ΛΕΥΚΩΜΑ-2022

ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ñ APΣAKEIO NHΠIAΓΩΓEIO ΨYXIKOY Αναμνήσεις από το Νηπιαγωγείο μου

EIKONA EΞΩΦYΛΛOY: Ομαδική εργασία των παιδιών και των 5 τμημάτων νηπίων (από το Καλλιτεχνικό Εργαστήρι) Αφιερώνουμε το εξώφυλλο τού Αναμνηστικού Εντύπου 2021-2022 στη μνήμη τού Αλέκου Φασιανού, τού σπουδαίου Έλληνα ζωγράφου, που σφράγισε με το έργο του την εποχή του (1935-2022). © Αρσάκειο Νηπιαγωγείο Ψυχικού, Αθήνα 2022 Έκδοση: Αρσάκειο Νηπιαγωγείο Ψυχικού Αρσάκη 1, 154 52 Π.Ψυχικό τηλ. 210-6755107, fax: 210-6719082 e-mail: [email protected] [email protected]

APΣAKEIA – TOΣITΣEIA ΣXOΛEIA ARSAKEIA – TOSITSEIA SCHOOLS APΣAKEIO NHΠIAΓΩΓEIO ΨYXIKOY ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ A’ ΜΕΡΟΣ Οι φωτογραφίες: ñ των παιδιών τού Nηπιαγωγείου, ανά τμήμα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4-12 ñ τού προσωπικού τού Νηπιαγωγείου. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 B’ ΜΕΡΟΣ Επιλεγμένοι Στόχοι από τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης τού ΟΗΕ και υλοποιημένοι στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων 21+ (Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής) . . . . . . . . . . . . . . 14-43 Γ’ ΜΕΡΟΣ Διεθνείς Συμμετοχές - Bραβεύσεις - Καινοτόμες Δράσεις. Τα παιδιά μας, οι Yπεύθυνοι και Eνεργοί Πολίτες τού κόσμου μας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44-49 Δ’ ΜΕΡΟΣ Aπό την ελληνική μυθολογία στις διαστημικές αποστολές τής NASA - Artemis Mission 2024. Δράσεις των παιδιών των 5 τμημάτων νηπίων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50-53 E’ ΜΕΡΟΣ Καλλιτεχνικό Εργαστήρι. Δράσεις προνηπίων και νηπίων, στο πλαίσιο δύο Πολιτιστικών Προγραμμάτων Εικαστικής Αγωγής. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54-71

Σεπτέμβριος 2021 Το Νηπιαγωγείο μας, το Αρσάκειο Νηπιαγωγείο Ψυχικού, πλημμυρίζει με παιδικά πρόσωπα χαρούμενα και με μάτια γεμάτα φως και λάμψη. Τα χαμόγελα όλων μας είναι καλά κρυμμένα –ακόμα– πίσω από τις μάσκες, αλλά αυτό δεν εμποδίζει κανέναν μας να χαμογελάει με τα …μάτια του! Μετά από σχεδόν 2 χρόνια «παρέα» με τον κορωνοϊό, όλοι μας –μικροί και μεγάλοι– το έχουμε μάθει πια καλά αυτό κι έτσι δεν χάνουμε ούτε το θάρρος μας, ούτε την καλή μας διάθεση. Όπως συμβαίνει κάθε χρονιά, η αρχική επιφυλακτικότητα –που αισθάνονται τα παιδιά μας– σιγά-σιγά δίνει τη θέση της στην εμπιστοσύνη και την ασφάλεια. Αρχίζουν να νοιώθουν εμπιστοσύνη και ασφάλεια κοντά στις νηπιαγωγούς τους, οι οποίες καθημερινά τα υποδέχονται με την ανοιχτή αγκαλιά τους, με το ήρεμο χαμόγελό τους, με τα τρυφερά και καθησυχαστικά λόγια τους. Και δημιουργούν τις ασφαλείς προϋποθέσεις που χρειάζονται, ώστε να τα οδηγήσουν σε συναρπαστικά ταξίδια τού νου και τής φαντασίας. Να τα καθοδηγήσουν –στη διάρκεια τής σχολικής χρονιάς– στην Αγωγή και τη Γνώση, με γνώμονα πάντα την προσπάθεια, την επιμονή, τον ενθουσιασμό, τη δημιουργικότητα, την κατανόηση, τη συνεργασία, την αλληλεγγύη, την αλληλοβοήθεια, την ενσυναίσθηση και –προπάντων– την αγάπη. 2

Το έντυπο Aναμνήσεις από το Nηπιαγωγείο μου, τού σχολικού έτους 2021-2022, περιλαμβάνει: ● Στο Α’ Μέρος, όλο το ανθρώπινο δυναμικό τού Νηπιαγωγείου μας. Αρχικά, παρουσιάζονται οι φωτογραφίες των παιδιών μαζί με τη φωτογραφία τής υπεύθυνης νηπιαγωγού, κατά τμήμα. Λόγω τού COVID-19 και τηρουμένων όλων των προβλεπόμενων υγειονομικών μέτρων προστασίας, δεν έγινε ομαδική φωτογράφιση των παιδιών των 9 τμημάτων τού Νηπιαγωγείου, αλλά ατομική. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται οι ομαδικές φωτογραφίες τού εκπαιδευτικού, τού βοηθητικού και τού διοικητικού προσωπικού τού Νηπιαγωγείου. ● Στο Β’ Μέρος, δράσεις, τις οποίες πραγματοποίησαν τα παιδιά, υλοποιώντας Στόχους επιλεγμένους από τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (Sustainable Development Goals - SDGs) τού ΟΗΕ, στο πλαίσιο των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων 21+ (Iνστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής). ● Στο Γ’ Μέρος, συμμετοχές, βραβεύσεις και καινοτόμες δράσεις των παιδιών, ως Υπεύθυνων και Ενεργών Πολιτών, με σκοπό την ευαισθητοποίηση τής εκπαιδευτικής κοινότητας και τής ευρύτερης κοινωνίας. ● Στο Δ’ Μέρος, με θέμα Aπό την ελληνική μυθολογία στις διαστημικές αποστολές τής NASA, δράσεις –τις οποίες υλοποίησαν τα παιδιά των 5 τμημάτων νηπίων– με αφορμή τη διαστημική αποστολή Artemis Mission 2024. ● Στο Ε’ Μέρος, τα 46 ομαδικά έργα, τα οποία δημιούργησαν τα παιδιά στο Καλλιτεχνικό Εργαστήρι τού Νηπιαγωγείου μας, στο πλαίσιο δύο Πολιτιστικών Προγραμμάτων Εικαστικής Αγωγής. Τα παιδιά των 4 τμημάτων προνηπίων υλοποίησαν το Πρόγραμμα Σχήματα και Χρώματα, με 24 έργα και τα παιδιά των 5 τμημάτων νηπίων υλοποίησαν το Πρόγραμμα Ο Άνθρωπος στην Τέχνη, με 22 έργα. Ιούνιος 2022 Άλλη μια σχολική χρονιά έφτασε στο τέλος της. Μια σχολική χρονιά γεμάτη εμπειρίες, ευχάριστες, ξεχωριστές και δημιουργικές. Εμπειρίες που θα μείνουν χαραγμένες στο μυαλό μας και θα έχουν μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μας. Όπως ξεχωριστή είναι και η θέση που έχουν τα παιδιά στην καρδιά μας. «Τα καλύτερα δώρα που μπορείς να κάνεις στα παιδιά σου είναι οι ρίζες τής υπευθυνότητας και τα φτερά τής ανεξαρτησίας», μας λέει ο συγγραφέας Denis Waitley. Κι εμείς, οι πρώτες τους δασκάλες, έχοντας προσπαθήσει να «φυτέψουμε» στην ψυχή τους την αγάπη για την προσπάθεια και τη μάθηση, για το «ευ αγωνίζεσθαι» και την ενσυναίσθηση, τους ευχόμαστε ολόψυχα να πιστέψουν στον εαυτό τους και στις ικανότητές τους, και να γίνουν υπεύθυνα και ανεξάρτητα άτομα. Γιατί μόνον έτσι θα μπορέσουν να φτάσουν όσο πιο μακριά, όσο πιο ψηλά γίνεται. Και θα μπορέσουν να πραγματοποιήσουν όλα όσα θα έχουν ονειρευτεί! Άνσυ Νικολοπούλου-Μπουργιώτη Διευθύντρια τού Aρσακείου Nηπιαγωγείου Ψυχικού 3

Τμήμα προνηπίων Π.1 με υπεύθυνες νηπιαγωγούς: - την κ. Άσπα Αθανασιάδη (από 13/09/2021 έως 23/12/2021) - την κ. Έφη Μπογάτσα (από 20/12/2021 έως 15/06/2022) Tα ονoματεπώνυμα των προνηπίων με αλφαβητική σειρά, η οποία δεν ανταποκρίνεται στη σειρά τοποθέτησης των φωτογραφιών.* ñ Γεωργακόπουλος Γιάννης ñ Γεωργιάδη Ελίζα ñ Γκογκορώσης Ιάσονας ñ Καραμέτος Θοδωρής ñ ñ Καρβελάς Φίλιππος ñ Καστραντάς Στέλιος ñ Κατσίνας Γιώργος ñ Κοντούδης Κωνσταντίνος ñ ñ Κουλερή-Μπάρκα Ραφαέλα ñ Μάρκου Λωρένη ñ Μήτσος Δημήτρης ñ Μορισαίος Άγγελος ñ ñ Μπακαλάκου Κλεοπάτρα ñ Παπαγιαννάκου Ιωάννα ñ Παρασκευά Μαριάνθη ñ Σιγάλα Ευτυχία ñ ñ Φακίνος Θοδωρής ñ Χαϊδόγιαννου Κατερίνα ñ Χαριτίδης Γιάννης ñ * Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό (2016/679), περί Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (GDPR) 4

Τμήμα προνηπίων Π.2 με υπεύθυνη νηπιαγωγό την κ. Κωνσταντίνα Πέτσικα Tα ονoματεπώνυμα των προνηπίων με αλφαβητική σειρά, η οποία δεν ανταποκρίνεται στη σειρά τοποθέτησης των φωτογραφιών.* ñ Αναγνώστου Χρήστος ñ Βόσου Αριάδνη ñ Γεωργούση Ιωάννα ñ Δελή Μυρτώ ñ ñ Ζεμπερλίγκου Εριφύλη ñ Κόκκαλης Χρήστος ñ Κωττίδη Μπιάνκα ñ Μάκο Βίκτωρας ñ ñ Μαραγκός Τζώρτζης ñ Μάσκελλ Μάιρα ñ Μιχαηλίδης Άγγελος ñ Μοσκαχλαϊδής Άγγελος ñ ñ Πιάγκου Ελευθερία ñ Σιμάτος Αριστοφάνης ñ Σιόντης Ευάγγελος ñ Τσιμπλάκη Μαρίνα ñ ñ Χατζηράπτης Μάξιμος ñ Χρυσίνα Ισμήνη ñ * Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό (2016/679), περί Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (GDPR) 5

Τμήμα προνηπίων Π.3 με υπεύθυνη νηπιαγωγό την κ. Αλεξάνδρα Λύκαρη Tα ονoματεπώνυμα των προνηπίων με αλφαβητική σειρά, η οποία δεν ανταποκρίνεται στη σειρά τοποθέτησης των φωτογραφιών.* ñ Αντωνιάδη Χριστιάνα ñ Γουλιέλμου Ελβίρα ñ Θεοδωροπούλου Μελίνα ñ Ιωάννου Βασίλης ñ ñ Κοκκινάκη Αλκμήνη ñ Κούκνης Γιάννης ñ Λεβάκος Άκης ñ Λίνα Μαρκέλλα ñ Μπακόλας Νικηφόρος ñ ñ Ξάνθη Ακριβή ñ Παΐσιος Γιώργος ñ Σαβοϊδάκη Μυρτώ ñ Σαλαγιάννη Μάγια ñ ñ Σωτηροπούλου Άρτεμις ñ Τριπολιτσιώτης Κάρολος ñ Φουρτούνη Χριστίνα ñ ñ Χαρδαλιάς Απόστολος ñ Χατζηγεωργίου Όλγα ñ * Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό (2016/679), περί Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (GDPR) 6

Τμήμα προνηπίων Π.4 με υπεύθυνη νηπιαγωγό την κ. Μαρινάνσυ Αγγελάκη Tα ονoματεπώνυμα των προνηπίων με αλφαβητική σειρά, η οποία δεν ανταποκρίνεται στη σειρά τοποθέτησης των φωτογραφιών.* ñ Αραϊτζόγλου Κλέλια ñ Αστήθα Αριάδνη ñ Δοντάς Δημήτρης ñ Ζάππας Δημήτρης-Στέφανος ñ ñ Καλογεράκης Νικόλας ñ Λαμπροπούλου Ισιδώρα ñ Μπουκογιάννη Άννα ñ Παπαδέλλης Δημήτρης ñ ñ Πετρόπουλος Αλέξανδρος ñ Προκόβας Γιάννης ñ Σακελλαρίου Ηλίας ñ ñ Σημαντήρης Φάνης ñ Σιώρη Κατερίνα ñ Τατάζη Μαρίνα ñ Φιλιππιάδη Κασσιανή ñ ñ Χαλαμπαλάκη Ζαχαρούλα ñ Χωριανοπούλου Ύρια ñ * Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό (2016/679), περί Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (GDPR) 7

Τμήμα νηπίων N.1 με υπεύθυνη νηπιαγωγό την κ. Αγγελική Παλαιοκαστρίτου Tα ονoματεπώνυμα των νηπίων με αλφαβητική σειρά, η οποία δεν ανταποκρίνεται στη σειρά τοποθέτησης των φωτογραφιών.* ñ Βαζίκα Νιόβη ñ Γαλάνη Μαρία-Αλεξάνδρα ñ Δανοπούλου Παυλίνα ñ Εγγλέζου Άννα ñ Ζερβός Μηνάς ñ ñ Κρητικού Νεφέλη ñ Κυριακού Γιώργος ñ Λαπάκης Δημήτρης ñ Λύτρας Γιάννης-Μάριος ñ ñ Μασέλης Ιάσονας ñ Μπουχώρη Βασιλική ñ Μωρέττης Λουδοβίκος ñ Παντελεημονίτη Ιωάννα ñ ñ Παπαμαργαρίτη Άρτεμις ñ Πατηνιώτη Μαρία ñ Στρατή Ειριάννα ñ Φαρμάκης Μάρκος ñ ñ Φίλιος Δημήτρης ñ Χανιώτη Φρειδερίκη ñ Χριστοπούλου Βένια ñ * Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό (2016/679), περί Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (GDPR) 8

Τμήμα νηπίων N.2 με υπεύθυνη νηπιαγωγό την κ. Μαρίνα Παπατζανάκη Tα ονoματεπώνυμα των νηπίων με αλφαβητική σειρά, η οποία δεν ανταποκρίνεται στη σειρά τοποθέτησης των φωτογραφιών.* ñ Αλεξάκη Ελένη ñ Αλεξόπουλος Σίμωνας ñ Αλμπανίδης Δημήτρης ñ Βλάχος-Μανν Μιχάλης ñ ñ Βραχνού Δέσποινα ñ Γαδετσάκη Εύα ñ Γρηγοροπούλου Τασιάννα ñ Ζωχιού Χριστίνα ñ ñ Καραμέτος Γιάννης ñ Κλείδωνας Θεοφάνης ñ Κοκαρίδα Μάγια ñ Κυριάκης Σπύρος ñ ñ Κωνσταντή Άννα ñ Νίκας Ανδρέας ñ Παπαγεωργίου Έλια ñ Παππάς Χάρης ñ Πίτσογλου Υβόννη ñ ñ Σπυρίδη Αγγελική ñ Τερζής Νίκος ñ Τζιαβέλη Έλενα ñ * Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό (2016/679), περί Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (GDPR) 9

Τμήμα νηπίων N.3 με υπεύθυνη νηπιαγωγό την κ. Ζαφείρα Ντούλη Tα ονoματεπώνυμα των νηπίων με αλφαβητική σειρά, η οποία δεν ανταποκρίνεται στη σειρά τοποθέτησης των φωτογραφιών.* ñ Βερβερίδου Μάιρα ñ Γιαννοπούλου Αδαμαντία ñ Γκότση Ίριδα ñ Δημητρακοπούλου Ηλέκτρα ñ ñ Ζαφείρη Λένα ñ Ζαχαροπούλου Σοφία ñ Θεοχάρης Παναγιώτης ñ Καλλέ Αλίκη ñ Καραλής Γιάννης ñ ñ Κοντός Χάρης ñ Λοϊσίου Φένια ñ Μπάκας Δημήτρης ñ Μπαλκούρας Βασίλης ñ Μπότσης Δημήτρης ñ ñ Ντόντου Αθηνά ñ Παπαδάτου-Γιγάντε Μαρτίνα ñ Σκαλτσάς Αρίων ñ Τζαβάρα Αθηνά ñ ñ Τζανετής Βασίλης ñ Χαλεβελάκη Κατερίνα ñ Ψαρρή-Σιαΐνη Δανάη ñ * Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό (2016/679), περί Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (GDPR) 10

Τμήμα νηπίων N.4 με υπεύθυνη νηπιαγωγό την κ. Γιώτα Παππά Tα ονoματεπώνυμα των νηπίων με αλφαβητική σειρά, η οποία δεν ανταποκρίνεται στη σειρά τοποθέτησης των φωτογραφιών.* ñ Γερογιάννη Δέσποινα ñ Γκόνης Χρήστος ñ Γκρέκου Νικολέτα ñ Γουλιάμη Μελίνα ñ ñ Δεληγιάννης Ερρίκος ñ Καροπούλου Χριστίνα ñ Κωτσικόρη Δανάη ñ Λειβαδάρας Δημήτρης ñ ñ Λιάπη Έλλη ñ Λουκά Μάιρα ñ Μηλιάδης Δημήτρης ñ Παναγιωτόπουλος Θοδωρής ñ ñ Πατσιόγιαννης Μάνος ñ Ρήγα Αλίκη ñ Ρωπαΐτης Βαγγέλης ñ Σαβελώνα Ράνια ñ Στεφανόπουλος Αδριανός ñ ñ Τσιακάλου Δέσποινα ñ Τσουρακάκη Δήμητρα ñ Φραντζή Ραφαέλα ñ Χαϊδόγιαννος Γιώργος ñ * Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό (2016/679), περί Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (GDPR) 11

Τμήμα νηπίων N.5 με υπεύθυνη νηπιαγωγό την κ. Ναταλία Ηλιάδη Tα ονoματεπώνυμα των νηπίων με αλφαβητική σειρά, η οποία δεν ανταποκρίνεται στη σειρά τοποθέτησης των φωτογραφιών.* ñ Βερύκιου Μαυρέτα ñ Γασπαράτος Ερμής ñ Δεληγεώργη Τζίλιαν ñ Διγενής Οδυσσέας ñ ñ Κακαμούκα Φωτεινή ñ Κοντοές Ερμής ñ Κωττίδης Δημήτρης ñ Μαλάμου Νεφέλη ñ ñ Μανδηλαρά Μαργαρίτα ñ Μουπαγιτσόγλου Άννα ñ Μπιλάλη Αθηνά ñ Παπαλάμπρου Ελένη ñ ñ Σοφίας Νικηφόρος ñ Σταύρου Έλενα ñ Τζουμάκα Έρση ñ Τόγιας Γιώργος ñ Φιλιππάτου-Μικέδη Δέσποινα ñ ñ Φιλιππίδης Γιάννης ñ Φισφή Ζωή ñ Χαϊκάλη Δήμητρα ñ Χρέλιας Λευτέρης ñ * Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό (2016/679), περί Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (GDPR) 12

Το εκπαιδευτικό προσωπικό Επάνω σειρά, από αριστερά: Ανδρομάχη Κεσόγλου, Νίκος Μπάρλας, Αγγελική Παλαιοκαστρίτου, Μαρίνα Παπατζανάκη, Σιμόνη Σταυροπούλου, Μαρινάνσυ Αγγελάκη, Ντίνα Γκαραγκάνη, Κωνσταντίνα Καλιαρντά, Άσπα Αθανασιάδη, Αντιγόνη Κωνσταντακάτου, Έφη Μπογάτσα. Kάτω σειρά, από αριστερά: Μαρία Δασκαλάκη, Μαριάννα Κεκάτου, Κωνσταντίνα Πέτσικα, Ζαφείρα Ντούλη, Άνσυ Νικολοπούλου (Διευθύντρια), Αλεξάνδρα Λύκαρη, Γιώτα Παππά, Ναταλία Ηλιάδη, Τατιάνα Ζωγράφου. Το διοικητικό και το βοηθητικό προσωπικό Επάνω σειρά, από αριστερά: Μαρία Καρυτινού, Κλειώ Τσαμπροπούλου, Δώρα Γιαννούλη, Μαρία Νικόλλα, Ίλντα Ντούρο, Λιάνα Αλεξάκη. Kάτω σειρά, από αριστερά: Αιμιλία Τσάμη, Τούλα Τσιρογιάννη, Άννα Σιδηροπούλου, Άνσυ Νικολοπούλου (Διευθύντρια), Νάνσυ Νικολακοπούλου, Βάσω Χριστοδουλέα, Στέλλα Μπαντή. 13

17 ΣTOXOI ΓIA NA AΛΛAΞOYME TON KOΣMO MAΣ Στις 25 Σεπτεμβρίου 2015, στη Νέα Υόρκη, η 70η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησε την Ατζέντα 2030 - Ατζέντα για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την επίτευξη ενός καλύτερου μέλλοντος για τη Γη μας, ενός καλύτερου μέλλοντος για όλους μας. Τα 193 κράτη-μέλη των Ηνωμένων Εθνών, σε συνεργασία με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και με απλούς πολίτες, διαμόρφωσαν τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ), γνωστούς ως Sustainable Development Goals (SDGs), οι οποίοι αναφέρονται σε όλα τα παγκόσμια σύγχρονα προβλήματα και προκλήσεις. Η Ατζέντα 2030 - Ατζέντα για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη για 15 χρόνια, από το 2015 μέχρι και το 2030, προωθεί την ενσωμάτωση και των τριών διαστάσεων τής Βιώσιμης Ανάπτυξης –κοινωνική, περιβαλλοντική, οικονομική– σε όλες τις τομεακές πολιτικές, ενώ παράλληλα προάγει τη διασύνδεση και τη συνοχή των –σχετικών με τους ΣΒΑ– πολιτικών και νομοθετικών πλαισίων. 14

Σύμφωνα με αυτήν, όλοι οι ηγέτες των κρατών-μελών των Ηνωμένων Εθνών δεσμεύτηκαν για: Στόχος 1 - Μηδενική Φτώχεια Δίνουμε τέλος σε όλες τις μορφές τής φτώχειας, παντού. Στόχος 2 - Μηδενική Πείνα Δίνουμε τέλος στην πείνα, πετυχαίνουμε την επισιτιστική ασφάλεια, βελτιώνουμε τη διατροφή και τη βιώσιμη γεωργία. Στόχος 3 - Καλή Υγεία και Ευημερία Διασφαλίζουμε μια ζωή με υγεία και προάγουμε την ευημερία για όλους, σε όλες τις ηλικίες. Στόχος 4 - Ποιοτική Εκπαίδευση Διασφαλίζουμε την ελεύθερη, ισότιμη και ποιοτική εκπαίδευση, προάγοντας τις ευκαιρίες για –διά βίου– μάθηση. Στόχος 5 - Ισότητα των Φύλων Επιτυγχάνουμε την ισότητα των φύλων και τη χειραφέτηση όλων των γυναικών και των κοριτσιών. Στόχος 6 - Καθαρό Νερό και Αποχέτευση Διασφαλίζουμε τη διαθεσιμότητα και τη βιώσιμη διαχείριση τού νερού και των εγκαταστάσεων υγιεινής για όλους. Στόχος 7 - Φτηνή και Καθαρή Ενέργεια Διασφαλίζουμε την πρόσβαση σε οικονομική, αξιόπιστη, βιώσιμη και σύγχρονη ενέργεια για όλους. Στόχος 8 - Αξιοπρεπής Εργασία και Οικονομική Ανάπτυξη Προάγουμε τη διαρκή, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη, και την πλήρη και παραγωγική απασχόληση, και αξιοπρεπή εργασία για όλους. Στόχος 9 - Βιομηχανία, Καινοτομία και Υποδομές Οικοδομούμε ανθεκτικές υποδομές, προάγουμε την ανοιχτή και βιώσιμη βιομηχανοποίηση και ενθαρρύνουμε την καινοτομία. Στόχος 10 - Λιγότερες Ανισότητες Μειώνουμε την ανισότητα εντός και μεταξύ των χωρών. Στόχος 11 - Βιώσιμες Πόλεις και Κοινότητες Δημιουργούμε ασφαλείς, προσαρμοστικές βιώσιμες πόλεις και ανθρώπινους οικισμούς, χωρίς αποκλεισμούς. 15

Στόχος 12 - Υπεύθυνη Κατανάλωση και Παραγωγή Διασφαλίζουμε τη βιώσιμη κατανάλωση και μεθόδους παραγωγής. Στόχος 13 - Δράση για το Κλίμα Αναλαμβάνουμε άμεση δράση για την καταπολέμηση τής κλιματικής αλλαγή και των συνεπειών της. Στόχος 14 - Ζωή στο Νερό Προστατεύουμε και χρησιμοποιούμε με βιώσιμο τρόπο τους ωκεανούς, τις θάλασσες και τους θαλάσσιους πόρους για βιώσιμη ανάπτυξη. Στόχος 15 - Ζωή στη Στεριά Προωθούμε τη βιώσιμη χρήση των χερσαίων οικοσυστημάτων και δασών, καταπολεμούμε την ερημοποίηση, αναστρέφουμε την υποβάθμιση τού εδάφους και τής βιοποικιλότητας. Στόχος 16 - Ειρήνη, Δικαιοσύνη και Ισχυροί Θεσμοί Προάγουμε τις ειρηνικές και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνίες, παρέχουμε πρόσβαση στη δικαιοσύνη για όλους και οικοδομούμε αποτελεσματικούς θεσμούς σε όλα τα επίπεδα. Στόχος 17 - Συνεργασία για τους Στόχους Ενισχύουμε τα μέσα εφαρμογής και ανανεώνουμε την Παγκόσμια Συνεργασία για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Οι 17 Παγκόσμιοι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης είναι υπόθεση όλων μας, μικρών και μεγάλων. Θα πρέπει να στηρίζονται σε αρχές και αξίες, σε κοινό όραμα και σε στόχους, που θα τοποθετούν τους ανθρώπους και τον πλανήτη μας στο επίκεντρο των δράσεων. Δική μας ευθύνη, λοιπόν, είναι να ευαισθητοποιήσουμε –με βιωματικό τρόπο– τα παιδιά μας, με στόχο να διαμορφώσουμε τους Ενεργούς Πολίτες τού Σήμερα και τού Αύριο. Εκείνους τους Πολίτες, οι οποίοι θα εργαστούν με κέφι, με ζωντάνια, με εφευρετικότητα, με πίστη στο όραμα ότι αξίζει να συμβάλλουν στην αλλαγή τού Πλανήτη μας όχι μόνο μέχρι το 2030, αλλά και τα επόμενα χρόνια. Κι εμείς, μαζί με τα παιδιά τού Αρσακείου Νηπιαγωγείου Ψυχικού, για 5η σχολική χρονιά υλοποιούμε Στόχους, τους οποίους επιλέγουμε από τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης. 16

Σύμφωνα μάλιστα με την επίσημη, επικαιροποιημένη λίστα τού Δικτύου ASPnet Schools τής UNESCO, το Αρσάκειο Νηπιαγωγείο Ψυχικού είναι το μοναδικό Νηπιαγωγείο στον νομό Αττικής, το οποίο συγκαταλέγεται στα πιστοποιημένα ASPnet Schools, λόγω των δράσεων τις οποίες πραγματοποιεί από το 2017, με στόχο πάντα την προώθηση των 17 Παγκόσμιων Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης, για μια πιο δίκαιη, ειρηνική και –χωρίς αποκλεισμούς– ανάπτυξη. Παράλληλα, από το τρέχον σχολικό έτος, στο Πρόγραμμα Δραστηριοτήτων τού Νηπιαγωγείου εντάσσονται τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων, όπως θεσμοθετήθηκαν από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Οι Θεματικές Ενότητες, τις οποίες θα επεξεργαστούν τα προνήπια και νήπια, με τη διακριτική καθοδήγηση των νηπιαγωγών τους, είναι οι εξής τέσσερες: ñ Ζω καλύτερα - Ευ ζην (Υγεία και Διατροφή) ñ Φροντίζω το Περιβάλλον (Οικολογία και Ανακύκλωση) ñ Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ - Κοινωνική Συναίσθηση και Ευθύνη (Ανθρώπινα Δικαιώματα) ñ Δημιουργώ και Καινοτομώ - Δημιουργική Σκέψη και Πρωτοβουλία (STEM/Εκπαιδευτική Ρομποτική). Στόχος μας είναι η ανάπτυξη και η καλλιέργεια δεξιοτήτων, οι οποίες –σύμφωνα με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ)– κατηγοριοποιούνται στους εξής τέσσερις Κύκλους Δεξιοτήτων: ñ Δεξιότητες τού 21ου αιώνα (4Cs) ñ Δεξιότητες Ζωής ñ Δεξιότητες τού Νου ñ Δεξιότητες τής Τεχνολογίας, τής Μηχανικής και τής Επιστήμης. Στις επόμενες σελίδες τού εντύπου (από τη σελ. 20 έως και τη σελ. 43) θα διαβάσετε –σε περιλήψεις– τις δραστηριότητες τις οποίες υλοποίησαν τα παιδιά τού Νηπιαγωγείου μας, την τρέχουσα σχολική χρονιά, στο πλαίσιο των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων, σε επιλεγμένους Στόχους από τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης. 17

Συγκεκριμένα:  Στο πλαίσιο τού Εργαστηρίου Δεξιοτήτων - Οικολογία και Ανακύκλωση, τα παιδιά τού τμήματος προνηπίων Π.1, με υπεύθυνη νηπιαγωγό την Έφη Μπογάτσα, υλοποίησαν δραστηριότητες, σύμφωνα με τον Στόχο 12 - Υπεύθυνη Κατανάλωση και Παραγωγή.  Στο πλαίσιο τού Εργαστηρίου Δεξιοτήτων - Υγεία και Διατροφή, τα παιδιά τού τμήματος προνηπίων Π.2, με υπεύθυνη νηπιαγωγό την Κωνσταντίνα Πέτσικα, υλοποίησαν δραστηριότητες, σύμφωνα με τον Στόχο 2 - Μηδενική Πείνα, τον Στόχο 3 - Καλή Υγεία και Ευημερία, τον Στόχο 6 - Καθαρό Νερό και Αποχέτευση και τον Στόχο 12 - Υπεύθυνη Κατανάλωση και Παραγωγή.  Στο πλαίσιο τού Εργαστηρίου Δεξιοτήτων - Υγεία και Διατροφή, τα παιδιά τού τμήματος προνηπίων Π.3, με υπεύθυνη νηπιαγωγό την Αλεξάνδρα Λύκαρη, υλοποίησαν δραστηριότητες, σύμφωνα με τον Στόχο 3 - Καλή Υγεία και Ευημερία.  Στο πλαίσιο τού Εργαστηρίου Δεξιοτήτων - Οικολογία και Ανακύκλωση, τα παιδιά τού τμήματος προνηπίων Π.4, με υπεύθυνη νηπιαγωγό την Μαρινάνσυ Αγγελάκη, υλοποίησαν δραστηριότητες, σύμφωνα με τον Στόχο 3 - Καλή Υγεία και Ευημερία, τον Στόχο 12 - Υπεύθυνη Κατανάλωση και Παραγωγή και τον Στόχο 13 - Δράση για το Κλίμα.  Στο πλαίσιο τού Εργαστηρίου Δεξιοτήτων - Υγεία και Διατροφή, τα παιδιά τού τμήματος νηπίων Ν.1, με υπεύθυνη νηπιαγωγό την Αγγελική Παλαιοκαστρίτου, υλοποίησαν δραστηριότητες, σύμφωνα με τον Στόχο 2 - Μηδενική Πείνα, τον Στόχο 3 - Καλή Υγεία και Ευημερία, και τον Στόχο 10 - Λιγότερες Ανισότητες.  Στο πλαίσιο τού Εργαστηρίου Δεξιοτήτων - Υγεία και Διατροφή, τα παιδιά τού τμήματος νηπίων Ν.2, με υπεύθυνη νηπιαγωγό την Μαρίνα Παπατζανάκη, υλοποίησαν δραστηριότητες, σύμφωνα με τον Στόχο 2 - Μηδενική Πείνα και τον Στόχο 3 - Καλή Υγεία και Ευημερία.  Στο πλαίσιο τού Εργαστηρίου Δεξιοτήτων - Οικολογία και Ανακύκλωση, τα παιδιά τού τμήματος νηπίων Ν.3, με υπεύθυνη νηπιαγωγό την Ζαφείρα Ντούλη, υλοποίησαν δραστηριότητες, σύμφωνα με τον Στόχο 13 - Δράση για το Κλίμα και τον Στόχο 15 - Ζωή στη Στεριά.  Στο πλαίσιο τού Εργαστηρίου Δεξιοτήτων - Υγεία και Διατροφή, τα παιδιά τού τμήματος νηπίων Ν.4, με υπεύθυνη νηπιαγωγό την Γιώτα Παππά, υλοποίησαν δραστηριότητες, σύμφωνα με τον Στόχο 2 - Μηδενική Πείνα. 18

 Στο πλαίσιο τού Εργαστηρίου Δεξιοτήτων - Οικολογία και Ανακύκλωση, τα παιδιά τού τμήματος νηπίων Ν.5, με υπεύθυνη νηπιαγωγό την Ναταλία Ηλιάδη, υλοποίησαν δραστηριότητες, σύμφωνα με τον Στόχο 12 - Υπεύθυνη Κατανάλωση και Παραγωγή και τον Στόχο 13 - Δράση για το Κλίμα.  Στο πλαίσιο τού Εργαστηρίου Δεξιοτήτων - Ανθρώπινα Δικαιώματα, τα παιδιά των 4 τμημάτων προνηπίων και των 5 τμημάτων νηπίων, με υπεύθυνη νηπιαγωγό την Τατιάνα Ζωγράφου, υλοποίησαν δραστηριότητες, σύμφωνα με τον Στόχο 10 - Λιγότερες Ανισότητες και τον Στόχο 16 - Ειρήνη, Δικαιοσύνη και Ισχυροί Θεσμοί.  Στο πλαίσιο τού Εργαστηρίου Δεξιοτήτων - STEM/Εκπαιδευτική Ρομποτική, τα παιδιά των 4 τμημάτων προνηπίων και των 5 τμημάτων νηπίων, με υπεύθυνη νηπιαγωγό την Κωνσταντίνα Καλιαρντά, υλοποίησαν δραστηριότητες, σύμφωνα με τον Στόχο 4 - Ποιοτική Εκπαίδευση. Τα παιδιά μας –με τη διακριτική καθοδήγηση και την υποστήριξη των νηπιαγωγών τους– εκφράζουν τις ανησυχίες τους, υλοποιούν τις ιδέες τους, ενώνουν τη φωνή τους και γίνονται αναπόσπαστο κομμάτι μιας παγκόσμιας συλλογικής συνείδησης, σχετικά με την επίτευξη ενός καλύτερου μέλλοντος για τον Πλανήτη μας. Και όπως –χαρακτηριστικά– αναφέρει ο Antonio Manuel de Oliveira Guterres, Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του για το 2022: «Η εποχή τής μεγάλης δυσκολίας αποτελεί, επίσης, την εποχή τής μεγάλης ευκαιρίας. Για να ενωθούμε με αλληλεγγύη. Για να ενωθούμε πίσω από λύσεις που υπάρχουν για όλους. Για να προχωρήσουμε μπροστά –μαζί– με ελπίδα, γι’ αυτό που η ανθρώπινη οικογένειά μας μπορεί να καταφέρει. Μαζί, ας κάνουμε την ανάκαμψη, την υπόσχεση μας για το 2022. Για τους ανθρώπους, τον πλανήτη, την ευημερία». Άνσυ Νικολοπούλου-Μπουργιώτη Διευθύντρια τού Aρσακείου Nηπιαγωγείου Ψυχικού 19

Το σχολικό έτος 2021-2022, τα παιδιά τού θαν να διακρίνουν και να εντοπίζουν το σήμα τής ανακύκλω- τμήματος προνηπίων Π.1 ασχολήθηκαν σης στις συσκευασίες, δημιούργησαν αφίσα με μήνυμα για με την Ανακύκλωση και υλοποίησαν το συμμετοχή, για συνεργασία, για ατομική ευθύνη και για προ- Πρόγραμμα Η ζωή χωρίς σκουπίδια: σπάθεια από τον καθένα μας, ώστε να έρθει η αλλαγή που Μείωση, Επαναχρησιμοποίηση, Ανα- χρειάζεται για να σωθεί ο πλανήτης μας. κύκλωση, στο πλαίσιο τού Εργαστη- Τα παιδιά έφεραν από το σπίτι τους ανακυκλώσιμα υλικά, τα ρίου Δεξιοτήτων (ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Φροντίζω το Περι- οποία έριξαν στον μπλε κάδο, στο προαύλιο τού Νηπιαγω- βάλλον - ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ: Οικολογία). γείου μας. Έμαθαν τι μπορούν να πετούν και τι όχι στον μπλε Το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα εντάσσεται στον Στόχο 12, κάδο τής τάξης, και να ενδιαφέρονται ώστε να γίνεται σωστά από τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυ- η ανακύκλωση μέσα στην τάξη μας. ξης, όπως αυτοί ορίστηκαν στη Συνέλευση των Ηνωμένων Δημιούργησαν αυτοσχέδια, πρωτότυπα παιχνίδια, όπως παι- Εθνών, τον Σεπτέμβριο τού 2015. Ο Στόχος 12 - Υπεύθυνη χνίδια μνήμης με εικόνες σχετικές με την ανακύκλωση, καθώς Κατανάλωση και Παραγωγή επιδιώκει, έως το 2030, την και εικαστικές δημιουργίες με ανακυκλώσιμα υλικά, όπως ουσιαστική μείωση τής παραγωγής αποβλήτων μέσω τής πρό- χαρτόνια και καπάκια. ληψης, τής μείωσης, τής ανακύκλωσης και τής επαναχρησιμο- Με έμπνευση από ανακυκλώσιμα υλικά, ήρθαν σε επαφή –με ποίησης (12.5). Επίσης, επιδιώκει να διασφαλίσει ότι όλοι οι παιγνιώδη τρόπο– με προμαθηματικές έννοιες, όπως ταξινό- άνθρωποι θα έχουν, παντού, την απαραίτητη ενημέρωση και μηση, σειροθέτηση, σύγκριση συνόλων (πολλά-λίγα). ευαισθητοποίηση –σχετικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη και έναν Τέλος, από ανακυκλώσιμα υλικά –με χαρτόνια και καπάκια– τρόπο ζωής– σε αρμονία με τη φύση (12.8). δημιούργησαν τα πασχαλινά τους καλάθια. Τα παιδιά τού τμήματος ήρθαν σε επαφή με την έννοια και τη Στόχος τού Προγράμματος ήταν να ενημερώσει και να ευαι- διαδικασία τής Ανακύκλωσης, με τα ανακυκλώσιμα και μη σθητοποιήσει τα παιδιά, σχετικά με την Ανακύκλωση, ως ένα υλικά, καθώς και με τα διαφορετικά είδη κάδων ανακύκλω- σημαντικό βήμα για να βοηθήσουμε όλοι μαζί τον πλανήτη σης. Έμαθαν να ξεχωρίζουν τα ανακυκλώσιμα υλικά σε κατη- μας. γορίες (πλαστικό, γυαλί, χαρτί, αλουμίνιο, λευκοσίδηρος) και Η διαμόρφωση περιβαλλοντικής συνείδησης από μικρή είδαν πώς αυτά καταλήγουν στο εργοστάσιο τής ανακύκλω- ηλικία και η υιοθέτηση θετικών στάσεων διαμορφώνουν σης και αποτελούν την πρώτη ύλη για τη δημιουργία νέων Ενεργούς Πολίτες, οι οποίοι θα συμμετέχουν στη βελτίωση προϊόντων. τού περιβάλλοντος και των συνθηκών ζωής, για τον εαυτό Παρακολούθησαν το Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Αγωγής τους, για την κοινωνία, για τον πλανήτη. Ο πλανήτης εκπέμπει SOS, από την Ομάδα Εκπαιδευτικών Το ζητούμενο είναι να γίνει η Ανακύκλωση - τρόπος ζωής, και Πολιτιστικών Προγραμμάτων «Παίδων Πολιτεία», κατά τη ώστε να προστατεύσουμε το περιβάλλον και την υγεία μας, διάρκεια τού οποίου ενημερώθηκαν για τη ρύπανση τού φυ- καθώς και να διασφαλίσουμε τη βιώσιμη ανάπτυξη των μελ- σικού περιβάλλοντος, για τις συνέπειες τής ρύπανσης στον λοντικών γενεών, στο πλαίσιο τής αειφορίας. πλανήτη, καθώς και για τα πολλαπλά οφέλη τής Aνακύκλω- σης. Έφη Μπογάτσα Μέσα από δράσεις και βιωματικά παιχνίδια στην τάξη, τα παι- διά ενημερώθηκαν για τη σημασία τής Ανακύκλωσης, έμα- υπεύθυνη νηπιαγωγός 20 τού τμήματος προνηπίων Π.1

21

Η σωστή διατροφή είναι συνυφασμένη με την σωστή λειτουργία τού οργανισμού μας. Διαβάσαμε σχετικά βιβλία, καλή υγεία τού ανθρώπου. Τα παιδιά, από αναζητήσαμε εικόνες και παρακολουθήσαμε σε βίντεο «Το ταξίδι τής πολύ μικρά, είναι σημαντικό να μαθαίνουν τα τροφής». Δηλαδή, τη λειτουργία τού πεπτικού συστήματος. «μυστικά» τής διατροφής και το πόσο σημα- Η σωματική υγεία μας, όμως, εκτός από την ισορροπημένη δια- ντικά είναι –αυτά τα «μυστικά»– για τη σωστή τροφή, απαιτεί και τη σωματική άσκηση. Με την ευκαιρία αυτή, ανάπτυξή τους. γυμναστήκαμε και διασκεδάσαμε, δίνοντας έμφαση στη συστημα- Με αφορμή τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων, τική άσκηση, η οποία είναι πολύ σημαντική εάν θέλουμε να είμα- τα οποία εντάχθηκαν το τρέχον σχολικό έτος στε υγιείς. στο Πρόγραμμα Δραστηριοτήτων τού Νη- – Οι διατροφικές συνήθειες είναι ίδιες σε όλες τις χώρες τού κόσμου; πιαγωγείου μας, τα παιδιά συμμετείχαν στο – Έχουν όλα τα παιδιά αντίστοιχες τροφές στο ημερήσιο διατροφικό τους Εργαστήριο - Υγεία και Διατροφή, με τίτ- λο «Μέτρο, Ποικιλία, Κίνηση, Ευεξία» (ΘΕ- πρόγραμμα; ΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Ζω καλύτερα - Ευ ζην). – Πώς οι διατροφικές συνήθειες καθορίζονται από τον κάθε πολιτισμό; Ξεκινήσαμε, ζητώντας από τα παιδιά να ζωγρα- – Ποια είναι τα διαθέσιμα τρόφιμα κάθε χώρας, κάθε πόλης, κάθε χωριού; φίσουν το πιάτο με το αγαπημένο τους φαγητό. – Το νερό είναι κάτι δεδομένο για όλα τα νοικοκυριά, παγκοσμίως; Στη συνέχεια, προχωρήσαμε στη δημιουργία Αυτά ήταν μερικά από τα ερωτήματα που τέθηκαν από τα παιδιά. τού Ιστογράμματος τής Διατροφής, όπου τα Με μια «βόλτα» σε βιβλία και σε εκπαιδευτικό ψηφιακό υλικό, λύ- παιδιά –μέσα από τον …καταιγισμό των ιδεών θηκαν όλες οι απορίες. Τα παιδιά γνώρισαν διαφορετικούς πολιτι- που είχαν– εκφράστηκαν, συζήτησαν και απο- σμούς, τις διατροφικές συνήθειές τους και τα τρόφιμα που απαρτί- τύπωσαν τις προϋπάρχουσες γνώσεις τους. ζουν το καθημερινό τραπέζι κάθε οικογένειας, ανάλογα με την πε- Έπειτα, με τη βοήθεια τής νηπιαγωγού τους, ριοχή στην οποία ζει. κατέγραψαν αυτά που ήθελαν να μάθουν. Το γεγονός, στο οποίο στάθηκαν όλα τα παιδιά τής τάξης μας και το Μιλήσαμε για τις διατροφικές συνήθειες των οποίο τα εντυπωσίασε ιδιαίτερα, ήταν το ότι οι άνθρωποι –σε πολ- παιδιών και για τα «μυστικά» τής σωστής δια- λές περιοχές τού κόσμου– βρίσκουν με μεγάλη δυσκολία το νερό τροφής. Δημιουργήσαμε τις Ομάδες των Τροφών –τοποθετώντας που καθημερινά χρειάζονται. Το νερό, αυτό το τόσο πολύτιμο αγα- την κάθε μία ομάδα στο δικό της «σπιτάκι» και ολοκληρώσαμε τη θό για κάθε ανθρώπινο οργανισμό. συγκεκριμένη δραστηριότητα, με τη δημιουργία τής Πυραμίδας Το Πρόγραμμα, που υλοποιήσαμε, συνδέεται με τους 17 Παγκό- τής Μεσογειακής Διατροφής. Παράλληλα, με τη χρήση τού δια- σμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, τους οποίους έχει θέσει δραστικού πίνακα τού Νηπιαγωγείου μας, κάθε παιδί δημιούργησε ο ΟΗΕ για την αειφόρο ανάπτυξη, μέχρι το 2030. το δικό του ημερήσιο και ισορροπημένο Πρόγραμμα Διατροφής. Συμμετείχαμε σε δράσεις, οι οποίες είχαν σχέση με 4 Στόχους: Τα παιδιά έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για να εμπλουτίσουν τις ñ Την Μηδενική Πείνα - Στόχος 2 γνώσεις τους. ñ Την Καλή Υγεία και Ευημερία - Στόχος 3 Συνεχίσαμε, συζητώντας πόσο σημαντικό είναι να καταναλώνουμε ñ Το Καθαρό Νερό και Αποχέτευση - Στόχος 6 τα φρούτα και τα λαχανικά τής κάθε εποχής, και πώς αυτό επηρεά- ñ Την Υπεύθυνη Κατανάλωση και Παραγωγή - Στόχος 12 ζει τόσο την υγεία μας όσο και την προστασία τού Πλανήτη μας. Η συμμετοχή αυτή μας γέμισε χαρά, μας έδωσε ιδιαίτερες γνώσεις Ζωγραφίσαμε τα φρούτα τού φθινοπώρου και σύνθημά μας έγινε και μας πρόσφερε μία πολύτιμη φιλοσοφία ζωής! η φράση: «Τρώω φρούτα εποχής, για να είναι ο πλανήτης υγιής!». Το θέμα τής διατροφής, μιας και συνδέεται με τη σωματική υγεία, μας Κωνσταντίνα Πέτσικα οδήγησε στην αναζήτηση πληροφοριών για το σώμα μας και για τη υπεύθυνη νηπιαγωγός 22 τού τμήματος προνηπίων Π.2

23

Κατά τη διάρκεια τού σχολικού έτους, τα ñ Να κατανοήσουν την αναγκαιότητα τού κάθε γεύματος σε παιδιά τού τμήματος προνηπίων Π.3 συμ- όλη τη διάρκεια τής ημέρας για την κάλυψη των αναγκών μετείχαν στο –εγκεκριμένο από το Ινστιτού- τους, τόσο στη σωματική τους ανάπτυξη, όσο και στην πνευ- το Εκπαιδευτικής Πολιτικής– Πρόγραμμα ματική τους απόδοση. Αγωγής Υγείας «Μέτρο, Ποικιλία, Κίνηση, Ευεξία», τού Βιωματικού Σχολείου (Quality ñ Να συνειδητοποιήσουν τη βιολογική διάσταση τού φαγη- Net). Το συγκεκριμένο Πρόγραμμα εντάσ- τού, μέσα από τη μελέτη τού πεπτικού συστήματος τού σεται στη Θεματική Ενότητα Ζω καλύτερα - Ευ ζην, των Εργα- ανθρώπου και μέσα από τη διαδικασία τής πέψης των τροφών. στηρίων Δεξιοτήτων 21+. Σκοπός τού Προγράμματος ήταν η διατροφική εκπαίδευση των ñ Να αποκτήσουν τη συνήθεια τής τακτικής άσκησης και να παιδιών και η καλλιέργεια θετικών στάσεων και συνηθειών, συνειδητοποιήσουν τα οφέλη τής σωματικής δραστηριότη- που αφορούν στη διατροφή και τη σωματική δραστηριότητα. τας, ως μέρος μιας υγιεινής ζωής. Τα παιδιά, υλοποιώντας το Πρόγραμμα, ασχολήθηκαν διεξο- δικά με τον Στόχο 3 - Καλή Υγεία και Ευημερία, από τους ñ Να έρθουν σε επαφή με την κοινωνιολογική και την πολιτιστι- 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, τους κή διάσταση τής διατροφής, να αποφεύγουν τη σπατάλη των οποίους έχει εγκρίνει ο ΟΗΕ στην Ατζέντα 2030, για τη Βιώσιμη τροφίμων και –γνωρίζοντας τις διατροφικές ιδιαιτερότητες των Ανάπτυξη. άλλων λαών τής γης– να τις σεβαστούν και να τις αποδεχτούν. Η Διατροφή ήταν ένα από τα θέματα συζήτησης που απασχό- λησε τα παιδιά από την αρχή κιόλας τής σχολικής τους πραγ- Παράλληλα, συνδέοντας τη διατροφή με το περιβάλλον, τα ματικότητας, καθώς κάθε ημέρα ξεκινούσε με το πρόγευμα, προνήπια έμαθαν γιατί είναι σημαντικό να μην προτιμούν τις βασική προϋπόθεση για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στις επεξεργασμένες και συσκευασμένες τροφές, να μειώνουν ή να απαιτήσεις των δραστηριοτήτων τού Νηπιαγωγείου μας. ανακυκλώνουν τα απορρίμματα που προέρχονται από τα συ- Τα παιδιά άρχισαν να συζητούν για τις διατροφικές τους συνή- σκευασμένα τρόφιμα, δίνοντας –έτσι– τη σκυτάλη στο επόμενο θειες και για το πόσο αυτές επηρεάζουν την ενέργεια και τη φυ- θέμα για διερεύνηση και επεξεργασία, σχετικά με τη Θεματική σική τους κατάσταση. Ενότητα Φροντίζω το περιβάλλον. Συνέλεξαν βιβλία, σχετικά με τη Διατροφή, για να έχουν τις απα- Όταν ο κύκλος των εμπειριών και των γνώσεων για τη Διατρο- ραίτητες πληροφορίες που χρειάζονταν. Επιπλέον, μέσα από φή ολοκληρώθηκε, τα παιδιά –παγιώνοντας τις καλές διατρο- κατάλληλα σχεδιασμένο, οργανωμένο και προσαρμοσμένο φικές τους συνήθειες– είναι πλέον έτοιμα να μεταφέρουν τη –στο ηλικιακό επίπεδο, αλλά και στις ιδιαίτερες ανάγκες τής ομά- γνώση τους –ως βίωμα– εμπνέοντας, ευαισθητοποιώντας, κι- δας– υλικό, και μέσα από ευχάριστες βιωματικές, διαθεματικές, νητοποιώντας, αφυπνίζοντας μια μεγαλύτερη ή μικρότερη κοι- ομαδικές και ατομικές δραστηριότητες, φύλλα εργασίας, οπτικό νότητα (όπως είναι η οικογένεια, το σχολείο, η γειτονιά) προ- και ακουστικό υλικό, καθώς και διαδραστικά παιχνίδια μέσω κειμένου να επηρεάσουν στην επιλογή των υγιεινότερων τού υπολογιστή, το ταξίδι τής Υγιεινής Διατροφής ξεκίνησε. τροφών και στην απόκτηση συνηθειών υγιεινής διατροφής Με αφετηρία το Νηπιαγωγείο, τα παιδιά μας κατάφεραν: και ζωής που θα τους ακολουθούν σε όλη τους τη ζωή, με ñ Να γνωρίσουν τις διαφορετικές Ομάδες Τροφών που είναι σκοπό να γίνουν συνειδητοποιημένοι Αυριανοί Πολίτες και απαραίτητες σε μια ισορροπημένη διατροφή και τα θρεπτικά Υπεύθυνοι Καταναλωτές. συστατικά που περιέχονται στις τροφές αυτές. Για τη φετινή σχολική χρονιά, το ταξίδι τής Υγιεινής Διατρο- ñ Να ακολουθούν ένα διατροφικό πρότυπο, με βάση την φής τελειώνει κάπου εδώ. Οι ταξιδιώτες έφτασαν στο τέρμα Πυραμίδα τής Μεσογειακής Διατροφής, που αφορά στα τού προορισμού τους. παιδιά και στις διατροφικές τους ανάγκες, και στο να μάθουν Αλλά –στην πραγματικότητα– έφτασαν στην αρχή, καθώς το να κάνουν πιο υγιεινές επιλογές στην καθημερινότητά τους. ταξίδι τής Υγιεινής Διατροφής συνεχίζεται για όσο θα ζούμε! 24 Αλεξάνδρα Λύκαρη υπεύθυνη νηπιαγωγός τού τμήματος προνηπίων Π.3

25

Στο πλαίσιο τού Εργαστηρίου Δεξιοτήτων, με Καθημερινά, τα παιδιά ...ενίσχυαν τη Γωνιά τής Ανακύκλωσης με θέμα την ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ - Φροντίζω το Περιβάλ- αντικείμενα «άχρηστα» που έφερναν από το σπίτι τους, τα οποία λον, τη φετινή σχολική χρονιά ασχοληθήκαμε –όμως– μεταμορφώνονταν σε ουσιαστικής σημασίας φροντίδα για –μεταξύ άλλων– συστηματικά με το Πρόγραμμα το περιβάλλον. Η Ζωή Χωρίς Σκουπίδια: Μείωση, Επανα- Με αφορμή τη συγκέντρωση ανακυκλώσιμων υλικών, δημιουργή- χρησιμοποίηση, Ανακύκλωση, το οποίο εί- σαμε μία ομαδική εργασία με επαναχρησιμοποιούμενα υλικά. ναι εγκεκριμένο από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτι- Στην προσπάθειά μας να δημιουργήσουμε μια ρουτίνα για να εσωτε- κής Πολιτικής. Επικεντρωθήκαμε σε θέματα ρικεύσουμε –με ρυθμικό τρόπο– όλη τη νέα γνώση, τα παιδιά διδά- σχετικά με τη ρύπανση τού περιβάλλοντος, κα- χθηκαν από τη νηπιαγωγό τους το τραγούδι Τον Πλανήτη μου Αγα- θώς και στους τρόπους με τους οποίους μπο- πώ (στίχοι, μουσική: Μ. Αγγελάκη), εμπνευσμένο από την Ανακύ- ρούμε να προστατέψουμε τον πλανήτη από δυ- κλωση. Τα παιδιά, μέσα από το μήνυμα τού τραγουδιού, είχαν την σάρεστες συνέπειες. Στους τρόπους με τους ευκαιρία να εμπεδώσουν τις νέες πληροφορίες και να επαναλαμβά- οποίους θα μπορούσαμε να προλάβουμε ζη- νουν τα υλικά που μπορούμε να ανακυκλώνουμε. Ηχογραφήσαμε μιογόνες εξελίξεις στην υγεία τού γαλάζιου το τραγούδι μέσα στην τάξη μας και καμαρώσαμε για τις φωνές μας, πλανήτη μας, η «υγεία» τού οποίου –φυσικά– σαν να είμαστε πραγματικοί τραγουδιστές. συνδέεται άρρηκτα με τη δική μας υγεία. Επεκτείναμε τη συγκεκριμένη δραστηριότητα, αποτυπώνοντας τους Συζητήσαμε, εκτενώς, στον «κύκλο» τής τάξης στίχους τού τραγουδιού –εικαστικά– με μαρκαδόρους και χαρτόνια. μας, για το τι σημαίνει περιβάλλον και τι το Καθοριστικής σημασίας ήταν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα τού Μου- απαρτίζει. Είδαμε φωτογραφίες από δάση που σείου Πειραμάτων, στο οποίο συμμετείχαμε. Μέσα από βιωματικές καίγονται και από πάγους που λιώνουν, λόγω τής αύξησης τής μέσης δραστηριότητες, τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να αντιληφθούν την θερμοκρασίας τού πλανήτη μας. Είδαμε φωτογραφίες από χωματερές αξία τής Ανακύκλωσης και να δουν πώς φτιάχνεται το ανακυκλω- τής χώρας μας, με ατελείωτες εκτάσεις σκουπιδιών. Είδαμε φωτογρα- μένο χαρτί. Έπλασαν τον χαρτοπολτό, τον οποίο έφτιαξαν με τη φίες από τον υπέροχο βυθό, με τα ζώα τής θάλασσας να μπερδεύο- βοήθεια των εμψυχωτών και τον άφησαν να στεγνώσει. Τις επόμενες νται με τις διάφανες σακούλες σκουπιδιών που είχαν –από λάθος– ημέρες, κάθε παιδί ζωγράφισε το κομμάτι τού ανακυκλωμένου χαρ- βρεθεί μέσα στο νερό. Οι ιδέες των παιδιών, για το πώς μπορούμε να τιού που είχε πλάσει και το πήρε στο σπίτι του για να διακοσμήσει το προστατεύσουμε τον πλανήτη μας, ήταν πολλές και ενδιαφέρουσες. δωμάτιό του. Αναφερθήκαμε –μέσα από τις δράσεις μας– σε 3 Στόχους από Τέλος, πήγαμε στην Πύλη Β τού Σχολείου και είδαμε τους υπεύθυ- τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, οι οποίοι νους την ώρα που τοποθετούσαν στο φορτηγό τους τις σακούλες με έχουν τεθεί από τα Ηνωμένα Έθνη. Πιο συγκεκριμένα, οι δράσεις τα καπάκια που είχαμε συγκεντρώσει στο Νηπιαγωγείο μας. μας για την Ανακύκλωση είχαν άμεση σχέση με: Οι γνώσεις και οι προσπάθειες για την προστασία τού Περιβάλλο- ñ Την Καλή Υγεία και Ευημερία - Στόχος 3 ντος δεν σταματούν ποτέ. Αρκεί η ελάχιστη καθημερινή μέριμνα, για ñ Την Υπεύθυνη Κατανάλωση και Παραγωγή - Στόχος 12 να δώσουμε νέα πνοή στον πλανήτη μας. ñ Την Δράση για το Κλίμα - Στόχος 13 Με το δικό μας παράδειγμα, ας βοηθήσουμε τα παιδιά μας –το μέλ- Εστιάσαμε στη δυνατότητα που έχουμε να ξεχωρίζουμε τα απορρίμ- λον τού πλανήτη μας– να αντιληφθούν τους κινδύνους που ελλο- ματά μας σε κατηγορίες, καθώς κάποια από τα άχρηστα υλικά μπο- χεύουν στη Γη, καθώς και την ανάγκη να την προστατεύσουμε, όπως ρούν να επαναχρησιμοποιηθούν. Μάθαμε ότι η διαδικασία αυτή λέ- και όσο μπορούμε. γεται ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ και αναζητήσαμε τα υλικά εκείνα τα οποία μπο- ρούν να ανακυκλωθούν. Τοποθετήσαμε μέσα στην τάξη μας διαφο- Μαρινάνσυ Αγγελάκη ρετικούς κάδους, προκειμένου να μπορέσουν τα παιδιά να φέρουν υλικά αντίστοιχα με εκείνα που μπορούν να ανακυκλωθούν. υπεύθυνη νηπιαγωγός Η ανταπόκρισή τους ήταν άμεση! τού τμήματος προνηπίων Π.4 26

27

Το ταξίδι τής σχολικής χρονιάς που ξεκίνησε που περπατούν χιλιόμετρα με τα πόδια για να πάνε στο σχολείο ή τον Σεπτέμβριο, στο τμήμα νηπίων Ν.1 τού Αρ- σε κάποια ιατρική δομή... σακείου Νηπιαγωγείου Ψυχικού, είχε πολλές Η ανισότητα στο πλήρες μεγαλείο της! περιπέτειες και πολλές γνώσεις! –Πώς θα μπορέσουμε να γεφυρώσουμε αυτό το χάσμα; Είχε δυσκολίες και ομορφιές, είχε εκπλήξεις –Με ποιους τρόπους θα μπορέσουμε να βρούμε λύση στους προβλημα- πρωτόγνωρες και φανταστικές. Όλα, δηλαδή, τα συστατικά που έχει ένα ταξίδι για να μπο- τισμούς μας; ρέσει να μείνει αξέχαστο... Ορμώμενοι από τα παραπάνω ερωτήματα, περιγράψαμε τα προσω- Με πυξίδα την ΑΓΑΠΗ, την ΦΙΛΙΑ και την ΣΥΝΕΡ- πικά μας βιώματα, ανταλλάξαμε τις πληροφορίες που αντλήσαμε ΓΑΣΙΑ, ΣΥΝταξιδέψαμε σε νέα πέλαγα, φορώ- μέσα από σχετικά βιβλία, περιοδικά και αφίσες, πλοηγηθήκαμε –με ντας πάντα τη μάσκα μας υπεύθυνα και προ- τους γονείς μας– στο διαδίκτυο, παρακολουθήσαμε επιλεγμένα σεκτικά –σαν σούπερ ήρωες– ενάντια στον βίντεο στον διαδραστικό πίνακα τού Νηπιαγωγείου μας και οργα- COVID-19 και τα μπανανικά χαμογελαστά μας νώσαμε ένα σύνολο δράσεων, οι οποίες κάλυψαν –ολιστικά– τους μάτια, για να έχει το ταξίδι μας ούριο άνεμο. τομείς ανάπτυξης των παιδιών και τα βοήθησαν: Πρώτος σταθμός τού ταξιδιού μας ήταν τα ñ Να γνωρίσουν τα βασικά στοιχεία τής υγιεινής και τής ισορροπη- Εργαστήρια Δεξιοτήτων, νέος τόπος για όλους μας και παιδιά και εκπαιδευτικούς, νέα μένης διατροφής, και να τα εφαρμόζουν στη ζωή τους. πρόκληση για να τον εξερευνήσουμε... ñ Να κατανοήσουν τις βιολογικές και τις κοινωνικές διαστάσεις τού Και όταν αράξαμε στο λιμάνι του, διαπιστώσα- με πως η διαμονή μας αναμενόταν να είναι ευχάριστη και διασκε- φαγητού (ενεργειακή ισορροπία). δαστική. Χρειαζόμασταν –μόνο– να έχουμε κριτικό βλέμμα, δη- ñ Να γνωρίσουν τη διαδικασία τής κομποστοποίησης και να την μιουργική σκέψη, ομαδικό πνεύμα για να βουτήξουμε βαθιά σε ένα από τα θέματά του και να το κατακτήσουμε. εφαρμόζουν στον καφέ κάδο τής περιοχής τους. Επιλέξαμε τη ΘEMATIKH ENOTHTA Ζω καλύτερα - Ευ ζην, με YΠO- ñ Να συνειδητοποιήσουν τη σημασία τής φυσικής άσκησης στην ΘEMATIKH ENOTHTA τη Διατροφή και συγκεκριμένα το Πρόγραμ- μα: Μέτρο, Ποικιλία, Κίνηση και Ευεξία. υγεία τού σώματος και τού νου. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής, στις 16 Οκτωβρίου ñ Να βοηθήσουν με την «Πράξη Αγάπης» των Χριστουγέννων και και τη συζήτηση που είχαμε στην παρεούλα μας, διαπιστώσαμε ότι –μολονότι διανύουμε τον 21ο αιώνα, όπου η τεχνολογία έχει πα- τού Πάσχα, τα παιδιά που έχουν ανάγκη για φαγητό, καθαρό νε- ρουσιάσει τεράστια άλματα και ο πολιτισμός γράφει την εξέλιξή του ρό και ιατρική περίθαλψη, και να κινητοποιήσουν και άλλους στις σελίδες τής ιστορίας τού ανθρώπου– η πρωταρχική αξία τής ανθρώπους για να κάνουν το ίδιο. Διατροφής και το δικαίωμα στην Υγεία, δυστυχώς, δεν είναι αυτο- Μέσα από το δημιουργικό αυτό ταξίδι, προσεγγίσαμε 3 Στόχους, νόητα στον κόσμο που ζούμε. από τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης Στις δυτικές χώρες το φαγητό περισσεύει και –χωρίς τύψεις ή ενο- τού ΟΗΕ, οι οποίοι είναι οι εξής: χές– πετιέται στους κάδους των απορριμμάτων. Η υπερκατανάλωση ñ Στόχος 2 - Μηδενική Πείνα τυποποιημένων ειδών τροφής που στερούνται βιταμινών και θρε- ñ Στόχος 3 - Καλή Υγεία και Ευημερία πτικών συστατικών είναι καθημερινή συνήθεια, ενώ –ταυτόχρονα– ñ Στόχος 10 - Λιγότερες Ανισότητες στις χώρες τού τρίτου κόσμου, η τροφή και το καθαρό νερό υπο- Το ταξίδι μας ολοκληρώθηκε στις 7 Απριλίου και, με αφορμή την λείπονται, και η πείνα θερίζει ανθρώπινες ζωές... Παγκόσμια Ημέρα Υγείας, τα παιδιά –ως Ενεργοί Πολίτες τού Αύ- Από τη μια, άνθρωποι εγκλωβισμένοι στα σπίτια ή τα γραφεία τους, ριο– ενημέρωσαν τη σχολική κοινότητα για τα οφέλη τής Υγιεινής κολλημένοι μπροστά σε παγερές οθόνες και από την άλλη, παιδιά Διατροφής και για τον περιορισμό τής Κοινωνικής Ανισότητας, με συνθήματα, με τραγούδια και με πλακάτ. 28 Αγγελική Παλαιοκαστρίτου υπεύθυνη νηπιαγωγός τού τμήματος νηπίων Ν.1

29

Μια μέρα τού Οκτώβρη, σε μια γωνιά τής νατά μας για να λύσουμε όλους τους γρίφους, οργανώνοντας τάξης μας …ξεφύτρωσαν μια φράουλα, ένα πολλές και διαφορετικές δραστηριότητες. καρότο κι ένα μπρόκολο! Μαζί τους υπήρ- Συγκεκριμένα: χε ένα γράμμα για εμάς, τα παιδιά τού τμή- ñ Συγκεντρώσαμε τα πλαστικά τρόφιμα από το κουκλόσπιτο τής ματος νηπίων Ν.2. Γεμάτοι περιέργεια, πλησιάσαμε τους και- τάξης μας και τα ομαδοποιήσαμε. νούργιους μας χνουδωτούς φίλους –καθώς ñ Διαβάσαμε παραμύθια και βιβλία, σχετικά με τη διατροφή και επρόκειτο για λούτρινες κούκλες, παίξαμε μαζί τους και τους δώσαμε ονόματα. Προ- το ανθρώπινο σώμα. βληματιστήκαμε για τον λόγο τής επίσκε- ñ Παρακολουθήσαμε, σε κουκλοθέατρο, την παράσταση «Τα ψής τους, ψάξαμε να βρούμε τι κοινό έχουν και προσπαθήσαμε να μαντέψουμε το θέμα χρώματα τής Υγείας». που θα μας απασχολούσε για το επόμενο ñ Ψηφίσαμε και κρατήσαμε στατιστικά στοιχεία, σχετικά με τις διάστημα, καταγράφοντας τις σκέψεις μας. Στην «παρεούλα» μας ακούστηκαν οι λέξεις υγιεινό, φρούτα, λαχανικά, διατροφή, διατροφικές προτιμήσεις μας. βιταμίνες, ποσότητα, μερίδες. Τελικά, ξέραμε πολλά περισσό- ñ Γνωρίσαμε την Πυραμίδα τής Διατροφής και την κατασκευάσαμε. τερα απ’ όσα νομίζαμε, αλλά σίγουρα δεν ξέραμε ακόμα γιατί εί- ñ Γράψαμε υγιεινές συνταγές και τις παρουσιάσαμε. χαν έρθει στην τάξη μας η Λίτσα, ο Μένιος και ο Μπρόκο. ñ Τραγουδήσαμε και μάθαμε για την αξία τού πρωινού γεύματος. Το ανακαλύψαμε διαβάζοντας, με τη βοήθεια τής κυρίας Μαρίνας, ñ Μιλήσαμε για τις μερίδες που αντιστοιχούν στην ηλικία μας και το γράμμα τους. Με χαρά διαπιστώσαμε ότι μας περίμενε μια δο- κιμασία, ένας γρίφος που έπρεπε να λύσουμε. Οι τρεις φίλοι είχαν μελετήσαμε την παλάμη μας. χαθεί και έψαχναν να βρουν την οικογένειά τους, το σπίτι τους. ñ Παίξαμε παιχνίδια στον διαδραστικό πίνακα τού Νηπιαγωγείου Για να βρούμε την απάντηση, επιστρατεύσαμε όλοι τα «εργα- λεία» που είχαμε στη διάθεσή μας: και μάθαμε για το πεπτικό σύστημα. ñ την ικανότητα να επικοινωνούμε και να συζητάμε, ñ Φυτέψαμε τα δικά μας μαρούλια, για να φτιάξουμε μια νόστιμη ñ το μυαλό μας που σκέφτεται και κρίνει αυτά που μαθαίνει, ñ τη φαντασία μας που γεννά δημιουργικές λύσεις, σαλάτα όταν αυτά μεγαλώσουν. ñ τη βοήθεια των συμμαθητών μας και τη μεταξύ μας συνεργασία. ñ Κάναμε πειράματα με διάφορα λαχανικά και υιοθετήσαμε την Μπορεί να μην ξέραμε, ακόμα, ότι όλα αυτά τα εργαλεία λέγο- νται Δεξιότητες, σίγουρα –όμως– νιώσαμε πολύ τυχεροί που τα επιστημονική μέθοδο. έχουμε και που μπορούμε να τα καλλιεργήσουμε. ñ Παίξαμε κινητικά παιχνίδια, χαρήκαμε και κατανοήσαμε πόσο Νιώσαμε και πολύ περήφανοι, όταν βρήκαμε την απάντηση στον γρίφο, μαθαίνοντας για τις ομάδες τροφίμων και τα θρεπτικά συ- σημαντική είναι η σωματική άσκηση στη ζωή μας. στατικά. ñ Είδαμε εικόνες από το βιβλίο HUNGRY PLANET, τού φωτογρά- Δεν παραλείψαμε να αναρτήσουμε τα «σπιτάκια των τροφών» στην τάξη μας, να δημιουργήσουμε τη Γωνιά τής Διατροφής και να βά- φου Peter Menzel και προβληματιστήκαμε. λουμε το Εργαστήριο Δεξιοτήτων: Ζω καλύτερα - Ευ Ζην στο Μέσα από όλες αυτές τις δράσεις, καλλιεργήσαμε δεξιότητες, μά- εβδομαδιαίο πρόγραμμά μας. θαμε πολλά, συνεργαστήκαμε και προσεγγίσαμε 2 Στόχους από Για τις επόμενες εβδομάδες, η μία δοκιμασία διαδέχτηκε την άλλη. τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης τού ΟΗΕ: Κι εμείς, με Μέτρο, Ποικιλία, Κίνηση, Ευεξία –όπως είναι και - Tον Στόχο 2 - Μηδενική Πείνα και ο τίτλος τού Προγράμματος που ακολουθήσαμε– βάλαμε τα δυ- - τον Στόχο 3 - Καλή Υγεία και Ευημερία. Πάνω απ’ όλα, όμως, διασκεδάσαμε και χαρήκαμε! 30 Γιατί είμαστε πολύ χαρούμενοι τώρα που ξέρουμε τι πρέπει να κά- νουμε για να ζούμε καλύτερα. Μένει να ανακαλύψουμε τι χρειάζε- ται ο κόσμος γύρω μας και ο Πλανήτης μας, αλλά αυτό θα το δούμε στα επόμενα εργαστήρια. Mαρίνα Παπατζανάκη υπεύθυνη νηπιαγωγός τού τμήματος νηπίων Ν.2

31

–Είναι αδύνατον να κολυμπήσει κανείς εκεί. Είναι Αλλά και μέσα στην τάξη μας ανακυκλώναμε, όσο περισσότερο μπο- αηδιαστικό. ρούσαμε και φροντίζαμε να επαναχρησιμοποιούμε, και να θυμίζου- – Είναι σίγουρο ότι όλα αυτά τα ψάρια έχουν πε- με ο ένας στον άλλον τι ανακυκλώνεται και τι όχι. Τις πληροφορίες θάνει, εκτός αν είναι ψεύτικα ανάμεσα στα σκου- αυτές τις μεταφέραμε και στο σπίτι μας, στους γονείς και στα αδέρφια πίδια. μας, και βγήκαμε παρέα στις γειτονιές μας για να ανακαλύψουμε – Εγώ, πάντως, δεν θα άνοιγα το παράθυρό μου τους κάδους ανακύκλωσης που έχει τοποθετήσει ο Δήμος μας. με τόσο καπνό. Η κ. Ζαφείρα μάς έδειξε, σε βίντεο, πώς λειτουργούν τα εργοστάσια – Εμείς με τον μπαμπά πηγαίνουμε με το ποδή- διαλογής και ανακύκλωσης, και –έπειτα– στήσαμε κι εμείς μέσα στην λατο. τάξη μας ένα αυτοσχέδιο εργοστάσιο διαλογής. Δεν μας έφτασε, όμως, –Στο σπίτι η μαμά έχει και μία άλλη σακούλα για μόνον αυτό. Φτιάξαμε μία τεράστια κατασκευή από ανακυκλώσιμα ανακύκλωση. υλικά και την ονομάσαμε: Το Εργοστάσιο Ανακύκλωσης τού Ν.3! Αυτές ήταν λίγες από τις πολλές διαπιστώ- Διαβάσαμε βιβλία, παρακολουθήσαμε σχετικά βίντεο και παίξαμε σεις που κάναμε εμείς, τα παιδιά τού τμήμα- παιχνίδια στον διαδραστικό πίνακα τού Νηπιαγωγείου μας. Μάθαμε τος νηπίων Ν.3, όταν η νηπιαγωγός μας μάς έδειξε εικόνες σχετικές τραγούδια για την Ανακύκλωση και χορέψαμε τον «ανακυκλωτικό με τη ρύπανση τού περιβάλλοντος. Η συζήτηση κράτησε αρκετή χορό», όπως τον ονομάσαμε, γιατί όποιος τον χορεύει, δεν μπορεί να ώρα και συνεχίστηκε και τις επόμενες ημέρες, αφού μας ήταν αδύ- σταματήσει να μειώνει τα απορρίμματά του και να ανακυκλώνει. Όλα νατον να πιστέψουμε πως όλα αυτά προκαλούνται από την απρο- όσα κάναμε είχαν έναν κύριο στόχο: Να βοηθήσουμε το Περιβάλ- σεξία των ανθρώπων. λον. Καταφέραμε, όμως, να πετύχουμε και πολλούς άλλους στό- Κάποιοι σκεφτήκαμε ότι, ίσως, να έχουν και τα ζώα ευθύνη. Τότε χους. Καταφέραμε να μάθουμε και να απαντήσουμε στις ερωτήσεις: η κ. Ζαφείρα μάς εξήγησε τι σημαίνει Οικοσύστημα. Κάναμε ανα- – Γιατί είναι τόσο σημαντικό το να προστατεύουμε τη φύση; παραστάσεις διαφόρων οικοσυστημάτων και –σχεδόν πάντα– κα- – Τι είναι και πώς γίνεται η ανακύκλωση; ταλήγαμε πως οι άνθρωποι μπορούν να τα επηρεάσουν είτε με κα- – Γιατί είναι πιο σημαντική η πρόληψη, μέσω τής μείωσης των απορ- λό είτε με άσχημο τρόπο. Αποφασίσαμε, πως εμείς θα ανήκουμε στην ομάδα των ανθρώπων ριμμάτων και τής ρύπανσης; που συνεργάζονται με τη φύση και που θέλουν να αφήσουν ένα Ταυτόχρονα, ασχοληθήκαμε και με τους 17 Παγκόσμιους Στό- θετικό αποτύπωμα στον πλανήτη. Δεν αργήσαμε να ανακαλύψου- χους Βιώσιμης Ανάπτυξης που έχουν θέσει τα Ηνωμένα Έθνη, με όλα όσα έπρεπε να κάνουμε για να βοηθήσουμε το περιβάλ- ούτως ώστε να έχουν επέλθει ουσιαστικές αλλαγές στον πλανήτη λον. Όμως, τρία από τα πιο σημαντικά πράγματα που θα μπο- μας μέχρι το 2030. Πιο συγκεκριμένα, μας απασχόλησαν 2 Στόχοι: ρούσαμε να κάνουμε –ακόμα και στο Νηπιαγωγείο μας– ήταν: O Στόχος 13 - Δράση για το Κλίμα για την καταπολέμηση τής κλι- 1. Να Μειώσουμε τα απορρίμματά μας. ματικής αλλαγής και των συνεπειών της, καθώς και ο Στόχος 15 - 2. Να τα Επαναχρησιμοποιήσουμε. Ζωή στη Στεριά. 3. Να τα Ανακυκλώσουμε. Το ΕPΓAΣTHPIO ΔEΞIOTHTΩN Οικολογία - Η Ζωή Χωρίς Σκουπίδια: Διασκεδάσαμε πολύ, καθώς μαθαίναμε νέες γνώσεις και νέους ορι- Mείωση, Eπαναχρησιμοποίηση, Aνακύκλωση (ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟ- σμούς. Είχαμε την ευκαιρία να χρησιμοποιήσουμε τη φαντασία μας, ΤΗΤΑ: Φροντίζω το Περιβάλλον) μας έκανε να αγαπήσουμε ακόμα για το πώς μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν τα –φαινομενικά– πιο πολύ το περιβάλλον και να αισθανθούμε, όχι απλά υπεύθυνοι άχρηστα υλικά. Φέρναμε από το σπίτι μας διάφορα ανακυκλώσιμα και υποχρεωμένοι για τη συντήρησή του, αλλά –εκ των πραγμάτων– υλικά και συνεργαζόμασταν για να εφεύρουμε κατασκευές και παι- δεμένοι με τη φύση, με δεσμούς Αγάπης και Συνεργασίας. χνίδια, άλλες φορές σύνθετα και άλλες φορές, εντυπωσιακά, απλά. Εάν αγαπάμε τη φύση, αγαπάμε τον ίδιο μας τον εαυτό! Διαπιστώσαμε πως στο Νηπιαγωγείο μας είναι τοποθετημένοι, όχι ένας, αλλά τρεις κάδοι ανακύκλωσης, ένας κάδος για πλαστικά Ζαφείρα Ντούλη παιχνίδια, ένας μπλε κάδος και ένας κάδος ΑΦΗΣ για μπαταρίες. υπεύθυνη νηπιαγωγός 32 τού τμήματος νηπίων Ν.3

33

Η διατροφική δίαιτα και οι υγιεινές τρο- στο πρωινό, δημιούργησαν το δικό τους γεύμα με τις αγα- φές αποτέλεσαν αντικείμενο έρευνας πημένες τους τροφές και ευαισθητοποιήθηκαν σε θέματα και ενασχόλησης για τα παιδιά τού τμή- τής σπατάλης τού φαγητού, υιοθετώντας –παράλληλα– ματος νηπίων Ν.4, τη φετινή σχολική κοινωνική διατροφική συνείδηση. χρονιά. Βασικός σκοπός τού Προγράμματος ήταν να αντιληφθούν Από τη ΘEMATIKH ENOTHTA: Ζω καλύ- τα παιδιά πως η βελτίωση τού καθημερινού τρόπου ζωής τερα - Ευ ζην, των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων, επιλέξαμε μπορεί να επιτευχθεί με την υιοθέτηση σωστών διατροφι- το Πρόγραμμα Μέτρο, Ποικιλία, Κίνηση και Ευεξία και κών συνηθειών, αλλά και με την αύξηση τής φυσικής δρα- δώσαμε την ευκαιρία στα παιδιά να ενημερωθούν για τις στηριότητας. τροφές, αλλά και για τα οφέλη που αυτές παρέχουν στο αν- Η άσκηση και η κίνηση λειτουργούν συμπληρωματικά θρώπινο σώμα, ενισχύοντας την ανάπτυξη και την υγεία στην υγεία και την ευεξία τού ανθρώπινου οργανισμού. τού ανθρώπινου οργανισμού. Στην πορεία αυτής τής εκπαιδευτικής αναζήτησης διαμορφώ- Η σωστή διατροφή αποτελεί το κλειδί για μια ζωή γεμάτη σαμε ένα πλαίσιο με δράσεις, μέσα από το οποίο προσπαθή- ενέργεια και ευεξία. σαμε να πετύχουμε τη διασύνδεση τού Προγράμματός μας Οι τροφές που καταναλώνουμε λειτουργούν ως κινητήρια με τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, δύναμη και ως καύσιμη ύλη προκειμένου το σώμα μας να οι οποίοι έχουν τεθεί από τα Ηνωμένα Έθνη. Αναφορικά με αποκτήσει την ενέργεια, αλλά και τη δυναμική που χρειά- αυτούς, οι οποίοι εκφράζουν τις σύγχρονες παγκόσμιες προ- ζεται για να ανταποκριθεί στις καθημερινές δραστηριότητες. κλήσεις, προσπαθήσαμε να ευαισθητοποιήσουμε και να ενη- Εάν οι τροφές που καταναλώνουμε δεν παρέχουν τα απα- μερώσουμε τα παιδιά για θέματα που σχετίζονται με τη δια- ραίτητα συστατικά, τα οποία χρειαζόμαστε ως οργανισμός, τροφική φτώχεια στον Πλανήτη Γη, δίνοντάς τους τη δυνα- τότε το σώμα μας δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά. τότητα να υιοθετήσουν μια ενεργή στάση και να προτείνουν Κατά τη διάρκεια τής ανάπτυξης τού Προγράμματος, τα παι- κοινωνικές λύσεις, με στόχο το κοινό καλό. διά –μέσα από ποικίλες δραστηριότητες– συνέλεξαν πλη- Σύμφωνα με τον Στόχο 2 - Μηδενική Πείνα, διαπιστώνεται ροφορίες, τόσο από πρωτογενείς, όσο και από δευτερογε- ότι υπάρχει η ανάγκη όλοι μας να ξανασκεφτούμε το πώς νείς πηγές, οργάνωσαν και κατέγραψαν τις ιδέες τους, συ- καλλιεργούμε, πώς μοιραζόμαστε και πώς καταναλώνουμε νεργάστηκαν και παρακολούθησαν –στο πλαίσιο των Φυ- την τροφή μας. σικών επιστημών– πειράματα με τις τροφές, παρατηρώντας Βασική επιδίωξη τού Στόχου 2.2 είναι, έως το 2030, να επι- πώς τα βιταμινούχα φορτία τους λειτουργούν ενισχυτικά τευχθεί ο τερματισμός όλων των μορφών κακής διατρο- στο ανθρώπινο σώμα. φής οι οποίες οδηγούν στην καχεξία και στον επισιτισμό, Ευαισθητοποιήθηκαν ως προς την υιοθέτηση σωστών δια- και προκαλούν εξασθένηση, στοχεύοντας στην αντιμετώ- τροφικών συνηθειών και ενός υγιεινού τρόπου ζωής και, πιση των διατροφικών αναγκών για τις ευαίσθητες κοινω- παράλληλα, εξοικειώθηκαν με τα χαρακτηριστικά τής βιώ- νικές ομάδες, όπως είναι τα παιδιά, οι έφηβοι, οι έγκυοι και σιμης διατροφής και με την υιοθέτηση διατροφικών συνη- οι ηλικιωμένοι. θειών οι οποίες κάνουν καλό τόσο στην υγεία τους, όσο και στο περιβάλλον. Γιώτα Παππά Κατασκεύασαν την Πυραμίδα Μεσογειακής Διατροφής, κατανόησαν τη διατροφική αξία των γευμάτων –με έμφαση υπεύθυνη νηπιαγωγός 34 τού τμήματος νηπίων Ν.4

35

Τα παιδιά τού τμήματος νηπίων Ν.5 συμμε- ñ Να αναρωτηθούν πώς εφαρμόζουν στη δική τους καθημερι- τείχαν τη φετινή χρονιά στο Περιβαλλοντι- νή ζωή το τρίπτυχο Μείωση - Επαναχρησιμοποίηση - Ανα- κό Πρόγραμμα Η ζωή χωρίς σκουπίδια: κύκλωση και πώς μπορούν να βοηθήσουν ατομικά, αλλά Μείωση, Επαναχρησιμοποίηση, Ανα- και συλλογικά, στην προστασία τού περιβάλλοντος. κύκλωση. Η υλοποίηση τού Προγράμμα- τος έγινε στο πλαίσιο των Εργαστηρίων ñ Να δημιουργήσουν έναν Οικοκώδικα, για τη σωστή χρήση Δεξιοτήτων και, συγκεκριμένα, στη ΘEMA- των κάδων ανακύκλωσης. TIKH ENOTHTA Φροντίζω το περιβάλλον. Πολύτιμη υπήρξε και η συνεργασία τού Νη- ñ Να διαδηλώσουν, με το σύνθημα Ανακύκλωσε κι εσύ, για πιαγωγείου μας με το Quality Net Founda- να σώσουμε τη Γη!, στους χώρους τού σχολείου μας ενημε- tion (QNF) και το εκπαιδευτικό του τμήμα ρώνοντας τη σχολική κοινότητα για την ανάγκη τής ανακύ- Βιωματικό Σχολείο, καθώς και με το Διε- κλωσης και τη σωστή χρήση των κάδων ανακύκλωσης. θνές Δίκτυο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Eco-Schools - Οικολογικά Σχολεία. ñ Να φτιάξουν τη δική τους τσάντα ανακύκλωσης και το δικό Σήμερα, η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση τους ανακυκλωμένο χαρτί, στο πλαίσιο τού Εκπαιδευτικού είναι απολύτως αναγκαία, για να διασφαλίσει την ποιότητα τής Προγράμματος Ο πλανήτης εκπέμπει SOS, το οποίο οργά- δικής μας ζωής, καθώς και εκείνης των επόμενων γενεών. νωσε η Ομάδα Εκπαιδευτικών και Πολιτιστικών Προγραμμά- Οι δραστηριότητες, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο των «Παίδων Πολιτεία». τού συγκεκριμένου Προγράμματος, είχαν σχέση με 2 Στόχους: ñ Υπεύθυνη Kατανάλωση και Παραγωγή - Στόχος 12, ñ Να δημιουργήσουν ένα επιτραπέζιο παιχνίδι, το οποίο ονό- ñ Δράση για το Κλίμα - Στόχος 13, μασαν Το παιχνίδι τού Μπλε Κάδου και να διασκεδάσουν από τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης παίζοντας με τους φίλους τους. που έχει θέσει o OHE για την αειφόρο ανάπτυξη, μέχρι το 2030. Σκοπός τού Προγράμματος ήταν η ενημέρωση, η ευαισθητο- ñ Να εντοπίσουν, σε συνεργασία με τους γονείς τους, τους κά- ποίηση και η ενεργοποίηση των παιδιών και των οικογενειών δους ανακύκλωσης που υπάρχουν στη γειτονιά τους. τους, σε θέματα προστασίας τού περιβάλλοντος και διαχείρι- σης των απορριμμάτων, με έμφαση στο τρίπτυχο Μείωση - ñ Να ψυχαγωγηθούν, παίζοντας με εκπαιδευτικά παιχνίδια Επαναχρησιμοποίηση - Ανακύκλωση. σχετικά με το περιβάλλον (κρυπτόλεξα, λαβυρίνθους, παιχνί- Είναι πολύ σημαντικό, τα παιδιά –από αυτή τη μικρή ηλικία– δια παρατηρητικότητας κ.ά.). να συνειδητοποιήσουν τη σχέση τού ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον του, να ευαισθητοποιηθούν για τα προβλήματα ñ Να εκφραστούν μέσα από τον λόγο, την κίνηση και τις εικα- που συνδέονται με αυτό και να δραστηριοποιηθούν, ώστε να στικές δημιουργίες (δημιουργίες, οι οποίες φτιάχτηκαν από συμβάλλουν στη γενικότερη προσπάθεια αντιμετώπισής τους. απορρίμματα). Κατά τη διάρκεια τής υλοποίησης τού Προγράμματος, δόθηκε στα παιδιά η ευκαιρία: ñ Να αγαπήσουν το φυσικό περιβάλλον και να νιώσουν την ñ Να ευαισθητοποιηθούν και να ενημερωθούν για την αποτε- ανάγκη να το φροντίζουν και να το προστατεύουν. λεσματική διαχείριση των απορριμμάτων και τη σωστή χρήση των κάδων ανακύκλωσης που υπάρχουν στην Ελ- Μέσα από το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα προσπαθήσαμε να λάδα, μέσα από συζητήσεις, από την ανάγνωση βιβλίων και εφοδιάσουμε τους Αυριανούς Ενεργούς Πολίτες με τα απαραί- από την παρακολούθηση εκπαιδευτικών βίντεο. τητα εκείνα εφόδια, ώστε όχι μόνο να είναι ενήμεροι και ευαι- σθητοποιημένοι, αλλά και –σταδιακά– να αποκτήσουν άποψη, 36 στάσεις και συμπεριφορές για τα περιβαλλοντικά ζητήματα που σχετίζονται με το τοπικό, το εθνικό και το πλανητικό περι- βάλλον, καθώς και με τη βιώσιμη ανάπτυξη. Ναταλία Ηλιάδη υπεύθυνη νηπιαγωγός τού τμήματος νηπίων Ν.5

37

Πώς μιλάς σε ένα παιδί για την έννοια Δικαίωμα; φωτίζει, τόσο τον ουρανό όσο και τη γη. Γύρω μας υπάρχουν χιλιά- Τι πρέπει να έχει προηγηθεί, προκειμένου να δες αστέρια-παιδιά και το καθένα λάμπει με τον δικό του προσω- μπορέσει να την κατανοήσει; πικό τρόπο. Οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά με απα- ñ Την ιστορία Ένας γάτος μια φορά, των Κώστα Μάγου & Γεωργίας σχόλησαν πολύ και με οδήγησαν στον σχε- Γκανάτσιου (εκδ. Εν πλω, 2008). Τραγούδησαν και χόρεψαν τα τρα- διασμό συγκεκριμένων δράσεων. Ουσιαστι- γούδια τής ιστορίας, τα οποία έχει συνθέσει η δασκάλα τής μουσικής κά, στα δύο Εργαστήρια Δεξιοτήτων (ένα τους και ζωγράφισαν –σε φύλλο εργασίας– τον κόκκινο γάτο παρέα για τα προνήπια & ένα για τα νήπια). με τα άλλα πολύχρωμα γατάκια. Μια μουσική ιστορία που εισάγει Αποτελούν –το καθένα χωριστά– μία μικρή τα παιδιά, με παιγνιώδη τρόπο, στον σεβασμό τής ετερότητας. έρευνα-δράση, που περιέχει παρεμβάσεις- ñ Την ιστορία Η Μίλυ, η Μόλυ και ο Αλφ, τού Gill Pittar (εκδ. Σαβ- δράσεις με μουσική και με ιστορίες από την βάλας, 2004). Τα παιδιά –μέσα από την ιστορία ενός πρόσφυγα, παιδική λογοτεχνία, με ζωγραφική και με τού Αλφ– συνειδητοποιούν ότι τα πιο σημαντικά δικαιώματα που συζητήσεις μεταξύ των παιδιών. μπορούμε να διεκδικήσουμε για τον Αλφ είναι η Ασφαλής Διαβίω- Περιέχει –επίσης– ένα κεντρικό δρώμενο, με το οποίο ολοκληρώ- ση, η Πρόσβαση στο Σχολείο, η Συνύπαρξη με τα άλλα παιδιά. Στη νεται το Εργαστήριο. Στη συνέχεια, γίνεται η αξιολόγηση τού Προ- συνέχεια, ζωγράφισαν τον Αλφ, τον νανούρισαν με ένα παραδο- γράμματος από τα παιδιά και τη νηπιαγωγό. σιακό ελληνικό νανούρισμα και έπαιξαν μαζί του με έναν τραγου- Ένα νήπιο μάς είπε ότι «ίσα δικαιώματα μεταξύ των παιδιών σημαίνει δο-χορό από το Μαρόκο. να έχουμε όλοι τα ίδια πράγματα». Απλό στη διατύπωση, αλλά σα- ñ Την ιστορία Κιλόμπο, ο βρώμικος ελεφαντάκος, τής Δάφνης φές και ακριβές. Ωστόσο, η πλειοψηφία των παιδιών δυσκολεύε- Βλουμίδη (εκδ. Μεταίχμιο, 2017), όπου ήρθαν σε επαφή με πολ- ται να συνειδητοποιήσει ότι δεν έχουν όλα τα παιδιά τού κόσμου λές και διάφορες στερεοτυπικές σκέψεις, σχετικά με τη διαφορε- τα ίδια πράγματα και –κατ’ επέκταση– ίσα δικαιώματα. τικότητα, με στόχο την άμβλυνση των σκέψεων αυτών. Προκαλέσαμε, λοιπόν, τα παιδιά να αναρωτηθούν τι είναι αυτό το ñ Διδάχθηκαν το τραγούδι To Ελεφαντάκι, τού Φοίβου Δεληβο- οποίο, ίσως, δεν έχουν όλα τα παιδιά. Η απάντηση δόθηκε μέσα ριά και το ζωγράφισαν σε ένα φύλλο εργασίας. από τις δραστηριότητες που πραγματοποιήθηκαν. Το κεντρικό δρώμενο τού Εργαστηρίου ήταν η παράσταση Κου- Η σκέψη τού σεβασμού στην ετερότητα και η συνειδητοποίηση κλοθεάτρου τής ιστορίας τού Κιλόμπο. Την παρουσίασαν η συγ- αυτής τής ανάγκης μεταξύ των ανθρώπων, έφερε τα παιδιά πιο γραφεύς και ο συνεργάτης της, κουκλοπαίχτης, Γιάννης Τρουμπά- κοντά στην έννοια τής κοινωνικής δικαιοσύνης. κης. Τα παιδιά ευχαριστήθηκαν πολύ την παράσταση και συμμετεί- Με τις παρεμβάσεις-δράσεις προσεγγίσαμε 2 Στόχους από τους χαν, άλλοτε νανουρίζοντας τον Κιλόμπο και άλλοτε τραγουδώντας 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης τού ΟΗΕ: μαζί με τα παιδιά-πρόσφυγες που ήταν φίλοι του, το «Α Ραμ Σαμ ñ τον Στόχο 10 - Λιγότερες Ανισότητες, Σαμ» (παραδοσιακό μαροκινό τραγούδι, με κινήσεις). Ακολούθησε ñ τον Στόχο 16 - Ειρήνη, Δικαιοσύνη και Ισχυροί Θεσμοί. η αξιολόγηση τού Προγράμματος, από τα παιδιά και τη νηπιαγωγό. Εργαστήριο Δεξιοτήτων (για τα 4 τμήματα προνηπίων) Εργαστήριο Δεξιοτήτων (για τα 5 τμήματα νηπίων) Εστιάσαμε στη θέση τού εαυτού μας στον κόσμο. Προσπαθήσαμε Δόθηκε έμφαση στο ότι δεν έχουν –πάντα– όλα τα παιδιά: νερό, –με συζητήσεις, ιστορίες και τραγούδια– να συνειδητοποιήσουν τα τροφή, ιατρική φροντίδα και περίθαλψη, φάρμακα, ειρήνη, ασφά- προνήπια ότι κάθε παιδί είναι διαφορετικό από τα άλλα παιδιά. Ότι λεια, σχολείο, φίλους. είναι ξεχωριστό και μοναδικό. Tα νήπια επεξεργάστηκαν, μαζί με τη μουσικό τους: Tα προνήπια επεξεργάστηκαν, μαζί με τη μουσικό τους: ñ Την ιστορία Τι θα έκανα αν ήμουν Αϊ Βασίλης, τής Τατιάνας Ζω- ñ Την ιστορία Αστερόσκονη, τής Jeanne Willis (εκδ. Μεταίχμιο, γράφου (εκδ. Καλέντης, 2016), η οποία βοηθάει τα παιδιά να 2018). Κατανόησαν ότι κάθε παιδί είναι ένα ξεχωριστό αστέρι που μπουν στη θέση των άλλων είτε είναι παιδιά που βιώνουν πόλε- 38

μο και κακουχίες είτε είναι ενήλικες –όπως οι γονείς τους– που βιώ- οι γονείς μου ήταν σε άλλη χώρα από εμένα». νουν άγχος. Επίσης, αφήνει το περιθώριο στα παιδιά να κρίνουν Δυστυχώς, το Εργαστήριο Δεξιοτήτων για τα Δικαιώματα τού τον κόσμο των ενηλίκων, ως προς την πολιτική, τις τέχνες, την εκ- Παιδιού έγινε πιο επίκαιρο από ποτέ, μετά την εισβολή τής Ρωσίας παίδευση, τα διάφορα επαγγέλματα. Τα παιδιά θα προσφέρουν, στην Ουκρανία και τον πόλεμο που συνεχίζεται με σφοδρότητα, τελικά, «δώρα αγάπης» σε όλους. Στόχος ήταν η καλλιέργεια τής τη στιγμή που γράφω αυτές τις γραμμές. Τα παιδιά μού τραβού- ενσυναίσθησης. σαν το χέρι και μου έλεγαν «Τώρα έχουμε πρόσφυγες και από την ñ Το τραγούδι Φόραγε κίτρινο σκουφί (στίχοι: Μ. Τσίτα, μουσική: Ουκρανία» και πολλά άλλα, που για να γραφούν, χρειάζονται σε- Τ. Ζωγράφου), που διαπραγματεύεται –ανοιχτά– τους πολλούς και λίδες επί σελίδων. διαφορετικούς τρόπους, με τους οποίους τα παιδιά μπορούν να Θέλω να πιστεύω ότι –σε ένα πρώτο επίπεδο– επιτεύχθηκε η δια- λένε ιστορίες. Στόχος ήταν η άμβλυνση των στερεοτυπικών σκέ- πολιτισμική ευαισθητοποίηση των παιδιών τού Νηπιαγωγείου ψεων. μας και ότι τους δόθηκε η ευκαιρία να κατανοήσουν, τόσο την έν- ñ Την ιστορία Το κουτί του Σιλάν, τής Άλκηστης Χαλικιά (εκδ. Ίκα- νοια Δικαίωμα, όσο και τη σημασία τής ανάγκης να έχουν όλα τα ρος, 2017) και, με πολύ κέφι, τραγούδησαν το ομότιτλο τραγούδι παιδιά Ίσα Δικαιώματα. για τον Σιλάν, το προσφυγόπουλο (σε μουσική: Τ. Ζωγράφου). Το μάθημα τής Μουσικής, για λίγους μήνες, έγινε «Bαρκούλα Στόχος ήταν να αναδειχθεί η αναγκαιότητα να έχουν όλα τα παιδιά Αγάπης». Το ταξίδι μας αυτό επισφραγίστηκε με τη συμμετοχή τού πρόσβαση στην Εκπαίδευση. Τα νήπιά μας διεκδικούν το Δικαίωμα Αρσακείου Νηπιαγωγείου Ψυχικού στον Mαθητικό Διαγωνισμό να έχουν όλα τα παιδιά ΣΧΟΛΕΙΟ. τού European School Radio, με το τραγούδι Το ταξίδι τής αγάπης, Το κεντρικό δρώμενο τού Εργαστηρίου ήταν η παρουσίαση τής το οποίο τραγουδάνε όλα τα παιδιά τού Νηπιαγωγείου μας. ιστορίας «Το κουτί του Σιλάν» από τη συγγραφέα, Άλκηστη Χαλι- Η Μουσική μάς ενώνει! κιά, με δημιουργική διάδραση των νηπίων. Ζήτω η Αγάπη! Ζήτω η Ειρήνη μεταξύ των λαών! Ακολούθησε η αξιολόγηση τού Προγράμματος από τα παιδιά και τη νηπιαγωγό. Τατιάνα Ζωγράφου Κρατάω –σαν φυλαχτό– τη φράση που είπε ένα νήπιό μας, με βουρκωμένα μάτια: «Εγώ, πάντως, θα ήμουν πολύ λυπημένη εάν νηπιαγωγός - συνθέτρια υπεύθυνη Μουσικής Αγωγής 39

40

Η εκπαίδευση SHTEAM αποτελεί ένα μαθη- • Μέτρησαν και σύγκριναν την απόσταση των πλανητών από σιακό περιβάλλον, κατά το οποίο τα παιδιά τον Ήλιο, χρησιμοποιώντας αυθαίρετες ή συμβατικές μονάδες –προνήπια και νήπια– ανακαλύπτουν και οι- μέτρησης και δημιούργησαν κατασκευές. κοδομούν τη γνώση με τη χρήση πραγματι- κών προβλημάτων και καταστάσεων. Επιχει- • Πειραματίστηκαν αρχικά με το φως, ώστε να ανακαλύψουν ρεί να προετοιμάσει τα παιδιά για να μπο- τις φάσεις τής Σελήνης, την αλληλουχία ημέρας & νύχτας, κα- ρούν να επιλύουν προβλήματα και δυσκο- θώς και τις εποχές τού χρόνου. λίες, αναπτύσσοντας –με έμμεσο τρόπο– δεξιότητες, όπως η δη- μιουργικότητα, η κριτική σκέψη, η συνεργασία, καθώς και η απο- • Πειραματίστηκαν με διάφορα υλικά –προκειμένου να δη- τελεσματική επικοινωνία. μιουργήσουν έδαφος σαν και αυτό τής Σελήνης, καθώς και με Οι τομείς που περιλαμβάνει η εκπαίδευση SHTEAM είναι οι Φυ- τη βαρύτητα, για να αντιληφθούν τη θεωρία τής σχετικότητας. σικές Επιστήμες (Science), οι Ανθρωπιστικές Επιστήμες (Huma- nities), η Τεχνολογία (Technology), η Μηχανική (Engineering), • Παρατήρησαν και ερεύνησαν ποικίλες καταστάσεις, στηρίζο- οι Τέχνες (Arts) και τα Μαθηματικά (Mathematics), και στο- ντας τις ιδέες τους σε προηγούμενες γνώσεις και εμπειρίες, κά- χεύουν στον εγγραμματισμό των παιδιών. νοντας απλές υποθέσεις και καταλήγοντας σε σχετικά συμπε- Ένας ακόμη τομέας, που συνδέεται με την τεχνολογία, είναι η ράσματα. Ρομποτική. Πρόκειται για ένα μαθησιακό εργαλείο τής εκπαίδευ- σης SHTEAM, το οποίο –μέσω τής κωδικοποίησης, τού προγραμ- • Συνεργάστηκαν για την κατασκευή πυραύλων και προβλημα- ματισμού, τής μέτρησης με μη τυποποιημένες μονάδες– επιδρά τίστηκαν στη δημιουργία καταπέλτη, προκειμένου να τους εκτο- θετικά στην ανάπτυξη μηχανισμών σκέψης τού παιδιού. ξεύσουν. Κατά την εκπαιδευτική διαδικασία, τα παιδιά αντιλαμβάνονται τον κόσμο που τα περιβάλλει και προσπαθούν να κατανοήσουν πώς • Προγραμμάτισαν ρομπότ, τα οποία «ταξίδεψαν» στο διάστη- λειτουργεί. μα, διαβάζοντας και κατανοώντας σύμβολα, όπως βέλη και Στο Εργαστήριο Δεξιοτήτων SHTEAM, το Εκπαιδευτικό Πρό- αριθμούς. γραμμα που πραγματοποιήθηκε για το Διάστημα, εντάσσεται στη ΘEMATIKH ENOTHTA Δημιουργώ και καινοτομώ και βασίστηκε • Χρησιμοποίησαν τον διαδραστικό πίνακα τού Νηπιαγωγείου, στις παραπάνω αρχές. Προνήπια και νήπια κλήθηκαν να ανακα- αλλά και τον υπολογιστή, ούτως ώστε να παρακολουθήσουν λύψουν έναν καινούργιο κόσμο, να τον μελετήσουν και –τελικά– εκπαιδευτικά βίντεο και να επιλύσουν διάφορες ασκήσεις. να αντιληφθούν το πώς λειτουργεί, με τρόπο επιστημονικό. Κάποιοι από τους γενικούς στόχους που τέθηκαν είναι η ανάπτυξη • Ολοκλήρωσαν φύλλα εργασίας, τα οποία αποτέλεσαν μέρος τής αυτοεκτίμησής τους, η ανάπτυξη ικανοτήτων συνεργασίας, η τού ατομικού τους «portfolio», αξιολογώντας –κατά κάποιον κατανόηση τής αξίας τής ομαδικής εργασίας και τής –από κοινού– τρόπο– τις γνώσεις που απέκτησαν. ανακάλυψης, η συνειδητοποίηση τής μοναδικότητάς τους, ο εντο- πισμός και ο σεβασμός των ομοιοτήτων, αλλά και των διαφορών Αξίζει να τονισθεί ότι μέσα από το Πρόγραμμα SHTEAM/Εκπαι- μεταξύ τους. Επιμέρους διδακτικοί στόχοι τέθηκαν, ως προς τους δευτική Ρομποτική προσεγγίστηκε και αναδείχθηκε, ταυτόχρο- γνωστικούς άξονες των Mαθηματικών, τής Γλώσσας, τού Περι- να, η σπουδαιότητα τού Στόχου 4 - Ποιοτική Εκπαίδευση από βάλλοντος, τής Πληροφορικής και των Eικαστικών. τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης τού Το Ηλιακό Σύστημα, ο Ήλιος και η Σελήνη ήταν στο επίκεντρο των ΟΗΕ. δράσεων, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν. Επιδιώχθηκε, επίσης, η πολύπλευρη διερεύνηση και μελέτη τού Τα παιδιά εργαζόμενα, βιωματικά, σε ομάδες: κόσμου τού Διαστήματος, με απώτερο σκοπό την καλλιέργεια δε- • Εκφράστηκαν δημιουργικά με ζωγραφιές (όπως, για τον μύθο ξιοτήτων - Δεξιότητες τού 21ου αιώνα (4Cs). τού Φαέθωνα, για τους πλανήτες κ.ά.) και με παιχνίδια δραμα- Ήταν ένα Πρόγραμμα που προσέφερε –εκτός των άλλων– συναι- τοποίησης, διευρύνοντας τη φαντασία τους. σθήματα χαράς, προσμονής, ενθουσιασμού, ικανοποίησης, απο- δοχής, θαυμασμού, υπερηφάνειας, δίνοντας –με αυτόν τον τρό- πο– στα παιδιά ένα ισχυρό κίνητρο αγάπης για τη Γνώση και τη Μάθηση. Κωνσταντίνα Καλιαρντά νηπιαγωγός υπεύθυνη SHTEAM/Εκπαιδευτικής Ρομποτικής 41

42

43

Τα παιδιά μας, οι Yπεύθυνοι και Eνεργοί Πολίτες τού κόσμου μας Όραμά μας είναι ένα Σχολείο, το οποίο να προάγει στα παιδιά λον τού πλανήτη μας και το δικαίωμα όλων των ανθρώπων την πρωτοβουλία, τη δημιουργικότητα, την κριτική σκέψη, τη να ζουν με αξιοπρέπεια, με ισότητα, με δικαιοσύνη και με συνεργασία, την αλληλεγγύη, την ενσυναίσθηση, την ψηφια- ειρήνη. Η αλλαγή ξεκινάει από τον κάθε έναν ξεχωριστά. κή καλλιέργεια, την αναζήτηση νέας γνώσης, την αγάπη για Με μικρά-μικρά βήματα από την οικογένειά μας, από την τά- το περιβάλλον. ξη μας, από το σχολείο μας, από την κοινότητά μας, από τη Ένα Σχολείο αειφόρο, σύγχρονο, συνεργατικό και δημοκρα- χώρα μας, από τον κόσμο μας! τικό, το οποίο θα εξοικειώσει τα παιδιά με την αξία τού σε- Έτσι κι εμείς, ξεκινώντας από τον δικό μας μικρόκοσμο, την βασμού και την αξία τού Yπεύθυνου και Eνεργού Πολίτη, τάξη μας, θελήσαμε να δώσουμε ευκαιρίες ευαισθητοποίη- προετοιμάζοντάς τα για τη χαρά τής, διά βίου, μάθησης και σης στα παιδιά μας σε θέματα, όχι μόνον περιβαλλοντικής, τής αυτοβελτίωσης. αλλά και κοινωνικής ευθύνης. Κι εκείνα –ως Eνεργοί Πολί- Υποχρέωσή μας είναι να συμβάλλουμε –με κάθε δυνατό τες τού Aύριο, αλλά και τού Σήμερα– να μεταδώσουν τις τρόπο– στην ενδυνάμωση των παιδιών, μέσα από την ενερ- γνώσεις και την εμπειρία τους στις οικογένειές τους, στα συγ- γοποίησή τους για προβληματισμό και δράση. Είναι σημα- γενικά τους πρόσωπα, στους φίλους και τους γνωστούς ντικό τα παιδιά μας, προνήπια και νήπια, να καλλιεργήσουν τους, στην εκπαιδευτική κοινότητα των Αρσακείων Σχολείων και να αναπτύξουν –μέσω τής βιωματικής και τής ομαδοσυ- Ψυχικού, ακόμα και στην ευρύτερη κοινωνία. νεργατικής μάθησης– τις δεξιότητες τής δημιουργικής και τής Στις επόμενες 5 σελίδες παρουσιάζονται –ενδεικτικά– δρά- κριτικής σκέψης, τής επίλυσης προβλημάτων και τής λήψης σεις ευαισθητοποίησης των προνηπίων και των νηπίων, οι αποφάσεων, τής επικοινωνίας και τής συνεργασίας, τής προ- οποίες πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια τού σχολικού σωπικής αλλά και τής κοινωνικής υπευθυνότητας, ώστε να έτους, με τη διακριτική καθοδήγηση των νηπιαγωγών τους. είναι ικανά να διαχειρίζονται, αυτόνομα και αποτελεσματικά, τα προβλήματα και τις δυσκολίες που θα προκύπτουν στην Συμμετοχές Βραβεύσεις Καινοτόμες Δράσεις καθημερινότητά τους. Τα παιδιά μας σταδιακά –ήδη από τη μικρή αυτή ηλικία– μα- Eco Schools - Oικολογικά Σχολεία θαίνουν να λειτουργούν ως Eνεργοί Πολίτες, οι οποίοι δεν Bravo Schools 2022 - Δημιουργούμε έναν Καλύτερο μένουν απλώς στον εντοπισμό και στην επισήμανση ενός Κόσμο προβλήματος, αλλά προχωρούν στη διατύπωση προτά- Μαθητικός Διαγωνισμός Ραδιοφωνικού Μηνύματος σεων και την ανάληψη δράσης. και Τραγουδιού Κάν’ το ν’ ακουστεί 2022 - Tαξιδεύοντας, Είναι αναγκαία η συντονισμένη προσπάθεια και συνεργασία τού European School Radio όλων μας –των παιδιών, των γονέων, των εκπαιδευτικών, Europe Code Week 2021 - Ευρωπαϊκή Εβδομάδα τής πολιτείας, ώστε να γίνουμε το αναπόσπαστο κομμάτι Προγραμματισμού μιας παγκόσμιας συλλογικής συνείδησης απέναντι στο μέλ- Διαδηλώνουμε... στο Νηπιαγωγείο μας! Άνσυ Νικολοπούλου-Μπουργιώτη 44

Eco Schools τής συμπεριφοράς όλων μέσα στη σχολική κοινότητα, ώστε το Σχολείο να γίνει ένα πραγ- Μέλημά μας είναι η ευαισθητοποίηση των παιδιών –των ματικό Οικολογικό Σχολείο. Eνεργών και Σκεπτόμενων Πολιτών τού κόσμου μας– σε Τον Φεβρουάριο τού 2022, το Νηπιαγωγείο θέματα, όχι μόνον προστασίας τού περιβάλλοντος, αλλά μας –για τις επιτυχείς δράσεις του στο Δίκτυο– και σωστής διαχείρισης των διαθέσιμων πόρων μέσα και βραβεύτηκε και έλαβε την Πράσινη Σημαία από τη συμμετοχή τους σε Προγράμματα Περιβαλλοντικής των Οικολογικών Σχολείων (για 5η φορά), Εκπαίδευσης. μαζί με άλλα 99 σχολεία (με 600 εκπαιδευτικούς Εδώ και 24 χρόνια, από το 1998, το Νηπιαγωγείο μας συμμε- και 26.000 μαθητές) από όλη την Ελλάδα! τέχει στα Θεματικά Δίκτυα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, με το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα Οι Πράσινες Γωνιές της Γειτονιάς μου, τής Ελληνικής Εται- ρείας Προστασίας της Φύσης. Επιπλέον, από το 2008, συμμετέχουμε στο Διεθνές Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαί- δευσης Eco Schools - Οικολογικά Σχολεία, το οποίο ξεκίνησε να υλοποιείται στη χώρα μας από το 1995 και διατηρούμε –επί 14 χρόνια– τον τίτλο τού Οικολογικού Σχολείου. Στόχος τού Προγράμματος είναι η αλλαγή 45

Bravo Schools 2022 Στον Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Bravo Schools - Δημιουργούμε έναν Καλύτερο Κόσμο συμμετέχουμε για 5η συνεχή χρονιά. Φέτος συμμετείχαμε με , στην κατηγορία Μαθητικές Δημιουργίες 2022: Τα παιδιά τού τμήματος προνηπίων Π.4, με υπεύθυνη νη- πιαγωγό την κ. Μαρινάνσυ Αγγελάκη, με το πρωτότυπο τρα- γούδι Τον πλανήτη μου αγαπώ (στίχοι & μουσική: Μ. Αγγελάκη). Τα παιδιά ευαισθητοποιήθηκαν σε θέματα ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης άχρηστων υλικών, και δημιούργησαν ένα βίντεο με τις ζωγραφιές τους, οι οποίες συνόδευσαν το Τα παιδιά μεταμόρφωσαν τα «άχρηστα» υλικά σε καλλιτε- χνικές δημιουργίες που μύριζαν άνοιξη, συμβάλλοντας στη τραγούδι τους. μείωση τού οικολογικού τους αποτυπώματος. Τα παιδιά τού τμήματος νηπίων Ν.1, με υπεύθυνη νηπια- Τα παιδιά των 5 τμημάτων νηπίων, με τη διακριτική καθο- δήγηση των υπευθύνων καθηγητριών τού Καλλιτεχνικού γωγό την κ. Αγγελική Παλαιοκαστρίτου, με την πρωτοβου- Εργαστηρίου, κυριών Κωνσταντίνας Καλιαρντά και Σιμόνης λία Θέλουμε ΕΙΡΗΝΗ. Σταυροπούλου, με την κοινή σύνθεση (σε 2 μέρη) Αφιέρωμα στον Αλέκο Φασιανό. Δημιούργησαν ένα ταμπλώ-αφίσα με αντιπολεμικό περιε- Ένα αφιέρωμα στη μνήμη τού σπουδαίου αυτού σύγχρονου Έλληνα ζωγράφου, ο οποίος έφυγε χόμενο, με αφορμή το δράμα τού πολέμου στην από τη ζωή στις 16 Ιανουαρίου 2022. Τα νήπια ασχολήθηκαν με την τεχνική, τα χρώ- Ουκρανία. Τα παιδιά τού τμήματος νηπίων Ν.5, με υπεύ- θυνη νηπιαγωγό την κ. Ναταλία Ηλιάδη, με την πρωτοβουλία Με σκουπίδια φτιάχνω πίνακα μεγά- λο, άνοιξη μυρίζει κι ανακύκλωση θυμίζει. 46

ματα και τα κοινά χαρακτηριστικά των έργων του. Aπό το 2018, το Αρσάκειο Νηπιαγωγείο Ψυχικού έχει ενταχθεί στο Δίκτυο Σχολείων Πρεσβευτών για τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (In action SGDs School Club) και αποτελεί αναπόσπα- στο κομμάτι τής παγκόσμιας προσπάθειας για να κά- νουμε τον κόσμο μας καλύτερο. Και η προσπάθειά μας συνεχίζεται… Κάν’ το ν’ ακουστεί 2022 Το Νηπιαγωγείο μας συμμετέχει, για 3η χρο- νιά, στον Μαθητικό Διαγωνισμό Ραδιοφω- νικού Μηνύματος και Τραγουδιού Κάν’ το ν’ ακουστεί 2022 - Tαξιδεύοντας. Ο διαγωνισμός συνδιοργανώνεται από την Επι- στημονική Εταιρεία European School Radio - Το Πρώτο Μαθητικό Ραδιόφωνο, το Τμήμα Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης και Ψηφια- κών Μέσων τού Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου (τού Υπουργείου Παιδείας και Πολι- τισμού) και το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστι- κών Μέσων και Επικοινωνίας (ΕΚΟΜΕ Α.Ε.). Τα παιδιά τού τμήματος νηπίων Ν.4, με υπεύθυνη νηπιαγωγό την κ. Γιώτα Παππά, συμμετείχαν στον Mαθητικό Διαγωνισμό, με το πρωτότυπο τραγούδι Το ταξίδι της αγάπης. Η δημιουργία τού τραγουδιού στηρίχθηκε σε ιδέες των παιδιών, τις οποίες κατέγραψε η νη- πιαγωγός τους και υλοποίησε –με στίχους, μου- σική και διδασκαλία– η υπεύθυνη Μουσικής Αγωγής, κ. Τατιάνα Ζωγράφου. Τα παιδιά μας βρίσκονται στους φιναλίστ (1η ή 2η θέση) τού Διαγωνισμού, στην κατηγορία Νηπιαγωγεία και θα βραβευθούν το Σάββατο 11.06.2022. 47

Europe Code Week 2021 Tα νήπιά μας συμμετείχαν στην Ευρωπαϊκή Εβδο- μάδα Προγραμματισμού (Europe Code Week), τον Οκτώβριο τού 2021, για 1η χρονιά. Tο Πρόγραμμα είχε τίτλο Συνάντησε τον Marsian και πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο τής εξειδικευμένης δραστηριότητας SHTEAM-Εκπαιδευτική Ρομποτική, με τη καθοδήγηση τής υπεύθυνης νηπιαγωγού κ. Κωνσταντίνας Καλιαρντά. Τα παιδιά συνεργάστηκαν, μέτρησαν, αποκωδικοποίησαν και προγραμ- μάτισαν διαδρομές, αναπτύσσοντας μηχανισμούς υπολογιστικής σκέ- ψης, όπως ορίζει η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Προγραμματισμού. Επιπρόσθετα, βραβεύτηκαν με Πιστοποιητικό Αριστείας, αφού συμμε- τείχαν με επιτυχία και στη διοργάνωση EU Code Week 4 All. Η συμμε- τοχή των παιδιών μας, σε κοινή ομάδα με άλλα σχολεία, έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διάδοση τού θεσμού Code Week. Διαδηλώνουμε... στο Νηπιαγωγείο μας! 48