E-book เรื่องซอฟต์แวร์ระบบ

ใบความรู้ที่ 2 เร่ืองซอฟต์แวร์ระบบ ซอฟต์แวร์ หมายถึง ชุดคาส่ังหรือโปรแกรมท่ีใชส้ ่ังงานใหค้ อมพวิ เตอร์ใหท้ างาน คอมพิวเตอร์เคร่ืองหน่ึง ทางานแตกตา่ งกนั ไดม้ ากมายดว้ ยซอฟตแ์ วร์ที่แตกต่างกนั ซอฟตแ์ วร์จึงหมายรวมถึงโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ทุกประเภทท่ีทาใหค้ อมพวิ เตอร์ทางานได้ ซอฟตแ์ วร์ แบ่งแยกไดเ้ ป็นสองประเภท คือซอฟตแ์ วร์ระบบ กบั ซอฟตแ์ วร์ประยกุ ต์ 1. ซอฟต์แวร์ระบบ (System software) ซอฟตแ์ วร์ระบบ คือซอฟตแ์ วร์ท่ีใชจ้ ดั การกบั ระบบ คือดาเนินงานพ้ืนฐานตา่ ง ๆ ของระบบ คอมพวิ เตอร์ เช่น รับขอ้ มูลจากแผงแป้นอกั ขระแลว้ แปลความหมายใหค้ อมพิวเตอร์เขา้ ใจ นาขอ้ มูลไป แสดงผลบนจอภาพหรือนาออกไปยงั เครื่องพิมพ์ จดั การขอ้ มูลในระบบแฟ้มขอ้ มูลบนหน่วยความจารอง หน้าที่ของซอฟท์แวร์ระบบ 1.ใชใ้ นการจดั การหน่วยรับเขา้ และหน่วยส่งออก เช่น รับการกดแป้นต่าง ๆ บนแผงแป้นอกั ขระ ส่ง รหสั ตวั อกั ษรออกทางจอภาพหรือเครื่องพมิ พ์ ติดตอ่ กบั อุปกรณ์รับเขา้ และส่งออกอ่ืน ๆ เช่น เมาส์ อุปกรณ์ สงั เคราะห์เสียง 2. ใชใ้ นการจดั การหน่วยความจา เพื่อนาขอ้ มูลจากแผน่ บนั ทึกมาบรรจุยงั หน่วยความจาหลกั หรือ ในทานองกลบั กนั คือนาขอ้ มูลจากหน่วยความจาหลกั มาเก็บไวใ้ นแผน่ บนั ทึก 3. ใชเ้ ป็นตวั เช่ือมตอ่ ระหวา่ งผใู้ ชง้ านกบั คอมพิวเตอร์ สามารถใชง้ านไดง้ ่ายข้ึน เช่น การขอดู รายการสารบบในแผน่ บนั ทึก การทาสาเนาแฟ้มขอ้ มูล ซอฟต แวร ระบบแบ งออกเป น 3 ชนิด 1.1 ระบบปฏิบตั ิการ (Operating System) 1.2 ตวั แปลภาษา ( Language translators) 1.3 โปรแกรมอรรถประโยชน ( Utility program) 1. ระบบปฏบิ ัติการ หรือท่ีเรียกยอ่ ๆ วา่ โอเอส (Operating System: OS) เป็นซอฟตแ์ วร์ใชใ้ นการ ดูแลระบบคอมพวิ เตอร์ เครื่องคอมพิวเตอร์ทุกเคร่ืองจะตอ้ งมีซอฟตแ์ วร์ระบบปฏิบตั ิการน้ี ระบบปฏิบตั ิการท่ีนิยมใชก้ นั มากและเป็นที่รู้จกั กนั ดีเช่นดอส 1.ระบบปฏิบตั ิการดอส Disk Operating System : (DOS) 2.วนิ โดวส์ (Windows) 3.แมค (Mac) 4. ยนู ิกซ์ (UNIX) 5.ลีนุกซ์(LINUX)

1) ระบบปฏิบัตกิ ารดอส ระบบปฏบิ ตั กิ ารดอส Disk Operating System : (DOS) เป็นระบบปฏิบตั ิการศาหรับพีซี พฒั นาข้ึน ในปี พ.ศ. 2524 โดย บิล เกตส์ (Bill Gates) และ พอล อเลน (Paul Allen) มีส่วนติดต่อกบั ผใู้ ชเ้ ป็นแบบ บรรทดั ฐานคาสัง่ โดยผใู้ ชต้ อ้ งป้อนขอ้ ความคาสงั่ ท่ีละ 1 ขอ้ ความ และตอ้ งจดจารูปแบบของคาส่งั ใหถ้ ูกตอ้ ง จึงสามารถทางานไดต้ ามตอ้ งการ 2) ระบบปฏิบัตกิ ารวนิ โดวส์ ระบบปฏิบัตกิ ารวนิ โดวส์ (Windows) เป็นระบบปฏิบตั ิการของบริษทั ไมโครซอฟตท์ ี่มีส่วนติดต่อ กบั ผใู้ ชแ้ บบกราฟิ ก ซ่ึงประกอบดว้ ยไอคอนที่เป็นรูปภาพแทนโปรแกรมสง่ั หรือไฟลต์ ่าง ๆ และหนา้ ตา่ ง แสดงขอบเขตการทางาน ระบบปฏิบตั ิการวนิ โดวส์สามารถทางานไดท้ ีละหลายงานพร้อมกนั (multitasking) ระบบปฏิบตั ิการวนิ โดวส์มีการพฒั นาหลายรุ่น เช่น วนิ โดวส์เอกซ์พี (Windows XP) วนิ โดวส์วสิ ตา้ (Windows Vista) วนิ โดวส์เซเวน (Windows 7)

3) ระบบปฏบิ ตั กิ ารแมค ระบบปฏบิ ัตกิ ารแมค (Mac) เป็นระบบปฏิบตั ิการของบริษทั แอปเปิ้ ล (Apple lnc.) ถูกพฒั นาข้ึน ต้งั แต่ปี พ.ศ.2527 เป็นระบบปฏิบตั ิการที่มีพ้นื ฐานมาจากระบบปฏิบตั ิการยนู ิกซ์ และเป็นผบู้ ุกเบิกส่วน ติดต่อผใู้ ชแ้ บบกราฟิ ก ระบบปฏิบตั ิการแมคมีการพฒั นาหลายรุ่น เช่น แมคโอเอสรุ่นท่ี 9 (Mac OS 9) แมค โอเอสรุ่นที่ 10 (Mac OS x) 4) ระบบปฏบิ ัตกิ ารยนู ิกซ์ ระบบปฏบิ ัติการยูนิกซ์ (UNIX) พฒั นาโดยกลุ่มพนกั งานหอ้ งปฏิบตั ิการเบลลข์ อง เอทีแอนดท์ ี (AT&T’s Bell Laboratories) ในปี พ.ศ. 2512 ยนู ิกซ์เป็นระบบปฏิบตั ิการแรกที่มีความสามารถดา้ นการ ประมวลผลแบบหลายงาน (Multitasking) มีผใู้ ชไ้ ดห้ ลายคนในเวลาเดียวกนั ท่ีเรียกวา่ ระบบหลายผใู้ ช้ (Multiuser) ในช่วงแรกระบบปฏิบตั ิการยนู ิกซ์นิยมใชก้ บั คอมพวิ เตอร์ที่เชื่อมโยงเป็ นเครือขา่ ยเพ่ือใชง้ าน ร่วมกนั หลายเครื่องพร้อมกนั ในภายหลงั ระบบปฏิบตั ิการยนู ิกซ์ไดร้ ับการพฒั นาใหส้ ามารถใหก้ บั เคร่ือง มินิคอมพิวเตอร์และในปัจจุบนั สามารถใชก้ บั พซี ีได้ ระบบปฏิบตั ิการยนู ิกซ์เร่ิมตน้ จากการมีส่วนติดตอ่ กบั ผใู้ ชแ้ บบบรรทดั ฐานคาสงั่ ในปัจจุบนั มีส่วนติดต่อกบั ผใู้ ชแ้ บบกราฟิ ก เพื่อใหส้ ามารถใชง้ านไดง้ ่ายข้ึน 5) ระบบปฏิบตั กิ ารลนิ ุกซ์ ระบบปฏิบัติการลนิ ุกซ์ (Linux) พฒั นาโดยกลุ่มกะนู (GNU’s Not UNIX: GNU) ในปี พ.ศ. 2534 โดย ไลนสั ทอวาลด์ (Linus Torvaids) เป็นระบบปฏิบตั ิการที่มีพ้ืนฐานมาจากระบบปฏิบตั ิการยนู ิกซ์และ เป็นซอฟตแ์ วร์แบบรหสั เปิ ด (open source software) ซ่ึงมีการแจกจา่ ยรหสั ตน้ ฉบบั (source code) ใหผ้ ใู้ ชท้ ่ีมี ความสนใจช่วยกนั พฒั นาเพอ่ื ใหร้ ะบบปฏิบตั ิการลินุกซ์สามารถทางานไดม้ ีประสิทธิภาพมากข้ึน ลินุกซ์ ไดร้ ับความนิยมในกลุ่มผใู้ ชพ้ ีซีเนื่องจากไม่ตอ้ งเสียคา่ ใชจ้ ่ายในการซ้ือซอฟตแ์ วร์ จึงไดร้ ับความร่วมมือของ

นกั พฒั นาทวั่ โลกในการเพ่มิ ขีดความสามารถใหก้ บั ระบบปฏิบตั ิการลินุกซ์ ระบบปฏิบตั ิการลินุกซ์สามารถ ทางานไดท้ ้งั กบั เครื่องคอมพิวเตอร์แบบพกพาไปจนถึงซุปเปอร์คอมพิวเตอร์ ระบบปฏิบตั ิการยงั มีอีกมาก โดยเฉพาะระบบปฏิบตั ิการที่ใชใ้ นเครือข่ายคอมพวิ เตอร์ เพอื่ ให้ คอมพวิ เตอร์ทางานร่วมกนั เป็นระบบ เช่น ระบบปฏิบตั ิการเน็ตแวร์ วนิ โดวส์ เอน็ ที 2. โปรแกรมแปลภาษาคอมพวิ เตอร์ การที่มนุษยจ์ ะติดต่อส่ือสารกบั คอมพิวเตอร์ เพอื่ ใหค้ อมพวิ เตอร์ทางานตามตอ้ งการไดน้ ้นั จาเป็นตอ้ งมีตวั กลางในการสื่อสาร ซ่ึงเปรียบเสมือนภาษาท่ีมนุษยใ์ ชใ้ นการสื่อสารใหเ้ กิดความเขา้ ใจที่ ตรงกนั ตวั กลางที่ใชใ้ นการติดตอ่ สื่อสารกบั คอมพิวเตอร์เรียกวา่ ภาษาคอมพิวเตอร์ ภาษาที่คอมพิวเตอร์รู้จกั และปฏิบตั ิงานไดท้ นั ทีเรียกวา่ ภาษาเครื่อง ซ่ึงเป็นภาษาท่ีอยใู่ นรูปเลขฐานสอง เนื่องจากภาษาเคร่ืองเป็ นภาษาที่มีความซบั ซอ้ น ดงั น้นั จึงไดม้ ีการพฒั นาภาษาคอมพิวเตอร์ข้ึนอีก ระดบั หน่ึง โดยการใชต้ วั อกั ษรภาษาองั กฤษเป็นรหสั แทนการทางานและใชก้ ารต้งั ช่ือตวั แปรแทนตาแหน่ง ท่ีใชเ้ ก็บจานวนตา่ งๆ ภาษาประเภทน้ีจดั เป็ นภาษาระดบั ต่า ซ่ึงก็คือภาษาแอสเซมบลี แต่ภาษาระดบั ต่าน้ียงั มี ความซบั ซอ้ น เน่ืองจากยงั มีความใกลเ้ คียงกบั ภาษาเครื่องมาก ดงั น้นั จึงมีผพู้ ฒั นาภาษาระดบั สูง เพ่อื ช่วย อานวยความสะดวกในการเขียนโปรแกรม ซ่ึงลกั ษณะคาส่ังของภาษาระดบั สูงจะประกอบดว้ ยคาต่างๆ ใน ภาษาองั กฤษ ท่ีใกลเ้ คียงกบั ภาษามนุษย์ ผอู้ า่ นสามารถเขา้ ใจความหมายได้ ภาษาระดบั สูงและระดบั ต่าเป็นภาษาท่ีคอมพวิ เตอร์ไม่สามารถเขา้ ใจไดท้ นั ที จึงจาเป็ นตอ้ งมี โปรแกรมแปลภาษาใหเ้ ป็ นภาษาที่เครื่องคอมพิวเตอร์เขา้ ใจได้ ซ่ึงแบ่งเป็น 3 ประเภท ดงั น้ี 1. คอมไพเลอร์ (Compiler) เป็นโปรแกรมแปลภาษาระดบั สูง โดยแปลท้งั โปรแกรมใหเ้ ป็น ภาษาเคร่ืองก่อน แลว้ จึงใหค้ อมพวิ เตอร์ทางานตามภาษาเครื่องน้นั เช่น ตวั แปลภาษาซี ตวั แปลภาษา ปาสคาล 2. อนิ เทอร์พรีเตอร์ (interpreter) เป็ นโปรแกรมแปลภาษาระดบั สูงโดยแปลทีละคาสงั่ แลว้ ให้ คอมพวิ เตอร์ทาตามคาสงั่ น้นั เม่ือทาเสร็จแลว้ จึงทาการแปลคาสงั่ ลาดบั ต่อไป เช่น ตวั แปลภาษาโลโก้ 3. แอสเซมเบลอร์ (assembler) เป็นโปรแกรมแปลภาษาแอสเซมบลีใหเ้ ป็นภาษาเคร่ือง

3. โปรแกรมอรรถประโยชน์ โปรแกรมอรรถประโยชน์เป็ นโปรแกรมที่ช่วยอานวยความสะดวกในการใชง้ าน หรือการจดั การ คอมพิวเตอร์ไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ เช่น การจดั การไฟล์ การบีบอดั ไฟล์ การสารองไฟล์ การจดั เรียงพ้ืนท่ี ดิสก์ การลบไฟลท์ ี่ไม่จาเป็น การป้องกนั ไวรัส 1. โปรแกรมจัดการไฟล์ (file manager) ใชจ้ ดั การไฟลแ์ ละโฟลเดอร์ต่างๆ ตามท่ีผใู้ ชต้ อ้ งการ เช่น คน้ หา คดั ลอก เคล่ือนยา้ ย ลบ เปลี่ยนช่ือ ซ่ึงการจดั การเหล่าน้ีสามารถทาไดอ้ ยา่ งสะดวกและรวดเร็ว ตวั อยา่ งโปรแกรมจดั การไฟล์ เช่น Windows Explorer 2. โปรแกรมบีบอดั ไฟล์ (file compression) ช่วยลดขนาดของไฟลห์ รือกลุ่มของไฟล์ เพือ่ ประหยดั พ้ืนท่ีจดั เกบ็ และสะดวกในการโอนยา้ ยไฟล์ ก่อนการใชง้ านไฟลท์ ่ีถูกบีบอดั เขา้ มาแลว้ จาเป็นตอ้ งเปลี่ยน คืนสู่สภาพเดิมเหมือนก่อนการบีบอดั จึงสามารถนาไปใชง้ านได้ ตวั อยา่ งโปรแกรมบีบอดั ไฟล์ เช่น WinZip, WinRAR 3. โปรแกรมสารองไฟล์ (backup) ช่วยในการสาเนาไฟลจ์ ากฮาร์ดดิสกไ์ ปเก็บไวใ้ นหน่วยเกบ็ ขอ้ มูล อื่น ในกรณีที่ฮาร์ดดิสกห์ รือขอ้ มูลเกิดความเสียหาย ผใู้ ชส้ ามารถกูค้ ืนขอ้ มูลจากหน่วยเก็บขอ้ มูลที่เป็นสาเนา น้นั ได้ และขอ้ มูลที่สารองไวน้ ้นั ควรเก็บรักษาไวใ้ นท่ีท่ีปลอดภยั ตวั อยา่ งโปรแกรมสารองไฟลเ์ ช่น Backup 4. โปรแกรมจัดเรียงพืน้ ทด่ี ิสก์ (disk defragmenter) ช่วยจดั เรียงพ้ืนที่วา่ ง ที่กระจายอยใู่ น ฮาร์ดดิสก์ ซ่ึงเกิดจากการสร้างและลบไฟลท์ ี่มีอยเู่ ป็นจานวนมาก ท้งั น้ีเพอ่ื ประสิทธิภาพในการเขา้ ถึงไฟล์ ซ่ึงเดิมส่วนของไฟลด์ งั กล่าวอาจเคยกระจดั กระจายอยตู่ ามตาแหน่งตา่ งๆ ในฮาร์ดดิสก์ โปรแกรมจดั เรียง พ้ืนท่ีดิสกจ์ ะจดั เรียงส่วนของไฟลเ์ ดียวกนั ใหอ้ ยใู่ นพ้ืนท่ีที่ตอ่ เน่ืองกนั ใหม้ ากที่สุด ตวั อยา่ งโปรแกรมจดั เรียง พ้ืนท่ีดิสก์ เช่น Disk defragmenter 5. โปรแกรมลบไฟล์ทไ่ี ม่จาเป็ น (disk cleanup) เป็ นโปรแกรมท่ีช่วยลบไฟลห์ รือขอ้ มูลที่ไม่จาเป็น ออกจากฮาร์ดดิสก์ ตวั อยา่ งโปรแกรม เช่น Disk Cleanup