การป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นระดับท้องถิ่น

การขับเคล่ือนการดาเนินงาน ป้องกนั และแก้ไขปัญหาการต้งั ครรภ์ในวยั รุ่นระดบั ท้องถนิ่ ปี 2557-2561 สานักอนามัยการเจริญพนั ธ์ุ กรมอนามยั

“...ในการปฏบิ ตั งิ านนนั้ ย่อมมปี ัญหาต่างๆเกดิ ข้นึ ไดเ้สมอ เม่อื ปัญหาเกิดข้นึ ตอ้ งแกไ้ ข อย่าท้งิ ไวพ้ อกพนู ลกุ ลามจนแกย้ าก ขอใหท้ ุกคนระลกึ ว่า ปัญหาทุกอยา่ งมที างแกไ้ ขได้ ถา้ แกไ้ ขคนเดยี วไม่ไดก้ ็ชว่ ยกนั คดิ ช่วยกนั แก้ หลายๆคน หลายๆทาง ดว้ ยความร่วมมอื ปรองดองกนัปัญหาทเ่ี กิดข้นึ นน้ั จกั ไดไ้ ม่กลายเป็ นอปุ สรรคขดั ขวาง และบน่ั ทอนทาลาย ความเจริญและความสาเร็จของการงาน...” พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ในพธิ ีพระราชทานปรญิ ญาบตั รของจฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลยั 13 กรกฎาคม 2533 ก

การขบั เคล่อื นการดาเนนิ งานปอู งกันและแกไ้ ขปัญหาการตง้ั ครรภ์ในวัยรนุ่ ระดับท้องถ่นิ ปี 2557-2561ทปี่ รึกษา :แพทย์หญิงพรรณพิมล วิปุลากร อธิบดีกรมอนามยันายแพทย์บญั ชา ค้าของ รองอธิบดีกรมอนามยันายแพทย์กติ ตพิ งศ์ แซ่เจง็ ผู้อานวยการสานักอนามัยการเจริญพันธุ์ผศ.ดร.กนิษฐา จารญู สวัสด์ิ คณะสาธารณสขุ ศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยมหิดลรับผดิ ชอบโดย :กลมุ่ พฒั นาประชากร สานักอนามัยการเจรญิ พันธ์ุ กรมอนามยับรรณาธิการ:ปภาวี ไชยรกั ษ์ นักวชิ าการสาธารณสขุ ชานาญการ สานักอนามยั การเจรญิ พันธ์ุ กรมอนามัยกองบรรณาธิการ : รัชดา ธราภาค อรอมุ า ทางดี ธัญญาพรรณ เรอื นทพิ ย์ นนั ทยิ า พรมวงษา กมลชนก คชฤทธิ์ นชุ นาฎ ชิดตะคุพัชรีวรรณ เจนสาริกรณ์ นฤมล แก้วโมรา อาพล มุง่ คดิ เจนจริ า อุน่ แก้วณชิ ามัญช์ เอย่ี มแสงจนั ทร์ วรรณนี ร่อนแกว้ นภัทชา สมพงษ์ อมรรัตน์ จสู้ วัสด์ิณฐั นรี ขงิ จตั รุ สั ภาพมิ ล บญุ อ้ิง นันทกานต์ แปูนอา่ พิมลพร ธิชากรณ์วา่ ทรี่ ้อยตรีภัทรพงศ์ ชูเศษศภุ รานันท์ ยุทธโกวทิ ย์พิมพภ์ ิกา ยะคาปอูเผยแพร่ : วนั ท่ี 19 กันยายน 2561 ข

คานา การตัง้ ครรภใ์ นวัยรนุ่ เป็นเรอื่ งทีท่ ่วั โลกให้ความสาคญั ข้อมูลจากสถิติสาธารณสุขของไทย พบว่าวยั ร่นุ อายตุ า่ กว่า 20 ปคี ลอดบุตรเพ่ิมขึ้นจากประมาณ 95,000 คน ในปี พ.ศ. 2546 เป็นประมาณ 94,584คน ในปี 2559 ในจานวนน้ีเป็นการคลอดบุตรโดยวัยรุ่นที่มีอายุต่ากว่า 15 ปี 2,746 คน นอกจากนี้ วัยรุ่นอายุ 10-19 ปี ที่คลอดบุตรซ้าหรือคลอดเป็นครั้งที่สองขึ้นไปมีมากถึง 28,231 คน หรือเท่ากับร้อยละ 20.0ของการคลอดในวัยรุ่น อายุ 10-19 ปีท้ังหมด ผลกระทบทางสุขภาพจากการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น เช่น การเสียชีวิตของมารดา การเสียชีวิตของทารก เด็กแรกเกิดน้าหนักต่ากว่าเกณฑ์ เสี่ยงต่อการทาแท้งท่ีไม่ปลอดภัย ซึ่งอาจเป็นอันตรายต่อชีวิต นอกจากน้ี ยังทาให้เสียโอกาสทางการศึกษา หน้าท่ีการงานรวมทั้งรายได้ในอนาคต การขาดความพร้อมในการเล้ียงดูบุตร ส่งผลให้เด็กจานวนหนึ่งถูกทอดทิ้ง หรือเตบิ โตมาอยา่ งไม่มีคณุ ภาพ การขบั เคล่อื นการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นในระดับท้องถ่ินจึงเร่ิมข้ึนต้ังแต่ปี 2557 โดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือเสริมสร้างความเข้มแข็งขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการดาเนินงานป้องกันและแก้ไขปัญหาการต้ังครรภ์ในวัยรุ่น ซ่ึงภายหลังจากประกาศใช้พระราชบัญญัติการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น พ.ศ. 2559 เม่ือวันท่ี 29 กรกฎาคม 2559 ส่งผลให้เกิดการบรู ณาการการทางานอยา่ งเป็นรูปธรรมของทกุ ภาคส่วน การจัดทารายงานฉบับน้ีจึงนับเป็นส่วนหน่ึงของการรายงานความก้าวหน้าในการดาเนินงานทส่ี อดคลอ้ งกบั กฎหมายฉบบั ดงั กลา่ ว ซึ่งไดร้ วบรวมขอ้ มลู รายละเอียด กระบวนการ และแนวทางขับเคล่ือนเอาไว้ โอกาสนี้ ขอขอบคุณทุกภาคส่วนท่ีเก่ียวข้องในการร่วมเป็นภาคีเครือข่าย โดยมีเป้าหมายเดียวกันน่ันคือ ลดการต้ังครรภ์ในวัยรุ่น เพื่อให้วัยรุ่นมีคุณภาพชีวิตท่ีดี สามารถเติบโตได้อย่างเต็มศักยภาพเป็นกาลังในการพฒั นาประเทศชาติต่อไป คณะผจู้ ัดทา 8 สิงหาคม 2561 คก

สารบญัพระบรมราโชวาท หนา้ปกในคานา กสารบัญ ขบทสรปุ ผบู้ รหิ าร คสถานการณ์สาคญั งเร่ืองเล่าจากแหล่งเรียนรู้ 1 - ปี 2557 6 - ปี 2560 - ปี 2561 10กระบวนการดาเนินงานรายภาค 18- กระบวกการดาเนินงานภาคเหนือ 28- กระบวนการดาเนนิ งานภาคใต้- กระบวนการดาเนินงานภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือ 37- กระบวนการดาเนนิ งานภาคกลาง 41ผลการถอดบทเรียน และการขบั เคลอื่ นงานในปี 2562 44ภาคผนวก- กระบวนการขับเคลอื่ นการดาเนนิ งานป้องกนั และแกไ้ ขปญั หา 56 การตั้งครรภ์ในวัยรนุ่ ระดับท้องถ่ิน- ผลการประเมินคมู่ ือ “ท้องถ่นิ เขม้ แข็ง เข้าใจวยั รนุ่ ”- รายช่ือแหล่งเรยี นร้ดู ้านการปอ้ งกันและแก้ไขปัญหาการต้ังครรภใ์ นวัยรนุ่ ง

บทสรปุ ผู้บรหิ าร การขับเคลื่อนการป้องกันและแก้ไขปัญหา ปจั จัยทน่ี าไปส่คู วามสาเร็จ ประกอบดว้ ยการตง้ั ครรภใ์ นวยั รนุ่ ในระดับทอ้ งถ่ิน เป็นความร่วมมือการทางานระหว่างกรมอนามัย โดยสานักอนามัย 1) ผู้นา ให้ความสนใจและเห็นความสาคัญในการเจริญพนั ธุ์ และมลู นิธิสรา้ งความเข้าใจเรื่องสุขภาพผู้หญิง (สคส.) โดยได้รับการสนับสนุนทางวิชาการจาก การดาเนินงานคณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล และคณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 2) ผู้รับผิดชอบงาน เอาจริงเอาจัง มีความได้รับงบประมาณสนับสนุนจากสานักงานกองทุนสนบั สนุนการสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) มีวัตถุประสงค์ เข้าใจและมงุ่ มัน่ ตง้ั ใจเพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการดาเนินงานป้องกันและแก้ไขปัญหา 3) งบประมาณ มีเพียงพอและต่อเนื่องการต้ังครรภใ์ นวยั รุ่น 4) ภาคีเครือข่าย เข้มแข็ง ร่วมกาหนด การดาเนินงานในปี 2557 เร่ิมต้นจากการถอดบทเรียนการดาเนินงานขององค์กรปกครองส่วน เปา้ หมายและวางแผนการทางานร่วมกนัท้องถิ่น 7 แห่ง คือ 1) เทศบาลตาบลวังเหนือ อาเภอวังเหนือ จังหวัดลาปาง 2) เทศบาลตาบลจุมจัง 5) ข้ อ มู ล ส นั บ ส นุ น ส า ม า ร ถ ส ะ ท้ อ นอาเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ 3) องค์การบริหารส่วนตาบลโคกยาง อาเภอเหนือคลอง จังหวัด สถานการณ์ปัญหาและเพียงพอต่อการกระบ่ี 4) องค์การบริหารส่วนตาบล ท่าฉาง อาเภอท่าฉาง จังหวัดสุราษฎร์ธานี 5) องค์การบริหารส่วน ตัดสินใจของผู้บรหิ ารตาบลหนองปลิง อาเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม6) องค์การบริหารส่วนตาบลสระ อาเภอเชียงม่วน ผลจากการถอดบทเรียนดังกล่าว ได้นามาวิเคราะห์จังหวัดพะเยา และ 7) องค์การบริหารส่วนตาบลจาปาโมง อาเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี ซึ่งผลจากการ เพื่อวางแผนกระบวนการขับเคลื่อนการดาเนินงานถอดบทเรียน พบวา่ ป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นระดับ ท้องถ่ิน โดยมุ่งเน้นให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น มีบทบาทหลักในการดาเนินงาน โดยเล็งเห็นจาก ศักยภาพขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น อานาจ หน้าที่ตามกฎหมาย และความใกล้ชิดกับประชาชน เป็นสาคัญ ในปี 2559 กรมอนามัยได้เปิดรับสมัคร องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินท่ีมีความพร้อมและสนใจ เข้าร่วมเป็นภาคีเครือการดาเนินงาน พบว่า มีองค์กร ปกครองสว่ นท้องถ่นิ สมัครเข้ารว่ มโครงการทั้งสิ้น 716 แห่ง จาก 39 จังหวัด แสดงให้เห็นว่าองค์กรปกครอง ส่วนท้องถ่ินตระหนักถึงปัญหานี้ไม่น้อยไปกว่าภาค ส่ว นอ่ืนๆ และเชื่อว่ายังคงมีองค์กร ปกครอง สว่ นท้องถ่นิ อ่นื ๆทใี่ ห้ความสาคัญกับปัญหานี้ 1

ดังนั้น เพื่อให้การขับเคลื่อนการดาเนินงานป้องกัน ที่ระบุว่า “วัยรุ่นมีสิทธิตัดสินใจด้วยตนเองและและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นมีประสิทธิภาพและ มีสิทธิได้รับข้อมูลข่าวสารและความรู้ ได้รับการมีผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรม เกิดประโยชน์ต่อคนในชุมชน บริการอนามัยการเจริญพันธ์ุ ได้รับการรักษาสรา้ งความเชือ่ ม่นั ของเจ้าหน้าท่ีในการดาเนินงาน และเกิด ความลับและความเป็นส่วนตัว ได้รับการจัดภาคีเครือข่ายการทางานท่ีเข้มแข็ง ในปี 2560 จึงมุ่งเน้น สวัสดิการสังคมอย่างเสมอภาคและไม่ถูกเลือกการอบรมเพ่ือเสริมสร้างความเข้มแข็งให้กับบุคลากรของ ปฏิบัติ และได้รับสิทธิอื่นใดที่เป็นไป เพื่อประโยชน์องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน จานวน 4 รุ่น มีผู้เข้ารับ ตามพระราชบัญญัตินี้อย่างถูกต้อง ครบถ้วน และการอบรมกว่า 600 คนจากองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน เพียงพอ” โดยให้ราชการส่วนท้องถิ่นมีอานาจออก191 แห่ง การจดั เวทีแลกเปล่ียนเรยี นรู้กับองค์กรปกครอง ข้อบัญญัติท้องถิ่นตามหลักเกณฑ์ วิธีการ และส่วนท้องถิ่นท่ีได้รับคัดเลือกให้เป็นแหล่งเรียนรู้ ด้านการ เง่ือนไขที่กาหนดในกฎกระทรวง โดยเปิดเวทีให้ป้องกันและแก้ไขปัญหาการต้ังครรภ์ในวัยรุ่นระดับท้องถ่ิน อปท.ได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้การดาเนินงานร่วมกันจานวน 4 แห่ง คือ 1) องค์การบริหารส่วนตาบลเขาล้าน และให้กาลังใจด้วยการสรรหาและคัดเลือก อปท.ท่ีจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ 2) องค์การบริหารส่วนตาบล มีการดาเนินงานท่ีดี มีรูปแบบที่สามารถนาไปตากตก จังหวัดตาก 3) องค์การบริหารส่วนตาบลป่าแก่ ประยุกต์ใช้ได้ ทาให้ได้แหล่งเรียนรู้ด้านการป้องกันบ่อหนิ จงั หวดั สตูล และ 4) เทศบาลนครขอนแก่น จังหวัด และแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นระดับภาค 4ขอนแก่น มีผู้เข้าร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้กว่า 700 คน แห่ง คือ 1) ภาคเหนือ - องค์การบริหารส่วนตาบลจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 137 แห่ง และได้จัดเวที แม่วงก์ จังหวัดนครสวรรค์2) ภาคกลาง - องค์การถอดบทเรียนการดาเนินงานที่ประสบผล เพื่อใช้เป็น บริหารส่วนตาบลอ่าวน้อย จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ตน้ แบบในการขยายผลสพู่ น้ื ทอ่ี ื่น 3) ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ – เทศบาลตาบล อากาศอานวย จังหวัดสกลนคร 4) ภาคใต้ - ในปี 2561 กรมอนามัยได้เปิดให้ อปท.ที่มีความพร้อม องค์การบริหารส่วนตาบลนาไม้ไผ่ จังหวัดและมีความสนใจสมัครเข้าร่วมเป็นภาคีเครือข่าย โดยมี นครศรธี รรมราช และมีแหล่งเรียนรู้ด้านการป้องกันอปท.สมัครเข้าร่วมโครงการทั้งส้ิน 765 แห่งจาก 25 และแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นระดับจังหวัดจงั หวัด ทาใหใ้ นปีน้ี มภี าคีเครือขา่ ย อปท.เข้าร่วมโครงการ 46 แห่งรวมทั้งส้ิน 1481 แห่งจาก 64 จังหวัด ซ่ึงในปีน้ีมุ่งเน้นการขับเคล่ือนท่ีสอดคล้องกับพระราชบัญญัติการป้องกันและ 2แกไ้ ขปัญหาการต้ังครรภ์ในวัยรุ่น พ.ศ.2559 โดยเฉพาะในมาตรา 10 ที่กาหนดว่า ให้ราชการส่วนท้องถ่ินมีอานาจหน้าท่ีดาเนินการให้วัยรุ่นในเขตราชการส่วนท้องถิ่นไดร้ บั สทิ ธิ ตามมาตรา 5

ภายหลังจากการขับเคล่ือนการดาเนินงานมาตลอด มีปจั จัยความสาเรจ็ คอืระยะเวลา 5 ปภี าพท่เี หน็ เดน่ ชดั คอื จดุ คานงัดสาคัญของการขับเคล่ือนการดาเนินงานป้องกันและแก้ไข ปัญหา /อุปสรรคในการดาเนนิ งานของอปท.ปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นก็คือ องค์กรปกครอง 1. กฎหมายและนโยบายยงั ไมช่ ดั เจน ไม่มีส่วนท้องถิ่น ซ่ึงเป็นกลไกสาคัญที่จะทาให้งานเคล่ือนต่อได้จากระดับประเทศ ระดับเขต ระดับจังหวัด กฎกระทรวงของมหาดไทยระดบั อาเภอ มาส่รู ะดับตาบล การทางานร่วมกันของ 2. ผ้บู รหิ าร อปท.บางแหง่ ไม่ได้ใหค้ วามสาคญั กบัภาคีเครือข่ายทุกระดับ คือ ปัจจัยความสาเร็จในการดาเนินงาน ดังน้ัน การขยายเครือข่ายองค์กร ปัญหานี้ เนือ่ งจากมีปัญหาในพน้ื ทห่ี ลายเร่ืองท่ีปกครองส่วนท้องถ่ินที่มีเปูาหมายเดียวกัน จึงเป็น จะตอ้ งพจิ ารณากระบวนการหลกั สาคัญในการขับเคลอ่ื นงาน 3. บคุ ลาการขาดความร้แู ละประสบการณก์ ารทางาน ดา้ นป้องกันและแกไ้ ขปัญหาการตัง้ ครรภใ์ นวยั รนุ่ บทเรียนสาคัญจากการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ทาให้ 4. ขาดงบประมาณหรือจัดสรรยงั ไม่มีประสทิ ธิภาพเ ห็ น ก ร ะ บ ว น ก า ร ท า ง า น ข อ ง อ ง ค์ ก ร ป ก ค ร อ ง 5. ขาดแผนงานทชี่ ดั เจน เป็นรปู ธรรมและต่อเน่ืองส่วนท้องถ่ินใน 7 ขนั้ ตอนคอื 3 1. มีและใช้ข้อมลู ในการวเิ คราะห์ปญั หา 2. คืนขอ้ มลู ให้กับผ้บู ริหาร และชมุ ชน 3. สร้างและรักษาภาคีเครือข่าย 4. จัดทาแผนแบบมสี ่วนรว่ มและเป็นเจา้ ของ รว่ มกนั 5. ระดมและแสวงหาทรัพยากรดาเนินงาน 6. ดาเนินการตามแผน 7.กากับ ตดิ ตาม ประเมินผลโดยมีกิจกรรมหลักในการดาเนินงาน คอื 1. การจดั การเรียนการสอนเพศวิถีศึกษา 2. การพัฒนาทกั ษะชวี ติ 3. การปลกู ฝังการมจี ติ อาสา และการรู้คุณคา่ ของตนเอง 4. การสง่ เสริมการเขา้ ถึงบริการคุมกาเนิด 5. การช่วยเหลอื สง่ ต่อและการจดั บรกิ าร สวัสดิการสังคม

ดังนั้น เพ่ือให้การขับเคลื่อนการดาเนินงานป้องกัน โดยทุกภาคส่วนจะต้องยึด “เป้าหมายเดียวกัน”และแก้ไขปัญหาการต้ังครรภ์ในวัยรุ่นระดับท้องถิ่น นั่นคอื “ลดการตง้ั ครรภ์ในวัยรุ่น” เพ่ือให้ทุกการเกิดเกิดความยัง่ ยนื จึงมแี นวทางการพัฒนา ดังนี้ มคี ุณภาพ วัยร่นุ สามารถเติบโตไดเ้ ต็มศักยภาพ ไม่เสีย เร่งให้กระทรวงมหาดไทยออกกฎกระทรวง โอกาสจากการต้ังครรภ์ท่ีขาดความพร้อม เพื่อเป็น กาลังในการพฒั นาประเทศในอนาคต หรือแนวปฏิบัติในการดาเนินงานที่ชัดเจนไป ยังพนื้ ท่ี ส่งเสริม สนับสนุนให้ อปท.มีและใช้ข้อมูลใน การวางแผนการดาเนินงาน และคืนข้อมูล ให้กับผู้บริหาร เพื่อทราบสถานการณ์และ ตระหนักถงึ ความสาคัญ จัดอบรมเสริมสร้างศักยภาพท่ีจาเป็นต่อการ ดาเนินงานให้กับจนท.ตาแหน่งอื่นๆ เช่น นกั พฒั นาชุมชน สง่ เสรมิ การจัดทาแผนแบบบรู ณาการกับภาคี เครือข่ายในพ้ืนที่ เพ่ือให้เกิดการแบ่งปัน ทรพั ยากรดาเนนิ งาน สนับสนุนการจัดทาแผนป้องกันและแก้ไข ปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นของพ้ืน ให้ สอดคล้องกับกฎหมายและยุทธศาสตร์ของ ประเทศ ขยายรูปแบบการดาเนินงานที่ดีไปยังพ้ืนท่ีอื่น ใหค้ รอบคลุมทงั้ ประเทศ นิเทศติตามแบบเสริมพลัง และให้การ ช่วยเหลืออยา่ งกัลยาณมติ ร จัดให้มีการแลกเปล่ียนเรียนรู้ระหว่างภาคี เครือข่ายมอบรางวัลเพ่ือสร้างแรงจูงใจให้กับ ผู้ปฏบิ ัติงานในพ้นื ท่ี 4

สถานการณส์ าคญั

6

7

8

9

เร่อื งเลา่ จากปี 2557 ถอดบทเรียน 7 พื้นที่ ทม่ี า : หนงั สอื “ทอ้ งถน่ิ เขม้ แขง็ เขา้ ใจวยั รนุ่ ”เรยี บเรยี งโดย คณุ รชั ดา ธราภาค มลู นธิ สิ รา้ งความเขา้ ใจเรอ่ื งสขุ ภาพผหู้ ญงิ

จาก 7 พนื้ ท่สี ู่แนวทางการดาเนินงานเทศบาลตาบลวังเหนอื 11 จ.ลาปาง เทศบาลตาบลจมุ จงั จ.กาฬสนิ ธ์ุ อบต.โคกยาง จ.กระบ่ี อบต.ทา่ ฉาง จ.สุราษฎรธ์ านี อบต.หนองปลงิ จ.มหาสารคาม อบต.สระ จ.พะเยา อบต.จาปาโมง จ.อุดรธานี

“ขว่ งละอ่อนเตียว” โดยสภาเด็กฯ ตาบลวงั เหนือ เทศบาลตาบลวังเหนือ อาเภอวังเหนอื จังหวัดลาปาง “เราเช่ือว่าถ้าเยาวชนมีพ้ืนที่ในการแสดงออก เยาวชนอีกสองกลุ่มจัดกิจกรรมโดยเน้นด้านการกีฬาและผู้ใหญ่รับฟังความคิดเห็น รวมท้ังยอมรับให้ เพ่ือให้พวกเขาได้ใช้เวลาว่างในการดูแลสุขภาพซ่ึงมีพวกเขามีบทบาทในชุมชน ทุกปัญหาจะถูกส่ือสาร ความท้าทายสนุกสนาน เป็นการลดพฤติกรรมเส่ียงและนาไปส่กู ารแก้ไขทเ่ี หมาะสม” กิจกรรมจิตอาสาช่วยเหลือผู้ประสบภัย ซ่ึงทาให้พวก เขารสู้ กึ มคี ณุ ค่าทไ่ี ด้ทาประโยชน์ต่อผ้อู ่ืนและชุมชนกลไกการทางาน : สภาเด็กและเยาวชนตาบลวังเหนือ มีนายก ส่งิ ทพ่ี ึงระวัง 1. การแบ่งเยาวชนออกเป็นกลุ่มๆ ต้องคานึงถึงสภาพเทศมนตรีเป็นประธานและมีตัวแทนเยาวชน พระครู และผู้ปกครองเข้าร่วมให้ข้อเสนอแนะในการ จิตใจของเด็กด้วยเพราะเป็นการแบ่งพฤติกรรมที่วางแผนจดั กิจกรรม ชัดเจน ต้องใช้ทักษะในการส่ือสารไม่เช่นน้ันจะเกิดงบประมาณทใ่ี ช้ : การแตกแยกภายในชมุ ชนได้ 2. การแบ่งเยาวชนออกเป็นกลุ่มๆ ควรหลีกเล่ียงการ เทศบาลตาบลวังเหนือ จัดสรรงบประมาณทา ประกาศออกสาธารณะแต่ให้แยกเป็นแนวเชิงบวกกจิ กรรม ผ่านสภาเด็กและเยาวชนตาบลวังเหนอื โดยใช้ความสามารถของเด็กเป็นตัวนามากกว่าการ เอาจุดดอ้ ยหรอื ปญั หาของเด็กมาเปน็ ตัวนา จากการวิเคราะห์ปัญหาร่วมกันของหน่วยงานทเ่ี กีย่ วข้อง มีการแบ่งเยาวชนเป็น 3 กลุ่มใหญ่ ได้แก่ ปจั จยั ความสาเร็จกลุ่มท่ีมีความสนใจและกระตือรือร้นที่จะเข้าร่วมกิจกรรมสร้างสรรค์ กลุ่มที่เก่ียวข้องกับปัญหา 1. • เปิดโอกาสให้เยาวชนรว่ มคิด ร่วมทายาเสพตดิ และสดุ ท้ายคอื กลุ่มเดก็ เกเร กา้ วร้าว 2. • มกี ารประชาสมั พนั ธ์และสอื่ ทเ่ี หมาะกับกล่มุ เปาู หมาย กลุ่มแรก จัดกิจกรรมได้รับการสร้างสรรค์ข้ึนในรูปแบบของโครงการถนนคนเดิน ท่ีใช้ช่ือว่า 3. • แสวงหาแหล่งทนุ จากภายนอก“ข่วงละอ่อนเตียว” ซึ่งแปลความหมายได้ว่า ถนนเด็กเดิน โดยมีเป้าหมายเพื่อเปิดพ้ืนที่สร้างสรรค์ 4. • สื่อสารทาความเข้าใจกับผปู้ กครองสาหรับเด็กและครอบครัว ให้ได้ใช้เวลาว่างอย่างสร้างสรรค์และลดพฤติกรรมเส่ียง โดยจัดข้ึนเป็น 5. • สร้างเครือขา่ ยการทางานทเ่ี ข้มแขง็ จากบ้าน วัด รร.ประจาทุกเย็นวันเสาร์ 12

วัยรนุ่ ปลอดภยั ดว้ ย “วสิ ยั ทศั น์” ผู้นาทอ้ งถ่นิองคก์ ารบริหารสว่ นตาบลโคกยาง อาเภอเหนือคลอง จงั หวดั กระบ่ี “เม่ือตัวเองไม่พร้อม เพราะยังเป็นลูกที่พ่อแม่ นอกจาก อบต.มีการจัดสรรงบประมาณเพื่อจัดต้องหาข้าวให้กิน ตั้งท้องข้ึนมาก็เท่ากับเพิ่มภาระ กจิ กรรมสร้างสรรค์สาหรับเยาวชน และการจัดอบรมและสร้างปัญหาให้กับครอบครัว ชุมชน ไปจนถึง พ่อแม่ให้มีความเข้าใจลูกวัยรุ่น แล้วสิ่งสาคัญคือการท้องถ่ิน ฉะนั้น ต้องให้ความรู้แก่วัยรุ่น ไม่ใช่ห้ามมี เช่ือมร้อยประเด็นปัญหาเข้าสู่หน้าที่รับผิดชอบของเซ็กซ์ แตถ่ า้ จะมีตอ้ งเปน็ เซ็กซท์ ปี่ ลอดภยั เท่าน้นั ” ทุกหน่วยงาน รวมทั้งการสร้างบรรยากาศในชุมชน ให้เอ้ือต่อการสื่อสารประเด็นเพศสัมพันธ์ปลอดภัย วิสัยทัศน์เช่นน้ีของ นายนครินทร์ ทองทิพย์ สาหรับวัยรนุ่นายกองค์การบริหารส่วนตาบลโคกยาง นับเป็นหัวใจสาคัญของการทางานเพื่อขับเคลื่อนการ อบต.โคกยาง ไม่มีฝ่ายสาธารณสุข แต่มี รพ.สต.ป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นของ 3 แห่ง และทุกหน่วยงานในตาบลทางานร่วมกันทุกหนว่ ยงานในพ้ืนท่ีตาบลโคกยาง อย่างใกล้ชิด มีการประชุมเป็นประจา เพ่ือทุกคนมี มุมมองและทางานไปในทิศทางเดียวกนั อบต.โคกยางมีต้นทุนการทางานคือ เจ้าหน้าที่ ปัจจัยความสาเรจ็จากทุกหน่วยงานมีการทางานร่วมกันอย่างใกล้ชิดสมาชิก อบต. มีการลงพื้นที่เยี่ยมครัวเรือนร่วมกับ 1. • วิสัยทศั น์และความใสใ่ จของผู้นาเจ้าหน้าที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลเป็น ท้องถน่ิ ต่อปัญหาวัยรนุ่ ตงั้ ครรภ์ประจาอย่างต่อเนื่อง ทาให้ได้รับรู้ถึงสภาพปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นอายุต่ากว่า 20 ปี ซึ่งสถิติ 2. • ความรว่ มมอื อย่างใกล้ชิดระหวา่ งการต้ังครรภ์ในวัยรุ่นของอาเภอเหนือคลองสูงเป็น อปท.กบั รพ.สต.อันดับหนึ่งในจังหวัดกระบ่ี ในช่วง 2 ปีที่ผ่านมาข้อค้นพบดังกล่าว นาไปสู่ความต่ืนตัวในการ 13ขับเคลื่อนการป้องกันและแก้ไขปัญหาอย่างรอบดา้ น

ส่ปี ระสาน รับมือ “ทอ้ งวยั รุ่น”เทศบาลตาบลจมุ จัง อาเภอกฉุ ินารายณ์ จังหวดั กาฬสนิ ธุ์ “ทนี่ ี่ คนทางานหลกั ๆ มไี ม่ก่คี น แต่ก็เพียงพอ ผลการดาเนินงาน ของแผนพัฒนาเด็กและเยาวชนท่ี จ ะ ส ร้ า ง กิ จ ก ร ร ม ท่ี เ ป็ น ป ร ะ โ ย ช น์ ส า ห รั บ ค น ปี 2555 – 2557 พบว่า ตัวเลขเด็กและวัยรุ่นต้ังครรภ์ในชุมชน” ลดลง ซ่ึงปลัดเทศบาลตาบลจุมจังยอมรับว่าเป็น ความสาเร็จท่ีมาจากการร่วมมือกันของคนในชุมชนสป่ี ระสาน คอื เทศบาลตาบลจุมจัง โรงพยาบาล เป็นอย่างดี ทาให้เทศบาลตาบลจุมจังตัดสินใจสมเด็จพระยุพราชกฉุ ินารายณ์ โรงพยาบาลส่งเสริม ดาเนินการแก้ไขปัญหาการต้ังครรภ์ในวัยรุ่นต่อ และสขุ ภาพตาบลจมุ จัง และกลมุ่ ฮักหนองแข้ ขยายผลให้มกี ารประเมินโครงการตามรายกจิ กรรม ปัจจยั ความสาเร็จโครงการทจี่ ัดทามี 3 มิติ กล่าวคอื1. ต้องมีการดาเนินกิจกรรมกับเด็ก ตัวอย่างโครงการ 1. อาศัยพน้ื ฐานการเปน็ ชมุ ชนเก่าแก่ คนในชมุ ชนรจู้ ัก คนุ้ เคย ทาให้ประสานความรว่ มมอื ไดอ้ ยา่ งดี ได้แก่ โครงการ “วัยรุ่น วัยใส ใส่ใจท้องไม่พร้อม” 2. การรว่ มมือของ 4 เจ้าภาพหลักทาใหง้ านเคล่อื น ในปี พ.ศ.2557 มีการจัดกิจกรรมสอบถามพูดคุย ไปได้ดว้ ยดี ปัญหาวัยรุ่นในพื้นท่ี จัดค่ายแกนนาเยาวชน ให้ความรู้เพศศึกษาที่ถูกต้องและให้วัยรุ่นเห็น 3. มแี หลง่ เงนิ ทุนจากภายนอกสนบั สนนุ อย่างต่อเนื่อง คุณค่าของตัวเอง เสริมสร้างทักษะให้วัยรุ่น และเพียงพอ กล้าแสดงออกอย่างสรา้ งสรรค์2. กจิ กรรมกับผู้ใหญ่ ได้แก่ การอบรมผู้นาชุมชน ให้มี 14 ความเข้าใจเรื่องสุขภาวะทางเพศ จากเดิมท่ีการ ทางานเร่ืองเพศในชุมชนถูกมองว่าเป็นการชี้นาให้ เด็กมีเพศสัมพันธ์เร็ว ก็ถูกเปลี่ยนมุมมองจนผู้นา ชมุ ชนเข้าใจและยอมรบั โดยทั่วกนั3. การบรู ณาการร่วมกนั ระหวา่ งเด็กและผู้ใหญ่ เพื่อให้ การป้องกันและแก้ไขปัญหาการต้ังครรภ์ในวัยรุ่น เป็นไปอย่างรอบด้าน รวมถึงสร้างกระบวนการ เช่ือมความสัมพันธ์ระหว่างเด็กและผู้ใหญ่ผ่านค่าย ครอบครัวอบอุ่น

อบต.ท่าฉาง “เติมทักษะพ่อแม่ แก้ปญั หาลูกวยั รนุ่ ”องคก์ ารบริหารสว่ นตาบลท่าฉาง อาเภอท่าฉาง จังหวดั สรุ าษฎร์ธานี“ขอ้ มลู ” สู่ “ข้อบัญญัต”ิ ข้อมูลดังกล่าวถูกนาไปใช้เพื่อการจัดทาโครงการ จัดอบรมสร้างความเข้าใจและทักษะการสื่อสาร ในปี พ.ศ. 2555 โรงพยาบาลท่าฉาง ได้จัดเก็บ ในครอบครัวเพอ่ื ปอู งกันการต้ังครรภ์ในวัยรุ่นให้กับข้อมูลให้บริการฝากครรภ์และคลอด พบว่า มีผู้ท่ีอายุ พ่อแม่ผู้ปกครอง โดยงบประมาณส่วนหน่ึงได้จากต่ากว่า 20 ปี ร้อยละ 20.1 และ 23.5 ซ่ึงสูงกว่าเกณฑ์ กองทุนหลักประกันสุขภาพระดับตาบล สมทบด้วยมาตรฐานที่กาหนดไว้ร้อยละ 10 จึงได้ “คืนข้อมูล” แก่ งบประมาณของ อบต.โดยการจัดทาข้อบัญญัติชุมชนในท่ีประชุมคณะกรรมการกองทุนหลักประกัน งบประมาณประจาปี ซึ่งเร่ิมต้นเมื่อปี พ.ศ.2557สุขภาพตาบลท่าฉาง ทาให้เกดความตื่นตัวกับทุก ต่อเน่ืองถึงปี พ.ศ.2558 และยังมีความร่วมมือในการหนว่ ยงาน และไดส้ ารวจขอ้ มูลเพ่ิมเติมในเขตรับผิดชอบ ประสานส่งต่อกรณีเกิดปัญหา ประกอบด้วย5 หมู่บ้าน ซ่ึงได้ข้อมูลท่ีสอดคล้องกับข้อมูล จปฐ. ท่ีมี โรงพยาบาลท่าฉางที่จัดบริการสายด่วนให้คาปรึกษาการสารวจในช่วงขณะนั้นว่า รายได้เฉลี่ยของครัวเรือน วัยรุ่น โรงเรียนท่ีช่วยดูแลสอดส่องพฤติกรรมของจานวนหนงึ่ ต่ากว่าเกณฑ์ 30,000 บาทต่อปี ด้วยเหตุที่มี นักเรียน รวมทั้งเชื่อมประสานผู้ปกครองและรายจ่ายที่เพิ่มข้ึนในส่วนของบุตรหลานท่ีตั้งครรภ์ หน่วยงาน ที่เก่ียวข้องกรณีนักเรียนตั้งครรภ์ในขณะกาลังเรียนหนังสือ ส่งผลให้ครัวเรือนต้อง โดยเฉพาะด้านการศึกษาโดยจัดให้นักเรียนได้ศึกษารับภาระค่าใช้จ่ายในส่วนน้ี และท่ีสาคัญโอกาสทางการ ต่อในระบบการศึกษานอกโรงเรียน (กศน.) มีการจัดศึกษาก็หลุดลอยไป พื้นฐานหน้าที่การงานจึงไม่ม่ันคง อบ ร ม เ ส ริ มส ร้ า ง ทัก ษ ะด้ า น วิ ช า ชี พ ใ ห้ กั บ เ ย า ว ช นเช่นกนั ท่ไี ม่ได้ศึกษาตอ่ และตอ้ งเล้ียงดบู ตุ ร เมื่อสืบหาสาเหตุการตั้งครรภ์ พบว่า ส่วนหนึ่งมี 15สาเหตุจากช่องว่างด้านความสัมพันธ์ในครอบครัวถึงแม้ผู้ปกครองซึ่งเป็นเกษตรกรอาชีพเพาะปลูกยางพาราจะทางานในพ้นื ที่ มีเวลาอยู่กับครอบครัว แต่มีปัญหาขาดความเข้าใจพฤติกรรมวัยรุ่นและทักษะในการสื่อสาร ทาให้เกิดการทะเลาะเบาะแว้งกับบุตรหลาน และไมส่ ามารถพดู คุยหรอื ให้คาแนะนาปรึกษาแก่สมาชิกในครอบครัวทเี่ ป็นวยั รุน่ ได้อยา่ งเหมาะสม

อบต.หนองปลงิ ดงึ กลไก ศพค.ดูแลวัยรุ่นองค์การบรหิ ารส่วนตาบลหนองปลงิ อาเภอเมือง จังหวดั มหาสารคาม จุดเร่ิมต้นในปี 2550 เริ่มจากการชักชวนคน ขณะทเ่ี ด็กและวยั รุ่นมคี วามรเู้ ท่าทันเร่ืองเพศเพ่ิมขึ้นในชุมชนที่มีความสนใจในเร่ืองเหล่าน้ี ทั้ง อสม. ผู้นา ผ่านการเรียนเพศศึกษาในโรงเรียน และกิจกรรมชุมชน และสมาชิกในชุมชน มาพูดคุยกันถึงสภาพ เสริมทักษะชีวิต เมื่อปี 2557 ศพค.หนองปลิงได้ส่งปัญหา และคิดหาทางออก ซึ่งทุกคนเห็นพ้องต้องกันว่า โครงการแก้ปัญหาท้องวัยรุ่นเข้าประกวดมาตรฐานน่าจะมีการขอจัดตั้งศูนย์พัฒนาครอบครัวหนองปลิง การทางาน และได้รับเกณฑ์การประเมินในระดับโดยมีนายก อบต.หนองปลิง เป็นประธาน การจะย่ืน ดีเด่น ทาให้ได้รับงบอุดหนุนเพ่ิมเติมและเป็นขอจัดต้ัง ศพค.ได้น้ัน มีเกณฑ์อยู่ว่า องค์การปกครอง ศนู ยเ์ รียนร้ใู ห้แก่ ศพค.แห่งอื่นๆ ในจังหวัดส่ ว น ท้ อ ง ถ่ิ น พ ร้ อ ม ด้ ว ย ค น ใ น ชุ ม ช น ต้ อ ง ร่ ว ม กั น ปัจจยั ความสาเร็จวางแผนการดาเนินงาน เพ่อื เสนอของบประมาณสนับสนุนเปน็ รายปี การดึงทรัพยากรจากภายนอกได้แก่ ศูนย์พัฒนา ครอบครัว ที่มีท้ังงบประมาณ ระเบียบปฏิบัติ และ ศพค.หนองปลิง จึงได้นาเสนอโครงการภายใต้ วิธีการทางานมาใช้ให้เกิดประโยชน์ ร่วมกับต้นทุนท่ีศพค. ได้แก่ “โครงการแก้ไขปัญหาท้องวัยรุ่น” ในปี มีอยู่เดิม ได้แก่ อาสาสมัครสาธารณสุขประจา2557 กิจกรรมประกอบด้วย หมู่บ้าน (อสม.) ในพื้นที่ ซ่ึงเป็นองค์กรที่มีการ1. การสร้างความเข้าใจกับผู้นา ให้เห็นความสาคัญ ทางานเขม้ แขง็ รับรูเ้ ป็นปัญหาของชมุ ชน 162. การตง้ั คณะทางานเด็กและเยาวชนในชุมชน3. ใหค้ วามรดู้ ้านเพศศกึ ษาภายในโรงเรยี น4. การเสริมสร้างทักษะเยาวชนผ่าน กิจกรรม ฐานคิดชวี ติ หลังจากจัดตั้ง ศพค.หนองปลิง และมีการดาเนินกิจกรรมไปได้ 3-4 เดือน พบว่า คนในชุมชน ท้ังเด็กเยาวชน และผูป้ กครอง เกิดความเข้าใจเพม่ิ ข้ึนว่าความขัดแย้งในครอบครัวมีส่วนอย่างมากท่ีจะนาไปสู่ปัญหาพฤติกรรมท่ีไม่เหมาะสมของเด็กและเยาวชน พ่อแม่ผู้ปกครองจึงมีการสื่อสารกับบุตร หลานอย่างระมดั ระวงั เพ่มิ ขน้ึ

ปักธง “เลกิ เหลา้ ” แก้ทอ้ งวัยรนุ่องค์การบริหารสว่ นตาบลสระ อาเภอเชยี งมว่ น จังหวัดพะเยาโครงการครอบครัวสุขใจ ฝึกอบรมสร้างทักษะ ปจั จัยความสาเรจ็การสือ่ สาร และเสริมสรา้ งความเข้าใจในครอบครัว 1. การเป็นคณะกรรมการระดับอาเภอ ทาให้เห็นกิจกรรม แบ่งเป็น 2 ประเภทตามกล่มุ เปา้ หมาย ได้แก่1) พ่อแม่ผู้ปกครอง: จัดกิจกรรมโรงเรียนพ่อแม่ แนวทางและเกิดพลัง ทาให้มีกลไกการทางาน ทีป่ ระกอบด้วยหลายภาคเี ครอื ขา่ ย เพื่อเสริมทักษะการดูแลและสื่อสารกับบุตรหลาน 2. การสารวจข้อมูลสภาพปัญหาและสาเหตุ โดยสอดแทรกแนวคิดเร่ืองโทษของการด่ืมสุรา ทแี่ ทจ้ ริง จนสามารถระบุถึงแนวทางการแก้ไข แตเ่ พ่ิมคุณค่าของเวลาที่ให้กบั ครอบครวั ปัญหา2) เดก็ และเยาวชน: จัดกิจกรรมเพ่ือเสริมสร้างคุณค่า 3. การทางานเป็นภาคีเครือข่าย ทาให้องค์กร และการมีส่วนร่วมในชุมชน อาทิ กิจกรรมจิตอาสา ปกครองส่วนท้องถิ่นสามารถนาทรัพยากรจาก นาเด็กและเยาวชนไปเยี่ยมและดูแลคนแก่คนเฒ่า ท้ังภายในและภายนอกองค์กร รวมถึงนอก ในชุมชน ชุมชน มาใช้เพือ่ ใหเ้ กดิ ประโยชนอ์ ยา่ งแท้จรงิซ่ึงนอกจากกิจกรรมท่ีได้รับการสร้างสรรค์ข้ึนแล้ว 4. มงี บประมาณจากท้งั ภายในและภายนอกให้การคณะทางานระดับตาบลยังเสริมความเข้มแข็งให้กับ สนับสนนุภารกิจของเจ้าหน้าที่ อาทิ การอบรมครูให้มีความรู้และทักษะ การสอนเพศศึกษา ตลอดจนการพัฒนาบริการทเี่ ป็นมติ รในหนว่ ยงานด้านสาธารณสขุ ดว้ ยผลลพั ธข์ องงาน : อตั ราการตั้งครรภ์วยั รุ่นในกลุม่ ทีเ่ ข้าร่วมกจิ กรรมลดลงจนเกอื บเปน็ ศนู ย์ 17ขณะท่ีปญั หาในกลุ่มท่ไี มไ่ ด้เข้าร่วมกิจกรรมยงั คงมอี ยู่ และเป็นส่งิ ท่ีคณะทางานต้องหาวิธีการขยายผล เพอ่ื ให้ครอบคลุมวยั รุ่นกลุ่มดงั กลา่ วตอ่ ไป

“ผูใ้ หญใ่ จดี” สรา้ งได้องค์การบริหารสว่ นตาบลจาปาโมง อาเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี “ผู้ใหญ่ใจดี” ถือเป็นกลุ่มคนท่ีมีความสาคัญ ผลการดาเนินงาน ในปี 2556-2557 พบว่า สถิติการในงานป้องกันและแก้ไขปัญหาวัยรุ่นตั้งครรภ์ของตาบล ต้ังครรภ์วัยรุ่นในพื้นที่ลดลง ขณะที่อัตราการคุมกาเนิดจาปาโมง อาเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี โดยคน ของวยั รนุ่ ขยับสงู ข้ึนในชุมชนรับรู้ว่า คนกลุ่มนี้เป็นผู้ที่ผ่านกระบวนการ ปัจจยั ความสาเรจ็ฝึกอบรมจนมีความรู้ความเข้าใจในประเด็นปัญหาของ • มีการดาเนินงานเพื่อป้องกันและแก้ไขปัญหาวัยรุ่น ทั้งยังสามารถให้คาแนะนาปรึกษาแก่วัยรุ่น การตัง้ ครรภใ์ นวัยรนุ่ อย่างเปน็ ระบบ ครบทุกขั้นตอนที่ประสบปัญหา และพ่อแม่ผู้ปกครองในเร่ืองราวต่างๆ • มีการเชื่อมร้อยการทางานกับหน่วยงานระดับจังหวัดโดยเฉพาะข้อมูลความรู้เร่ืองทักษะ ความสัมพันธ์ และอาเภอช่วยให้การขับเคลื่อนงานเป็นไปอย่างมีไปจนถึงการมีเพศสัมพันธ์ท่ีปลอดภัย ตลอดจน ประสิทธภิ าพ และได้รบั การยอมรับในวงกวา้ งชว่ ยหาทางแกไ้ ขกรณเี กิดปัญหา • มีการนาข้อมูลมาใช้เพ่ือให้เกิดประโยชน์อย่างแท้จริง โดยเป็นตวั ชว้ี ดั เพื่อให้เกดิ การทบทวนความสาเร็จและ พ้ืนที่ตาบลจาปาโมง ยังมีแกนนาเยาวชนท่ีร่วม ปัญหาอุปสรรคในการดาเนินงานทาให้สามารถพัฒนาเป็นอาสาสมัครเผยแพร่ความรู้ ความเข้าใจเร่ือง งานให้ดยี ่ิงข้ึนในอนาคตเพศศึกษาอย่างรอบด้านให้กับเพ่ือนเยาวชนในหมู่บ้านเพือ่ ให้มคี วามเข้าใจเร่อื งเพศท่เี หมาะสมกับแต่ละช่วงวัย 18ต ล อ ด จ น ก า ร เ ท่ า ทั น แ ล ะ รู้ วิ ธี จั ด ก า ร กั บ อ า ร ม ณ์ความรู้สึกของตนเอง มีทักษะการจัดการความสัมพันธ์ร ว ม ถึ ง ต ร ะ ห นั ก ถึ ง ค ว า ม ส า คั ญ ข อ ง เ พ ศ สั ม พั น ธ์ท่ีปลอดภัย กระบวนการขับเคลื่อนงานเริ่มจาก รวบรวมข้อมูลเพื่อรับรู้สภาพปัญหาที่ชัดเจน และสามารถนามาใช้เป็นตัวชี้วัดผลการดาเนินงาน ซึ่งจะทาให้เกิดการทบทวนประสิทธิภาพ ตลอดจนปัญหาและอุปสรรคเพ่ือเป็นประโยชน์ในการวางแผนการทางานในระยะถัดไป

แหลง่ เรยี นรู้ดา้ นการปูองกนั และแก้ไขปัญหาการต้ังครรภ์ในวยั รุน่ ระดับทอ้ งถิ่น ปี 2560

“เขาล้าน โมเดล” สภาเดก็ และเยาวชนต้นแบบสกู่ ารปอู งกนั และ แกไ้ ขปัญหาการตั้งครรภใ์ นวัยร่นุองคก์ ารบริหารส่วนตาบลเขาล้าน อาเภอทับสะแก จังหวดั ประจวบคีรีขันธ์“การแกป้ ัญหาการต้งั ครรภ์ในวยั รนุ่ เป็นเรือ่ งท่มี คี วามละเอยี ดออ่ น การพุ่งเป้าไปทีก่ ารสอนเพศศึกษา อาจทาให้เกดิ แรงต้าน แต่หากเร่มิ จากกจิ กรรมสรา้ งสรรคท์ ี่มาจากความคดิ ของเดก็ และเยาวชน จะทาให้เกดิ เครอื ขา่ ยการเรียนรู้ การสอดแทรกความรแู้ ละทักษะชวี ิตก็จะทาไดง้ ่ายขึ้น” องค์การบริหารส่วนตาบลเขาล้าน อาเภอทับสะแก กิจกรรมท่ีจัดข้ึนก็ไม่เป็นท่ีสนใจของเด็กเท่าที่ควรจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ได้รับการคัดเลือกจากกรมอนามัย ย่งิ ทากจิ กรรมมากเทา่ ไรจานวนเด็กที่เข้าร่วมโครงการให้เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านการป้องกันและแก้ไขปัญหาการ ก็ย่ิงลดน้อยลง การทางานขององค์กร ปกครองต้ังครรภ์ในวัยรุ่น ประจาปี 2560 ด้วยความโดดเด่นในการ ส่วนท้องถ่ินก็หนักขึ้น เพราะต้องหากลุ่มเป้าหมายในกระบวนการทางานกับเด็กท่ีเรียกกันว่า “เขาลา้ นโมเดล” ซึ่ง การทากิจกรรมเป็นการดาเนินงานของเด็กและเยาวชนโดยการหนุนเสริมจากภาคส่วนต่างๆรวมถึงองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินเป็น ต่อมามีการสนับสนุนกิจกรรมเร่ือง DJ TEENการพัฒนาเด็กและเยาวชนในลักษณะองค์รวม พัฒนาด้วย ทาให้เกิดมมุ มองใหม่ในการทางานกับวัยรุ่น เนื่องจากการให้ความรู้ การปรับกระบวนการทางความคิด การสร้าง เป็นกิจกรรมท่ีจัดขึ้นจากแนวคิดและความต้องการทกั ษะชวี ติ ตดิ อาวุธทางปญั ญาของเด็ก การสร้างสานึกความ ของเด็ก ไมย่ ดั เยียดกจิ กรรม ส่งเสริมให้เกิดการเรียนรู้รับผิดชอบต่อตนเองและสังคม การหลอมรวม การเป็นเพ่ือน ไม่มองว่าเด็กคือตัวปัญหา เข้าถึงเด็กให้หลากหลายการมกี ลุม่ ที่ภาคภมู ใิ จทาใหเ้ ดก็ ๆ มีท่ยี ืนในสงั คม เพือ่ ไม่ให้ทากับกลุ่มเดียวซ้าๆ ทาให้มีเด็กและเยาวชน เข้ามาร่วมในการทากิจกรรมมากข้ึน เมื่อทาแผนงาน เด็กและเยาวชนในพื้นท่ีตาบลเขาล้าน มีพฤติกรรม โครงการภายใต้เงื่อนไขว่าจะทากิจกรรมที่มีลาดับเช่นเดียวกับวัยรุ่นท่ัวไป เด็กบางส่วนมีพฤติกรรมล่อแหลม คะแนนสูงสุดก่อน และต้องคานึงถึงความเป็นไปได้เช่น มีพฤติกรรมก้าวร้าว ไม่เชื่อฟังผู้ปกครอง ติดเพื่อน ด้านงบประมาณ ก็พบว่า โครงการ/กิจกรรมที่เด็กติดเกมส์ มีเพศสัมพันธ์ท่ีไม่ปลอดภัย เหตุผลท่ีปัญหา เสนอทาให้เด็กเข้ามามีส่วนร่วมในการทางานด้วยการต้ังครรภ์ในวัยรุ่นตาบลเขาล้านถูกหยิบยกข้ึนมาเป็น ความสามคั คีประเด็นสาคัญ เนื่องจากมีสถิติการตั้งครรภ์ ในวัยรุ่นในอัตราทส่ี ูงเป็นลาดับตน้ ๆ ของอาเภอทับสะแก การจัดตั้งสภา 20เด็กและเยาวชนตาบลเขาล้าน เร่ิมในปี 2557 โดยมีเป้าหมายให้เด็กและเยาวชนมีที่ยืนในสังคมโดยเด็กและเยาวชนมีส่วนร่วม แต่การดาเนินงานก็ยังไม่มีความชัดเจนและตอ่ เนื่อง

โครงการที่เด็กและเยาวชนตาบลเขาล้านคิดข้ึน บางกิจกรรมทเ่ี ด็กๆ ช่วยกนั คดิ หากมองเพียงผิวเผินอาจเ พื่ อ แ ก้ ปั ญ ห า ก า ร ตั้ ง ค ร ร ภ์ ใ น วั ย รุ่ น มี ห ล า ก ห ล า ย มีข้อสงสัยว่าเกี่ยวข้องอย่างไรกับการป้องกันและแก้ไขโครงการ อาทิ 1) โครงการค่ายทักษะชีวิต ติดอาวุธทางปัญญา ปัญหาการต้ังครรภ์ในวัยรุ่น แต่แท้จริงแล้วเด็กกาลังพัฒนาส่ือสารเยาวชน 2) โครงการประชาธิปไตย บอกกับเราว่าการแก้ปัญหาของวัยรุ่น จะต้องทาให้เด็กเบ่งบาน บนเขาล้านบ้านเรา 3) โครงการวัยรุ่นเขาล้าน รู้สึกถึงการมีคุณค่าในตนเอง มีคุณค่ากับสังคม เมื่อเด็กยุคใหม่ ปฏวิ ัติธรรมเนยี มรกั อยา่ งปลอดภัย เข้าใจคุณค่า ไดร้ ับการยอมรับ มีกลุ่มที่ดีในการทาเพื่อสังคมเรื่องของวาเลนไทน์ 4) กิจกรรมคล่ืนของวัยทีนท่ีทุกคนต้องฟัง เพศก็เป็นเรื่องท่ีรองลงไป การมีเพ่ือน มีพี่เลี้ยงช่วยให้5) โครงการหนังสติ๊ก พลิกผืนป่า ซ่ึงต่อมาได้พัฒนา การเดินมั่นคงข้ึน เม่ือเด็กและเยาวชนสนุกกับกิจกรรมเป็น“KHAOLAN MODEL บันได 4 ขึ้น สู่การขับเคล่ือน ผู้ ป ก ค ร อ ง เ ห็ น ถึ ง ป ร ะ โ ย ช น์ ที่ บุ ต ร ห ล า น ไ ด้ รั บ ก็ จ ะงานสภาเด็กและเยาวชนตาบลเขาล้าน ” โดยมี ส่งเสริมให้บุตรหลานเข้าร่วมกิจกรรม ผู้นาท้องถิ่นก็จะกระบวนการทางานคือ เข้ามาสนับสนุน แม้ว่าสถิติของปัญหายังไม่ลดลง แต่การทากิจกรรมโดยให้เด็กเป็นหัวใจของการพัฒนา 1. สรา้ งความเป็นเอกภาพจากการมีเส้อื ทม่ี ีโลโก้ ใช้กระบวนการมีส่วนร่วม และการพึ่งพาตนเอง ของทีม ก็สามารถจะเป็นคาตอบได้ว่าองค์การบริหารส่วนตาบล เขาล้านเดินมาถูกทางท่ี ให้เด็กเป็นคนคิด แล้วร่วมกัน 2. จดั แข่งขนั กฬี า เพือ่ สร้างความสนุกสนานและ ดูแลปัญหา โดยผู้ใหญ่เป็นผู้ให้การสนับสนุนผ่าน ความสามัคคี กิจกรรมสร้างสรรค์ท่เี กิดจากความคิดและความต้องการ ของเด็กเอง เม่ือเด็กมีคุณภาพ อนาคตแห่งสังคม 3. จดั กิจกรรมถา่ ยทอดและเรยี นรู้การทาขนม คณุ ภาพกอ็ ยไู่ มไ่ กลเกินฝัน เพอื่ เปดิ โอกาสให้เด็กได้ทากจิ กรรมรว่ มกัน 4. โครงการหนงั สต๊กิ พลิกผืนปา่ เรยี บเรียงโดย : ปภาวี ไชยรกั ษ์ สานักอนามัยการเจริญพันธ์ุ 21

“เด็กคิด เดก็ ทา ผใู้ หญ่หนนุ ” : หลกั คิดในการพฒั นา เดก็ และเยาวชน อบต.ตากตก อ.บ้านตาก จ.ตาก การดาเนินงานขององค์การบริหารส่วนตาบลตากตก ซึ่งกิจกรรมที่จัดข้ึนเป็นความต้องการของเด็กและเริ่มต้นจากการรวมกลุ่มกันของเด็กและเยาวชนในพื้นท่ี เยาวชนท่ีมีความสนใจริเริ่มโครงการ ร่วมคิด ร่วมทาทั้งในและนอกระบบ มีการจัดต้ังสภาเด็กและเยาวชน และได้รบั การสนับสนุนจากผใู้ หญใ่ จดี มีการบูรณาการต้ังแต่ พ.ศ.2549 เป็นต้นมา มีการเปิดรับสมัครเด็ก แผนงานโครงการและบริหารจัดการภายใต้งบประมาณทางานในช่วงระหว่างปิดภาคเรียน โดยดาเนินงาน ท่ีมีอยู่อย่างจากัด นอกจากน้ียังจัดพ้ืนท่ีสร้างสรรค์ใ น รู ป แ บ บ ข อ ง ก า ร พั ฒ น า เ ด็ ก เ ป็ น ขั้ น ต อ น ต า ม วั ย เปิดโอกาสให้เด็กได้ร่วมทากิจกรรมและแสดงผลงานแบ่งเป็น ช่วงอายุ 9-12 ปี (วัยใส) จัดกิจกรรมในการ ในเวทีต่างร่วมกับ อบต. และภาคีเครือข่ายในพื้นท่ีดูแลตัวเองเบ้ืองต้น ฝึกฝนให้ช่วยงานบ้านสามารถเป็น ได้แก่ กิจกรรมเรียนรู้เกษตรพอเพียง วัยใสใส่ใจทาดีการแบ่งเบาภาระครอบครัว ส่งเสริมการใช้เวลาว่างให้ การฝึกอาชีพด้วยการนาไข่ไก่มาทาไข่เค็มดินสอพองเป็นประโยชน์ เป็นการพัฒนาเด็กอย่างรอบด้าน 6 มิติ การทาแชมพูสมุนไพรมะกรูด มีการส่งเสริมความรู้ด้านคือ มิติศีลธรรม จริยธรรม มิติการดารงชีวิต มิติวิชาการ ต่าง ๆ ปลูกฝังความเป็นจิตอาสา ดูแลผู้สูงอายุ ผู้ป่วยมิติสังคม มิติอาชีพ และมิตินันทนาการ ส่วนช่วงอายุ ติดเตียง ฝึกการทางานเป็นทีม ประสบการณ์การ13-25 ปี เป็นการทากิจกรรมของสภาเด็กและเยาวชน ทางานร่วมกับชุมชนและหน่วยงานภาครัฐและเอกชนตาบลตากตก ซึ่ง อบต. จ่ายค่าตอบแทนให้กับเด็กที่เป็น อ่ืน ๆ รวมทั้งมีการพัฒนาศักยภาพท้ังในห้องเรียนและสมาชิก 15 วัน ๆ ละ 200 บาท หากไม่ได้เป็นสมาชิก นอกห้องเรียน เปน็ การสร้างภมู คิ ุม้ กันตนเองจากปัญหาได้รับค่าตอบแทนเพียงคร่ึงหนึ่ง จึงทาให้ได้รับความ การตั้งครรภ์ในวัยรุ่น และภาวะเส่ียงอื่น ๆ จากไว้วางใจจากผู้ปกครอง และมีการชักชวนเพื่อนเข้าร่วม สภาพแวดลอ้ มรอบด้านกิจกรรมกับสภาเด็กและเยาวชนมากขึ้น โดยขับเคล่ือนงานในการกากับดูแลของนายสุขเกษม โคสอน นายกองค์การบริหารส่วนตาบล ภายใต้หลักการ “เด็กคิดเด็กทา ผู้ใหญ่หนุน” 22

“การป้องกันและแกไ้ ขปัญหาการต้งั ครรภ์ เราต้องใหเ้ ดก็ คิด เด็กทา ผ้ใู หญห่ นุน ใชก้ ารปลูกฝงั คณุ ธรรม จริยธรรมเปน็ หลักในการดาเนนิ งาน โดยจะต้องเร่มิ ตั้งแตเ่ ด็ก สอนใหร้ นุ่ พ่ดี แู ลรุน่ นอ้ ง เพราะหากรอใหถ้ งึ วัยรุ่น ก็สายไปแลว้ ” จุดเด่นของการดาเนินงานของ อบต.ตากตก มีการพัฒนาเด็กและเยาวชนอย่างเป็นรูปธรรมมาอย่างต่อเนื่องโดยมีทีมพ่ีเลีย้ งสภาเด็กและเยาวชนใหค้ าแนะนาและถ่ายทอดประสบการณ์การทางานจากรุ่นพ่ีสู่รุ่นน้อง ภายใต้แนวคิด“รักกันเหมือนน้อง ปรองดองเหมือนพี่ ดีกันเหมือนญาติ” จนเป็นที่ยอมรับและได้รับรางวัลจากหน่วยงานต่าง ๆ อาทิปี พ.ศ.2551 ได้รับรางวัลชมเชย เขตภาคเหนือ ในการประกวดผู้บริหารองค์กรปกครองท้องถิ่นที่ให้การสนับสนุนการดาเนินงานคาราวานเสริมสร้างเด็กดีเด่นด้านเสริมสร้างศักยภาพเด็ก ปี พ.ศ.2557 ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ 1โครงการพัฒนาศักยภาพเด็ก “วัยใสใส่ใจทาดี” ระดับประเทศ ปี พ.ศ.2558 ได้รับรางวัลการพัฒนาคุณภาพเด็กท่ีมีผลการดาเนินงานด้านการพัฒนาเด็กดีเด่น อันดับที่ 2 ระดับประเทศ จากกระทรวงการพัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษย์ เป็นต้น นอกจากนี้ ปี พ.ศ.2559 ได้ทา MOU ร่วมกับสานักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)ให้เป็นศูนยป์ ระสานงานเดก็ และเยาวชน ส่งเสริมการมสี ว่ นร่วมของชมุ ชนในการแก้ปญั หาของเดก็ และเยาวชนอีกดว้ ย เรยี บเรียงโดย : สานกั อนามัยการเจริญพันธุ์ ณชิ ามญั ช์ เอ่ียมแสงจันทร์ นันทิยา พรมวงษา 23

“พลงั ภาคี พลงั ชุมชน จุดเร่ิมต้นในการจดั การปัญหา การต้งั ครรภ์ในวยั รุ่น” องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตาบลปาุ แก่บอ่ หิน ตาบลปาุ แกบ่ อ่ หนิ อาเภอทงุ่ หวา้ จงั หวัดสตูล การดาเนินงานของตาบลป่าแก่บ่อหิน เป็นการ การทางานผ่านกระบวนการมีส่วนร่วม ต้องสร้างดาเนินงานที่มีความเข้มแข็ง และเข้มข้น เนื่องด้วยนายก ความพรอ้ มในทุกด้านทง้ั ดา้ นขอ้ มลู กระบวนการ นโยบายองค์การบริหารส่วนตาบลป่าแก่บ่อหิน ค่อนข้างให้ งบปร ะมาณ จึงจะส ามารถแก้ไขปัญห าได้อย่างความสาคัญกับปัญหาการต้ังครรภ์ในวัยรุ่นในพื้นท่ีเป็น ประสิทธิภาพ จะต้องอาศัยการดาเนินงานร่วมกับภาคีอย่างมาก อาจเพราะนายกฯ น้ันเป็นเด็กที่เติบโตมาใน เครือข่ายในพ้ืนที่และอีกหนึ่งส่วนที่สาคัญ คือ การจัดพ้ืนที่ และมองเห็นปัญหาท่ีเกิดข้ึนมาโดยตลอด ปีน้ี (พ.ศ. กิจกรรมที่น่าสนใจและตรงใจวัยรุ่น สร้างโอกาสให้วัยรุ่น2560) นับเป็นปีที่ 4 ในการดาเนินการจัดการปัญหาเร่ือง ในพื้นท่ีได้มีส่วนร่วมในการคิด และออกแบบกิจกรรมการต้ังครรภ์ในวัยรุ่นของตาบลป่าแก่บ่อหิน ทาง อบต. ที่อยากเข้าร่วม รวมไปถึงการให้ความช่วยเหลือด้านการมีการผลักดันเรื่องการส่งเสริมสุขภาพ ร่วมกับภาคี ป้องกันท่ีวัยรุ่นในพ้ืนท่ีสามารถเข้าถึงได้ อีกหน่ึงภาคส่วนเครือข่ายในพ้ืนที่แบบบูรณาการ “ดูแลกันและกันแบบ ทถี่ ือว่ามีบทบาทอยา่ งมากในการดาเนินงานเรื่องน้ีในพ้ืนที่ครบวงจร อย่างเครือญาติ” การดาเนินงานของตาบล ตาบลป่าแก่บ่อหิน คือ สถาบันการศึกษา เน้นที่ป่าแก่บ่อหินนั้น เริ่มต้นจากการค้นหาเครือข่ายการ กระบวนการจัดการเรียนการสอนเร่ืองเพศวิถีศึกษาและดาเนินงานในพื้นที่โดยในช่วงแรกเน้นท่ีการให้ความรู้กับ ทักษะชีวิตอย่างต่อเนื่อง โดยเปลี่ยนจากวิธีการสอนเยาวชนในพ้ืนท่ี แต่อัตราการต้ังครรภ์ในพื้นท่ียังคงท่ี จึงมี แบบเดิมๆ คือ การเน้นทฤษฎี เน้นเน้ือหาตามหนังสือการปรับกลยุทธ์การดาเนินงานมาเป็นการใช้แผนท่ี บทเรียน เป็นการเรียนการสอนที่เน้นการมีส่วนร่วมผ่านทางเดินยุทธศาสตร์ โดยเร่ิมต้นจากชุมชนส่งต่อไปยังภาคี การทากิจกรรม การฝึกภาคปฏิบัติต่าง ๆ ทาให้เด็กมีเครือข่ายผ่านกระบวนการการมีส่วนร่วมในทุกภาคส่วน ส่วนร่วมและไม่น่าเบื่อ เช่น สาธิตการใช้ถุงยางอนามัยโดยเฉพาะอยา่ งย่ิงภาคประชาชน สอนวธิ ีการคมุ กาเนินชนิดต่าง ๆ มีการประเมินความเสี่ยง โดยการคดั กรองเด็กกลุ่มเสี่ยง มีการติดตามการเย่ียมบ้าน น อ ก จ า ก น้ี เ จ้ า ห น้ า ท่ี มี ก า ร น า เ ส น อ ข้ อ มู ล ข่ า ว ส า ร ที่เกี่ยวข้องกับเร่ืองเพศ เพ่ือทาความเข้าใจกับชุมชน สร้างให้คนในชุมชนเปิดกว้างทางความคิด และยอมรับ การสอนเรอ่ื งเพศวถิ ีศกึ ษา 24

จะเห็นได้ว่า การมีส่วนร่วมในทุก ๆ ภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นภาครัฐ เอกชน หรือภาคประชาชน ล้วนแต่เป็นส่วนสาคัญที่เติมเต็มให้ตาบลป่าแก่บ่อหินมีจุดแข็ง ท่ีสามารถขบั เคลือ่ นการดาเนนิ งานเรอื่ งการป้องกันและแก้ไขปัญหาการต้ังครรภ์ ในพื้นท่ีได้ประสบความสาเร็จ จนได้รับคัดเลือกเป็นหน่ึงในพ้ืนท่ีต้นแบบการดาเนินงานเร่ืองการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตัง้ ครรภ์ในวยั รนุ่ ระดับทอ้ งถน่ิ เรยี บเรยี งโดย : สานกั อนามยั การเจริญพนั ธุ์ ณัฐนรี ขงิ จตั รุ สั นฤมล แกว้ โมรา 25

กระบวนการทางานการปูองกนั และแก้ไขปญั หาการต้งั ครรภ์ในวยั รุ่น แหลง่ เรยี นรู้ฯ ภาคอีสาน เทศบาลนครขอนแกน่ จงั หวดั ขอนแก่นจุดเริ่มต้นของการทางานป้องกันและแก้ไขปัญหาการต้ังครรภ์ในวัยรุ่นของเทศบาลนครขอนแก่นเริ่มต้นจากการทางานในพ้ืนท่ีสาหรับภาคประชาสังคม เน้นการทางานเชิงลึกและ ให้เกิดความยั่งยืนในพ้ืนท่ี โดยในปี 2546เร่ิมการดาเนินงานในการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์และเอดส์ โดยเร่ิมดาเนินงานกับกลุ่มเป้าหมายวัยรุ่น แต่ยังไม่ได้เน้นเร่ืองก า ร ป้ อ ง กั น แ ล ะ แ ก้ ไ ข ปั ญ ห า ก า ร ตั้ ง ค ร ร ภ์ในวัยรุ่นและในปี 2551 ซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้นของ จลุ นพ ทองโสภิต รองนายกเทศมนตรีนครขอนแกน่การดาเนินงานไม่เสพ ไม่ท้อง ไม่ติดเช้ือในกลุ่มเยาวชนอย่างจริงจัง สานักงานสาธารณสุข โดยการสนับสนุนงบประมาณจากจังหวัดขอนแก่น ได้ประสานงานเทศบาลนคร ก อ ง ทุ น โ ล ก มี มู ล นิ ธิ ไ ท ย อ า ท ร เ ป็ นข อ น แ ก่ น แ ล ะ จั บ มื อ กั บ ภ า คี เ ค รื อ ข่ า ย ผู้ประสานงาน มีการจัดตั้งศูนย์ฯในท่ีทาการการดาเนินงานด้านเอดส์ ด้านการป้องกัน มูลนิธิฯ และขยายเข้าสู่หน่วยบริการการต้ังครรภ์ไม่พึงประสงค์และการป้องกันการ สาธารณสุข สถานศึกษาท่ีสนใจ โดยขอรับใช้สารเสพติดในพื้นท่ีทั้งภาครัฐ และเอกชน การสนบั สนุนงบประมาณจากกองทุนสุขภาพร่วมกันจัดตั้งศูนย์บริการท่ีเป็นมิตรสาหรับ ระดับตาบล (เทศบาลนครขอนแกน่ )เยาวชน 26

การดาเนินงานของศูนย์ฯ มีการจัดเก็บข้อมูล ปัญหาอุปสรรคของการดาเนินงาน คือภาระงานการรณรงค์ประชาสมั พนั ธ์ให้วัยรุ่นมารบั บริการ เน้นการ มากและบุคลากรที่ทางานไม่เพียงพอ การดาเนินงานของทางานเชิงรุก สร้างเครือข่าย และร่วมกันขับเคลื่อนงาน เทศบาลนครขอนแก่นจึงต้องมีการบูร ณาการงานมาอย่างต่อเน่ือง ปัจจุบันการทางานด้านการป้องกัน ท่ีดาเนินการในกลุ่มเยาวชน ต่อยอดมาจากทีมดาเนินงานและแก้ไปปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นในพื้นท่ีมีความ ด้านการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์และเอดส์ และชัดเจนมากขึน้ เนือ่ งจากมี พ.ร.บ.การป้องกันและแก้ไข ได้รับความร่วมมือจากสานักงานสาธารณสุขจังหวัดปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น พ.ศ.๒๕๕๙ โดยมีสานัก ขอนแก่น ช่วยประสานและเป็นภาคีเครือข่ายในการก า ร ส า ธ า ร ณ สุ ข แ ล ะ สิ่ ง แ ว ด ล้ อ ม เ ป็ น เ ล ข า ใ น ก า ร ขบั เคล่อื นงานขับเคล่ือนการดาเนนิ งานตาม พ.ร.บ.ฯ ในพื้นท่ี จากกระบวนการดาเนินงานด้านการป้องกันและ แก้ไขปัญหาการตัง้ ครรภ์ในวัยรุ่นของเทศบาลนครขอนแก่น ทาให้ได้เรียนรู้ว่าปัจจัยความสาเร็จ คือ การมีส่วนร่วมของ ภาคีเครือข่ายท้ังภาครัฐและเอกชน คนทางานที่เข้มแข็ง มีความเป็นกัลยาณมิตร พร้อมจะช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ผู้ บ ริ ห า ร เ ห็ น ค ว า ม ส า คั ญ ข อ ง วั ย รุ่ น แ ล ะ ส นั บ ส นุ น งบประมาณในการดาเนินงาน การเสริมสร้างความเข้าใจ เร่ืองเพศแก่ผู้ปกครอง ส่งผลให้การดาเนินงานป้องกันและ แกไ้ ขปญั หาการต้ังครรภ์วัยรุ่นในเขตเทศบาลนครขอนแก่น เกดิ ประสิทธภิ าพและประสิทธิผลอย่างย่งั ยนื “การดาเนินงานด้านการชว่ ยเหลอื วยั รุน่ ในพนื้ ที่ให้ประสบความสาเรจ็ ตอ้ งมีความพรอ้ ม ท้ังงบประมาณ บคุ ลากรและภาคเี ครือขา่ ยทค่ี อยหนุนเสริมซ่ึงกนั และกัน”เรียบเรยี งโดย : สานกั อนามัยการเจรญิ พันธ์ุ 27 อาพล มุ่งคดิ เจนจิรา อนุ่ แกว้

แหลง่ เรียนรดู้ า้ นการปูองกนั และแก้ไขปัญหา การตัง้ ครรภใ์ นวยั รุน่ ระดับเขต ปี 2561

บอกกล่าวเลา่ เรือ่ งตอนที่ 1 ภาคเหนอื“การขบั เคล่ือนการดาเนินงานปูองกนั และแก้ไขปัญหาการต้ังครรภ์ในวัยร่นุและความสาเร็จของ องค์การบริหารส่วนตาบลแม่วงก์ จงั หวดั นครสวรรค์” ว่าทีร่ อ้ ยตรี วีระวัจน์ น่วมถนอม รองปลดั องค์การบรหิ ารส่วนตาบลแม่วงก์ กจิ กรรมท่ีดาเนินการ 1. มีการพัฒนากลไกและ หลักคิดในการทางาน การเร่ิมจากศูนย์ประสานการทางานในพน้ื ที่ ภาคสว่ นท่เี กี่ยวข้องมีการ ท า ใ น ส่ิ ง ท่ี ท า ไ ด้ ก่ อ น ผู้ บ ริ ห า ร ท้ อ ง ถ่ิ น เ ห็ นประชุมร่วมกัน มีกลไกการทางานในทุกปัญหาไป ความสาคัญและมีแนวคิด “การป้องกันและแก้ไขพร้อมๆกัน 2. มีการบูรณาการร่วมกับศูนย์พัฒนา ปัญหาการต้ังครรภ์ในวัยรุ่น ผมถือว่าเป็นหน้าท่ีที่ครอบครัวในชุมชน สร้างความเข้มแข็งในครอบครัว ท้องถ่ินเราจะต้องให้ความส้าคัญและเอาจริง เพราะ3. โครงการพัฒนาศักยภาพแกนนาเครือข่ายการดูแล มันไม่ใช่ปัญหาของใครคนใดคนหน่ึง แต่มันเป็นเรื่องและสง่ ต่อในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการต้ังครรภ์ ที่เราทุกคนต้องร่วมกันรับผิดชอบ” กระบวนการในวยั รุ่น 4. มีการประสานงานร่วมกับหน่วยงานต่างๆ และกิจกรรมที่ดาเนินการ ใช้แนวทางการขับเคล่ือนขยายจากระดับตาบลสู่ระดับอาเภอ 5. คณะทางาน โดย 9 ภารกิจ บทบาทของท้องถ่ิน เน้นภารกิจท่ี 8เข้าร่วมพัฒนาความรู้และทักษะในการดาเนินงาน คือการจัดให้มีพื้นท่ีสร้างสรรค์สาหรับเด็กและภาคีเครือข่ายร่วมดาเนินการ แม่น้า 5 สาย ได้แก่ เยาวชน โดยทกุ ภาคส่วนขบั เคล่อื นไปพร้อม ๆ กันท้องถิ่น ศูนย์พัฒนาเด็กและครอบครัว สภาเด็กและเยาวชน สถานบริการสาธารณสุข สถานศึกษา 296. สร้างคนสร้างความยั่งยืน ได้แก่ ครูผู้ดูแลเด็กไดร้ ับการฝึกอบรม เริ่มต้นก่อนมีชัยไปกว่าคร่ึง ในเด็กปฐมวัย ความท้าทาย คือ ค่านิยมและความเช่ือของผู้ปกครอง 7. โครงการล้อมรักใส่ใจเจ้าตัวน้อยร้อยสายใยร่วมดูแล จานวน 3 รุ่น กิจกรรมสานสัมพันธ์ครอบครัวศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก เน้นการแสดงออกความรัก การมีส่วนร่วมของโรงเรียน ครอบครัว8. โครงการครอบครัวแม่วงก์เข้มแข็ง ไร้ความรุนแรงอย่างย่ังยืน ลงพื้นที่เย่ียมบ้านและติดตามผล (หลังการอบรม)

9. การสรา้ งสภาเด็กและเยาวชนที่เข้มแขง็ ปัจจัยสู่ความสาเรจ็ 30เครือ่ งมอื และกลไกสาคญั ในการเข้าถึงกลมุ่ เปา้ หมาย 1. ผูบ้ ริหารทอ้ งถ่นิ ใหก้ ารสนับสนุน มีความสนใจ การสร้างพื้นท่ีสร้างสรรค์ การสร้างทัศนคติท่ีดี และเห็น ความสาคัญของปญั หาอยา่ งแท้จริง ร่วมคิด ร่วมทา แสดงออกถึงพลังสร้างสรรค์ มีการ และมีการกาหนดเป็น นโยบายในการพฒั นา สนับสนุนและส่งเสริมการ เพิ่มพื้นที่สร้างสรรค์ คุณภาพชวี ิตทช่ี ดั เจน สาหรับเดก็ และเยาวชนอย่างตอ่ เนื่อง 2. พัฒนาบคุ ลากร เจา้ หนา้ ทท่ี งั้ สายงานบริหารและ กจิ กรรมจิตสาธารณะ ผู้ปฏิบตั งิ าน มคี วามมุง่ ม่นั เอาจรงิ เอาจัง ในการ โครงการเยาวชนยคุ ใหม่เรยี นร้แู ละพฒั นารอบดา้ น นานโยบายไปปฏิบัติพร้อม ท่ีขบั เคล่อื นงานเต็ม โครงการส่งเสริมทักษะชีวิตและพฤติกรรมท่ี รูปแบบ และมกี ารพัฒนาตนเองอยตู่ ลอดเวลา เหมาะสมเพ่ือป้องกันปัญหาสุขภาพและพฤติกรรม 3. ภาคีเครอื ขา่ ย ใชห้ ลกั “แม่นา้ 5 สาย เพือ่ การ เสยี่ งด้านเพศสมั พันธ์ในวัยร่นุ ขบั เคลอ่ื น” มี คณะทางานในระดบั พนื้ ทจ่ี าก โครงการสมัชชาสภาเด็กและเยาวชนตาบลแม่วงก์ หนว่ ยงานตา่ งๆ การเรียนรู้จากพ้ืนที่ การสร้างเด็กเรียนเก่งมาทา 4. การบริหารจดั การ มกี ารนาขอ้ มลู มาวิเคราะห์ กจิ กรรม เพื่อใช้ในการวางแผนงานต่างๆ อยา่ งเปน็ ระบบ ลงพนื้ ที่เยยี่ มบา้ นแม่วัยรุ่น แมเ่ ลีย้ งเดี่ยว ใหส้ ภาเด็ก และมีการจัดสรรงบประมาณของ อบต. อย่าง และ เยาวชนเห็นตัวอย่างที่ชัดเจน สะท้อนปัญหา ต่อเน่ือง และขอรบั การสนับสนนุ งบประมาณ การต้งั ครรภ์ในวยั รนุ่ จากหน่วยงานภายนอกไดอ้ ยา่ งหลากหลาย นาเสนอผลการดาเนินงานด้านเด็กและเยาวชน ต่อ คณะกรรมาธิการสังคมเด็ก เยาวชน สตรี ผู้สูงอายุ นวตั กรรม (ไม่เหมือนใคร และใครไมเ่ หมอื น) คนพิการ และผดู้ อ้ ยโอกาส สภานติ ิบญั ญัติแห่งชาติ o “เร่อื งเพศ เราคยุ กบั ประชาชนไดใ้ นทุกโอกาส”10. การสร้างเพจ คลนิ กิ เพือ่ นใจวยั รนุ่ กลุม่ ไลน์ “วัยรนุ่ แมว่ งก์” คุยบ่อย ๆ คยุ ซา้ ๆ เพ่ือทาให้ชุมชนเกิดการ11. มีการสนับสนุนให้พ่อแม่มีทักษะการพูดคุยกับลูก ตนื่ ตัว และเห็นวา่ เร่ืองเพศเป็นเรื่องปกตใิ กล้ตวั อย่างเปิดใจ และสร้างสรรค์ กิจกรรมสร้าง และเกยี่ วข้องในชวี ติ ประจาวันของทกุ คน สัมพันธภาพในครอบครัว พ่อแม่ ผู้ปกครองเปิดใจ o แม่น้า 5 สาย ลูกหลานปลอดภัย โครงการส่งเสริมทักษะชีวิต o “เร่ิมต้นกอ่ น มีชัยไปกว่าครึ่ง” ให้ความสาคัญใน ครอบครวั ยุคใหม่“เรือ่ งเพศคุยไดใ้ นครอบครัว” การป้องกัน และแกไ้ ขปญั หาตา่ งๆ ร่วมกบั พ่อ12. โครงการโรงเรียนครอบครัวหลักสูตรการเตรียม แม่ ผ้ปู กครองและ เด็กปฐมวยั มา อยา่ งตอ่ เน่อื ง ความพร้อม โครงการพ่อแม่มือใหม่ สาหรับพ่อแม่ ท้งั นี้เพือ่ เสรมิ สร้างความรคู้ วามเขา้ ใจ และ วัยรุ่น การเลี้ยงลูกอย่างมีคุณภาพ และป้องกันการ ทักษะกนั ตงั้ แตป่ ฐมวัยเพราะเป็นรากฐานและ ตั้งครรภ์ซ้า ผู้สูงอายุเป็นอีกหนึ่งกลุ่มวัยท่ีไม่ควร ภูมคิ ุ้มกนั ท่ียั่งยืนในอนาคต มองขา้ ม จึงจดั กจิ กรรมใหเ้ ปิดใจพดู คุยกับลกู หลาน13. โครงการพัฒนาศักยภาพแกนนาวิทยากรในการ ผู้เรยี บเรียง: ป้องกันและแก้ไขปัญหาการต้งั ครรภ์ในวัยรนุ่ 1. นางอรอมุ า ทางดี 2. นางสาวภาพมิ ล บญุ อง้ิ สานักอนามัยการเจรญิ พนั ธุ์ กรมอนามัย

บอกกลา่ วเล่าเรอื่ งตอนที่ ๒ ภาคใต้“จากสภาพปัญหาที่พบ จบด้วยความรกั ความจริงใจ การใหโ้ อกาส และการแกป้ ญั หาจากสาเหตทุ ่แี ท้จรงิ ” นางสุจติ รา ปาู นวนั อบต.นาไมไ้ ผ่ จ.นครศรธี รรมราชการนาเสนอของภาคใต้มกี ารนาเสนอการดาเนินงานของอปท. ทั้ง 7 แหง่ ที่เป็นตัวแทนระดับจังหวัด และ 1 แห่งซึ่งเปน็ ตวั แทนระดบั เขต ดังนี้ อบต.ทุ่งตะไคร จ.ชุมพร มีการคัดเลือกภาคีเครือข่ายและดาเนินงานตามแนวทาง อาเภอ  เทศบาลตาบลลาทับ จ.กระบ่ี มีแนวคิดให้อนามัยการเจริญพันธุ์ มีการคัดเลือกแกนนา สภาเด็กและเยาวชนเป็นตัวหลักในการนักเรียน มีการปรับทัศนคติผู้ปกครอง ร่วมกับ ดาเนินงานมีภาคีเครือข่ายเป็นพ่ีเล้ียง จัดทาภาคเี ครือข่าย ในพ้นื ทสี่ ่งผลให้ปัญหาวัยรุ่นในพ้ืนที่ โครงการ วัยรุ่นยุคใหม่ อดเปร้ียวไว้กินหวานลดลง พัฒนาศักยภาพเด็กและเยาวชนก้าว ไกล อบต.กะเปอร์ จ.ระนอง พบว่า ปี 2560 มีวัยรุ่น สู่อาเซียน หนังส้ัน “จิ๊กซอว์ชีวิต” ถนนเด็กเดินมาฝากครรภ์ 60 ราย และมาคลอด 69 รายส่วน ทาให้ปัญหาการตัง้ ครรภ์ในวัยรุ่นลดลงใหญ่เป็นนักเรียนระดับช้ันมัธยม ทาให้มีการทา  เทศบาลตาบลขุนทะเล จ.นครศรีธรรมราชประชาคมเพื่อวิเคราะห์ปัญหาและหาแนว มีการดาเนินงานเชิงรุกร่วมกับภาคีเครือข่ายทางแก้ไขปัญหา จึงมีการจัดต้ังสภาเด็กและ ทุกพ้ืนท่ี โครงการสื่อสารเรื่องเพศจากแม่สู่ลูกเยาวชนเป็นแกนนาร่วมกับภาคีเครือข่าย ส่งผล โครงการป้องกันการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นครอบคลุมทาใหป้ ญั หาการต้งั ครรภ์ในวยั รนุ่ ลดลง ทงั้ ตาบล อบต. เสวียด จ.สุราษฎร์ธานี พบปัญหา การ  เทศบาลตาบลเกาะเพชร จ.นครศรีธรรมราชต้ังครรภ์ในวัยรุ่น และพบอายุน้อยสุด 13 ปี จึงมี การจัดต้ังเครือข่ายการตั้งครรภ์ไม่พร้อม ภาคี 31โครงการ “วัยใสรักดี ไม่มีเสพ ไม่มีท้อง” โดยมี เครือข่ายสภาเด็กและเยาวชน STOP TEENการดาเนินโครงการร่วมกับโรงเรียน ชุมชน มีการ MOM โครงการพัฒนาศักยภาพผู้ปกครองในการฝึกอาชีพชุมชน และดาเนินงานอย่างต่อเนื่อง ป้องกนั และแกไ้ ขปัญหาการตง้ั ครรภ์ในวยั รนุ่การดาเนินโครงการต่างๆ ทาใหแ้ ม่วยั รนุ่ เป็นศนู ย์

 เทศบาลตาบลชุมพล จ.พัทลุง พบปัญหาวัยรุ่น นอกจากนี้ ยังพบปัญหาเด็กตั้งครรภ์ มีพฤติกรรมเสี่ยง เช่น ติดการพนัน ติดยาเสพติด ก่อน วัยอันควร ขาดการยอมรับจากผู้ปกครอง และต้ังครรภ์ไม่พร้อม มีการจัดตั้งองค์กรเยาวชน จากปัญหาดังกล่าวทาให้ต้องใช้ใจในการทางาน ในพื้นท่ี ให้มีความรู้ขับเคล่ือนการดาเนินกิจกรรม โ ดย ล งมือ ทา ต้ังแ ต่เ ร่ิมต้ น ให้มี ค ว าม รู้ ในพ้ืนที่กิจกรรมเร่ิมผู้ใหญ่จากใจดวงเล็กสะท้อน มีภูมิคุ้มกัน และใช้ใจในการทางานร่วมกัน ความร้สู ึกจากเดก็ ๆ เพ่ือวเิ คราะห์ปญั หาและแก้ไข จึงตัดสินใจเปิดบ้านของตัวเองเป็นพื้นที่ให้เด็กมา ปัญหาตอ่ ไป รวมกลุ่มทากิจกรรม และรวบรวมขยะเพ่ือขาย สร้างรายได้ รวมท้ังได้รับงบประมาณจากสสส.อบต.นาไมไ้ ผ่ จ.นครศรีธรรมราช ทาให้มีการขับเคลื่อนอย่างต่อเนื่อง โดยมีพ่อแม่ ผู้ปกครองเข้ามามีส่วนร่วมมากข้ึน นอกจากน้ี เริ่มจากไม่รู้จักบ้านของตัวเอง จึงต้องมีการลง มีการสร้างพลังเครือข่ายจากรพ.ทุ่งสง รพ.พื้นท่ีอย่างจริงจัง ทาให้ทราบจานวนประชากร และ ส่งเสริมสุขภาพตาบล และภาคีเครือข่าย มีการหมู่บ้าน จุดเร่ิมต้น เอาปัญหามาเป็นที่ตั้ง พบปัญหา ถ อ ด บ ท เ รี ย น แ ล ะ มี ช่ อ ง ท า ง ไ ล น์ ใ น ก า รผู้สูงอายุอยู่บ้าน คนเดียว เป็นผู้ป่วยติดเตียง เด็กพิการ ตดิ ต่อส่ือสาร มีการขยายเครือข่ายไปในโรงเรียนถู ก ล่ า ม โ ซ่ อ ยู่ บ้ า น ค น เ ดี ย ว ส ะ ท้ อ น ถึ ง ปั ญ ห า และมหาวิทยาลัย โดยได้รับสนับสนุนการสร้างการสาธารณสุข ความภูมิใจ คือการได้ช่วยเหลือเด็ก อาชีพร่วมด้วย ปัจจุบัน มีการขยายความครอบคลุมออทิสติก เป็นคนไข้ในพระบรมราชูปถัมภ์ของสมเด็จ ทงั้ พืน้ ท่ีพระเทพฯ ทาให้เป็นแรงจูงใจในการขับเคล่ือน การลงพ้ืนท่ีทาใหไ้ ด้รู้จกั กล่มุ เดก็ ด้อยโอกาส ขาดการดูแล ที่อยู่อาศัย และไม่มีรายได้ หลังจากน้ันขอรับการสนับสนุนงบประมาณ และเงินบริจาคจากผู้บริหาร ภาคีเครือข่ายโดยนาเงินส่วนนี้ไปจัดซ้ือที่ดินให้เด็กใช้เป็นท่ีพักอาศัยมีการพาเด็กลงพื้นท่ีเย่ียมผู้สูงอายุ และพบขยะในชุมชนเปน็ จานวนมาก จึงมีแนวคิดขอสนับสนุนรถมอเตอร์ไซต์พว่ งข้าง จากอบต. และทุกวันท่ี 14 ของเดือน เด็กๆ จะรวมกลุม่ กนั ลงไปเกบ็ ขยะในชุมชน และขยะจากผู้สูงอายุและนาเงินรายได้ไปซื้อของเยี่ยมผู้สูงอายุ ทาให้ปัญหาขยะในชมุ ชนลดลงในพื้นท่ี 32ผเู้ รยี บเรียง:1. นางสาววรรณนี รอ่ นแกว้2. นางสาวนันทกานต์ แปูนอา่สานกั อนามัยการเจริญพนั ธ์ุ กรมอนามยั

บอกกลา่ วเลา่ เรื่องตอนท่ี 4 ภาคกลางและภาคตะวนั ออก “แกป้ ญั หาวัยรุ่น ถา้ อยากไป ใหเ้ รว็ ให้ไปคนเดียว แต่ถา้ อยากไปไดไ้ กลตอ้ งไปดว้ ยกนั จุดสาคญั ย่ิงใหญ่ คอื ภาคเี ครอื ขา่ ยท่มี เี ปูาหมายเดยี วกัน”วสิ ยั ทัศนผ์ บู้ รหิ าร “ประชาชน มีคณุ ภาพชีวิตทดี่ ี มสี าธารณปู โภคครบครนั บรหิ ารจัดการ ตามหลกั ธรรมาภบิ าล”การดาเนินงาน นายอนภุ าพ พูลสวัสดิ์ อบต.อ่าวน้อย จ.ประจวบคีรขี นั ธ์• มเี ปาู หมายเดียวกัน นายยซู ป โตะ๊ วัง ประธานอิสลาม จ.ประจวบครี ขี ันธ์• มเี จ้าภาพหลกั ในการดาเนนิ งาน ปัจจัยความสาเรจ็• ทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมในการวิเคราะห์ • การดาเนนิ งานตอ้ งตอ่ ยอดได้ และหาแนวทางการแก้ไขปัญหา• ดาเนนิ งานแบบบรู ณาการ • สามารถเชอื่ มโยงไดก้ บั ทกุ กิจกรรม• สร้างทีมในระดับพืน้ ท่ี ในพื้นท่อี ่าวน้อย • บูรณาการร่วมกบั ทุกภาคสว่ น • ทาใหเ้ กดิ ความยงั่ ยนื และเกิดผลระยะยาว 33ผู้เรยี บเรียง:1. นางสาวเจนจิรา อุ่นแกว้ สานักอนามยั การเจรญิ พันธุ์ 2. นางสาวนนั ทิยา พรมวงษา ศนู ยอ์ นามยั ที่ 8 อดุ รธานี

บอกกล่าวเลา่ เรอื่ งตอนที่ 3 ภาคตะวันออกเฉียงเหนอื “วัยรุ่นฮ้จู ักฮัก ฮ้จู ักป้อง บ่ท้องก่อนวัยอันควร”วิสยั ทศั น์และนโยบาย ว่าทีร่ อ้ ยตรีพฒั นายุทธ เพ็งบุญ เทศบาลตาบลอากาศอานวย จ.สกลนคร “การปูองกนั และแก้ไขปญั หาการตั้งครรภ์ในวยั รนุ่ เป็นอกี หน่งึ ภารกจิ ที่มีความทา้ ทายขององคก์ ร ปกครองส่วนทอ้ งถ่นิ ที่ตอ้ งกาหนดเปน็ วาระเร่งด่วน เพือ่ ใหเ้ กิดกระบวนการปูองกัน คุ้มครอง แก้ไข ชว่ ยเหลอื อย่าง เป็นรูปธรรมและบูรณาการ”นายวัชรินทร์ รุณจักร นายกเทศมนตรีตาบลอากาศอานวยแนวคิดการดาเนินงาน ประกอบด้วย 4 กลยทุ ธ์ คอื “ตีโจทยเ์ ปน็ เห็นกระบวนการ ผสานเครือขา่ ย หลากหลายวัฒนธรรม”มีบทบาทการดาเนินงาน ท่ีเน้นให้เด็กเป็นศูนย์กลางโดยยึดหลักการเข้าถึง (ปรับแนวทางการทางานให้เข้ากับเด็ก) เข้าใจ (รู้จักเด็ก พร้อมเรียนรู้ พยายามรับฟังความต้องการและความคิดของเด็ก) ให้ทาง (เปิดโอกาสให้เด็กตัดสินใจด้วยตนเอง) วางตัว (ให้การปรึกษาสนบั สนนุ แต่ไมค่ รอบงา)กระบวนการดาเนินงาน- มีนโยบายการดาเนินงานตามยทุ ธศาสตรก์ าร - มีโครงการ และกิจกรรมเก่ียวกับเพศวถิ ีศกึ ษา / โครงการเฝ้าระวงั และแกไ้ ขปญั หาการตง้ั ครรภใ์ นวัยรุน่ป้องกนั และแก้ไขปญั หาการตัง้ ครรภ์ในวยั รุ่นระดบั ชาติ พ.ศ.2560-2569 ตามพระราชบัญญตั ิ ในทอ้ งถ่นิ /กิจกรรมคลนิ ิกวัยรุ่นในโรงพยาบาล/การป้องกันและแกไ้ ขปัญหาการตั้งครรภ์ในวยั รนุ่ กจิ กรรมการออกเยยี่ มก่อนคลอดและหลังคลอด - การติดตามและประเมินผลการดาเนนิ งานพ.ศ.2559- สารวจปญั หา วนิ ิจฉยั ชมุ ชนในแต่ละพน้ื ท่ีทม่ี สี ภาพ - บูรณการความรว่ มมอื ของภาคเี ครอื ขา่ ยในทกุ ภาคสว่ นปัญหาแตกต่างกัน และวเิ คราะห์ปัญหาในมุมมอง รวมทัง้ มแี นวทางคมุ้ ครองเด็กตามกฎหมายและ 34 แนวทางป้องกันเดก็ ทางสงั คมของ ผ้ปู กครองและเดก็ วัยร่นุ สรา้ งสงิ่ แวดล้อมใหเ้ หมาะสม ใกลช้ ดิ กับเด็กและมี- วางแผนงานและจดั ทาแผนการดาเนินงานอยา่ ง ตอ่ เนื่องและยั่งยืน โดยอาศยั การทางานแบบ ศีลธรรมมสี ว่ นรว่ มของภาคเี ครือขา่ ย

ความหลากหลายนวตั กรรม  ด้านสวัสดิการสังคม และสังคมสงเคราะห์ ได้รับเงิน อุดหนุนการเลี้ยงดูเด็กแรกเกิดจาก- มีสภาเด็กและเยาวชน เทศบาลตาบลอากาศ รฐั เงินสงเคราะห์ใน กรณียากไร้ ยากจน และ อานวย เป็นพน้ื ท่สี รา้ งสรรคส์ าหรับวัยรุ่น การประสานส่งต่อบ้านพักเด็ก และครอบครัว และสถานสงเคราะห์ในกรณไี มส่ ามารถ เล้ียงดู- โครงการบ่มรัก เพาะใจ สานสายใยเยาวชน (มี ได้ รวมท้ังได้รับการช่วยเหลือด้านปัจจัย 4 การทาสื่อพัฒนาทักษะชีวิต กิจกรรมถอดพ้ืนที่ และการค้มุ ครองเดก็ ต้นแบบ)- ศนู ยร์ บั แจ้งเหตกุ ารณ์การคุม้ ครองเดก็ ในชมุ ชน- ทมี สหวชิ าชีพ (ตรวจและกาหนดจดุ พน้ื ท่เี สี่ยง รวมทง้ั การคุม้ ครองสวสั ดิภาพเด็กกลมุ่ เสยี่ ง- มกี ารลงนาม MOU การคุ้มครองเด็ก ในท้องถิ่นผลลพั ธ์การทางาน กา้ วต่อไปและการขับเคล่อื นตอ่ ไป 35 ด้านวัฒนธรรม มีการนาวัฒนธรรมชุมชนมา ข้นั ที่ 1 เกิดดีมีคณุ ภาพ ไดร้ บั เงินอุดหนนุ การเลี้ยง บูรณาการ ในการป้องกันและแก้ไขปัญหา ดู เด็กแรกเกดิ จากรฐั การตั้งครรภไ์ ม่พรอ้ ม ขนั้ ท่ี 2 ครอบครัวอบอ่นุ สรา้ งการส่อื สารเร่ืองเพศ ใน ครอบครัว ด้านการศึกษา เด็กที่ตั้งครรภ์ไม่พร้อมต้อง ข้นั ท่ี 3 พัฒนาวัยรุ่นและเยาวชนเปน็ วัยรนุ่ 4.0 ไดร้ ับการศกึ ษาต่อทง้ั ในระบบและนอกระบบ ผ่านบทบาทสภาเดก็ และเยาวชน ขน้ั ท่ี 4 ออกขอ้ บญั ญัติทอ้ งถ่ิน การปอ้ งกันและ ด้าน สังค ม เกิดคว ามตระหนักและเห็น แกไ้ ข ปญั หาการตงั้ ครรภ์ในวัยรุน่ และการไดร้ ับสิทธิ ความสาคัญของ การป้องกันและแก้ไขปัญหา ในการดูแล การต้ังครรภ์ไม่พร้อม และมี การเรียนรู้เรื่อง เพศศึกษาอยา่ งเข้าใจ ผ้เู รียบเรียง: สานักอนามัยการเจรญิ พนั ธุ์ 1. น.ส.พิมลพร ธิชากรณ์ ด้านเศรษฐกิจ จัดให้มีการฝึกอาชีพ/หาแหล่ง 2. น.ส. พิมพ์ภิกา ยะคาปูอ ทุน ประกอบอาชีพให้แมว่ ยั รุน่ 3. น.ส.ศุภรานันท์ ยทุ ธโกวทิ ย์ ด้านสุขภาวะ แม่วัยรุ่นมีการตั้งครรภ์ท่ี ปลอดภัยและเด็ก ท่ีเกิดมามีคุณภาพและ พัฒนาการท่ีดี หรือมีการยุติการตั้งครรภ์ท่ี ถูกต้องและเหมาะสม ดา้ นสิทธิ มีการช่วยเหลือทางกฎหมายเมื่อเด็ก มีการ ต้ังครรภ์ไม่เหมาะสม รวมทั้งสิทธิตาม พระราชบัญญัติ การป้องกันและแก้ไขปัญหา การตงั้ ครรภ์ในวยั รุ่น พ.ศ.2559

กระบวนการดาเนินงานแต่ละภาค

ภาคเหนอื

ภาคเหนือ ปัจจยั นาเข้า กระบวนการ ผลลพั ธ์1. ภาคีเครือขา่ ย 1. สารวจสถานการณป์ ญั หา/ 1. วยั รุ่นในชุมชนมคี วามรูแ้ ละ กลมุ่ เสีย่ ง/ปัจจัยเส่ียงจาก ทักษะการปูองกันตนเอง - โรงเรียน ตวั วัยรุ่นเอง ครอบครวั และ ร้จู ักคมุ กาเนิด ปฏเิ สธ หรอื - วัด สง่ิ แวดล้อม ตอ่ รอง ใหม้ ีเพศสมั พันธท์ ่ี - โรงพยาบาล และเจ้าหน้าท่ี ปลอดภัย 2. จดั เวทีประชาคม / คนื ขอ้ มลู สาธารณสขุ ใหก้ ับชมุ ชน และผูท้ ่ีเกยี่ วขอ้ ง 2. มกี ารสอื่ สารเรอื่ งเพศใน - ทุกหน่วยงาน (Stakeholder) ครอบครัวเพิ่มขนึ้ ทาใหม้ ี - สภาเดก็ / เพือ่ นใจวยั ใส/ สัมพันธภาพดีข้ึน 3. แสวงหาภาคเี ครอื ขา่ ยการทางาน อสม. 4. วางแผนและกาหนดบทบาท 3. มีคณะทางานปอู งกันแกไ้ ข - ชมรมผูส้ งู อายุ / ปราชญ์ ปัญหาการต้งั ครรภ์ในวยั รุน่ รว่ มกันตามความถนัดและ ในชมุ ชน ชาวบ้าน ประสบการณ์2. งบประมาณ 5. ตั้งกลุม่ เพอ่ื ตดิ ต่อประสานงาน 4. เปล่ยี นฐานคดิ การทางาน - อปท. ทั้งท่เี ปน็ ทางการและไมเ่ ป็น จากสาธารณสขุ สู่ อปท. - กองทุน สปสช. ทางการ และภาคส่วนอน่ื ๆ - สสส. 6. มีระบบการติดตาม กากับ ทั้ง - พม. (ศพค. / บ้านพักเดก็ ) ภายนอกและภายในหนว่ ยงาน 5. เกดิ วิทยากรกระบวนการท่ี - NGO. / องคก์ รระหวา่ ง และ feedback เพ่อื การ เปน็ เยาวชนในพนื้ ท่ี ปรับปรุงคณุ ภาพการทางาน ประเทศ เช่น UNHCR อย่างตอ่ เนอื่ ง 6. เกิดกระบวนการจัดการ - หน่วยงานจากกระทรวง สธ. 7. จัดกิจกรรมตา่ ง ๆ ในกล่มุ ความรู้ การถอดบทเรยี น - กศน. เปาู หมาย / ครอบครวั /ชมุ ชน และแลกเปลีย่ นเรียนรูก้ บั - องคก์ ร PATH เชน่ ดีเจทนี , การอบรม ภาคีเครอื ข่าย เพศศึกษา3. ระบบฐานข้อมูลเพอ่ื การ 8. ให้ความชว่ ยเหลือ / ดแู ล / ส่งตอ่ / ฟ้ืนฟู วัยรุ่นที่มปี ญั หาให้ ตดั สนิ ใจ กลบั มาใชช้ วี ติ ได้ตามปกติ 38

เนน้ เด็กเปน็ ศนู ยก์ ลางของการพัฒนาและการดาเนินงานในทุกขน้ั ตอน ฐานคิด/ แรงบนั ดาลใจ สนบั สนุนการมสี ่วนร่วมของครอบครวั ในกจิ กรรมทีจ่ ดั ข้ึนในชุมชน ภาคีเครอื ขา่ ยในชมุ ชน เชน่ โรงเรยี น วดั ทาหนา้ ทเ่ี ป็นผู้เกอ้ื หนุน ใหเ้ กดิ กระบวนการทางาน อปท. เป็นศนู ยก์ ลางการเรยี นรู้และประสานเครือข่ายการทางาน 1. ผู้นามวี ิสัยทศั นแ์ ละนโยบายชดั เจน ปัจจัย 2. ครอบครวั และชุมชน มีเปาู หมายเดียวกนั โดยมวี ัยรนุ่ความสาเร็จ เปน็ ศนู ย์กลาง ร่วมคิด ร่วมทา และได้รับการพฒั นาอยา่ งต่อเนื่อง 3. มีขอ้ มลู สะท้อนปญั หาและความต้องการของวยั ร่นุ นาไปสูก่ ารตดั สินใจ 4. ภาคเี ครอื ข่ายทุกภาคสว่ นมีส่วนรว่ มในการทางานทกุ ข้นั ตอน 39

ปัญหาอุปสรรค1. • บริบทของพนื้ ท่ีมคี วามแตกตา่ งกัน (ชนเผา่ /วัฒนธรรม/ภาษา)2. • ทัศนคติในการสอ่ื สารเรือ่ งเพศ / การสรา้ งความไวว้ างใจภายในครอบครัว3. • ผนู้ าบางพน้ื ท่ยี งั ไมใ่ ห้ความสาคัญ4. • การไมย่ อมรับความหลากหลายทางเพศ ในกล่มุ เพศทางเลือก5. • การมีสองมาตรฐานในเจตคตทิ างเพศ เช่น ผู้ชายสามารถมเี พศสัมพันธก์ อ่ นสมรสได้ ขณะท่ีผหู้ ญงิ ต้องรกั นวลสงวนตัว แนวทางการพฒั นาในอนาคต1. • ขยายโมเดลไปสู่พื้นทอ่ี น่ื เป็นพเ่ี ลยี้ ง / ส่งต่อ / ถ่ายทอดกระบวนการ2. • พัฒนาตนเองและองค์กรใหเ้ ปน็ ศนู ยก์ ลางการเรยี นรใู้ นจงั หวัด • ขับเคลอื่ น/ผลักดัน ประเดน็ ปัญหาการต้ังครรภ์ในวัยรนุ่ สู่เวทสี มชั ชาจงั หวัด3. เพ่ือจัดทาเปน็ นโยบายสาธารณะระดับจงั หวดั เพ่อื ปูพรมในทกุ พน้ื ท่ี4. • สรา้ งแกนนาในการร่วมแก้ไขปญั หา/ขยายเครือข่าย stop teen mom ไปยังพน้ื ทีอ่ น่ื ๆ5. • เน้นการทางานเชงิ รกุ • ตดิ ตามการเข้าถงึ บริการ ท้ังการวางแผนครอบครัว และการไดร้ บั สวสั ดกิ ารในวยั รุ่นทม่ี ี6. ปญั หา 40

ภาคใต้

Policy นโยบายทอ้ งถนิ่ ชดั เจน ม่งุ เนน้ สขุ ภาพกลุ่มเด็กและเยาวชน ปจั จัย Partnership ภาคีเครอื ขา่ ยหลากหลาย มีเปูาหมายเดียวกนัความสาเร็จ Positive thinking มีทัศนคตเิ ชิงบวก ทางานดว้ ยใจ (3P)กระบวนการหลักในการทางาน พฒั นาความรูแ้ ละทักษะชีวติ ให้กับวยั รนุ่ ท้ังในและนอกสถานศึกษา ปรับทัศนคตแิ ละสรา้ งการยอมรบั ในกลมุ่ คนหลายวยั ส่งเสรมิ การมีจิตอาสา เพอ่ื ใหว้ ยั รนุ่ เห็นคณุ ค่าของตนเองและการสรา้ งประโยชนก์ ับคนอ่ืน บรู ณาการและสร้างการมสี ว่ นรว่ มในการทางานร่วมกนั ระหวา่ งกลไกระดบั ตาบล อาเภอ และ จังหวดั แบง่ ปันทรพั ยากรและใชท้ ุนทางสงั คมทมี่ อี ยู่ เพื่อนดแู ลเพ่ือน คนในชมุ ชนช่วยเหลือกนั และกัน 1 บรบิ ททางสังคมและวัฒนธรรมแตกตา่ งกัน ตอ้ งใชเ้ วลาในการปรับทศั นคติปัญหา 2 ขาดแนวปฏบิ ัตทิ ช่ี ดั เจนต้งั แต่ระดับนโยบายลงส่กู ารปฏบิ ัติอุปสรรค 3 นโยบายของผู้บริหารองคก์ รส่วนท้องถน่ิ ขาดความต่อเนื่อง 4 มกี ารปกปิดขอ้ มลู ของแต่ละเครอื ขา่ ย ทาใหไ้ มไ่ ดข้ ้อมูลทแ่ี ทจ้ รงิ 41

วธิ ีการแก้ไข ขบั เคล่อื นการดาเนินงานผา่ นคณะอนุ ผลลพั ธ์ กรรมการปูองกันและแก้ไขปัญหาการตง้ั ครรภ์  วยั รุ่นไดร้ บั ความรู้ และมีทักษะชวี ติ  วยั รุ่นตระหนักคณุ ค่าในตนเอง ผ่าน ในวัยรุ่นระดับจังหวัดให้มีประสิทธิภาพและ โครงการจิตอาสาสรา้ งประโยชน์เพอ่ื เป็นรูปธรรม ชมุ ชนเปน็ พน้ื ท่ีตน้ แบบ บูรณาการการทางานระหว่างเครือข่าย  ภาคีเครือข่ายเกิดความเขา้ ใจร่วมกัน รว่ มมอื กนั ระดมทนุ ทรัพยากร เละ โดยมเี ปาู หมายเดยี วกัน เชอื่ มโยงแนวทางการดาเนนิ งานสูร่ ะดบั ทางานเชิงรุกโดยขยาย YFHS สู่ รพ.สต. จงั หวัด ใหค้ รอบคลุมมากขึ้น มีช่องทางการดูแล ช่วยเหลือ และส่งต่อ วยั รุ่นที่ประสบปัญหา มีงบประมาณสนบั สนุน เพอื่ ใหด้ าเนนิ งานได้ มากข้นึ สนบั สนุนวิทยากรและองค์ความรู้ให้กับภาคี เครอื ขา่ ย 42

ภาคตะวันออกเฉยี งเหนอื

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือเปาู หมาย ฮ้จู กั ฮัก ฮ้จู กั ปูอง บ่ทอ้ งก่อนวยั อนั ควรแนวทางการทางาน “ตโี จทย์เป็น เห็นกระบวนการ ผสานเครือข่าย หลากหลานวัตกรรม”ปัจจยั นาเข้า กระบวนการ ผลลัพธ์แนวคิดเร่ืองสิทธิ เดก็ , ปรับจนู ความคิด ท้งั เด็กและผู้ใหญ่ • มกี ารเปล่ยี นแปลงเชงิ บวก • ลดจานวนวยั รุน่ ตง้ั ครรภ์คุ้มครองเด็ก ตอ้ งใหเ้ ด็ก เพ่อื หาจดุ สมดลุ อยา่ งต่อเนอ่ื งมสี ว่ นรว่ ม และเป็น • เด็กกลา้ แสดงออก กลา้ คดิศนู ยก์ ลางในการทางาน กลา้ ถาม เดก็ และขอ้ มูล สถานการณ์วัยร่นุ สารวจขอ้ มลู / ใชข้ ้อมูลของพื้นที่มา ผู้ปกครอง เขา้ ถงึ การและร้บู รบิ ทชุมชน ออกแบบการทางาน : สารวจ บรกิ าร และได้รบัมสี ว่ นรว่ ม เข้าถงึ เขา้ ใจ วิจัย แผนท่ี ความช่วยเหลือ มเี ป้าหมายรว่ มกนั ออกแบบกจิ กรรม ใหเ้ ขา้ ถึงกลมุ่ • เกิดเครอื ขา่ ยเฝ้าระวงั วัยรุ่น โดยใหว้ ัยรุ่นมีส่วนร่วมงาน : ป้องกนั / ชว่ ยเหลอื / สง่ ต่อ / ภายในชุมชน ติดตามผล / ปรบั ปรุง / เฝา้ ระวงั • คนในชุมชนตน่ื ตวั เปิด พน้ื ที่รบั ฟงั • พูดคุยถึงปัญหาได้มากข้ึนพ.ร.บ.ตา่ ง ๆ ทเี่ กยี่ วขอ้ ง นา พ.ร.บ. มาเป็นสว่ นหน่งึ ในการ • คนในชุมชนสามารถกบั เด็กและเยาวชน ทางาน เชือ่ มโยงเครอื ข่ายท่ี ออกแบบกจิ กรรมเองได้ • กจิ กรรม งบประมาณอาเภออนามยั เจรญิ พนั ธ์ุ เกยี่ วขอ้ งมารว่ มกนั ทางาน อยา่ งตอ่ เนือ่ งงบประมาณ ผลกั ดนั ให้เป็นวาระของทอ้ งถิน่ 45