Healthy Body, Healthy Life

น.ส.พชิ ญา พลู เพยี ร ม.6/7 เลขท1่ี 3 Healthy Body Healthy Life.

contents 01เบาหวานในเดก็ … ภยั เงย� บ ! เดก็ และวยั รนุ กเ็ สย่ี งเปน ได 07วต� ามนิ กบั การปอ งกนั มลภาวะทางอากาศ 12“พาราเซตามอล” ตวั การรา ยเสย่ี งทาํ ลายตบั 16ความเครย� ด โรคฮติ คนวยั ทาํ งาน 18วธ� ป� อ งกนั ตวั เองจาก “ไวรสั โควด� -19” 20ไมเกรน ในผสู งู อายุ 22ความสะอาดของ โตะ ทาํ งานปอ งกนั โควด� -19 24พชื ผกั สมนุ ไพร มสี รรพคณุ ตา นโรค

Healthy Body, Healthy Life. เบาหวานในเดก็ … ภยั เงยี บ ! เดก็ และวยั รนุ กเ็ สยี่ งเปน ได 01

Healthy Body, Healthy Life. ทาํ ไม? เดก็ และวยั รนุ่ กเ็ ส่ยี งเปน็ เบาหวานได้ โรคเบาหวาน (Diabetes) เปนภาวะท่ีระดับนํ้าตาลในเลือดสูงผิดปกติจากการท่ีรางกายไมสามารถ หลงั่ สารอินซูลินในปร�มาณที่เพียงพอเพ่ือมาจัดการกับระดับนํ้าตาล หร�อเกิด “ภาวะด้ืออินซูลิน” ทสี่ ารอินซูลินที่รางกายหลั่งมานั้นมีประสิทธ�ภาพไมดีพอตอการควบคุมระดับนํ้าตาลในเลือด ทจี่ ะสง ผลตอ ไปตอ กระบวนเผาผลาญหรอ� กระบวนการเปลย่ี นอาหารและเครอ่� งดมื่ ทบ่ี รโ� ภคเขา ไปให กลายเปน พลงั งานโดยเฉพาะนาํ้ ตาล โดยหากระดบั นา้ํ ตาลในเลอื ดไมส ามารถถกู ควบคมุ ใหอ ยูในระดบั ปกตจิ ะสงผลกระทบท่ีสามารถทําลายหัวใจ หลอดเลือด ไต และระบบประสาท นอกจากนี้อาจทําให สญู เสียการมองในระยะยาวได โรคเบาหวานมีหลายชนิดสามารถเกิดข้�นไดทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะ โรคเบาหวานชนิดท่ี 1 และ 2 ท่ีเด็กเล็กและวัยรุนสมัยใหมมีแนวโนมท่ีจะเปนกันมากข�้น เพราะเกิดจาก พฤตกิ รรมการใชช ว� ต� ทเ่ี ปลยี่ นไป เชน การกนิ อาหาร Fast Food หรอ� อาหารทห่ี วานจดั เปน อาหาร ประเภทแปง ในสดั สว นทส่ี งู มแี คลอรส่� งู ตอ มอื้ การเกดิ โรคอว น ขาดการออกกาํ ลงั กายอยา งสมา่ํ เสมอ และเกดิ จากกรรมพนั ธุ เปน ตน 02

Healthy Body, Healthy Life. สาเหตโุ รคเบาหวานชนดิ ท่ี 1: สามารถเกดิ ขน�้ ไดท กุ เพศทกุ วยั และพบไดบ อ ย สาํ หรบั โรคเบาหวานเดก็ และวยั รนุ สาเหตเุ กดิ จาก: ระบบภมู คิ มุ กนั ของรา งกายทาํ ลายเซลทผี่ ลติ อินซูลินในตับออน โดยสาเหตุยังไมเปนที่ แนช ดั ซง�่ วงการแพทยไดท าํ การวเ� คราะหห า สาเหตุตอไป เมื่อเกิดสภาวะน้ีรางกายจะไม สามารถเผาผลาญและนาํ นาํ้ ตาล (Glucose) ทอ่ี ยูภายในกระแสเลือดไปใชเปนพลังงาน ไดอ ยา งเหมาะสม รวมถงึ ไมส ามารถขบั ออก ทางปสสาวะไดอยางเปนปกติ จ�งทําใหเกิด สภาวะนํ้าตาลในรางกายมากเกินไป สาเหตโุ รคเบาหวานชนดิ ท่ี 2: มีโอกาสพบได ในวัยรุน สาเหตุเกิดจาก: ตบั ออ นไมส ามารถสรา งอนิ ซลู นิ ไดเ พยี งพอ และเซลลไมสามารถนํานํ้าตาล (Glucose) มาใชในการสรา งพลงั งานไดด นี กั ในวยั รนุ ทม่ี นี า้ํ หนกั เกนิ หรอ� เปน โรคอว น และ มีประวัติครอบครัวท่ีเคยเปนโรคเบาหวาน ชนดิ ท่ี 2 นี้ จง� สง ผลใหเ กดิ ความเสยี่ งเพมิ่ ขน้� ผทู ี่มีชาติพันธุท่ีเปนชาวเอเช�ยใตที่มีมีอายุ 25 ปข น�้ ไป จะมคี วามเสย่ี งมากขน้� เมอ่ื มอี ายุ 40 ปข น�้ ไป 03

Healthy Body, Healthy Life. โรคเบาหวานในเดก็ แตกตา่ งจาก โรคเบาหวานในผใู้ หญ่ อยา่ งไร ? หากเกิดโรคเบาหวานในเด็กและวัย จะทําใหมีโอากาสเกิดโรคแทรกซอนได เยอะกวา ในวยั ผูใหญ เนื่องจากวัยเด็กและวัยรุนเปนวัยท่ีมีการเจร�ญเติบโตและการแปลงเปลี่ยน ทางดา นอารมณ และใชค วามรสู กึ มากกวา อารมณในการตดั สนิ ใจเปน สว นใหญ จง� อาจสง ผลตอ การควบคมุ การรกั ษาหรอ� ควบคมุ อาการของโรคไดไมด เี ทา กบั ผูใหญ จ�งอาจจะตองใชบุคคลรอบขาง เชน ผูปกครองหร�อญาติ ในการ ดูแลรว มดวย อาการทส่ี ังเกตได้ ปส สาวะบอยโดยเฉพาะเวลากลางคนื ด่ืมน้าํ มากกวา ปกติ หร�อกระหายนา้ํ บอ ยครงั้ มคี วามอยากอาหารอยูบอ ยๆ การมองเห็นพรามวั ไมชัดเจนหรอ� เกดิ ภาพซอน, บาดแผลหายชา ลมหายใจมกี ลิน่ คลา ยผลไมหวาน รูสึกเหนือ่ ยลา และหงุดหงด� งาย นา้ํ หนักลดลงทงั้ ทีก่ นิ จ� การติดเช้�อท่ีผิวหนัง เปนแผลแลวอักเสบงายหายยาก ในเด็กหญิงบางราย อาจติดเช้�อในชองคลอด โดยจะตองไดรับการตรวจสุขภาพเพื่อประเมิน ความเส่ียงโรคเบาหวาน 04

Healthy Body, Healthy Life. ความเส่ียงตอ่ ภาวะ โรคแทรกซอ้ น เบาหวานข�้นตา ทําใหตามองเห็นไมชัด และอาจรายแรงถึงตาบอด หากมกี ารตดิ เช้อ� หร�ออกั เสบรว มดว ย โรคไต การเปน โรคเบาหวานในระยะเวลานานๆ จะทาํ ใหร า งกายควบคมุ ระดับนํ้าตาลในเลือดไดไมดี สงผลทําใหไตเสื่อม จากรายงานขอมูล จาการรายงานผลการลงทะเบยี นรกั ษาดว ยการบาํ บดั ทดแทนไตของ สมาคมโรคไตแหง ประเทศไทยในป 2556 คนไทยทเี่ ปน โรคไตวายมสี าเหตุ สวนใหญมาจากโรคเบาหวานชนิดที่ 2 หลอดเลอื ดแดงตบี ตนั มแี ขง็ และเปราะบางกวา ปกติ ซง่� จะเพม่ิ โอกาส เสย่ี งทจี่ ะทาํ ใหห ลอดเลอื ดสมองขาดเลอื ดหรอ� แตกทจี่ ะเสยี่ งตอ การ เปนอัมพาต และการเกิดภาวะกลามเนอื้ หวั ใจขาดเลอื ด ทจี่ ะเส่ยี งตอ โรคหัวใจวายมากข้�น ระบบประสาทเสื่อม มีอาการชาบอยๆ การรับความรูสึกตาม อวยั วะตา งๆ ลดลงจนไรค วามรสู กึ เชน มอื เทา กน เปน ตน การตดิ โรคโควด� -19 (Covid-19) สาํ หรบั ผปู ว ยเบาหวานมโี อกาสเสยี่ งสงู กวา ผูที่มีสุขภาพปกติ ที่จะมีผลตอการเกิดอาการอักเสบท่ีรุนแรงตอ เน้อื เยอ่ื ปอด และระบบทางเดินหายใจทีข่ ัดขอ ง สามารถปอ้ งกนั เบาหวานในเดก็ และวยั รนุ่ ไดห้ รอื ไม่ หากจะหาว�ธ�ที่ปองกันไดแบบเต็มรอยเปอรเซ็นต ณ ปจจ�บัน ยงั ไมม กี ารระบไุ ดจ ากวงการแพทยส ากล โดยเฉพาะโรคเบาหวาน ชนิดท่ี 1 และที่มีสาเหตุมาจากทางกรรมพันธุ แตมีหลักฐาน การวจ� ัยจากมหาวท� ยาลัยเคมบร�ดวา ผปู ว ยทเ่ี ปน โรคเบาหวาน ชนิดท่ี 2 สามารถดูแลและปองกันตัวเองในเบ้ืองตนไดจากการ ปรับการใชช�ว�ตประจําวันใหมีว�นัยมากข้�น เชน หากมีภาวะ นาํ้ หนกั เกนิ ตอ งลดนาํ้ หนกั เพอื่ ลดความเสย่ี ง การเลอื กกนิ อาหาร ทม่ี ีแคลอร่�ตํ่า หลีกเล่ียงการกินอาหารรสหวานจัด มันจัด เลอื กกนิ อาหารตามหลกั โภชนาการจดั การกบั ความเครย� ดไดอ ยา ง เหมาะสม รวมถงึ การออกกาํ ลงั กายอยา งสมาํ่ เสมอ 05

Healthy Body, Healthy Life. การรกั ษาโรคเบาหวาน ในเดก็ และวยั รนุ่ การดแู ลและรกั ษาโรคเบาหวานสาํ หรบั ผปู ว ยทกุ คน ทกุ เพศ ทกุ วยั เปน สง่ิ สาํ คญั เพราะจะมสี ว นปอ งกนั ภาวะแทรกซอนที่จะมากับโรคเบาหวานท้ัง 2 ประเภทได และตองอยูภายใตการดูแลของแพทย โรคเบาหวานชนดิ ท่ี 1 จะตองใชอินซูลินเพ่ือควบคุมระดับนํ้าตาลในเลือด โดยจะตองตรวจสอบระดับน้ําตาลในเลือดอยาง สมา่ํ เสมอ และการคาํ นวณปรม� าณคารโบไฮเดรตทไี่ ดร บั ประทานและดม่ื วธ� น� จี้ ะทาํ ใหร ปู รม� าณการใช อินซูลินตอปร�มาณสารอาหารท่ีบร�โภคไดอยางเหมาะสม การสรางสุขภาพที่ดี การออกกําลังกาย เปน ประจาํ และกนิ อาหารใหค รบ 5 หมอู ยา งเหมาะสมตามหลกั โภชนาการ สงิ่ เหลา นจี้ ะชว ยลดความเสยี่ ง ของโรคเบาหวานในเดก็ และวยั รนุ ได โรคเบาหวานชนดิ ท่ี 2 จดั การการกินอาหารใหครบ 5 หมูอยางเหมาะสมตามหลักโภชนาการ การออกกําลังกายอยาง สมาํ่ เสมอ และการรกั ษานาํ้ หนกั ตามเกณฑม าตรฐาน แตบ างรายกต็ อ งใชย าดว ย เชน ยาเมด็ และอนิ ซลู นิ หรอ� การรักษาอ่ืนๆ และควรทดสอบระดับกลูโคสในเลือดเหมือนผูปวยโรคเบาหวานชนิดที่ 1 และ รกั ษาตามหลกั เวชปฏบิ ตั ทิ ว่ั ไป (GP: General Practitioner) ทจ่ี ะเปน แนวทางไดว า ควรจะดแู ลและรกั ษา อยา งไรใหเ กดิ ผลลพั ธท ดี่ ที ส่ี ดุ 06

Healthy Body, Healthy Life. วติ ามนิ วติ ามนิ กบั การปอ้ งกนั มลภาวะทางอากาศ 07

Healthy Body, Healthy Life. คนเราจะมีช�ว�ตและสุขภาพ ทด่ี ีได ก็ตอเม่ือเราหายใจ เอาอากาศท่ีบร�สุทธ�์เขาไป แตอากาศที่วาสําคัญนั้น กลับกลายเปนไมปลอดภัย ตอสขุ ภาพอกี ตอ ไป เมอื่ คณุ อยูในเมืองใหญหร�อใกล เขตอตุ สาหกรรม จง� จาํ เปน ทจ่ี ะตอ งใหค วามสาํ คัญกับ ก า ร ป  อ ง กั น ต น เ อ ง จ า ก มลภาวะทางอากาศและเชอ�้ โรค ใกลต วั เชน การสวมหนา กาก อนามัยที่สามารถกรอง ป  อ ง กั น ฝุ  น แ ล ะ เ ช ้� อ โ ร ค การลางมือดวยนํ้าและสบู หรอ� แอลกอฮอลเ จลลา งมอื เพ่ือปองกันเช้�อโรค เหลา นเ้ี ปน เรอ่� งการปอ งกนั จากภายนอกทงั้ สนิ้ แตก าร ปองกนั จากภายในก็เปนสิ่ง สาํ คญั ทเี่ ราไดย ินกันบอยๆ ก็คือ การกินว�ตามินและ อ า ห า ร เ ส ร � ม เ พ่ื อ ส ร  า ง ภู มิ คุ  ม กั น แ ล ะ ป  อ ง กั น อันตรายจากมลภาวะทาง อากาศและเช้�อโรคเขาสู รางกาย จะเปนว�ตามินและ ส า ร อ า ห า ร ตั ว ใ ด บ  า ง พลาดไมไดกับบทความนี้ 08

Healthy Body, Healthy Life. วติ ามนิ A ประโยชนข์ องวติ ามนิ เอ : ชวยในการมองเห็น ปอ งกันตอกระจก ลดความเสย่ี งมะเร็งตอมลูกหมาก มะเร็งปอด ชว ยใหเ นื้อเยื่อและผิวหนังแข็งแรง มบี ทบาทสําคญั ในการเจรญ� เตบิ โตของกระดูกและระบบภูมคิ มุ กัน ว�ตามนิ เอ…ชว ยในการปอ งกันสขุ ภาพจากมลภาวะทางอากาศไดอยา งไร? ปองกันและฟน ฟสู ขุ ภาพจากโรคหอบหดื ลดการอักเสบของระบบทางเดินหายใจ เพิ่มภูมิคุมกัน แหลง่ อาหารทมี่ วี ติ ามนิ เอ : ตบั ไขแ ดง น้ํามนั ตบั ปลา นม เนย ช�สบางชนิด แครอท บรอคโคล่ี มนั เทศ ผกั คะนา ผักขม ฟก ทอง กระหลา่ํ ปลเี ขย� ว แอปรค� อท และแคนตาลปู ปรมิ าณทแ่ี นะนาํ ตอ่ วนั : ผชู าย ≈ 900 ไมโครกรมั (mcg) หรอ� (3,000 หนว ยวดั มาตรฐานสากล (I.U.)) ผหู ญงิ ≈ 700 ไมโครกรมั (mcg) หรอ� (2,333 หนว ยวดั มาตรฐานสากล (I.U.)) วติ ามนิ C และ E ประโยชนข์ องวติ ามนิ ซแี ละอี : อาหารท่ีอุดมไปดวยว�ตามินซ� จะชวยลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งในชองปาก มะเร็งหลอดอาหาร มะเรง็ กระเพาะอาหาร และมะเรง็ เตา นม ปอ งกนั ตอ กระจก ชว ยสรา งคอลลาเจนและเนอื้ เยอื่ ทเี่ กยี่ วขอ ง กบั ความแขง็ แรงของผนงั หลอดเลอื ด และการฟน ฟบู าดแผลใหห ายเรว็ ขน้� ในสว นของวต� ามนิ อี ทาํ หนา ทเี่ ปน สารตา นอนมุ ลู อสิ ระทจี่ ะทาํ ลายโครงสรา งของเซลล รวมถงึ โครงสรา ง วต� ามนิ เอ และไขมนั บางชนดิ ชว ยปอ งกนั โรคอลั ไซเมอร ปอ งกนั หลอดลมตบี ลดระดบั คอเลสเตอรอล ในเลือด ลดการทําลายที่เกิดจากอนุมูลอิสระในคนท่ีมีภาวะเบาหวานเร้�อรัง ฟนฟูและลดความเสี่ยง ของการเกดิ มะเรง็ ปอด 09

Healthy Body, Healthy Life. วต� ามนิ ซแ� ละอ…ี ชว ยในการปอ งกนั สขุ ภาพจากมลภาวะทางอากาศไดอ ยา งไร? ปอ งกนั และฟน ฟสู ุขภาพจากโรคหอบหดื โรคปอดอุดกนั้ เรอ้� รงั ปอ งกนั ความเสี่ยงการเกดิ มะเร็งปอด แหลง่ อาหารทมี่ วี ติ ามนิ ซแี ละอี : สาํ หรบั วต� ามนิ ซ� : ผลไมแ ละนาํ้ ผลไม (โดยเฉพาะอยา งยงิ่ สม ) มนั ฝรง่ั บรอคโคล่ี พรก� หยวก ผกั ขม สตรอเบอรร �่ มะเขอ� เทศ กะหลาํ่ ปลี สาํ หรบั วต� ามนิ อี : นาํ้ มนั พชื เชน นา้ํ มนั ถว่ั เหลอื ง นา้ํ มนั มะกอก นา้ํ มนั ดอกทานตะวนั จมกู ขา วสาลี ผกั ใบเขย� ว ถว่ั หรอ� ธญั พชื ไมข ดั สี ปรมิ าณทแี่ นะนาํ ตอ่ วนั : สาํ หรบั วต� ามนิ ซ� : ผผหชูู าญยงิ ≈≈9705มมลิ ลิลลกิ กิรรมั มั (m(mgg) ) ≈ 35 มลิ ลกิ รมั (mg) สาํ หรบั วต� ามนิ อี : ผผผหชสููู าบูญยบงิ หุ≈ร≈:่�1ค15ว5มรมลิเพลิลม่ิลกิ ปกิรรรมั ม�มั (าm(ณmgวg) ต�) ามนิ ซอ� กี วติ ามนิ D ประโยชนข์ องวติ ามนิ ดี : ชวยรักษาระดับแคลเซ�ยมและฟอสฟอรัสในเลือดใหอยูในระดับปกติซ่�งชวยเสร�มสรางกระดูก และฟน ไมใหเปราะบาง ชวยฟน ฟอู าการขอ เขาเสอื่ ม กระตนุ การทํางานระบบภูมคิ ุมกันในรางกาย วต� ามนิ ด…ี ชว ยในการปอ งกนั สขุ ภาพจากมลภาวะทางอากาศไดอ ยา งไร? ลดโอกาสการเกดิ อาการกาํ เรบ� ของโรคหอบหืด ปอ งกนั ความเส่ยี งจากมะเร็งปอด แหลง่ อาหารทมี่ วี ติ ามนิ ดี : นม เนยเทยี ม ธญั พชื ปลาทมี่ ไี ขมนั เชน ปลาชอ น ปลาสวาย ปลาดกุ ปรมิ าณทแี่ นะนาํ ตอ่ วนั : อายุ 3711-ป70ข น้� ปไป ≈≈1250ไมไมโคโครรกกรรมั มั (m(mcgcg) )หหรรอ� อ� (6(80000หหนนว วยยววดั ดัมมาตาตรรฐฐานานสสากากลล(I.(UI.U.)).)) อายุ 10

Healthy Body, Healthy Life. สารอาหารจากธรรมชาติ ทช่ี ว่ ยปอ้ งกนั มลภาวะ ทางอากาศ ไฟโตเคมคิ อล (Phytochemical) หรอ� เรย� กวา “อนิ ทรย� สารจากพชื ” เปน สารประกอบตามธรรมชาตทิ พ่ี ชื สรา งขน้� สาร พวกนเี้ ปน สารประกอบทร่ี า งกายคนเราไมส ามารถสรา งได จง� ตอ งไดร บั จากพชื เทา นนั้ จากการวจ� ยั สารอาหารนที้ ไ่ี ดจ ากขมน้ิ ชนั ประโยชนข์ องไฟโตเคมคิ อล : มบี ทบาทในการปอ งกนั ความเสยี หายของดเี อน็ เอทเี่ กดิ จากสารหนู และพษิ จากแคดเมยี ม (ธาตโุ ลหะ ตา งๆ ทมี่ กั จะปนเปอ นในอากาศ) ไฟโตเคมคิ อล…ชว ยในการปอ งกนั สขุ ภาพจากมลภาวะทางอากาศไดอ ยา งไร? ตานอาการอักเสบในปอด ตานพษิ ของแคดเมยี มและสารหนู ชว ยชะลอความเสื่อมของเซลลตา งๆ ในรางกาย ยบั ยั้งการเจร�ญเติบโตของเช�้อจ�ลินทร�ย ชวยเพิ่มประสทิ ธ�ภาพการทาํ งานของระบบภูมคิ มุ กันในรางกาย แหลง่ อาหารทมี่ ไี ฟโตเคมคิ อล : พชื ผกั ชนดิ ทมี่ สี สี นั กลน่ิ หรอ� รสชาตทิ เี่ ปน ลกั ษณะเฉพาะตวั เชน สารสขี าวหรอ� เหลอื ง เชน หอมหวั ใหญ ขง� ขา กระเทยี ม แอปเปล แพร ขน�้ ฉา ย ผกั กาดหอม ฟก ทอง สารสสี ม หรอ� แดง เชน ผลไมจ าํ พวกสม มะนาว แครอท หวั บที รทู มะเขอ� เทศ พรก� หวานแดง แอพรค� อต หรอ� ผลไมจ าํ พวกแตง เชน แตงโม แตงไทย เมลอ น สารสแี ดงหรอ� มว ง เชน เชอรร ่� มะเขอ� มว ง องนุ ดาํ พรนุ พรมั ผลไมต ระกลู เบอรร �่ สารสเี ขย� ว เชน ปวยเลง บรอกโคลี กะหลา่ํ ดาว ผกั คะนา กะหลา่ํ ปลี ผกั ชฝ� รงั่ วอเตอรเ ครส สารสนี า้ํ ตาล เชน ถว่ั ลสิ ง เมลด็ ฟก ทอง วอลนตั ชอกโกแลต ถวั่ ประเภทบนี และเลนทลิ ปรมิ าณทแี่ นะนาํ ตอ่ วนั : ควรกนิ ผกั หรอ� ผลไม อยา งนอ ยวนั ละ 400 กรมั 11

Healthy Body, Healthy Life. “พาราเซตามอล” ตวั การรา้ ยเส่ียงทาํ ลายตบั 12

Healthy Body, Healthy Life. พาราเซตามอล คอื ยาสามญั ประจาํ บา นประเภทบรรเทาปวดลดไข ดงั นนั้ แทบทกุ บา นจง� ตอ งมใี นตยู า เพอ่ื ใชส าํ หรบั บรรเทาอาการปว ย และยงั เปน ยาทห่ี าซอ�้ ไดง า ยทว่ั ไปทง้ั ทร่ี า นขายยาและรา นสะดวกซอ�้ ดว ยเหตนุ จ้ี ง� ทาํ ใหห ลายคนมองขา มอนั ตรายของยาชนดิ นี้ จนทาํ ใหล ะเลยขอ ควรระวงั และความเหมาะสม ในการใชย า ในระยะยาวบางรายไดต รวจสขุ ภาพและพบวา มกี ารใชย ามากเกนิ ขนาด เกดิ เปน ผลขา งเคยี ง ตอ ตบั และโรครา ยแรงในอนาคต โดยปญ หานที้ าํ ใหห ลายหนว ยงานเลง็ เหน็ ความสาํ คญั ของการใชย า พาราเซตามอลอยา งถกู ตอ ง จนเกดิ เปน ขา วสารและการใหค วามรมู ากมายแกป ระชาชน ทาํ ความรจู้ กั ยาพาราเซตามอล ยาพาราเซตามอลสามารถใชส าํ หรบั บรรเทาอาการปวดในระดบั เลก็ นอ ยถงึ ปานกลาง และมคี ณุ สมบตั ิ ในการชวยลดไข โดยยามีฤทธ์�ในการยับย้ังสารเคมีบางชนิดในสมอง ซ�่งเช�่อมโยงกับอาการปวดและ ทาํ ใหเ กดิ กลไกการลดอณุ หภมู ใิ นรา งกาย เปน ผลทาํ ใหอ าการปวดไดร บั การบรรเทาและไขล ดลง โดยถอื เปน ยาทไี่ มม อี นั ตราย แตถ งึ อยา งนนั้ กค็ วรใชย าดว ยปรม� าณทถี่ กู ตอ งและเหมาะสม เนอ่ื งจากในระยะยาว อาจสง ผลขา งเคยี งตอ ตบั ซง่� หากใครทอ่ี ยใู นกลมุ เสยี่ งหรอ� ตอ งการตรวจเชค็ ความผดิ ปกติ สามารถ ตรวจคา การอกั เสบของคา ตบั และควรเลอื กศนู ยต รวจสขุ ภาพทนี่ า เชอ่� ถอื เทา นนั้ 13

Healthy Body, Healthy Life. การรบั ประทาน ยาพาราเซตามอล ทถี่ กู ตอ้ ง เน่อื งจากเปนยาท่ีใชลดอาการปวดและลดไข ที่ไดร บั การยอมรบั ทาํ ใหห ลายคนนยิ มบรโ� ภค เมอ่ื มอี าการปวดบรเ� วณตา ง ๆ และเม่ือเกดิ อาการเปน ไข โดยไมท ราบถงึ อนั ตรายของยา ชนดิ นที้ จี่ ะสง ผลตอ การทาํ งานของตบั หากมี การใชเกินความเหมาะสม บางรายเกิดภาวะ ไตวายเฉยี บพลนั และนาํ ไปสกู ารเสยี ชว� ต� หรอ� บางรายหากไมไดร ับการตรวจสุขภาพอยา ง สม่ําเสมอ อาจรูตัวอีกทีเมื่อเกิดโรคเร้�อรัง ท่ีตบั ไปแลว ดังน้ัน การไดรับการตรวจเช็ค รางกายอยา งละเอยี ดจากศนู ยต รวจสขุ ภาพ ทีน่ าเช่�อถือ รวมกับการทานยาในปร�มาณที่ เ ห ม า ะ ส ม จ ะ ช  ว ย ล ด ค ว า ม เ สี่ ย ง นี้ ไ ด  ปรม� าณทเี่ หมาะสม คอื ปรม� าณยา 10-15 มลิ ลกิ รมั ตอ นา้ํ หนกั ตวั 1 กโิ ลกรมั ในการ รบั ประทานตอคร้ัง ควรเวนระยะเวลาในการรับประทานยา อยางนอย 4-6 ชั่วโมง โดยไมควรทาน เกนิ ครงั้ ละ 2 เมด็ สามารถรับประทานยาไดทั้งกอนและ หลงั อาหาร สาํ หรบั ผทู ต่ี อ งทานตอ เนอ่ื งควรอยใู นการ ดแู ลของแพทยแ ละไมค วรเกนิ 2,500-2,600 มิลลิกรัม ผูปว ยโรคตบั หรอ� ดมื่ สรุ า ไมค วรรบั ประทาน เกินวันละ 2,000 มลิ ลิกรัม 14

Healthy Body, Healthy Life. ขอ้ ควรระวงั ไมควรรับประทานควบคูกับการดื่มเคร�่องดื่มท่ีมีแอลกอฮอล รวมถึงผูท่ีเปนโรคตับหร�อโรค ตบั เร�อ้ รัง ควรเลี่ยงการทานหร�อทานในปร�มาณนอ ยทส่ี ุด ผูทดี่ ม่ื เครอ�่ งดมื่ แอลกอฮอลเ ปน ประจาํ ควรหมน่ั เชค็ สขุ ภาพ เพอ่ื ตรวจหาความเสย่ี งเกยี่ วกบั โรคตบั โดยปจ จบ� นั มีผูใหบรก� ารเกีย่ วกบั โปรแกรมตรวจสุขภาพท่ีตรวจหาความผิดปกติตาม ความเหมาะสมของแตล ะบคุ คล ตรวจสอบวันหมดอายกุ อ นรบั ประทานยาทุกครั้ง สงั เกตเลขทะเบยี นตาํ รับยาที่แสดงถึงการเปน ยาท่ีไดรับการขน้� ทะเบยี นแลว หากไมมีอาการปวดหรอ� เปนไขไมควรทานยาลว งหนา ผลขา งเคยี งจากการใชย าพาราเซตามอลทส่ี ง ผลตอ ตบั โดยตรง เปน เรอ�่ งทที่ กุ คนควรใหค วาม สาํ คัญ เนื่องจากหากปลอยไวเปนเวลานานอาจนําไปสูโรครายแรงและยากตอการรักษา และ อยาลืมหม่ันเช็คสุขภาพอยางสม่ําเสมอดวยการเลือกโปรแกรมตรวจสุขภาพท่ีครอบคลุม ความเสี่ยง โดยควรเลือกผูใหบร�การที่มีเช่�ยวชาญและเช่�อถือได เพื่อความมั่นใจในการรับ บรก� ารนน่ั เอง 15

Healthy Body, Healthy Life. ความเครยี ด โรคฮติ คนวยั ทาํ งาน 16

Healthy Body, Healthy Life. ผอู าํ นวยการกองแพทย สาํ นกั งานสนบั สนนุ หนว ยบญั ชาการ ทหารพฒั นา อธบ� ายวา ความเครย� ดเปน เรอ่� งปกตทิ เี่ กดิ ขน�้ ได ในชว� ต� ประจาํ วนั เหมอื นระบบเตอื นภยั ใหร า งกายเตรย� มพรอ ม เพอื่ ทาํ สงิ่ ใดสงิ่ หนงึ่ โดยแบง เปน ๒ กลมุ ดงั น้ี กลมุ ท่ี ๑ ความเครย� ดเฉยี บพลนั เกดิ ขน�้ ทนั ที รา งกาย สามารถตอบสนองทันที เม่ือความเคร�ยดหายใป รางกายจะ เขา สภู าวะปกติ เชน เสยี ง อากาศเยน็ จดั หรอ� รอ นจดั ชมุ ชนทมี่ ี คนหนาแนน ความกลวั ตกใจ หวิ ขา ว ภยั อนั ตราย กลมุ ที่ ๒ ความเครย� ดเรอ�้ รงั เปน ความเครย� ดทร่ี า งกาย ไมส ามารถตอบสนองไดท นั ที ทาํ ใหส ะสมมากขน�้ เรอ�่ ยๆ จนกลาย เปน ความเครย� ดเรอ�้ รงั เชน ความเครย� ดจากทที่ าํ งาน ความเครย� ด ทเ่ี กดิ จากความสมั พนั ธร ะหวา งบคุ คล ความเครย� ดทต่ี อ งอดทน กบั สงิ่ ไมพ งึ ประสงค ความเหงา เมอ่ื รา่ งกายมี ความเครยี ดสะสม จะทาํ ใหเ้ กดิ อาการ แบง่ ออกเปน็ ๓ กลมุ่ ดงั นี้ ๑. อาการทางกาย มนึ งง ปวดตามกลา มเนอื้ แนน ทอ ง นอนหลบั ยาก มอื เยน็ ออ นเพลยี ทอ งผกู หายใจไมอ มิ่ ปวดทอ ง ๒. อาการทางจต� ใจ หงดุ หงด� งา ย วต� กกงั วล ซม� เศรา ทอ แท มองโลกในแงร า ย ๓. อาการทางพฤติกรรม กินอาหารมากหร�อนอยกวาปกติ ใชสารเสพติด เชน สุรา บุหร�่ หร�อ สารเสพตดิ อนื่ ๆ สมรรถภาพทางเพศลดลง เปลย่ี นงานบอ ยๆ แยกตวั ไมเ ขา สงั คม ความเครย� ดสง ผลตอ สขุ ภาพไดเ นอื่ งจากทาํ ใหร ะบบฮอรโมนทาํ งานผดิ ปกติ ระดบั ฮอรโมน ไมส มดลุ เมอ่ื เกดิ ความเครย� ด ตอ มหมวกไต จะหลงั่ ฮอรโมนคอรต ซิ อลหรอ� ฮอรโมนความเครย� ด ทาํ ใหเ กดิ อาการทางกาย ทางจต� ใจและทางพฤตกิ รรม เมอื่ ตอ งเผชญ� กบั ความเครย� ดทรี่ นุ แรงอาจสง ผลใหเ สยี ชว� ต� ได เพราะระบบการทาํ งานของ อวยั วะสาํ คญั ลม เหลว เชน ผทู มี่ โี รคเบาหวานเปน โรคประจาํ ตวั หากเกดิ ความเครย� ดอยา งรนุ แรง ฮอรโมนคอรติซอลจะไปกระตุนระดับน้ําตาลในเลือดใหสูงข้�นหร�อลดต่ําลงผิดปกติ หากเกิดข�้น อยา งรนุ แรงอาจทาํ ใหเ กดิ อาการชอ็ กได กรณที ม่ี โี รคประจาํ ตวั อนั เกดิ จากระบบภมู คิ มุ กนั ของรา งกายทาํ งานไดไมเ ตม็ ทหี่ รอ� ทาํ งาน มากกวา ปกติ เชน หอบหดื โรคภมู แิ พต า งๆ โรคผวิ หนงั เมอื่ มคี วามเครย� ดสะสมจะทาํ ใหเ กดิ อาการ ทางกาย ทางจ�ตใจ และทางพฤติกรรม รวมถึงเพ่ิมอัตราเสี่ยงตอการเกิดโรคมะเร็งเม่ือเทียบกับ คนปกติ 17

Healthy Body, Healthy Life. วธิ ปี อ้ งกนั ตวั เองจาก “ไวรสั โควดิ -19” 18

Healthy Body, Healthy Life. หลงั จากพบผูปวยปอดอักเสบจากไวรัสโคว�ด-19 จนถึงปจจ�บันยังพบการระบาดอยาง ตอ เนอื่ งและมีแนวโนมจะรุนแรงเพิ่มมากข้�น องคการอนามัยโลกและกรมควบคุมโรคมีขอแนะนํา เกยี่ วกบั วธ� ป� อ งกนั การแพรร ะบาดของโรคไวรสั โควด� -19 ดงั น้ี ๑. ถา มแี ผนจะเดินทางไปประเทศที่มีการระบาดของโรค ถาไมจําเปนใหเลื่อนการเดินทาง ออกไปกอ น ๒. หลกี เลย่ี งสัมผัสสัตว ตลาดคาสัตว หร�อสินคาจากสัตว เพราะตรวจพบผูติดเช�้อ กลมุ แรกจากสตั วส คู นทตี่ ลาดคา อาหารทะเลและคา สตั วท เ่ี มอื งอฮู น่ั ๓. ไมไ ปอยูในสถานทที่ ม่ี คี นหนาแนน ๔. ไมอ ยใู กลช�ดกับผูที่มีอาการทางเดินหายใจหร�อมีอาการเปนหวัด หายใจหอบเหน่ือย ใหร บ� ไปพบแพทยพ รอ มแจง ประวตั กิ ารเดนิ ทาง ๕. โทรแจง สายดวนกรมควบคุมโรค โทร ๑๔๒๒ เพ่ือใหรถจากสถานพยาบาลมารับทันที ๖. อยหู า งจากคนทีไ่ อหร�อจาม ๑๘๐ เซนติเมตร เพือ่ ใหพ น จากรัศมนี ํา้ ลายและนํ้ามูกทจ่ี ะ กระจายออกมา ๗. ลา งมือดวยน้ําและสบูอยางนอย ๒๐ นาที ใชเจลลางมือหร�อแอลกอฮอล ๘. กนิ รอ น ชอ นกลาง อาหารปรงุ สกุ พกั ผอ นใหเ พยี งพอ ๙. สงิ่ สาํ คญั คอื สวมหนา กากอนามยั ในทชี่ มุ ชนคนหนาแนน ทกุ ครง้ั รวู้ ธิ กี ารปอ้ งกนั ตวั เองจากโรคไวรสั โควดิ -19 แลว้ โอกาสเส่ียงกจ็ ะลดลง 19

Healthy Body, Healthy Life. ไมเกรน ในผสู้ ูงอายุ 20

Healthy Body, Healthy Life. โดยปกตแิ ลว เมอ่ื อายมุ ากขน้� การปวดศรี ษะ ไมเกรนจะลดนอ ยลง เนอ่ื งจากภาวะฮอรโ มน ในรา งกายบางอยา งลดลง แตก ย็ งั พบอาการ ปวดศีรษะไมเกรนไดในผูสูงอายุ ซ�่งการ วน� จิ ฉยั และรกั ษานนั้ คอ นขา งจะมคี วามซบั ซอ น กวา กลมุ คนหนมุ สาว เนอ่ื งจากผสู งู อายมุ กั มโี รคประจาํ ตวั อน่ื ๆ ทต่ี อ งใชย าเปน ประจาํ ดงั นนั้ หากผสู งู อายทุ บ่ี า นเปน ผปู ว ย ไมเกรน อยากใหค อยสงั เกตสญั ญาณเตอื น อาการปวดศีรษะ เพ่ือจะไดรับการรักษา อยา งทนั เวลา – ปวดศีรษะแบบเฉียบพลันแบบท่ี ไมเ คยเปน มากอ น – เรม่� ปวดศีรษะรุนแรงคร้ังแรก เมอ่ื อายเุ กนิ ๕๐ ป – การปวดศีรษะมีความรุนแรง มากขน�้ และระยะเวลาการปวดนานขน�้ – มไี ข เวย� นศรี ษะ อาเจย� น – อาการปวดศรี ษะไมท เุ ลา แมจ ะกนิ ยาแกป วด – รสู กึ ออ นเพลยี แขนขาออ นแรง ปากเบย้ี ว พดู ไมช ดั ตาพรา มวั – อาการปวดศีรษะท่ีเกิดข้�นกับ ผสู ูงอายุที่มีโรคประจําตัว เชน โรคมะเร็ง เบาหวาน อมั พฤกษ ความดนั โลหติ สงู เม่ือพบวามีอาการปวดศีรษะตาม อาการขางตน ควรร�บมาโรงพยาบาลเพ่ือ พบแพทย เนอ่ื งจากอาการปวดศรี ษะเหลา นี้ อาจไมใชการปวดจากไมเกรน อาจมีภาวะ แทรกซอ นอน่ื ๆ เชน โรคตดิ เชอ�้ ในเยอื่ หมุ สมอง หลอดเลอื ดสมองตบี หรอ� แตก เนอ้ื งอกใน สมอง ซง�่ ลว นแตต อ งไดร บั การตรวจวน� จิ ฉยั โดยเรง ดว น 21

Healthy Body, Healthy Life. ความสะอาดของ โตะ๊ ทาํ งาน ปอ้ งกนั โควดิ -19 22

Healthy Body, Healthy Life. ปจ จบ� ันเม่ือโรคโคว�ด-19 กําลังระบาดรุนแรง การทําความสะอาดโตะทํางานสมํ่าเสมอจ�งมีความ สาํ คญั มาก สามารถทาํ ไดด งั นี้ นาํ อุปกรณท้ังหมดออกจากโตะ ปดฝุนและทําความสะอาดโตะดวยผาแหง จากน้ันใชผาชุบ นํ้ายาทําความสะอาดทุกซอกทุกมุมทิ้งไวจนแหงสนิท แลวคอยจัดเก็บอุปกรณตางๆ กลับข้�นโตะ อีกคร้ัง คัดแยกส่ิงของตามหมวดหมู เชน เอกสาร หนังสือ เคร�่องเข�ยน เคร่�องใชไฟฟา แยกขยะ เอกสารเกา เกบ็ และของใชไ มจ าํ เปน เชน ของโชว ตกุ ตา ซง�่ เปน ทสี่ ะสมฝนุ ควรโละทงิ้ ใหห มด ทาํ ความสะอาดคอมพิวเตอรดวยนํ้ายาทําความสะอาดเฉพาะ โดยถอดสายไฟตางๆ และ ปดเคร�่องใหเร�ยบรอย สําหรับการทําความสะอาดคียบอรด ควรควํ่าแปนคียบอรดและ เขยาเบาๆ เพ่ือกําจัดสิ่งสกปรกตามซอก จากน้ันใชสําลีชุบน้ํายาทําความสะอาดเช็ดบร�เวณ แปนตัวอกั ษร ควรมแี กว นา้ํ หรอ� ถว ยกาแฟสว นตวั โดยลา งใหส ะอาดหลงั ใชเ สรจ็ และเกบ็ ควา่ํ ใหแ หง ในบรเ� วณ ทีส่ ะอาด เพราะมากกวา ๙๐ เปอรเซ็นตของแกวนํ้าเปนที่สะสมเช�้อโรค และปนเปอนเช้�อ แบคทีเร�ยซ่�งเปน สาเหตุของโรคทางเดนิ อาหาร ปากกาและดินสอก็ตองทําความสะอาดเชนกัน โดยเช็ดดวยแอลกอฮอลหร�อผาชุบนํ้ายา ทําความสะอาดเนื่องจากตองใชมือท่ีหยิบจับส่ิงตางๆ มาตลอดท้ังวัน จ�งเปนแหลสะสมของ เช้�อแบคทีเร�ยและเชอ�้ โรคตา งๆ มากมาย ควรทําความสะอาดโตะ เกาอี้ และอปุ กรณต า งๆ เปน ประจําสมา่ํ เสมอ นอกจากนกี้ ารมีโตะ ทาํ งานทไ่ี มถ กู สขุ ลกั ษณะ เชน แสงสวา งไมเ พยี งพอ การวาง คอมพวิ เตอรไมถ กู ตาํ แหนง เกา อสี้ งู หรอ� ตาํ่ เกนิ ไป สง ผลตอ สขุ ภาพไดท งั้ สนิ้ 23

Healthy Body, Healthy Life. พืชผกั สมนุ ไพร มสี รรพคณุ ตา้ นโรค 24

Healthy Body, Healthy Life. เภสัชกรหญิง แหงโรคพยาบาลเจาพระยาอภัยภูเบศร จงั หวดั ปราจน� บรุ � กลา ววา ยงั มสี มนุ ไพรทมี่ สี รรพคณุ เพม่ิ ภูมิคมุ กนั อีกมากมายที่หาไดงายในครัวเรอ� น โดยเภสัชกร หญงิ ไดค ดั เลอื กพชื ผกั ผลไมส มนุ ไพร ๖ ชนดิ ทม่ี คี ณุ สมบตั ิ ตา นไวรสั ไดด มี าแนะนาํ กนั ขง� มพี ฤกษเคมหี ลายชนดิ ทมี่ ฤี ทธฆ�์ า เชอ้� ไวรสั ไขห วดั ใหญ จากการทดลองพบวา นา้ํ ขง� มคี วามสามารถทาํ ใหเ มด็ เลอื ดขาว ชนิ ด แ ม ค โ ค ร ฟ า จ จั บ กิ น ไ ว รั ส ไ ข  ห วั ด ใ ห ญ  ไ ด  ดี ข �้ น กะเพรา นยิ มใชแ กห วดั แกไ อ แกท อ งอดื ทอ งเฟอ ปวดทอ ง มฤี ทธเ์� สรม� ภมู คิ มุ กนั ตา นอนมุ ลู อสิ ระ และตา นการอกั เสบ กระเทียม นอกจากจะชวยลดความดันโลหิตสูงแลว ยังสามารถปองกันและลดระยะเวลาการเปนหวัดไดดวย ยง่ิ เปนกระเทียมดองหร�อกระเทียมบมสกัดมีฤทธ์�กระตุน ภมู คิ มุ กนั และมปี ระสทิ ธผ� ลในการปอ งกนั ไขห วดั ไดด ี ตะไคร มีสรรพคุณในการรักษาโรคหวัด ไขหวัดใหญ แกไข ปวดศีรษะ ปวดทอง มีฤทธ์�เพิ่มภูมิคุมกันไดดี ตา นอนมุ ลู อสิ ระ และตา นอกั เสบ หอม มสี ารเควอรซ ท� นิ มฤี ทธต�์ า นไวรสั ไขห วดั ใหญ และ ยังมีฤทธ�์เพิ่มภูมิคุมกัน ตานอีสตามีน และชวยขยาย หลอดลม หอมสดจะมีนํ้ามันหอมระเหยมากกวาหอม ทผี่ า นความรอ น จง� แกอ าการหวดั ไดด ี พร�ก สารแคปไซซ�นท่ีอยูในพร�กมีคุณสมบัติชวยลด นา้ํ มูก หร�อสารคัดหล่ังท่ีขัดขวางระบบทางเดินหายใจ บรรเทาอาการไอในผูปวยท่ีเปนหวัด ไซนัส หร�อภูมิแพ และสารเบตาแคโรทีนในพร�กยังชวยปองกันการติดเช�้อ ตา งๆ ในบรเ� วณเนอ้ื เยอ่ื บผุ นงั ชอ งปาก จมกู ลาํ คอ และปอด อธ�บดีกรมการแพทยแผนไทยและกรมแพทยทางเลือก ระบวุ า จากการระบาดใหญข องเชอ�้ ไวรสั โควด� -19 หากเรา เตร�ยมความพรอมในการสรางสุขภาพตนเองใหแข็งแรง ดว ยการกินอาหารท่ีมีสารกระตุนภูมิคุมกันและปองกัน การติดเช้�อไวรัส ก็จะเปนเกราะปองกันตัวเอง ลดโอกาส ตดิ เช�้อไวรัสได โดยผักผลไมท่ีชวยกระตุนภูมิคุมกันของ รา งกาย ไดแก ผักผลไมที่มีว�ตามินซ�สูง เชน ดอกข้�เหล็ก มะระขน้� ก ฟก ขา ว มะขามปอ ม เปน ตน 25

Healthy Body Healthy Life.