141 Μέλη της ΦΕ αγωνιστές-φιλικοί 1821

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε.

Περιεχόμενα 1. Γεώργιος Αθανασιάδης 3............................................ 48. Νικόλαος Ζαχαρίτσας, αγωνιστής........... 26 97. Νεόφυτος ο Καρύστου,..................................... 52 2. Γεώργιος Αινιάν 3.............................................................. 49. Αντώνιος Ζητουνιάτης, αγωνιστής.......... 27 98. Nεόφυτος Ταλαντίου (Νικόλαος Μεταξάς) 3. Δημήτριος Αινιάν 4............................................................. 50. Θεόδωρος Ζιάκας, αγωνιστής................... 27 4. Χριστόδουλος Αινιάν 4.................................................. 51. Νικόλαος Ζωσιμάς 28................................................. 52 5. Ιωάννης Αμβροσιάδης 5............................................... 52. Πέτρος Ηπίτης 28............................................................ 99. Ιάκωβος Ρίζος Νερουλός............................... 53 6. Ιωάννης Αμβροσίου 5..................................................... 53. Ιωάννης Βαπτιστής Θεοτόκης...................... 29 100. Παναγιωτάκης Νοταράς................................. 53 7. Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος........................6 54. Αντώνιος Ιγγλέσης................................................ 29 101. Ανδρόνικος Πάικος 54............................................. 8. Ιωάννης Άννινος 6............................................................. 55. Iωνάς πρώην Ηλείας, ιερωμένος............. 30 102. Ρήγας Παλαμήδης 54............................................... 9. Εμμανουήλ Αντωνιάδης 7............................................ 56. Ιωσήφ ο από Ανδρούσης................................ 30 103. Ηλίας Πανάς 55............................................................. 10. Αντώνιος Αντωνόπουλος 7...................................... 58. Δημήτριος Καλλιφρονάς 31.................................... 104. Ιωάννης Νάκος Πανουργιάς...................... 55 11. Δημήτριος Αποστολόπουλος 8............................ 59. Kαλλίνικος Καστόρχης 31........................................ 105. Ιωάννης Παπαρρηγόπουλος....................... 56 12. Γεώργιος Αργυρόπουλος 8.................................... 60. Γαβριήλ Κατακάζης............................................... 32 106. Δημήτριος Πετροπουλάκης.......................... 56 13. Ιερόθεος Αριστάρχου 9.............................................. 61. Γεώργιος Κοζάκης-Τυπάλδος...................... 32 107. Κυριάκος Πιττάκης.............................................. 57 14. Σπυρίδων Βαλέττας 9................................................... 62. Θεόδωρος Κολοκοτρώνης............................. 33 108. Δημήτρης Πλαπούτας ή Κολλιόπουλος.57 15. Θεόδωρος Βαλλιάνος 10.......................................... 63. Ιωάννης Γενναίος Θ. Κολοκοτρώνη....... 34 109. Αναστάσιος Πολυζωίδης 58............................... 16. Γεώργιος Βαλτινός 10................................................. 64. Κωνσταντίνος Κολίνος Κολοκοτρώνης.34 110. Γεωργιος Πραΐδης 58.............................................. 17. Νεόφυτος Βάμβας 11................................................... 65. Αντώνιος Κομιζόπουλος................................... 35 111. Κωνσταντίνος Ράμφος..................................... 59 18. Εμμανουήλ Βασιλειάδης.................................... 11 66. Ανδρέας Κορομηλάς............................................ 35 112. Νικόλαος Ρενιέρης............................................. 59 19. Αλεξάκης Βλαχόπουλος 12..................................... 67. Νικόλαος Koρφιωτάκης.................................... 36 113. Γεώργιος Κανδιάνος Ρώμας...................... 60 20. Κωνσταντίνος Βλαχόπουλος.......................... 12 68. Κυριάκος Κουμπάρης.......................................... 36 114. Γεώργιος Σαχίνης............................................... 60 21. Ευστάθιος Γαβριήλ 13.................................................. 69. Γεώργιος Κουντουριώτης............................... 37 115. Γεώργιος Σαχτούρης 61......................................... 22. Γεώργιος Γεννάδιος 13............................................. 70. Λάζαρος Κουντουριώτης.................................. 38 116. Θεοφάνης Σιατιστεύς 61........................................ 23. Άγγελος Γέροντας 14................................................. 71. Αντώνιος Κριεζής 38................................................... 117. Γεώργιος Σκούφος............................................ 62 24. 25. 26. 72. Κωνσταντίνος Κυριακός (Αριστίας)........ 39 118. Πέτρος Ομηρίδης Σκυλίτσης...................... 62 Γεώργιος Γιατράκος, .................................15 73. Ιωάννης Κωλέττης 39................................................. 119. Διονύσιος Σολωμός............................................ 63 Ηλίας Γιατράκος, ..........................................15 74. Γεώργιος Λασσάνης 40............................................ 120. Κωνσταντίνος Σούτσος.................................. 63 Νικόλαος Γιατράκος....................................15 75. Ικέσιος Λάτρης 40.......................................................... 121. Μιχαήλ Σούτσος 64..................................................... 27. Τόμας Γκόρντον 16....................................................... 76. Γεώργιος Λεβέντης 41............................................... 122. Νικήτας (Νικηταράς) Σταματελόπουλος, 28. Ιωάννης του Γκούρα 16............................................. 77. Κωνσταντίνος Λεβίδης 41....................................... 29. Αθανάσιος Γρηγοριάδης 17................................... 78. Σταμάτης Λεβίδης 42................................................... αγωνιστής 64.................................................................... 30. Γεώργιος Γρηγοριάδης 17...................................... 79. Θεόδωρος Λεονάρδος 42...................................... 123. Γεώργιος Σταύρου.............................................. 65 31. Κανέλλος Δεληγιάννης 18....................................... 80. Χαράλαμπος Λοντοτσακίρης......................... 43 124. Πέτρος Στεφανίτσης......................................... 65 32. Δημήτριος (Μήτρος) Δεληγιώργης...........18 81. Αναστάσιος Λιδωρίκης (Λοιδωρίκης).... 43 125. Ιωάννης Σωμάκης 66................................................ 33. Διονύσιος επίσκοπος Κυνουρίας.............. 19 82. Ανδρέας Λόντος 44...................................................... 126. Ζήσης Σωτηρίου 66.................................................... 34. Κυριάκος Δομνάνδος 19........................................... 83. Ανδρέας Λουριώτης 44............................................. 127. Παπα-Κώστας Τζαμάλας................................ 67 35. Γκίκας Δόκος 20.............................................................. 84. Ιωάννης Μακρυγιάννης 45..................................... 128. Γεώργιος Κ. Τισαμενός................................. 67 36. Κωνσταντίνος Δουζίνας.................................... 20 85. Ανδρέας Ζ. Μάμουκας 45....................................... 129. Σπυρίδων Τρικούπης 68........................................ 37. Αδάμ Δούκας 21................................................................ 86. Αναστάσιος Μανάκης 46.......................................... 130. Ριχάρδος Τσωρτς 68................................................ 38. Νεόφυτος Δούκας 21.................................................. 87. Δρόσος Μανσόλας 46................................................ 131. Δημήτριος Τσώκρης........................................... 69 39. Δρόσος Δρόσος 22....................................................... 88. Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος..................... 47 132. Θεόκλητος Φαρμακίδης................................. 69 40. Δημήτριος Δρόσος 22................................................. 89. Αναστάσιος Μαυρομιχάλης............................ 48 133. Ιωάννης Φιλήμων 70................................................. 41. Κωνσταντίνος Δυοβουνιώτης....................... 23 90. Αντώνιος Μαυρομιχάλης 48.................................. 134. Νικήτας Φλέσσας 70................................................ 42. Ανδρέας Ζαΐμης 23....................................................... 91. Ανδρέας Μεταξάς 49................................................... 135. Νικόλαος Φλογαΐτης 71.......................................... 43. Θεοδώρητος Βρεσθένης «Σελλασίας».24 92. Εμμανουήλ Μελετόπουλος............................. 49 136. Χατζή-Χρήστος 71........................................................ 44. Ιωάννης Ζαμπέλιος............................................... 24 93. Σπύρος Μήλιος 50.......................................................... 137. Δημήτριος Χατζίσκος, 45. Ιωάννης Ζαφειρόπουλος................................. 25 94. Αναγνώστης Μοναρχίδης................................ 50 46. Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος........................ 25 95. Νικόλαος Μπότασης 51.............................................. αγωνιστής, πολιτικός......................................... 72 47. Χριστόφορος Ζαχαριάδης.............................. 26 96. Κώστας Μπότσαρης 51............................................... 138. Νικόλαος Χορτάκης........................................... 72 139. Μιχαήλ Χουρμούζης........................................... 73 140. Αναστάσιος Χριστόπουλος.......................... 73 141. Γεώργιος Χρυσίδης 74...........................................

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 3 1. Γεώργιος Αθανασιάδης φιλικός, αγωνιστής Ο Γεώργιος Αθανασιάδης, γνωστός και ως καπετάν Τζώρτζης, είχε καταγωγή από το χωριό Λάστα τής Καρύταινας, αλλά ο πατέρας του Χατζή Αθανάσιος Ματθαίος κατέφυγε στη Σμύρνη για να γλυτώσει τις σφαγές των Τούρκων. Εκεί το 1793 γεννήθηκε ο γιος του και έμαθε στη Σμύρνη τα πρώτα γράμματα. Ο Αθανασιάδης ασχολήθηκε με το εμπόριο και μιλούσε Ελληνικά, Ιταλικά και Τουρκικά. Το 1816 βρέθηκε στη Ζάκυνθο, όπου μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία από τον γιατρό Καλύβα και πήρε τον βαθμό τού «ιερέως κατηχητού». Έκτοτε αφιερώθηκε στον Αγώνα για την απελευθέρωση τής Ελλάδας. Ακολούθησε στην Ελλάδα τον Κολοκοτρώνη και τον Σταματελόπουλο (Νικηταρά). Ήταν υπασπιστής τού Πάνου Κολοκοτρώνη. Υπηρέτησε κοντά στον Νικηταρά και πολλοί υποστηρίζουν ότι ο Αθανασιάδης ήταν ο νους πολλών επιχειρήσεων και ο Νικηταράς ο βραχίων. Μετά την Επανάσταση ακολούθησε πολιτική σταδιοδρομία, τιμήθηκε με τον βαθμό τού ταγματάρχη και τού απενεμήθη το Μετάλλιο τού Αγώνα. Τέλος, διορίστηκε Γενικός Πρόξενος στο Ιάσιο, στο Γαλάτσι και στο Ταϊγάνι, όπου έγραψε τα Απομνημονεύματά του. Μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1841. 2. Γεώργιος Αινιάν φιλικός, αγωνιστής O Γεώργιος Αινιάν γεννήθηκε το 1788 στην Υπάτη. Ο πατέρας του άλλαξε το επίθετο τής οικογενείας από Οικονόμου-Αναγνώστου σε Αινιάν από τους Αινιάνες, τους αρχαίους κατοίκους τής περιοχής. Στις αρχές τού 19ου αι. η οικογένεια εγκαθίσταται στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο Γεώργιος Αινιάν σπούδασε στη Μεγάλη τού Γένους Σχολή και εργάστηκε ως δάσκαλος για τα παιδιά τού διερμηνέα Δημ. Μουρούζη. Στην Κωνσταντινούπολη συνδέθηκε με Φαναριώτες, γνώρισε τον Παπαφλέσσα, τον Περραιβό, τον Αναγνωσταρά κ.ά. και μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία. Το 1818 επέστρεψε στη Φθιώτιδα και εργάστηκε για την προετοιμασία τού Αγώνα. Τότε έκανε και μικρή ανασκαφή στην «πυρά τού Ηρακλέους» στην Οίτη. Το 1821 συμμετείχε στον Άρειο Πάγο, το κυβερνητικό όργανο τής Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος και έλαβε μέρος στην Εθνοσυνέλευση τής Επιδαύρου. Τον Απρίλιο τού 1823 ήταν πληρεξούσιος στη Β΄ Εθνοσυνέλευση τού Άστρους και τον Απρίλιο τού 1826 στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση τής Επιδαύρου. Διετέλεσε Γενικός Έφορος των στρατευμάτων τής Στερεάς. Έγραψε και εκφώνησε τον επικήδειο στην κηδεία τού Καραϊσκάκη τον Απρίλιο τού 1827. Μετά την απελευθέρωση, ο Καποδίστριας τον διόρισε μέλος τής Γερουσίας. Στην Δ΄ Εθνοσυνέλευση τού Άργους, το καλοκαίρι τού 1829, ήταν πληρεξούσιος τής Υπάτης. Την περίοδο τού Όθωνα διετέλεσε Σύμβουλος τής Επικρατείας. Το 1833 διορίστηκε νομάρχης Χαλκίδας. Έγραψε πολλές μελέτες και άρθρα σε περιοδικά. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας (1836), συμμετείχε στο πρώτο Διοικητικό της Συμβούλιο και παρέμεινε μέλος μέχρι το 1840. Πέθανε τον Ιανουάριο τού 1848.

4 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 3. Δημήτριος Αινιάν φιλικός, αγωνιστής, πολιτικός, δικαστικός, λόγιος Ο Δημήτριος Αινιάν ήταν αδελφός τού Γεωργίου. Γεννήθηκε στην Υπάτη το 1800. Έγινε μέλος τής Φιλικής Εταιρίας. Σπούδασε στην Ευρώπη. Ήρθε στην Ελλάδα το 1822 και έλαβε μέρος στον απελευθερωτικό αγώνα, πολεμώντας στο πλευρό τού Καραϊσκάκη, τού οποίου έγραψε και τη βιογραφία. Εξελέγη βουλευτής το 1850. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837 και στο Βιβλίο Ευεργετών της αναφέρεται ως πρόεδρος πρωτοδικών Λαμίας. Πέθανε στη Στυλίδα το 1881. 4. Χριστόδουλος Αινιάν φιλικός, πολιτικός Γεννήθηκε στο Μαυρίλιο Τυμφρηστού το 1794. Νέος μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία και συνελήφθη από τους Τούρκους. Οι αδελφοί του τον απελευθέρωσαν δωροδοκώντας τους. Έτσι κατέφυγε στην Κίο τής Βιθυνίας και επέστρεψε στην Ελλάδα το 1827. Ασχολήθηκε με την πολιτική και επί Καποδίστρια διετέλεσε μέλος τού «Πανελληνίου». Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1836. Πέθανε στη Λαμία το 1852.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 5 5. Ιωάννης Αμβροσιάδης φιλικός, αγωνιστής, πολιτικός Γεννήθηκε στα Καλάβρυτα το 1794. Πήγε στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες όπου μυήθηκε στην Φιλική Εταιρία και βοήθησε στη συγκρότηση τού Ιερού Λόχου. Μετά τη μάχη στο Δραγατσάνι κατέβηκε στην Πελοπόννησο, όπου μετείχε στο στρατιωτικό σώμα τού Ανδρέα Ζαΐμη. Διετέλεσε γραμματέας τού Ριχάρδου Τσωρτς καθώς και νομάρχης Φωκίδας και Λοκρίδας, Αχαΐας, Ήλιδας, Σύρου και Αττικοβοιωτίας. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837. Πέθανε στην Πάτρα το 1865. 6. Ιωάννης Αμβροσίου φιλικός Ο Ιωάννης Αμβροσίου γεννήθηκε στο Δροβόλοβο των Καλαβρύτων το 1770. Ήταν από τους πρώτους Έλληνες οικιστές τής Οδησσού το 1792. Ασχολήθηκε με το εμπόριο και σύντομα έγινε μεγαλέμπορος. Το 1810 ήταν δήμαρχος τής πόλης και εξέχουσα προσωπικότητα. Το 1816 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία και έγινε ταμίας τής Εφορίας τής Οδησσού. Μετά την αποτυχία τής επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες η Εφορία άλλαξε όνομα και έγινε «Γραικική Φιλανθρωπική Εταιρεία» μέχρι τον Δεκέμβριο τού 1821, οπότε και διαλύθηκε από τις Αρχές τού τόπου. Ο Ιωάννης Αμβροσίου διατηρούσε αλληλογραφία με τον Ιωάννη Καποδίστρια και τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Ενίσχυσε οικονομικά τον Αγώνα και το νέο ελληνικό κράτος. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1840 και στο βιβλίο μελών της αναφέρεται ως έμπορος στην Οδησσό. Για τις υπηρεσίες του προς το έθνος τιμήθηκε από την κυβέρνηση τού Ανδρέα Μεταξά το 1844 με το παράσημο τού Χρυσού Σταυρού τού Σωτήρος.

6 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 7. Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος φιλικός, αγωνιστής Γεννήθηκε στην Ανδρίτσαινα το 1790. Μορφώθηκε στη Σμύρνη και εργάσθηκε στην Οδησσό, όπου το 1816 ο Ν. Σκουφάς τον μύησε στη Φιλική Εταιρία. Υπήρξε από τα ανώτατα στελέχη τής οργάνωσης και μύησε σ’ αυτήν πολλούς αγωνιστές. Έλαβε μέρος στον απελευθερωτικό αγώνα στο πλευρό τού Υψηλάντη. Πολέμησε στην άλωση τής Τριπολιτσάς, στο Ναύπλιο, στον Ακροκόρινθο και στη Στερεά σε συνεργασία με τον Υψηλάντη και τον Νικηταρά. Στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση αντιτάχθηκε στο ψήφισμα για αγγλική προστασία. Ανέλαβε διοικητικές θέσεις την περίοδο τού Καποδίστρια και τού Όθωνα. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837. Πέθανε το 1854 από τη χολέρα που είχε μεταδοθεί στην Αθήνα από τα αγγλογαλλικά στρατεύματα. 8. Ιωάννης Άννινος φιλικός Γεννήθηκε στο Αργοστόλι το 1798. Έγινε μέλος τής Φιλικής Εταιρίας. Σπούδασε στην Πίζα. Όταν ήρθε στην Ελλάδα κατέλαβε διοικητικά και δικαστικά αξιώματα. Επί Καποδίστρια έγινε βουλευτής τής Ιονίου Βουλής. Μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1840 και στο βιβλίο των μελών της αναφέρεται ως δικαστής στην Κεφαλονιά. Πέθανε στο Αργοστόλι το 1890.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 7 9. Εμμανουήλ Αντωνιάδης φιλικός, αγωνιστής, δημοσιογράφος Ο Εμμανουήλ Αντωνιάδης γεννήθηκε στη Χαλέπα των Χανίων το 1791 και έλαβε σπουδαία μόρφωση. Το 1814 πήγε στην Κωνσταντινούπολη όπου μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία. Κυνηγημένος από τους Τούρκους κατέφυγε στη Βιέννη και την Τεργέστη. Λίγο πριν από την έναρξη τού απελευθερωτικού αγώνα βρέθηκε στην Πελοπόννησο. Το 1822 έδωσε με επιτυχία μάχη εναντίον 10.000 Τουρκοαιγυπτίων στο χωριό Μαλαξά στην Κρήτη. Μαζί με Κρητικούς μαχητές έλαβε μέρος στην νικηφόρα μάχη εναντίον τού Ιμπραήμ στους Μύλους τού Ναυπλίου. Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και ήταν εκδότης τής εφημερίδας «Αθηνά». Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837 και αναφέρεται στο βιβλίο των μελών της ως εφημεριδογράφος. Πέθανε το 1863 στην Αθήνα. 10. Αντώνιος Αντωνόπουλος αγωνιστής Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1805. Συμμετείχε στον απελευθερωτικό αγώνα και έλαβε μέρος στην πολιορκία τής Πάτρας το 1821. Εξελέγη δήμαρχος Πατρέων το 1847, αλλά λόγω των αντιμοναρχικών του απόψεων καθαιρέθηκε την επόμενη ημέρα. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837. Πέθανε στην Πάτρα το 1887.

8 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 11. Δημήτριος Αποστολόπουλος ιερωμένος, φιλικός, αγωνιστής Καταγόταν από το χωριό Δεδέμπεη (Τριπόταμος) τής Αρκαδίας. Αν και ιερέας, στην Επανάσταση τού 1821 πολέμησε σε πολλές επιχειρήσεις με δικό του στρατιωτικό σώμα. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837. 12. Γεώργιος Αργυρόπουλος φιλικός Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Υπηρέτησε ως επιτετραμμένος των Οθωμανών στο Λονδίνο, αλλά και κοντά στον ηγεμόνα τής Βλαχίας Ι. Καρατζά. Ήταν μέλος τής Φιλικής Εταιρίας. Ασχολήθηκε με τη συλλογή λέξεων τις οποίες δεν είχαν συμπεριλάβει οι λεξικογράφοι. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας (1836) και στο Αρχείο της αναφέρεται ως κτηματίας.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 9 13. Ιερόθεος Αριστάρχου iερωμένος, φιλικός Ο Ιερόθεος Αριστάρχου καταγόταν από τη Ζαγορά τού Πηλίου. Διετέλεσε αρχικά επίσκοπος Βονίτσης και υπαγόταν στον Μητροπολίτη Ιωαννίνων. Ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄ τον χαρακτήριζε «πράον, σώφρονα, ιεροπρεπή, κόσμιον και τής καθ’ ημάς παιδείας και τής θύραθεν αποχρώντως μεμυημένον». Το 1829 έγινε Μητροπολίτης Παροναξίας. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία και ξεσήκωσε τους Νάξιους κατά των Τούρκων υψώνοντας τη σημαία τής επανάστασης στον μητροπολιτικό ναό τής Νάξου στις 6 Μαΐου 1821. Με στρατιωτικό σώμα που συγκρότησε ο ίδιος συμμετείχε στις μάχες στην Ακρόπολη των Αθηνών και στην Πελοπόννησο. Το 1833 έγινε Μητροπολίτης Επιδαύρου Λιμηράς. Το 1837 έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας και με την ιδιότητά του αυτή παρέστη και στον αγιασμό που τελέστηκε στο πρώτο Σχολείο τής Εταιρείας. Το 1841 έγινε Μητροπολίτης Ακαρνανίας και παρέμεινε σε αυτή τη θέση μέχρι τον θάνατό του το 1851. 14. Σπυρίδων Βαλέττας φιλικός Γεννήθηκε στη Χώρα τής Ίου το 1779. Εκπαιδεύθηκε στην Ίο, την Πάτμο, τη Σίφνο και την Κωνσταντινούπολη. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία. Από το 1821 μέχρι το 1827 ήταν στη Στεφανούπολη τής Τρανσυλβανίας. Επέστρεψε στην Ελλάδα τον Οκτώβριο τού 1829. Εναντιώθηκε στον Καποδίστρια. Το 1833 ήρθε στην Αθήνα όπου μετέφρασε φιλολογικά και πολιτικά έργα. Συμμετείχε στην κυβέρνηση Μαυροκορδάτου. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1841 και στο βιβλίο των μελών της αναφέρεται ως υπουργός. Πέθανε στην Αθήνα στις 11 Ιουνίου 1843.

10 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 15. Θεόδωρος Βαλλιάνος αγωνιστής Γεννήθηκε το 1799 στο Ταϊγάνιο τής Ρωσίας. Καταγόταν από την Κεφαλονιά. Σπούδασε στην Στρατιωτική Ακαδημία τής Πετρούπολης και υπηρέτησε στον ρωσικό στρατό. Το 1822 ήρθε στην Ελλάδα και συμμετείχε στην Επανάσταση. Έλαβε μέρος στη μάχη κατά τού Δράμαλη και κατά τού Γιουσούφ Πασά στην Πάτρα. Επί Καποδίστρια έγινε αντισυνταγματάρχης. Ο Όθων τον όρισε πρόξενο τής Θεσσαλίας και τής Μακεδονίας. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1840 και στο βιβλίο των μελών της αναφέρεται ως πρόξενος στη Θεσσαλονίκη. Πέθανε στην Αθήνα το 1857. 16. Γεώργιος Βαλτινός φιλικός, αγωνιστής Γεννήθηκε στο Χαλκιόπουλο τού Βάλτου Αιτωλοακαρνανίας και καταγόταν από οικογένεια αγωνιστών. Από μικρός βρέθηκε στην αυλή τού Αλή Πασά στα Γιάννενα. Έγινε αρματολός και ήταν από τους πρωτεργάτες τής Επανάστασης στο Μεσολόγγι. Ήταν φίλος τού Καραϊσκάκη και έλαβε μέρος στη μάχη τού Πέτα, στο Μακρυνόρος κ.α. Έλαβε επίσης μέρος στην έξοδο τού Μεσολογγίου. Εκπροσώπησε την πατρίδα του σε πολλές Εθνοσυνελεύσεις. Επί Καποδίστρια έγινε Σύμβουλος Επικρατείας. Μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1836. Πέθανε στο κτήμα του στη Λυσιμαχεία το 1887.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 11 17. Νεόφυτος Βάμβας ιερωμένος, φιλικός, αγωνιστής, λόγιος Γεννήθηκε στη Χίο το 1776. Είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες λογίους και συγκαταλέγεται στους Διδασκάλους τού Γένους. Το 1791 χειροτονήθηκε διάκονος. Το 1804 ήταν σχολάρχης τής Μεγάλης τού Γένους Σχολής. Το 1808 πήγε στο Παρίσι όπου γνώρισε τον Αδαμάντιο Κοραή, ο οποίος τον βοήθησε στις σπουδές του. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία. Όταν άρχισε ο Αγώνας πήγε στην Ύδρα για να πείσει τους αδελφούς Κουντουριώτη να απελευθερώσουν τη Χίο. Εκεί γνώρισε τον Δ. Υψηλάντη τον οποίο εκτίμησε ιδιαίτερα. Με τις ομιλίες του ενθουσίαζε τους αγωνιστές και συμβίβαζε τις διενέξεις. Το 1828 ήταν καθηγητής στην Ιόνιο Ακαδημία. Υποστήριξε το αυτοκέφαλο τής Ελληνικής Εκκλησίας. Έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1837. Μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1842 και στο βιβλίο των μελών της αναφέρεται ως Διδάσκαλος τού Γένους. Πέθανε στην Αθήνα το 1855. 18. Εμμανουήλ Βασιλειάδης αγωνιστής Ο Eμμανουήλ Βασιλειάδης ήταν από τη Σμύρνη. Ήρθε στην Ελλάδα προκειμένου αγωνιστεί για την ελευθερία τής πατρίδας και διακρίθηκε ως μαχητής στην πολιορκία τής Τριπολιτσάς. Είχε «μεγάλον ενθουσιασμόν να πολεμή», κατά τον ιστορικό τής εποχής. Τον Ιούλιο τού 1822 συγκράτησε τους Τούρκους που βάδιζαν κατά τού Άργους. Συμμετείχε στη μάχη των Δερβανακίων, καθώς και στις μάχες τού Ισθμού, πρώτος δε αυτός μεταχειρίστηκε φακούς –είδος οπτικού τηλεγράφου– για να συνεννοείται με τα ελληνικά πολεμικά πλοία. Ό Αλέξανδρος Υψηλάντης τόσο τον εκτίμησε, ώστε τού ανέθεσε την επιθεώρηση των στρατοπέδων των επαναστατών και τον έλεγχο παρουσίας στρατιωτών και αρχηγών. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1840 και αναφέρεται στο βιβλίο μελών της ως διοικητικός ταμίας στην Καλαμάτα.

12 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 19. Αλεξάκης Βλαχόπουλος φιλικός, αγωνιστής Ήταν γόνος παλιάς οικογενείας φιλικών, αρματολών και αγωνιστών τού Βλοχού και τού Αγρινίου. Γεννήθηκε το 1780. Νέος υπηρέτησε στην αυλή τού Αλή Πασά. Το 1806 κατέφυγε στα Επτάνησα και κατετάγη στα εθελοντικά τμήματα των Άγγλων. Το 1819 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία. Πρωτοστάτησε στην εξέγερση τής Δ. Ελλάδος. Το 1822 έγινε χιλίαρχος τής Δ. Χέρσου Ελλάδος. Επί Καποδίστρια και επί Όθωνος διετέλεσε υπουργός Στρατιωτικών. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1842 και αναφέρεται στο βιβλίο των μελών ως υπουργός. Πέθανε το 1865. 20. Κωνσταντίνος Βλαχόπουλος φιλικός, αγωνιστής Γεννήθηκε στη Νικόπολη τής Πρέβεζας το 1789, ήταν γόνος οικογενείας αρματολών τής Δ. Ελλάδος και αδελφός τού Αλεξάκη Βλαχόπουλου. Κατέφυγε στην Κέρκυρα, όπου κατετάγη στα ελληνικά τάγματα τού αγγλικού στρατού. Το 1819 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία. Το 1821 έλαβε μέρος στη μάχη στο Βραχώρι και πολέμησε υπό τις διαταγές τού Μάρκου Μπότσαρη. Έλαβε μέρος στη Β΄ πολιορκία τού Μεσολογγίου και αγωνίστηκε στην Αττική μαζί με τον Καραϊσκάκη. Το 1827 εντάχθηκε στο στρατό τού Ριχάρδου Τσωρτς. Το 1833 έγινε ο πρώτος Έλληνας αρχηγός τής Βασιλικής Χωροφυλακής. Μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1842 και αναφέρεται στο βιβλίο των μελών της ως υποστράτηγος. Πέθανε το 1868.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 13 21. Ευστάθιος Γαβριήλ αγωνιστής Ο Ευστάθιος Γαβριήλ γεννήθηκε στο Δαδί Φθιώτιδας γύρω στα 1793. Ήταν πρωτοπαλλήκαρο τού Οδυσσέα Ανδρούτσου και συμμετείχε στο πλευρό του στη μάχη των Βασιλικών (26 Αυγούστου 1821) και του Δαδίου (1 Νοεμβρίου 1822), ενώ πολέμησε και στη μάχη του Διστόμου (17 Ιανουαρίου 1827) με τον Καραϊσκάκη. Για την πλούσια δράση του το 1836 ο Ε. Γαβριήλ προήχθη στο βαθμό του υπολοχαγού και του απενεμήθη από τον Όθωνα ο Αργυρούς Σταυρός για τις υπηρεσίες που πρόσφερε στον αγώνα. Το 1837 έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Διετέλεσε Δήμαρχος τού Δήμου Δρυμίας από το 1866 μέχρι το 1869. Πέθανε το 1869. 22. Γεώργιος Γεννάδιος φιλικός, λόγιος Ο Γεώργιος Γεννάδιος γεννήθηκε το 1786 στη Σηλυβρία τής Ανατολικής Θράκης. Σπούδασε Φιλολογία στη Δακία. Δίδαξε στη Σχολή τού Βουκουρεστίου όταν διευθυντής ήταν ο Νεόφυτος Δούκας. Το 1817 οργάνωσε στην Οδησσό την Ελληνική Εμπορική Σχολή. Εκεί γνωρίστηκε με τον Ιωάννη Καποδίστρια. Ως μέλος τής Φιλικής Εταιρίας είχε αναλάβει τη μύηση των μαθητών του στους σκοπούς της. Μετά την ήττα τού Υψηλάντη στο Δραγατσάνι ο Γεννάδιος, όπως και πολλοί άλλοι Έλληνες, εγκατέλειψε τη Ρουμανία και πήγε στη Γερμανία για να ολοκληρώσει τις σπουδές του στη Φιλοσοφία και τη Θεολογία. Το 1824 κατέβηκε στο Ναύπλιο. Η ιστορική και συγκινητική ομιλία του μετά την πτώση τού Μεσολογγίου, αλλά και το προσωπικό του παράδειγμα συνετέλεσαν στη συγκέντρωση χρημάτων για τη δημιουργία στρατιωτικού σώματος για τη συνέχιση τού Αγώνα, το οποίο ετέθη υπό τις διαταγές τού Καραϊσκάκη. Υπήρξε πολύτιμος συνεργάτης τού Καποδίστρια, ο οποίος τού ανέθεσε το 1829 τη συγκρότηση τής δημόσιας εκπαίδευσης. Από το 1835 μέχρι τον θάνατό του υπηρέτησε ως γυμνασιάρχης στο Α΄ Γυμνάσιο Αθηνών. Το 1836, μαζί με τον Μισαήλ Αποστολίδη και τον Ιωάννη Κοκκώνη ίδρυσαν τη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία. Το 1838 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ τού Πανεπιστημίου τής Λειψίας. O Γεννάδιος, όπως και ο Κοκκώνης, παρέμεινε στο Δ.Σ. τής Φ.Ε. μέχρι το 1839. Πέθανε το 1854 από χολέρα στην Αθήνα.

14 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 23. Άγγελος Γέροντας φιλικός, αγωνιστής Ο Άγγελος Γέροντας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1785. Η οικογένειά του καταγόταν από τον Μυστρά, όμως εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και γρήγορα εντάχθηκε στους άρχοντες τής πόλης. Το 1820 εξελέγη δημογέροντας. Ήταν μέλος τής Φιλικής Εταιρίας και βοήθησε πολύ στην προετοιμασία τού Αγώνα στην Αττική. Συνελήφθη από τους Τούρκους το 1821 και φυλακίστηκε στην Ακρόπολη, όπου βασανίστηκε πολύ. Δραπέτευσε και κατέφυγε στην Αίγινα. Το 1822 πήρε το αξίωμα τού Κριτή και το διάστημα 1824-1825 τού ανατέθηκε η είσπραξη τού φόρου τής δεκάτης από την Κηφισιά, το Μαρούσι και το Χαλάνδρι. Επί Καποδίστρια έγινε Κεντρικός Επίτροπος τής Πελοποννήσου. Το 1831-1832 έγινε μέλος τής προσωρινής Δημογεροντίας. Το 1835 ήταν δημαρχιακός πάρεδρος Αθηνών. Ήταν ιδρυτικό μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας (1836). Διετέλεσε δήμαρχος Αθηναίων από τον Ιανουάριο μέχρι τον Ιούνιο τού 1837. Πέθανε το 1862 στην Αθήνα. Τα Απομνημονεύματά του δημοσιεύτηκαν από τον Δημήτριο Καμπούρογλου στα «Μνημεία τής Ιστορίας των Αθηνών».

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 15 24. 25. 26. Γεώργιος Γιατράκος, Ηλίας Γιατράκος, Νικόλαος Γιατράκος αγωνιστές Λίγο πριν αρχίσει η Επανάσταση ο διάσημος εμπειρικός γιατρός Παναγιώτης Γιατράκος, που ήταν μέλος τής Φιλικής Εταιρίας και είχε σπουδάσει για λίγο διάστημα Ιατρική στην Ιταλία, συνέστησε σχολείο Ιατροχειρουργικής στο οποίο εκπαιδεύτηκαν τα αδέλφια του Παναγιώτης, Γεώργιος, Ηλίας, Νικόλαος και Μιχάλης, αλλά και άλλοι, όπως οι Απ. Αλεξάκης, Ηλίας Αραπάκης, Παναγιώτης Βενετσανάκος, Ανδρ. Πετιμεζάς κ.ά. Οι αδελφοί Γιατράκου προσέφεραν εξαιρετικές υπηρεσίες στην Επανάσταση όχι μόνο ως γιατροί αλλά και ως πολεμιστές. Στα αρχεία τού Γιάννη Βλαχογιάννη υπάρχει το «Κατάστιχο» τού Νικόλαου, στο οποίο αναφέρεται σε «όσους εθεράπευσα πληγωθέντας εις τον Ιερό αγώνα επικυρωμένο παρά τής Πελοποννησιακής Γερουσίας τη 4η Νοεμβρίου 1822 εν Τριπόλει εις την εποχήν τού Δράμαλη, τού οποίου το πρωτότυπον ευρίσκεται εις τα Αρχεία τής Πελοποννησιακής Γερουσίας». Ανάλογο κατάστιχο «δι’ όσους εθεράπευσα από την αρχή τής επαναστάσεως αμισθί με ίδιά μου έξοδα» μάς έχει αφήσει και ο Ηλίας Γιατράκος. Εκ των αδελφών Γιατράκου, ο Γεωργάκης Γιατράκος, ο «στρατηγός», έδρασε ως κλέφτης προ τού 1821, ίσως με τον Παναγιώταρο και κατόπιν με τον Ζαχαριά Μπαρμπιτσιώτη. Στον Αγώνα έλαβε μέρος ως γιατρός και μαχητής. Τιμήθηκε με τον διορισμό του στη θέση τού φρουράρχου τού Βουλευτικού το 1823. Μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1841 και αναφέρεται ως Συνταγματάρχης. Ο Ηλίας Γιατράκος έλαβε μέρος σε πολλές μάχες πολεμώντας και γιατρεύοντας τους συναγωνιστές του. Το 1824 οι «Επιστάται» τής Λακεδαίμονος αναγνωρίζουν ότι από το 1821 τού είχαν αναθέσει την οργάνωση χειρουργικού νοσοκομείου στον Μυστρά «διά να επισκέπτεται και να θεραπεύη τους υπέρ τής ελευθερίας εις τας γενομένας μάχας τού Άρεως τετρωμένους Έλληνας και ούτως ευπειθώς έπραξε προθυμότατα μέχρι τής ώρας. Εδέχετο και εθεράπευε μετά μεγίστης επιμελείας άπαντας εξ ίσου, δεικνύων προς πάντας επίσης την τω όντι μετά ζήλου ακούραστον προσήκουσαν προθυμίαν και επιμέλειαν, χωρίς να λάβη από κανένα των τεθεραπευμένων μήτε ένα οβολόν, μήτε διά τον κόπον τής τέχνης, μήτε διά τα προς θεραπείαν φάρμακα ολοτελώς αλλ’ άπαντας αμισθί εθεράπευεν, ώστε συν θεώ εφάνη ευδοκιμότατος...». Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1841 και αναφέρεται ως Υποστράτηγος. Ο Νικολάκης Γιατράκος ήταν μαχητής και υπηρέτησε ως χιλίαρχος και γιατρός. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1841 και στο βιβλίο μελών της αναφέρεται ως Συνταγματάρχης.

16 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 27. Τόμας Γκόρντον φιλέλλην, αγωνιστής Ο Σκωτσέζος συνταγματάρχης Τόμας Γκόρντον γεννήθηκε το 1788. Είχε μεγάλη περιουσία. Τον Αύγουστο τού 1810 φιλοξενήθηκε από τον Αλή Πασά και στη συνέχεια ταξίδευσε στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Κωνσταντινούπολη και την Περσία. Το 1815 πήγε στο Βουκουρέστι όπου γνώρισε τους αδελφούς Αλέξανδρο και Δημήτριο Υψηλάντη. Εξόπλισε με δικά του χρήματα πλοίο στη Μασσαλία και μετέφερε στην Ελλάδα φιλέλληνες και Έλληνες αγωνιστές. Ήταν ο πρώτος από τους Άγγλους φιλέλληνες που μπήκε στις τάξεις των ελληνικών δυνάμεων. Έλαβε ενεργό μέρος στην πολιορκία τής Τριπολιτσάς. Η Φιλελληνική Επιτροπή τού Λονδίνου, στην οποία μετείχε, βοήθησε την Ελλάδα με τη σύναψη δύο δανείων το 1824 (£ 800,000) και το 1825 (£ 2,000,000). Ο Γκόρντον επέστρεψε ξανά στην Ελλάδα στις 11 Μαΐου 1826. Έλαβε μέρος στις εχθροπραξίες τού 1827 στην Καστέλα τού Πειραιά, καλύπτοντας τη δαπάνη συγκρότησης των εκστρατευτικών σωμάτων. Δεν υποστήριξε τον Καποδίστρια και μετά τη δολοφονία του βοήθησε τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη να καταφύγει στη Ζάκυνθο. Μετά την εγκαθίδρυση τής μοναρχίας ο Γκόρντον ήλθε και πάλι στην Ελλάδα, το 1833, και εντάχθηκε στον ελληνικό στρατό. Αργότερα διορίστηκε πρόεδρος τού Στρατοδικείου. Λόγω τής κακής του υγείας, παραιτήθηκε τον Φεβρουάριο τού 1839 και επέστρεψε στη Σκωτία. Πραγματοποίησε μια σύντομη επίσκεψη στην Ελλάδα το 1840, οπότε και έγινε μέλος τής Φ.Ε. ενισχύοντας το έργο της. Η «Ιστορία τής Ελληνικής Επανάστασης» τού στρατηγού Γκόρντον έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα εγκυρότερα και σοβαρότερα έργα για την ελληνική επανάσταση. 28. Ιωάννης του Γκούρα φιλικός, αγωνιστής Ο Ιωάννης Μαμούρης γεννήθηκε το 1797 στη Δρέμισα Φωκίδος και γρήγορα έγινε ένας από τους κλέφτες τής Στερεάς Ελλάδας. Οφείλει την προσωνυμία Ιωάννης τού Γκούρα στη συγγένεια με τον γνωστό οπλαρχηγό και στο ότι ήταν το πρωτοπαλίκαρό του. Με την έναρξη τής Επανάστασης τέθηκε υπό τις διαταγές τού Πανουργιά και συμμετείχε στην απελευθέρωση των Σαλώνων. Υπό τον Ανδρούτσο πολέμησε στη Γραβιά και στα Βασιλικά. Αργότερα, υπό τον Γκούρα, πολέμησε στην Αθήνα. Μετά τον θάνατο τού Γκούρα τον αντικατέστησε στη θέση τού Φρουράρχου. Το 1829 διακρίθηκε για τη συμμετοχή του στη μάχη τής Πέτρας. Έφτασε μέχρι το βαθμό τού υποστρατήγου. Μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1837 και στο βιβλίο των μελών της αναφέρεται ως στρατηγός στη Λαμία με το όνομα Ιωάννης τού Γκούρα. Πέθανε στην Αθήνα το 1867.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 17 29. Αθανάσιος Γρηγοριάδης φιλικός, αγωνιστής O Αθανάσιος Γρηγοριάδης γεννήθηκε στην Τριφυλία το 1793. Πήγε σχολείο στη Δημητσάνα τής Γορτυνίας. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία τον Νοέμβριο τού 1820 από τον Παπαφλέσσα και ξεκίνησε την επανάσταση στην Τριφυλία στις 25 Μαρτίου 1821. Έδιωξε τους Τούρκους από το Νιόκαστρο και από τη Μεθώνη. Επί Καποδίστρια διορίστηκε διοικητής Νάξου, Πάρου και Αντίπαρου. Επί Όθωνος έγινε πληρεξούσιος σε Εθνικές Συνελεύσεις, βουλευτής και γερουσιαστής. Μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1842. Πέθανε το 1871. 30. Γεώργιος Γρηγοριάδης αγωνιστής, πολιτικός Ο Γεώργιος Γρηγοριάδης γεννήθηκε στην Κυπαρισσία το 1795. Ήταν αδελφός τού Αθανάσιου. Έλαβε ενεργό μέρος στην ελληνική επανάσταση και συμμετείχε παντού σε όλες τις δράσεις τού αδελφού του. Μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1845 και αναφέρεται στο βιβλίο μελών ως βουλευτής Κυπαρισσίας. Πέθανε στην Κυπαρισσία το 1858.

18 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 31. Κανέλλος Δεληγιάννης αγωνιστής Γεννήθηκε στα Λαγκάδια Γορτυνίας τo 1780 και ήταν από τους προκρίτους τής περιοχής. Διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην κήρυξη τής Επανάστασης στα Λαγκάδια το 1821. Διόρισε αρχηγό τού στρατού του τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη για να γλυτώσουν τον Μοριά από τις λεηλασίες των Τούρκων. Πολέμησε στο Μεσολόγγι, στη μάχη τού Πέτα, στην πολιορκία τής Τριπολιτσάς. Κατά τον β΄ εμφύλιο φυλακίστηκε μαζί με τον Κολοκοτρώνη στο μοναστήρι τού Προφήτη Ηλία στην Ύδρα και αποφυλακίστηκε μαζί του για να αντιμετωπίσουν τον Ιμπραήμ. Ο Όθωνας τού έδωσε τον βαθμό τού συνταγματάρχη. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1839 και στο βιβλίο των μελών της αναφέρεται ως πρόεδρος τής πρώτης Ελληνικής Βουλής. Πέθανε στην Αθήνα το 1862 πάμφτωχος, αφού είχε διαθέσει όλη την περιουσία του στον Αγώνα. 32. Δημήτριος (Μήτρος) Δεληγιώργης αγωνιστής Ο Δημήτριος Δεληγιώργης γεννήθηκε το 1785. Πριν από την Επανάσταση ήταν γραμματέας τού Αλή Πασά. Όταν ξέσπασε ο αγώνας με χρήματά του συγκρότησε δικό του στρατιωτικό σώμα. Κατά την πολιορκία τού Μεσολογγίου ανέλαβε διοικητής μοίρας πυροβολικού και διορίστηκε φρούραρχος τού Μεσολογγίου. Συμμετείχε στην Έξοδο, από την οποία διεσώθη και στη συνέχεια μετέβη στο Ναύπλιο. Ο βασιλιάς Όθων τον εκτιμούσε ιδιαιτέρως. Το 1833 ήταν από τα πρώτα στελέχη τής ελληνικής Χωροφυλακής. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1836. Το 1847 εξελέγη βουλευτής Μεσολογγίου, όμως δεν έγινε υπουργός γιατί εν τω μεταξύ ο γιος του Επαμεινώνδας Δεληγιώργης είχε πάρει καθαρά θέση κατά τού Όθωνα.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 19 33. Διονύσιος επίσκοπος Κυνουρίας ιερωμένος, φιλικός, αγωνιστής Ο Διονύσιος Παρδαλός, με καταγωγή από τη Ζαγορά τού Πηλίου, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1786. Έγινε κληρικός σε νεαρή ηλικία και διετέλεσε πρωτοσύγκελος τού Οικουμενικού Πατριαρχείου. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία. Ήρθε στην Ελλάδα και πρωτοστάτησε στον ξεσηκωμό τής Τσακωνιάς. Πήγε στην Ζάκυνθο για να ζητήσει τη βοήθεια τού Άγγλου αρμοστή για τον αγώνα των Ελλήνων. Ήταν ο τελευταίος Μητροπολίτης τής Επισκοπής Ρέοντος και Πραστού, η οποία από το 1833 μετονομάστηκε σε Μητρόπολη Κυνουρίας. Ίδρυσε στο Λεωνίδιο Αλληλοδιδακτικό και Ελληνικό Σχολείο. Την αγάπη του για την εκπαίδευση απέδειξε για μια ακόμα φορά όταν το 1836 έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Αντιτάχθηκε στο αυτοκέφαλο τής Εκκλησίας τής Ελλάδας. Το διάστημα 1850-1852 διετέλεσε πρόεδρος τής Ιεράς Συνόδου. Πέθανε το 1852 στην Αθήνα πάμφτωχος. 34. Κυριάκος Δομνάνδος φιλικός Ο Κυριάκος Δομνάνδος, με καταγωγή από την Κρήτη, γεννήθηκε στη Βιέννη. Αρχικά ασχολήθηκε με το εμπόριο. Από το 1811 έως το 1829 ήταν γραμματέας στο Γενικό Προξενείο τής Ρωσίας στο Βουκουρέστι. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία το 1819 από τον Γ. Λεβέντη. Αναγκάστηκε να καταφύγει στο Παρίσι, όπου σπούδασε Φυσική Ιστορία. Στην Ελλάδα ήρθε το 1834 και όπως αναφέρεται στην εφημερίδα «Ηώ» ήταν «ανήρ φιλογενής». Το 1837 διορίστηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ασχολήθηκε με την έρευνα. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837 και στο βιβλίο των μελών αναφέρεται ως καθηγητής τής Φυσικομαθηματικής Σχολής. Το 1845 απαλλάχθηκε των καθηκόντων του και ίδρυσε τη γαλλόφωνη εφημερίδα «Courrier d’Ath?nes». Πέθανε το 1852 στο Παρίσι.

20 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 35. Γκίκας Δόκος αγωνιστής Γεννήθηκε στην Ύδρα το 1808. Συμμετείχε στον αγώνα τού 1821. Το 1837 διορίστηκε Γραμματέας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1841 και στο βιβλίο των μελών της αναφέρεται ως καθηγητής τής Νομικής Σχολής. Πέθανε στην Αθήνα το 1888. 36. Κωνσταντίνος Δουζίνας φιλικός, αγωνιστής Ο Κωνσταντίνος Δουζίνας γεννήθηκε το 1789. Τον Μάρτιο τού 1819 έγινε μέλος τής Φιλικής Εταιρίας. Από το 1821 έως το 1828 ήταν Δημογέροντας τού Πόρου. Μετείχε στις Εθνικές Συνελεύσεις τού 1823 και τού 1826. Είναι ένας από τους 143 κατοίκους τού Πόρου που προσέφερε μεγάλες υπηρεσίες στον Αγώνα, διαθέτοντας γι’ αυτόν 16.000 γρόσια. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 21 37. Αδάμ Δούκας αγωνιστής Γεννήθηκε στην Πρεμετή το 1790. Όταν ξέσπασε η Επανάσταση βρισκόταν στη Λιβαδειά. Σύντομα έγινε ένας από τους σημαντικότερους πολιτικούς ηγέτες τής Επανάστασης στην Ανατολική και Κεντρική Ελλάδα και την Εύβοια. Ανήκε στο γαλλικό κόμμα και ήταν πολιτικός φίλος τού Κωλέττη. Έλαβε μέρος σε πολλές Εθνικές Συνελεύσεις. Συμμετείχε στην απελευθέρωση τής Εύβοιας και τής Καρύστου τον Απρίλιο τού 1833. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837. Πέθανε στην Εύβοια το 1860. 38. Νεόφυτος Δούκας ιερωμένος, φιλικός, λόγιος, διδάσκαλος τού Γένους Ο Νεόφυτος Δούκας γεννήθηκε στα Άνω Σουδενά τού Ζαγορίου Ηπείρου. Έζησε σε μοναστηριακή κοινότητα και σε ηλικία 18 ετών έγινε πρεσβύτερος. Φοίτησε στις σχολές των Ιωαννίνων, τού Μετσόβου και στη Σχολή τού Βουκουρεστίου, όπου μελέτησε την αρχαία ελληνική γραμματεία και πολλά θρησκευτικά κείμενα. Το 1803 έγινε εφημέριος τής ελληνικής εκκλησίας τής Βιέννης. Τότε γνώρισε, εκπαίδευσε και καθοδήγησε τον νεαρό Απόστολο Αρσάκη, διδάσκοντας του την ελληνική γλώσσα και την αρχαία ελληνική γραμματεία. Ήταν ο κυριότερος εκπρόσωπος των αρχαϊστών στο γλωσσικό ζήτημα που ανεφύη μεταξύ των εκπροσώπων τού Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Το 1815 ανέλαβε τη διεύθυνση τού Λυκείου τού Βουκουρεστίου. Επί τής εποχής του, μέσα σε 6 μήνες, οι μαθητές αυξήθηκαν από 60 σε 400. Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως τον χειροτόνησε αρχιμανδρίτη. Το 1820 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία και όταν κηρύχθηκε η Επανάσταση περιόδευσε σε όλη την Τρανσυλβανία ως «εθναπόστολος». Ήρθε στην Ελλάδα με πρόσκληση τού Καποδίστρια και ανέλαβε τη διεύθυνση τού Ορφανοτροφείου Αιγίνης. Το 1837 έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας και σίγουρα ήταν αυτός που είχε εμπνεύσει στον Απόστολο Αρσάκη την αγάπη για την εκπαίδευση. Πέθανε στην Αθήνα το 1845 σε ηλικία 85 ετών.

22 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 39. Δρόσος Δρόσος φιλικός, αγωνιστής, πολιτικός Γεννήθηκε στην Τήνο το 1798. Πήγε στη Βλαχία όπου μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία και κατατάχθηκε στον Ιερό Λόχο. Τραυματίστηκε στη μάχη τού Δραγατσανίου. Ασχολήθηκε με την πολιτική. Από το 1844 μέχρι 1867 διετέλεσε αρεοπαγίτης. Ήταν ιδρυτικό μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας (1836) και διετέλεσε μέλος τού Δ.Σ. της από το 1843 έως το 1869. Έγραψε την ιστορία τής Τήνου. Πέθανε στην Αθήνα το 1870. 40. Δημήτριος Δρόσος αγωνιστής Ο Δημήτριος Δρόσος γεννήθηκε στην Τήνο το 1806. Στην πρώτη εκστρατεία κατά τής Καρύστου πληγώθηκε. Πήρε μέρος στην πολιορκία τής ακρόπολης τού Ναυπλίου. Διετέλεσε υπάλληλος τού Υπουργείου Πολέμου μέχρι το 1862. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1836. Διετέλεσε 5 φορές υπουργός σε διάφορες κυβερνήσεις και πολλές φορές βουλευτής. Πέθανε στην Αθήνα το 1877.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 23 41. Κωνσταντίνος Δυοβουνιώτης αγωνιστής Η οικογένεια Δυοβουνιώτη καταγόταν από την Φθιώτιδα. Γενάρχης της ήταν ο Γιάννης Δυοβουνιώτης, τού οποίου ο επώνυμο ήταν Ξύκης. Επειδή όμως γεννήθηκε γεννήθηκε στο χωριό Δύο Βουνά το 1757, πήρε και το επίθετο με το οποίο πέρασε στην Ιστορία. Λόγω των ικανοτήτων και τής δράσης του έγινε φόβητρο για τους Τούρκους. Ο Κωνσταντίνος Δυοβουνιώτης, απόγονος οπλαρχηγού, αγωνίστηκε κατά των Τούρκων, λαμβάνοντας μέρος σε πολλές μάχες. Ήταν αξιωματικός τού Στρατού. Πέθανε το 1897 και σύμφωνα με την επιθυμία του ο τάφος του βρίσκεται πάνω από το χωριό Γοργοπόταμος, σε σημείο που αντικρίζει την Αλαμάνα. Ο Κ. Δυοβουνιώτης έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1836. Στο αρχείο της δεν αναφέρεται επάγγελμα, αλλά μόνο ο τόπος εγκατάστασής του, η Λαμία. 42. Ανδρέας Ζαΐμης φιλικός, αγωνιστής Ο Ανδρέας Ζαΐμης, γόνος ιστορικής οικογένειας, γεννήθηκε στην Κερπινή Καλαβρύτων το 1791. Ήταν γιος τού προεστού των Καλαβρύτων Ασημάκη Ζαΐμη, που πρώτος σήκωσε τα λάβαρο τής Επανάστασης στην Αγία Λαύρα. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία, εγκατέλειψε τις σπουδές του στην Ιταλία και πήρε μέρος στην Επανάσταση μαχόμενος στην πολιορκία τής Πάτρας και στο Μεσολόγγι. Ήταν πληρεξούσιος στη Συνέλευση τής Επιδαύρου το 1822. Ο Καποδίστριας τον διόρισε μέλος τού «Πανελληνίου» και το 1837 έγινε Σύμβουλος τής Επικρατείας μέχρι το 1840 οπότε και πέθανε. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1836 και στο Αρχείο της αναφέρεται ως αντιπρόεδρος τού Συμβουλίου Επικρατείας.

24 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 43. Θεοδώρητος Βρεσθένης «Σελλασίας» ιερωμένος, φιλικός, αγωνιστής Ο επίσκοπος Βρεσθένης Θεοδώρητος γεννήθηκε το 1787 στη Νεμνίτσα (Μεθύδριο) τής Αρκαδίας. Ήταν επίσκοπος με έδρα τα Βρέσθενα τής Λακωνίας. Μυήθηκε από τους πρώτους στη Φιλική Εταιρία και πολέμησε στο Βαλτέτσι, στα Βέρβενα και τα Δολιανά. Ο Νικηταράς, αναφερόμενος στο πρώτο σταθερό ελληνικό στρατόπεδο που στήθηκε στα Βέρβενα, γράφει για τον επίσκοπο Βρεσθένης Θεοδώρητο και τους επισκόπους Έλους Άνθιμο και Μαλτζίνης Ιωακείμ: «δεσποτάδες στα Βέρβαινα εδιοικούσανε». Ο Κολοκοτρώνης σε επιστολή του αποκαλεί τον Θεοδώρητο «καπετάν Δεσπότη». Μετά την άλωση τής Τριπολιτσάς ακολούθησε πολιτική σταδιοδρομία. Έγινε πρόεδρος τής Πελοποννησιακής Γερουσίας και αντιπρόεδρος τού Βουλευτικού. Το 1833 η Επισκοπή πήρε το όνομα «Σελλασίας», γι’ αυτό και ο Θεοδώρητος υπέγραφε πλέον ως «Σελλασίας». Με το όνομα αυτό είναι εγγεγραμμένος στο βιβλίο μελών τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, τής οποίας έγινε μέλος το 1837. Πέθανε στις 23 Απριλίου 1843. 44. Ιωάννης Ζαμπέλιος φιλικός, λόγιος Ο Ιωάννης Ζαμπέλιος γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1787. Σπούδασε στην Ιταλία νομική και φιλολογία και συνδέθηκε με πολλούς ποιητές τής εποχής. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Παρίσι, όπου ήρθε σε επαφή με τον Αδαμάντιο Κοραή. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα διορίστηκε εισαγγελέας στα Επτάνησα. Ως μέλος τής Φιλικής Εταιρίας κατά την επιστροφή του διεξήγαγε, μαζί με τον Κολοκοτρώνη, εράνους για την ενίσχυση των προσφύγων που είχαν καταφύγει στα Επτάνησα. Παράλληλα εφοδίαζε με όπλα και πολεμιστές τα σώματα τού Μ. Μπότσαρη, τού Οδ. Ανδρούτσου και τού Γ. Καραϊσκάκη. Το 1834 έγινε ανώτατος δικαστικός σύμβουλος στην Κέρκυρα. Μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1842 και στο βιβλίο των μελών της αναφέρεται ως ιστορικός συγγραφέας. Πέθανε το 1856 στη Λευκάδα ή την Κέρκυρα. Γιος του ήταν ο δραματικός ποιητής Σπυρίδων Ζαμπέλιος.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 25 45. Ιωάννης Ζαφειρόπουλος φιλικός, αγωνιστής Ο Ιωάννης Ζαφειρόπουλος καταγόταν από τον Αγιάννη τής επαρχίας τού Αγίου Πέτρου Πελοποννήσου. Ασχολήθηκε με το εμπόριο στη Μασσαλία και επέστρεψε στην Ελλάδα όταν άρχισε ο Αγώνας. Ήταν μέλος τής Φιλικής Εταιρίας. Συμμετείχε στις μάχες για την άλωση τής Τριπολιτσάς και στη μάχη τού Ναυπλίου, μετά την απελευθέρωση τού οποίου ορίστηκε διοικητής τής πόλεως. Συνελήφθη από τον Δράμαλη και απελευθερώθηκε με την ανακατάληψη τής πόλεως από τους Έλληνες. Συμμετείχε στη Β΄ Εθνοσυνέλευση τού Άστρους το 1823. Το 1836 έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας στης οποίας το Αρχείο αναφέρεται ως γερουσιαστής. Το 1837 έγινε δήμαρχος Θυρέας (Άστρους). Το 1847 εξελέγη βουλευτής και γερουσιαστής. Πέθανε το 1854 κατά τη διάρκεια τής μεγάλης επιδημίας χολέρας στην Αθήνα . 46. Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος φιλικός, αγωνιστής O Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος είχε το προσωνύμιο «άκουρος», διότι είχε ορκιστεί να μην κόψει γένια και μαλλιά μέχρις ότου ελευθερωθεί η Ελλάδα. Καταγόταν από τον Αγιάννη τής επαρχίας Αγίου Πέτρου Κυνουρίας. Είχε εγκατασταθεί στην Κωνσταντινούπολη όπου ασχολείτο με το εμπόριο. Εκεί έγινε μέλος τής Φιλικής Εταιρίας. Γύρισε στην Ελλάδα όταν ξέσπασε η Επανάσταση και συνεργάστηκε με πολλούς στρατιωτικούς, όπως ο Θ. Κολοκοτρώνης και ο Δημήτριος Υψηλάντης. Μετά την άλωση τής Τριπολιτσάς πήγε στη Ρούμελη και έλαβε μέρος στη μάχη τής Στυλίδας υπό τον Νικήτα Σταματελόπουλο. Συμμετείχε σε πολλές μάχες και στη Β΄ Εθνοσυνέλευση τού Άστρους. Απέκρουσε τα στρατεύματα τού Ιμπραήμ στο Άστρος το 1826. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1836 και στο αρχείο της αναφέρεται ως έμπορος στην Τρίπολη. Πέθανε το 1848.

26 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 47. Χριστόφορος Ζαχαριάδης φιλικός, αγωνιστής Ο Χριστόφορος Ζαχαριάδης ήταν από την Κυπαρισσία. Για βιοποριστικούς λόγους πήγε στην Οδησσό, όπου μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία. Ήταν ένας εκ των ιδρυτών τού Ιερού Λόχου. Μετά την κατάπνιξη τής Επανάστασης εκεί κατέβηκε στην Πελοπόννησο. Έλαβε μέρος στη μάχη τής Γράνας, στις πολιορκίες τής Τριπολιτσάς και τής Πάτρας. Ήταν οπαδός τής αγγλικής παράταξης αλλά αγανακτούσε με τις πολιτικές διαμάχες μεταξύ των Ελλήνων. Έλαβε μέρος και στη β΄ πολιορκία τού Μεσολογγίου και έδρασε ως κατάσκοπος στο αιγυπτιακό στρατόπεδο. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1838 και στο Αρχείο της αναφέρεται μόνο ο τόπος εγκατάστασης, η Αθήνα. 48. Νικόλαος Ζαχαρίτσας, αγωνιστής Ο Νικόλαος Ζαχαρίτσας γεννήθηκε το 1801. Ασχολήθηκε με την πολιτική. Με βασιλικό διάταγμα στις 12 Νοεμβρίου 1850 διορίστηκε δήμαρχος Αθηναίων για εννέα μήνες, ώς το 1851. Λόγω τού επικρατούντος μικροκομματικού πολιτικού κλίματος και των συνεχών αντιπαραθέσεων, το έργο του υπήρξε φτωχό. Τα αναγκαία δημοτικά έργα που προτάθηκαν δεν πραγματοποιήθηκαν, γιατί ο προϋπολογισμός αποδείχθηκε λανθασμένος και απραγματοποίητος. Ο δήμαρχος πολλές φορές εκτελούσε έργα χωρίς τη γνωμοδότηση τού Συμβουλίου. Ο Ζαχαρίτσας παύθηκε από τη θέση τού δημάρχου με βασιλικό διάταγμα, κατόπιν συκοφαντίας για δήθεν έκδοση ψευδών πιστοποιητικών για τους δημότες. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας (1836) και στο Αρχείο της αναφέρεται ως Σύμβουλος Επικρατείας. Πέθανε στην Αθήνα το 1866.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 27 49. Αντώνιος Ζητουνιάτης, αγωνιστής Ήταν οπλαρχηγός τής Στερεάς Ελλάδας. Πολέμησε με τον Δυοβουνιώτη και τον Ανδρούτσο. Έλαβε μέρος στις μάχες τής Βοδονίτσας, τής Υπάτης, των Βασιλικών και τής Γραβιάς. Επί Καποδίστρια πολέμησε στη μάχη τής Πέτρας. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837 και στο αρχείο της αναφέρεται μόνο ο τόπος εγκατάστασής του, η Λαμία. 50. Θεόδωρος Ζιάκας, αγωνιστής Ο Θεόδωρος Ζιάκας γεννήθηκε στο Μαυρονόρος Γρεβενών το 1798. Ανήκε σε παλιά οικογένεια κλεφτών και αρματολών. Κυνηγημένος από τον Μεχμέτ Αγά των Γρεβενών, το 1826 κατέφυγε στην ελεύθερη Ελλάδα. Γρήγορα επέστρεψε στα Γρεβενά όπου ανέλαβε το αρματολίκι και συνέχισε να πολεμάει για την απελευθέρωση εδαφών τής Μακεδονίας από τους Τούρκους. Το 1836 έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, στης οποίας το αρχείο αναφέρεται ως στρατιωτικός και ο τόπος εγκατάστασής του, η Λαμία.

28 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 51. Νικόλαος Ζωσιμάς φιλικός, έμπορος Ο Νικόλαος Ζωσιμάς γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1759. Μαζί με τους αδελφούς τους Ιωάννη, Αναστάσιο, Θεοδόσιο και τους μικρότερους Ζώη και Μιχαήλ έγιναν γνωστοί ως Ζωσιμάδες. Μαζί με τους αδελφούς του μετέβη αρχικά στο Λιβόρνο για εμπόριο. Το 1771 πήγε στη Ρωσία, όπου ήκμαζε ελληνική κοινότητα με πολλά προνόμια από τη Μ. Αικατερίνη, και επιδόθηκε με μεγάλη επιτυχία στο εμπόριο μάλλινων ρούχων, καπνού και παστών ψαριών. Εκεί μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία και γνωρίστηκε με τον Καποδίστρια. Στήριξε οικονομικά τον αγώνα στη Μολδοβλαχία και στον ελληνικό χώρο. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1840και στο Αρχείο της αναφέρεται ως έμπορος στη Νίζνα τής Ρωσίας. Πέθανε στη Ρωσία το 1842 σε ηλικία 83 ετών. Με τη διαθήκη προσέφερε πολλά χρήματα για κοινωφελείς σκοπούς. Οι αδελφοί Ζωσιμά συνέβαλαν στην ίδρυση Νομισματικού Μουσείου στην Αθήνα και στην ανέγερση ορφανοτροφείου στην Πάτμο. Ήταν από τους πρώτους σημαντικούς καταθέτες τής Εθνικής Τράπεζας. 52. Πέτρος Ηπίτης φιλικός Ο Πέτρος Ηπίτης γεννήθηκε το 1795 στην Πάργα. Σπούδασε στο Βουκουρέστι και στη Βιέννη Φιλοσοφία και Ιατρική. Τα δημοσιεύματά του σχετικά με την παιδιατρική στον «Ερμή τον Λόγιο» (1816-1817) αποτελούν τα πρώτα ελληνικά παιδιατρικά κείμενα. Το 1818 στην Οδησσό έγινε γιατρός τού Αλέξανδρου Υψηλάντη. Συνέβαλε στη διάδοση τού επαναστατικού κινήματος στο εξωτερικό. Το 1830 ήρθε στην Αθήνα και εργάστηκε ως γιατρός. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837 και στο Αρχείο της αναφέρεται ως ιατρός. Προσέφερε μάλιστα επί σειρά ετών αμισθί τις ιατρικές του υπηρεσίες στο οικοτροφείο τού Αρσακείου και επέβλεπε προσωπικά την τήρηση τής υγιεινής στους χώρους τού Σχολείου. Δεν δέχθηκε την έδρα διδασκαλίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ασχολήθηκε με την αντιμετώπιση τής πανούκλας. Διετέλεσε επίσης σύμβουλος τής Αρχαιολογικής Εταιρείας. Πέθανε στην Αθήνα το 1861.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 29 53. Ιωάννης Βαπτιστής Θεοτόκης φιλικός, αγωνιστής Ο Ιωάννης Βαπτιστής Θεοτόκης γεννήθηκε το 1778 στην Κέρκυρα. Το 1792 κατετάγη στον ενετικό στρατό. Όταν ιδρύθηκε η Επτάνησος Πολιτεία, το 1799, κατετάγη στον τακτικό στρατό της ως υπολοχαγός. Μετά τον γάμο του ξεκίνησε η ενασχόλησή του με το εμπόριο. Το 1815 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία. Με το ξέσπασμα τής Επανάστασης ήρθε στην Ελλάδα και συμμετείχε σε πολλές μάχες. Το 1822 ο Κωλέττης τον τοποθέτησε γραμματέα στο Υπουργείο Εσωτερικών και Πολέμου. Το διάστημα 1824-1825 ανέλαβε υπουργός Δικαιοσύνης. Επί Καποδίστρια διορίστηκε διοικητής τού Ναυπλίου το 1828. Επί Όθωνος ανέλαβε δημόσιες θέσεις. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1836 και στο βιβλίο μελών της αναφέρεται ως διοικητής τής Τήνου. Πέθανε το 1865. 54. Αντώνιος Ιγγλέσης φιλικός Η οικογένεια Ιγγλέση, από την Κεφαλονιά, προσέφερε στον αγώνα τού 1821 πολλούς αγωνιστές και λογίους. Γενάρχης τής οικογένειας υπήρξε ο Άγγλος ευπατρίδης Γουίλιαμ Μπράουν που ναυάγησε το 1490 στην Παλική και έκτοτε εγκαταστάθηκε στο νησί. Ο Αντώνιος Ιγγλέσης ήταν έμπορος στη Ρωσία, φιλόπατρις, φιλόμουσος και μέλος τής Φιλικής Εταιρίας. Υπήρξε ιδρυτής τού Φιλολογικού Συλλόγου τής Κωνσταντινούπολης και έφορος στη Θεολογική σχολή τής Χάλκης. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837 και στο βιβλίο των μελών αναφέρεται ως έμπορος από την Κωνσταντινούπολη.

30 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 55. Iωνάς πρώην Ηλείας, ιερωμένος φιλικός, αγωνιστής Γεννήθηκε στους Άνω Λουσούς των Καλαβρύτων το 1764/65. Εκάρη μοναχός στην ιερά μονή Μεγάλου Σπηλαίου και ο 1801 χειροτονήθηκε επίσκοπος Δαμαλών (τού Δήμου Τροιζήνας). Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία. Έλαβε μέρος στην πολιορκία τού Ακροκόρινθου. Το 1825 τιμήθηκε με το αξίωμα τού μινίστρου τής Θρησκείας. Το 1830 ο Ι. Καποδίστριας τον διόρισε τοποτηρητή Ναυπλίας και μέλος τής εκκλησιαστικής επιτροπής για τη διευθέτηση εκκρεμοτήτων που αφορούσαν στη διοίκηση τής Εκκλησίας. Το 1833 οι Βαυαροί κατήργησαν την Επισκοπή του και τον τοποθέτησαν στην Ηλεία. Μετά από 6 μήνες παραιτήθηκε. Το 1834 εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Κορινθίας. Υπήρξε μέλος τής Ιεράς Συνόδου και εκκλησιαστικών επιτροπών. Ήταν ιδρυτικό μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας (1836). Πέθανε το 1853 στο Ναύπλιο. 56. Ιωσήφ ο από Ανδρούσης ιερωμένος, φιλικός, αγωνιστής Το κατά κόσμον όνομά του ήταν Ιωσήφ Νικολάου. Γεννήθηκε το 1770 στην Τρίπολη. Το 1781 φοίτησε στο σχολείο στη Δημητσάνα. Διετέλεσε επίσκοπος Ανδρούσης, σε μια επισκοπή η οποία το 1833 μετονομάσθηκε σε Μεσσήνης. Υπήρξε μέλος τής Φιλικής Εταιρείας. Κρατήθηκε όμηρος στην Τρίπολη μαζί με άλλους επισκόπους και προεστούς και ήταν από τους λίγους που επέζησαν. Έγινε μινίστρος των Θρησκευτικών στο Εκτελεστικό τού 1822. Μελος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1836. Πέθανε το 1844 στη Μεσσήνη. 57. Ιωσήφ ηγούμενος Μονής Καρυάς Κυνουρίας, ιερωμένος, αγωνιστής Η ιστορική μονή Καρυάς στην Κυνουρία είναι από τα παλαιότερα μοναστήρια τής Τσακωνιάς (ιδρύθηκε τον 16ο αι). Κατά τη διάρκεια τής ελληνικής επανάστασης ο ηγούμενος Ιωσήφ Κριμίτζος και οι μοναχοί πήραν μέρος στον Αγώνα. Μάλιστα η μονή προσέφερε 3 οκάδες ασήμι στη Δημογεροντία τού Πραστού και 850 γρόσια στην Πελοποννησιακή Γερουσία για τις ανάγκες του Αγώνα. Το 1826 ο Ιμπραήμ κατέστρεψε τη μονή για να τιμωρήσει τους μοναχούς για τη δράση τους. Όμως γρήγορα η μονή ξανακτίστηκε και συνέχισε το έργο της. Για την προσφορά του στον Αγώνα ο ηγούμενος παρασημοφορήθηκε από τον Όθωνα. Μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1837. Αργότερα η μονή, συνεχίζοντας την πατριωτική της δράση, ενίσχυσε οικονομικά και την κρητική επανάσταση τού 1866.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 31 57. Ιωσήφ ηγούμενος Μονής Καρυάς Κυνουρίας ιερωμένος, αγωνιστής Η ιστορική μονή Καρυάς στην Κυνουρία είναι από τα παλαιότερα μοναστήρια τής Τσακωνιάς (ιδρύθηκε τον 16ο αι). Κατά τη διάρκεια τής Ελληνικής Επανάστασης ο ηγούμενος Ιωσήφ Κριμίτζος και οι μοναχοί πήραν μέρος στον Αγώνα. Μάλιστα η μονή προσέφερε 3 οκάδες ασήμι στη Δημογεροντία τού Πραστού και 850 γρόσια στην Πελοποννησιακή Γερουσία για τις ανάγκες του Αγώνα. Το 1826 ο Ιμπραήμ κατέστρεψε τη μονή για να τιμωρήσει τους μοναχούς για τη δράση τους. Όμως γρήγορα η μονή ξανακτίστηκε και συνέχισε το έργο της. Για την προσφορά του στον Αγώνα ο ηγούμενος παρασημοφορήθηκε από τον Όθωνα. Μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1837. Αργότερα η μονή, συνεχίζοντας την πατριωτική της δράση, ενίσχυσε οικονομικά και την Κρητική Επανάσταση τού 1866. 58. Δημήτριος Καλλιφρονάς αγωνιστής, πολιτικός Ο Δημήτριος Καλλιφρονάς, γνωστός με το προσωνύμιο «φουστανελοφόρος», γεννήθηκε το 1800 στην Αθήνα. Στην Επανάσταση εντάχθηκε στο στρατιωτικό σώμα τού Φαβιέρου. Το 1837 και το 1840 ήταν δήμαρχος Αθηναίων και πρώτος πρόεδρος τού Δημοτικού Συμβουλίου τής Αθήνας. Έλαβε μέρος στην επανάσταση τής 3ης Σεπτεμβρίου και εξελέγη πληρεξούσιος στην Α΄ Εθνοσυνέλευση τού 1843. Διετέλεσε πρόεδρος και αντιπρόεδρος τής Βουλής, υπουργός Δημόσιας Εκπαίδευσης και Εκκλησιαστικών και υπουργός Ναυτικών. Το 1836 έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, στο βιβλίο μελών τής οποίας αναφέρεται ως δήμαρχος και υπουργός Παιδείας. Πέθανε στην Αθήνα το 1897 σε ηλικία 97 ετών.

32 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 59. Kαλλίνικος Καστόρχης ιερωμένος, αγωνιστής Ο Καλλίνικος Καστόρχης καταγόταν από τη Δημητσάνα. Είχε σπουδάσει στη Χίο και ήταν κληρικός. Όταν άρχισε η Επανάσταση επέστρεψε στην Πελοπόννησο και συγκεκριμένα στα Βέρβενα. Κατά τη διάρκεια τού Αγώνα δίδασκε Ελληνικά και παρακινούσε τους συμπατριώτες του να αγωνιστούν. Μετά την άλωση τής Τρίπολης ίδρυσε σχολείο στην πόλη και μόρφωσε πολλούς νέους. Ήταν ιεροκήρυκας και αργότερα έγινε αρχιερέας στη Μητρόπολη Φθιώτιδος. Μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1842. Στο Αρχείο της αναφέρεται ως ιεροκήρυκας στην Αθήνα. 60. Γαβριήλ Κατακάζης φιλικός Ο Γαβριήλ Κατακάζης καταγόταν από το Φανάρι. H οικογένειά του ανήκε στους μεγάλους γαιοκτήμονες τής ανατολικής Μολδαβίας. Ο πατέρας του ήταν παντρεμένος με την αδελφή τού Αλέξανδρου Υψηλάντη και μαζί με τα παιδιά του υποστήριζαν τη Φιλική Εταιρία. Ο Γαβριήλ το 1816 διορίστηκε στη ρωσική αποστολή στην Κωνσταντινούπολη. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία και σύντομα πήρε τον τίτλο τού “Αποστόλου” (ήταν ένας από τους πρώτους 12). Αυτός μύησε στην Εταιρία τον Δημήτριο και τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Ως εκπρόσωπος τού Υπουργείου Εξωτερικών στις 8 Οκτωβρίου 1827 διορίστηκε σύμβουλος στον στόλο τού ναυάρχου Λογγίνου Χέυδεν για τα θέματα τής Ελλάδας. Με την ιδιότητα αυτή έλαβε μέρος στη ναυμαχία τού Ναυαρίνου στις 8 Νοεμβρίου 1826. Το 1833 πήγε με ειδική αποστολή στη Βαυαρία και τον Αύγουστο τού ιδίου έτους διορίστηκε απεσταλμένος τής Ρωσίας στον Όθωνα. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837 και στο βιβλίο μελών της αναφέρεται ως πρέσβης τής Ρωσίας. Αναμίχθηκε στην επανάσταση τής 3ης Σεπτεμβρίου αλλά μετά την αποδοχή από τον Όθωνα τού αιτήματος για Σύνταγμα ανακλήθηκε στην Αγία Πετρούπολη και παραιτήθηκε.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 33 61. Γεώργιος Κοζάκης-Τυπάλδος φιλικός, αγωνιστής, γιατρός Ο Γεώργιος Κοζάκης-Τυπάλδος γεννήθηκε το 1790 στην Κεφαλονιά. Σπούδασε Ιατρική στην Πάδοβα και στο Παρίσι, όπου αναγορεύθηκε διδάκτωρ το 1817. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία στο Κισνόβιφ, στον Δούναβη. Ήταν στενός συνεργάτης των αδελφών Υψηλάντη κατά την επανάσταση τού 1821, λέγεται δε ότι αυτός συνέτασσε τις προκηρύξεις τού Υψηλάντη. Μετά την εξόντωση τού Ιερού Λόχου κατέβηκε στην Ελλάδα με τον Δημήτριο Υψηλάντη και προσέφερε μεγάλη βοήθεια κατά τη διάρκεια τού Αγώνα στην Ύδρα, την Πελοπόννησο κ.α. Ανωτέρων αισθημάτων άνθρωπος, αντιτάχθηκε στη σφαγή των Τούρκων μετά την παράδοση τού Νεοκάστρου και τελικά έσωσε τους αιχμαλώτους. Τη σκηνή αυτή απαθανάτισε ο βασιλεύς τής Βαυαρίας Λουδοβίκος στην είσοδο των ανακτόρων του. Όταν απελευθερώθηκε η Ελλάδα συνέβαλε στην οργάνωση τής Εθνικής Βιβλιοθήκης. Μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1836. Πέθανε στις 6 Ιουνίου 1867.

34 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 62. Θεόδωρος Κολοκοτρώνης φιλικός, αγωνιστής Είναι η σημαντικότερη ηγετική φυσιογνωμία τής Επανάστασης. Γιος τού Κωνσταντίνου Κολοκοτρώνη και τής Ζαμπίας, γεννήθηκε στο Ραμοβούνι τής Μεσσηνίας, με καταγωγή από το Λιμποβίσι τής Καρύταινας. Έγινε αρματολός σε ηλικία 15 ετών. Το όνομά του συνδέθηκε με τις σημαντικότερες φάσεις τού Αγώνα. Άρχισε τη δράση του το 1805, όταν έλαβε μέρος στις ναυτικές επιχειρήσεις τού ρωσικού στόλου την περίοδο τού ρωσοτουρκικού πολέμου. Αργότερα υπηρέτησε στο ελληνικό στρατιωτικό σώμα που οργάνωσαν οι Άγγλοι και τιμήθηκε με τον βαθμό τού ταγματάρχη για τη δράση του εναντίον των Γάλλων. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία και άρχισε με πάθος να προετοιμάζει τον αγώνα στην Πελοπόννησο. Με την έναρξη τής Επανάστασης αναδείχθηκε η στρατιωτική ιδιοφυΐα τού Κολοκοτρώνη. Η παράδοση τής Καλαμάτας (23 Μαρτίου 1821), η άλωση τής Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821), οι νίκες στο Βαλτέτσι, στα Βέρβενα και τα Δολιανά εδραίωσαν το κύρος του ως στρατιωτικού ηγέτη, παράλληλα όμως προκάλεσαν και τις πρώτες αντιδράσεις μερίδας των τοπικών αρχόντων. Η ιστορική νίκη του στα Δερβενάκια, που οδήγησε στον αποδεκατισμό τής στρατιάς τού Δράμαλη, διέσωσε την Επανάσταση. Οι επιτυχίες του τον ανέδειξαν σε αρχιστράτηγο τής Πελοποννήσου. Κατά τη διάρκεια του α΄ εμφυλίου έχασε τον γιο του Πάνο και στον β΄ εμφύλιο προσπάθησε να αμβλύνει τις αντιθέσεις. Όμως συνελήφθη και φυλακίστηκε. Όταν ο Ιμπραήμ ήρθε στην Πελοπόννησο η κυβέρνηση κατάλαβε το λάθος της και έσπευσε να τον ελευθερώσει, αφού θεωρούσε ότι ήταν ο μόνος που μπορούσε να τον αντιμετωπίσει. Με τον λιγοστό στρατό του κατέφυγε στον κλεφτοπόλεμο μέχρι το 1828. Υπήρξε ένθερμος οπαδός τού Καποδίστρια και πρωτοστάτησε στα γεγονότα για την ενθρόνιση τού Όθωνα. Το 1833 η Αντιβασιλεία τον οδήγησε στις φυλακές με την κατηγορία τής εσχάτης προδοσίας και καταδικάστηκε σε θάνατο. Έλαβε χάρη από τον Όθωνα το 1835 και πήρε τον τίτλο τού σρατηγού. Το ενδιαφέρον του για την παιδεία των νέων ήταν μεγάλο, όπως φαίνεται και από τον λόγο του στους μαθητές τού Α΄ Γυμνασίου στην Πνύκα. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1836. Πέθανε στις 4 Φεβρουαρίου 1843 από εγκεφαλικό επεισόδιο. Κηδεύτηκε με επισημότητα στην Αθήνα. Χιλιάδες λαού σε πομπή ακολούθησαν το φέρετρο τού νεκρού ώς τον Μητροπολιτικό Ναό τής Αγίας Ειρήνης (πριν κτιστεί η Μητρόπολη), όπου τελέσθηκε η νεκρώσιμη ακολουθία.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 35 63. Ιωάννης Γενναίος Θ. Κολοκοτρώνη αγωνιστής Γιος τού Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, γεννήθηκε στη Ζάκυνθο. Πήρε την προσωνυμία «Γενναίος» γιατί από μικρός πολέμησε με τον πατέρα του σε πολεμικές επιχειρήσεις. Το 1822 σχημάτισε δικό του σώμα από 450 Γορτύνιους και εκστράτευσε στη Δυτική Ελλάδα, όπου τέθηκε υπό τις διαταγές τού Μαυροκορδάτου. Πολέμησε με τον πατέρα του εναντίον τού Δράμαλη. Την περίοδο τού Εμφυλίου πολέμησε στο πλευρό των στρατιωτικών. Συνελήφθη και φυλακίστηκε μαζί με τον πατέρα του. Το 1830 έγινε συνταγματάρχης και την περίοδο τής Αντιβασιλείας φυλακίστηκε. Μετά την ενηλικίωση τού Όθωνα έγινε υπασπιστής του και υποστράτηγος. Μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1842. Το 1852 κατέστειλε την εξέγερση τού Παπουλάκου στη Μάνη. Το 1862 ανέλαβε πρωθυπουργός. Ακολούθησε τον Όθωνα στην εξορία. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1863, αλλά δεν ασχολήθηκε με την πολιτική. Πέθανε το 1868. 64. Κωνσταντίνος Κολίνος Κολοκοτρώνης αγωνιστής Ήταν το τρίτο παιδί τού Θ. Κολοκοτρώνη. Γεννήθηκε το 1810 στη Ζάκυνθο, όπου έμαθε και τα πρώτα γράμματα. Το σχολείο ολοκλήρωσε αργότερα στην Κέρκυρα. Το 1824 ανέλαβε το στρατιωτικό σώμα τού αδελφού του Πάνου και αργότερα έγινε φρούραρχος στην Τριπολιτσά. Τέλος κατετάγη στο σώμα τού Φαβιέρου. Διετέλεσε πληρεξούσιος τής Γορτυνίας στην Εθνοσυνέλευση τού 1843 και υπουργός στις κυβερνήσεις Κωλέττη και Κουντουριώτη. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837, όντας υπουργός. Πέθανε το 1848/9.

36 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 65. Αντώνιος Κομιζόπουλος φιλικός Ο Αντώνιος Κομιζόπουλοςκαταγόταν από τη Φιλιππούπολη και ήταν έμπορος. Μέλος τής Φιλικής Εταιρίας (το 4ο μέλος της) έγινε το 1815 στη Μόσχα. Τρία χρόνια αργότερα, με πρόταση τού Ν. Σκουφά, έγινε μέλος τής Ανώτατης Αρχής και μύησε πολλά άτομα, όπως τον Χριστόφορο Περραιβό. Αφιέρωσε μέρος τής περιουσίας του στον Αγώνα. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1848. 66. Ανδρέας Κορομηλάς αγωνιστής, εκδότης Ο Ανδρέας Κορομηλάς ήταν ο πρωτότοκος γιος τού Αθηναίου κτηματία Χατζή Λάμπρου Κόσκορη. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1811. Το 1826 έλαβε μέρος, μαζί με τον πατέρα του, στη μάχη τού Χαϊδαρίου, όπου και τραυματίστηκε, ενώ o πατέρας του αιχμαλωτίστηκε και θανατώθηκε στην πλατεία Αγίου Παντελεήμονα (σήμερα πλατεία Κοτζιά). Η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Αίγινα, όπου ο Κορομηλάς εργάστηκε στο Τυπογραφείο τής Διοίκησης, ενώ τα αδέλφια του φοιτούσαν ακόμα στο κεντρικό Γυμνάσιο τού νησιού, το οποίο δεχόταν ορφανά παιδιά των αγωνιστών. Το 1832 άρχισε να δημιουργεί το δικό του τυπογραφείο. Παρήγγειλε στον Αμβρόσιο Διδότο πιεστήριο και τυπογραφικό υλικό. Τον Μάιο τού 1833 άρχισε τη συνεργασία του με τον Νεόφυτο Δούκα και ανέλαβε την εκτύπωση των έργων του. Το 1835 το τυπογραφείο του μεταφέρθηκε στην Αθήνα. Ήταν από τα ιδρυτικά μέλη τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας (1836). Το 1840 εισήγαγε, από τη Βενετία, πρώτος στην Ελλάδα την τυπογραφική μέθοδο τής στερεοτυπίας και την τεχνική τής ερυθροτυπίας.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 37 67. Νικόλαος Koρφιωτάκης αγωνιστής, πολιτικός Ο Νικόλαος Κορφιωτάκης γεννήθηκε το 1792. Το 1847 εξελέγη βουλευτής Λακεδαίμονος. Υπήρξε συνεργάτης τού Κωλέττη και στην κυβέρνηση Κίτσου Τζαβέλλα έγινε υπουργός Οικονομικών. Το 1849 διορίστηκε υπουργός Εκκλησιαστικών στην Κυβέρνηση Κριεζή. Επί υπουργίας του υπογράφηκε ο συνοδικός τόμος που καθόρισε το αυτοκέφαλο τής Εκκλησίας τής Ελλάδος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1841. Δολοφονήθηκε το 1850 ενώ ήταν ακόμα βουλευτής. 68. Κυριάκος Κουμπάρης φιλικός Οι αδελφοί Αλέξανδρος, Κυριάκος και Σταμάτιος Κουμπάρης κατάγονταν από τη Μεσημβρία τής βόρειας Θράκης και ήταν εγκατεστημένοι στη Ρωσία, όπου μυήθηκαν στη Φιλική Εταιρία. Ο Κυριάκος Κουμπάρης ήταν επόπτης των εφορειών τής Φιλικής Εταιρίας και μαζί με τον αδελφό του Σταμάτιο ανέλαβαν πολλές επικίνδυνες αποστολές. Διέθεσαν το μεγαλύτερο μέρος τής περιουσίας τους για την επιτυχία τού απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1840 και αναφέρεται στο βιβλίο των μελών ως έμπορος στην Κωνσταντινούπολη.

38 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 69. Γεώργιος Κουντουριώτης αγωνιστής, πολιτικός Ο Γεώργιος Κουντουριώτης γεννήθηκε στην Ύδρα το 1782. Ήταν αδελφός τού Λάζαρου Κουντουριώτη. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους πολιτικούς άνδρες τής Επανάστασης. Έλαβε μέρος στη Β? Εθνική Συνέλευση τού Άστρους και τον Δεκέμβριο τού 1823 διορίστηκε πρόεδρος τού Εκτελεστικού Σώματος. Στη θέση αυτή παρέμεινε σε όλη τη διάρκεια τού εμφυλίου πολέμου, στον οποίο η ανάμειξη του υπήρξε καθοριστική και η σύγκρουσή του με τον Κολοκοτρώνη επέφερε βαρύτατο πλήγμα στον Αγώνα. Λόγω τής αδυναμίας του να αντιμετωπίσει τον Ιμπραήμ και τη θυσία τού Παπαφλέσσα στο Μανιάκι, στις 20 Μαΐου 1825, αναγκάστηκε να απελευθερώσει τον Κολοκοτρώνη και να μεταφέρει την έδρα τής κυβέρνησης στην Αίγινα. Από τη θέση του παραιτήθηκε στις 12 Απριλίου 1826 και αποσύρθηκε στην Ύδρα. Στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση στην Τροιζήνα εναντιώθηκε στην εκλογή τού Καποδίστρια και αρνήθηκε τις θέσεις που του προσέφερε ο Κυβερνήτης, γιατί είχε ταχθεί στην αντιπολίτευση. Επί Όθωνος διορίστηκε αντιπρόεδρος τού Συμβουλίου Επικρατείας. Το διάστημα 1836-1842 ανέλαβε τη θέση τού προέδρου τής νεοσύστατης Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, ως πρόσωπο που είχε τον σεβασμό και την εμπιστοσύνη όλων. Η παρουσία του συνέβαλε στην κινητοποίηση πολλών εκλεκτών Ελλήνων τού εξωτερικού, οι οποίοι έσπευσαν να βοηθήσουν το έργο τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Ήταν μέλος τής επιτροπής που είχε αναλάβει τις διαπραγματεύσεις με τον Όθωνα κατά την εξέγερση τής 3ης Σεπτεμβρίου 1843. Στις 8 Μαρτίου 1848 διορίστηκε από τον Όθωνα πρόεδρος τού υπουργικού συμβουλίου (πρωθυπουργός) και συγχρόνως ανέλαβε και το υπουργείο Ναυτικών. Παραιτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 1848 κατηγορώντας το βασιλικό περιβάλλον για παρεμβάσεις στο έργο του. Αποσύρθηκε στην Ύδρα όπου και πέθανε φτωχός το 1858. 70. Λάζαρος Κουντουριώτης αγωνιστής Ο Λάζαρος Κουντουριώτης γεννήθηκε στην Ύδρα το 1769. Ήταν γιος τού Ανδρέα Αναγνώστη Κουντουριώτη και αδελφός τού Γεώργιου, ο οποίος ήταν 13 χρόνια μικρότερος. Ασχολήθηκε με το εμπόριο και απέκτησε μεγάλη περιουσία. Δεν ήταν από τους υποκινητές τής Επανάστασης αλλά δαπάνησε τα ? τής οικογενειακής περιουσίας για να την ενισχύσει. Το 1835-1836 διετέλεσε δήμαρχος Ύδρας. Διετέλεσε επίσης γερουσιαστής και όλοι τον τιμούσαν ως τον πρώτο πολίτη τής Ελλάδος. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837 και ήταν φυσικό να την ενισχύσει, αφού ο αδελφός του Γεώργιος ήταν πρόεδρός της. Πέθανε το 1852.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 39 71. Αντώνιος Κριεζής αγωνιστής Ο Αντώνιος Κριεζής γεννήθηκε στην Τροιζήνα το 1796. Όταν ήταν 15 χρόνων αιχμαλωτίστηκε από Αλγερινούς πειρατές και επέστρεψε στην Ύδρα μετά 3 χρόνια. Με το ξέσπασμα τής Επανάστασης πήρε μέρος στις επιχειρήσεις στη Σάμο (1821) και στη ναυμαχία των Σπετσών (1822). Το 1825, μαζί με τον Κανάρη, έλαβε μέρος στο εγχείρημα για την πυρπόληση τού αιγυπτιακού στόλου. Το 1828 ο Καποδίστριας τον διόρισε μοίραρχο τού στόλου. Επί Όθωνος προήχθη σε αντιναύαρχο (ο πρώτος που πήρε αυτό τον βαθμό). Το 1836 έγινε υπουργός Ναυτικών. Το 1842 έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας Το 1854 έγινε πρωθυπουργός. Επί Γεωργίου Α΄ έγινε επίτιμος υπασπιστής και σύμβουλος επί ναυτικών θεμάτων. Πέθανε στην Αθήνα την 1η Απριλίου 1865. 72. Κωνσταντίνος Κυριακός (Αριστίας) φιλικός, ηθοποιός Ο Κωνσταντίνος Κυριάκος Αριστίας ήταν ο πρώτος Έλληνας επαγγελματίας ηθοποιός. Υπήρξε ιδρυτής τού ρουμανικού θεάτρου. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία και αυτό επηρέασε το έργο του στο θέατρο. Συνασπίστηκε με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και στη μάχη τού Δραγατσανίου ήταν ο σημαιοφόρος τού Ιερού Λόχου και ένας από τους λίγους επιζήσαντες. Μετά την αποτυχία τής επανάστασης στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες έφυγε από τη Βλαχία, στη οποία επέστρεψε το 1827. Το 1833 ίδρυσε θεατρική σχολή όπου δίδαξε. Το 1840 ήρθε στην Αθήνα για να δημιουργήσει ελληνικό θέατρο, όμως τον πολέμησαν οι Βαυαροί και κάποιοι ανταγωνιστές του και έτσι αποφάσισε να φύγει. Η αλήθεια είναι ότι το αθηναϊκό κοινό την εποχή εκείνη δεν έδειξε να προτιμά το είδος τού θεάτρου που υπηρετούσε ο Αριστίας. Έναν χρόνο πριν φύγει προσφέρθηκε να δώσει αφιλοκερδώς παράσταση, τα έσοδα τής οποίας θα ενίσχυαν τη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία για να αποκτήσει ιδιόκτητο σχολείο. Το Διοικητικό της Συμβούλιο για να τον ευχαριστήσει τον περιέλαβε στα μέλη της το 1840.

40 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 73. Ιωάννης Κωλέττης φιλικός, πολιτικός Ο Ιωάννης Κωλέττης γεννήθηκε το 1773 στο χωριό Συρράκο των Ιωαννίνων. Σπούδασε Ιατρική στην Πίζα και προσελήφθη ως γιατρός από τον γιο τού Αλή Πασά, Μουχτάρ. Το 1819 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία. Το 1821 υποκίνησε επανάσταση στο Συρράκο και μετά την αποτυχία της κατέφυγε στην Πελοπόννησο. Ήταν από τις ισχυρότερες προσωπικότητες τής εποχής του και επηρέασε τις πολίτικες εξελίξεις τής επαναστατικής και τής οθωνικής περιόδου. Συνέβαλε στη συγκρότηση τού ελληνικού κράτους προσπαθώντας να υιοθετήσει ένα σύστημα διακυβέρνησης δυτικού τύπου. Θεωρείται ο πατέρας τής «Μεγάλης Ιδέας». Όταν τέθηκε θέμα συνταγματικής διάκρισης μεταξύ αυτοχθόνων και ετεροχθόνων, ο Κωλέττης εκφώνησε λόγο υπέρ τής ισότητας ελεύθερων και αλύτρωτων Ελλήνων, ο οποίος προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση στην κοινωνία τής εποχής και οδήγησε στην εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης, παρά την πλειοψηφία των αυτοχθόνων πληρεξουσίων. Σε αυτή τη μνημειώδη ομιλία διαμορφώθηκε ιδεολογικά η «Μεγάλη Ιδέα», που καθόρισε την εξωτερική και την εσωτερική πολιτική τού ελληνικού κράτους τουλάχιστον μέχρι το 1922. Το 1840 ο Κωλέττης έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Διετέλεσε πρωθυπουργός το διάστημα 1844-1847. Τον Απρίλιο τού 1847, παρά τη μεγάλη του ηλικία, κέρδισε στις εκλογές που προκήρυξε ο Όθων. Το αποτέλεσμά βέβαια αμφισβητήθηκε από την αντιπολίτευση. Πέθανε στις 31 Αυγούστου 1847 . 74. Γεώργιος Λασσάνης φιλικός, αγωνιστής, συγγραφέας Ο Γεώργιος Λασσάνης, γιος γνωστού Κοζανίτη εμπόρου, έμεινε ορφανός πολύ νωρίς. Διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα στην Κοζάνη. Πήγε στη Βουδαπέστη όπου εργάσθηκε σε εμπορικό οίκο. Το 1813 μετέβη στη Λειψία και φοίτησε στην εκεί Φιλοσοφική Σχολή. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία. Το 1818 εγκαταστάθηκε στην Οδησσό τής Ρωσίας και δίδασκε στην Εμπορική Σχολή τής ελληνικής κοινότητας. Το 1820 εγκατέλειψε την Οδησσό, ακολούθησε τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και έγινε χιλίαρχος τού Ιερού Λόχου. Συνελήφθη και φυλακίστηκε από τους Αυστριακούς, αλλά απελευθερώθηκε με μεσολάβηση τού τσάρου Νικόλαου το 1827. Ήρθε στην Ελλάδα όπου, μαζί με τον Δημήτριο Υψηλάντη, έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις τής Στερεάς Ελλάδος. Μετά την απελευθέρωση διορίστηκε γενικός επιθεωρητής τού στρατού τής Ανατολικής Ελλάδος. Το 1837 έγινε υπουργός των Οικονομικών. Έγραψε πολλά σχολικά εγχειρίδια, θεατρικά έργα, ποιήματα, ιστορικά και πολιτικά δοκίμια. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1836, στα αρχεία της οποίας αναφέρεται ως συγγραφέας και νομάρχης. Πέθανε τον Ιούλιο τού 1870

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 41 75. Ικέσιος Λάτρης αγωνιστής Ο Ικέσιος Λάτρης γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1799. Έμαθε τα πρώτα γράμματα από τον Κωνσταντίνο Κούμα και τον Στέφανο Οικονόμου στο Φιλολογικό Γυμνάσιο Σμύρνης. Το 1822 ήρθε στο Νεόκαστρο και έγινε βοηθός τού φρουράρχου των μεσσηνιακών φρουρίων. Αργότερα πήγε στην Ύδρα και διετέλεσε προσωπικός σύμβουλος και διερμηνέας τού Μιαούλη. Το 1823 πήγε, μαζί με τον Εμμανουήλ Τομπάζη, στην Κρήτη. Μετά τη μεταπολίτευση τού 1843 ο Λάτρης ίδρυσε την εφημερίδα «Παναρμόνιον», πολιτικού και φιλολογικού περιεχομένου. Μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1841. Πέθανε στη Σμύρνη το 1881. 76. Γεώργιος Λεβέντης φιλικός Ο Γεώργιος Λεβέντης γεννήθηκε στο Κορακοβούνι τής Κυνουρίας το 1790. Μεγάλωσε και σπούδασε στην Ύδρα. Το 1812 ήταν διερμηνέας στα ρωσικά προξενεία τού Βουκουρεστίου και τού Ιασίου. Το 1817 ανέλαβε το ρωσικό προξενείο στη Μολδαβία και μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία. Προσπάθησε να εμπλέξει στον αγώνα κατά των Τούρκων τους Σέρβους και τους Βουλγάρους. Το 1819 εξελέγη ένας εκ των ηγετών τής Φιλικής Εταιρίας και ήταν επικεφαλής των φιλικών τού Βουκουρεστίου. Μετά την απελευθέρωση τής Ελλάδας μετέβη στην Πελοπόννησο. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837 και στο βιβλίο των μελών της αναφέρεται ως πρόξενος και δικαστής. Πέθανε από αποπληξία πάμφτωχος στην Αθήνα το 1847.

42 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 77. Κωνσταντίνος Λεβίδης φιλικός, αγωνιστής Ο Κωνσταντίνος Λεβίδης καταγόταν από παλιά βυζαντινή οικογένεια ευγενών στρατιωτικών και πολιτικών τής Πόλης. Μετά τις σφαγές στην Κωνσταντινούπολη, όταν ξέσπασε η επανάσταση τού 1821, μέλη τής οικογένειας κατέφυγαν στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες, στη Βλαχία, τη Μολδαβία και τη Ρωσία. Διακρίθηκαν και κατά τη διάρκεια τού Αγώνα τής ανεξαρτησίας αλλά και μετά την απελευθέρωση των Ελλήνων. Ο Κωνσταντίνος Λεβίδης ήταν γιος τού Νικολάου Λεβίδη, ο οποίος ήταν φιλικός και δικαιοφύλακας τού Οικουμενικού Πατριαρχείου. Ο Κωνσταντίνος έλαβε αρίστη μόρφωση. Κατετάγη στον Ιερό Λόχο και ήταν από τους λίγους που επιβίωσαν μετά τη μάχη στο Δραγατσάνι. Μετά την απελευθέρωση τής Ελλάδος ήρθε στην Αθήνα και ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία. Διηύθυνε την εφημερίδα «Ελπίς», που ήταν γνωστή για τους αγώνες της εναντίον τής Βαυαροκρατίας και τού Όθωνα. Το 1850 ο Κωνσταντίνος Λεβίδης εξελέγη μέλος τού Διοικητικού Συμβουλίου τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Το γεγονός εξαγρίωσε τη βασίλισσα Αμαλία, η οποία για να δείξει τη δυσαρέσκειά της αποφάσισε να μην παραστεί στις εξετάσεις τού Σχολείου τού έτους εκείνου. Έτσι τον επόμενο χρόνο ο Λεβίδης δεν έθεσε υποψηφιότητα για το Διοικητικό Συμβούλιο. 78. Σταμάτης Λεβίδης αγωνιστής Ο Σταμάτης Λεβίδης γεννήθηκε στα Ταταύλα το 1790. Το 1822 έφτασε στην Ελλάδα για να συμβάλει στον αγώνα τής απελευθέρωσης. Πήγε στο Μεσολόγγι βοήθησε οικονομικά στην ανέγερση των τειχών και τού φρουρίου τού Μεσολογγίου (1822) και ανέλαβε να προμηθεύει τα χρειώδη στους πολιορκούμενους. Πήγε στη Ζάκυνθο, την Ιθάκη και την Κεφαλονιά και από εκεί επέστρεψε στη Ζάκυνθο για να διαπραγματευθεί τα εθνικά δάνεια τού 1824 και 1825. Με τις ενέργειές του συνετέλεσε στη σύναψη τού δανείου των 20.000 ταλίρων. Το 1825 τιμητικά ανακηρύχθηκε επίτιμος πολίτης Μεσολογγίου. Το 1827 πήρε μέρος στις μάχες τού Φαλήρου, όπου αγωνίστηκε γενναία. Συμμετείχε στην εκστρατεία εναντίον των Αιγυπτίων στο Λιγοβίστι και έλαβε μέρος στη μάχη για την άμυνα τού Νεοκάστρου κατά τού Ιμπραήμ. Απεσταλμένος τού προέδρου τού Εκτελεστικού Γ. Κουντουριώτη, κατόρθωσε να εισέλθει για μια ακόμη φορά στο στενά πολιορκούμενο Μεσολόγγι, αναπτερώνοντας το ηθικό των πολιορκημένων. Μετά το τέλος τής Επανάστασης, εγκαταστάθηκε στη Σύρο το 1832, όπου ανέλαβε την διεύθυνση τού τελωνείου. Μεγάλης ιστορικής σημασίας είναι η αλληλογραφία του καθ’ όλη την διάρκεια τού Αγώνα με τον προσωπικό του φίλο Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο καθώς και με τον Γεώργιο Πραΐδη. Επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα έγγραφα που αφορούν στην εκστρατεία τού 1825 υπό τον Γ. Κουντουριώτη. Επιστολές του σώζονται στα Γενικά Αρχεία τού Κράτους. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1842.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 43 79. Θεόδωρος Λεονάρδος αγωνιστής Ο Θεόδωρος Λεονάρδος γεννήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 1800 στη Δημητσάνα. Το 1816 ο πατέρας του τον έστειλε στην Πάτρα, όπου ασχολήθηκε με το εμπόριο. Το 1820 βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη και εργαζόταν σε μεγάλο εμπορικό οίκο. Με την έναρξη τής Επανάστασης ήρθε στην Πελοπόννησο κοντά στον Στάικο Σταϊκόπουλο που πολιορκούσε το Ναύπλιο. Πολέμησε κατά τού Δράμαλη. Συνεργάσθηκε με τον Γενναίο Κολοκοτρώνη μέχρι το 1826. Μετά το τέλος τού Αγώνα εγκαταστάθηκε στην Κέρκυρα και σπούδασε στην Ιόνιο Ακαδημία. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1838. 80. Χαράλαμπος Λοντοτσακίρης αγωνιστής Ο Χαράλαμπος Λοντοτσακίρης κατάγονταν από το Σοπωτό Αχαΐας. Υπηρέτησε σε διάφορες πολιτικές υπηρεσίες, όπου είχε ανάγκη η πατρίδα. Γνώριζε γράμματα και αυτό χρησίμευσε διότι, στα στρατόπεδα που υπηρέτησε, έγραφε λόγους και ενθουσίαζε τους στρατιώτες για να αγωνιστούν ηρωικά. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1840.

44 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 81. Αναστάσιος Λιδωρίκης (Λοιδωρίκης) φιλικός, αγωνιστής, πολιτικός Η οικογένεια Λιδωρίκη είχε καταγωγή από τη Δωρίδα. Ο Αναστάσιος γεννήθηκε το 1788 στο Παλαιοκάτουνο, το σημερινό Κροκύλειο Φωκίδας, τής επαρχίας Λιδωρικίου. Από παιδί εγκαταστάθηκε στα Γιάννενα για να παρακολουθήσει μαθήματα κοντά στον λόγιο τής εποχής Αθανάσιο Ψαλίδα. Μπήκε στην υπηρεσία τού Αλή Πασά και έγινε από τους επιφανέστερους συμβούλους του. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και βοήθησε την Επανάσταση διακινδυνεύοντας τη ζωή του. Με την έναρξη τής Επανάστασης εξελέγη βουλευτής. Κατά την πολιορκία των Αθηνών εστάλη από την κυβέρνηση στη Δυτική Ελλάδα με αποστολή να ξεσηκώσει τους ευρισκόμενους εκεί στρατιωτικούς. Διορίστηκε διοικητής τής Ανατολικής Ελλάδας και μέλος τής Γερουσίας. Επί Όθωνα διορίστηκε διοικητής τής Καρύταινας και αργότερα τής Λειβαδιάς. Διετέλεσε βουλευτής, γερουσιαστής και βασιλικός επίτροπος στην Ιερά Σύνοδο. Ήταν ιδρυτικό μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας (1836). Πέθανε το 1868. 82. Ανδρέας Λόντος φιλικός, αγωνιστής, πολιτικός Γεννήθηκε το 1786 στο Αίγιο (Βοστίτσα) από ισχυρή οικογένεια προυχόντων τής πόλης. Μορφώθηκε στο Αίγιο, αλλά έζησε μεγάλο διάστημα στην Κωνσταντινούπολη. Το 1816 γύρισε στην Πελοπόννησο και αναγορεύτηκε σε προεστό με έγγραφο των εκπροσώπων τού Καζά Βοστίτσας. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και κήρυξε την επανάσταση στο Αίγιο. Εκδίωξε τους Τούρκους και ύψωσε την πρώτη επαναστατική σημαία. Μετά την απελευθέρωση αισθάνθηκε παραγκωνισμένος και πρωτοστάτησε στα αντικαποδιστριακά κινήματα. Τα 1835 ο Όθων τον διόρισε συνταγματάρχη και στρατιωτικό διοικητή. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837. Έλαβε μέρος στην εξέγερση τής 3ης Σεπτεμβρίου. Μετά την Επανάσταση διορίστηκε αντιπρόεδρος τής Εθνοσυνέλευσης και χρημάτισε υπουργός Στρατιωτικών και Εσωτερικών. Με την άνοδο τού Κωλέττη ο Λόντος έχασε όλα τα αξιώματά του. Πέθανε το 1845.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 45 83. Ανδρέας Λουριώτης φιλικός, αγωνιστής, πολιτικός Ο Ανδρέας Λουριώτης γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1789, όπου έλαβε και τη στοιχειώδη μόρφωση. Σπούδασε οικονομικές και πολιτικές επιστήμες στη Γερμανία και τη Γαλλία. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και με την έκρηξη τής Επανάστασης ήρθε στην Ελλάδα να προσφέρει τις υπηρεσίες του. Εστάλη στο Λονδίνο να διαπραγματευθεί τη σύναψη δανείου. Διετέλεσε μεσολαβητής προκειμένου να πείσει τον Λεοπόλδο τού σαξονικού Κομπούργκ να δεχθεί τον θρόνο τής Ελλάδας. Βοήθησε τον Βύρωνα, τον Σανταρόζα και άλλους φιλέλληνες να έρθουν στην Ελλάδα. Το 1839 έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Πέθανε στην Αθήνα το 1854. 84. Ιωάννης Μακρυγιάννης φιλικός, αγωνιστής Ο Ιωάννης Τριανταφύλλου ή Μακρυγιάννης γεννήθηκε στο Κροκύλειο Φωκίδας. Έχασε τον πατέρα του πολύ μικρός σε συμπλοκή κλεφτών με Τούρκους. Ήταν στρατιωτικός, αλλά και δραστήριο πολιτικά πρόσωπο και αυτοδίδακτος συγγραφέας απομνημονευμάτων. Το πραγματικό του όνομα ήταν Ιωάννης Τριανταφυλλοδημήτρης. Το 1820 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και από τότε αφοσιώθηκε στον Αγώνα. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες. Κατά τη διάρκεια των εμφυλίων τάχθηκε στο πλευρό των κυβερνητικών και εισέβαλε στην Πελοπόννησο να πολεμήσει κατά των στρατιωτικών. Έμεινε εκεί για να οργανώσει την άμυνα εναντίον τού Ιμπραήμ. Υπερασπίστηκε ηρωικά την Ακρόπολη των Αθηνών, όπου τραυματίστηκε τρεις φορές. Η επαναστατική του δράση κλείνει με τη συμμετοχή του στις επιχειρήσεις τού Πειραιά το 1827. Ο Καποδίστριας τον διόρισε γενικό αρχηγό Σπάρτης. Επειδή δυσανασχέτησε με την απραξία τής θέσης, άρχισε να γράφει τα Απομνημονεύματά του (1829). Χαιρέτισε με θερμά λόγια την άφιξη τού Όθωνα, γρήγορα όμως απογοητεύτηκε και ασχολήθηκε με την καλλιέργεια τής γης. Ως δημοτικός σύμβουλος έπεισε το δημοτικό συμβούλιο τής Αθήνας, το 1837, να υποβάλει στον Όθωνα αναφορά για την παραχώρηση Συντάγματος. Από το παλάτι θεωρήθηκε ως ο κύριος οργανωτής τής συνωμοτικής κίνησης που οδήγησε στην επανάσταση τής 3ης Σεπτεμβρίου 1843. Τον Μάρτιο τού 1853 δικάστηκε από στρατοδικείο για εσχάτη προδοσία και καταδικάστηκε σε θάνατο. Αποφυλακίστηκε αργότερα με τη μεσολάβηση τού Δημητρίου Καλλέργη. Μετά την έξωση τού Όθωνα τού ξαναδόθηκε ο τίτλος τού αντιστράτηγου (1862). Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837. Πέθανε το 1864 στην Αθήνα.

46 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 85. Ανδρέας Ζ. Μάμουκας αγωνιστής, λόγιος Ο Ανδρέας Μάμουκας γεννήθηκε στη Χίο τον Ιούνιο τού 1801 από πατέρα έμπορο. Φοίτησε στη σχολή τής Χίου το 1810. Τον Ιούνιο τού 1822 κατέφυγε στη Σμύρνη, όπου ασχολήθηκε με το εμπόριο. Όταν επέστρεψε στη Χίο συνελήφθη από στις Τούρκους και φυλακίστηκε στο Κάστρο. Ο πατέρας του απαγχονίστηκε. Το 1822 απέδρασε και κατετάγη εθελοντικά στο σώμα τού Λυκούργου Λογοθέτη. Τον Ιούνιο τού ίδιου έτους, μετά την αποτυχία τού κινήματος, κατέφυγε στη Σμύρνη όπου έγραψε τα Απομνημονεύματά του. Από τη Σμύρνη πέρασε στην επαναστατημένη Ελλάδα, όπου ο Μιαούλης τον διόρισε γραμματέα στον σπετσιώτικο στόλο. Επί Καποδίστρια υπήρξε πρωτοκολλητής και επεξεργαστής δικαστικών λογαριασμών στο υπουργείο Δικαιοσύνης (1828). Το 1834 ήταν τμηματάρχης στο υπουργείο Εκκλησιαστικών και Δημόσιας Εκπαίδευσης. Ήταν ιδρυτικό μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας (1836) και διετέλεσε μέλος τού Διοικητικού της Συμβουλίου από το 1860 έως το 1866. Το 1837 διετέλεσε υπουργικός σύμβουλος επί των Εκκλησιαστικών. Εξελέγη βουλευτής Σύρου στις εκλογές τού 1847 και τού 1850. Το 1856 έγινε Γενικός Γραμματέας στο υπουργείο Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. Στη θέση αυτή παρέμεινε μέχρι τον θάνατό του το 1884. Ο Μάμουκας είχε πάντα στενούς δεσμούς με την ιδιαίτερη πατρίδα του την οποία βοηθούσε συστηματικά. Ήταν άνθρωπος με μεγάλες διαχειριστικές και διοικητικές ικανότητες, είχε ήπιο χαρακτήρα και μόρφωση η οποία τού επέτρεψε να διαπρέψει στη δημόσια διοίκηση τον 19ο αιώνα. 86. Αναστάσιος Μανάκης φιλικός, αγωνιστής Ο Αναστάσιος Μανάκης-Μιχάλογλου γεννήθηκε το 1790. Καταγόταν από το Ανήλιο Μετσόβου και εργαζόταν ως ζωέμπορος στην Κωνσταντινούπολη. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία το 1818. Μαζί με τον Γεωργάκη Ολύμπιο έσωσαν τους εναπομείναντες Ιερολοχίτες στο Δραγατσάνι. Για να αποφύγει τη σύλληψη κατέφυγε μεταμφιεσμένος στην Αυστρία. Φυλακίστηκε αλλά κατόρθωσε να δραπετεύσει και να κατέβει στην Πελοπόννησο το 1825. Πολέμησε στο Μεσολόγγι. Στη συνέχεια πήγε στο Βελιγράδι και επέστρεψε στην Ελλάδα το 1826, οπότε συνεργάστηκε με τον Κωλέττη. Μετά την απελευθέρωση ίδρυσε βιβλιοθήκες στην Αθήνα και την επαρχία και εφοδίασε με οπλισμό την αστυνομία. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1842. Το 1844 έγινε πρόξενος τής Ελλάδας στο Βελιγράδι. Πέθανε το 1864.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 47 87. Δρόσος Μανσόλας φιλικός, πολιτικός O Δρόσος Μανσόλας γεννήθηκε στη Θεσσαλία το 1779. Σπούδασε στην Ιένα τής Γερμανίας. Ήρθε στην Ελλάδα και έλαβε μέρος στον αγώνα για την απελευθέρωση. Διετέλεσε μέλος τού Αρείου Πάγου τής Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος και ήταν πληρεξούσιος στις Εθνοσυνελεύσεις τής Επιδαύρου, τής Ερμιόνης, τής Τροιζήνας και τού Άργους. Διετέλεσε υπουργός στην κυβέρνηση τού Άρμανσμπεργκ. Μετά την επανάσταση τής 3ης Σεπτεμβρίου έγινε υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση τού Ανδρέα Μεταξά και ανέλαβε και άλλα υπουργεία στις κυβερνήσεις των Κ. Κανάρη και Γ. Κουντουριώτη. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1836. Στην επιθυμία τού Απόστολου Αρσάκη να ονομαστεί το Σχολείο τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας «Αρσάκειο» προέβαλε μεγάλη αντίσταση, θεωρώντας ότι με τον τρόπο αυτό θα υποβαθμιζόταν το όνομα τής Εταιρείας. Για να λυθεί το ζήτημα παρενέβη η βασίλισσα Αμαλία και έτσι το ζήτημα δεν έλαβε μεγάλες διαστάσεις. O Μανσόλας μετέφρασε λογοτεχνικά κείμενα από τα Γερμανικά στα Ελληνικά. Πέθανε το 1860 στην Αθήνα. 88. Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος φιλικός, πολιτικός Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος γεννήθηκε το 1791 στο Αρναούτκιοϊ τής Κωνσταντινούπολης. Εκπαιδεύτηκε στη Μεγάλη τού Γένους Σχολή και μιλούσε Τουρκικά, Αγγλικά, Γαλλικά και Ιταλικά. Ο Μαυροκορδάτος μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία το 1818 και λίγο αργότερα ο Τσακάλωφ, που βρισκόταν στην Ιταλία, συμπλήρωσε τη μύησή του. Όταν ξέσπασε η Επανάσταση ο Μαυροκορδάτος πήγε στη Μασσαλία, ναύλωσε ένα υδραίικο πλοίο και αποβιβάστηκε στις 21 Ιουλίου 1821 στο Μεσολόγγι, όπου έγινε δεκτός με ενθουσιασμό. Ο Υψηλάντης, επίτροπος τής Κεντρικής Αρχής, τού έδωσε την άδεια να ιδρύσει τοπική αυτοδιοίκηση στο Μεσολόγγι, που θα γινόταν έτσι έδρα τής Δυτικής Ελλάδας. Τον Δεκέμβριο τού 1821 ο Μαυροκορδάτος εξελέγη πρόεδρος τής πρώτης Εθνικής Συνέλευσης στην Επίδαυρο και συνέταξε την περίφημη διακήρυξη τής 1ης Ιανουαρίου 1822. Ο ίδιος συνέταξε και τον Καταστατικό Χάρτη τού πολιτεύματος. Στις 15 Ιανουαρίου 1822 εξελέγη πρόεδρος τού Εκτελεστικού. Ήταν ο αρχηγός των Ελλήνων στη μάχη τού Πέτα. Υπό την επίβλεψη τού Μαυροκορδάτου και τού Μ. Μπότσαρη οχυρώθηκε το Μεσολόγγι. Η θέση του στους δύο εμφυλίους πολέμους τον καθιστά μία από τις πλέον αμφιλεγόμενες μορφές τού Αγώνα. Επί αντιβασιλείας ο Μαυροκορδάτος ανέλαβε την πρωθυπουργία και τα υπουργεία Εξωτερικών και Ναυτικών από τον Οκτώβριο τού 1833 ώς τον Μάιο τού 1834. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1840. Έπειτα διορίστηκε πρέσβης στη βαυαρική αυλή και στο Λονδίνο. Το 1841 ο Όθων τον κάλεσε να σχηματίσει κυβέρνηση. Όταν ο Όθων παραχώρησε συνταγματικό πολίτευμα, ο Μαυροκορδάτος έγινε 2 φορές πρωθυπουργός το 1843-1844 και το 1854-1855. Εν τω μεταξύ, το 1850, είχε εκλεγεί πρόεδρος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Από τη θέση τού πρωθυπουργού παραιτήθηκε απογοητευμένος στις 29 Σεπτεμβρίου 1855 και αποσύρθηκε στο κτήμα του στην Αίγινα. Πέθανε το 1865 στην Αίγινα και ετάφη στην Αθήνα.

48 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 89. Αναστάσιος Μαυρομιχάλης φιλικός, αγωνιστής Ο Αναστάσιος Μαυρομιχάλης ήταν ο δευτερότοκος γιος τού Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Γεννήθηκε στη Μάνη. Εστάλη ως όμηρος στην Κωνσταντινούπολη όπου μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία το 1818. Όταν επέστρεψε στη Μάνη τον έστειλαν και πάλι όμηρο στην Τρίπολη, από όπου ελευθερώθηκε το 1821 μετά την απελευθέρωση τής πόλης. Πολέμησε κατά τού Ιμπραήμ στη Βέργα και στον Διρό. Είχε φιλειρηνικό και μετριοπαθή χαρακτήρα. Επί Αυγουστίνου Καποδίστρια εργάσθηκε για την κατάπαυση τού διωγμού τής οικογένειάς του. Εντάχθηκε στο ναυτικό και έφθασε μέχρι τον βαθμό τού υποναυάρχου. Διετέλεσε υπασπιστής τού Όθωνα. Το 1844 και το 1847 εξελέγη βουλευτής Οιτύλου. Έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1850. Στις κυβερνήσεις Κουντουριώτη και Κανάρη ανέλαβε το υπουργείο Παιδείας. Πέθανε στην Αθήνα το 1870.

1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 49 90. Αντώνιος Μαυρομιχάλης αγωνιστής Ο Αντώνιος Μαυρομιχάλης γεννήθηκε στη Μάνη και ήταν γιος τού Πιέρρου Μαυρομιχάλη. Με σώμα 300 Μανιατών πολέμησε εναντίον τού Αλή Πασά. Παρέμεινε χρόνια στην Κωνσταντινούπολη ως όμηρος τού Σουλτάνου. Δραπέτευσε λίγο πριν από το 1821 και πολέμησε στην Καλαμάτα και στο Βαλτέτσι. Το 1823 πήρε τον βαθμό τού στρατηγού. Διετέλεσε υπασπιστής τού Όθωνα και γερουσιαστής από το 1847 μέχρι το 1861. Μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1853. Πέθανε στην Καλαμάτα το 1873. 91. Ανδρέας Μεταξάς φιλικός, αγωνιστής, πολιτικός Ο Ανδρέας Μεταξάς γεννήθηκε το 1790 στο Αργοστόλι. Μιλούσε Ιταλικά και Γαλλικά και μελετούσε την αρχαία Ιστορία. Μυήθηκε στην Φιλική Εταιρία και όταν κηρύχθηκε η επανάσταση συγκρότησε στρατιωτικό σώμα από 350 ένοπλους Κεφαλλονίτες. Κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών ο Μεταξάς τραυματίσθηκε και στα δύο χέρια. Λόγω τού τραυματισμού του ασχολήθηκε με τον πολιτικό τομέα τής Επανάστασης. Το 1822 διορίστηκε υπουργός τής Αστυνομίας και το 1826 υπουργός τού Πολέμου. Μαζί με τον Γεώργιο Μαυρομιχάλη και τον Παλαιών Πατρών Γερμανό εκπροσώπησε την Ελλάδα στο συνέδριο τής Βερόνας για να αποτρέψουν ένοπλη επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων κατά τής Ελλάδας, πράγμα που πέτυχαν με τη βοήθεια τού Καποδίστρια. Ο Ανδρέας Μεταξάς παρέμεινε φίλος τού Καποδίστρια και εκείνος τού έδωσε πολλά αξιώματα. Διετέλεσε μέλος τής προσωρινής κυβερνήσεως μέχρι την έλευση τού Όθωνα. Επί Αντιβασιλείας ήταν νομάρχης Λακωνίας και το 1835 Σύμβουλος Επικρατείας. Εξορίστηκε στη Μασσαλία και έγινε πρέσβης στην Ισπανία. Το 1840 έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, τής οποίας διετέλεσε και πρόεδρος από το 1841 έως το 1850. Το 1841 έγινε υπουργός Στρατιωτικών στην κυβέρνηση τού Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου. Μετά τον θάνατο τού Κολοκοτρώνη ανέλαβε την αρχηγία τού ρωσικού κόμματος. Έλαβε μέρος στην επανάσταση τής 3ης Σεπτεμβρίου και πήρε από τον Όθωνα εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Ήταν ο πρώτος αρχηγός κυβερνήσεως στην Ελλάδα που έλαβε τον τίτλο τού πρωθυπουργού. Πέθανε στην Αθήνα το 1860.

50 1821: Αγωνιστές & Φιλικοί μέλη της Φ.Ε. 92. Εμμανουήλ Μελετόπουλος αγωνιστής Ο Εμμανουήλ Μελετόπουλος καταγόταν από τον Μυστρά. Κατά τη διάρκεια τής Επανάστασης αγωνίστηκε, όπως όλοι οι πατριώτες του, εναντίον των Τούρκων. Το 1857 οι αρχές τού Μυστρά μεταφέρθηκαν στη σύγχρονη πόλη τής Σπάρτης, που επανιδρύθηκε το 1834 ύστερα από απόφαση τού Όθωνα και είναι η πρώτη πόλη στην Ελλάδα που χαράχθηκε με πολεοδομικό σχέδιο. Ο Εμμανουήλ Μελετόπουλος ήταν ο πρώτος δήμαρχος τής Σπάρτης. Το 1841 έγινε μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας και στο βιβλίο των μελών της αναφέρεται ως δήμαρχος, γερουσιαστής από τον Μυστρά. 93. Σπύρος Μήλιος αγωνιστής Ο Σπύρος Σπυρομήλιος ή Σπύρος Μήλιος γεννήθηκε στη Χειμάρρα το 1800. Ήταν γόνος στρατιωτικής οικογενείας. Το 1810 πήγε στη Νεάπολη τής Ιταλίας, όπου σπούδασε τη στρατιωτική τέχνη και έμαθε Ιταλικά, Γαλλικά και Λατινικά. Το 1819 ο Αλή Πασάς τον κράτησε ως σύμβουλό του. Μετά τον θάνατο τού Αλή Πασά κατέβηκε στην επαναστατημένη Ελλάδα και πολέμησε μαζί με τον Αλ. Μαυροκορδάτο. Το 1825 βρισκόταν στο Μεσολόγγι επικεφαλής 250 πολεμιστών από τη Χειμάρρα. Για τον ηρωισμό του κατά την έξοδο τού Μεσολογγίου πήρε τον τίτλο τού στρατηγού. Συμμετείχε σε στρατιωτικές επιχειρήσεις με τον Γ. Καραϊσκάκη. Επί Καποδίστρια έγινε αρχηγός τής προσωπικής φρουράς τού Δημητρίου Υψηλάντη. Οι αντιβασιλείς τον φυλάκισαν στο Παλαμήδι. Παρέμεινε στο στράτευμα και έγινε διοικητής τής Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων (1840-1844). Μέλος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έγινε το 1842. Συμμετείχε στην επανάσταση τής 3ης Σεπτεμβρίου. Ο Όθων τού ανέθεσε το υπουργείο Στρατιωτικών. Κατά τον Κριμαϊκό πόλεμο υποστήριζε την εξέγερση των αλύτρωτων Ελλήνων τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Πέθανε στην Αθήνα το 1880.