โมดูลส่งวันที่ 21

กจิ กรรมท่ี ๔ สรา้ ง พฒั นามอดลู ชื่อมอดลู การเลย้ี งโคนมระยะตา่ งๆ ชอ่ื วิชา การผลิตโคนม รหสั วิชา 3503-2105 ผจู้ ดั ทำ นาย หรรษา ยศสมบตั ิ ครอู ตั ราจ้าง ประกาศนยี บตั รวชิ าชพี ชั้นสงู ช้ันปท่ี ี่ 2 วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยี อุทยั ธานี ปี 2/2564

คำนำ บทเรียนโมดูล เรอ่ื ง การเล้ียงการจดั การคนมในระยะต่างๆ ฉบบั นี้สรา้ งมาเพื่อใช้ประกอบการเรยี นการ สอนกลมุ่ สาระการเรียนรสุ้ ัตว์ศาสตร์ รหัสวชิ า 3503-2105 ชัน้ ประกาศนยี บตั รวิชาชีพชั้นสูงชั้นปที ี่ 2 โดยพยายาม ให้นกั เรียนเข้าใจง่าย และสามารถศึกษาด้วยตนเอง เพอ่ื ให้มีความรพู้ ้นื ฐาน ก่อนทจ่ี ะศึกษาเน้ือหานัน้ จรงิ และย้ัง เพิม่ เน้ือหาเพ่ิมเตมิ ในใบกจิ กรรม เสรมิ ให้นักเรยี นมปี ระสบการณ์กว้างนิ่งข้ึน บทเรยี นชดุ โมดูลมีจดุ ประสงค์เพื่อให้นกั เรยี นไดศ้ ึกษาเกย่ี วกับความหมาย และส่วนประกอบของ บรรยากาศ โดยใช่บทเรยี นโมดลู ออกแบบทดสอบภาคความรุ้กอ่ นเรยี น เนื้อหาใบกจิ กรรม แบบทดสอบภาค ความรุ้หลงั เรยี นรวมท้ังเฉลยใบกจิ กรรมและแบบทดสอบ ของ บทเรยี นโมดูล

สารบญั 1. ความสำคัญของการเล้ียงลูกโค 2.ลกั ษณะทด่ี ขี องการจัดหาโคนมมาทดแทน 3.ปัญจัยทีเ่ กีย่ วข้องกับการสูญเสยี ลกู โค 4.องค์ประกอบทค่ี วบคมุ การเจริญเติบโตของลูกโค 5.การเลี้ยงดูลกู โค 6.การเล้ยี งโคร่นุ 7.การเลีย้ งดูโคใหน้ ม 8.การเลยี้ งดโู คนมแห้ง 9.การผสมพันธโ์ุ ค 10.การคลอดลูก

คำช้ีแจงในการใช้มอดลู สำหรับนกั เรียน การใชบ้ ทเรียนโมดูลให้เกิดประสทิ ธิภาพตอ่ การจดั กิจกรรมการเรยี นการสอนได้ อย่างสูงสดุ นกั เรยี นควรปฎิบตั ิ ดงั นี้ 1. การเตรยี มตัวของนกั เรยี น 1.1.ศึกษาบทเรยี นท่ีจะทา้ หน้ากอ่ นจะทำการทดลอง หรือปฎิบตั ิกจิ กรรมตา่ งๆ เพ่อื ให้ความรุ้ ความเชาใจเก่ียวกับจุดประสงค์ วัสดุ อปุ กรณื และยา เกีย่ วกับสัตว์ และ สามารถใชไ้ ด้ถกุ วิธี 1.2.วางแผน จัดเตรียมอุกรณ์ ที่ใชใ้ นการฉดี ยาโค แบบเดยี่ ว หรอื ของกลมุ่ ไป พร้อมๆกัน สำหรับกิจกรรมทีไ่ ด้รบั การมอบหมาย 2.ดำเนินการแตล่ ะครงั้ นกั เรียนควรปฎิบตั ิ ดังน้ี 2.1.กาแนวทางกอ่ นปฎบิ ตั ิ ใหม่ ีความเข้าใจ 2.2.ปฎิบัติตามขน้ั ตอน 2.2.1.ทำแบบทดสอบก่อนเรยี น 2.2.2. ปฎบิ ัติตามข้นั ตอน 2.2.3. มีสว่ นรว่ มในการทำกิจกรรมตา่ งๆ เพอื่ ให้เกิดทกั ษะ

จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ ด้านความรู้(K) 1.นักเรียนอธบิ ายความหมายของบรรยากาและบอกองคป์ ระกอบของบรรยากาศได้ 2. นักเรียนบอกความสำคัญของบรรยากาศทเ่ี ก่ียวข้องกบั ชีวติ และส่ิงแวดลอ้ มได้ ด้านทกั ษะกระบวนการ (P) 3. นักเรียนสามารถใช้กระบวนการกลุ่มในการสืบค้นหาความรกู้ ี่ยวกับบรรยากาศ รอบตัวได้ ดา้ นคุณลกั ษณะ (A) 4. นักเรยี นมีเจตคตทิ ่ีดตี อ่ การเรียนรู้วิชวิทยาศาสตร์ 5. นกั เรียนมีคณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ ไดแ้ ก่ ความมวี ินัย ความรบั ผิดชอบ และมจี ิตวิทยาศาสตร์

แบบทดสอบกอ่ นเรียน 1.สาเหตใุ ดท่ีจำเป็นต้องการคัดทงิ้ แมโ่ ค ก.รดี นมลำบาก ข.เป็นโรคเต้านมอักเสบ ค.การให้ผลผลืตตำ่ ง.ประสทิ ิภาพกาสอื พันธ์ตุ ่ำ 2.ขอ้ ใดไม่ใช่ลกั ษณะของนมน้ำเหลอื ง ก.สคี ่อนข้างเหลอื งออกแดง ข.กลิ่นแรง คอ่ นขา้ งขม ค.มีความเป็นด่างสูง ง.ย่อยงา่ ย 3.คสาวที่มีความสมบรู ณ์ เราจะผสมพันธ์เมื่ออายุกีเ่ ดือน ก.8 เดอื น ข.12 เดือน ค.16 เดือน ง.18 เดือน 4.เราเลีย้ งลูกคดว้ ยนมผงแทนนมดบิ ลกู โค 1 ตวั วันหนึ่งเราต้องใหน้ มผงประมานเท่าไหร่ ก.0.20 กิโลกรัม ข.0.40 กโิ ลกรมั ค.2 กิโลกรัม ง.4 กโิ ลกรัม

5.ควรให้โคหยดุ การให้นมเพื่อการพักตวั และสร้างเชลล์กลั่นสรา้ งน้ำนมใหม่ต้องใหโ้ คหยดุ รดี กเ่ี ดือน ก.1 เดือน ข.2 เดือน ค.2.5 เดอื น ง.3 เดือน 6.ในโคนมดยปกติจะม่ีการอุ้มทอ้ งหลังจากผสมตดิ กว่ี นั ก.256 วัน ข.262 วนั ค.282 วนั ง.292 วัน 7.ในระยะท่กู โคดูดนมแม่ ขนาดของกระเพราะใดมีขนาดใหญ่และมีความจุมาก ก.กระเพาะที่ 1 ข.กระเพาะท่ี 2 ค.กระเพาะท่ี 3 ง.กระเพาะที่ 4 8.ข้อใดกล่าวผดิ จากความเป็นจรงิ ในการจัดการโค ก.โคทม่ี ีการเติบโตต้องการอาหารมากกวา่ ปกติ ข.อากาศหนาวคจะกนิ อาหารนอ้ ยกวา่ อากาศร้อน ค.โคท่ีอมุ้ ทอ้ งมักกนิ อาหารได้น้อยลง ง.โคจะกนิ หญ้าสับได้มากกวา่ หญา้ ทอ่ น

9.โคมฟี ัน๕แท้ 2 คอู่ ายุกี่ปี ก. 1 ปี ข.2 ปี ค.3 ปี ง.4 ปี 10.คำกลา่ วในข้อใดไมต่ รงกับวามเป็นจรงิ ก. โคที่คลอดในฤดูฝนจะสมบูรณ์ ข.โคทคี่ ลอดช่วงฤดูแล้ง จะสมบรู ณ์ มากกว่าฤดูฝน ค.โคกินนำ้ นมทั้งหมดอัตราการรอดสูงกวา่ กินอาหารแทนนม ง.เจา้ ของเลีย้ งอัตรารอดสงู กว่าจ้างเล้ยี ง

เฉลย แบบทดสอบก่อนเรยี น 1. ค 2. ค 3. ง 4. ข 5. ข 6. ค 7. ง 8. ค 9. ค 10. ก

เน้ือหา 1 1. ความอำคัญของการเลี้ยงถูกโดนม การพมิ ผลผลิตนำ้ นมของฝงู โต ขัศทำไดโ้ ดยการใช้พ่อพันธุ์ทต่ี ี จึงไดร้ บั การพิสขนัแล้วจะให้ผลดของถกู สงู และขากการศัเลืกถูกโคท่ีมาจากแม่ทใ่ี ห้ผลผลิตสูงไวท้ คแหนแม่โดทตี่ ดั ทิ้งนั้ เปน็ กรมั่นใในผลผลิตของนำ้ นมแมคที่ องการตัดเลือกไว้ เปน็ การป้องกันการนำโรดจากภายนอกเข้าฝงู ของเราเองในกกิ รรมโตนม ส่งิ ที่จำปน็ อยา่ งมากคือ การเล้ยี งถกู โตนมเพื่อใหโ้ ดกดแทนทด่ี ีทส่ี ุไว้ในฝูนปีหนงึ่ ๆ เกษตรกรต้องมีการคัดโตทิ้งประมาณร้อยละ 20จึงจำป็ นต้องหาโคสาวทดแทนปลี ะ 20 เปอร์เซน็ ต์เช่นกนั แต่ถา้ หากอคั รการดคั ออกสูงเกนิ ไปจะมีผลเสีย 2 ประการคอื 1. ผลผติตของฝูงขะตำ่ ล เน่อื งจากปกติโกสาวจะให้ผถผถดิ ตำ่ กว่แมโ่ ค 2. โอกาสระตัดเลืยกโตสวม้อง ประมาณกันวแ่ ม่โค 100 ตัว จะตั้งท้องและดลอดลกู ไปละ 80 ตัว ป็นตัวผู้ 40ตัว ตัวมีย 40 ตัว และจะมีชีวติ รดจนกว่จะใหถ้ ูกได้ 38 ตัว เมื่ออายุ 3ปี (โดยกำหนดให้อร้ กรตายตัแ้ ค่เกิดงนถึง อายุ 3 ปีเป็น 5 เปอร์เซ็นตั) ดังนั้นจึงสามารถที่ตัดเลือกใดสวจกมดที่ให้ผลผลิตน้ำนมสูงถึงร้อละ 5 ของโดสาวที่ เกิดขึน้ ในแตล่ ะปื 2. ลกั ษณะทดี่ ีของการจดั หาโคมาทดแทนฝูง การจัดหโดนมมาหลแกนฝูง อาตป็นการซื้อโคมาขากฟรัมอื่น หรือเป็นการผลิดลูกไดขึ้นมยงเองก็ใ กรจะเลืยกวีตี แบบไหนนน้ั ข้นึ กบั การศัดสินใจของสำของฟาวัม แต่การทจี่ ะหโดมาทดแทนฝงู ดอ้ งมลี กั บณะดังน้ีคือ 1. โดทจ่ี ะนำมหดแกนฝูง ต้องมีควมสมารถทาพนั ธุกรรมสใู นลกั ษณะท่ีมตี วามสำคญั ทางศันศรฐกิ ช่น สมา รถหนมได้สงู สมารถถย่ ทอดลักษณะท่ดี ีได้ 2 โดทีม่ ีการเจริญติบโตไดสี มารถมขี นาดโคพอที่ทำการผลสมใดในอายรุ ว็ โดยอาจทำการผลถได้มื่ออายุ15- 18 เคือน และสามารถใช้แทนฝูงมไ่ ครคี นมได้เมื่ออายุ 24-28 เดอื น 3. เปน็ โดที่มสี ุขภาพดี ปราศจากโรดและพยาชแิ ละได้รบั การฉีดวตั ชนี ปอื งกันโรคทีมักเกดิ ขน้ึ บ่อย ๆ การผลติ ลูกโดขึ้นมาทดแทนในฝูงมีขอ้ ดีดงั นคี้ อื 1. กำให้มโี อกสทจ่ี ะไไดท่ตี ีและราดไมส่ งู สามารถเลือกใชน้ ำ้ ช้อื จากพอ่ พันธุ์ท่ดี ีมา ทำการผสมเทียม ดังนั้นโอกาสทจี่ ะไดถ้ กู โคที่ดจี ึงมากขึ้น 2. กรผลิตถูกโดขึ้นมาองป็นวิการที่สการเส่ียงต่อการนำโรดและพยาธเิ ข้ามาในฝูงได้การเลืกซื้อโคจกฟรมั อนื่ ไม่มีความแน่จว่าจะได้โดท่ีปลอดโรคจรงิ หรือไม่ 3. ในบนราโอกาสทจี่ ำหนย่ ถกู โคทหี่ ลอื จากการทดแทนไดร้ ากาสงู 4. การผลติ ลูกโคขึน้ มาเอง ทำให้ผ้ลู ีย้ งมตี วามภูมิไงในความสามารถท่ีทำการผลติ โดนมขนึ

ข้อเสยี ของการผลิตลูกโคนมขึน้ เอง 1. งนิ ทนุ ท่ีชการทุนนน้ั ไดก้ ลับคมื ช้ ถกู ไกสัองใชัวลานานถงึ ปกี ว่จนถึงอานุที่ทำการผสมได้และจกนั้นต้อง ใชว้ ลในการต้งั ท้องนานถงึ 9- 0 เตอื น จึงรมิ่ ใหน้ ม 2 ถ้มีปัญหในรื่องรงาน ที่ดินไรเรือนและดาหารและทรัพยากรอื่น ๆ แล้วรายได้จากการจำหน่ขนมท่ี ผลติ ศัขกโคในฝู จะถกู นำมาใช้ง่ายในการจดั หาปจั จยั ต่าง ๆ

กจิ กรรม(ยอ่ ย)ระหวา่ งเน้อื หา

เนื้อหา 2 6. การเล้ยี งโครนุ่ การเสง็ โครุ่นท่มี ือายุ 4 เดือนขึ้นไป ไมค่ ่อยมปี ญั หายุ่งยากหมือนกบั การลี้ยงโตนมในระยะ เพราะโดนมท่หี ยา่ นม แล้วสามารถกินหญา้ ได้มากพอสมควร ความกงั วลในเรอื่ งคุณภาพของไปตนี และการขาดวติ ามินบีจึงหมดไป เพราะ ลูกโคทก่ี นิ หญา้ ไดจ้ ะสร้างไปรตนี คณุ ภาพสูงและวิตนทีต่ ่าง ไดพ้ ยี งพอ ปัญหาในการเลยี้ งโคร่นุ คือ การเล้ยี งใหม้ ี ค่าใชจ้ ่ายตำ่ สุดและทำให้ถูกโดเจรญิ ติบโตรก็ ำกับความตังการถูกโคท่จี รญิ ติบโตตามปกติตง้ั แตค่ นั อาจจะเสีย นำ้ หนักและการเริญติบโตไปถ้มีการยงคูท่ีผดิ ปกติและเกดิ โรคภัยต่าง ๆ การลย้ี งดทู ีป่ ระพษัดทำตหารคำช้ดำทำเรงานณีนสงสำคญั การล้ำยงคูโตร่นุ ในแปลหญท่ีพี มีหญ้ตบรด์ และพณกพสูงชม ตันตำปนพศักรหัตหารจนั สำหรบั ไคร่น อจไมจ่ ำปน็ ถ้ให้หญทม่ี ีณภหสูงป็นอหารโด และถพารข้ อาจะให้ใดรุ่นที่มีอตุดระหว่ง 4ะ เตือน ไดอยุเกิน เตือนไปแสำแกพขอหญก็พอพยี งที่จะทำให้โดเจรญิ เตบิ โตตม ปกติ แตถ่ ้ำในชว่ ท่คี อตงั ไมก่ ิน เตืน ควรห้อหารชันเพิ่มติมป็นพิเศพโคขอาหรข้นไม่เกพิ เรกิโลรับ โดรุ่นอหต้ังแต่ ปี ซ่ึมไปจะกนิ หยัไดต้ ็มที่สำไคร่นไดร้ งั ใหญท่ีมีคุณภพ ช่ พอ่อนหรียหพสบสำยตำสมบูรณ์ ดจะมีกรจริญสบิ ไตไดด้ ี ไมศ่ ัองให้อหารขนั พอกงคนสำโดไรับอาหารขนั มก โคระตนั มากกนิ ไป อจะทำใหถ้ ิดผณสียในระยะหลัง ถโ้ คตัวใจมี การชบุ หมหรือตระแกรพผดิ ปกสิ ยาขะให้ตหารขนั เพม่ิ เติมใส และถ้ำอการหยามมคี ุณกผไม่ดี อหารชันท่ีให้ควรมี โปรตนี 15 เปอร์เซ็นต์ การเลี้ยงตโู คร่นุ ทสี่ มบูรณ์เกนิ ขนาต จนกระทัง่ ทำให้ถกู โคอว้ นเกินไปแม้ทำใหโ้ ดติบไตดแี ละ สามารถผตมให้ขอคตกรว็ ขน้ึ ก็เรงิ แค่ผลเสยี ทเี่ กดิ ขึ้นก็มีหลายอย่างคือ 1. โคทอี่ ว้ นมากกนิ ไปทำใหก้ ารผสมตดิ ยาก 2 โดทอ่ี ว้ นมาณกนิ ไปจะใหันมไม่มากทำท่ีควรทั้งน้ีพบโคทีอว้ นนนั้ ใน เเต้นมจะมีเนือ้ เยื่อไขมัน (Fatty tissue) อยู่มาก เน้ือซ่ึงไขมันภายในเต้านมจะเช้เบียดต่อมกล้นั น้ำนมจนเจริญเดบิ โตไม่ใดเ้ ต็มท่ี 3. การทหี่ ้ไตรน่ ไร้บอหารมากกินไป นอกขากจะมีผลถยี คงั ทก่ี ลำ่ วมาแลว้ ย้ทำใหผ้ ยู้ งยงนิ อหารสงู ขึ้นโดยไมไ่ ดร้ ับผลตอนแทนจากโคในแงก่ ารในมแต่อย่างใดเลย

กจิ กรรม(ย่อย)ระหว่างเน้ือหา โคสายพันธ์ุดงั กล่าวม่ถี น่ิ กำเนิดประเทศอะไร โยงเขา้ หากัน 1.โคพนั ธุ์โฮสไตรฟ์ รเี ซ่ียน ก.องั กฤษ 2.โคพนั ธบ์ุ ราว์สวิท ข.องั กฤษ 3.โคพันธเ์ุ จอร์ช่ี ค.เดนมาร์ก 4.โคพันธุ์กี ง.ฝร่ังเศส 5.โคพนั ธไ์ุ ทยฟรีเซ่ยี น จ.อนิ เดีย 6.โคพนั ธุ์บราหม์ นั ฉ.ไทย 7.โคพนั ธช์ุ าร์โลเล่ ช.บราชิว 8.โคพันธ์ุเรดเดน ซ.องั กฤษ 9.โคพนั ธุ์เฮยี ฟอร์ด ฤ.สวิทเซอร์แลน 10.โคพนั ธชุ์ ็อตฮอน ฎ.อังกฤษ

แบบทดสอบหลังเรียน 1.คำกลา่ วในข้อใดไม่ตรงกับวามเป็นจรงิ ก. โคที่คลอดในฤดฝู นจะสมบูรณ์ ข.โคท่คี ลอดชว่ งฤดูแลง้ จะสมบูรณ์ มากกวา่ ฤดฝู น ค.โคกนิ นำ้ นมท้ังหมดอตั ราการรอดสูงกวา่ กนิ อาหารแทนนม ง.เจา้ ของเล้ียงอตั รารอดสูงกว่าจา้ งเล้ยี ง 2.โคมฟี ันแท้ 2 คู่อายุกปี่ ี ก. 1 ปี ข.2 ปี ค.3 ปี ง.4 ปี 3.ขอ้ ใดกล่าวผดิ จากความเป็นจรงิ ในการจัดการโค ก.โคทีม่ ีการเติบโตตอ้ งการอาหารมากกวา่ ปกติ ข.อากาศหนาวคจะกินอาหารนอ้ ยกวา่ อากาศร้อน ค.โคที่อมุ้ ทอ้ งมกั กินอาหารได้น้อยลง ง.โคจะกนิ หญา้ สับได้มากกว่าหญา้ ท่อน 4.ในระยะทู่กโคดดู นมแม่ ขนาดของกระเพราะใดมีขนาดใหญแ่ ละมีความจุมาก ก.กระเพาะท่ี 1 ข.กระเพาะที่ 2 ค.กระเพาะท่ี 3 ง.กระเพาะท่ี 4

5.ในโคนมดยปกติจะมี่การอุ้มทอ้ งหลงั จากผสมตดิ กว่ี ัน ก.256 วัน ข.262 วนั ค.282 วนั ง.292 วนั 6.ควรให้โคหยุดการใหน้ มเพื่อการพักตวั และสรา้ งเชลลก์ ลน่ั สร้างน้ำนมใหม่ต้องให้โคหยดุ รีดกเี่ ดอื น ก.1 เดอื น ข.2 เดอื น ค.2.5 เดือน ง.3 เดือน 7.เราเลยี้ งลูกคด้วยนมผงแทนนมดิบ ลูกโค 1 ตวั วันหนง่ึ เราต้องให้นมผงประมานเท่าไหร่ ก.0.20 กโิ ลกรัม ข.0.40 กโิ ลกรมั ค.2 กโิ ลกรัม ง.4 กิโลกรมั 8.คสาวทีม่ ีความสมบูรณ์ เราจะผสมพันธเ์ มื่ออายุกีเ่ ดือน ก.8 เดอื น ข.12 เดือน ค.16 เดอื น ง.18 เดือน

9.ขอ้ ใดไมใ่ ชล่ กั ษณะของนมน้ำเหลือง ก.สคี ่อนขา้ งเหลืองออกแดง ข.กล่ินแรง คอ่ นข้างขม ค.มคี วามเปน็ ด่างสูง ง.ยอ่ ยง่าย 10.สาเหตใุ ดทจี่ ำเปน็ ต้องการคดั ท้ิงแมโ่ ค ก.รีดนมลำบาก ข.เปน็ โรคเตา้ นมอักเสบ ค.การใหผ้ ลผลืตต่ำ ง.ประสทิ ิภาพกาสอื พันธุ์ตำ่

เฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น 1. ก 2. ค 3. ค 4. ง 5. ค 6. ข 7. ข 8. ง 9. ค 10. ค