหรับการฝังตวั ข้ึนที่ เยอ่ื บุมดลูก หรือ ที่ผนงั มดลกู โดยจะมีเมด็ เลือดขาวมาอยู่ บริเวณน้ีจานวนมาก• ทาให้เช้ือของฝ่ ายชายไมส่ ามารถผา่ นไปผสมกบั ไขไ่ ด้ หรือสูญเสียความสามารถในการผสมพนั ธุไ์ ป

อาการข้างเคียง• - เลือดออกกระปริบกระปรอย - ปวดทอ้ งนอ้ ย - ห่วงหลุด - ตกขาว - การอกั เสบในองุ้ เชิงกราน - ต้งั ครรภ์