บัญชีห้างหุ้นส่วน-04

เมอ่ื จดั ตงั้ หา้ งหุน้ สว่ นเรยี บรอ้ ยแลว้ จะตอ้ งนําเงนิ สนิ ทรพั ยอ์ น่ื หรอื แรงงาน มาลงทุนในหา้ งหนุ้ ส่วนเพอ่ื สทิ ธติ ่างๆ ตามท่ี ไดก้ าํ หนดไวใ้ นสญั ญาการจดั ตงั้ หา้ งหุน้ สว่ น ดงั นนั้ จงึ จาํ เป็นตอ้ งมกี ารบนั ทกึ รายการเปิดบญั ชขี องหา้ งหุน้ สว่ น เพอ่ื ใหท้ ราบถงึ จาํ นวนทุนของผเู้ ป็นหุน้ สว่ นวา่ มจี าํ นวนเทา่ ใดบา้ ง และเพอ่ื เป็นหลกั ฐานในการดาํ เนินธุรกจิ รปู แบบหา้ งหนุ้ สว่ นต่อไป

ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1026 “ผูเ้ ป็นหุน้ ส่วนทุกคนต้องมสี ง่ิ หน่ึงสงิ่ ใดมาลงหุ้นด้วยในห้างหุน้ ส่วน โดยสงิ่ ทน่ี ํามาลงหุน้ ดว้ ยนัน้ จะเป็นเงนิ หรอื ทรพั ย์สนิ สงิ่ อ่นื หรอื ลงแรงงานกไ็ ด”้ จากบทบญั ญตั ดิ งั กล่าวกฎหมายกําหนดให้ ผูเ้ ป็นหุ้นส่วนต้องนําสิ่งหน่ึงสง่ิ ใดมาลงหุ้นด้วย ซ่งึ ได้แก่ เงนิ สด สนิ ทรพั ย์อ่นื ๆ แรงงาน มาลงทุนเพ่อื จดั ตงั้ หา้ งหุ้นส่วน และนอกจากการลงทุนด้วยสินทรพั ย์แล้ว ผู้เป็นหุ้นส่วนอาจโอนหน้ีสินมาด้วยได้ ดงั นัน้ การบนั ทึกรายการเปิดบัญชี ของหา้ งหนุ้ สว่ นในวนั เรมิ่ กจิ การจะทาํ ใหท้ ราบว่าผเู้ ป็นหนุ้ สว่ นแต่ละคนนําสนิ ทรพั ยป์ ระเภทใดมาลงทนุ อย่างไรกต็ าม ในกรณที ท่ี รพั ยส์ นิ ทน่ี ํามาลงหุน้ ไมร่ รู้ าคาทแ่ี น่นอน เน่ืองจากไมไ่ ดม้ กี ารตรี าคาไวต้ งั้ แต่แรก ใหส้ นั นิษฐาน ไว้ก่อนว่าสง่ิ ท่ีนําลงหุ้นด้วยกนั มคี ่าเท่ากนั โดยการนําสินทรพั ย์มาลงทุนนัน้ จะต้องตีราคาสินทรพั ย์ด้วยราคายุติธรรม (Fair Value) ณ วนั ทน่ี ํามาลงทนุ ดว้ ย หมายเหตุ แรงงานทน่ี ํามาลงทุน ไดแ้ ก่ แรงกาย ชอ่ื เสยี ง สตปิ ัญญา ความรแู้ ละความสามารถของผเู้ ป็นหุน้ ส่วน ราคายุติธรรม หมายถึง จํานวนทผ่ี ูซ้ ้ือและผู้ขายตกลงแลกเปล่ยี นสนิ ทรพั ย์กนั โดยทงั้ สองฝ่ ายมคี วามรู้และเต็มใจ ในการแลกเปลย่ี น และต่อรองกนั ไดอ้ ยา่ งอสิ ระ

ราคาตลาด หมายถงึ จาํ นวนเงนิ ทก่ี จิ การสามารถไดร้ บั จากการขายสนิ ทรพั ยใ์ นตลาดทม่ี ลี กั ษณะเหมอื นกนั โดยผูซ้ ้อื และผขู้ ายเตม็ ใจซอ้ื ขายในตลาดนนั้ รวมทงั้ ตอ้ งเป็นการกระทาํ อย่างเปิดเผยต่อสาธารณชน การบนั ทกึ รายการเปิดบญั ชี (Opening Entries) ของหา้ งหนุ้ ส่วนในวนั เรม่ิ กจิ การนนั้ สามารถแบ่งออกเป็น 4 ลกั ษณะ ดงั น้ี 1. การบนั ทกึ รายการเปิดบญั ชกี รณหี ุน้ สว่ นนําเงนิ สดมาลงทุน 2. การบนั ทกึ รายการเปิดบญั ชกี รณหี ุน้ สว่ นนําสนิ ทรพั ยอ์ น่ื ๆ มาลงทนุ 3. การบนั ทกึ รายการเปิดบญั ชกี รณหี ุน้ ส่วนนําแรงงานมาลงทนุ 4. การบนั ทกึ รายการเปิดบญั ชกี รณหี ุน้ สว่ นนําสนิ ทรพั ยม์ าลงทนุ แต่ไมไ่ ดต้ มี ลู คา่ ไว้

ในการจดั ตงั้ หา้ งหุน้ สว่ นนนั้ ผเู้ ป็นหุน้ สว่ นแต่ละคนอาจนําเงนิ สดมาลงทนุ ในหา้ งทงั้ หมด หรอื บางส่วนกไ็ ด้ โดยสามารถ บนั ทกึ รายการเปิดบญั ชี ดงั น้ี เดบิต เงนิ สด XX เครดิต ทุน-ผเู้ ป็นหนุ้ ส่วนคนท่ี 1 XX ทนุ -ผเู้ ป็นหนุ้ สว่ นคนท่ี 2 XX หนุ้ ส่วนนําเงนิ สดมาลงทนุ

ตวั อย่างท่ี 1 ในวนั ท่ี 1 มกราคม 2557 ณเดชน์ ญาญ่า และโบว่ี ตกลงเขา้ เป็นหุน้ สว่ นกนั เพอ่ื จดั ตงั้ หา้ งหนุ้ ส่วน โดยนํา เงนิ สดมาลงทุน 20,000 บาท 30,000 บาท และ 40,000 บาท ตามลาํ ดบั การบนั ทึกรายการเปิ ดบญั ชีของห้างห้นุ ส่วน เป็นดงั นี้ สมุดรายวนั ท่วั ไป หนา 1 พ.ศ. 2557 เลขท่ี เดบิต เครดิต เดอื น วัน รายการ บญั ชี บาท สต บาท สต ท่ี .. ม.ค. 1 เงนิ สด 90,000 - ทุน-ณเดชน์ ทุน-ญาญ่า 20,000 - ทนุ -โบว่ี 30,000 - 40,000 - หนุ สวนแตล ะคนนาํ เงนิ สดมาลงทนุ

การนําสนิ ทรพั ย์อ่นื ๆ มาลงทุนในห้างหุ้นส่วนนัน้ ควรมกี ารตรี าคาสนิ ทรพั ย์แต่ละประเภทว่ามมี ลู ค่าเท่าใดก่อนการ บนั ทกึ บญั ชี เพอ่ื ความถูกต้องและใหเ้ กดิ ความยุตธิ รรมอาจจะใชร้ าคาตลาด (Fair Market Value) หรอื ราคายุตธิ รรม โดยเป็น ราคาประเมนิ ของสนิ ทรพั ยน์ นั้ ๆ เป็นเกณฑ์ หา้ งหนุ้ สว่ นจะบนั ทกึ บญั ชสี นิ ทรพั ย์แยกแต่ละประเภททน่ี ํามาลงทุน และเครดติ บญั ชที ุนของผเู้ ป็นหุน้ ส่วนแต่ละคน การลงทุนดว้ ยทรพั ยส์ นิ เชน่ ลงทุนดว้ ยทด่ี นิ อาคารสาํ นกั งาน รถยนต์ เป็นตน้ โดยสามารถบนั ทกึ รายการเปิดบญั ชี ดงั น้ี หนุ้ ส่วน สินทรพั ยอ์ ืน่ ๆ หา้ งหนุ้ สว่ น เช่น อาคาร ทดี่ นิ อปุ กรณ์ เคร่ืองตกแตง่ รถยนต์ เป็ นตน้ เดบิต สนิ ทรพั ยอ์ น่ื ๆ XX เครดิต ทนุ -ผเู้ ป็นหนุ้ สว่ นคนท่ี 1 XX ทุน-ผเู้ ป็นหนุ้ สว่ นคนท่ี 2 XX หุน้ ส่วนนําสนิ ทรพั ยอ์ ่นื ๆ มาลงทนุ

ตวั อย่างที่ 2 ในวนั ท่ี 1 มกราคม 2557 ราณี จริ ายุ และนษิ ฐา ตกลงเขา้ เป็นหุน้ ส่วนกนั เพอ่ื จดั ตงั้ หา้ งหนุ้ ส่วน โดยนําเงนิ สด และสนิ ทรพั ยม์ าลงทนุ ดงั น้ี 1. ราณนี ําเงนิ สด 20,000 บาท และลกู หน้ีการคา้ จาํ นวน 30,000 บาท มาลงทนุ ในหา้ ง 2. จริ ายนุ ําเครอ่ื งตกแต่งมาลงทนุ ราคาทุน 30,000 บาท และราคาตลาด 25,000 บาท 3. นิษฐานําเงนิ สดมาลงทนุ 10,000 บาท และนําสนิ คา้ มาลงทุนอกี 22,000 บาท การบนั ทึกรายการเปิ ดบญั ชีของห้างห้นุ ส่วน เป็นดงั นี้ สมดุ รายวันท่วั ไป หนา 1 พ.ศ. 2557 รายการ เลขท่ี เดบติ เครดิต เดือน วัน บญั ชี บาท สต บาท สต ท่ี . . ม.ค. 1 เงินสด (20,000+10,000) 30,000 - 30,000 - ลกู หน้กี ารคา 22,000 - 25,000 - สินคา เครื่องตกแตง 50,000 - ทนุ -ราณี 25,000 - ทนุ -จิรายุ 32,000 - ทนุ -นิษฐา หุน สวนนําเงนิ สดและสินทรพั ยอ ืน่ ๆ มาลงทนุ

ในกรณีท่ีผู้เป็ นหุ้นส่วนอาจนําเงนิ สด สินทรัพย์อ่ืน และหน้ีสินมาลงทุนด้วยนัน้ ให้บันทึกบัญชีทุนของผู้เป็ นหุ้นส่วนแต่ละคน ดว้ ยการนํายอดรวมสนิ ทรพั ยท์ งั้ สน้ิ หกั ยอดรวมหน้สี นิ โดยสามารถบนั ทกึ รายการเปิดบญั ชี ดงั น้ี หนุ้ สว่ น  เงนิ สด หา้ งหุน้ สว่ น  สินทรพั ยอ์ ื่น เชน่ อาคาร ทีด่ นิ อปุ กรณ์ เคร่ืองตกแตง่ รถยนต์ เป็ นตน้  หน้ ีสนิ เชน่ เจา้ หน้ ี เงนิ กู้ เป็ นตน้ เดบิต เงนิ สด XX สนิ ทรพั ยอ์ ่นื ๆ XX เครดิต หน้สี นิ XX ทนุ -ผเู้ ป็นหนุ้ ส่วนคนท่ี 1 XX ทนุ -ผเู้ ป็นหนุ้ สว่ นคนท่ี 2 XX หุน้ สว่ นนําเงนิ สด สนิ ทรพั ยอ์ น่ื ๆ มาลงทุน และหน้สี นิ มาลงทุน

ตวั อย่างท่ี 3 วนั ท่ี 1 มกราคม 2557 เตย้ และเตน้ ตกลงเขา้ เป็นหุน้ ส่วนกนั โดยเต้ยนําเงนิ สด 50,000 บาท และอุปกรณ์ 25,000 บาท ส่วนเตน้ นําเงนิ สด 10,000 บาท สนิ คา้ 30,000 บาท และเจา้ หน้ีจาํ นวน 20,000 บาท มาลงทุน การบนั ทึกรายการเปิ ดบญั ชีของห้างห้นุ ส่วน เป็นดงั นี้ สมุดรายวันทัว่ ไป หนา 1 เครดติ พ.ศ. 2557 รายการ เลขท่ี เดบติ บาท สต เดือน วัน บญั ชี บาท สต ท่ี . ม.ค. 1 เงนิ สด (50,000+10,000) . สนิ คา 60,000 - 20,000 - อุปกรณ 30,000 - 75,000 - เจาหน้ี 25,000 - 20,000 - ทุน-เตย้ ทนุ -เตน้ (10,000+30,000-20,000) หนุ สวนนําเงนิ สด สนิ ทรพั ย หนีส้ นิ มาลงทนุ

แรงงาน หมายถงึ แรงกาย สตปิ ัญญา ความรู้ ความสามารถ ความเชย่ี วชาญ ชอ่ื เสยี งของผูเ้ ป็นหุน้ ส่วน หากหุ้นส่วน ลงทุนเป็นแรงงานใหถ้ อื เสมอื นว่าเป็นค่าความนิยม (Goodwill) ทห่ี ุน้ ส่วนผนู้ นั้ นํามาลงทุนในหา้ งหุน้ ส่วน ซง่ึ ควรตกลงกนั ให้ ชดั เจนว่าจะบนั ทกึ ในสมดุ บญั ชขี องหา้ งหนุ้ ส่วนหรอื ไม่ และตรี าคามลู คา่ เท่าใด ขน้ึ อยกู่ บั ขอ้ ตกลงกนั ทร่ี ะบุไวใ้ นสญั ญา ถา้ ผเู้ ป็นหุน้ ส่วนคนใดไดล้ งแต่แรงงานของตนเขา้ เป็นหุน้ และในสญั ญาเขา้ หุน้ ส่วนมไิ ดต้ รี าคาค่าแรงไวใ้ หค้ าํ นวณส่วน กาํ ไรของผทู้ เ่ี ป็นหนุ้ สว่ นดว้ ยลงแรงงานนนั้ ดว้ ยสว่ นถวั เฉลย่ี ของผเู้ ป็นหนุ้ สว่ นซง่ึ ไดล้ งเงนิ หรอื ลงทรพั ยส์ นิ เขา้ หนุ้ ดว้ ย ในการบนั ทึกบญั ชขี องห้างหุ้นส่วน ให้บนั ทึกแรงงานเป็นบญั ชีค่าความนิยม ซ่ึงจดั เป็นบญั ชีสนิ ทรพั ย์ประเภทไม่ หมนุ เวยี น จะแสดงในงบแสดงฐานะการเงนิ ของหา้ งหนุ้ สว่ น ณ วนั สน้ิ งวดบญั ชี หุ้นส่วนแต่ละคนควรตกลงในเร่อื งของการบนั ทกึ บญั ชเี ก่ยี วกบั แรงงานไว้ให้ชดั เจนว่าจะมมี ูลค่าเท่าใด ซ่ึงข้นึ อยู่กบั ขอ้ ตกลงดงั ต่อไปน้ี 1. ถา้ ใหส้ ทิ ธไิ ดร้ บั คนื ทนุ จะบนั ทกึ เป็นค่าความนิยมของผเู้ ป็นหนุ้ ส่วนไวใ้ นสมดุ บญั ชขี องหา้ งหุน้ สว่ น ดงั น้ี เดบิต ค่าความนยิ ม XX เครดิต ทุน-ผเู้ ป็นหุน้ ส่วนทน่ี ําแรงมาลงทุน XX หุน้ ส่วนนําแรงงานมาลงทนุ

ตวั อยา่ งที่ 4 วนั ท่ี 1 มกราคม 2557 อาทติ ยแ์ ละมทั รี ตกลงเขา้ เป็นหุน้ ส่วนกนั โดยนําเงนิ สดมาลงทุนคนละ 60,000 บาท และอาทติ ยล์ งทุนดว้ ยแรงงานมลู คา่ 30,000 บาท ทงั้ สองตกลงกนั ไวใ้ นสญั ญาวา่ ใหอ้ าทติ ยม์ สี ทิ ธไิ ดร้ บั คนื ทุน การบนั ทึกรายการเปิ ดบญั ชีของห้างห้นุ ส่วน เป็นดงั นี้ สมุดรายวันทั่วไป หนา 1 เครดิต พ.ศ. 2557 เลขท่ี เดบิต บาท สต บาท สต เดือน วัน รายการ บัญชี . . ที่ 120,000 - 90,000 - ม.ค. 1 เงนิ สด 30,000 - 60,000 - คา ความนยิ ม ทุน-อาทิตย์ (60,000+30,000) ทุน-มทั รี หนุ สว นนําเงนิ สดและแรงงานมาลงทนุ

ถ้าไม่มีสิทธิได้รบั คืนทุน จะไม่มกี ารบนั ทกึ มลู ค่าทเ่ี ป็นแรงงานไวใ้ นสมุดบญั ชขี องหา้ งหุน้ ส่วน แต่จะระบุไวใ้ นสญั ญา เทา่ นนั้ ตวั อย่างท่ี 5 วนั ท่ี 1 กรกฎาคม 2557 นรแี ละโทน่ี ตกลงเขา้ เป็นหุน้ ส่วนกนั โดยนําเงนิ สดมาลงทุนคนละ 50,000 บาท และโทน่ีลงทุนดว้ ยแรงงานมลู คา่ 50,000 บาท ทงั้ สองตกลงกนั ไวใ้ นสญั ญาวา่ โทน่ีไมม่ สี ทิ ธไิ ดร้ บั คนื ทนุ การบนั ทึกรายการเปิ ดบญั ชีของห้างห้นุ ส่วน เป็นดงั นี้ สมุดรายวันทว่ั ไป หนา 1 เครดติ พ.ศ. 2557 เลขท่ี เดบติ บาท สต บาท สต เดือน วัน รายการ บัญชี . . ที่ 100,000 - 50,000 - ก.ค. 1 เงนิ สด 50,000 - ทนุ -นรี ทนุ -โทนี่ หุนสว นนาํ เงนิ สดและแรงงานมาลงทนุ

ถา้ ในสญั ญาเขา้ เป็นหา้ งหนุ้ ส่วนไมไ่ ดต้ มี ลู ค่าของแรงงานไว้ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ใหค้ าํ นวณส่วนในทุน หรอื ทนุ หรอื ค่าแรงงานของผเู้ ป็นหุน้ สว่ น ดงั ต่อไปน้ี ส่วนในทนุ = สว่ นถวั เฉลีย่ ของผูเ้ ป็ นหนุ้ สว่ นซึ่งนาํ เงนิ หรอื สนิ ทรพั ยอ์ ื่นมาลงทุน (ทนุ หรอื คา่ แรงงาน) ตวั อย่างท่ี 6 วนั ท่ี 1 มนี าคม 2557 ปะการงั ปยุ ฝ้าย และเอกชเยศร์ ตกลงเป็นหุน้ ส่วนกนั โดยปะการงั นําเงนิ สดมาลงทุน 50,000 บาท ปุยฝ้ายลงทุนด้วยเงนิ สด 30,000 บาท ลูกหน้ี 5,000 บาท และสินค้าคงเหลอื 25,000 บาท ส่วนเอกชเยศร์นํา แรงงานมาลงทนุ และมสี ทิ ธไิ ดร้ บั คนื ทุนแต่ไมไ่ ดต้ รี าคาไว้ การคาํ นวณทุนของเอกชเยศร์ เป็นดงั นี้ ส่วนในทนุ = สว่ นถวั เฉลย่ี ของผเู้ ป็นหนุ้ สว่ นซง่ึ นําเงนิ หรอื สนิ ทรพั ยอ์ น่ื มาลงทุน (ทุนหรอื ค่าแรงงาน) ทุน-เอกชเยศร์ = 50,000 + 30,000 + 5,000 + 25,000 2 = 55,000 บาท

การบนั ทึกรายการเปิ ดบญั ชีของห้างห้นุ ส่วน เป็นดงั นี้ สมดุ รายวันทว่ั ไป หนา 1 พ.ศ. 2557 รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต เดือน วนั บัญชี บาท สต บาท สต ท่ี . . มี.ค. 1 เงินสด 80,000 - 5,000 - ลกู หนี้ 25,000 - 55,000 - สินคา คา ความนยิ ม 50,000 - ทุน-ปะการัง 60,000 - ทุน-ปยุ ฝา้ ย 55,000 - ทนุ -เอกชเยศร์ หนุ สวนนําเงนิ สด สนิ ทรพั ยอ ่ืนและแรงงาน มาลงทุน

ถา้ ผเู้ ป็นหนุ้ ส่วนนําสนิ ทรพั ยม์ าลงทุนในหา้ งหนุ้ ส่วน แต่ไมไ่ ดก้ าํ หนดมลู คา่ หรอื ตมี ลู ค่าไว้ ตามกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ใหถ้ อื วา่ ผเู้ ป็นหุน้ ส่วนทกุ คนลงทนุ เทา่ กนั ตวั อย่างท่ี 7 วนั ท่ี 1 มกราคม 2557 เหน่งและโหน่ง ตกลงเป็นหุน้ ส่วนกนั โดยเหน่งนําทด่ี นิ มาลงทุนแต่ไมไ่ ดต้ มี ลู ค่าไว้ ส่วนโหน่งนําเงนิ สดมาลงทุนจาํ นวน 150,000 บาท ดงั นนั้ กฎหมายใหถ้ อื ว่าเหน่งนําทด่ี นิ อาคารและอุปกรณ์มาลงทุนจาํ นวน 150,000 บาท เท่ากบั โหน่ง การบนั ทึกรายการเปิ ดบญั ชีของห้างห้นุ ส่วน เป็นดงั นี้ สมดุ รายวนั ทว่ั ไป หนา 1 เครดิต พ.ศ. 2557 เลขท่ี เดบิต บาท สต เดอื น วนั รายการ บัญชี บาท สต ท่ี . เงินสด . ท่ีดนิ 150,000 - 150,000 - ทนุ -เหน่ง 150,000 - 150,000 - ทนุ -โหน่ง หุนสว นนาํ เงนิ สด และที่ดนิ มาลงทุน