ธรณีวิทยา

แนวรอยตอ่ ทที่ าใหเ้ กดิ แผ่นดนิ ไหว 1. แนวรอยต่อท่ลี ้อมรอบมหาสมุทรแปซฟิ ิก 2. แนวรอยตอ่ ภูเขาแอลปใ์ นทวีปยุโรปและภเู ขาหิมาลยั ในทวีปเอเชีย 3. แนวรอยต่ออ่ืนๆ





ขนาดและความรนุ แรงของแผ่นดินไหว รกิ เตอร์ (ทอ้ งถิ่น,Ml), คลน่ื ตวั กลาง (Mb), คลนื่ ผวิ (Ms), โมเมนต์ (Mw) เมอร์คลั ล,ี ซนิ โดะ, MSK, EMS, Leidu

ขนาด คือ สง่ิ ทต่ี ายตวั เทา่ เดมิ ความรนุ แรง คือ ผลที่เกดิ กับสิง่ ตา่ งๆ ขนึ้ อยกู่ ับความลึกระยะทาง การรายงานขนาดแผน่ ดนิ ไหวนน้ั ตอ้ งมีคาวา่ “ตามมาตรา” เสมอ หมายเหตุ คาว่า “แมกนิจูด” ไมไ่ ดเ้ ก่ยี วอะไรกบั มาตราเลย คา ๆ น้ีเป็นคาขยายความ แปลวา่ “ขนาด”



Richter ริกเตอร์



Mercalli เมอร์คัลลี

ตวั อยา่ งการใช้คาที่ถกู ตอ้ ง • แผ่นดินไหว 2.5 ทแี่ มฮ่ อ่ งสอน • แผ่นดนิ ไหวขนาด 2.5 ทีแ่ ม่ฮ่องสอน • แผน่ ดนิ ไหวแมกนจิ ดู 2.5 ทแ่ี มฮ่ อ่ งสอน • แผน่ ดนิ ไหว 2.5 แมกนจิ ดู ท่แี ม่ฮ่องสอน • แผ่นดินไหว 2.5 ตามมาตรารกิ เตอรท์ แี่ มฮ่ ่องสอน (ห้ามตกคาวา่ มาตรา เดด็ ขาด) • แผ่นดนิ ไหวขนาด 2.5 ตามมาตรารกิ เตอรท์ ีแ่ ม่ฮ่องสอน • แผน่ ดินไหวแมกนจิ ดู 2.5 ตามมาตรารกิ เตอรท์ ่แี มฮ่ อ่ งสอน • แผ่นดนิ ไหว 7.8 ท่ีเนปาล (ไม่แนใ่ จว่าขา่ วเปน็ มาตราอะไร กไ็ ม่ตอ้ งใส่มาตรา อยา่ ใสร่ กิ เตอรเ์ ขา้ ไปเอง เพราะเขาอาจวดั ดว้ ยมาตราอนื่ ) • แผน่ ดนิ ไหวขนาด 7.8 ท่เี นปาล • แผ่นดินไหวแมกนจิ ดู 7.8 ทีเ่ นปาล • แผน่ ดนิ ไหว 7.8 แมกนจิ ดู ทเ่ี นปาล • แผน่ ดินไหวแมกนจิ ดู 7.8 ตามมาตราโมเมนต์ ทเี่ นปาล (ห้ามตกคาวา่ มาตรา เด็ดขาด)

ตัวอยา่ งการใชค้ าที่ผดิ • แผ่นดนิ ไหว 2.5 ริกเตอร์ (ผิด - เพราะตกคาวา่ มาตรา มีความพยายามนารกิ เตอรไ์ ปเป็น หนว่ ย แผน่ ดินไหวไมม่ ีหนว่ ย เชน่ เดยี วกบั การพดู วา่ สอบไดเ้ กรด 3.5 ไม่ต้องมคี าอะไร ต่อทา้ ย) • แผ่นดินไหว 2.5 R (ผดิ - เพราะพยายามยอ่ เอาตวั R มาเป็นหน่วย แต่ริกเตอรเ์ ปน็ มาตรา ไม่ใช่หนว่ ย) • แผ่นดินไหว 6.0 ตามาตรารกิ เตอร์ทข่ี ว้ั โลกใต้ (ผิด - เพราะไม่สามารถใชม้ าตรารกิ เตอร์ วดั ระยะไกลขนาดนั้นได้)







15 รอยเลื่อนทา่ แขก



















กรวยภูเขาไฟสลบั ช้ัน ภเู ขาไฟฟูจิ ญีป่ ่นุ ภเู ขาไฟเซนตเ์ ฮเลนส์ สหรัฐอเมริกา ภเู ขาไฟมายอน ฟิลปิ ปินส์

ภูเขาไฟรูปโล่ ภูเขาไฟโมนาลวั หมเู่ กาะฮาวาย ภเู ขาไฟเฮลกาเฟล สหรฐั อเมรกิ า ภูเขาไฟลากี ไอซ์แลนด์

กรวยกรวดภูเขาไฟ ภูเขาไฟคาพูลนิ สหรัฐอเมรกิ า ภเู ขาไฟพลี ี เกาะมาร์ตนิ กี



หนิ ทัฟฟ์ กรวดเหล่ียมภูเขาไฟ แก้วภเู ขาไฟ บลอ็ ก แกรนิต บะซอลต์ พัมมิซ บอมบ์ ภเู ขาไฟมีพลงั คาบอุบตั ซิ ้า







บทที่ 4 ธรณีประวตั ิ







อายทุ างธรณวี ิทยา - อายเุ ปรยี บเทยี บ (relative age) - อายสุ ัมบูรณ์ (absolute age)

อายเุ ปรยี บเทยี บ (relative age) เป็นการบอกอายุของหิน และกลุ่มหิน โดยการเปรียบเทียบ อายุของหินและกลุ่มหินใดมีอายุมากกว่ากัน ทาได้โดยการออก ภาคสนาม หรือข้อมูลจากหลุมเจาะตัวอย่าง ด้วยการอาศัยข้อมูล จากลาดับชั้นหิน และธรณีโครงสรา้ ง

อายสุ มั บรู ณ์ (absolute age) เป็นการบอกอายขุ องหนิ แร่ ซากดึกดาบรรพ์ ทีส่ ามารถบอก อายุได้ค่อนข้างแนน่ อน ทาโดยการวิเคราะหห์ าปริมาณไอโซโทปท่ี อยใู่ นหิน ซงึ่ กมั มันตรังสีท่นี ยิ มนามาใช้ ไดแ้ ก่ C-14, K-40, Rb-87 และ U-238







อสี านโนซอรัส อรรถวภิ ชั นช์ ิ เปน็ ไดโนเสารก์ นิ พชื ขนาดใหญ่ เดิน 4 ขา คอยาว หางยาว อายุยุคไทรแอสซิกตอนปลาย ประมาณ 209 ล้านปี ความยาวประมาณ 13-15 เมตร ขุดคน้ พบฟอสซลิ ท่จี ังหวดั ชยั ภูมิ โดยตง้ั ชอื่ เป็นเกยี รตแิ ก่ นายปรชี า อรรถวภิ ชั น์ อดตี อธบิ ดกี รมทรพั ยากรธรณี

ชติ ตะโกซอรสั สตั ยารกั ษก์ ี เป็นไดโนเสารพ์ วกทม่ี ีสะโพก แบบนก สกลุ เดยี วกบั ทพี่ บในจนี แต่ เป็นชนดิ ใหม่ เป็นไดโนเสาร์ทก่ี นิ พชื ขนาดเล็กอายุยคุ ครเี ทเชยี สตอน ตน้ ประมาณ 100 ล้านปี ความ ยาวประมาณ 1 เมตร โดยตง้ั ชอื่ เพอ่ื เปน็ เกยี รตแิ ก่ นายนเรศ สตั ยารกั ษ์ ผ้คู น้ พบ

สยามโมซอรสั สุธีธรนิ เป็นไดโนเสารเ์ ทอโรพอดในยคุ ครี เทเชยี สตอนตน้ ประมาณ 130 ล้านปี ความยาวประมาณ 7 เมตร มีฟนั ที่มี ลกั ษณะคลา้ ยฟนั จระเข้ กินพชื และกนิ สตั ว์น้าจาพวกปลาเปน็ อาหาร ตั้งช่อื เพอ่ื เป็นเกยี รตแิ ก่ นายวราวธุ สธุ ีธร อดตี ผ้อู านวยการสานกั วจิ ัยซากดกึ ดาบรรพ์ และพพิ ิธภัณฑธ์ รณวี ทิ ยา ผู้มีสว่ นสาคญั ในการสารวจพบซากดกึ ดาบรรพ์ ไดโนเสาร์ในประเทศไทย

สยามโมไทรนั นสั อิสานเอนซสิ เป็นไดโนเสารเ์ ทอโรพอดที่ เดินดว้ ย 2 ขาหลงั ส่วย 2 ขาหนา้ มขี นาดเล็ก ในยคุ ครเี ทเซียสตอนตน้ ประมาณ 130 ล้านปี ความยาว ประมาณ 6.5 เมตร นับวา่ เปน็ บรรพบรุ ษุ ของ ไทรันโนซอรสั เร็กซ์ ท่ีพบในอเมริกาเหนอื

กนิ รีมิมสั ขอนแกน่ เอนซสิ เป็นไดโนเสารก์ นิ ทัง้ พืชและสตั ว์ เป็นอาหารเดนิ และวงิ่ ดว้ ย 2 ขาหลงั มี รปู รา่ งคลา้ ยนกกระจอกเทศและปราด เปรยี ว ขนาดลาตวั ยาวประมาณ 1-2 เมตร คอเรยี ว เลก็ ยาว ปากเป็นจะงอย ไร้ฟนั ถูกคน้ พบในชนั้ หินหมวดหนิ เสาขวั ทอี่ าเภอภูเวยี ง จังหวดั ขอนแกน่ อายุ ประมาณ 130 ล้านปี

สยามโมดอน นม่ิ งามอิ ไดโนเสาร์ออร์นิโธพอด สกุล ใหม่ ชนิดใหม่ของโลก จากประเทศ ไทย โดยอ้างองิ จาก กระดูกกรามบน (maxilla) ทไ่ี ด้มาจากเหมอื งหิน บา้ นสะพานหนิ จ.นครราชสมี า อยู่ในหมวดหนิ โคกกรวด มีอายอุ ยู่ ในช่วงยคุ ครเี ตเชยี สตอนตน้ นอกจากกระดูกกรามบนแล้ว ยังพบฟนั และ ชน้ิ สว่ นกระโหลก ท่ี เป็นของไดโนเสารช์ นดิ น้ีอกี ด้วย