De EventManager | 8

EVENTMANAGERDE Editie1 / 2015 www.deeventmanager.nlEn nu PA-academiedoorpakken... P04 Michiel de Ruyter in het Scheepvaart- museum P08 Je moet over geld durven praten P16 Persoonlijk: Jan Rotmans P22AFAS Software / Laura Kerckhoffs

ALLROUND PARTNER VOOR ELK PROJECT Communicatie én organisatie Verrassende merkbeleving op maat Doelgroepgericht tot in de kleinste details HIER OPGEWEKT Deelnemers aan de twee vorige edities van HIER Opgewekt gaven de dag een dikke acht. De derde editie bracht dan ook bijna duizend mensen op de been, allemaal betrokken bij lokale energieopwekking. PINO zette in de metershoge hangar van de Haagse Fokker Terminal een interactief programma op voor iedereen die decen- trale verduurzaming weer nieuwe energie wilde geven. Pioniers, woningcorpora- ties, politici, energieleveranciers: ze vonden allemaal wat ze zochten. YOGA FESTIVAL In de Tolhuistuin aan de oever van het IJ creëerde PINO in het najaar een bijzon- dere oase. Buiten en in het tuinhuis kwam Yoga Magazine tot leven in een keur aan yogalessen, workshops, lezingen en een yogimarkt. De bijzondere plek, het aanbod, de sfeer: de tweede editie van het festival viel bij de lezers in de smaak. Zoals Heleen Peverelli, hoofdredacteur van Yoga Magazine zei: “Er is hier zo ontzettend veel te doen voor de bezoekers. En alles is even magisch en mooi.” WATERINNOVATIEPRIJS Jaarlijks vraagt de Unie van Waterschappen heel Nederland om mee te denken over watermanagement. Met een wedstrijd stimuleert en beloont de Unie de beste initiatieven die Nederland helpen nog slimmer om te gaan met water. Gezamenlijk zorgden PINO en EPP voor een integrale aanpak van het digitale wedstrijdtraject en de verrassende prijsuitreiking, die de Waterschappen tal van interessante ideeën opleverde. Zeker in de nieuwe categorie Ruimte voor Innovatie.Het ene project is het andere niet. Elk project heeft een eigen doel en dynamiek om bij te dragen aan eengrotere strategie. Daarom vraagt elk project om slimme, integrale communicatie en organisatie. Metprecies de expertises die nodig zijn. Die vindt u bij PINO en zijn zusterbedrijf EPP. Wij organiseren projectenmet effect. We adviseren over de strategie, vertalen dat advies in creatieve concepten en voeren dievervolgens vlekkeloos uit. No-nonsense, doelgroepgericht en met een bijzonder gevoel voor gastvrijheid.

INHOUD 08 EN NU DOORPAKKEN…04 Public Affairs Bij de eerste redactievergadering voor08 Filmpremière deze editie van De EventManager zeiden10 Twee ouwe rotten in het vak we tegen elkaar: het moet nu maar eens14 Case: Vuurwerk op de Hofvijver afgelopen zijn! Afgelopen met praten over het16 Je moet over geld durven praten bestaansrecht, de groei en de ontwikkeling18 Case: Louwman Museum en de professionalisering van de zakelijke eventafdeling. Been there, done that.22 Wie dit leest 20 We zijn er al jaren, we zijn volwassen en Persoonlijk: Jan Rotmans 22 opereren ook al jaren professioneel. En als we geen bestaansrecht hadden, dan had de Nieuwe aanwas GvE 26 laatste crisis ons allemaal in één beweging Safety & security in World Forum 30 naar het rijk der gebakken lucht verbannen. Want dat gebeurt als je je meerwaarde in De evenementenkalender van 32 tijden van crisis niet kunt bewijzen. Case: Van glamour naar diepgang 34 Oké, zeiden we, de eventafdeling is volwassen. Waar vind ik de eventafdeling 36 Hoe nu verder? Gewoon maar doorpakken, zei een redactielid. We keken elkaar aan.38 Catchbox: Gooi, vang, spreek! 42 Zo eenvoudig kan het zijn. Zo simpel dat je40 Accenture Innovation awards 2015 direct weet dat je het juiste thema te pakken42 Eventproducten met-een-plus hebt. Dus dat doen we in dit nummer. We46 Omzet draaien in Museum Speelklok zijn op zoek gegaan naar verschillende48 Toegetreden tot PML invalshoeken voor een nieuwe blik op ons49 Nieuw bij FEP vak. Bijvoorbeeld Mariëlle van Oort van de50 Check je app PA-Academie die vertelt over de mores van de52 Tio Eventweek: Our Route55 interne lobby voor zakelijke evenementen. We54 event 15: on demand laten verschillende musea aan het woord die56 C-City: mensen aanzetten tot nadenken zich van hun meest bedrijfsmatige kant laten60 Claus revisited zien. Ook laten we zien hoe gerenommeerde62 Alles-in-één Najaarsbeurs eventbureaus – niet toevallig ook onze64 Hart van Holland vernieuwt Preferred Bureaus – plezier hebben in het66 Wie is... meebewegen met de ervaren eventmanagers68 Boekbespreking van nu.70 Een toost op 201571 Spacebase onder de loep Natuurlijk hebben we ook de vaste rubrieken73 Dirk appt met – nieuwe leden, waar vind ik de eventafdeling – en een aantal mooie voorbeelden van geslaagde events van leden. Kortom, genoeg om eens lekker achterover te leunen op de bank met De EventManager. En dan daarna weer doorpakken… De redactie 03

‘80% van het werk zit in interne lobby’ INTERVIEW EN TEKST: LEON KRUITWAGEN EN CARLA VAN ELST We hebben allemaal draagvlak nodig binnen onze organisatie. Eventmanagers in musea moeten hun events vaak intern ‘verkopen’, omdat het nogal wat vraagt van de organisatie. Maar ook bij de grote corporates verlopen de voorbereidingen van een event – waar je altijd andere afdelingen bij nodig hebt – niet zonder problemen en moeten events concurreren met andere communicatiemiddelen. Hoe creëer je dat interne draagvlak, hoe voer je een succesvolle interne lobby?04

Wie alles weet van lobbyen is Mariëlle van Oort, eigenaar De interne lobby is succesvol als de eventmanager allevan Van Oort & Van Oort Public Affairs en Communicatie interne partijen kan overtuigen van het belang en deen oprichter van de PA-academie. Haar bedrijf is voor vormgeving van het event op grond van de oorspronkelijketalrijke bedrijven, belangenorganisaties en overheden een doelstelling. Daarom is die eerste actie zo belangrijk: ik wilstrategische partner in public affairs en communicatie. iets realiseren met een event, hoe kan ik die doelstellingPublic affairs – in de volksmond: lobby – gaat over het een interne doelstelling laten worden?”overtuigen van anderen. “Dat bereik je met de juisteargumenten en de juiste timing. Die argumenten “Je kunt zeggen ‘de baas wil het’ maarmoeten altijd goed onderbouwd zijn en feitelijk kloppen. dat is een zwaktebod, waarmee je deOpdrachtgevers en beleidsmakers moeten immers op helft van je lobby al kwijt bent vóór jeje argumentatie kunnen bouwen. In dat opzicht staat het bent begonnen.”werk van een lobbyist dan ook permanent in het teken vandraagvlakverkrijging en -bevestiging.” Inderdaad, hoe krijg je dat voor elkaar? “Met halen en brengen. Door te zeggen ‘dit is het doel datHeb je altijd interne lobby nodig? voor onze organisatie van belang is en dat gaan we niet“Bij events zit 80% van het werk in de interne lobby en 20% halen als we er nu van alles bij gaan halen. Als we jouwin de feitelijke eventorganisatie. In het begin ben je aan het verhaal niet in het event kunnen meenemen, moeten weafvinken: wat willen alle afdelingen, wat kan wel en wat bekijken op welke wijze we dit misschien voor- of achterafniet? Met een sterke focus op het te bereiken resultaat kunnen doen.’Dus: doelstelling helder maken, binnen demoet je alle relevante afdelingen beargumenteerd kunnen organisatie alle informatie halen die relevant is voor diebewegen zich achter het event op te stellen. Je moet doelstelling en iedereen intern daarvan doordringen. Zoafdelingen kunnen overtuigen van het belang van hun eigen creëer je het interne draagvlak en wordt de doelstelling voorinbreng (what’s in it for me?) én van het belang voor de de buitenwereld de interne doelstelling voor de organisatie.organisatie als geheel (what’s in it for us?). Tegelijkertijd Wat ik bedoel met ‘halen en brengen’ is dat je nooit iemandmoet je kansen kunnen zien en benoemen om in het vertelt wat hij moet doen, maar altijd samen overlegt: hoeevent zaken mee te nemen die ook voor andere afdelingen maken we het scherper, welke argumenten hebben webelangrijk zijn. Daar gaat veel tijd in zitten. Dat een gedegen voor onze keuzes vanuit de doelstelling en de doelgroep?voorbereiding loont, wordt zichtbaar als een event wordt Je moet nadrukkelijk proberen mensen erbij te betrekken,opgezet zonder die interne lobby, wat vaker voorkomt bijvoorbeeld door te vragen: ‘Wat kan ik voor jou doen in hetdan je denkt. Dan is een event op voorhand een mission vervolgtraject?’.”impossible. Want als het besluit valt dat een event het juistemiddel is om als organisatie naar buiten te treden, moet Public affairs of lobby?jij eerst aan de achterkant gaan kijken ‘wie heb ik daarbij Lobbyen, zegt Mariëlle Oort, is eigenlijk nietsnodig?’ om het aan de voorkant te kunnen organiseren. anders dan een-op-een met iemand praten enTijdens de eventorganisatie wil je geen Poolse landdag proberen die ander over te halen iets voor joucreëren, waarin de effectiviteit van zowel de betrokkenen te doen. Daarom geeft ze zelf in haar werk deals het event zelf beperkt is en mensen achteraf ontevreden voorkeur aan de term ‘public affairs’. “Dat iszijn omdat ze onvoldoende bij de organisatie van het event strategisch opereren, op langere termijn en metbetrokken zijn.” verschillende instrumenten waar lobby er één van is.”Hoe voer je een succesvolle interne lobby voor je event?“Eerste stap is altijd: je doelstelling scherp krijgen. Watwillen we bereiken en in welke omvang? Ook definieer jeheel precies wat de doelgroep is. Want de andere mensendie je voor de organisatie van het event nodig hebt, hebbenallemaal eigen beelden bij ‘doelstelling’ en ‘doelgroep’.Is de keuze voor het event eenmaal gemaakt, dan willenmensen vaak hun eigen feestje tijdens dat event en wordteen event dat bijvoorbeeld gericht is op het starten vanmaatschappelijk debat, uitgebreid met een netwerkborrel,partners uit het veld, goodiebags enzovoort. Vaak komendie toevoegingen overigens vanuit directies, die hun eigen‘hobby’ erin willen hebben. 05

Het bedrijfsleven kan grillig zijn. Dan beslist de directie Mariëlle van Oort studeerde politieke ineens ‘we doen een event’. Omdat de kwartaalcijfers wetenschappen in Leiden, Rotterdam en tegenvallen of een andere reden die nú om actie vraagt. Galway en startte haar carrière als adviseur Dan heb je vaak helemaal geen tijd voor een uitgebreide bij Van Keep Public Affairs. Na zes jaar richtte interne lobby. ze haar eigen bedrijf op: Van Oort & Van Oort “Juist die grilligheid betekent dat je intern moet overtuigen. Public Affairs en Communicatie (2005). In Je kunt zeggen ‘de baas wil het’ maar dat is een zwaktebod, juni 2012 volgde de oprichting van de PA- waarmee je de helft van je lobby al kwijt bent vóór je bent academie, een kennisplatform dat onder meer begonnen. De uitdaging voor de eventmanager is om heel themabijeenkomsten en trainingen op het gebied creatief mee te denken over het soort events dat bij die van public affairs organiseert voor een brede grilligheid past. Conferenties? Nee, die doe je niet even in doelgroep van belangenorganisaties, overheden en twee maanden. Speeddates daarentegen hebben dezelfde bedrijven. setting en een informeler karakter. Of een digitaal event en een ontmoeting in de slipstream daarvan. Dat is echt Framing een uitdaging voor het vak van eventmanager. Want we zijn Framing is een overtuigingstechniek waarbij je geneigd om in de bekende middelen te denken. Maar juist iets of iemand beschrijft in een paar woorden het durven innoveren – en een vernieuwend, succesvol event of beelden. De woorden en beelden die je kiest organiseren – is voor je interne draagvlak heel belangrijk. zijn bedoeld om een bepaalde – positieve of Na een geslaagd event zit iedereen op een piek, iedereen is negatieve – associatie op te roepen. Het beeld eigenaar van het succes.” van verpleeghuizen als oorden waar ‘urine langs de enkels loopt’ staat voor altijd op ons netvlies Eventmanagers willen ook wel zelf de agenda bepalen. Hoe en associëren we met slechte zorg, zoals ook pakken ze dat aan? de bedoeling van de auteur was. Of het ook “Als jij vindt dat de urgentie hoog is, dat er iets moet de waarheid is, doet dan niet meer ter zake, gebeuren, dat er een kans is voor je organisatie om iets te verpleeghuiszorg zit voor altijd in dat frame. bereiken in de buitenwereld, dan onderneem je actie. Kies je moment om iets te agenderen. Houd je daarbij aan het Lees: Framing, over de macht van taal in de strategisch kader dat de directie heeft bepaald. Je argument politiek, van Hans de Bruijn is dan: dit raakt aan de doelstelling van onze organisatie.” Nog iets toevoegen? Is alles geoorloofd bij lobbyen? “Vergeet niet om bij het creëren van intern draagvlak “Ik vind dat je oprecht moet blijven, jezelf in de spiegel ook de directie of je directe opdrachtgever daarin te moet kunnen aankijken. Als jij bij het creëren van intern betrekken. Want die is zich niet altijd ervan bewust dat draagvlak verkooptechnieken eropna houdt die lijken op het interne draagvlak belangrijk is. Sterker nog, die kan koehandel, toezeggingen doet die je niet kunt waarmaken denken ‘ik heb jou toch de opdracht gegeven om dat event of die anderen te kort doen, ben je niet goed bezig. Als je te regelen, waarom is dat dan nog niet gebeurd?’. De mensen voor je karretje spant en ze herkennen zich niet in directie of je opdrachtgever hoort dus net zo goed tot je het eindresultaat, dan snij je jezelf in de vingers. Omdat je interne draagvlak. Ook die moet je van het belang kunnen weet dat je voorlopig niet meer bij die mensen hoeft aan te overtuigen.” kloppen.” Hoe zie je de rol van framing bij interne lobby? “Frames brengen je in een bepaalde mindset, ze hoeven niet per se waar te zijn. De kracht van framing wordt steeds belangrijker, zowel in de politiek als in de media. In een goed frame kun je kort en bondig je verhaal neerzetten. Alleen, een goede frame verzinnen is gruwelijk moeilijk. Dus als een eventmanager het belang van een event in drie woorden kan vangen, is dat briljant. Maar ook een mooi frame moet onderbouwd zijn met de juiste argumenten. Je moet nog altijd volstrekt helder kunnen maken hoe het event bijdraagt aan de doelstelling van de organisatie.”06

EASY WAY 25 JAARVan zolderkamer naar Genootschap voor Eventmanagersbeursnotering Sander Overduin, commercieel directeur van Easy WayEasy Way is 25 jaar geleden begonnen als initiatief is vanaf 2012 aangesloten bij het Genootschap voorvan twee studenten op een zolderkamer, om naast Eventmanagers. Als partner van het Genootschaphun studie wat geld te kunnen bijverdienen. Inmiddels draagt hij de evenementenbranche een warm hartis Easy Way uitgegroeid tot een bedrijf met ruim toe. Vanuit haar rol als partner is Easy Way betrokken bij1.600 studentchauffeurs verspreid over heel Nederland. de bijeenkomsten van het Genootschap en levert zijDrie jaar geleden is het bedrijf overgenomen door het een bijdrage aan het jaarlijkse Inspiratie Festival. Tijdensbeursgenoteerde USG People. het 10-jarig bestaan van het Genootschap heeft Easy Way vijftig chauffeurs geregeld voor vervoer tussenDoor te werken met studentchauffeurs op HBO hotels en de feestlocatie.en WO niveau houden we onze kwaliteit hoog.De chauffeurs krijgen een uitgebreide screening Thuisbrengserviceen rijtest door ervaren instructeurs voordat zij aanhet werk gaan. De dienstverlening van Easy Way Diner met een wijntje? Vermoeiende vergadering?bestaat uit het leveren van studentprivéchauffeurs Voorbeelden uit de praktijk waarbij de Thuisbrengserviceaan het bedrijfsleven, overheidsinstellingen en (www.thuisbrengservice.nl) van Easy Way de idealeparticulieren. Doel van Easy Way is om haar relaties oplossing is. De privéchauffeur van Easy Way staatcomfortabel, veilig en op tijd te vervoeren. Naast na afloop klaar om u in uw eigen auto te rijden naardeze dienstverlening is Easy Way gespecialiseerd in elke gewenste bestemming binnen Nederland.het uitvoeren van autotransporten door hikers. Vanwege haar 25-jarig bestaan heeft Easy Way een speciale kennismakingsactie: de eerste Thuisbrengservice kunnen wij u aanbieden voor € 85,00 excl. btw (normale prijs € 92,50). Wilt u direct een privéchauffeur bij Easy Way reserveren? Dit kan via www.easyway.nl o.v.v. Thuisbrengservice Easy Way 25 jaar of via het gratis telefoonnummer 08 000 222 000. Valet Parking Een strak georganiseerde Valet Parking tijdens uw evenement? De projectleider van Easy Way zorgt ervoor dat de Valet Parking geheel volgens uw wensen verloopt. Voor meer informatie: [email protected].

Michiel de Ruyter in Het Scheepvaartmuseum Indrukwekkende filmpremière INTERVIEW EN TEKST: CARLA VAN ELST Voor Michiel de Ruyter zelf moet het een beetje als thuiskomen hebben gevoeld, de wereldpremière op 26 januari jl. van ‘zijn’ film in Het Scheepvaartmuseum. Bij leven woonde hij hier schuin tegenover, aan de Prins Hendrikkade nummer 131. En toen het museum in de 17e eeuw dienst deed als ’s Lands Zeemagazijn, was hij er regelmatig te vinden om toe te zien op de bouw en uitrusting van oorlogsschepen. Dus waar had de drukbezochte première van het spectaculaire epos ‘Michiel de Ruyter’ beter kunnen plaatsvinden?08

De filmpremière doorkruiste de dagelijkse routine van bepaald onderwerp, product of land met onze maritiemehet museum. Zo werd bijvoorbeeld op het Open Pleyn een geschiedenis. De opdrachtgever kan dit dan gebruiken incomplete bioscoop opgebouwd, met high tech projectie- zijn of haar welkomstwoord. Ook een optreden van Michielapparatuur en tribunes. Hier werden tijdens de première- de Ruyter – een museumgids in het kostuum van De Ruyteravond 1200 gasten gastvrij ontvangen. Zij betraden het – is mogelijk. Hij kan bijvoorbeeld de ontvangst van demuseum niet via de normale entree, maar via de voormalige gasten verzorgen, een rondleiding door het museum of eenmarinebasis. Pendelbootjes voeren vanaf het marine- korte introductie bij aanvang van de bijeenkomst.”terrein, langs Oost-Indiëvaarder Amsterdam, om aan temeren bij de noordelijke entree. Daar vormden leden van de “De film geeft informatie over deKoninklijke Marine een stijlvolle escorte langs de rode loper. maritieme geschiedenis van Nederland en over Michiel de Ruyter. We hopenNazaat dat veel mensen na het bekijken vanTijdens de filmpremière werd de band tussen museum en de film ook Het Scheepvaartmuseumfilm nog eens benadrukt door nazaat Frits de Ruyter de bezoeken.”Wildt, die de avond opende. “Als u na de film van de borrelgeniet in de westvleugel, weet dan dat Michiel de Ruyter Petra van Kesterenook daar, in diezelfde ruimte rondgelopen heeft.” En er sales manager van Het Scheepvaartmuseumis nóg een band tussen film en museum, van recenterdatum. Onderdeel van het virtuele avontuur De Zeereis in Nice to knowHet Scheepvaartmuseum is een korte film over De Ruyter, • Scriptontwikkeling en research namen zes jaarwaarin Frank Lammers ook de titelrol speelt. “Deze epischefilm verdient een epische première-locatie,” aldus Lammers in beslag.op de premièreavond. • Schilderijen uit de 17e eeuw dienden alsGroots evenement inspiratiebron voor het design van de film.“Uiteraard hebben wij alles in huis, inclusief • De film is in tweeënhalve maand opgenomen opcatering, om zo’n groots evenement neer te zetten.Het Scheepvaartmuseum was dan ook blij dat de vijftig verschillende, vaak historische, locaties,filmproducenten de filmpremière hier konden organiseren, van Zeeland tot Texel.vooral omdat de film zoveel links heeft met ons inhoudelijke • In het Markermeer is een speciaal eilandverhaal. We verdienen er niet aan, het is voor ons vooral gecreëerd voor het filmen op echte zeilschepen.een mooi PR-moment, dat reuring met zich meebrengt • Er zijn tien VOC-schepen in de computeren het museum op een mooie en bijzondere manier nagebouwd.onder de aandacht brengt,” aldus sales manager Petra • Aan de film werkten meer dan 5000 figurantenvan Kesteren. “Wij hebben nauw samengewerkt met mee, die allemaal op uiterlijk zijn gecast enfilmdistributeur A-film bij de organisatie van de première door een speciaal team werden gekleed en vanom de gehele beleving van de avond te laten aansluiten bij grime voorzien.de indrukwekkende eerste indruk die het gebouw en de • De laatste maanden hebben vijftig mensen inmaritieme rode loper maakt.” shifts van twaalf uur aan de computeranimatie gewerkt om de visual effects op tijd klaar teKoppeling krijgen.In Het Scheepvaartmuseum loopt vanaf 26 januari het • Verschillende rekwisieten uit de film zijn te zienprogramma Held in zicht, rondom De Ruyter, waarvoor in Het Scheepvaartmuseum.speciale voorwerpen uit het depot zijn gehaald. Ookorganiseert het museum extra Michiel de Ruyter-activiteiten zoals lezingen, rondleidingen en eenklassieke concertenreeks.“Bedrijven die bij ons eenzakelijk evenement boeken, stellen regelmatig de vraag:is er een koppeling te maken tussen ons bedrijf en hetmuseum? Dat kan vrijwel altijd. Wij beschikken oververschillende rondleidingen, die we helemaal op maatkunnen afstemmen. Daarnaast kunnen we altijd eeninhoudelijke bijdrage leveren over de connectie van een 09

Twee ouwe ‘Dagen van 14, 15 uur. rotten Ik doe het nog wel, in het vak maar het herstel duurt langer.’ INTERVIEW EN TEKST: CARLA VAN ELST Foto Ingrid door Ron Jenner Samen hebben ze bijna negentig interne klant beslist steviger aan dan Peter. Maar dat is dan jaar werkervaring, waarvan vele weer de aard van het beestje … jaren als eventmanager. Ze rolden beiden het vak in, zoals zovelen Anders dan vroeger van hun generatie, en maakten Ingrid: “Vroeger sloten we zelf de beamers aan, lagen met de geboorte van de corporate de kabels onder het podium.” eventafdeling mee. Sterker nog, Peter: “In het begin deden wij vooral interne bijeenkomsten ze zetten ‘m zelf op en waren op locatie. Toen we gevraagd werden voor de grotere bepalend voor de inrichting ervan. congressen ontdekte ik de professionaliteit van de externe Beiden stoppen in 2015 met evenementlocatie. En dat het aantrekkelijker kan zijn om werken: Ingrid de Groot nam iets extern te organiseren. Intern moet je immers alles onlangs afscheid bij UWV, Peter inhuren. Een congres voor 800 specialisten op een externe van Oosten van Parnassia Groep locatie voor 60.000 euro lijkt heel veel …” gaat per 1 april met pensioen. De Ingrid: “Vind ik ook een heel bedrag, hoor.” EventManager nodigde ze uit voor Peter: “Ja, het eindbedrag. Maar hoofdelijk omgeslagen is een dubbelinterview. het 75 euro per persoon en daar heb je dan alles voor: zalen, techniek, catering.” Ze lijken elkaars tegenpolen: drukke Ingrid met haar Gemeenschapsgeld Amsterdamse tongval en bedachtzame Peter met zijn Ingrid: “Als je met gemeenschapsgeld werkt, moet je behoorlijk goed kunnen onderhandelen. Met locaties en bijna vaderlijke uitstraling. Maar er is veel wat ze bindt. Als catering bijvoorbeeld, of dagvoorzitters die te veel geld vragen. Dan moet je kunnen zeggen: wij werken met publiek eventmanager werkten ze allebei met ‘gemeenschapsgeld’ geld, dat budget hebben we gewoon niet.” Peter: “Transparantie is altijd een hot issue. Creativiteit en en dat kleurde hun werk in hoge mate. Beiden noemen de budget, die combinatie staat bij ons centraal. We gaan niet voor een dubbeltje-op-de-eerste-rang, maar onze Raad adviserende rol die eventmanagers hebben gekregen een van Bestuur vergadert niet in de Hotels van Oranje. Hoef ik niet mee aan te komen. Sober, passend bij de doelstelling belangrijke verandering. Al zet Ingrid haar advisering aan de10

en de missie van de organisatie. Je werkt toch met voorgekomen dat men mijn adviezen negeert. Het gaat ergemeenschapsgeld, daar ga je voorzichtig mee om.” toch om dat dat congres goed moet worden en dan moetIngrid: “Daarom proberen wij de evenementen goed je soms maar even niet aardig zijn. Maar ja, bij jou heeft deverzorgd maar sober te houden, vooral inhoudelijk goede opdrachtgever de lead en bij ons is concerncommunicatiecongressen met een beetje infotainment.” zelf opdrachtgever.”“Het is zelden voorgekomen dat men Leuk én zwaarmijn adviezen negeert.” Ingrid: “Het is absoluut het allerleukste werk dat ik in al die 45 jaar heb gedaan.”Adviezen Peter: “Ja, voor mij ook, ik heb de leukste baan binnen dePeter: “Eventmanagers krijgen steeds meer een Parnassiagroep.”adviserende rol. Sprekers bij specialistencongressen komen Ingrid: “Daarom was stoppen ook een lastige keuze. Maarbij mij soms met presentaties van 30 sheets, bomvol tekst, mijn man en ik hebben ooit afgesproken: we stoppen metdie ze dan gaan voorlezen. Dat bespreek ik met ons hoofd 60. En eerlijk is eerlijk, het is ook een zware baan, soms metopleiding medisch specialisten en tevens opdrachtgever: dagen van 14, 15 uur inclusief reistijd. Ik doe het nog wel,kunnen we ze niet benaderen om het in te korten? Of maar het herstel duurt langer.”zullen we een ludieke break doen? Die adviezen worden Peter: “Er zijn natuurlijk pieken en dalen en die piekenovergenomen. Natuurlijk heb ik ook opdrachtgevers die ga je voelen. Maar ik vind het nog altijd te leuk om teeigen keuzes maken of presentatoren die geen headset stoppen. Elke bijeenkomst is weer anders, je wilt het goedwillen al is dat gewoon beter. Nou, ook goed.” verzorgen.”Ingrid: “Die mogen dan hun zin doordrijven?” Ingrid: “O ja, je wil altijd vlammen, dat maakt het spannend.Peter: “Ja, zij zijn opdrachtgever.” En ook dat er altijd wel dingetjes fout gaan.”Ingrid: “Nou, ik krijg ook weleens bomvolle sheets. Peter: “En dat niemand dat dan merkt, dat is de lol.”Of een presentator met een slecht pak en een slechte Ingrid: “Maar dat zorgt ook voor de druk. Je hebt maar éénperformance. Of wat jij vertelt, iemand die geen headset wil. kans om het goed te doen.”Die mensen ga ik uitleggen hoe het beter kan. Het is zelden 11

Afscheid Peter: “Ik krijg straks vooral meer tijd voor de dingen die Ingrid: “Ik wilde iets op kantoor, niks groots. ik nu ook al doe: vrijwilligerswerk als shiphost op de ss Maar mijn collega’s hebben een mooi afscheid ervan Rotterdam, mijn voormalig werkgever, theaterbezoek en zelf gemaakt in de Schreierstoren in Amsterdam.” toneel spelen, golfen, lange reizen maken, vrienden in het Peter: “Ze hebben mij gevraagd om na te denken over een buitenland bezoeken. Nu moet ik dat allemaal plannen, dan receptie. Ze weten dat ik absoluut niet van verrassingen kan ik het doen als het mij uitkomt.” houd.” Ingrid: “Ik óók niet! Je wilt toch de regie houden.” Peter: “Precies, ik wil weten waar en wat en hoe.” Plannen? Ingrid: “Om te beginnen drie maanden niks. Ga eerst maar eens opslomen, zegt mijn man. Daarna ga ik een eigen bedrijfje opzetten, in retro en art deco artikelen: zelf verzamelen, opknappen, verkopen. Daarnaast wil ik voor organisaties met een maatschappelijke doelstelling evenementen organiseren, om niet.” “Naast mijn baan als zorgmanager was ik “Ook in mijn voorgaande banen deed ik al voorzitter van de personeelsvereniging. Door evenementen, de klantdagen voor het ICS alle fusies werd Parnassia steeds groter. De bijvoorbeeld. Toen onderdelen van het GAK in personeelsvereniging moest geprofessionaliseerd de jaren ’90 commerciële dingen gingen doen – worden en samen met een collega zette ik toen beurzen en congressen – voelde ik me daarbij als het interne evenementenbureau op. Inmiddels een vis in het water. Ook al ging dat daar toen nog bedienen we de tien zorgbedrijven binnen de met overheadprojectors en flipframes.” holding, verspreid over Nederland, met in totaal 9.500 personeelsleden.” De loopbaan van Ingrid de Groot • 12 jaar administratief medewerker – De loopbaan van Peter van Oosten • 3 jaar steward / Demi Chef de Rang – Holland Inkoopcombinatie Nederland • 10 jaar productie coördinator – ICS America Line • 5 jaar management assistent – GAK • 4 jaar verpleging/verzorging – Parnassia Groep • 4 jaar medewerker account support – GAK • 26 jaar zorgmanager – Parnassia Groep • 3 jaar facility en hospitality manager – Nederland • 13 jaar evenementenorganisator - UWV Parnassia Groep • 7 jaar eventmanager – Parnassia Groep12

Bedrijfsfeesten | Vergaderingen | Relatie-evenementen | PresentatiesDé toonaangevende evenementenlocatie op de Utrechtse Heuvelrug van 2 tot 350 personen www.buitenplaatsamerongen.nl

Vuurwerk opde HofvijverStaatsloterij OudejaarsfeestINTERVIEW EN TEKST: MANON VONK Niehe Media verzorgde voor Traditie de Staatsloterij en gemeente “De Oudejaarstrekking. Met een prijzenpakket van meer dan Den Haag de organisatie van € 70 miljoen is dit natuurlijk dé trekking van het jaar. Het is het Staatsloterij Oudejaarsfeest niet alleen een begrip maar ook een jarenlange traditie. Dit met een groots vuurwerk op de jaar was speciaal omdat we het event vlakbij de Ridderzaal Hofvijver. Met een live uitzending konden doen. Daar vond ooit in 1726 de eerste trekking van op SBS6, een drijvend podium de Staatsloterij plaats. Daarnaast zijn we natuurlijk nog op de Hofvijver, de nabijheid van altijd in Den Haag gevestigd. Dat maakte het extra leuk en tal van historische gebouwen spannend om het op zo’n mooie historische plek te doen. en 12.000 man publiek een Tijdens het Staatsloterij Oudejaarsfeest maakten we de uitdaging om alles in goede en uitslag van de grote prijzen bekend.” vooral veilige banen te leiden. Uitvoerend producent Frans Vergunningen Millenaar (Niehe Media) en Iris “We zijn eind juli gestart met het aanvragen van de Kleijn (Staatsloterij) vertellen. vergunningen bij onder meer de gemeente, maar ook bij het hoogheemraadschap in verband met de kwaliteit14 van het water dat mogelijk door het vuurwerk vervuild wordt. Je vraagt een evenementenvergunning aan, maar

Fotograaf - Bart van Vlietin dit geval moest er ook een aparte bouwvergunning techniek. Het plaatsen van de camera’s, de soundcheck,aangevraagd worden voor de pontons op de Hofvijver. Daar camerarepetitie en de generale repetitie tussen 19.30hebben we iets te makkelijk over gedacht. Het traject van en 21.00 uur. Daarna ging het terrein open en startte omvergunningaanvraag duurde aanzienlijk langer dan we 22.00 uur de live-uitzending. In totaal waren er die avondhadden gepland. Uiteraard is er ook veel overleg geweest 175 mensen in touw.”met politie en brandweer over de veiligheid van publieken historische gebouwen. Uiteindelijk hebben we een Fantastisch feestcompromis bereikt over het soort vuurwerk dat gebruikt zou “Het is toch Den Haag op oudejaarsavond … De historieworden.” leert dat er op die avond wel wat ongeregeldheden kunnen zijn in de hofstad. De screening van het publiek was danDrijvend podium ook streng. Vuurwerk en glaswerk waren ten strengste“Een drijvend podium hebben we natuurlijk al vaker verboden. Je moet er toch niet aan denken dat iemandgebouwd, maar in dit geval was het toch wel heel bijzonder. op een feestterrein met al die mensen een vuurwerkbomEr moesten veertien trailers rijden om 152 pontons af te bij zich heeft en tot ontploffing brengt. Alles is gelukkigleveren. Dat was een indrukwekkend gezicht. Uiteindelijk goed gegaan en 12.000 mensen hebben genoten van eenhebben we 1.342 m2 aan pontons op de Hofvijver gebouwd prachtige avond met DJ en live muziek en om 24.00 uurvoor het drijvende podium en afsteken van het vuurwerk. een fantastisch en spectaculair vuurwerk. Het was éénWe hebben vier dagen nodig gehad om het allemaal op groot feest.”te bouwen. Op 31 december was het de beurt aan de 15

Je moet over geld durven praten De positie van eventmanagers in musea TEKST: CARLA VAN ELST In 10 jaar tijd heeft de Wat daarop hun antwoord is, hangt af van verschillende eventorganisatie een vaste positie factoren: de omvang van het museum, de gevoelde verworven in onze musea. Van ‘noodzaak’ voor extra inkomsten én de mate waarin de ooit ternauwernood gedoogd, is oude patronen – i.c. de scheiding der geesten tussen de eventafdeling nu vrijwel overal conservatoren, management, sales & marketing en een onlosmakelijk onderdeel eventmanagers – nog zichtbaar zijn in de organisatie. van de museumorganisatie. Eind 2014 waren veertig PML-leden bijeen in het Vanuit die nieuwe positie ziet Spoorwegmuseum in Utrecht en discussieerden aan de de museale eventmanager zich hand van stellingen over de positie van de eventmanager gesteld voor nieuwe en meer in het museum. Welke beren zien zij op weg naar het bedrijfsmatige vragen: wat is de bereiken van een interne maximale mindset voor events beste prijsstelling, hoe krijg ik en naar maximale professionalisering van de interne zicht op mijn omzet en winst, hoe eventorganisatie? Zij spraken daar vrijuit over, in de zorg ik dat ik events binnenhaal wetenschap dat ze hier niet met naam en toenaam geciteerd die passen bij het museum, hoe zouden worden. bepaal ik de ROI van events en wat kan ik doen om klanten aan Missers mij te binden? De beren op de weg blijken vrijwel overal voort te komen uit de genoemde ‘oude’ patronen. Zoals de directie, of de managementlaag daar net onder, die het belang van events met de mond belijdt maar in de praktijk vergeet. Voorbeeld? In een van de ontvangstruimten verschijnt plotseling een sculptuur van enorme afmetingen. Mooi, maar ook een16

gigantische sta-in-de-weg tijdens ontvangsten die leidt tot een dag open te houden. Want waarom zouden alleen sales-reductie van de zaalcapaciteit. en eventafdelingen moeten worden afgerekend op hunOok lopen eventmanagers soms aan tegen de conservator opbrengst? Sommige musea zijn toch ook gewoon open voorvoor wie het veiligstellen van de collectie de eerste – en 100 of minder bezoekers per dag, waarvoor wel het helesoms enige – prioriteit is. Die conservatoren weten vaak apparaat moet draaien?niet wat de eventafdeling doet. Ze zien de zakelijke gast niet Wil je zicht op de uiteindelijke opbrengsten van zakelijkealtijd als bezoeker en realiseren zich onvoldoende dat die events – wat blijft er over, na aftrek van alle kosten – dangast daar ook binnenkomt voor de collectie. En dat je die moeten die kosten wel transparant zijn. Dat is vaak nietcollectie dan wel moet kunnen laten zien. het geval. Welk deel van de facilitaire kosten wordenDe zakelijke gast wordt ook niet altijd opgemerkt door bijvoorbeeld toegerekend aan het evenement? Daaroverde marketingafdelingen. Vooral bij musea waar de zouden de eventmanagers in gesprek moeten meteventafdeling niet gekoppeld is aan marketing – maar alle interne partijen, om professionele begrotingen enbijvoorbeeld aan sales, of meer algemeen: facilitair – lijken bijbehorende sales- en marketingplannen op te kunnende marketingmensen een andere taal te spreken. De focus stellen.van marketing ligt bij bezoekersaantallen en daarin worden Uiteraard is het belangrijk om bij opbrengsten niet alleenzakelijke gasten niet altijd meegerekend. Samenwerking naar euro’s te kijken, maar ook naar de gerealiseerdetussen marketing enerzijds en events/sales anderzijds is bezoekersaantallen en goodwill. “Sales is meer dan euro’sniet overal gemeengoed en dat is een gemiste kans. tellen, het is je organisatie verkopen.”Laat je meerwaarde zien Interne communicatieGek genoeg vormt de zakelijke gast soms zelf het probleem. Een andere sleutel tot verdere professionalisering zit hem inWat te denken van opdrachtgevers die niet willen betalen de wijze waarop eventmanagers intern communiceren. Datvoor de museale eventruimte omdat ze ‘toch al voor het eten start met terrein afbakenen: dít is tentoonstellingsruimte& drinken betalen’? In de extra dimensie die het museum ze en dát is eventruimte. Daar hoef je niet rigide in te zijn,biedt, zo ze die al zien, zijn ze niet geïnteresseerd. De musea getuige het voorbeeld van een Londens museum waar dedie hier tegenaan lopen – en dat zijn ze gelukkig lang niet evenementafdeling tegen de directie kan zeggen: ‘Jullieallemaal – raken daardoor soms in een spagaat. Of zoals mogen hier qua tentoonstelling alles doen, maar zorg weléén van hen zegt: “Je wilt graag bij jezelf blijven, maar je dat de capaciteit op 300 blijft’. Kom daar maar eens om inhebt ook die business nodig.” Nederland.Misschien is het ook daarom dat sommige museaverhuurtarieven hanteren die kunnen concurreren met die Voor interne communicatie is het belangrijk om te wetenvan hun niet-museale concurrenten. En dat is raar, want een wát je wilt communiceren en daarbij de juiste toon te treffen.museum is veel meer dan ‘een zaaltje’. Het is de vraag of Verschillende eventmanagers gaven aan dat zij collega’sdie musea hun meerwaarde wel voldoende communiceren van andere afdelingen bij events betrekken door ze ernaar de markt. Dat kan al heel eenvoudig door potentiële deelgenoot van te maken. Bijvoorbeeld door alle praktischeopdrachtgevers erop te wijzen dat hun event bijdraagt aan en technische onderdelen van de evenementenplanning tehet behoud van het cultureel erfgoed en ze daarvoor te delen met betrokken afdelingen, via interne overleggen ofbedanken. En toch gebeurt dat niet overal. informatiebulletins. Of door ze vooraf te laten meedenkenHet is ook de vraag of die musea wel voldoende doordrongen en meepraten over komende evenementen. Soms makenzijn van het ondernemerschap. Dat lijkt niet overal het geval. eventmanagers anderen binnen het museum letterlijkZo vragen sommige musea geen fee voor technische zaken deelgenoot, bijvoorbeeld door samen met conservatorenals beamers en extra verlichting, ‘omdat dat toch al in de een event te organiseren. “Vermeng je eigen zakelijk belangzaal aanwezig is’. met iets super inhoudelijks.” Zo maak je volstrekt duidelijk dat ook zaalverhuur en zakelijke ontvangsten zaken zijn dieBedrijfsmatig denken je sámen moet doen.De volwassenheid van de museale eventorganisatie toontzich in de bereidheid van eventmanagers om op zoek te Lees ook: Tips van/voor eventmanagersgaan naar wat zij zelf kunnen doen aan de genoemde www.museumlocaties.nl/tipsknelpunten. Tijdens de PML-bijeenkomst werd meerderekeren benadrukt hoe belangrijk het is om bedrijfsmatig(er)te denken. Dat je als eventmanager over geld moet durvenpraten. Moet weten wat je eigen opbrengst is, per jaar, perevent, per persoon. Maar ook wat het kost om het museum 17

Louwman Museum: een efficiënte locatie Dit voorjaar met de Glazen Koets INTERVIEW EN TEKST: CARLA VAN ELST Wie ooit droomde van een Brussel, waar de koets gebouwd is door de familie Simons, diner voor zakelijke gasten hebben we het opdrachtenboek gezien en de originele naast de Glazen Koets uit het schetsen. Daaruit weten we bijvoorbeeld dat de koets Koninklijke Staldepartement oorspronkelijk in rood-wit-blauw is uitgevoerd. Dat zie je kan dit jaar terecht bij het alleen als je het weet.” Louwman Museum. Daar staat het hele voorjaar de Glazen Koets Passende evenementen te pronken in de Great Hall. Het Louwman Museum heeft vanaf het begin rekening “Eigenlijk is het de allermooiste gehouden met het faciliteren van bijeenkomsten. In het koets uit de koninklijke stallen,” voorste deel zijn de ruimten voor zakelijke evenementen zegt directeur Ronald Kooyman, ondergebracht, de achterkant omvat het feitelijke museum “mooier dan de Gouden Koets, en in de middensectie komen die twee functies samen. sierlijker en ingetogen.” Deze bouw maakt het mogelijk om de museumzalen tijdens avondevenementen af te sluiten, waardoor er geen kans is Kooyman zocht afgelopen jaar naar een mogelijkheid om in op verlies of beschadiging van collectiestukken. Praktisch, omdat ook hier collectiebeheer en -behoud altijd het te spelen op de viering van 200 jaar Koninkrijk. Contacten allerbelangrijkste zijn. De dagbezoekers – meestal autoliefhebbers en met het Staldepartement waren er al, dus wist hij ook dat de museumjaarkaarthouders – mogen zien dat je hier evenementen kunt organiseren. Opbouw tijdens Glazen Koets de afgelopen zeven jaar in restauratie was. “Ik openingsuren is geen enkel probleem – “tafels die worden opgedekt, mooi toch” – net als het organiseren van vroeg: kunnen we hem daarna lenen? En dat kon.” De koets evenementen overdag. Wel moeten evenementen altijd passen bij de uitstraling van het museum. wordt van 17 maart tot en met 21 juni tentoongesteld in de Bij grote partijen of congressen wordt zoveel mogelijk een link gemaakt naar de collectie, die veel meer omvat dan centrale hal van het museum, compleet met zes paarden auto’s alleen. en het juiste tuigage. Ook wordt aandacht gegeven aan het restauratieproces en de beslismomenten daarin. “In18

We schuiven op naar – excusez le mot – het ontzorgen van de klant. Waarbij ik wel vind dat een klant hier zijn geld moet uitgeven aan het museum en aan catering en niet aan allerhande entertainment dat niets met de collectie van doen heeft.” Die catering kan huiscateraar House of Lords verzorgen, maar ook elke andere cateraar naar keuze. Kooyman windt er geen doekjes om, het museum leeft van de zaalhuur en de ticketverkoop. “Al moet er op de keeper beschouwd elke dag geld bij, zelfs met 200 evenementen en 130.000 bezoekers. Andere musea krijgen subsidie, wij worden ondersteund door de familie Louwman. Maar onze positie is anders: we hebben een kleine staf, zijn lean & mean, werken met veel vrijwilligers en denken heel goed na voor we besluiten tot personeelsuitbreiding. Veel musea hebben een grote staf en subsidie maakt het mogelijk die mensen aan boord te houden. Als dan de subsidie wordt teruggeschroefd, zit daar ook de pijn. Maar voor ons betekent het dat de concurrentie eerlijker wordt.”“De verhaallijnen zijn belangrijk, we laten alle facetten vande geschiedenis van de auto zien, er is een fantastischekunstafdeling. Dat spreekt een brede doelgroep aan.”Bij kleine bijeenkomsten zoals vergaderingen is er demogelijkheid om zelf het museum te bezichtigen. Dezaalhuur en de prijzen voor vergaderarrangementen zijnvergelijkbaar met de prijsstelling van de omliggende hotels.“Met de Glazen Koets in huis verwachtenwe een nieuwe doelgroep te mogenverwelkomen: koningsgezinden.”Lean & mean Facts & figuresJaarlijks worden hier zo’n 200 zakelijke evenementen en 200 evenementen per jaarontvangsten georganiseerd. “En daar zijn we heel tevreden 130.000 bezoekers per jaarmee, meer hoeft niet,” aldus Ronald Kooyman. “Onze kracht 8 ruimten voor evenementen (van 4 tot 1000 personen)wordt gevormd door onze collecties, ons thema en het feit 14 vaste medewerkersdat je buiten mastiek hier niet veel meer nodig hebt. We 12 in Den Haag, 2 in Raamsdonkveerzijn een efficiënte locatie, het decor is er al en verder heb je 80 vrijwilligersweinig nodig. Steeds meer zakelijke klanten komen terug,daar bedenken we nieuwe dingen voor. Kan iets kleins zijn:een aperitief op een bijzondere locatie of een bijzonderespreker. We merken ook dat steeds vaker niet alleen wordtgevraagd om zaalverhuur, maar om totale dienstverlening. 19

Wie dit leest Vanaf dit nummer in De EventManager: wie zijn onze abonnees? INTERVIEWS EN TEKST: MANON VONK Wie: Indra van Deemter, informatiespecialist helpen. Binnenkort komen de studenten van de opleiding Locatie: Bibliotheek Hogeschool Utrecht Eventmanagement terug van stage. Zij gaan dan aan opdrachten werken. Daar willen wij ze mee helpen.” De Hogeschool Utrecht telt zeven faculteiten. De bibliotheekcollecties van drie faculteiten zijn recentelijk De EventManager samengevoegd en nu beschikbaar op één locatie. Het betreft “Het verzoek voor een abonnement is vanuit het onderwijs de collecties van de Faculteit Communicatie & Journalistiek, gekomen. Docenten willen aan studenten laten zien welke Faculteit Educatie en Faculteit Economie & Management. tijdschriften er zijn op hun vakgebied en wat ze ermee “Het uiteindelijke doel is dat er één centrale bibliotheek kunnen doen. Wij streven ook naar een complete collectie komt voor alle faculteiten gezamenlijk in een nieuw te van tijdschriften op het gebied van Eventmanagement.” bouwen onderkomen.” Volgens Van Deemter hebben studenten vooral behoefte aan tips hoe zaken aan te pakken. “Studenten willen daarnaast Wensen inspiratie opdoen. Ik zie ook een toegevoegde waarde voor Hoe een bibliotheek naar ieders wens in te richten, is zeker De EventManager om kennis te delen en bijeenkomsten te nog een punt van aandacht. “Iedereen heeft zijn eigen organiseren op gebied van innovatieve ontwikkelingen. Merk wensen. Studenten zoeken rustige werkplekken, maar dat daar bij zowel docenten als studenten behoefte aan is.” willen ook gezamenlijk aan opdrachten kunnen werken. De bibliotheek zou ook een ontmoetingsplek moeten zijn. Er zal altijd fysiek plaats voor boeken beschikbaar moeten zijn, ook nu alles steeds meer digitaliseert.” Zichtbaar De informatiespecialisten van de bibliotheken hebben een professionaliseringstraject doorlopen. “Een belangrijke vraag daarbij was hoe wij onze zichtbaarheid als bibliotheek kunnen vergroten. Wij willen graag aansluiten bij de ontwikkelingen in het onderwijs, studenten helpen bij hun zoektocht naar informatiebronnen, maar ook voor docenten een bron zijn en aan hun informatiebehoefte voldoen. Wij willen graag in de lessen participeren waar mogelijk, zodat we de studenten al in een vroeg stadium op weg kunnen20

Wie: Jacqueline Verschoor, Sales/evenementenLocatie: Chassé Theater in BredaHet Chassé Theater valt op door zijn aparte vormgeving, “Jullie zouden als redactie ons als spiegel kunnenzowel aan de binnen- als aan de buitenkant. “Het theater gebruiken,” meent Verschoor. “Doordat wij eenheeft van zichzelf al een prachtige ambiance, waardoor evenementenlocatie zijn en jaarlijks veel aanvragen krijgen,je aan de inrichting niet veel meer hoeft te doen als je de weten wij welke trends er zijn. Klop eens bij ons aan omlocatie wilt huren voor een evenement. We kunnen groepen te toetsen of een bepaalde ontwikkeling, gevoel of trendplaatsen van 50 tot 4000. Het theater telt drie theaterzalen daadwerkelijk speelt. Op die manier krijg je een mooieen drie cinemazalen met respectievelijk 1430, 650 en 225 wisselwerking tussen vraag- en aanbodkant in je tijdschrift.”zitplaatsen. De midden en kleine zaal hebben tribunes diewe kunnen inrollen waardoor je een soort blackbox krijgt, Leden van GvE, PML, FEP en G14 ontvangendie je helemaal zelf kunt inrichten, voor bijvoorbeeld een De EventManager als onderdeel van hunbeursvloer, maar ook een diner, feest of receptie.” lidmaatschap. Maar er zijn ook anderen binnen en buiten de branche geïnteresseerd in ons magazine.Flexibel Zij kunnen met ingang van 2015 een abonnementDe zakelijke poot van het Chassé Theater wordt bemand nemen op De EventManager (3 nummers per jaar:door vijf vrouwen. “Met z’n vijven maken we alles mogelijk. € 49,-). In elke editie zetten we twee abonnees inWe zijn zeer flexibel en zijn goed in staat te werken met de spotlights.complexe draaiboeken. Onze doelgroep is divers. Datvarieert van groepjes collega’s tot partijcongressen vanpolitieke partijen en alles daartussenin. Wij zijn met rechteen multifunctionele evenementenlocatie.”De EventManagerHet Chassé Theater is in 2014 abonnee geworden van DeEventManager. “Belangrijkste reden om een abonnement tenemen, is dat wij feeling willen houden met de branche. Hetblad is informatief en objectief en wat dat betreft absoluuteen verademing. De mix tussen advertenties en redactioneelis prima. Het is een echt lees- en bewaarblad.” 21

‘Grote banken bestaan niet meer over vijftig jaar’ Persoonlijk: Jan Rotmans INTERVIEW EN TEKST: DIRK PRIJS EN CARLA VAN ELST Foto: Ellen Martens In de week voorafgaand aan “Daar heb ik natuurlijk niet allemaal verstand van,” zegt ons gesprek is hij verkozen Jan Rotmans bescheiden, “maar ik bekijk hun vragen door tot spreker van het jaar mijn transitiebril en leg de verbinding met innovatie en 2014. Hij wordt vanuit alle duurzaamheid. Wat ik toevoeg is een frisse blik. Ik schets een maatschappelijke sectoren en beeld van wat er allemaal gaat veranderen en hoe mensen beroepsgroepen – zorg, welzijn, daarop kunnen inspelen.” bouw, energie, Rijk, gemeenten, grote corporates – veelvuldig Jan Rotmans is hoogleraar transitiekunde aan de Erasmus gevraagd om zijn visie te geven op Universiteit Rotterdam, publicist en activist. Hij vertelt al transitie in die sector. vijftien jaar hetzelfde verhaal en er zijn steeds meer mensen die luisteren. Het verhaal in een notendop: we zitten midden in een transitie, een verandering van tijdperk die zo eens in22

de 150 jaar voorkomt. In zo’n periode verandert alles nieuwste digitale technieken. Neem de ontwikkelingen bijtegelijk, in alle sectoren van de samenleving en de 3D-printen, over vijf tot tien jaar kun je daarmee alles zelfeconomie. Een kantelperiode dus, die voortkomt uit diepe maken, van een tafel tot een huis, gewoon van achter je pc.crisis, onzekerheid en een collectief gevoelde onvrede met Natuurlijk heb je daar niet zelf alle kennis voor, dus moet jede huidige systemen in de samenleving. Het gevolg is verzet samenwerken met anderen, kennis delen. Dat vereist eentegen grote, logge en anonieme instituties en als reactie cultuurverandering, want we zijn opgevoed met het idee vandaarop een beweging ‘van onderop’: mensen stappen uit kennis beschermen. Die transitie, van massaproductie naarhet systeem en gaan dingen zelf doen, ontplooien allerlei productie door de massa, is een ingrijpende ontwikkelinginitiatieven en creëren zo een nieuwe ‘macht’ en een nieuwe die ook ik niet in de volle diepte kan overzien. Maar daardooreconomie. Die vooralsnog bestaan náást de gevestigde zullen alle verdienmodellen gaan kantelen: bouwbedrijvenmacht en economie. Want kantelen is een traag proces dat zullen bijvoorbeeld nog maar 20% verdienen met bouwenweerstand en angst oproept. en 80% met andere activiteiten als telecommunicatie, energievoorziening of interieuradviezen.”Waardoor ontstaan kantelperioden?“De laatste was in de tweede helft van de 19e eeuw, tijdens Heeft de financiële crisis dit transitie-denken in eende industriële revolutie, toen we het Nederland van nu stroomversnelling gebracht?hebben gevormd. Zorg, onderwijs, politiek, vakbonden; “Ja, en de komende crises, rondom grondstoffen en energie,allemaal verticale instituties langs lijnen van verzuiling. zullen dat ook doen. Crisis helpt, maar niet genoeg. Je zietOok bedrijven hebben vaak zo’n verticale structuur, banken bijvoorbeeld alweer terugvallen in hun oude gedragzijn ingedeeld in divisies die niet samenwerken. Dat is van meer aandacht voor hun aandeelhouders dan voornu allemaal aan het wankelen. Oude ideeën – zoals de hun klanten. Maar ik voorspel dat grote banken niet meermaakbare samenleving en het marktdenken – bleken geen bestaan over vijftig, zestig jaar. Ze hebben te veel machtoplossing; we zoeken weer naar balans tussen staat en en burgers pikken dat niet meer. De eerste alternatievemarkt. Dat speelveld staat onder spanning: de overheid geldsystemen, zoals Bitcoin, zijn er al.”verwacht meer van de burgers, de markt verwacht veelvan de overheid en de burgers, terwijl de burgers in de Accepteer dat je onderdeel bent van dieafgelopen 150 jaar zowel afhankelijk geworden zijn van de grote verandering die fundamenteel isoverheid als – in de laatste decennia – steeds mondiger en en bijna permanent. Stel jezelf de vraag:autonomer. Die spanning beschrijf ik als de kanteling. Wat wat zijn de klanten van de toekomst enje ziet is dat steeds meer mensen uit dat oude systeem wat voor diensten ga ik ze leveren?stappen en het zelf gaan doen. Voor zichzelf beginnen, eigenorganisaties oprichten, Airbnb en Uber zijn voorbeelden. Hoe kun je als bedrijf meegaan in die transitie?Allemaal disruptieve innovaties, die stimuleren dat de “Accepteer dat je onderdeel bent van die grote veranderingeconomie decentraler en digitaler wordt. We zijn op weg die fundamenteel is en bijna permanent. Stel jezelf denaar een nieuwe samenleving en een nieuwe economie, vraag: wat zijn de klanten van de toekomst en wat voormijn stelling is dat die transitie nog tientallen jaren duurt. diensten ga ik ze leveren? Vervolgens moet je dat omzettenNiemand weet hoe de nieuwe samenleving en economie in een actieve veranderstrategie. En omdat je als bedrijferuit zien. Maar je kunt je niet permitteren om niet mee te wel geld moeten blijven verdienen, ga je vervolgens eenbewegen, want dat staat gelijk aan niet overleven.” ‘schaduwlijn’ ontwikkelen naast je primaire productielijn en investeren in niches en kleinschalige experimenten enIs er nog toekomst voor grote corporates en organisaties? bekijken welke daarvan de moeite waard zijn. Natuurlijk kun“Vroeger was ‘groot’ goed, nu is het eerder een nadeel je ernaast zitten met experimenten die niet aanslaan. Hetomdat je wendbaar en flexibel moet zijn. Daarom zie je zij zo. Maar je hebt geen keus, je kunt niet in één keer overgrote bedrijven als Philips, DSM en Unilever zich opsplitsen. naar een nieuw verdienmodel, het moet stap voor stap.”En de nieuwe bedrijven zoals Uber, Google, Tesla groeiencellulair, delen zich bij groei in organische, zelfsturendecelstructuren. Dat ga je straks ook bij gemeenten zien,dat de nu gescheiden afdelingen – werk, wonen, zorg –verdwijnen en men in projectgroepen samengewerkt.”Klinkt als terug naar vroeger.“Ik noem het: vooruit naar vroeger. Terug naar kleinschalig,maar dan wel innovatief en gebruikmakend van de 23

Wat gaan we de komende vijf jaar zien van de transitie? “Meer chaos, ontslagen op grote schaal. Een exponentiële toename van kleine bedrijven die de grote bedrijven in elke sector zullen bedreigen. Daardoor krijg je ook steeds meer samenwerkingen tussen oude en nieuwe orde, dat kan niet anders. Veel hybride constructies.” Wat kan de rol van de overheid daarbij zijn? “Niet in de weg lopen, maar vooral faciliteren. Nu zijn er nog veel barrières voor mensen die nieuwe initiatieven bedenken. De overheid moet meedenken en richting geven. Want Nederland is natuurlijk geen optelsom van uiteenlopende initiatieven. De overheid moet de lat leggen: dit is onze ambitie en dat gaan wij met jullie doen.” Jan Rotmans, ‘Verandering van tijdperk – Nederland kantelt’ (nov. 2014)BEeEnDcRoImJpFlSeEetVdEoNrpEMgeElNegTeEnNa.aAnVdOeNrDanOdPEvaNnShTeEtLIJLsIseNlmG e. eRrEeLxAclTuIsiEefEvVoEorNuEwMEgNasTtEenN.0228 35 11 35 • [email protected] • www.zuiderzeemuseum.nl 24

SUCCESVOLLE ZAKELIJKEEVENEMENTEN BEGINNEN BIJMECC MAASTRICHT BACK TO BASICS... aa p n oo t m e cc Het keyword is ontmoeten. Geen uitgebreide sessies met allerlei dure faciliteiten, maar functioneel en slagvaardig succes boeken. Met 26 vergaderzalen en 2 auditoria (1.650 stoelen) faciliteert MECC Maastricht graag uw zakelijke bijeenkomst. Samen met u verzorgen wij succesvolle productpresentaties, kick-off meetings, workshops, vergaderingen, bedrijfsfeesten of een combinatie hiervan. Meer informatie: +31 (0)43 38 38 351 of [email protected]. Dedicated to yoursuccess www.mecc.nl 25

Nieuwe aanwas GvE De groei van het Genootschap zet zich in 2015 gestaag voort. Wekelijks melden zich nieuwe leden, vanuit zowel profit- als non-profitsector. In dit nummer verhalen van zeven nieuwe Genootschapsleden. Welk event in 2015 is voor hen een echte uitdaging? Diana Kruft – MVO Nederland Elly Bal – ASN Bank “Als eventmanager bij MVO Nederland ben ik onder meer “De ASN Bank zet zich in voor een duurzame, rechtvaardige verantwoordelijk voor het jaarlijkse Nieuwjaarsevenement. samenleving. Die duurzaamheid is niet alleen de leidraad bij Met veel trots kijk ik terug op 20 januari, toen ruim 800 onze bancaire dienstverlening, maar bij alles wat we doen, MVO-professionals DeFabrique bezochten. Het programma inclusief de programmering en uitvoering van evenementen. bestond uit een wervend plenair deel – keynote speeches Zo kiezen we bij voorkeur locaties die goed met het afgewisseld met een modeshow, stand-up comedy en openbaar vervoer bereikbaar zijn. filmpjes – en een informatiemarkt met vijftig stands en ruim twintig workshops. Resultaat: een kwart van bezoekers De ASN Bank organiseert uiteenlopende evenementen, waardeerden het event met een 9 of 10! Kijk voor een van wandelingen met beleggers tot het grote evenement impressie van het evenement op www.mvonederland.nl/ MorgenVandaag in het najaar. Dan bieden we zo’n 1000 nieuwjaarsevenement-2015. klanten en andere belangstellenden de kans zich te verdiepen in een breed scala aan onderwerpen die te Mijn uitdaging voor dit jaar is het zoeken naar innovatieve maken hebben met duurzaamheid. De uitdaging is om samenwerkingsverbanden om de stijgende kosten zoveel mogelijk aandacht te genereren, zowel in de aanloop van het Nieuwjaarsevent – veroorzaakt door stijgende naar het evenement als op de dag zelf. Dat doen we via bezoekersaantallen – te kunnen dekken. Hier zijn we al verschillende media. We betrekken mensen zo veel en zo gestart bij het event van 2015. In ruil voor een financiële breed mogelijk bij de inhoud en we maken hen enthousiast bijdrage, hebben we toen partners tijdens het event voor het onderwerp. Het doel is dat er een stroom van een platform geboden, passend bij het eventconcept berichten over MorgenVandaag op gang komt, zodat we met en zonder dat dit ervaren werd als sponsoring. Dit jaar onze duurzame boodschap een veel groter publiek bereiken zetten wij al onze creativiteit in om nog meer van dit soort dan op de dag zelf aanwezig is.” samenwerkingen aan te gaan. Genootschapsleden die in januari 2016 een evenement organiseren met thema duurzaamheid en op zoek zijn naar samenwerking, exposure of expertise kunnen contact met mij opnemen (030 230 56 11). Dan bespreken we bij een kop koffie wat we samen kunnen doen.”26

Laura Kerckhoffs - marketingmanager evenementen AFAS Irene Kraak – BOVAGSoftware “Branchevereniging BOVAG richt zich op de verschillende“Wij organiseren jaarlijks meer dan 150 evenementen, onderdelen van de mobiliteitsbranche. Er zijn twaalfwaarvan een groot aantal in ons inpandige theater. Denk aan afdelingen of ledengroepen, variërend van fietsbedrijven,evenementen voor klanten, prospects en andere relaties, autodealers en rijscholen tot camper- en caravanbedrijvenmaar ook voor mensen uit Leusden en omgeving. Daarnaast en tankstations.organiseren we alle evenementen in het kader van desponsoring van voetbalclub AZ, het AFAS Circustheater Voorheen organiseerden die afdelingen allemaal hun eigenScheveningen en de AFAS Tennis Classics. evenementen, sinds een jaar doen mijn collega Nikki en ik dat vanuit het interne BOVAG evenementenbureau. SamenMijn grootste uitdaging van 2015 wordt een reeks zorgen we voor stroomlijning van alle evenementen enevenementen, de Beter Ondernemen Shows. Het idee werken we aan meer synergie tussen evenementen vanhiervoor is ontstaan tijdens een brainstorm over de ‘why’ verschillende ledengroepen. Wij organiseren ongeveer 90van ons bedrijf, à la Simon Sinek. Wij zijn hier niet alleen evenementen per jaar, met name evenementen om ledenom software te leveren, maar ook om organisaties te te informeren over actuele ontwikkelingen en innovatiesinspireren om beter te gaan ondernemen. Daarom willen en evenementen waarbij leden onderling kennis kunnenwe dit jaar drie Beter Ondernemen Shows organiseren, voor delen en netwerken, of een combinatie daarvan. Veelwisselende doelgroepen en met andere thema’s. Bovendien evenementen organiseren we in ons eigen BOVAGhuis:werken we daarbij voor het eerst met de methode van een congres- en vergadercentrum met verschillendecontent driven events en gaan we in de perioden vooraf, vergaderzalen en een capaciteit tot 250 personen. Ooktijdens en na het evenement veel meer content inzetten. beschikbaar voor groepen buiten de mobiliteitsbranche!Relevante content draagt niet alleen bij aan het aantalaanmeldingen, maar ook aan betrokkenheid, interactie en Leuke uitdagingen zijn de jaarcongressen waar meer danconversie. Bijvoorbeeld: in het voortraject verstuur je niet 500 deelnemers op af komen, zo’n vier tot acht keer peralleen uitnodigingen, maar publiceer je ook artikelen, maak jaar. Voor deze grote projecten werken we vaak samen metje interviews met de sprekers en video’s over het thema. partners voor de technische en creatieve kant en zijn wijOok tijdens de evenementen creëer je meer content, zoals logistiek expert.live streams en artikelen en verslagen in de Google hangout.Al die informatie verstuur je na afloop naar de deelnemers, Een andere belangrijke uitdaging in 2015 is de slag die wemaar óók naar mensen die er niet bij waren.” willen maken in kwaliteit en uitstraling van de verschillende evenementen. We willen alle BOVAG-leden een zelfde ervaring bieden, op welk evenement ze ook zijn of tot welke ledengroep ze ook behoren.” 27

Jean-Pierre Schuurmans – Provincie Zuid-Holland Jolanda Muilenberg – Adecco “2015 is voor de provincie een interessant jaar, onder “Mijn grootste uitdaging? Onze jaarlijkse Kick Off, hoewel meer vanwege de verkiezingen. Er worden nieuwe dat ook elk jaar weer mijn kers op de taart is! Adecco Provinciale Staten gekozen en zij formeren een college van organiseert deze jaarlijkse meeting voor de gehele interne Gedeputeerde Staten. Dat maakt het begin van het jaar populatie medewerkers, de laatste jaren in Studio 21 in voor mij een interessante en drukke periode. Want naast Hilversum. Ondanks de samenwerking met een goed de uitslagenavond, die op 18 maart in het provinciehuis organisatiebureau, Event Republic, en de aanwezigheid van plaatsvindt onder regie van de griffie, zal het landelijke een draaiboek, vraagt het toch veel organisatie-skills. lijsttrekkersdebat (live uitgezonden door de NOS op 17 maart) vanaf het provinciehuis komen. Dit vergt in het korte We willen altijd verbeteren, een mooi en sterk inhoudelijk tijdsbestek dat beschikbaar is een strakke voorbereiding en programma neerzetten, verrassen en nadien een groot feest samenwerking, zowel intern met onder andere de griffie als met elkaar vieren. De grootste uitdagingen zijn de interne extern met de NOS. Maar het is een uitdagende taak om dit coördinatie, het vullen van de website, het samenstellen en in goede banen te leiden. logisch laten verlopen van het programma. Stap voor stap en soms onder hoge druk krijgt het programma vorm. Dat Na de verkiezingen zal er een afscheid zijn voor de betekent dat ik directieleden die moeten spreken up-to-date vertrekkende leden van Gedeputeerde Staten en ook een houd over het programma, maar ook collega’s die iets gaan presentatie van het nieuwe college. In diezelfde periode presenteren op het podium mag het aan niets ontbreken. staan er nog twee bijeenkomsten en een conferentie op stapel, dus genoeg mooie uitdagingen om de provincie Zuid- Het gaat eigenlijk elk jaar goed en geeft nadien zoveel Holland te profileren. Verder ga ik ook al toewerken naar voldoening! Het is een geweldig evenement dat iedereen hét strategische relatie-evenement van de Provincie; de trots maakt op Adecco Group Nederland. Statenontmoeting op vrijdag 25 september. Dit evenement wordt altijd op een locatie in de provincie georganiseerd. De Zelf zal ik niet snel op het podium stappen, ik vond het al komende editie zal de eerste zijn met een nieuw college.” behoorlijk stressy om een filmpje op te nemen voor de website. Maar dit jaar is er de mogelijkheid voor Adecco collega’s om mee te spelen met een geweldige coverband. Als trompettiste stap ik misschien wel over de drempel heen en blaas even mee.”28

Esther Ouwens Nagell – Loyens & Loeff horen zij graag en via welke weg nemen zij praktisch gezien“Dit jaar bestaat Loyens & Loeff vijftien jaar. Een goede het liefst informatie tot zich? Events die echt waardevol zijnreden voor feestje! We willen daarom meerdere events rond voor de deelnemers vormen het hoofddoel. De vernieuwingdit feestelijke thema organiseren. Daarnaast organiseren verwacht ik tot stand te kunnen brengen door mijn eigenwe tientallen inhoudelijke seminars, permanente- focus vaker ‘buiten kantoor’ te leggen. Het lidmaatschap vaneducatiereeksen en rondetafelbijeenkomsten. het Genootschap voor Eventmanagers komt daarbij hopelijkDe belangrijkste uitdaging daarbij is vernieuwen. Hoe goed pas! Ik kijk uit naar inspirerende bijeenkomsten.”kunnen we vaker en op originele wijze gebruikmaken vanonline toepassingen bij events? Daarbij voel ik veel voor hetbetrekken van de deelnemers bij de totstandkoming vanevents. Wat beweegt onze deelnemers, welke sprekers 29

Gastvriendelijk en scherp Safety & security in World Forum INTERVIEW EN TEKST: LEON KRUITWAGEN EN CARLA VAN ELST Na in 2014 onder meer de de voorbereidingen voor bijeenkomsten als GCCS 2015. Wij Nuclear Security Summit te zijn erg blij met de oprichting van The Hague Security Delta hebben gehost én de European (THSD). Voor de economische impact van deze regio is dat Security Conference & Exhibition echt heel belangrijk. Als locatie faciliteren we daarin, maar én de Annual Session van NATO als lid van THSD praten we ook mee.” Parliamentary Assembly, maakt World Forum zich nu op voor Welke meerwaarde kunnen jullie daarin als locatie weer een grote internationale bieden? conferentie. Op basis van “In aanloop naar de GCCS 2015 hebben we besloten dat een tender werd de Haagse safety & security voor ons speerpunten zijn, daar werken we congreslocatie verkozen om op nu hard aan. We hebben bijvoorbeeld onze procedures onder 16 en 17 april 2015 de Global de loep genomen en gekeken naar onze inkoopvoorwaarden Conference on Cyber Space om ook onze suppliers ervan te doordringen dat je hier (GCCS 2015) te hosten. alleen kunt werken als je veilig werkt en je houdt aan de security maatregelen. Onze safety & security manager Het past allemaal perfect bij de nieuwe strategie en hield tijdens de NATO PA een presentatie: wij hebben het zo georganiseerd, zó gaan we om met veiligheid en dreiging, positionering die World Forum heeft gekozen in het dít zijn onze lijnen naar de overheid, onze hardwarelijnen, veiligheidssystemen, controlesystemen en zó doen we onze verlengde van hoe de gemeente zich nu profileert met The accreditatie. Dan zie je ze kijken: héérlijk, die begrijpen wat we bedoelen. We zijn er nog niet, maar maken nu veel Hague Security Delta. “Wij gaan van puur locatieverhuur slagen in deze richting.” naar het verdiepen in de inhoud van onze opdrachtgevers,” Wat betekenen de speerpunten safety & security in de praktijk? zegt General Manager Michiel Middendorf. “We zijn daar “Safety & security moeten standaard onderdeel zijn van je dienstverlening. Iedereen heeft bij ons een verklaring heel intensief mee bezig, weten wat er inhoudelijk speelt, omtrent gedrag. Bij grote conferenties komt daar accreditatie overheen en ook al ligt dat bij de opdrachtgever kennen de beleidsmakers en de beslissers, hebben korte lijnen met onder meer Buitenlandse Zaken en andere ministeries en instellingen. Maken daar ook gebruik van bij30

Wat is bij GCCS 2015 anders dan bij de NSS-top? “Het is iets kleiner, 1400 gasten, en legt dus iets minder beslag op de hotellerie. Er zullen zeker ook hier veiligheidsissues, beperkingen en protocollaire zaken zijn – ministers van Buitenlandse Zaken worden immers nagenoeg als staatshoofd ontvangen – maar het geheel zal veel minder impact hebben op de directe omgeving van het World Forum. En net als bij NSS zal GCCS de rol van Nederland als expert bevestigen, in dit geval op het gebied van cyber security.” Vind je dat Nederland ook expertise heeft in evenementen? “Als je zoiets als NSS organiseert – wat nog nooit gedaan was – en dat gaat goed, ja, dan ben je expert in evenementorganisatie. De creatieve invulling van het ministerie van Buitenlandse Zaken getuigde van lef. De Scenario Based Policy Discussion bijvoorbeeld, die veel spannender was dan saaie vergaderingen met landenstatements. De leaders only informal discussion in een huiskamersetting in de Amazon-zaal, dat was echt uniek. Die creativiteit moeten we koesteren. Weg met de standaard formats.”vereist dit onderdeel toch veel coördinatie van de locatie. “Toen ik staatshoofden selfies zagIn sommige gevallen krijgt de projectstaf daarna nog een maken met Obama, drong tot me doorAIVD screening. Verder volgt iedereen bij ons security hoe bijzonder dit was.”awareness training, waarin je leert om goed te kijken enaltijd bezoekers aan te spreken. Awareness moet in het Welk evenement heb je nog op je verlanglijstje?DNA van je onderneming gaan zitten. Mensen denken vaak “FIFA Voetballer van het Jaar? Maar vooral voor de leuk,dat zij geen aanslag kunnen tegenhouden. Feit is dat in het omdat ik van voetbal hou. Inhoudelijk zou ik het fantastischMarriott in Amsterdam destijds een aanslag op Willy Brandt vinden om hier een VN-conferentie over een onderwerp alsis voorkomen omdat een lid van de keukenbrigade het maar kinderrechten te hebben. Waar dan een The Hague Treaty uitvreemd vond dat een Duitssprekende man regelmatig een voort komt, waar nog jaren aan gerefereerd wordt.”praatje kwam maken bij de open keukendeur en dat is gaanmelden.” World Forum is sinds 2013 bezig met renovatie en uitbreiding.Hoe houd je safety & security acceptabel voor je gasten? Geplande bouwactiviteiten in 2015:“Je kunt op gastvriendelijke manier heel scherp zijn. • Vervanging technische installaties (zomer)Glimlachen en toch scherp observeren. Essentie • Renovatie gevels (gereed april)is uiteindelijk, dat mensen zich hier veilig voelen, • Bouw nieuwe entree en expo foyer (zomer)geborgenheid ervaren. Dat moet je kunnen leveren.”Wat heeft een reguliere eventmanager aan de aandachtvoor safety & security?“Grote corporates zullen dit als prettig ervaren, voerenvaak hetzelfde beleid. Loop maar eens bij een groteoliemaatschappij binnen. Ik vind het belangrijk dat voorbedrijven die safety & security hoog in het vaandel hebben,onze locatie een feest van herkenning is. Een CEO moetzich veilig voelen en het is prettig om de procedures en deinfrastructuur te hebben waarmee je dat kunt bieden.” 31

De Evenementenkalender van Welke events staan er allemaal bij jou op de rol in 2015? Dat vroegen we aan twee Preferred Partners van het Genootschap: De Boer en Van der Linde Catering + Evenementen. TEKST: SHIRLEY BRANDEIS De Boer 1-5 juli “Le Grand Départ! We zijn heel trots dat we mogen bijdragen aan 24-26 april Start Tour de France dit wielerspektakel. De gemeente Utrecht is er al jaren intensief Buitengewoon Buitenhof sportevenement Utrecht mee bezig. Dit is hét moment om Utrecht internationaal op de kaart evenement dat de beleving van huis, 21-24 juli te zetten. Diverse zichtlocaties tuin en het goede leven centraal stelt langs het parcours, van het oude Locatie kwekerij Abbing, Zeist Nijmeegse Vierdaagse centrum tot het Utrecht Science Park, zijn zorgvuldig uitgekozen om ‘s werelds grootste wandelevenement de wereld – de ogen van 3,5 miljard Nijmegen mensen zijn op 4 en 5 juli op de stad gericht – te laten zien wat 18-20 juni 21-23 augustus Utrecht te bieden heeft. Voor De Boer een prachtig visitekaartje; we Volvo Ocean Race Festival Lowlands verwachten op de vijf aangewezen hospitality locaties tussen de evenement ter gelegenheid van de driedaags festival; ooit gestart als 7.000 en 8.000 mensen. Daarnaast pitstop van de langste en meest alternatief muziekfestival, nu totale worden nog honderdduizenden legendarische oceaanrace ter wereld culturele beleving. Biddinghuizen bezoekers in de stad verwacht. Den Haag (Flevopolder) Het wordt een echte happening, met de start en finish op het 25-26 juni 10-13 september terrein van de Jaarbeurs, dat de blikvanger zal zijn. Hiervandaan TT Circuit Assen KLM Open gaan de renners tijdens hun eerste etappe over een vlak parcours jaarlijkse motorrace met alle Grand golftoernooi Europese PGA Tour dwars door Utrecht. Aan De Boer de taak de gasten een zo mooi Prix klassen Circuit van Drenthe Zandvoort mogelijk zicht op het parcours en de renners te geven om zo het 26 juni-5 juli 11-15 september spektakel helemaal te beleven. Bij de start komt een indrukwekkend WK Beach Volleybal International Broadcasting dubbeldeks paviljoen te staan, een Convention (IBC) echte eyecatcher. Op de andere sportevenement Den Haag (Hofvijver), vier locaties een variatie van Amsterdam (Dam), Apeldoorn internationale televisievakbeurs diverse pagodevormige structuren, (Marktplein) en Rotterdam (ss Amsterdam RAI voorzien van een glazen façade Rotterdam) en terras. Ik vind het inspirerend 11-13 september om hierbij van A tot Z betrokken te Barbara Kalksma zijn. Het is het grootste jaarlijkse Senior account manager De Boer NH1816 Alkmaar Culinair sportevenement en dit keer kijkt de Plaza hele wereld toe wat er in Utrecht gebeurt!” culinair Noord-Hollands evenement Waagplein, Alkmaar 18-22 november Spirit of Winter buitenfair Paleis Het Loo, Apeldoorn 25-29 november Country & Christmas Fair sprookjesachtige fair Kasteel de Haar, Haarzuilens32

Van der Linde 5 juli “Een evenement rond skûtsjesilenCatering + verwacht je in Friesland. Uniek dus datEvenementen Tour de France dit hier plaatsvindt, op de Kralingse Plas, met op de achtergrond de skyline sportevenement, twee etappes in van Rotterdam. Eind mei zullen de Nederland Friese platbodems tegen elkaar Rotterdam en Utrecht strijden. Dit spektakel – de plas is een stuk kleiner dan de Friese meren,13-14 maart 19-26 juli dus het manoeuvreren lastiger – zal ook vanaf de kade te volgen zijn. InNederland Innoveert World Port Tournament een overdekt 800 vierkante meters Baseball groot luxe VIP-paviljoen op een pontonkenniscongres wordt drie dagen lang hospitality enRDM campus, Rotterdam vijftiende editie tweejaarlijks entertainment aangeboden. Er zijn internationaal honkbaltoernooi met optredens van diverse topartiesten en23-25 mei muziek en catering je kunt het zeilspektakel van dichtbij Neptunus Familie-stadion, Rotterdam volgen. Bedrijven kunnen na aankoopWorld Ports Classic van een arrangement met hun relaties 20-26 juli meezeilen op de skûtsjes en in het VIP-3e editie wielerwedstrijd tussen paviljoen verblijven. Dagelijks serverenhavensteden ATP Challenger Tour/ wij – in samenwerking met RestaurantRotterdam/Antwerpen/Rotterdam Sport1 Open De Tuin dat aan de Kralingse Plas is gevestigd en dit event heeft bedacht – 27-29 mei 23e editie internationaal walking dinners voor de circa 500 vips tennistoernooi met entertainment op het ponton; bekende Rotterdamse Skûtsjesilen Holland METS tennisbanen, Scheveningen topkoks, zoals Herman de Blijker en Sybren Merema, zijn ook aanwezig. De Kralingse Plas, Rotterdam eerste editie vorig jaar was een groot succes. De reacties van sponsors waren19-20 juni 19 augustus positief, de sfeer was goed en de media – tot aan de televisie aan toe – dedenVolvo Ocean Race SAIL IN verslag. Ook dit jaar verwachten we er weer veel van, waaronder zo’n duizend12e editie zeilwedstrijd rond de wereld intocht SAIL 2015 bezoekers per dag. Dat is haalbaar, ja. Het evenement is uniek. Op eenScheveningen Zaandam plek waar je het niet verwacht worden sport, genieten, netwerken én traditieRobin van der Schuyt 29 augustus gecombineerd.”Directeur Van der Linde Catering Veerhavenconcert 13e editie openluchtconcert met diner in KR&ZV De Maas Veerhaven, Rotterdam 33

Van glamour naar diepgangOntwikkeling van de FGH Vastgoedprijs INTERVIEW EN TEKST: CARLA VAN ELST ideeën voor een thema, voor invullingen. “Met een idee dat goed voelt, gaan we spelen,” aldus Jacquelien. De FGH Vastgoedprijs werd “Kijken wat het ontwerpbureau ermee kan, bijvoorbeeld voor het eerst uitgereikt voor de uitnodigingen, en de doorvertaling naar andere in 1990. De afgelopen vier uitingen.” Zij vervult de rol van regisseur en samen jaar evolueerde de prijs; bekijken ze wie wat doet. Nicoline: “Dat doen we met van minder ‘bank’ naar gezond verstand en heel open. Dingen die Jacquelien zelf meer ‘vastgoed’ en de kan en wil doen, laat ik graag aan haar over.” uitreiking evolueerde mee. “Ik weet wat ik wil, weet hoe het eruit moet zien, doe veel De feestelijke uitreiking met zelf,” vult Jacquelien aan. “Maar dingen waar ik geen tijd groots entertainment van voor heb, zoals dit jaar de online-registratie, die draag ik weleer werd een relatie- graag aan LiveHouse over.” netwerkbijeenkomst met diepgang en persoonlijke Diepgang en eenvoud aandacht. Jacquelien Meijer, In 2012 – hartje crisis – was er de noodzaak om te eventmanager van FGH Bank, versoberen. De brainstorm werd fundamenteel: waar en Nicoline van Straten van willen we met de prijs heen? De keuze viel op meer bureau LiveHouse stonden diepgang en tegelijk meer eenvoud; minder het mooie garant voor de ontwikkeling plaatje, meer interactie. van het event, samen verzorgden ze de laatste vier Foto: Ben Verbeek edities. Een beeld van een bijzondere samenwerking. Tijdens een training bij LiveHouse was er de klik. De kans om samen te werken diende zich aan toen Jacquelien een bureau zocht om een ander soort prijsuitreiking te realiseren. “Ik had behoefte aan een bureau dat op strategisch niveau denkt en werkt, om te sparren over een nieuwe invulling. Geen bureau dat alles van me overneemt, maar iemand waarmee ik samen het concept kan ontwerpen.” Gezond verstand Voor de afgelopen vier prijsuitreikingen creëerden ze samen steeds een nieuw concept, wat steevast startte met een brainstorm. Wat speelt er in de vastgoedmarkt, hoe is de stemming dit jaar? Jacquelien vertelt, Nicoline filtert. Al pratend ontstaan34

“Dat leidde tot het idee om de genomineerden centraal te De Casestellen, letterlijk en figuurlijk, door ze hun eigen project te De FGH Vastgoedprijs beloont onderscheidendlaten presenteren. Elke keer proberen we daarvoor mensen ondernemerschap in de Nederlandseuit verschillende disciplines te vragen.” De laatste twee vastgoedmarkt. De prijsuitreiking is eenprijsuitreikingen zijn op deze manier ingevuld. Wat inhield relatiebijeenkomst voor circa 450 genodigden.dat er soms een projectontwikkelaar op het podium stonden soms een bankier, maar ook weleens een groep mensen Het beoordelingstraject is lang en gedegen. Dedie over hun theater vertelden. Iedere genomineerde jury – voorzitters van belangenverenigingen op depresenteert zijn eigen verhaal en samen vertellen ze het vastgoedmarkt – beoordeelt in één juryberaad alleverhaal van het vak. Wie de vloer op gaat, wordt daarbij projecten aan de hand van de gestelde criteria.gecoacht door Nicoline. “Dat ervaren ze echt als een In de tweede ronde gaat de jury persoonlijk encadeau, als aandacht voor hun project.” gezamenlijk op bezoek bij de hoogst scorendeDe nieuwe aanpak heeft het event spannender en projecten. Uiteindelijk worden er maximaal vijfongedwongener gemaakt, vinden ze allebei. vastgoedprojecten genomineerd.De samenwerking tussen beiden is volgens Nicoline eentypisch voorbeeld van de co-creatie-mogelijkheden met In 2014 nomineerde de jury drie projecten, deervaren eventmanagers. “Hun ervaring betekent niet dat winnaar werd het Haagse winkelcomplex Deje als bureau geen bestaansrecht meer hebt. Integendeel, Markies. Thema van het concept voor het eventsamen kun je juist op een hoger niveau komen.” was 3XAnders. Locatie: de Polarzaal in de Jaarbeurs. Daar presenteerden initiatiefnemers van de drie projecten zich, te midden van toonaangevende mensen uit het vak. Ze vertelden persoonlijke en pure verhalen, lieten hun passie zien. Er waren korte films over elke genomineerde. Interviews met nieuwe juryleden. Dagvoorzitter/ cabaretière Femke Wolthuis zorgde voor de rode draad, bracht daarnaast een interactief lied ten gehore. De stemming: geanimeerd, ongedwongen, informeel.Foto: Sietske Raaijmakers Jacquelien Meijer (rechts) is projectmanager Marketing & Communicatie bij FGH Bank. Daar is Jacquelien het mee eens: “Feit dat we vaker Verantwoordelijk voor de organisatie van corporate samengewerkt hebben aan events draagt daaraan bij. Dat events op het hoofdkantoor en betrokken bij past overigens ook goed bij mijn manier van werken. Je het eventbeleid voor de regiokantoren. Vanuit bereikt geen hoger niveau, als je steeds met iemand anders die rol is zij ook betrokken bij de in-en externe in zee gaat.” communicatie rondom events. Die combinatie zorgt voor samenhang tussen Marketing & Communicatie en events. “Wij kijken altijd vanuit onze communicatiedoelstellingen naar events, zorgen dat ze zijn ingebed in onze strategie.” Nicoline van Straten (links) is eigenaar van LiveHouse, sinds 1989. “Evenementen zijn – naast marcom-tools – ook managementtools. Corporates kiezen bijvoorbeeld steeds vaker voor interventie-events.” Lees in de volgende EventManager hoe LiveHouse op deze ontwikkeling inspeelt. 35

Waar vind ik de eventafdeling? Deel 2: Nationale-Nederlanden Hoe verschillend kunnen eventafdelingen zijn. Andere werkwijzen, ander beleid, andere werkpieken. In elke editie van 2015 een schets van een eventafdeling, door de ogen van de eventmanager. Evenementenbureau Ewoud Hazekamp “Wij zijn een van de oudste (interne) evenementenbureaus in Senior eventmanager bij Nationale-Nederlanden Nederland, bestaan ruim 25 jaar. Begonnen toen Nationale- Nederlanden startte met sponsorschappen en daaraan gekoppelde evenementen voor verzekeringsadviseurs en relaties. Een volwaardig intern evenementenbureau, we werken in opdracht, voor het hele NN-bedrijf, waarbij de eventbudgetten worden bepaald door de verschillende directies en afdelingen.” Evenementen “Zo’n 150 tot 200 per jaar. Bijzondere? Vorig jaar de evenementen rondom de beursgang. Nieuw in 2015 is de eedaflegging, een nieuwe wettelijke verplichting voor banken en verzekeringsmaatschappijen. Alle medewerkers van het concern moeten fysiek een eed afleggen, daar moet een ceremonie voor komen. Daarnaast zijn we sponsor geworden van de City Pier City loop en de Marathon van Rotterdam.” Eventbeleid “Directie en marketing- en communicatieafdelingen zijn leading. Zodra in januari bekend werd gemaakt dat wij sponsor zijn van de City Pier City loop 2015 en de Marathon Rotterdam, zijn wij daarbij ook betrokken. Hetzelfde geldt voor ons partnerschap van de Kunsthal Rotterdam. Verder hebben wij een adviserende rol ten aanzien van het eventbeleid en worden wij ook geconsulteerd.”36

NN Group – Internationaal concern; sinds mei 2014. Ontstaan door bundeling van Nationale- Nederlanden, ING Investment Management, ING Insurance Europe en ING Life Japan. Beursgenoteerd sinds juli 2014 Nationale-Nederlanden – financiële dienstverlener; ca. 6000 medewerkers Nationale-Nederlanden Bank Afdeling Marketing Evenementenbureau: 2 eventmanagers + 2 evenement-coördinatoren voor administratieve ondersteuning Ewoud Hazekamp Senior eventmanagerInterne lobby Loopbaan“Soms zien wij mogelijkheden om ergens aan te haken, “Ik ben bij Bernie Brilman PCO begonnen, de voorloperof zijn we ervan overtuigd dat een bepaald evenement van Brilman+Partners. Daarna een aantal jaar alsbelangrijk is voor het onderhouden van relaties of vestigingsmanager bij een uitzendbureau, waar ik zakenmotiveren van medewerkers. Dan moet je anderen binnen deed met Nationale-Nederlanden. Zo ontdekte ik dat ikde organisatie – en zeker de budgethouders – daarvan daar weer terug kon naar het evenementenvak, maar datop de hoogte stellen en daarin meenemen. En zij hebben die functie alleen intern vervuld zou worden. Gesolliciteerdnatuurlijk ook hun eigen belangen en prioriteiten. Dat is een en aangenomen bij Nationale-Nederlanden alsspel, hoe verkoop je jouw idee?” contractbeheerder, polis medewerker, en na tweeënhalf jaar de overstap kunnen maken naar de evenementenafdeling.”Bestaansrecht“Je bent onderdeel van een groter geheel en je hebt Ewoud werkt met Jabestaansrecht als je je meerwaarde kunt aantonen. Die Stagairesmeerwaarde bestaat eruit dat andere afdelingen, zoals Freelancers Nooitmarketing en communicatie, makkelijker hun doelen Vaste Leveranciersbereiken met jouw hulp.” Ja, maar niet altijd, Evenementenbureaus want anders kun je nooitLaat je zien maatwerk leveren“Evenementen is natuurlijk geen corebusiness, je benteigenlijk een vreemde eend in de bijt. Dus moet je ervoor Somszorgen dat je aangehaakt blijft bij de directie, marketing-en communicatieafdelingen en keer op keer laten zien datje evenementen goed gaan. Na 25 jaar weet men wel datwe er zijn natuurlijk. Maar je moet bijblijven, zorgen dat jegeïnformeerd bent, weten wat er speelt zowel binnen alsbuiten. Dat is een continu proces.” 37

Gooi, vang, spreek! Catchbox: handige tool voor grote groepen INTERVIEW EN TEKST: SHIRLEY BRANDEIS Hoe betrek je een zaal vol Partner van het Genootschap, de Catchbox in de zomer 2014 publiek écht in de discussie? op de Nederlandse markt bracht. Lees hun beider ervaringen Met Catchbox. met de Catchbox. Een draadloze, zachte, kubusvormige microfoon in een Arjen Buijs, commercieel manager Heuvelman Sound & opvallend kleurtje. En je kunt Vision ermee gooien. “Naast onze dagelijkse bezigheden – het realiseren van audiovisuele projecten voor onder andere het bedrijfsleven, Genootschapslid Laura Kerckhoffs, AFAS Software, is een de overheid, voor congres- en evenementenlocaties en sport early adapter van deze innovatieve eventtool. Zij gebruikte events – willen we altijd nieuwe concepten in de markt zetten. hem zelfs al voordat Heuvelman Sound & Vision, Preferred Concepten waarmee we huidige en nieuwe klanten kunnen verrassen. Vernieuwend zijn op het gebied van video is niet zo moeilijk, want de techniek maakt grote stappen.38

Op het gebied van geluid is het lastiger. Er zijn regelmatigtechnische vernieuwingen – lees digitalisering – maaraan de voorkant blijft goede verstaanbaarheid van spraaken muziek essentieel. Met Catchbox wordt nu ook aande voorkant van audio vernieuwend gehandeld. Eenvernieuwing met écht toegevoegde waarde voor een event.Wij brachten als eerste AV-bedrijf het Finse product hier opde markt.‘Niemand kan zich meer verstoppen inzijn smartphone, tot aan de laatste rij ismen alert.’Tijdens de Themadag Nieuwe Technologieën van het vrouwen: “Maar ik kan helemaal niet goed vangen!” MaarGenootschap voor Eventmanagers in oktober 2014 hebben dat weegt natuurlijk niet op tegen alle voordelen. Meteen bijwe Catchbox in de verhuurmarkt geïntroduceerd. Tijdens de de eerste aanblik, toen mijn collega Rik – dol op innovatieveplenaire sessie werd er enthousiast gegooid, gevangen én zaken binnen ons bedrijf – een Catchbox liet zien, wist ik:gesproken. Het bleek zeer leuk en functioneel. De een na dát is iets voor in ons eigen theater. In ons pand hebben wijde ander mengde zich in de discussie, je zag de Catchbox bijeenkomsten tot maximaal 250 personen. Het gedoe metvan links naar rechts door de zaal vliegen.Het is een een microfoon kan storend zijn. Een door de zaal lopendegeweldige tool om iedereen in de zaal scherp te houden. presentator, soms moeilijke interactie met het publiek.Stel, de moderator of dagvoorzitter stelt een vraag en Sinds we de Catchbox hebben gekocht – oranje, want datniemand steekt een vinger op! Gooi de Catchbox de zaal in valt lekker op tegen de rood pluchen stoelen – is er geenen iedereen is bij de les. Niemand kan zich meer verstoppen sessie meer waarin we ‘m niet gebruiken.in zijn smartphone, tot aan de laatste rij is men alert. Metde juiste vragen heeft iedereen binnen de doelgroep wel ‘Het is een wolf in schaapskleren.’iets goeds te vertellen. Met die grotere input en feedbackhaal je meer uit je event. En het wordt gewoon leuker. Moet Onze gasten zijn enthousiast en gebruiken Catchbox graagje je voorstellen dat zo’n felgekleurde dobbelsteenvormige tijdens hun bijeenkomst. Het is simpel gezegd een leukmicrofoon opeens in je handen valt, kun je eindelijk eens speeltje en fraaier gezegd een zeer effectieve tool, dieécht je mening kwijt aan de groep! de interactie met het publiek vergroot en de angst om teIk hoop dat andere AV-verhuurbedrijven ook spoedig gaan spreken verkleint. In plaats van ‘help, ik moet wat zeggeninvesteren in de Catchbox, want dit moet breed gebruikt straks’ zijn de mensen gefocust op het gooien en vangen.worden.” Het is een wolf in schaapskleren. Een verkapte microfoon die mensen minder zenuwachtig maakt. Ook als ze hemLaura Kerckhoffs, marketingmanager Evenementen bij spontaan opvangen. En als ze ‘m niet vangen? Dat geeftAFAS Software niets, daar kan de Catchbox tegen. Het is een heel zacht“Ik ben tijdens de Themadag Nieuwe Technologieën meteen ding, het stuitert gewoon weer omhoog.”opgestaan om ‘m te vangen. Catchbox is een nieuwe tool,maar bij AFAS gebruiken we hem al een tijdje en het isgeweldig. Dát wilde ik vertellen aan Arjen Buijs en aan dezaal tijdens de themadag en ook dat het heel makkelijk tegebruiken is. Ik ben helemaal niet van de techniek, maarik kan hier erg goed mee overweg. Het aansluiten gaateenvoudig, het vasthouden – aan de onderzijde zit eenhandgreep – gaat automatisch goed, aan de juiste kantpraten daardoor ook. Het enige wat je moet kunnen isvangen. Soms hoor ik daarover, veelal van 39

‘Die energie voel je door het hele gebouw’ Uitreiking Accenture Innovation Awards 2015 in DeFabrique INTERVIEW EN TEKST: CARLA VAN ELST Om te beginnen biedt Accenture Susanne Ammerlaan – voorheen event manager bij Live Solutions, het bureau 2014 was een vernieuwend jaar dat de awarduitreiking eerst produceerde – een baan aan voor organisatieadviesbureau als Innovations Events planner. Zij gaat op zoek naar de Accenture, althans wat betreft perfecte locatie en vindt deze in Utrecht: DeFabrique. hun jaarlijkse innovatiewedstrijd. “De capaciteit van de locatie was heel belangrijk,” vertelt Zowel de locatie als het Susanne Ammerlaan. “We hebben een plenaire zaal nodig evenementenbureau waar ze voor 800 man, maar ook veel subruimten voor wat er eerder gebruik van maakten voor verder nog georganiseerd wordt.” En dat is veel, want de de uitreiking van de Accenture Accenture Innovation Award uitreiking biedt een dagvullend Innovation Awards, bestond programma in festivalopstelling, met twee pitcharena’s, niet meer. Een uitgelezen kans veertig rondetafeldiscussies, de Corporate Challenge en een om rond te kijken naar andere Innovatiemarkt. mogelijkheden binnen de eventbranche. Puzzel Vanaf het moment dat de keuze voor DeFabrique gemaakt is, hebben Susanne samen met het Accenture-organisatieteam gedurende zes maanden intensief samengewerkt met Thijs Megens, project- en eventmanager bij DeFabrique. “De grootste puzzel in het begin was de invulling van de ruimtes tijdens het evenement. Welk onderdeel ga je waar plaatsen? Je wilt het evenement en de locatie zo goed mogelijk tot hun recht laten komen. Het liefst houd je de locatie compact,40

Welke Nederlandse producten, diensten en concepten zijn het meest innovatief op het gebied van innovatie en duurzaamheid én zijn jonger dan drie jaar? Zij kunnen meedingen naar een van de Accenture Innovation Awards, zoals de Blauwe Tulp (meest innovatief per categorie) of de Groene Tulp (meest duurzame concept). Er zijn in totaal elf categorieën, waaronder Consumer Products & Services, Energy & Chemicals, Financial Services, Health, Sustainability. In elke categorie vindt er vóór de jaarlijkse awarduitreiking een juryproces plaats. De juryleden zijn experts op het gebied van innovatie binnen hun eigen industrie of sector. Per categorie stellen ze een shortlist op van vijf finalisten die tijdens het Innovation Awards event mogen pitchen. Naast de awarduitreiking organiseert Accenture het hele jaar evenementen die corporates verbinden aan start-ups en nieuwe innovaties. Zo zijn er de Innovation Exchanges waar relevante start-ups kunnen speeddaten met grote organisaties. Ofwel: vernieuwing versus executiekracht en schaalgrootte.al kan het betreden van een andere fabrieksruimte erg Tijdens het event zelf was er voor de organisatoren weinigverrassend en inspirerend zijn voor de bezoekers,” vertelt tijd om een kijkje te nemen bij alle innovaties die werdenThijs. “Ook probeer je tijdens zo’n evenement te laten zien gepresenteerd. Jammer, vindt Thijs, want hij had graag dedat je als locatie innoverend bent. Bijvoorbeeld met het pitches allemaal gevolgd. “Maar wat je in elk gevalnieuwe barconcept van de Torenbar, waar interactie en meekrijgt is de enorme passie waarmee de deelnemers bijbeleving een belangrijke rol spelen. Of met Waterkracht, ons de wedstrijd en de innovatiemarkt werken aan hun ideeëneigen watertapsysteem en gebotteld water.” en producten. De energie van die mensen voelde je echt“Ik wist precies wat we wilden,” vult Susanne aan, “maar door het hele gebouw.”bij DeFabrique weten ze precies hoe de ‘stroming’ in het Veel onderdelen in het programma sloten ook aan op diegebouw is, hoe mensen meestal lopen. Omdat ik weet wat passie en energie. Zo was er in de driehoekig gevormdevanuit Accenture de doelstellingen van het event zijn voor de locatie Copraloods een 3D-projectie, een bijzonderebezoekers, vullen we elkaar perfect aan.” combinatie van scherm en content van Xander Kranenburg, technisch bureau Jurlights en schermproducent Thearent.Passie Ook een energiek element was het nieuwe onderdeelDe samenwerking hebben beiden dan ook als heel Corporate Challenge, waarbij bezoekers van verschillendeinspirerend ervaren. Waarbij Susanne aantekent dat bedrijven – groot en klein – en uit verschillende sectorenhet niets uitmaakt dat je in het voortraject, tijdens de bij elkaar werden gebracht om te sparren over zakelijkevoorbereidingen en op het event zelf steeds met andere of maatschappelijke vraagstukken. “Een groot succes.medewerkers van DeFabrique te maken hebt. “We hebben Een van de vraagstukken was ‘de winkel van toekomst’.niets twee keer hoeven uitleggen, zij zorgden zelf dat de De deelnemers hebben zelfs afgesproken dat ze dit na hetonderlinge briefing steeds goed geregeld was. En Thijs en event verder willen ontwikkelen,” aldus Susanne.zijn team stonden letterlijk dag en nacht voor ons klaar.” 41

Eventproducten met-een-plus INTERVIEWS EN TEKST: CARLA VAN ELST De eventmanager anno 2015 is niet te vergelijken met zijn collega’s uit Eventproducten-met-een-plus van 1990. Beter opgeleid, beter Dechesne & Boertje gefaciliteerd door hun werkgever • Jubileumkalender en veel meer ervaring. Ze doen • Congresbooster • Eventconsultancy veel zelf en hebben daardoor heel • Cultuurbooster andere vragen en behoeften dan • Relatiemarketing kalender hun voorgangers. Want hoe weet je of je uit je evenement haalt wat erin zit? Of dat de planning van je evenementen door het jaar heen optimaal is? En hoe ‘verkoop’ je intern jouw mooie idee voor een event? Eventmanagers van nu willen sparren over concepten en gegeven dat events een steeds groter deel uitmaken van het Foto: www.martijndevries.nl uitvoering, zijn op zoek naar vormen van partnership met communicatiebudget van een bedrijf. Directies zien steeds evenementenbureaus. Dechesne & Boertje paste al enige meer het belang van events, als middel om je boodschap tijd geleden haar dienstenaanbod aan op die veranderende naar de buitenwereld te brengen, of als belangrijk intern vraag. Door eventproducten-met-een-plus aan te bieden, moment om je strategische keuzes duidelijk te maken.” gericht op de betere en meer ervaren eventmanagers. “Die Hij ziet de veranderingen in vraag en aanbod als een kans. veranderende vraag en grotere ervaring van eventmanagers “Je werkt meer als partners samen met eventmanagers, dat waren voor ons duidelijke vingerwijzingen,” zegt Pieter Bas maakt voor allebei het vak leuker. Wij kunnen ze laten zien Boertje, directeur van Dechesne & Boertje. “Maar ook het hoe je meer haalt uit een event, in overleg delen van een42

evenement uitvoeren of de eventmanager daarbij adviseren. andere hebben zelf allerlei activiteiten bedacht waarin wijJubileum-events zijn een mooi voorbeeld. Daarvan hebben met hen lijn aanbrengen. En er zijn natuurlijk bedrijven diewe er in de afgelopen 31 jaar heel veel gedaan en wij vinden gewoon één jubileum-event willen en meer niet.”dat een bedrijfsjubileum een instrument is om het helejubileumjaar strategisch in te zetten. Behalve een mijlpaal De EventManager vroeg drie opdrachtgevers van Dechesnekan een jubileum ook een boost geven voor je plannen en & Boertje naar hun ervaringen met de eventproducten-met-ambities voor de toekomst. Met sommige opdrachtgevers een-plus.vullen we hun jubileumjaar helemaal from scratch in, Fotograaf Bas LosekootGenootschapslid Sigourney Blackman, eventmanager bij Relatiemarketeer Veronique Zegers vroeg Dechesne &advocatenkantoor Kennedy Van der Laan, kocht een aantal Boertje een jubileumkalender te maken voor 90 jaar Deuur eventconsultancy in. “Ik heb Dechesne & Boertje een Goudse Verzekeringen. “Het verzoek van onze internehalf jaar geleden benaderd met de vraag of we samen jubileumcommissie was een concept te bedenken voorkonden brainstormen over onze evenementenkalender. het jubileumjaar 2014, dat rekening zou houden metDeze bevat veel inhoudelijke evenementen en ik wilde weten onze verschillende doelgroepen en doelstellingen. Dehoe we daar meer innovatieve en verrassende elementen jubileumevenementen die wij hadden bedacht moestenaan konden toevoegen. Tijdens een aantal brainstorm- daarin een plaats krijgen, naast onze vaste jaarlijksebijeenkomsten hebben we samen bedacht hoe wij de evenementen. Dechesne & Boertje won de pitch; themakernwaarden van ons bedrijf kunnen laten terugkomen in van hun concept was ‘Samen voor goud’. Dat paste precies.alle evenementen. Ook hebben we een aanbod aan ‘smaken’ ‘Samen’ verwijst niet alleen naar de samenwerkingevenementen samengesteld – evenementen die verschillen tussen collega’s maar ook naar de samenwerking metin omvang, doelgroep en invulling – waar de advocaten van onafhankelijke verzekeringsadviseurs; wij verkopen onzeons kantoor uit kunnen kiezen. verzekeringen namelijk alleen in samenwerking metDaarnaast was ik bezig met het schrijven van een hen. En ‘voor goud’ sluit aan bij ons streven om de besteintern evenementenhandboek, waarmee we de events ondernemersverzekeraar te zijn. Vanaf het begin waswillen standaardiseren. Dat is ook besproken bij de duidelijk dat wij zelf de regie hadden. Dechesne & Boertjebrainstormbijeenkomsten, want hoe kun je tegelijk respecteerde mijn rol als verantwoordelijke procesmanager.standaardiseren én innoveren? Daar heeft Dechesne & Zij maakten een mooie planning en invulling voor deBoertje ons allerlei ideeën voor aangereikt. Natuurlijk was jubileumevenementen en gaven de vaste evenementen eenhet schrijven van zo’n handboek voor mij een prachtige jubileumsausje. Sommige evenementen wilden we graaguitdaging, maar het voelde tegelijk heel prettig dat er samen uitvoeren en andere helemaal zelf doen. Voor eendertig jaar ervaring in eventorganisatie over mijn schouder paar daarvan hebben we later nog wel advies gevraagd.meekeek. Dechesne & Boertje voelde heel goed aan wat wij zelf wildenVooraf hebben we een afspraak gemaakt over het aantal doen en waar zij meerwaarde konden bieden.uur eventconsulting. Dat is fijn, vooral omdat er tijdens zo’n Hun flexibiliteit is prettig. We hadden bijvoorbeeldproces veel verandert. Dan is het een rustig gevoel dat je de maandelijkse advisering afgesproken. Dat was voor de startafgesproken uren als het ware op een ‘knipkaart’ hebt staan en aan het begin heel prettig, om het thema in onze vingersen zelf de regie hebt over de kosten en de inhoud.” te krijgen. Maar toen daarna onze adviesbehoefte minder werd, was dat geen punt.” 43

Sylvia Tieland, management & operations NARIM, samengewerkt aan een case. Heel spannend, zoals bij hetorganiseert al acht jaar samen met Dechesne & Boertje thema van vorig jaar ‘When disaster strikes’ waarbij wehet NARIM jaarcongres. “Hét congres voor de risk & een explosie ensceneerden in locatie DeFabrique. Voor hetinsurance management branche. Onze ca. 165 leden zijn congres op 24 april 2015, met als thema Risk Awareness,risk & insurance managers bij grote bedrijven als KLM, Akzo wilden we juist weer een hele plenaire dag. Ook spannend,Nobel, Philips en Endemol. Zij zijn congresdeelnemer, maar want hoe houd je dat boeiend? Dat was onze opdracht voorook de serviceproviders zoals verzekeraars, tussenpersonen Dechesne & Boertje en die heeft een heel interactief enen advocatenkantoren. Veel van de serviceproviders zijn plenair concept bedacht.tevens congressponsor. Doel van het congres is een juiste Wij bedenken het thema, Dechesne & Boertje werkt dat uit.mix tussen netwerken, informatie en inspiratie. Zij organiseren de dag, wij doen veel praktische dingen zelf:We zijn ooit klassiek begonnen: wat sprekers, workshops sponsorwerving, uitnodigingen, website, registratie en heten een borrel. Toen bedachten we ‘we willen een thema’. NaRiMagazine. Omdat we dit al jaren samen doen, kennenDechesne & Boertje kwam met het idee van een jaarthema. zij onze doelgroep goed en kunnen ze op inhoudelijk niveauHet congres is dan het hoofdevent en de rest van het meepraten over de invulling van het congres. We hebbenjaar hangen we onze andere events – vaak kleinschalige echt hetzelfde doel.”activiteiten voor leden – zo veel mogelijk op aan datjaarthema. Ook de sponsors haken met eigen activiteitenvoor onze leden aan op dat thema, tijdens het congres maarook daarna.Het congres is in de loop der tijd gegroeid van 200deelnemers naar 350, we kunnen ook naar 400, er isinmiddels elk jaar een wachtlijst. Samen met Dechesne &Boertje zijn we ook steeds creatiever geworden. Zo haddenwe een aantal jaar workshops waarbij echt moest wordenMuseum De Mesdag Collectie verwelkomt uw gasten graag voor een bijzonder evenement.Het voormalig woonhuis van schilder HW Mesdag, het aangrenzende museum en de tuin metuitzicht op het Vredespaleis bieden een sfeervolle locatie voor uw receptie, vergadering, dinerof lezing voor max. 145 gasten. Ook is De Mesdag Collectie een officiële trouwlocatie van degemeente Den Haag. Afhankelijk van uw wensen maken wij graag een programma op maat.www.demesdagcollectie.nl

CONGRESZAAL VOOR 300-540 GASTEN DIRECT AAN SNELWEG EN DICHTBIJ STADSCENTRUM LEIDENRUIME, LICHTE FOYER MET TERRAS PENTHOUSE VOOR BIJZONDERE (NETWERK)BIJEENKOMSTENDIVERSE OPTIES IN BREAKOUTZALEN EDUCATIE: REIS DOOR HET MENSELIJK LICHAAMCORPUS CONGRESS CENTREWillem Einthovenstraat 1 | 2342 BH Oegstgeest | 071-7510203 | [email protected] | www.corpusexperience.nl

Omzet draaien is de normaalste zaak in het vrolijkste museum van Nederland INTERVIEW EN TEKST: LEON KRUITWAGEN EN CARLA VAN ELST Evenement en collectie, bij Al in de jaren ’70 en ’80 hielden toenmalige directeuren veel musea zijn het geen best lezingen in het hele land en namen ze collectiestukken friends. Maar wel bij Museum mee ter illustratie. Met hun presentaties creëerden Speelklok, gevestigd in de ze naamsbekendheid en haalden ze partijen binnen: Middeleeuwse Buurkerk in privéfeesten, jubilea, bruiloften. Ook bedrijven ontdekten in de binnenstad van Utrecht. die tijd al de feestelijke ontvangstfaciliteit van het museum. Daar waren evenementen & Aanvankelijk was dat vooral het grote Middenschip, later zijn ontvangsten van meet af aan de daar de glazen Transeptzaal (2004) en het Museumcafé Klok normaalste zaak van de wereld bijgekomen. Afhankelijk van de groepsgrootte kan men ook en begrijpt iedereen – van kiezen voor een ontvangst in een van de museumzalen. Op directie tot collectiebeheerder en maandag kun je zelfs het hele museum afhuren, een aanbod restaurateur – dat een particulier waar in 2014 steeds meer vraag naar bleek te zijn. museum geld verdient met evenementen. Dat je daar mooie Speakap restauraties mee kunt bekostigen Management assistent Joline Stoffel verzorgt vanaf 2013 of de aankoop van een nieuw het leeuwendeel van de evenementen & ontvangsten collectiestuk. in het museum, zo’n 25 per jaar, variërend van kleine vergaderingen en huwelijksvoltrekkingen tot naturalisatiebijeenkomsten en grote congressen. Bij grote drukte springt Hoofd Bedrijfsvoering Stan van Zadelhof bij, hij werkt sinds begin 2014 bij het museum. Met hun aantreden is de eventafdeling nog beter gepositioneerd. Joline: “We betrekken heel bewust alle collega’s bij aankomende partijen. Wie er komt, waar het over gaat, foto’s van de opbouw, we delen het allemaal via Speakap, ons interne communicatiemiddel. Zo kweek je nog meer begrip.”46

Want uiteraard speelt ook hier het klassieke spanningsveldtussen collectie- en eventafdeling. In Museum Speelklokweet men echter een brug te slaan tussen beide, mededoor de intensieve communicatie en door de evenementenzoveel mogelijk vanuit de inhoud aan te vliegen. Stan: “Derondleiding zit standaard in de zaalhuurprijs, hoort er watons betreft helemaal bij. We kunnen dat zo leuk maken alsje wilt: met een glas in je hand door de zalen wandelen,halverwege een buffet neerzetten, alles kan.” Vooropdrachtgevers die toch afzien van de rondleiding zijn erkleinere entr’actes mogelijk, zoals een demonstratie tussenvoor- en hoofdgerecht. “En dan vragen de gasten: kunnenwe ook een rondleiding krijgen? Ja, zeker!”De instrumenten die ’s avonds getoond worden zijn exclusief.De collectieafdeling wil deze liever niet te vaak laten horen,vanwege de fragiliteit, maar wel bij uitzondering. “Zo slaanwe intern de brug met de collectieafdeling en bieden wetegelijk de opdrachtgever een exclusieve ervaring, ” aldusJoline. Bitterbal Cateraars die niet altijd even respectvol omgaan met die Heeft Museum Speelklok ook te maken met de op collectiestukken. Je staat soms met kromme tenen, zeggen prijs shoppende klanten uit het museumartikel op ze, maar we leren er altijd weer van. pagina 16-17? “Er zijn weleens discussies,” beaamt Het werken met een kok in vaste dienst bleek na anderhalf Joline Stoffel. “Dat de bitterballen bij het café om jaar echt een brug te ver. Het nieuwe Museumcafé Klok werd de hoek 20 cent goedkoper zijn. Ja, zeg ik dan, niet het bruisende openbare stadscafé zoals het museum maar dat is een horecagelegenheid. En ik moet hoopte, waardoor de daghoreca niet kostendekkend kon iemand inhuren die die bitterbal aan u serveert.” draaien. Dat betekent nu afscheid nemen van de eigen kok en ’s avonds weer werken met externe cateraars. Stan: “EnGrenzen die staan al te trappelen. Wel houden we vast aan cateringDe eventafdeling kan tevreden terugkijken op 2014. Het in eigen beheer. Onze offertes omvatten alles: zaalhuur,aantal evenementen verdubbelde, de targets zijn gehaald. personele lasten en catering.”Natuurlijk liepen ze daarbij tegen grenzen aan. Twee En verder niets te wensen? Joline: “Jawel, dat de gemeenteevenementen tegelijk bleek ‘een uitdaging’. Drie weken Utrecht ophoudt met die singel steeds opengooien. Echtlang ‘s avonds drie evenementen per week in december heel lastig voor onze bereikbaarheid!”legde een aanmerkelijke druk op de hele organisatie. “Ookomdat we de volgende dag weer gewoon museum zijn, de Grand départreguliere gast mag er geen last van hebben.” Het meubilair Op 4 juli 2015 is de Grand Départ van de Tourvoor een partij dat soms pal naast de collectiestukken staat. de France in Utrecht. Museum Speelklok heeft ingetekend op het cultureel programma dat de gemeente eromheen organiseert. Bovendien hopen ze een of meer wielerploegen te mogen ontvangen, bijvoorbeeld voor een diner. Joline Stoffel: “Voor het gesprek met een Franse ploeg hadden de restauratoren een collectiestukje geprepareerd: een speeldoosje met een fietsend aapje, dat ze een geel shirtje hadden gegeven. Dat sloeg aan, iedereen enthousiast. Dus als we het binnenhalen: met dank aan de restauratieafdeling!” 47

Toegetreden tot PML 010 en 020, oude en nieuwe kunst, man en vrouw, Bos en Bosch. Twee nieuwe leden van het Platform Museum Locaties stellen zich voor. Welk evenement in 2015 is voor hun museum een echte uitdaging en hoe gaan ze het aanpakken? Eveline Bos – Kunsthal Rotterdam Martijn Bosch – Museum Het Rembrandthuis “In 2015 vindt in de Kunsthal Rotterdam van 19 t/m 21 juni “In dit huis heeft Rembrandt van Rijn bijna twintig jaar alweer de vijfde editie van het KunsthalKOOKT & Kweekt van zijn leven gewoond en gewerkt (van 1639 tot 1658). Festival plaats. De eerste editie was in 2004, de Kunsthal Toen Rembrandt hier ging wonen, verkeerde hij op het was toen pionier met dit ‘eerlijk eten’ festival. Tijdens het hoogtepunt van zijn roem. In dit grote huis ontstonden festival krijgen stadsinitiatieven de ruimte; zij geven een wereldberoemde schilderijen, onder andere De Nachtwacht, voorproefje van hun eigen markten en festivals in 2015. en ontvingen tientallen 17e-eeuwse kunstenaars hun Het is voor mij een uitdaging om samen met deze partners opleiding van Rembrandt in het grote atelier op de eerste een mooi festival neer te zetten. KunsthalKOOKT & Kweekt verdieping. is een uniek evenement voor de Kunsthal omdat niet alleen Dit jaar gaan we ons met name richten op exclusieve diners het Auditorium, maar ook twee tentoonstellingshallen voor groepen tot maximaal 18 personen, in de oude keuken worden ingezet als festivalruimte. Voor De Markthal wordt van Rembrandt. De prachtige 17e-eeuwse keuken geeft de daglichthal van de Kunsthal drie dagen lang omgetoverd een uniek kijkje in het dagelijks leven van Rembrandt en tot foodmarket. Het Auditorium wordt ingericht als Kookhal, zijn tijdgenoten en is de perfecte plek voor een intiem diner. een plek voor kookdemonstraties, lezingen en discussies. We hebben een speciaal driegangenmenu ontwikkeld, met In De Kweekhal maken kinderen en hun ouders kennis met ingrediënten en bereidingswijzen uit Rembrandts tijd. Dit de wondere wereld van het plantenrijk en ontdekken zij hoe alles, samen met een rondleiding door zijn voormalige leuk – en lekker – het is om je eigen groenten te zaaien en woonhuis en zijn atelier, maakt de avond ook nog eens oogsten. Ik vind het fantastisch om te zien hoe verschillende inhoudelijk zeer interessant.” doelgroepen straks hun weg vinden naar het festival. Door een strakke planning aan te houden en iedereen goed te briefen maak ik er samen met het team een geslaagd festival van. Na de zomer ga ik meteen door, in het najaar vindt er namelijk een grote manifestatie plaats rondom de tentoonstelling Keith Haring: The Political Line.”48

Nieuw bij FEPDe eerste twee freelance eventprofessionals die zich in 2015aanmeldden voor een lidmaatschap van FEP, stellen zich in deze editievan De EventManager voor. Wij vroegen aan hen: sinds wanneer werkje als freelancer en welk event in 2015 is voor jou een echte uitdaging?Wendie Ockeloen – Bukman Management Corine Lindhout – Lindhout Produkties“In januari 2014 ben ik gestart met Bukman Management, “Ik werk ruim twintig jaar in het evenementenvak endat was tegelijk mijn startmoment als zzp’er. Dit bedrijf is ben trots op de vele mooie evenementen die ik hebfeitelijk een doorstart van John Bukman Management dat georganiseerd voor met name overheid en bedrijfsleven.ruim 25 jaar het management voerde voor diverse radio- en Sinds 2009 ben ik aan de slag als zelfstandige; organiseertelevisiepresentatoren uit de informatieve sector. zakelijke evenementen maar ben ook in te huren alsMijn Bukman Management verzorgt, naast het freelance eventmanager. Ik verzorg totale producties ofmanagement, ook de boekingen van de presentatoren en delen van een evenement. Omdat het steeds vaker voorkomtvan anderen in de creatieve en informatiesector. dat ik mensen uit mijn netwerk inhuur, als extra capaciteit, hoop ik dit jaar te kunnen uitbreiden.Onze presentatoren treden op als moderator, gastsprekerof dagvoorzitter bij evenementen die primair worden 2015 belooft een bijzonder jaar te worden opgeorganiseerd door onze opdrachtgevers. Onze evenementengebied, met mooie evenementen zoals SAIL‘meedenkfunctie’ blijft de leukste uitdaging. Daarom kijken en de voorbereidingen voor het voorzitterschap van de EU.wij ook in 2015 uit naar opdrachten waarbij wij samen met Mijn uitdaging voor 2015 wordt het zoeken van een locatiede klant en onze presentator meedenken over de vorm en voor een groot evenement. Niet zomaar een locatie maarde inhoud van een event. Bukman Management hanteert in echt iets bijzonders, zoals een vliegtuighangar of eenzo’n geval de term Creatieve Concepten. Voor dit jaar kijken locatie waar normaal gesproken geen evenement wordtwe met bijzonder veel genoegen uit naar opdrachten waarbij gehouden. De kunst is om die dan om te toveren tot eenons creatief vermogen stevig wordt uitgedaagd. Hoewel we prachtige evenementenlocatie, waar iedereen nog lang overniet ontevreden zijn over onze caseload voor 2015 moet de napraat. Geen gemakkelijke opgave, maar door veel pratenultieme creatieve uitdaging nog geboekt worden. Mogelijk met vakgenoten, alle ontwikkelingen volgen en buiten dena deze publicatie? Dank daarom voor de aandacht in De gebaande paden denken, borrelen bij mij de beste ideeënEventManager en voor alle leden een succesvol 2015.” op. Het moet zo mooi worden dat het nog lang top of mind iswww.bukmanmanagement.nl bij alle bezoekers en de opdrachtgever meer dan tevreden is. Daar doe ik het tenslotte voor.” www.lindhoutprodukties.nlfotograaf Eveline ter Beek 49

Check je app 1Gevraagd tijdens de zeer geanimeerde nazit van de G14-Best Practicesvorig jaar: wat is jouw favoriete app, waar je niet meer zonder zoukunnen? Op deze pagina’s enkele antwoorden in woord en beeld.FOTOGRAFIE: L-GROUPFiona Eiting – Van der Linde Catering & Evenementen – Benedicte Schellings – Peach Event Management –Pinterest Whatsapp“Mensen van over de hele wereld posten hier foto’s, waar “Ik doe vrijwel alles via Whatsapp, bel bijna nooit. Appje heel veel inspiratie uit kunt halen. Ik gebruik het privé én met collega’s, om kleine dingen voor, tijdens en na eenvoor mijn vak, bijvoorbeeld voor een evenement met een evenement snel te regelen. Heb je eenmaal contact metbepaalde thematiek. Dan zoek ik op dat thema en wat me elkaar, is appen wel zo gemakkelijk. En informeel. Dat is welaanspreekt leg ik voor aan onze koks: kunnen wij dat ook? de reden waarom ik met opdrachtgevers meestal niet app.Je kunt het best in het Engels zoeken. Veel Amerikaanse Te informeel en te veel zicht op elkaars privéleven. Lieverinput, daar is het groter.” niet. Of ik gebruikstips heb? Nee, ik ben er zelf net achter hoe ik filmpjes kan versturen, haha!” Carina van Rodijnen – Heleen Valstar – Instagram Marijke Andriessen en Tiada Vogel – WadEvents – Wadsapp “Hiermee communiceer je op een andere manier, meer met “Een recent gelanceerde app voor bezoekers en foto’s en minder met woorden. Biedt mij heel veel inspiratie Terschellingers die actuele informatie willen. Wij gebruiken en nieuwe ideeën. Ik gebruik het zowel privé als voor werk. hem ook voor WadEvents; de lokale weersverwachting Voorbeeld? Trends in visuele 3D, leuke interieurblogs, en andere actuele informatie zijn belangrijke gegevens inspiratie voor de kleuren en materialen die ik in mijn werk waarmee we onze opdrachtgevers optimaal van dienst gebruik.” kunnen zijn. Producent is de VVV die de app ook dagelijks up-to-date houdt. Je kunt hem personaliseren en dan krijg50 je precies de informatie die voor jou belangrijk is.”