พระพุทธศาสนากับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและการพัฒนาประเทศแบบยั่งยืน

พระพุทธศาสนา ม.๔-๖ หน่วยที่ ๔ พระพทุ ธศาสนากับปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง และการพฒั นาประเทศแบบยงั่ ยืน

พระพุทธศาสนากบั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง และการพฒั นาประเทศแบบย่ังยืน ๑. พระพุทธศาสนากบั หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ๑.๑ ความหมายของระบบเศรษฐกิจแบบพอเพยี ง พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร มีพระราชดาริเรือ่ ง ระบบเศรษฐกจิ แบบพอเพียง (Self Sufficiency Economic) ไว้ดงั น้ี

พระพทุ ธศาสนากับปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง และการพฒั นาประเทศแบบย่งั ยนื “เศรษฐกิจพอเพียงนี้ ขอย้าว่าเปน็ ทั้งเศรษฐกจิ หรือความประพฤติท่ที า้ อะไรเพื่อใหเ้ กิดผล โดยมีเหตแุ ละผล คอื ผลเกดิ มาจากเหตุ ถา้ เหตดุ ี คดิ ดี ผลท่ีออกมา คอื สิ่งที่ติดตามเหตุ การกระทา้ ก็จะเปน็ การกระทา้ ท่ีดี และผลของการกระทา้ นัน้ ก็จะเป็นการกระท้าที่ดี ดี แปลว่า มปี ระสทิ ธิผล ดี แปลวา่ มีประโยชน์ ดี แปลว่า ทา้ ให้มีความสุข”

พระพุทธศาสนากบั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง และการพฒั นาประเทศแบบย่ังยนื “Self Sufficiency (พ่งึ ตนเอง) คือ พอเพียงแกต่ นเอง แตค่ วามจริงเศรษฐกิจพอเพยี งน้ีกวา้ งขวางกวา่ Self Sufficiency นนั่ หมายความว่า ผลิตอะไรทม่ี พี อทีจ่ ะใช้ ไมต่ ้องไปซ้อื ของคนอ่นื อยไู่ ดด้ ว้ ยตวั เอง”

พระพุทธศาสนากบั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง และการพฒั นาประเทศแบบย่งั ยนื “ความพอเพยี งน้กี แ็ ปลว่า ความพอประมาณและความมเี หตุผล...”

พระพทุ ธศาสนากบั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง และการพฒั นาประเทศแบบยัง่ ยนื “พอเพียงนีม้ คี วามหมายกวา้ งขวางย่งิ กวา่ อกี (คือกว้างกว่าพึง่ ตนเอง) คา้ ว่า “พอ” ก็คือเพียงนีก้ ็พอ ดงั นน้ั คนเราถ้าพอในความตอ้ งการก็มีความโลภน้อย เม่ือโลภนอ้ ยก็เบียดเบียนคนอื่นนอ้ ย คนเราก็อยเู่ ป็นสขุ ”

พระพุทธศาสนากบั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง และการพัฒนาประเทศแบบยง่ั ยนื “การจะเปน็ เสอื นนั้ ไม่สา้ คญั สา้ คัญอยู่ทีเ่ รามี เศรษฐกิจแบบพอมีพอกิน หมายความวา่ อ้มุ ชูตัวเองได้ ใหม้ คี วามพอเพยี งกบั ตัวเอง...”

พระพุทธศาสนากบั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง และการพัฒนาประเทศแบบย่งั ยนื สรุปความหมาย ของเศรษฐกจิ พอเพียงไดว้ ่า เศรษฐกิจพอเพียง หมายถึง ความสามารถของชุมชนเมือง รัฐ ประเทศ หรือภูมิภาคหน่ึง ๆ ในการผลิตสินค้า และบริการทุกชนิด เพ่ือเล้ยี งสงั คมนั้น ๆ ไดโ้ ดยไม่ตอ้ งพ่งึ พาปัจจยั ตา่ ง ๆ ท่เี ราไม่ได้เปน็ เจา้ ของ

พระพทุ ธศาสนากบั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง และการพฒั นาประเทศแบบยง่ั ยนื ๑.๒ หลักธรรมทางพระพุทธศาสนากบั หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง หลักธรรมทางพระพทุ ธศาสนาทใ่ี ช้กบั หลกั เศรษฐกจิ พอเพียง มีดังนี้ ๑) มตั ตญั ญตุ า คอื ความเปน็ ผู้รจู้ กั ประมาณตนเอง ๒) สันตฏุ ฐี ปะระมัง ธะนัง คือ ความมกั น้อยเปน็ ทรพั ย์อย่างประเสริฐ ๓) อตั ตา หิ อตั ตะโน นาโถ คอื ตนน่ันแล เป็นท่พี งึ่ ของตน ๔) มชั ฌิมาปฏิปทา คือ ทางสายกลาง ๘ ประการ ๕) ธมั มญั ญตุ า และอตั ถัญญุตา คือ ร้จู ักใช้เหตผุ ลในการดาเนนิ ชีวิต

พระพุทธศาสนากับปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง และการพฒั นาประเทศแบบยัง่ ยืน ๑.๓ แนวทางปฏิบตั ิตามระบบเศรษฐกิจพอเพียง การด้ารงชพี แบบพอเพยี ง คือ การร้จู ักคา้ วา่ “พอ” ในการด้าเนินชีวติ ปฏบิ ตั ไิ ด้ ดังตอ่ ไปนี้ ๑) ลด ละสง่ิ ชัว่ ใหห้ มดส้นิ ไป ๒) ละ เลกิ การแกง่ แย่งผลประโยชน์และแข่งขนั ในทางการค้าขายกนั อยา่ งรุนแรง ๓) ไม่หยุดนิ่งทจ่ี ะหาทางให้ชวี ิตหลดุ พน้ จากความทุกข์ยาก ขวนขวายใฝห่ าความรู้ ให้เกดิ มีรายได้จนถงึ ขัน้ พอเพยี ง ๔) ประหยัดตัดทอนค่าใชจ้ า่ ยในทกุ ดา้ น ลด ละความฟมุ่ เฟอื ย ๕) ประกอบอาชีพด้วยความสจุ รติ ยตุ ธิ รรม

พระพทุ ธศาสนากับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง และการพฒั นาประเทศแบบยั่งยนื ๒. พระพทุ ธศาสนากับการพัฒนาประเทศแบบยัง่ ยืน ๒.๑ ความหมายของการพัฒนา คาว่า “พัฒนา” เป็นคาท่ีแปลมาจากคาในภาษาอังกฤษว่า Development ซ่ึงหมายถึง ความเจรญิ เติบโตไปในทิศทางท่ดี ี หรือการสรา้ งสรรคส์ ิง่ ใหม่ ส่วนพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ ให้คานิยามของคาว่า “พัฒนา” เอาไวว้ ่า ความเจริญ ทาใหเ้ จรญิ โดยสรุปความหมายของการพัฒนาจึงหมายถึง “การท้าให้มีความเจริญ หรือ การสร้างสรรคใ์ ห้เกิดความเปล่ียนแปลงไปในทศิ ทางทพี่ ึงประสงค์”

พระพุทธศาสนากบั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง และการพฒั นาประเทศแบบย่ังยืน ๒.๒ ทีม่ าของการพัฒนาแบบยัง่ ยนื คาว่า “การพัฒนาแบบย่ังยืน” มาจากคาที่ใช้ในภาษาอังกฤษว่า Sustainable Development สาเหตุ เกิดจากชาวโลกช้ันนา โดยเฉพาะนักคิด นักวิชาการ หรือนักปราชญ์ใน ประเทศตะวันตกได้ตระหนักร่วมกันว่า การพัฒนาของชาวโลกท่ีผ่านมานั้นมีทิศทางท่ีผิด จึงนามนษุ ยชาติเขา้ ไปสู่หนทางแหง่ ความทกุ ข์ และความเสอ่ื มอย่างน่าวิตก

พระพุทธศาสนากับปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง และการพัฒนาประเทศแบบย่งั ยนื ๒.๓ ความหมายของการพัฒนาแบบยง่ั ยืน การพัฒนาแบบยั่งยืน คือ การพัฒนาท่ีไม่ก่อให้เกิดปัญหาตามมาอีก ในอนาคต การพฒั นาที่ยง่ั ยืน คือ การพฒั นาทส่ี นองความตอ้ งการของปจั จบุ นั โดยไมท่ าให้ ประชาชนรุ่นต่อไปในอนาคตต้องประนีประนอมยอมลดความสามารถของเขาในการท่ีจะสนอง ความต้องการของเขาเอง

พระพทุ ธศาสนากบั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง และการพฒั นาประเทศแบบยงั่ ยนื ๒.๔ ลกั ษณะท่ัวไปของการพฒั นาแบบย่ังยนื ในการพฒั นาแบบยัง่ ยนื เชิงพุทธนน้ั ควรมีลักษณะท่วั ไป ดังต่อไปน้ี - คนสัมพันธก์ บั คนอยา่ งมคี วามสขุ - คนสมั พันธ์กับสังคมอย่างมคี วามสุข - คนสมั พันธก์ บั ธรรมทจ่ี ริงแท้อย่างรูเ้ ทา่ ทัน - คนสัมพนั ธ์กบั สง่ิ แวดลอ้ มอย่างเออื้ เฟอื้ เกอื้ กลู กัน - คนสมั พนั ธ์กบั วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยอี ยา่ งมสี ติ