การขยายพันธุ์พืช

รายวิชาการงานอาชีพ รหสั ง14101 ระดับชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 4 ภาคเรยี นท่ี 2 ปีการศกึ ษา 2564 กลุ่มสาระการงานอาชพี จัดทาโดย นายสฏรฏั ฐ์ ทองกา่ ตาแหน่ง ครผู ชู้ ่วย โรงเรยี นวดั ตาหนกั ใต้ฯ (วิลาศโอสถานนทน์ ุเคราะห์ สงั กัดสานกั งานเขตพนื้ ทีก่ ารศกึ ษาประถมศกึ ษานนทบุรี เขต 1 สานักงานคณะกรรมการการศกึ ษาข้ันพนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

การขยายพนั ธพุ์ ืช การเสยี บยอด คอื การนายอดของต้นไม้พนั ธุ์ดมี าเสยี บกบั ต้นตอท่ีมีความแข็งแรง เป็นการเปลีย่ นยอดของพนั ธุเ์ ดิมให้ เป็นพันธใ์ุ หม่ตามยอดทน่ี ามาเสยี บ โดยยอดทีน่ ามาเสยี บจะไม่กลายพนั ธ์ไุ ปจากตน้ แม่ วิธนี ีเ้ ป็นวิธที คี่ ่อนขา้ ง ย่งุ ยากแตไ่ ดผ้ ลเร็วการนากงิ่ พนั ธด์ุ มี าต่อบนต้นตอ มักใชส้ าหรับการเปล่ียนพันธุ์พชื มากกว่าการขยายพันธุ์ นิยมใช้ แพรห่ ลายและได้ผลดกี ับทั้งไมผ้ ลและไมป้ ระดับ เชน่ มะมว่ ง ขนุน เฟ่อื งฟ้า ชบา โกศล เปน็ ตน้ ปจั จยั สาคัญ ที่สดุ ในการต่อก่งิ คือ ตน้ ตอและต้นพนั ธ์ุดเี มอื่ ต่อแลว้ เนอ้ื เยื่อเจริญของตน้ ตอและก่ิงพนั ธด์ุ ีต้องเชือ่ มต่อกนั ได้ สามารถเจริญเติบโต ออกดอก และตดิ ผลได้

วธี ีการเสียบยอด 1. เตรียมตน้ ตอทีม่ ีขนาดกาลังพอดีพยายามเลอื กกิ่งของตอและยอดพนั ธุ์ใหม้ ขี นาดใกลเ้ คียงกันเพอื่ ที่ เน้อื เย่อื จะไดแ้ นบชดิ เหมาะเจาะ ส่วนกงิ่ พันธดุ์ กี ่อนทีเ่ ราจะนาไมม้ าเสียบน้นั ทางท่ีดีเราควรจะริดใบของเคา้ ใหอ้ อก เสยี หมดกอ่ นเพ่ือปอ้ งกนั ไม่ให้เคา้ คลายน้าในกิง่ มากเกินไปแลว้ ปลอ่ ยไวใ้ หค้ าลาตน้ ไวอ้ ย่างนน้ั จนกวา่ ข้ัวใบจะหลุด ออกจากก่งิ แลว้ ค่อยนามาเสียบดกี ว่า แต่กม็ บี างท่านที่ไม่ได้ริดใบกอ่ นทจ่ี ะเสยี บกม็ ี…แบบตดั ปปุ๊ เสยี บปั๊ปเลย แต่ โดยสว่ นตวั ผมไมช่ อบวธิ นี ้ีเพราะว่าเวลาเราคลมุ ถงุ แลว้ บางคร้งั ใบที่คากับยอดน้นั ชอบรว่ งคาอยูใ่ นถุงบางคร้งั ก็ลืม เกบ็ ออกทาให้ใบท่ีรว่ งนั้นเกดิ อาการเนา่ ไดแ้ ละพาลเอาเช้ือไปส่กู ิ่งพนั ธไ์ุ ด้ แต่มวี ิธอี ีกเสยี บอกี วธิ หี น่งึ ทีบ่ างทา่ นไดใ้ ช้ กนั อย่างแพร่หลาย….คือหลังจากท่ตี ัดยอดพันธดุ์ มี าแลว้ ใหร้ ิดใบออกท้ังหมดเหลอื ไว้แต่ใบอ่อน แล้วกส็ สัดยางที่ค้าง อย่ตู รงข้วั ใบออกไวใ้ หห้ มดแล้วค่อยนามาเสยี บ แต่วธิ นี ้ีกม็ ีปญั หาเหมือนกนั ตรงท่ีเวลาท่ขี ้ัวใบยงั คาอยู่กบั กง่ิ น้ันแผล มันยังสดอยอู่ าจจะพาลใหก้ ิง่ พันธน์ุ น้ั ติดเช้อื และเนา่ ไดเ้ หมือนกัน เอาเป็นวา่ ใครสะดวกแบบไหนกท็ าไดเ้ ลยเพราะท่ี ผมวา่ มาทัง้ สามแบบน้ันผมกไ็ ดล้ องมาหมดแลว้ ก็ติดทกุ วิธี…แต่มาชอบวธิ ีแรกมากกวา่ เพราะไมม่ ใี บและขั้วใบมา คอยใหเ้ กดิ ปัญหาในภายหลงั ได้ครับ

2. ตัดยอดพนั ธ์ดุ ีมาประมาณซัก 3 นิ้วกาลังดีเพราะว่าเนื้อไม้ยง่ิ เยอะการตดิ จะดีกวา่ เนื้อไม้ท่นี ้อย แต่ บางคร้งั ยอดพันธุด์ ีมคี วามยาวประมาณซกั 2 เซนติเมตรกส็ ามารถน้ันมาเสยี บได้เช่นกันแตไ่ มข่ อแนะนาครับ เอา ยาวไวก้ อ่ นเป็นดี เสร็จแลว้ เราก็ตดั ตน้ ตอเลยแล้วเอาผ้าซับนา้ หลอ่ เลย้ี งยางที่ออกมาจากลาตน้ ใหห้ มด ตรงนี้แหละ สาคัญเพราะยางก็เปน็ สว่ นหนง่ึ ท่จี ะทาให้กงิ่ นัน้ เนา่ เสยี หายได้ 3. ซับยางจนกว่าตรงรอยที่ปาดจะหมดยางแล้วก็นามดี (ที่คม)มาบากให้เป็นด่ังในภาพแตต่ อ้ งให้รอยบาก ลึกลงไปมากกวา่ 1 เซนตเิ มตร

4.เสรจ็ แล้วเราก็นายอดพันธดุ์ ีมาเฉอื นเป็นรปู ล่มิ ตามรปู ทเ่ี ห็นแลว้ ก็นามาเสยี บลงไป..ท่สี าคญั เนื้อเยื่อ ตรงทไี่ มจ้ ะแนบติดกนั อย่าใหเ้ กดิ รอยช้า..ตรงนีส้ าคัญมาก 5. หลังจากบากตอแล้วปาดลิ่มแลว้ ก็เสียบลงไป

6. เสรจ็ แล้วก็นาเชือกฟางมาพันไวพ้ ยายามใหป้ มทีม่ ดั ไว้ให้อยตู่ รงดา้ นของเน้อื ด้านตอ อยา่ ใหป้ มท่ีมัดไว้ ไปอยูต่ รงดา้ นของยอดพนั ธ์ดุ ี เพราะว่าแรงกดจากการมัดปมอาจจะทาใหเ้ น้ือตรงน้นั ที่บอบบางชา้ และเน่าได้ 7. แล้วกห็ าถงุ ขนาดพอดไี ม่ต้องใช้ขนาดใหญม่ ากเอาแค่พอคลมุ สว่ นยอดไว้ก็พอ แลว้ ก็ดทู ศิ ทางการไหล ของหยาดน้าในถุงด้วยพยายามอยา่ ใหห้ ยาดน้าในถงุ นนั้ ไหลเข้ามาสูต่ รงรอยแผลท่ีเสียบไว้ คลุมไว้แบบนี้ในที่ร่ม ประมาณซัก 10 วัน กรณถี า้ เราคลมุ ไปซกั 2-3 วนั แลว้ หยาดนา้ ในถุงน้ันเยอะมากเราก็แกะถุงออกมาแล้วกลับด้าน ในออกมาสลัดน้าแล้วใช้ผา้ เช็ดใหแ้ ห้งแล้วก็คลมุ กันตอ่ ไป หมายเหตุชว่ งท่ีเราเอาหยาดน้าออกจากถุงนัน้ พยามยาม อยา่ ทาในช่วงท่ีอากาศรอ้ นจดั เพราะอาจจะทาให้ยอดพนั ธ์ุดีนนั้ โดนอากาศท่ีร้อนกวา่ ตอนท่ีอยู่ในถุงอาจจะทาให้ ยอดนน้ั ชะงักได้ ควรทาในตอนเยน็ หรือชว่ งทีอ่ ากาศไมร่ ้อนจดั

สรปุ การขยายพนั ธุ์พืช การเสยี บยอด คือ การเชอ่ื มประสานเนอื้ เยื่อของตน้ พชื 2 ตน้ เข้าดว้ ยกนั เพื่อใหเ้ จรญิ เติบโต เปน็ ต้นเดยี วกนั โดยมีข้ันตอน การปฏิบตั ิ ดงั นี้ 1. ตัดยอดตน้ ตอให้สูงจากพน้ื ดิน ประมาณ 10 เซนติเมตร แลว้ ผ่ากลางลาตน้ ของ ต้นตอให้ลึกประมาณ 3 - 4 เซนติเมตร 2. เฉือนยอดพันธ์ุดเี ป็นรปู ล่มิ ยาวประมาณ 3 - 4 เซนตเิ มตร 3. เสยี บยอดพนั ธุ์ดลี งในแผลของตน้ ตอ ให้รอยแผลตรงกนั แลว้ ใชเ้ ชือกมดั ด้านบน และลา่ งรอยแผลต้นตอ ให้แนน่ 4. คลุมตน้ ที่เสียบยอดแลว้ ด้วยถงุ พลาสติก หรือนาไปเกบ็ ไว้ในโรงอบพลาสติก 5. ประมาณ 5 - 7 สัปดาห์ รอยแผลจะประสานกนั ดี และนาออกมาพักไวใ้ นโรง เรอื นเพอ่ื รอการปลูกตอ่ ไป

ใหน้ กั เรยี นทาแบบฝกึ หดั ในใบงานที่ครตู อ้ ม แจกให้นะครับ

ใบงานท่ี 2 เรือ่ งการขยายพนั ธพุ์ ืช (การเสียบยอด) 1. ใหน้ ักเรียนบอกวธิ ีขนั้ ตอนการเสียบยอด ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. ใหน้ ักเรียนบอกประโยชน์ของการเสยี บยอด ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. นกั เรยี นจงวธิ ีบายถึงข้อดีของการเสียบยอด อย่างนอ้ ย 2 ข้อ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. นักเรียนจงวิธีบายถงึ ข้อเสยี ของการเสียบยอด อย่างนอ้ ย 2 ข้อ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ชือ่ …………………………………นามสกลุ .........................ชนั้ .............เลขที่……… โรงเรียนวัดตาหนกั ใต้ ฯ (วิลาศโอสถานนทน์ ุเคราะห์) สงั กดั สานกั งานเขตพ้นื ทกี่ ารศกึ ษาประถมศึกษานนทบุรี เขต 1