ข้าวไทยม.4

1 ผงั การเรียนรู้ข รายวิชา ขา้ วไทย รหสั วชิ า ง 312……. ตามร ทักษะปฏิบตั ิการทานาข้าว ข้า การทานาข

ขา้ วไทย ชนั้ มัธยมศึกษาปีที่ 4 ภาคเรียนท่ี 1 รอยขา้ วไทย าวไทย ปัจจยั ท่มี ีอทิ ธพิ ลต่อการ เจรญิ เติบโตของข้าว ขา้ วในประเทศไทย

2 คาอธบิ ายรายวิชา รหัสวิชา ง 312….. ขา้ วไทย ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 4 ภาคเรยี นที่ 1 40 ช่ัวโมง / ภาคเรียน / 1 หนว่ ยกติ ศึกษาประวัติความเปน็ มา ประโยชน์ ความสาคญั ประเพณีวัฒนธรรมทเ่ี ก่ยี วข้อง ปัจจัยและ สิ่งแวดล้อมทมี่ ีอทิ ธิพลตอ่ การเจริญเติบโตของข้าว ลักษณะทางพฤกษศาสตร์พันธุ์และการคัดเลือกพันธ์ุ การเลือกพื้นที่ การเตรียมดิน เครื่องมือวัสดุอุปกรณ์ วิธีการปลูก การดูแลรักษา การให้น้า การใส่ปุ๋ย และการปอู งกนั กาจัดศัตรขู า้ วโดยนอ้ มนาหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งมาใชใ้ นการทานาขา้ ว ปฏิบตั ิการเตรยี มดนิ คดั เลอื กพันธุข์ ้าว การปลูกและปฏิบตั ิดูแลรกั ษา การให้น้าใส่ปุ๋ย การ ปูองกันกาจัดวัชพืชในนาข้าวได้อย่างถูกวิธีมีทักษะในการทางาน มีความซื่อสัตย์สุจริต รักชาติศาสนา และพระมหากษตั รยิ ์ มีวนิ ัยใฝเุ รียนรู้ ใฝุเรยี นรู้ มงุ่ ม่นั ในการทางาน รกั ความเปน็ ไทยและมจี ติ สาธารณะ ผลการเรียนรู้ 1. ตระหนักและมจี ิตสานึกทีด่ ีต่อการน้อมนาพระราชดารัสของพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว ทที่ รงเห็นความสาคัญของข้าวไทย 2. อธิบายและสรุปภูมิปัญญาและประเพณีไทยวฒั นธรรมไทยทเ่ี กีย่ วข้องกบั ขา้ ว 3. เขยี นประวัติความเปน็ มาแหล่งกาเนดิ ข้าวไทยได้ 4. บอกประโยชน์และความสาคัญของขา้ วไทย 5. สรุปลกั ษณะทางพฤกษศาสตร์ของข้าว 6. อธิบายปัจจยั และส่ิงแวดล้อมทเี่ หมาะสมต่อการเจรญิ เตบิ โตของขา้ ว 7. จาแนกพนั ธุแ์ ละการคดั เลอื กพันธ์ุข้าวที่เหมาะสม 8. เขยี นวิวฒั นาการการทานาและวธิ ีการทานาในประเทศไทย 9. อธิบายการเลือกพนื้ ที่และการเตรยี มดิน เครอื่ งมือ อุปกรณ์ในการเตรยี มดิน 10. อธิบายวิธีการปลกู การปฏิบัติดแู ลรกั ษา การใหน้ ้า ใสป่ ยุ๋ ปูองกนั และกาจัดศตั รูข้าว 11. อธบิ ายสรปุ ในการใชเ้ ทคโนโลยีการเพิ่มผลผลติ ขา้ วได้ 12. ปฏิบัตกิ ารเตรียมดนิ ได้ 13. ปฏบิ ตั กิ ารเตรียมพนั ธ์ุ ตน้ กลา้ 14. ปฏิบตั ิการปลูก ปฏิบตั กิ ารดูแลรักษาขา้ ว

3 หน่วยการเรียนรรู้ ายวชิ า ขา้ วไทย ระดับชัน้ มัธยมศึกษาปที ี่ 4 ภาคเรียนที่ 1 หน่วยการเรยี นรู้ สาระการเรยี นรู้ จานวนช่วั โมง หน่วยที่ 1 ตามรอยข้าวไทย 8 1.1 ข้าวกบั พระมหากษัตริย์ไทย หน่วยที่ 2 1.2 ข้าวกบั ประเพณวี ัฒนธรรมไทย 8 1.3 ประวัตคิ วามเปน็ มาแหล่งกาเนิดข้าวไทย 1.4 ประโยชนแ์ ละความสาคัญของข้าวไทย ปัจจัยท่ีมีอิทธพิ ลต่อการเจรญิ เติบโตของข้าว 2.1 ลกั ษณะทางพฤกษศาสตรข์ องขา้ ว 2.2 ปจั จยั และสง่ิ แวดล้อมที่เหมาะสมต่อการ เจริญเตบิ โตของขา้ ว 2.3 พันธแ์ุ ละการคดั เลอื กพันธ์ขุ า้ วท่เี หมาะสม หนว่ ยที่ 3 การทานาข้าวในประเทศไทย 8 หนว่ ยท่ี 4 3.1 วิวฒั นาการการทานาและวิธกี ารทานาใน ประเทศไทย 16 3.2 การเลอื กพืน้ ท่ีและการเตรยี มดิน เครอ่ื งมอื 40 อุปกรณ์ในการเตรยี มดิน 3.3 วิธกี ารปลกู การปฏิบัตดิ แู ลรักษา การใหน้ ้า ใส่ ปยุ๋ ปอู งกนั และกาจดั ศตั รูข้าว ทกั ษะปฏิบตั กิ ารทานาข้าว 4.1 ปฏิบัตกิ ารเตรียมดิน 4.2 ปฏิบัติการเตรียมพันธ์ุ ต้นกล้า 4.3 ปฏิบัตกิ ารปลูก ปฏบิ ัติการดูแลรักษาข้าว รวมเวลา

4 วเิ คราะหค์ าอธิบายรายวิชา ข้าวไทย กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ การงานอาชพี และเทคโนโลยี ระดบั ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีท่ี 4 ภาคเรียนที่ 1 หน่วยการเรยี นร้/ู สาระการเรียนรูท้ อ้ งถิน่ ผลการเรียนรู้ หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 1 ความรู้ ทกั ษะ/กระบวนการ คุณลกั ษณะฯ ตามรอยขา้ วไทย 1.รกั ชาติ ศาสน์ กษตั รยิ ์ 1.ตระหนักและมีจิตสานกึ ที่ดีต่อ 1.ขา้ วกบั พระมหากษตั ริย์ - ทกั ษะการสอ่ื สาร 2.รักความเป็นไทย การนอ้ มนาพระราชดารสั ของ ไทย - ความสามารถในการคิด 1.ใฝุเรยี นรู้ 2.รักความเป็นไทย พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ ัว -มีความสามารถในการใช้ 1.ใฝุเรียนรู้ ทที่ รงเหน็ ความสาคัญของขา้ ว เทคโนโลยี 1.ใฝเุ รียนรู้ 2.รักความเป็นไทย ไทย 2.อธบิ ายและสรุปภูมิปญั ญา 1.มคี วามรู้เร่ืองประเพณี - ทักษะการส่ือสาร และประเพณีไทยวัฒนธรรมไทย วัฒนธรรมเกีย่ วกับข้าวไทย - ความสามารถในการคิด ทเ่ี ก่ียวข้องกับข้าว ในทอ้ งถิ่น - การใชท้ ักษะชวี ิต 3.เขียนประวัติความเป็นมา 1.ความเปน็ มาของข้าวไทย - ทักษะการสื่อสาร แหลง่ กาเนิดข้าวไทยได้ 2. แหลง่ กาเนิดขา้ วไทย - ความสามารถในการคดิ -มคี วามสามารถในการใช้ เทคโนโลยี 4.บอกประโยชน์และ 1.ความสาคญั ของขา้ วไทยที่ - ทกั ษะการสอื่ สาร ความสาคัญของขา้ วไทย มีตอ่ คนไทย - ความสามารถในการคดิ 2.ประโยชนข์ องข้าวไทย -มีความสามารถในการใช้ เทคโนโลยี

5 วเิ คราะห์คาอธิบายรายวิชา ข้าวไทย กล่มุ สาระการเรียนรู้ การงานอาชพี และเทคโนโลยี ระดบั ชนั้ มธั ยมศึกษาปีที่ 4 ภาคเรียนท่ี 1 หน่วยการเรียนร/ู้ สาระการเรียนรทู้ อ้ งถน่ิ ผลการเรยี นรู้ หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 ความรู้ ทักษะ/กระบวนการ คุณลกั ษณะฯ ปจั จัยท่ีมีอิทธพิ ลต่อการ 1.ใฝรุ ใู้ ฝเุ รยี น 2.รักความเป็นไทย เจรญิ เติบโตของขา้ ว 3 อยู่อยา่ งพอเพยี ง 1.สรุปลักษณะทางพฤกษศาสตร์ -การเจริญเติบโตของต้นข้าว - ทักษะการสือ่ สาร 1.รักความเปน็ ไทย 2.มุ่งมั่นในการ ของขา้ ว -ระบบนิเวศนใ์ นนาข้าว - ความสามารถในการคิด ทางาน 3.มจี ติ สาธารณะ -มีความสามารถในการใช้ 4.อยู่อยา่ งพอเพียง 5.ใฝรุ ู้ใฝุเรียน เทคโนโลยี 2.อธบิ ายปัจจยั และสิ่งแวดลอ้ ม -สภาพแวดล้อมของแต่ - ทักษะการทางาน ทเ่ี หมาะสมต่อการเจรญิ เตบิ โต ภมู ภิ าคในแตล่ ะประเทศ - ความสามารถในการคิด ของขา้ ว ไทย - มีทักษะการแก้ปญั หา - การใชท้ ักษะชวี ิต -มีความสามารถในการใช้ เทคโนโลยี 3.จาแนกพนั ธ์ุและการคัดเลือก -สายพันธุ์ข้าวไทยที่ - ทักษะการทางาน 1.ใฝุร้ใู ฝุเรยี น -มคี วามสามารถในการใช้ 2.มุ่งม่ันในการ พนั ธ์ขุ า้ วทเี่ หมาะสม หลากหลาย เทคโนโลยี ทางาน 3.รกั ความเป็นไทย -ชนิดของขา้ ว

6 วิเคราะหค์ าอธบิ ายรายวิชา ขา้ วไทย กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ การงานอาชพี และเทคโนโลยี ระดับช้ันมัธยมศกึ ษาปีที่ 4 ภาคเรยี นที่ 1 หน่วยการเรียนร/ู้ สาระการเรยี นร้ทู อ้ งถน่ิ ผลการเรียนรู้ หนว่ ยการเรยี นรูท้ ี่ 3 ความรู้ ทกั ษะ/กระบวนการ คุณลักษณะฯ การทานาข้าวในประเทศไทย 1.ใฝรุ ใู้ ฝเุ รยี น 2.รักความเปน็ ไทย 1.เขียนวิวฒั นาการการทานา -การทานาในอดีตและ - ทกั ษะการส่ือสาร 3 อยูอ่ ย่างพอเพียง และวิธกี ารทานาในประเทศไทย ปัจจบุ นั - ความสามารถในการคดิ 1.รกั ความเป็นไทย 2.มุ่งมนั่ ในการ -การทานาตามภูมปิ ัญญา -มีความสามารถในการใช้ ทางาน 3.มีจติ สาธารณะ ไทย เทคโนโลยี 4.อย่อู ย่างพอเพียง 5.ใฝรุ ใู้ ฝุเรยี น -การทานาโดยใช้เทคโนโลยี 2.อธบิ ายการเลอื กพน้ื ท่ีและการ -วธิ ีการเตรียมดนิ ปลูกข้าว - ทกั ษะการทางาน เตรยี มดิน เครือ่ งมือ อุปกรณใ์ น -วัสดอุ ุปกรณ์ในการทานา - ความสามารถในการคิด การเตรียมดนิ ขา้ ว - มที กั ษะการแก้ปัญหา - การใชท้ ักษะชีวิต -มคี วามสามารถในการใช้ เทคโนโลยี 3.อธิบายวิธีการปลูก การปฏิบตั ิ -การปลกู ขา้ วโดยใช้ภมู ิ - ทักษะการทางาน 1.ใฝรุ ูใ้ ฝุเรียน 2.มุง่ ม่ันในการ ดูแลรกั ษา การใหน้ ้า ใส่ปุย๋ ปัญญาท้องถน่ิ -มีความสามารถในการใช้ ทางาน 3.รักความเปน็ ไทย ปูองกันและกาจัดศัตรูขา้ ว -การปลกู การดูแลรักษาขา้ ว เทคโนโลยี และการทานาปลกู ขา้ ว

7 วิเคราะห์คาอธบิ ายรายวิชา ขา้ วไทย กลุ่มสาระการเรยี นรู้ การงานอาชพี และเทคโนโลยี ระดบั ชนั้ มัธยมศึกษาปที ่ี 4 ภาคเรยี นท่ี 1 หน่วยการเรยี นรู้/ ความรู้ สาระการเรยี นรทู้ อ้ งถนิ่ คณุ ลกั ษณะฯ ผลการเรยี นรู้ -เตรยี มดนิ ปลูกข้าว ทกั ษะ/กระบวนการ 1.มงุ่ มัน่ ในการ หนว่ ยการเรียนรูท้ ่ี 4 ทางาน ทักษะปฏิบัติการทานาขา้ ว - ทกั ษะการทางาน 2.อยอู่ ยา่ งพอเพยี ง 1.ปฏิบตั กิ ารเตรียมดินได้ - การใช้ทักษะชีวิต 1.มุ่งมัน่ ในการ ทางาน 2.ปฏบิ ัติการเตรยี มพนั ธุ์ ต้นกลา้ -เตรยี มเมลด็ พันธ์ ต้นกล้า - ทักษะการทางาน 2.อยู่อย่างพอเพียง - ความสามารถในการคิด - มีทักษะการแก้ปญั หา - การใชท้ ักษะชวี ติ 3.ปฏบิ ตั ิการปลูก ปฏบิ ัติการ -ปลกู ข้าวและการบารุง - ทกั ษะการทางาน 1.ม่งุ มั่นในการ - ความสามารถในการคดิ ทางาน ดูแลรักษาขา้ ว ดแู ลรกั ษาหลังการปลูก - มีทักษะการแก้ปญั หา 2.อยอู่ ยา่ งพอเพียง - การใช้ทักษะชีวิต

8 ตารางวเิ คราะห์รายวิชาข้าวไทย กลุ่มสาระการเรียนรู้ การงานอาชีพและเทคโนโลยี ระดับช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ 4 มาตรฐาน / ตวั ชี้วัด ผลการเรียนรู้ สาระการเรยี นรูท้ ้องถิ่น ง 1.1 ม. 4-6 / 1,5,6,7 1. ตระหนักและมจี ติ สานกึ ที่ดีต่อการ - ประโยชน์และความสาคัญของ ง 1.1 ม. 4-6/ 1,5,6 ง 1.1 ม. 4-6/ 2,3,5,7 น้อมนาพระราชดารัสของ ขา้ วไทย พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยู่หวั ที่ทรงเหน็ - ข้าวกบั พระมหากษตั ริย์ไทย ความสาคญั ของขา้ วไทย - ข้าวกบั ประเพณีไทย 2. อธิบายและสรุปภูมปิ ัญญาและ ประเพณีไทยวฒั นธรรมไทยท่ีเกีย่ วขอ้ ง กบั ข้าว 3. เขียนประวัตคิ วามเปน็ มาแหล่งกาเนดิ ขา้ วไทยได้ 4. บอกประโยชน์และความสาคัญของ ข้าวไทย 5. สรปุ ลกั ษณะทางพฤกษศาสตร์ของ - ลกั ษณะทางพฤกษาศาสตร์ ขา้ ว ของขา้ วไทย 6. อธิบายปัจจัยและส่งิ แวดล้อมท่ี - ชนิดพันธข์ า้ วและวธิ ีการปลูก เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของขา้ ว ขา้ ว 7. จาแนกพนั ธแุ์ ละการคัดเลือกพันธุข์ ้าว - ปจั จยั และอทิ ธพิ ลต่อการ ทีเ่ หมาะสม เจรญิ เติบโตของข้าว 8. เขยี นววิ ัฒนาการการทานาและวธิ ีการ - ลกั ษณะทางพฤกษาศาสตร์ ทานาในประเทศไทย ของข้าวไทย 9. อธิบายการเลือกพน้ื ทแ่ี ละการเตรียม การเตรยี มดนิ ปลูกขา้ ว ดิน เครอ่ื งมือ อุปกรณ์ในการเตรยี มดิน - วสั ดอุ ปุ กรณก์ ารทานาขา้ ว 10. อธบิ ายวธิ กี ารปลกู การปฏิบัติดแู ล รกั ษา การให้น้า ใสป่ ุ๋ย ปูองกันและกาจดั ศัตรูขา้ ว 11. อธิบายสรปุ ในการใชเ้ ทคโนโลยี การเพ่ิมผลผลติ ขา้ วได้ 12. อธบิ ายสรปุ วิธกี ารการบารุงรักษา ข้าวได้อย่างถูกวธิ ี

9 แบบบันทึกหน่วยการเรยี นรู้ท่ี 1 เรื่อง ตามรอยข้าวไทย…………………………………………………….……………………… รหัส-ช่อื รายวชิ า ง312….. ขา้ วไทย กลุ่มสาระการเรยี นรกู้ ารงานอาชพี และเทคโนโลยี ช้ัน.มัธยมศึกษาปีท่ี4 ภาคเรยี นท.่ี ...........................เวลา……8……….ชัว่ โมง โรงเรียน…………………………………..………........................................................................... ผลการเรียนรู้ 1..ตระหนักและมจี ิตสานกึ ท่ีดีต่อการน้อมนาพระราชดารสั ของพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว ท่ี ทรงเห็นความสาคญั ของข้าวไทย 2.บอกประวตั แิ ละแหลง่ กาเนิดข้าวไทยในแตล่ ะท้องถ่ิน 3.อธิบายประโยชนแ์ ละความสาคัญของข้าวไทย 4.วเิ คราะห์ชนดิ ของข้าว 5.ข้าวกับประเพณีไทย สาระสาคญั 1. ข้าวกบั พระมหากษตั รยิ ไ์ ทย 2. ประวตั ิและแหล่งกาเนดิ ข้าวไทย 3. ประโยชนแ์ ละความสาคญั ของข้าวไทย 4. ชนิดของขา้ วไทยและวิธกี ารปลกู ขา้ ว 5. ข้าวกับประเพณีไทย สาระการเรียนรู้ ความรู้ 1.ขา้ วกับพระมหากษตั รยิ ์ 2.ข้าวไทยในพระบรมราชปู ถัมภ์ - ความเป็นมาของข้าวไทย - แหล่งกาเนดิ ของข้าวไทย 3.ความสาคัญของข้าวไทยทมี่ ีตอ่ คนไทย 4.ประโยชนข์ องข้าวไทย 5.ชนดิ ของขา้ ว 6.มคี วามรู้เรื่องประเพณีวัฒนธรรมเก่ียวกบั ข้าวไทยในท้องถน่ิ ทกั ษะ / กระบวนการ - ทักษะการสอ่ื สาร - ความสามารถในการคิด -มคี วามสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี - การใช้ทักษะชีวิต

10 คณุ ลักษณะ 1.รกั ชาติ ศาสน์ กษตั รยิ ์ 2.รักความเปน็ ไทย 3.ใฝเุ รียนรู้ 4.อย่อู ยา่ งพอเพยี ง กิจกรรมการเรยี นรู้ ขั้นท่ี 1 ขั้นนาเขา้ สูบ่ ทเรียน สอื่ /แหลง่ การเรยี นรู้ : วิดโี อ/รปู ภาพ 1. ครูทักทายนักเรียน พูดถึงวิถีชีวิตด้ังเดิมของคนไทยในสมัยก่อนหรือชนบทในปัจจุบัน ว่ามี ความผูกพนั กับธรรมชาตติ ้งั แต่เกิดจนถงึ เสียชีวติ ไป อยา่ งเช่น การทาการเกษตร การทาการประมง เป็น ต้น และคุณครูพูดเช่ือมโยงถึงเรื่องข้าว ว่าข้าวเป็นปัจจัยส่วนหน่ึงของชีวิตที่มีความสาคัญต่อการ ดารงชวี ิตของคนไทย 2.นักเรียนดูรูปภาพหรือวิดีโอ เกี่ยวกับ ข้าวไทย เพื่อเป็นการกระตุ้น ฉุดความคิดเพ่ือให้ นักเรยี นยอ้ นนกึ ถึงข้าวท่ตี ัวเองไดร้ ับประทานทุกวนั (สือ่ ขึ้นอยูก่ บั ดลุ พนิ จิ ของครูผ้สู อน) 3. ครูสุ่มนักเรียนประมาณ 2-3 คน พูดความประทับใจเก่ียวกับข้าวไทย ที่นักเรียนเคยสัมผัส ผ่านมาในชวี ติ ข้นั ท่ี 2 ขัน้ สอน ส่ือ/แหลง่ การเรียนรู้ : อินเตอรเ์ นต็ /หอ้ งสมุด 1. ครูแบ่งกลุ่มนักเรียน กลุ่มละ 4-5 คน โดยในกลมุ่ ตอ้ งมีท้ังผูห้ ญงิ และผชู้ ายคละกนั 2. นกั เรียนแต่ละกล่มุ คน้ หาขอ้ มูลผ่านสอ่ื อนิ เตอร์เน็ต ทาการรวบรวมขอ้ มูลสรุปทาเป็นรูปเล่ม รางงาน และทาสอื่ นาเสนอเพื่อให้เพ่ือนในหอ้ งได้รบั ฟัง ตามหวั ขอ้ ของแต่ละกลุ่มดงั นี้ (จบั สลาก) 2.1 ขา้ วกับพระมหากษตั ริย์ไทย 2.2 ประวัติและแหลง่ กาเนดิ ข้าวไทย 2.3 ประโยชนแ์ ละความสาคัญของขา้ วไทย 2.4 ชนดิ ของขา้ วไทยและวธิ ีการปลกู ข้าว 2.5 ขา้ วกบั ประเพณีไทย 3. ครูกาหนดระยะเวลาทารูปเล่มรายงาน ทาส่ือนาเสนอและกาหนดวันในการส่งรายงานและ การนาเสนองาน 4. ช่วงระยะเวลาที่นักเรียนทารายงานและสื่อนาเสนอ ครูคอยเป็นผู้ชี้แนะและเป็นท่ีปรึกษา ให้กับนกั เรียน ขัน้ ที่ 3 ขั้นสรปุ สอ่ื /แหลง่ การเรียนรู้ : วดิ โี อ/รปู ภาพ 1. ครแู ละนักเรียนร่วมกนั สรุป เร่ือง “ย้อนรอยข้าวไทย” หรอื ครเู ป็นผู้สรปุ ดังน้ี

11 “ข้าว” คือต้นธารแห่งอารยะธรรมของผู้คนในแถบอุษาคเนย์ คือรากเหง้าของขนบธรรมเนียม ประเพณที ี่ยึดโยงเราไว้กับชุมชนและความเป็นชาตริ วมทัง้ ยงั เปน็ วัฒนธรรมร่วมทีห่ ลอมรวมประชาคมใน ภูมิภาค ในประเทศไทยก็เช่นเดียวกันที่วิถีของข้าวเป็นตัวกาหนดวิถีของสังคม โดยวัฏจักรของข้าวจะ สอดคลอ้ งกลมกลืนเปน็ อันหน่ึงอันเดียวกบั วิถชี ีวติ การประเมินผลรวบยอด ชิน้ งานหรือภาระงาน 1. รูปเล่มรายงาน 2. ส่อื นาเสนอ / การนาเสนองาน การประเมินผล เรอื่ งข้าวไทย ประเดน็ ระดบั คุณภาพ การประเมนิ 4 32 1 - เนอ้ื หาไม่ - เน้ือหาครบถ้วน - เนือ้ หาครบถ้วน - เนื้อหาครบถว้ น ครอบคลุม 1. เนื้อหา ครอบคลุมดีมาก ครอบคลุมดี ครอบคลุมพอใช้ - การนาเสนอ ไม่เปน็ ลาดับ - การนาเสนอ - การนาเสนอ - การนาเสนอ ข้ันตอน 2. การนาเสนอ ข้อมลู เปน็ ลาดบั ข้อมูลเป็นลาดับ ข้อมลู เปน็ ลาดบั - ข้อมลู ไม่ 3. การสืบคน้ หลากหลายไม่ 4. ผลงาน ขน้ั ตอนน่าสนใจดี ขนั้ ตอนน่าสนใจดี ข้ันตอนน่าสนใจดี มีการอ้างอิง ทีม่ า มาก พอใช้ รปู เล่มไม่ เรียบรอ้ ย - มกี ารสืบคน้ - มกี ารสบื คน้ - มกี ารสบื ค้นไม่มี ขอ้ มลู อยา่ ง ข้อมูล มีการ การอ้างองิ ทม่ี า หลากหลายมกี าร อา้ งองิ ท่ีมา อ้างอิงที่มา - ทารูปเลม่ ได้ ทารูปเลม่ ได้ ทารปู เลม่ ได้ สวยงามเรยี บร้อยดี สวยงามเรียบร้อยดี เรยี บรอ้ ยพอใช้ มาก

12 แบบบนั ทึกหน่วยการเรยี นรู้ที่ 2 เรื่อง ปจั จยั ทมี่ ีอิทธพิ ลต่อการเจริญเติบโตของขา้ ว…………………………………………………….…………………… รหัส-ชือ่ รายวิชา ง312….. ข้าวไทย กล่มุ สาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ชั้น.มัธยมศกึ ษาปที ี่4 ภาคเรียนท.่ี ...........................เวลา……8……….ช่วั โมง โรงเรยี น…………………………………..………........................................................................... ผลการเรยี นรู้ 1.ตระหนักและมจี ติ สานกึ ทดี่ ีตอ่ การน้อมนาพระราชดารัสของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยู่หัว ท่ี ทรงเห็นความสาคญั ของขา้ วไทย 2.บอกประวัตแิ ละแหล่งกาเนิดข้าวไทยในแตล่ ะทอ้ งถนิ่ 3.อธิบายลกั ษณะทางพฤกษศาสตรข์ องข้าวไทย 4.อธบิ ายประโยชนแ์ ละความสาคัญของขา้ วไทย 5.วเิ คราะห์ชนิดของขา้ ว 6.ข้าวกบั ประเพณีไทย สาระสาคญั 1. ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของข้าว 2. ปจั จัยและส่งิ แวดลอ้ มที่เหมาะสมต่อการเจริญเตบิ โตของข้าว 3. พันธ์แุ ละการคัดเลอื กพันธุ์ข้าวทเี่ หมาะสม สาระการเรียนรู้ ความรู้ 1.การเจรญิ เติบโตของต้นข้าว 2.ระบบนเิ วศน์ในนาขา้ ว 3.สภาพแวดลอ้ มของแตภ่ ูมภิ าคในแต่ละประเทศไทย 4.สายพันธ์ุขา้ วไทยทห่ี ลากหลาย 5.ชนดิ ของขา้ ว ทักษะ / กระบวนการ - ทกั ษะการสือ่ สาร - ความสามารถในการคิด -มีความสามารถในการใช้เทคโนโลยี - การใช้ทักษะชวี ติ คณุ ลักษณะ 1.รกั ชาติ ศาสน์ กษัตรยิ ์ 2.รกั ความเปน็ ไทย 3.ใฝุเรียนรู้ 4.อยอู่ ย่างพอเพียง

13 กิจกรรมการเรยี นรู้ ขั้นท่ี 1 ข้ันนาเขา้ สบู่ ทเรียน สอื่ /แหลง่ การเรยี นรู้ : วดิ ีโอ/รปู ภาพ 1. ครูทักทายนักเรียน พูดถึงต้นข้าวว่า สภาพภูมิประเทศท่ีแตกต่างและความหลากหลายทาง ชีวภาพ ส่ิงเหล่านี้จะเป็นตัวกาหนดความหลายหลายของสายพันธ์ุของส่ิงมีชีวิตต่าง ๆ เช่น ความ หลากหลายของเช่อื สายมนุษย์ ความหลายหลายของสายพันธ์สุ นุ ขั รวมถึงสายพนั ธข์ุ องขา้ ว ด้วยเช่นกัน 2. นักเรียนบอกชนิดของข้าวท่ีตัวเองรู้จักมาคนละ 1 ชนิด และครูสุ่มสอบถามนักเรียน ประมาณ 2-3 คน ข้ันท่ี 3 ข้นั สอน สอื่ /แหลง่ การเรยี นรู้ : อนิ เตอรเ์ น็ต/หอ้ งสมุด 1. ครูพานักเรียนออกนอกสถานท่ีเพ่ือสารวจดูต้นข้าวจริง บริเวณทุ่งนาในโรงเรียนหรือทุ่งนา ใกลก้ ับโรงเรียน 2. นักเรียนสเกตรปู ภาพต้นข้าว ใหเ้ หน็ องคป์ ระกอบตา่ ง ๆ อย่างชดั เจน แล้วใหน้ ักเรียนบอกว่า สว่ นไหนเป็นอะไร เชน่ ราก ลาต้น ใบ ข้อ ปล้อง เป็นตน้ พร้อมให้นกั เรยี นสารวจพ้ืนท่ีบรเิ วณที่ปลูกข้าว ว่า สภาพแวดล้อมเป็นอย่างไร อะไรส่งผลให้ต้นข้าวเจริญเติบโตบ้าง ให้เขียนสรุปลงหลังกระดาษท่ี นักเรยี นสเกตรปู 3. กลบั มาทห่ี ้องเรียน ครอู ธิบายเพิ่มเตมิ ให้ความรกู้ บั นักเรียน ตามหัวข้อดังน้ี 3.1 ลกั ษณะทางพฤกษศาสตร์และการเจริญเติบโตของตน้ ขา้ ว 3.2 ระบบนเิ วศนใ์ นนาขา้ ว 3.3 สภาพแวดลอ้ มของแตภ่ ูมิภาคในแต่ละประเทศไทย 3.4 สายพนั ธข์ุ า้ วไทยที่หลากหลาย 3.5 ชนิดของข้าว ระหว่างอธิบาย ครูถามนักเรียนว่าต้นข้าวที่นักเรียนสเกตรูปมานั้น พอจะรู้บ้างไหมว่า เป็นสายพนั ธุอ์ ะไร และต้นข้าวต้องการสภาพแวดล้อมแบบไหน จากน้ันครูสุ่มถามนักเรียนหรือ ขอตวั แทนนักเรียนเพอ่ื ตอบคาถาม 4. ช่วงระยะเวลาท่ีนักเรียนทารายงานและส่ือนาเสนอ ครูคอยเป็นผู้ช้ีแนะและเป็นท่ีปรึกษา ใหก้ บั นกั เรียน ขน้ั ท่ี 3 ข้ันสรุป สื่อ/แหลง่ การเรยี นรู้ : วดิ ีโอ/รปู ภาพ 1. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุป เรื่อง “ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเจริญเติบโตของข้าว” หรือครู เปน็ ผสู้ รุป ดงั นี้ ผนื แผ่นดินทอ่ี ดุ มสมบูรณ์ สภาพภมู ิประเทศทแ่ี ตกตา่ งและความหลากหลายทางชีวภาพ คือจุดเร่ิมต้นของวิวัฒนาการอันก่อให้เกิดพันธ์ุข้าวพื้นเมืองนับพันนับหมื่นสายพันธ์ุหลากสีสัน หลาก รสชาติ หลากคุณค่าที่เปรียบได้กับของขวัญจากผืนแผ่นดิน พร้อมส่งต่อสืบสานและคัดสรร ด้วยภูมิ ปญั ญา...จากรุ่นสรู่ ่นุ

14 การประเมนิ ผลรวบยอด ชิน้ งานหรือภาระงาน 1. สเกตรูปภาพ การประเมนิ ผล เรอื่ งข้าวไทย ประเด็น ระดบั คุณภาพ การประเมิน 4 32 1 - เนอ้ื หาครบถว้ น - เน้ือหาครบถว้ น - เนื้อหาครบถว้ น - เนอื้ หาไม่ ครอบคลุม 1. การอธบิ ายสรปุ ครอบคลุมดมี าก ครอบคลุมดี ครอบคลุมพอใช้ - การวาดรปู บอก - การวาดรูปบอก - การวาดรปู บอก - การวาดรูป 2. การวาดรปู บอก สดั ส่วน ชัดเจน ดู สดั สว่ น ชดั เจน ดู สัดส่วน ได้บางส่วน บอกสดั ส่วนไม่ สัดส่วน ออก มคี รบทุกส่วน ออก ชัดเจน 3. ผลงาน - ทาได้สวยงาม ทาได้สวยงาม ทาไดเ้ รยี บร้อย ทาไม่เรยี บร้อย เรยี บรอ้ ยดมี าก เรยี บร้อยดี พอใช้

15 แบบบันทึกหน่วยการเรียนรู้ที่ 3 เรื่อง ปจั จัยที่มีอทิ ธพิ ลต่อการเจรญิ เตบิ โตของข้าว…………………………………………………….…………………… รหสั -ช่อื รายวชิ า ง 312….. ขา้ วไทย กลมุ่ สาระการเรยี นรูก้ ารงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้นั .มธั ยมศกึ ษาปที ่ี4 ภาคเรยี นท.ี่ ...........................เวลา……8……….ช่ัวโมง โรงเรยี น…………………………………..………........................................................................... ผลการเรียนรู้ 1.ตระหนักและมีจิตสานึกทด่ี ีต่อการน้อมนาพระราชดารัสของพระบาทสมเด็จ พระเจา้ อยู่หัว ที่ ทรงเหน็ ความสาคญั ของขา้ วไทย 2.บอกประวัติและแหลง่ กาเนิดขา้ วไทยในแต่ละทอ้ งถิ่น 3.อธิบายลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของข้าวไทย 4.อธบิ ายประโยชน์และความสาคญั ของขา้ วไทย 5.วิเคราะหช์ นิดของขา้ ว 6.ขา้ วกบั ประเพณีไทย สาระสาคญั 1. ววิ ัฒนาการการทานาและวิธกี ารทานาในประเทศไทย 2. การเลอื กพ้ืนทแ่ี ละการเตรียมดิน เครอื่ งมือ อุปกรณใ์ นการเตรยี มดิน 3. วธิ ีการปลกู การปฏบิ ัตดิ แู ลรักษา การใหน้ ้า ใส่ปยุ๋ ปูองกันและกาจัดศัตรูขา้ ว สาระการเรยี นรู้ ความรู้ 1.การทานาในอดีตและปัจจุบัน 2.การทานาตามภมู ปิ ัญญาไทย 3.การทานาโดยใช้เทคโนโลยี 4.วธิ กี ารเตรียมดินปลูกขา้ ว 5.วสั ดุอุปกรณ์ในการทานาขา้ ว 6. การปลูกขา้ วโดยใช้ภมู ิปัญญาท้องถิน่ 7. การปลูกการดูแลรักษาข้าวและการทานาปลกู ข้าว ทักษะ / กระบวนการ - ทกั ษะการส่ือสาร - ความสามารถในการคดิ -มีความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี - การใชท้ ักษะชวี ิต คุณลักษณะ 1.รักชาติ ศาสน์ กษัตรยิ ์ 2.รกั ความเปน็ ไทย

16 3.ใฝุเรยี นรู้ 4.อยู่อยา่ งพอเพยี ง กจิ กรรมการเรียนรู้ ขัน้ ที่ 1 ข้นั นาเข้าสู่บทเรียน สือ่ /แหลง่ การเรยี นรู้ : - 1. ครทู กั ทายนกั เรียน ถามถงึ คาบเรยี นท่ผี า่ นมาว่าได้ทาอะไรไปบ้าง ครูสุ่มสอบถามนักเรียนใน หอ้ งใหอ้ ธบิ ายเล็กน้อย 2. ครูใหน้ ักเรยี นนั่งสมาธิ ประมาณ 2-3 นาที เพื่อใหน้ ักเรียนมสี มาธิในการเรียนมากยง่ิ ขน้ึ 3. เม่ือนักเรียนน่ังสมาธิเสร็จเรียบร้อยแล้ว ครูต้ังคาถามว่า การที่จะได้ข้าวมารับประทานน้ัน ต้องมีองค์ประกอบหรือข้ันตอนสาคัญอะไรบ้าง ครูให้นักเรียนช่วยกันตอบยกตัวอย่าง (แนวคาตอบ : เมลด็ พันธข์ ้าว การปลูกข้าวทานา วัสดุอปุ กรณ์ในการปลกู ข้าว การเก็บเก่ยี ว การดูแลรักษาหลังการเก็บ เก่ยี ว การหงุ การน่ึงข้าว เป็นตน้ ) ขัน้ ท่ี 2 ขั้นสอน สอ่ื /แหล่งการเรยี นรู้ : ใบความรู้ เรื่อง การปลูกขา้ วโดยใช้ภมู ิปัญญาทอ้ งถิ่น : วิดโี อ การแสดงละครเวที 1. ครแู บง่ กล่มุ นกั เรียน กลุ่มละ 4-5 คน ในกลุ่มต้องมีทั้งผู้หญิงและผู้ชายคละกัน กลุ่มใหม่โดย หา้ มสมาชกิ ซ้ากลุม่ เดิมจากคาบเรียนที่ผา่ นมา 2. นักเรียนแต่ละกลุ่ม ศึกษาใบความรู้ เร่ือง การปลูกข้าวโดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น แล้วให้ นักเรียนแต่ละกลุ่มวิเคราะห์การปลูกข้าวโดยใช้ภูมิปัญญาท้องถ่ินของนักเรียนเอง ลงในกระดาษ A4 แลว้ ให้นกั เรียนออกมานาเสนอหนา้ ช้นั เรียนให้เพื่อนในห้องเรียนฟัง 3. ครูช่วยเสริมให้นักเรียนแต่ละกลุ่ม และสรุปการวิเคราะห์การปลูกข้าวโดยใช้ภูมิปัญญา ท้องถ่นิ ใหน้ ักเรียนฟัง 4. นักเรียนศกึ ษาข้อมูลเพิ่มเติมจากสื่ออินเตอร์เน็ตหรือห้องสมุด แล้วสรุปข้อมูลลงในสมุดของ ตนเอง ตามหัวขอ้ ดังน้ี ดงั นี้ 4.1 การทานาตามภมู ิปญั ญาไทย 4.2 การทานาโดยใช้เทคโนโลยี 4.3 การเตรียมดินปลูกข้าว 4.4 วสั ดุ-อปุ กรณใ์ นการทานาข้าว 4.5 การปลูกการดแู ลรักษาข้าวและการทานาปลูกขา้ ว 5. ครูรว่ มกับนักเรยี น สรปุ ประเดน็ แต่ละหวั ข้อ อภิปรายให้เห็นเด่นชดั มากข้นึ 6. ครเู กรนิ่ นาเรือ่ งการแสดงละครเวที และเปิดตวั อย่างละครเวทีให้นกั เรยี นดู และสรุปเรือ่ ง การแสดงละครเวทวี า่ จุดเดน่ ของละครเวทคี ือ การสื่อสารระหว่างผู้ชมกับนักแสดง การสื่อสารระหว่าง ผู้ชมและนกั แสดงเกดิ ขนึ้ ไปพร้อม ๆ กัน องคป์ ระกอบของละครเวที คือ การแสดงสดบนเวที ที่มฉี าก แสง เสียง ประกอบ และบทละคร คือ สว่ นทส่ี าคัญท่สี ดุ ในการทาละครทุกชนิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งละครเวที เพราะมนั คือ ตวั กาหนด องค์ประกอบอืน่ ๆ ทกุ อย่างในละคร ไมว่ า่ จะเปน็ โครงของเรอื่ ง ของนักแสดงด้วย

17 7. ครูแบ่งนักเรยี นเป็น 2 กล่มุ ใหญ่ เพื่อทาการแสดงละครบทบาทสมมุติ เรอ่ื งการปลูกข้าว ให้ มีองคป์ ระกอบครบเหมือนกับการแสดง ละครเวที 8. ครกู าหนดระยะเวลาการส่งงาน และ วนั ทที่ าการแสดง ดงั นี้ 8.1 โครงเน้อื เร่ืองบทละคร 8.2 บทพูดของตวั ละคร พร้อมแจกแจงใหส้ มาชกิ ในกลุ่ม ว่าใครไดร้ ับบทอะไรบา้ ง 8.3 การทาฉาก และเสียงประกอบ 8.4 ครกู าหนดวนั ทีแ่ สดงละครเวทีให้ชดั เจน เพ่อื ใหน้ ักเรยี นบริหารเวลาไดถ้ กู (การกาหนดเวลาส่งงานแตล่ ะคร้งั ข้ึนอยู่กบั ดลุ พนิ ิจของครูผ้สู อน แต่ละงานแต่ละหวั ข้ออาจ แบ่งเป็นอาทติ ย์ละหัวข้อก็ได)้ 9. ครูอธบิ ายเกณฑก์ ารใหค้ ะแนน ก่อนใหน้ ักเรียนแยกยา้ ยการไปทางานตามทไี่ ดร้ ับมอบหมาย 10. ทุก ๆ ขน้ั ตอน ครูจะเปน็ ที่ปรกึ ษาชี้แนะให้คาปรึกษา ปรบั แกไ้ ขให้กับนักเรียนอย่ตู ลอด ข้นั ที่ 3 ขนั้ สรปุ สือ่ /แหลง่ การเรียนรู้ : - 1. ครูและนกั เรียนรว่ มกนั สรปุ เรือ่ ง “การปลูกข้าว” หรือครูเปน็ ผู้สรปุ ดังนี้ การปลูกขา้ วเปน็ งานที่สาคญั ยิ่งของประเทศไทยตง้ั แตโ่ บราณกาลมาแล้ว จนถึงกับไดม้ ีพระราช พิธจี รดพระนังคัลแรกนาขวญั เพื่อเป็นปฐมฤกษ์ในการทานาปลูกขา้ วของแต่ละปี จะไดเ้ ป็นสริ มิ งคลตอ่ พสกนิกรผู้ปลกู ขา้ ว โดยพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยูห่ วั จะมอบให้เจ้าหน้าทีฝ่ าุ ยเกษตรเป็นพระยาแรกนา ทาการไถ และหวา่ นเมล็ดขา้ ว ชาวนาจะเก็บเมลด็ พันธน์ุ ้ไี ปรวมกบั เมลด็ พนั ธทุ์ ่ีเขาใช้ปลูก เพราะถอื วา่ เปน็ สริ ิมงคลยง่ิ การประเมนิ ผลรวบยอด ช้ินงานหรือภาระงาน - การประเมินผลเรอื่ ง บทบาทสมมุตกิ ารปลูกขา้ ว ประเด็น ระดับคุณภาพ การประเมนิ 4 3 21 เน้อื หา -ครอบคลมุ องค์ความรู้ -ครอบคลมุ องค์ -ครอบคลมุ องค์ -เน้ือหาไม่ ในการปลูกขา้ ว ลาดบั ความรใู้ นการปลูกข้าว ความรู้ในการปลูกขา้ ว นา่ สนใจ ในการนาเสนอเป็น ลาดับในการนาเสนอ ลาดับในการนาเสนอ ไมเ่ ป็น ข้ันตอนดีมาก เป็นขนั้ ตอนดี เปน็ ขัน้ ตอนน้อย ขัน้ ตอน วสั ดอุ ุปกรณ์ - มีวสั ดอุ ปุ กรณ์ - มวี สั ดุอปุ กรณ์ - มวี สั ดอุ ุปกรณ์ -ไม่มวี ัสดุ ประกอบการแสดง ประกอบการแสดง ประกอบการแสดง อุปกรณ์ น่าสนใจ/สามารถสื่อ นา่ สนใจ/สามารถสอื่ นา่ สนใจ/สามารถส่อื ประกอบการ ความหมายได้ดมี าก ความหมายไดด้ ี ความหมายได้นอ้ ย แสดง การแสดง -ทา่ ทางการเคลื่อนไหว -การเคลื่อนไหว -การเคลือ่ นไหว -การแสดง บทบาท เป็นไปอย่างล่นื ไหลให้ หรอื กรยิ า หรือกรยิ า บทบาทสมมุติ สมมตุ ิ ผู้ชมมองเห็นภาพ สม สมบทบาท ประกอบเล็กน้อย ไมน่ ่าสนใจ บทบาทดีมาก

18 ใบความรู้ เรือ่ ง การปลูกขา้ วโดยใช้ภมู ปิ ญั ญาท้องถิ่น ความรเู้ กี่ยวกบั ภูมิปัญญาท้องถนิ่ ภมู ิปัญญาทอ้ งถ่ิน หรอื ภูมิปญั ญาชาวบ้าน หมายถงึ ความรูข้ องชาวบา้ น ซง่ึ เรยี นรมู้ าจาก พ่อแม่ ปยุู า่ ตายาย ญาตพิ ี่น้อง หรอื ผมู้ คี วามรู้ในหมู่บ้านในทอ้ งถนิ่ ตา่ งๆ ความรเู้ หล่าน้ีสอนให้เด็ก เคารพผู้ใหญ่ มีความกตัญญรู ู้คณุ พ่อแม่ และผูม้ ีพระคณุ มีความเอื้ออาทรต่อคนอืน่ รจู้ กั ช่วยเหลือ แบง่ ปันข้าวของของตนให้แก่ผ้อู ืน่ ความรู้ท่เี ปน็ ภูมิปญั ญาเป็นความรทู้ ่มี ีคณุ ธรรม สอนใหค้ นเป็นคนดี สอนให้คนเคารพธรรมชาติ รู้จกั พ่ึงพาอาศยั ธรรมชาตโิ ดยไมท่ าลาย ใหเ้ คารพส่งิ ศักดิส์ ทิ ธิ์ ความสาคัญของภูมิปญั ญาชาวบ้าน ภูมิปญั ญาทาใหช้ าติ และชมุ ชนผ่านพน้ วกิ ฤติและดารงความเป็นชาติ หรอื ชมุ ชนไดภ้ ูมิ ปญั ญาเปน็ องคค์ วามรทู้ ีม่ ีคุณค่า และความดีงามที่จรรโลงชีวติ และวิถชี มุ ชนให้อยู่รว่ มกบั ธรรมชาติ และสภาวะแวดลอ้ มได้อย่างกลมกลืน และสมดุล ภูมิปัญญาเปน็ พืน้ ฐานการประกอบอาชพี และเปน็ รากฐานการพัฒนาทเี่ ริ่มจากการพัฒนาเพ่ือการพงึ่ พาตนเอง การพัฒนาเพอื่ การพ่ึงพาอาศัยซ่งึ กัน และ กัน และการพัฒนาที่เกดิ จากการผสมผสานองค์ความรู้สากลบนฐานภูมิปญั ญาเดิม เพื่อเกดิ เป็นภมู ิ ปญั ญาใหม่ที่เหมาะสมกับยุคสมัยดังนัน้ ภมู ิปญั ญาจึงมีคุณค่าไม่เพยี งแตต่ อ่ ทอ้ งถน่ิ และผู้คนเท่าน้นั แต่ ยังเอ้ือประโยชนอ์ ยา่ งใหญห่ ลวงต่อการวางแผนพัฒนาประเทศอย่างยงั่ ยืนและม่นั คง ความร้เู ก่ยี วกบั การทานา การเตรยี มพนั ธ์ุขา้ ว เมอื่ นาเมล็ดข้าวไปงอก โดยแชน่ ้านานประมาณ 1-2 ชวั่ โมง แลว้ นา เมล็ดขนึ้ จากนา้ และเกบ็ ไว้ในทท่ี ่มี ีความชน้ื สงู เมลด็ จะงอกภายใน 48 ชว่ั โมง จึงนาเมลด็ ทเ่ี ริ่มงอก เหล่านี้ไปปลกู ในดนิ ท่ีเปียก ส่วนที่เปน็ รากจะเจริญเติบโตลกึ ลงไปในดนิ สว่ นที่เป็นยอดกจ็ ะสูงขึน้ เหนือ ผวิ ดนิ แลว้ เปลี่ยนเปน็ ใบ ตน้ ข้าวเลก็ ๆ นเี้ รียกวา่ ตน้ กลา้ หลังจากต้นกลา้ มีอายปุ ระมาณ 40 วัน จะมี หน่อใหม่เกิดขึน้ โดยเติบโตออกจากตาบรเิ วณโคนต้น ตน้ กล้าแต่ละต้นสามารถแตกหน่อใหมป่ ระมาณ 5-15 หนอ่ ท้งั นี้ขึน้ อยู่กับพนั ธุข์ า้ ว ระยะปลูก และความอุดมสมบรู ณ์ของดนิ แต่หนอ่ ต้นกล้าให้รวง แต่ รวงขา้ วมีเมล็ดขา้ วประมาณ 100-200 เมล็ด โดยปกตติ ้นข้าวท่โี ตเต็มทแ่ี ล้วจะมีความสูงจากพ้ืนดินถงึ ปลายรวงท่ีสูงทส่ี ดุ ประมาณ 100-200 เซนติเมตร ซึ่งแตกตา่ งไปตามพันธุ์ข้าวตลอดจนถงึ ความอดุ ม สมบูรณ์ของดนิ และความลกึ ของน้า การปลกู ข้าว การปลูกขา้ วนาดา หรือเรียก การปักดา ซึ่งวธิ กี ารปลกู แบ่งเปน็ 2 ตอน ตอนแรก ได้แก่การตกกลา้ ในแปลงขนาดเลก็ และตอนท่ีสองไดแ้ ก่กาถอนต้นกลา้ นาไปปกั ดินในผนื ท่ีใหญ่ ดังนน้ั การปลูกแบบปักดาอาจเรยี กว่า Indirect Seeding ซงึ่ ตอ้ งเตรยี มดนิ ทด่ี กี ว่าการปลูกข้าวไร่ ซ่งึ มีการไถ ดะ การไถแปร และการคราด ปกตกิ ารไถและคราดในนาดามกั จะใช้แรงวัวควายหรอื แทรกเตอร์ขนาด เล็กที่เรยี กวา่ ควายเหล็ก หรือไถยนตเ์ ดินตาม ทัง้ นเี้ ปน็ เพราะพน้ื ทน่ี าดามีคันนาแบง่ ก้นั ออกเป็นแปลง เลก็ ๆ ขนาดแปลงละ 1 ไร่ หรือเลก็ กว่า คันนามีไวเ้ พ่ือกกั เก็บ ปลอ่ ยน้าท้ิงจากแปลงนา นาดาจึงมกี าร บังคับนา้ ในนาไว้ได้บ้างพอสมควรการไถดะ หมายถึง การรถคร้ังแรกเพ่ือทาลายวัชพืชในนาและพลิก กลบั หน้าดิน แล้วปลอ่ ยทงิ้ ไวป้ ระมาณ 1 สปั ดาห์ จงึ ทาการไถแปรซึ่งหมายถึงการไถตัดกับรอยไถตัดกับ รอยไถดะ การไถแปรอาจไถมากกวา่ หน่ึงคร้ัง ท้ังน้ีขึ้นอยู่กบั ระดับนา้ ในนาตลอดจนถึงชนดิ และปริมาณ

19 ของวัชพชื เมื่อไถแปรแล้วทาการคราดไดท้ นั ที การคราดก็คอื การคราดเอาวชั พืชออกจากผืนนา และ ปรบั พ้ืนทน่ี าให้ได้ระดับเป็นที่ราบเสมอกัน ด้วยท่นี าที่มรี ะดับเปน็ ท่ีราบจะทาให้ตน้ ข้าวได้รบั นา้ เท่าๆ กัน และสะดวกต่อการไขน้าเข้าออก การตกกลา้ หมายถงึ การนาเมล็ดหวา่ นใหง้ อก ใชเ้ วลาประมาณ 25-30 วัน นับจากวนั หว่านเมลด็ จะ เจรญิ เตบิ โตเป็นตน้ กลา้ ที่มขี นาดโตท่ีจะถอนนาไปปักดาได้ การปกั ดา คือ การนาต้นกลาที่ถอนขึ้นจากแปลงแลว้ มดรวมกนั เปน็ มัดๆ จะต้องสลัดดนิ โคลนท่ีราก ออก แล้วนาไปปกั ดาในพื้นท่ีนาให้ไดเ้ ตรยี มไว้ ถ้าตน้ กล้าสงู มากก็ตัดปลายใบท้งิ พ้นื ท่นี าทีใ่ ช้ปักดาควร มนี า้ ขงั อยปู่ ระมาณ 5-10 เซนติเมตร เพราะตน้ ขา้ วอาจถูกลมพัดจนพบั ลงไดเ้ มื่อนานัน้ ไม่มีน้าขังอยู่เลย ถ้าระดบั นา้ ในนนั้ ลึกมากต้นที่ปกั ดาอาจจมนา้ ในระยะแรกและข้าวจะต้องยดื ต้นมากกว่าปกติจนผลให้ แตกกอน้อย การปกั ดาท่ีได้ผลผลิตสูงจะต้องปักดาใหเ้ ป็นแถวเปน็ ระยะห่างระหวา่ งกอมากพอสมควร การปลูกข้าวนาหวา่ น เปน็ การปลกู ขา้ วโดยเอาเมลด็ พันธุ์หวา่ นลงในพ้ืนท่ีนาที่ไถเตรยี มไวโ้ ดยตรง ซ่ึง เรียกว่า Direct Seeding การเตรยี มดิน ก็คือการไถดะและไถแปร ชาวนาจะเรมิ่ ไถนาสาหรบั ปลูกข้าว นาหว่านต้ังแต่เดือนเมษายน เนื่องจากพน้ื ท่ีนาสาหรบั ปลูกข้าวนาหว่านไมม่ คี ันนาก้ันจงึ สะดวกแกก่ าร ไถดว้ ยแทรกเตอร์ขนาดใหญ่ อย่างไรกต็ ามยังมชี าวนาจานวนมากใช้แรงงานวัวและควายไถนา การปลูก ข้าวนาหว่านมีหลายวิธดี ้วยกัน เช่น การหว่านสารวย การหวา่ นคราดกลบหรอื ไถกลบ การหวา่ นหลัง ขไี้ ถ และการหว่านน้าตม การหว่านสารวย การหวา่ นวิธีนช้ี าวนาจะหว่านเมล็ดพันธ์ขุ า้ วที่ยังไม่ไดเ้ พาะใหง้ อกลงในพื้นทนี่ า เตรยี มดนิ โดยการไถดะและไถแปรไวแ้ ล้วโดยตรง เมล็ดพนั ธท์ุ ีห่ วา่ นลงไปตกลงไปอย่ใู นซอกระหวา่ ง ก้อนดินและรอยไถ เม่ือฝนตกพืน้ ดินเปียกและเมล็ดได้รับความชน้ื เมลด็ ข้าวจะงอกเป็นตน้ กลา้ การ หวานวิธนี ้ีใช้เฉพาะท้องท่ซี ึ่งดินมีความช้ืนพออยู่แล้ว การหว่านคราดกลบหรือไถกลบ ชาวนาจะทาการไถดะและแปร แล้วจึงนาเมลด็ ทีย่ งั ไมไ่ ด้เพาะ ให้งอก หวา่ นลงไปทันทีแล้วคราด หรือไถเพื่อกลบเมลด็ ที่เมลด็ ท่ีหว่านลงไปอกี คร้งั หน่ึง เนื่องจากดนิ มี ความช้ืนอยู่แล้วเมล็ดจะเรมิ่ งอกทนั ทหี ลังจากหว่านลงดนิ การตงั้ ตวั ของต้นกลา้ จะตง้ั ตวั กว้าการหว่าน สารวย เพราะเมลด็ ทห่ี ว่านถูกกลบฝงั ลกึ ลงในดินการหว่านนา้ ตม การหวา่ นแบบนน้ี ยิ มใช้ในพื้นทมี่ นี า้ ขงั ประมาณ 3-5 เซนตเิ มตร และพื้นทนี่ า เปน็ ผนื ใหญ่ขนาดประมาณ 1-2 ไร่มคี นั นากั้นเปน็ แปลงการ เตรยี มดนิ ทาเหมือนกับการเตรยี มดนิ สาหรบั นาดา ซง่ึ มีการไถดะ ไถแปร และคราดเพ่ือเกบ็ วัชพืชออก จากพืน้ นาแล้วจึงทิง้ ใหด้ ินตกตะกอนจนเห็นวา่ น้าใส จึงนาเมลด็ พนั ธุ์ท่เี พาะให้งอกแล้วหวา่ นลงและไข นา้ ออกเมลด็ จะเจรญิ เติบโตเปน็ ตน้ ขา้ วและเจริญเติบอย่าขา้ วๆ ตามปกติการหว่านแบบนี้นยิ มทากนั ใน ท้องท่จี ังหวดั ฉะเชงิ เทราที่ทาการปลูกขา้ วนาปรงั การดูแลรักษา ในระหว่างการเจริญเติบโตของต้นขา้ ว ตง้ั แต่การหยอดเมล็ด การหวา่ นเมลด็ การน้า และปุย๋ สาหรับการเจรญิ เติบโต ในระหว่างน้ีต้นข้าวอาจถูกโรคและแมลงศตั รขู า้ วหลายชนดิ เขา้ ทา หลายตน้ ข้าว โดยทาให้ตน้ ข้าวแหง้ ตายหรือผลผลิตต่าและคุณภาพเมลด็ ไม่ได้มาตรฐาน เพราะฉะนั้น นอกจากจะมวี ธิ ีการปลูกทีด่ แี ลว้ กาจดั โรคแมลงศตั รูท่อี าจเกิดระบาดขน้ึ ได้ การเกบ็ เกย่ี ว สามารถทาไดใ้ นสปั ดาหท์ ีส่ หี่ ลังจากข้าวออกดอกแลว้ ประมาณ 28-30 วัน ชาวนา ภาคเหนอื ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคกลางใชเ้ คยี วสาหรบั เกย่ี วข้าวท่ีละหลายๆ รวง สว่ น ชาวนาภาคใต้ใชแ้ กระสาหรับเกย่ี วข้าวที่ละรวง เคียวทีใ่ ชเ้ ก่ียวข้าวมี 2 ชนิด ไดแ้ ก่ เคยี วนาสวนและ เคียวนาเมือง เคียวนาสวนเป็นเคยี วกวา้ ง ใช้สาหรับเกยี่ วข้าวนาสวนท่ีปลกู ไวแ้ บบปกั ดา สว่ นเคยี วนา

20 เมอื งเปน็ เคยี ววงแคบและมดี ้ามยาวกว่าเคยี วนาสวน เคียวนาเมอื งใชเ้ ก่ียวข้าวนาเมืองท่ีปลูกไว้แบบ หวา่ น ขา้ วท่เี กี่ยวเคยี วไมจ่ าเปน็ ตอ้ งมีคอรวงยาว เพราะข้าวท่ีถกู เก่ยี วมาจะถกู มัดเป็นกาๆ สว่ นข้าวท่ีถูก เกี่ยวด้วยแกระจาเปน็ ตอ้ งมีคอรวงยาวเพราะชาวนาต้องเก่ียวรวงทล่ี ะรวงท่ีแล้วมัดเป็นกาๆ ข้าวทีถ่ ูก เก่ียวดว้ ยแกระชาวนาจะเก็บไว้ในยงุ้ ฉางซง่ึ โปรง่ มีอากาศถ่ายเทไดส้ ะดวก และจะทาการนวดเม่อื ต้องการขายหรือต้องการสีเป็นข้าวสาร ข้าวที่เกี่ยวด้วยเคียวซงึ่ ปลูกไว้แบบปักดาชาวนาจะทิ้งไว้ในนา บนตอซังเพอื่ ตากแดดใหแ้ ห้งเปน็ เวลา 3-5 วนั สาหรับขา้ วทปี่ ลกู แบบหว่านพื้นที่นาจะแห้งในระยะเกบ็ เกี่ยว ข้าวจงึ แหง้ ก่อนเกบ็ เกีย่ ว ขา้ วทเ่ี ก่ียวแลว้ จะถกู กองท้ิงไว้บนพื้นท่นี าเปน็ รปู ต่างๆ กันเปน็ เวลา 5-7 วนั เช่น รูปสามเหล่ียม แลว้ จงึ นามาที่ลานนวด ข้าวท่นี วดแลว้ จะถกู นาไปเก็บในยุ้งฉางหรอื ส่งไปขายที่ โรงสีทนั ที การนวดขา้ ว หมายถงึ การนาเมล็ดข้าวออกจากรวงและทาสะอาดเพ่ือแยกเมลด็ ขา้ วลบี และเศษฟาง ออก เหลือไว้เฉพาะเมล็ดข้าวเปลือกที่ต้องการเท่านั้น ซง่ึ การนวดข้าวสามารถทาไดห้ ลายวธิ ี เช่น การ นวดข้าวโดยใช้แรงสตั ว์ (วัว ควาย) การนวดแบบฟาดกาข้าว การนวดแบบใชเ้ ครอื่ งทุ่นแรง (เครื่องหมุน ตรีร่วงขา้ ว) และการนวดแบบใช้เคร่ืองจักรขนาดใหญ่ (คอมไบน)์ โดยเรมิ่ จากการนาข้าวทเี่ ก่ยี วจากนา ขา้ วที่เกี่ยวจากนาไปกองไวท้ ี่ลานสาหรบั นวดข้าว การกองข้าวมหี ลายวธิ ี แต่หลักสาคัญคอื การกองขา้ ว จะต้องเป็นระเบียบ ถา้ กองไม่เป็นระเบียบมัดขา้ วอยสู่ งู ๆ ต่าๆ ทาใหข้ า้ วได้รบั ความเสียหายและ คุณภาพต่า โดยปกตแิ ล้วจะกองเป็นวงกลม หลังจากขา้ วนวดแล้วชาวนามกั จะทตี่ ากข้าวให้แห้งเป็น เวลา 5-7 วนั เพอ่ื ลดความชื้นในเมลด็ ข้าว ข้าวที่เกีย่ วใหม่ๆ มคี วามช้ืนประมาณ 20-25% หลงั จากตาก แล้วเมลด็ ขา้ วจะมีความชื้นเหลอื ประมาณ 13-15% เมลด็ การทาความสะอาดเมล็ด เมลด็ ข้าวท่ไี ดจ้ ากการนวดมกั มีสงิ่ เจอื ปน เชน่ ดิน กรวด ทราย เมลด็ ลบี ฟาง ข้าวทาให้ขายไดร้ าคาต่า ฉะนั้นชาวนาจะทาความสะอาดเมลด็ กอ่ นท่จี ะนาข้าวเปลือกเก็บเข้ายงุ้ ฉางหรือ ขายให้พ่อคา้ การทาความสะอาดเมล็ด หมายถึง การนาข้าวเปลอื กออกจากส่งิ เจือปนอื่นๆซึ่งทาได้ หลายวิธี เช่น การสาดข้าว การใชก้ ระด้งฝัด และการใชเ้ ครื่องฝัด การตากขา้ ว เพื่อรักษาคณุ ภาพเมล็ดข้าวใหไ้ ด้มาตรฐานเป็นเวลานานๆ หลังจากนวดและทาความ สะอาดเมลด็ ข้าวแล้ว จาเป็นต้องนาขา้ วเปลือกไปตากอีกครั้งหนง่ึ ก่อนทีน่ าไปเกบ็ ในยุ้งฉาง เพอ่ื ให้ ขา้ วเปลอื กแห้งและมคี วามชนื้ ประมาณ 13-15% เมลด็ ข้าวในยงุ้ ทมี่ ีความช้ืนสูงกว่านจี้ ะทาใหเ้ กดิ ความ รอ้ นสงู จนคุณภาพขา้ วเสือ่ ม และอาจทาให้เชือ้ ราตดิ กบั เมล็ดและขยายพันธุท์ าลายเมล็ดขา้ วเปลอื กได้ เปน็ จานวนมาก การตากขา้ วควรตากบนลานทส่ี ามารถแผ่กระจายเมล็ดข้าวให้ไดร้ ับแสงโดยทั่วถึงกนั ควรตากแดดนานประมาณ 3-4 แดด ในต่างประเทศใชเ้ ครื่องอบข้าวเพ่ือลดความชนื้ ในเมลด็ ข้าว เขยี นโดย รมติ า เล็กปรดี ิเ์ ปรม วนั จนั ทรท์ ี่ 24 พฤศจกิ ายน พ.ศ. 2557

21 แบบบันทึกหน่วยการเรียนรู้ที่ 4 เรอ่ื ง ทกั ษะปฏบิ ตั ิการทานาข้าว…………………………………………………….……………………… รหสั -ชอ่ื รายวิชา ง 312….. ขา้ วไทย กลมุ่ สาระการเรียนรู้การงานอาชพี และเทคโนโลยี ชน้ั .มัธยมศกึ ษาปีที่4 ภาคเรยี นที่............................เวลา……8……….ช่ัวโมง โรงเรียน…………………………………..………........................................................................... ผลการเรียนรู้ 1.ตระหนกั และมจี ิตสานึกท่ดี ีต่อการน้อมนาพระราชดารัสของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยู่หัว ที่ ทรงเหน็ ความสาคญั ของขา้ วไทย 2.บอกประวัตแิ ละแหล่งกาเนิดขา้ วไทยในแตล่ ะทอ้ งถ่นิ 3.อธิบายลกั ษณะทางพฤกษศาสตร์ของข้าวไทย 4.อธบิ ายประโยชน์และความสาคญั ของขา้ วไทย 5.วิเคราะหช์ นิดของข้าว 6.ขา้ วกบั ประเพณีไทย สาระสาคัญ 1. ปฏิบตั ิการเตรียมดิน 2. ปฏิบัตกิ ารเตรยี มพันธ์ุ ต้นกล้า 3. ปฏิบตั กิ ารปลูก ปฏิบัตกิ ารดูแลรักษาขา้ ว สาระการเรยี นรู้ ความรู้ 1.เตรยี มดนิ ปลกู ข้าว 2.เตรียมเมลด็ พันธ์ ตน้ กล้า 3.ปลูกข้าวและการบารุง ดูแลรกั ษาหลังการปลูก ทกั ษะ / กระบวนการ - ทักษะการส่ือสาร - ความสามารถในการคดิ -มคี วามสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี - การใช้ทักษะชีวติ คุณลกั ษณะ 1.รกั ชาติ ศาสน์ กษตั ริย์ 2.รักความเป็นไทย 3.ใฝเุ รียนรู้ 4.อยูอ่ ย่างพอเพยี ง

22 กจิ กรรมการเรยี นรู้ ขั้นที่ 1 ขน้ั นาเข้าสูบ่ ทเรียน สอ่ื /แหลง่ การเรียนรู้ : วิดีโอ/รูปภาพ 1. ครูทักทายนักเรียน สอบถามนักเรียนว่าที่บ้าน ใครปลูกข้าวบ้างหรือมีใครพอจะรู้ไหมว่า ก่อนการปลูกข้าว ชาวนาต้องเตรียมอะไรบ้าง สุ่มให้นักเรียนตอบและครูเฉลยหรือเสริมเพิ่มเติมให้ นักเรียนฟงั 2. ครใู ห้นกั เรยี นน่ังสมาธิ เวลา 2-3 นาที เพอ่ื ให้นกั เรียนมสี มาธิในการเรียนมากยิง่ ขน้ึ 1. ครูให้นักเรียนดูวิดีโอเร่ือง พิธีแรกนาขวัญ หลังจากดูจบให้นักเรียนช่วยกันวิเคราะห์ว่า เก่ียวกบั การทานาอย่างไร ข้นั ที่ 2 ข้นั สอน ส่ือ/แหลง่ การเรยี นรู้ : - 1. ครพู านักเรยี นลงแปลงนา เพอ่ื สาธิตวธิ ีการตา่ ง ๆ ดังน้ี 1.1 เตรยี มดนิ ปลกู ขา้ ว 1.2 เตรียมเมล็ดพันธ์ ตน้ กล้า 1.3 ปลกู ขา้ ว ระหวา่ สาธติ ครูอธิบายขั้นตอนอย่างละเอยี ด และให้นกั เรียนทาตามขั้นตอน ครูคอยให้ คาปรึกษาอยู่ใกล้ ๆ 2. เมอื ปลูกเสรจ็ แลว้ ครูสอนเรอ่ื งการดแู ลหลังการปลูก ขนั้ ท่ี 3 ข้นั สรปุ สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ : วดิ ีโอ/รปู ภาพ 1. ครูสรุปเร่ืองการเตรียมดินปลูกข้าว การเตรียมเมล็ดพันธ์ุ และการดูแลรักษาหลังการปลูก ขา้ วให้นกั เรียนฟัง การประเมนิ ผลรวบยอด ชน้ิ งานหรือภาระงาน 1. รปู เล่มรายงาน 2. ส่ือนาเสนอ / การนาเสนองาน

23 การประเมนิ ผล เร่อื งขา้ วไทย ประเดน็ ระดับคุณภาพ การประเมิน 4 32 1 - เนื้อหาไม่ - เน้อื หาครบถว้ น - เนือ้ หาครบถ้วน - เนอ้ื หาครบถ้วน ครอบคลุม 1. การเตรียมดิน ครอบคลุมดมี าก ครอบคลุมดี ครอบคลุมพอใช้ - การนาเสนอ ไมเ่ ป็นลาดับ 2. การเตรยี มพนั ธุ์ - การนาเสนอ - การนาเสนอ - การนาเสนอ ขนั้ ตอน กล้า ขอ้ มลู เปน็ ลาดับ ข้อมลู เป็นลาดับ ข้อมูลเปน็ ลาดบั ข้ันตอนนา่ สนใจดี ขน้ั ตอนนา่ สนใจดี ขน้ั ตอนนา่ สนใจดี มาก พอใช้ - มกี ารสบื ค้น - มีการสบื คน้ - มกี ารสบื ค้นไม่มี - ข้อมูลไม่ หลากหลายไม่ 3. การปลูกขา้ ว ข้อมลู อยา่ ง ขอ้ มูล มีการ การอ้างองิ ที่มา มีการอ้างอิง ทีม่ า 4. การดแู ลรกั ษา หลากหลายมีการ อา้ งองิ ที่มา หลงั การปลกู รูปเลม่ ไม่ อ้างองิ ที่มา เรยี บรอ้ ย - ทารูปเลม่ ได้ ทารปู เล่มได้ ทารปู เล่มได้ สวยงามเรียบรอ้ ยดี สวยงามเรียบรอ้ ยดี เรยี บร้อยพอใช้ มาก

24 ผงั การเรยี นร รายวชิ า ขา้ วไทย รหสั วชิ า ง 312……. การเก ทกั ษะปฏบิ ตั ิงานเกบ็ เกย่ี ว ขา้ และหลักการเกบ็ เกยี่ ว การแ

รู้ข้าวไทย ช้ันมัธยมศกึ ษาปที ่ี 4 ภาคเรยี นที่ 2 ก็บเกี่ยวผลผลติ าวไทย การทาบัญชฟี าร์ม แปรสภาพข้าว

25 คาอธิบายรายวิชา รหัสวิชา ง 312….. ข้าวไทย ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 4 ภาคเรียนท่ี 2 40 ชั่วโมง / ภาคเรยี น / หน่วยกติ ศึกษาวิธีการและกระบวนการ การเก็บเกี่ยวผลผลิตข้าว การเก่ียว การนวด การช่ังตวง การเก็บ รักษา การจัดจาหน่ายผลผลิต การคิดคานวณค่าใช้จ่าย การกาหนดราคา จดบันทึกการปฏิบัติงาน ทา บัญชีรายรับรายจ่าย วิเคราะห์ตลาดข้าวในท้องถ่ิน ในประเทศและตลาดโลก การสีแปรสภาพข้าว เคร่ืองสีข้าว การแปรรูปผลผลิตจากข้าว การบรรจุผลิตภัณฑ์ รวมถึงกระบวนการจัดการหลังการเก็บ เกยี่ วอืน่ ๆ โดยน้อมนาหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งมาใชใ้ นการทานาขา้ ว ศึกษาเรียนรู้ การใช้วัสดุที่เหลือใช้จากไร่นา เพ่ือนามาใช้ประโยชน์ ได้อย่างเต็มศักยภาพ เช่น การทาปุ๋ย การเพาะเห็ด รวมถึงการปลูกพืชผัก พืชบารุงดินหลังทานาข้าวเพ่ือให้เกิดความย่ังยืน เพิม่ รายได้ ใชพ้ น้ื ทไี่ ด้อย่างมีประสิทธิภาพ เกิดทักษะในการทางาน มีความซ่ือสัตย์สุจริต รักชาติศาสนา และพระมหากษตั รยิ ์ มวี นิ ยั ใฝุเรยี นรู้ ใฝเุ รยี นรู้ มงุ่ มั่นในการทางาน รกั ความเป็นไทยและมจี ิตสาธารณะ ผลการเรยี นรู้ 1. อธบิ ายสรปุ สรุปการจดั การหลักการเก็บเกยี่ วโดยภมู ปิ ญั ญาไทย เทคโนโลยีการสีข้าวได้ 2. อธบิ าย.การตาก การนวด การช่ังตวง และการขนย้ายผลผลติ ขา้ ว 3. อธบิ ายการเก็บ รักษาข้าวเพอ่ื บริโภคและการจาหนา่ ยผลผลติ ข้าวเปลือก 4. จดบันทึกการปฏบิ ัติงาน 5. คานวณค่าใชจ้ า่ ยและกาหนดราคาขายได้ 6. การทาบญั ชรี ายรับ รายจ่าย ประเมินผลได้ 7. บันทกึ การปฏิบตั ิงานได้ 8. วเิ คราะห์สถานการณการตลาดข้าวไทยสหกรณ์การเกษตรและสหกรณ์ โรงสขี า้ ว 9. วเิ คราะหต์ ลาดขา้ วในท้องถ่นิ ในประเทศและต่างประเทศ 10. อภิปรายสรุปปัญหาอปุ สรรคและแนวทางการพัฒนาข้าวการสหกรณ์และการตลาดข้าวไทย ได้ 11. อธบิ ายคณุ ภาพผลผลิตขา้ วการสีข้าวและโรงสีข้าว 12. อธบิ ายเทคโนโลยีการสขี ้าวได้ 13. อธิบายการแปรรูปผลผลติ และผลิตภัณฑจ์ ากข้าว 14. อธบิ ายการบรรจุภณั ฑ์และการออกแบบบรรจภุ ัณฑ์และการจาหน่าย 15. ปฏิบตั ิการเตรยี มดนิ ปลกู ข้าวได้ดว้ ยการไถ คราด กาจัดวัชพืชไดถ้ ูกวิธี 16. ปฏิบตั ิการดแู ลบารงุ รักษาและกาจดั ศัตรูพชื ในแปลงขา้ วได้ 17. มีความขยัน ซ่ือสตั ย์สจุ รติ รกั ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ มวี ินัย ใฝุเรียนรู้ ใฝุเรียน มงุ่ ม่นั ในการทางาน รกั ความเปน็ ไทยกตญั ญูและมีจติ สาธารณะ

26 หน่วยการเรียนรรู้ ายวชิ า ขา้ วไทย ระดับชัน้ มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 4 ภาคเรียนท่ี 2 หน่วยการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้ จานวนชวั่ โมง หน่วยท่ี 1 การเก็บเกยี่ วผลผลิต 8 1.1 การวางแผนการเก็บเกยี่ ว วธิ ีการเกบ็ เกยี่ ว 8 หน่วยท่ี 2 ผลผลติ ขา้ ว 2.2 การตาก การนวด การช่ังตวง และการขน ยา้ ยผลผลิตขา้ ว 1.3 การเกบ็ รักษาขา้ วเพ่อื บริโภคและการ จาหน่ายผลผลติ ขา้ วเปลือก การทาบญั ชีฟาร์ม 1.1 การจดบันทึกการปฏบิ ัติงาน 1.2 การทาบัญชี ราบรับ รายจ่าย 1.3 การวเิ คราะห์สถานการณ์การตลาดข้าวไทย หนว่ ยท่ี 3 การแปรสภาพข้าว 8 หน่วยท่ี 4 1.1 คณุ ภาพผลผลติ ข้าว, การสีแปรสภาพ 1.2 โรงสีขา้ ว เครือ่ งสีข้าว 16 1.3 การแปรรปู ผลผลติ และผลติ ภณั ฑ์จากข้าว 40 1.4 การบรรจหุ ีบห่อการจาหนา่ ยผลผลิตจากขา้ ว ทักษะปฏบิ ตั ิงานเกบ็ เกี่ยวและหลกั การเกบ็ เกีย่ ว 4.1 ปฏิบตั กิ ารเก็บเกีย่ วขา้ ว 4.2 ปฏิบัติการสแี ปรสภาพ แปรรปู ผลผลติ 4.3 ปฏิบตั ิการนาสิ่งทเี่ หลือจากไร่นามาใช้ ประโยชน์ 4.4 ปฏิบตั กิ ารปลูกผกั ปลูกพืชหมนุ เวียนพชื บารงุ ดนิ หลงั นาข้าว รวมเวลา

27 วเิ คราะหค์ าอธิบายรายวิชา ขา้ วไทย กลุ่มสาระการเรียนรู้ การงานอาชพี และเทคโนโลยี ระดับช้นั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 4 ภาคเรยี นท่ี 2 หน่วยการเรยี นร/ู้ สาระการเรียนรูท้ ้องถิ่น ผลการเรียนรู้ ความรู้ ทกั ษะ/กระบวนการ คณุ ลักษณะฯ หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 1 -วางแผนวิธกี ารเก็บเกยี่ ว -ความสามารถในการ 1.ใฝุรใู้ ฝุเรยี น การเก็บเกยี่ วผลผลติ 1.อธิบายสรปุ วิธกี ารเก็บเก่ียว ขา้ ว สือ่ สาร ขา้ วได้ - ความสามารถในการคดิ 2. อธิบาย.การตาก การนวด การชง่ั ตวง และการขนยา้ ย - มีทักษะการแก้ปัญหา ผลผลิตข้าว -มคี วามสามารถในการใช้ เทคโนโลยี -ความสามารถการใชท้ กั ษะ ชวี ิต -วธิ ีการตาก การนวด การ -ความสามารถในการ 1.ใฝุรู้ใฝเุ รียน ช่งั ตวง และการขนยา้ ย สอ่ื สาร 2.มุง่ มน่ั ในการ ผลผลติ ข้าว - ความสามารถในการคดิ ทางาน - มีทักษะการแก้ปัญหา 3.มคี วาม -มีความสามารถในการใช้ รับผิดชอบ เทคโนโลยี -ความสามารถการใช้ทักษะ ชวี ิต 3. อธบิ ายการเก็บ รักษาข้าว -วิธกี ารเกบ็ รักษาขา้ วโดย -ความสามารถในการ 1.รักความเป็น เพือ่ บรโิ ภคและการจาหนา่ ย ใช้ภูมิปญั ญาไทย สอ่ื สาร ไทย ผลผลิตข้าวเปลือก -วธิ กี ารเก็บรกั ษา -ความสามารถการใช้ทกั ษะ 2.อย่อู ยา่ ง ข้าวเปลอื กโดยใช้ ชวี ติ พอเพยี ง เทคโนโลยี - ความสามารถในการคดิ

28 หน่วยการเรียนรู/้ สาระการเรยี นรู้ทอ้ งถ่นิ ผลการเรียนรู้ ความรู้ ทักษะ/กระบวนการ คณุ ลักษณะฯ หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 2 การทาบญั ชฟี าร์ม -การทาบนั ทึกการ -มคี วามสามารถในการใช้ 1.อยอู่ ยา่ ง ปฏิบัติงาน เทคโนโลยี พอเพียง 1. การจดบันทกึ การปฏิบัตงิ าน - มที ักษะคดิ วเิ คราะห์ 2. ใฝุเรียนรู้ 2. การทาบญั ชี ราบรบั รายจ่าย -การทาบญั ชีรายรบั - ความสามารถในการคดิ 1.มุ่งมั่นในการ รายจา่ ย - ทักษะการสอ่ื สาร ทางาน 2.ใฝรุ ู้ใฝุเรยี น 3.การวเิ คราะหส์ ถานการณ์ -สถานการณ์เขา้ ไทย - ความสามารถในการคิด 1.อยู่อยา่ ง การตลาดข้าวไทย - การใช้ทักษะชวี ิต พอเพียง -มคี วามสามารถในการใช้ 2.รกั ความเป็น เทคโนโลยี ไทย 3.มงุ่ มัน่ ในการ ทางาน

29 วิเคราะห์คาอธิบายรายวิชา ข้าวไทย กลุ่มสาระการเรียนรู้ การงานอาชีพและเทคโนโลยี ระดบั ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ 4 หน่วยการเรียนรู้/ สาระการเรียนร้ทู อ้ งถน่ิ ผลการเรียนรู้ หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ความรู้ ทกั ษะ/กระบวนการ คุณลกั ษณะฯ การแปรสภาพขา้ ว 1. อธิบายคณุ ภาพ - คุณภาพผลผลิตขา้ วการสี -มีความสามารถในการใช้ 1.ใฝเุ รียนรู้ ผลผลิตขา้ วการสีข้าว ขา้ วและโรงสีขา้ ว เทคโนโลยี 2.มงุ่ ม่ันการทางาน และโรงสขี ้าว - อุปกรณ์และเครื่องจักร - มีทักษะการแกป้ ญั หา 3.มีวินยั - ทักษะการสอ่ื สาร 4. มีจติ สาธารณะ - ความสามารถในการคิด 5 อยอู่ ย่างพอเพยี ง - การใชท้ ักษะชวี ิต 2. บอกเทคโนโลยกี าร - โรงสขี ้าว - ความสามารถในการคดิ 1.ใฝุเรยี นรู้ สขี า้ ว - เครื่องสีขา้ ว - ทักษะการสอ่ื สาร - เทคโนโลยกี ารสีขา้ ว 3. อธิบายการแปรรูป - การแปรรูป - ความสามารถในการคิด 1.ซือ่ สตั ย์ ผลผลติ และผลติ ภัณฑ์ - ผลติ ภัณฑ์ของการแปร - มที ักษะการแกป้ ัญหา 2.ใฝุเรียนรู้ จากข้าว รปู -ความสามารถการใช้ทักษะชีวติ 3.อย่อู ย่างพอเพยี ง -มีความสามารถในการใช้ 4.มุ่งมน่ั การทางาน เทคโนโลยี 5.รักความเป็นไทย - ทักษะการสื่อสาร 4. อธิบายการบรรจุ -การออกแบบบรรจุภณั ฑ์ - ความสามารถในการคดิ 1.ซ่ือสตั ย์ ภณั ฑแ์ ละการออกแบบ - มาตรฐานอุตสาหกรรม - มที กั ษะการแกป้ ัญหา 2.ใฝเุ รียนรู้ บรรจภุ ัณฑ์และการ -การจดสทิ ธบิ ตั รขา้ วไทย -ความสามารถการใชท้ ักษะชีวติ 3.อยูอ่ ยา่ งพอเพยี ง จาหนา่ ย - การจาหน่าย -มคี วามสามารถในการใช้ 4.ม่งุ มน่ั การทางาน เทคโนโลยี 5.รักความเปน็ ไทย

30 วิเคราะห์คาอธิบายรายวิชา ขา้ วไทย กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ การงานอาชพี และเทคโนโลยี ระดบั ชัน้ มัธยมศึกษาปที ี่ 4 หนว่ ยการเรยี นรู/้ สาระการเรียนรทู้ ้องถิ่น ผลการเรียนรู้ หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 ความรู้ ทกั ษะ/กระบวนการ คณุ ลกั ษณะฯ ทกั ษะ 1. ปฏบิ ตั กิ ารเก็บเกยี่ ว - การเกบ็ เกี่ยวข้าว -มีความสามารถในการใช้ 1.ใฝุเรยี นรู้ ขา้ ว - อปุ กรณ์ท่ีใช้ในการเกบ็ เทคโนโลยี 2.ม่งุ มน่ั การทางาน เกีย่ ว - มที กั ษะการแก้ปัญหา 3.มีวินยั - ทักษะการส่อื สาร 4. มีจติ สาธารณะ - ความสามารถในการคิด 5 อย่อู ย่างพอเพียง - การใช้ทักษะชีวติ 2. ปฏิบัตกิ ารสแี ปร - คณุ ภาพผลผลิตขา้ วการสี -มคี วามสามารถในการใช้ 1.ใฝเุ รยี นรู้ สภาพ แปรรปู ผลผลติ ขา้ วและโรงสขี ้าว เทคโนโลยี 2.มุ่งมน่ั การทางาน - อุปกรณ์และเคร่ืองจกั ร - มที กั ษะการแกป้ ัญหา 3.มีวนิ ัย - ลกั ษณะขา้ วเปลอื ก - ทกั ษะการส่ือสาร 4. มจี ติ สาธารณะ - องคป์ ระกอบของเมลด็ - ความสามารถในการคิด 5 อยอู่ ย่างพอเพยี ง ข้าว - การใช้ทักษะชวี ิต 3. ปฏบิ ตั กิ ารนาสิ่งท่ี -การใชป้ ระโยชนส์ ว่ นที่ - ความสามารถในการคดิ 1.ซอ่ื สัตย์ เหลือจากไรน่ ามาใช้ เหลือจากไร่นา - มที ักษะการแก้ปัญหา 2.ใฝุเรยี นรู้ ประโยชน์ -ความสามารถการใชท้ กั ษะชีวิต 3.อยู่อยา่ งพอเพยี ง -มคี วามสามารถในการใช้ 4.มุ่งมัน่ การทางาน เทคโนโลยี 5.รักความเป็นไทย 4ปฏบิ ัตกิ ารปลกู ผัก - การปลูกพืชหมุนเวียน - ความสามารถในการคดิ 1.ซ่อื สัตย์ ปลกู พชื หมนุ เวียน พชื - การบารุงดนิ - มีทักษะการแก้ปญั หา 2.ใฝุเรยี นรู้ บารงุ ดนิ หลงั นาข้าว -ความสามารถการใชท้ ักษะชีวติ 3.อยู่อยา่ งพอเพียง -มีความสามารถในการใช้ 4.มุ่งม่ันการทางาน เทคโนโลยี 5.รกั ความเปน็ ไทย - ทกั ษะการส่ือสาร

31 ตารางวิเคราะหส์ าระการเรียนรู้ทอ้ งถ่นิ กับหลกั สตู รแกนกลาง กล่มุ สาระการเรียนรู้ การงานอาชีพและเทคโนโลยี ระดบั ชน้ั มัธยมศึกษาปีที่ 4 มาตรฐาน / ตวั ช้ีวดั ผลการเรยี นรู้ สาระการเรียนร้ทู อ้ งถิ่น ง 1.1 ม. 4-6/ 1-7 1. อธิบายสรุปสรุปการจัดการหลักการ - วธิ ีการเก็บเกยี่ วโดยใช้ภมู ิ ง 3.1 ม. 4-6/ 9,10 เกบ็ เก่ียวโดยภมู ิปัญญาไทย เทคโนโลยี ปญั ญาไทย ง 4.1 ม. 4-6/ 1,2,4 การสีขา้ วได้ - วิธกี ารเก็บเกีย่ วโดยใช้ 2. อธิบาย.การตาก การนวด การชั่งตวง เทคโนโลยี และการขนยา้ ยผลผลิตข้าว 3. อธิบายการเก็บ รักษาข้าวเพ่ือบริโภค และการจาหน่ายผลผลติ ขา้ วเปลือก ง 1.1 ม. 4-6/ 1,7 4. จดบันทึกการปฏบิ ัติงาน - จดบันทึกการปฏบิ ตั งิ าน ง 2.1 ม. 4-6/ 1,5 5. คานวณคา่ ใชจ้ า่ ยและกาหนดราคา - การทาบัญชรี ายรับ รายจ่าย ง 4.1 ม. 4-6/ 1,2,4 ขายได้ - สถานการณการตลาดขา้ วไทย 6. การทาบัญชรี ายรับ รายจา่ ย - สถานการณ์ข้าวไทย ประเมนิ ผลได้ -สหกรณ์การเกษตรและ 7. บนั ทึกการปฏบิ ัตงิ านได้ สหกรณ์ 8. วิเคราะหส์ ถานการณการตลาดขา้ ว โรงสีขา้ ว ไทยสหกรณ์การเกษตรและสหกรณ์ - การวิเคราะห์ตลาดข้าวใน โรงสีข้าว ทอ้ งถิน่ ในประเทศและ 9. วเิ คราะหต์ ลาดข้าวในท้องถิน่ ใน ตา่ งประเทศได้ ประเทศและตา่ งประเทศ 10. อภปิ รายสรุปปญั หาอปุ สรรคและ แนวทางการพัฒนาข้าวการสหกรณ์และ การตลาดขา้ วไทยได้ ง 1.1 ม. 4-6/ 1,7 11. อธบิ ายคุณภาพผลผลติ ขา้ วการสขี ้าว - การเกบ็ รักษาขา้ วไทยโดยใช้ ง 2.1 ม. 4-6/ 1,5 และโรงสขี ้าว ภูมิปัญญาไทย ง 4.1 ม. 4-6/ 1,2,4 12. อธบิ ายเทคโนโลยกี ารสีข้าวได้ - การเกบ็ รกั ษาขา้ วไทยโดยใช้ 13. อธิบายการแปรรปู ผลผลติ และ เทคโนโลยี ผลิตภัณฑจ์ ากข้าว - เทคโนโลยีการสีขา้ ว 14. อธบิ ายการบรรจภุ ัณฑ์และการ -การแปรรูปข้าวไทย ออกแบบบรรจุภัณฑ์และการจาหนา่ ย - กระบวนการเทคโนโลยกี าร บรรจภุ ัณฑ์ขา้ วไทย ง 1.1 ม. 4-6/ 3,5,7 15. ปฏิบัตกิ ารเตรยี มดนิ ปลูกข้าวไดด้ ้วย - ปฏบิ ตั กิ ารไถ คราด กาจดั ง 4.1 ม. 4-6/ 2,3,4 การไถ คราด กาจดั วชั พืชไดถ้ ูกวธิ ี วัชพชื ไดถ้ ูกวิธี ง 1.1 ม. 4-6/ 3,5,7 16. ปฏบิ ตั ิการดูแลบารุงรกั ษาและกาจดั - ปฏิบตั ิการดแู ลบารุงรักษา ง 4.1 ม. 4-6/ 2,3,4 ศตั รพู ชื ในแปลงขา้ วได้ และกาจัดศัตรพู ืชในแปลงข้าว

32 ตารางวิเคราะห์สาระการเรียนรู้ทอ้ งถ่ินกับหลกั สตู รแกนกลาง กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ การงานอาชีพและเทคโนโลยี ระดบั ชัน้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 4 มาตรฐาน / ตวั ชี้วดั ผลการเรียนรู้ สาระการเรยี นรทู้ อ้ งถ่นิ ง 1.1 ม. 4-6/ 1-7 17. มคี วามขยนั ซื่อสัตย์สุจริต รกั ชาติ ง 4.1 ม. 4-6/1,3,4 ศาสนา พระมหากษตั ริย์ มวี ินยั ใฝุเรยี นรู้ ใฝุเรยี น มุ่งมัน่ ในการทางาน รกั ความเปน็ ไทยกตญั ญูและมีจิต สาธารณะ

33 แบบบันทึกหน่วยการเรยี นรู้ท่ี 1 เรื่อง การเก็บเกี่ยวผลผลติ รหสั -ช่อื รายวิชา ง 312….. ขา้ วไทย กลมุ่ สาระการเรียนรกู้ ารงานอาชีพและเทคโนโลยี ชนั้ .มธั ยมศกึ ษาปที ่ี4 ภาคเรยี นท่ี............................เวลา……8……….ชั่วโมง โรงเรยี น…………………………………..………........................................................................... ผลการเรยี นรู้ 1. อธิบายสรปุ การจดั การหลักการเก็บเกีย่ วโดยภูมปิ ญั ญาไทย เทคโนโลยกี ารสขี า้ วได้ 2. อธิบาย.การตาก การนวด การช่งั ตวง และการขนย้ายผลผลติ ขา้ ว 3. อธิบายการเก็บ รักษาข้าวเพอื่ บรโิ ภคและการจาหนา่ ยผลผลิตขา้ วเปลอื ก 4. มีความรบั ผิดชอบ สาระสาคัญ 1. วางแผนการเกบ็ และวิธีการเก็บเก่ียวผลผลิตข้าว 2. ความช้นื เมลด็ ขา้ ว การตากข้าว การนวด การชง่ั ตวง การขนย้าย 3. เกบ็ รกั ษาข้าวเพ่ือบรโิ ภคและเพ่ือจาหน่าย สาระการเรยี นรู้ 1. เรียนรกู้ ารวางแผนระยะเวลาการเกบ็ เกีย่ วใหเ้ หมาะสมกับชว่ ง อายุ ข้าวไวแสง ข้าวไม่ไวแสง และเรียนร้วู ิธีการเก็บเก่ยี วผลผลิต 2. เรยี นรู้เรื่อง ความชน้ื ของเมล็ดข้าวระยะเก็บเก่ยี วระยะการตากแหง้ เพื่อเก็บรกั ษา เพื่อการ จาหน่ายและการสแี ปรสภาพ 3. เรยี นรู้เร่ือง การเกบ็ เกย่ี วข้าวไวบ้ ริโภคและเพ่ือจาหนา่ ยสถานท่ีเก็บข้าวเปลอื ก ยงุ้ ฉาง โกดัง ไซโล คณุ ลักษณะ 1 รักชาติ ศาสน์ กษตั ริย์ 2. ซ่อื สัตยส์ ุจริต 3. มวี ินยั 4. ใฝเุ รยี นรู้ 5. อยูอ่ ย่างพอเพยี ง 6. มงุ่ มนั่ ในการทางาน 7. รกั ความเป็นไทย 8. มีจิตสาธารณะ กิจกรรม ขนั้ นาเข้าส่บู ทเรยี น 1.ครซู ักถามนกั เรยี นและทบทวนบทเรียนตามที่เคยเรยี นรู้มาจากช่วั โมงก่อน 2. นกั เรียนซกั ถามในส่วนท่ยี งั ไมเ่ ขา้ ใจ 3. แบง่ นักเรยี นเปน็ กลมุ่ ๆละ 4-5 คน

34 ขัน้ สอน การเก่ียวขา้ ว 1. ครสู าธิตการเกี่ยวข้าว 2. นักเรียนปฏิบัติ การสขี า้ ว 1. เจ้าหน้าท่ีคนงานสาธิตการสีข้าว 2. นกั เรียนจัดกลุ่มมาทาการสขี า้ วกลมุ่ ละ 3-5 คน/วนั การนาของเหลอื จากไร่นามาใชป้ ระโยชน์ 1. นักเรียนศึกษาจากใบความรู้เรือ่ ง การเพาะเหด็ ทาปุ๋ยหมัก 2. นกั เรียนปฏบิ ัติการเพาะเห็ด ทาปยุ๋ หมัก การปลกู พชื หมนุ เวยี นหลงั ทานาข้าว สรุป นักเรียนและครูรว่ มกนั สรปุ การเกบ็ เก่ียวขา้ ว การสีขา้ ว การนาของเหลือจากไรน่ ามาใช้ ประโยชน์ สอ่ื /แหล่งเรียนรู้: ใบความรู้ วดี โิ อ การวดั และประเมนิ ผล ประเดน็ ระดบั คุณภาพ การประเมนิ ๑. เนือ้ หา ๔ ๓๒ ๑ ๒. การนาเสนอ - เน้อื หาไม่ - เน้อื หาครบถว้ น - เนอื้ หาครบถ้วน - เน้อื หาครบถ้วน ครอบคลุม ๓. การสบื คน้ ครอบคลุมดมี าก ครอบคลุมดี ครอบคลุมพอใช้ - การนาเสนอ ๔. ผลงาน ไม่เปน็ ลาดับ - การนาเสนอ - การนาเสนอ - การนาเสนอ ขน้ั ตอน ข้อมูลเปน็ ลาดับ ขอ้ มลู เป็นลาดับ ข้อมูลเปน็ ลาดับ - ข้อมูลไม่ หลากหลายไม่ ข้ันตอนน่าสนใจดี ขนั้ ตอนนา่ สนใจดี ข้นั ตอนนา่ สนใจดี มีการอ้างอิง ทมี่ า มาก พอใช้ รูปเล่มไม่ เรียบร้อย - มีการสืบคน้ - มีการสืบคน้ - มีการสืบค้นไม่มี ขอ้ มลู อยา่ ง ขอ้ มูล มีการ การอ้างองิ ทมี่ า หลากหลายมกี าร อา้ งองิ ทม่ี า อา้ งองิ ท่ีมา - ทารูปเลม่ ได้ ทารปู เลม่ ได้ ทารูปเลม่ ได้ สวยงามเรียบรอ้ ยดี สวยงามเรยี บรอ้ ยดี เรียบร้อยพอใช้ มาก

35 ทมี่ า : https://www.youtube.com/watch?v=cLDPcdvdUSQ

36 การเพาะเหด็ ฟาง https://www.youtube.com/watch?v=HpwGMKF3ivs วสั ดุอุปกรณ์สาหรบั การเพาะเห็ดฟางในตระกรา้ พลาสติก 1.วสั ดุเพาะเหด็ ฟางหลักๆ ได้แก่ ฟาง ฟางทกุ ชนดิ แห้งสนิทไม่เปียกฝนมากอ่ น ถ้าเปน็ ตะกร้า ใหม่กส็ ามารถนามาเพาะเหด็ ไดเ้ ลยหรอื ถา้ เป็นตะกร้าท่เี คยเพาะเห็ดมาแล้วควรทาความสะอาดและตาก ใหแ้ ห้ง 2.อาหารเสรมิ เช่น ผักตบชวาสด หรือแหง้ เปลอื กถั่วต่างๆ ผกั บ้งุ มูลววั /ควายแหง้ รา เศษ ฝูาย ไส้น่นุ ก้อนเชื้อนางรม/นางฟาู เกา่ เป็นต้น 3.อุปกรณ์อน่ื ๆ ไดแ้ ก่ ตะกรา้ พลาสตกิ บวั รดนา้ เชอ้ื เห็ดฟาง วธิ กี าร เพาะ เห็ดฟาง 1. ฟางแชน่ ้าค้าง 1 คืน 2. หวั เชื้อ 1 ก้อน แบ่งเป็น 3 กอง เพาะได้ 3 ตะกร้า 3. ฟางอัดลงก้นตะกร้ากดใหแ้ นน่ สงู 1 ฝุามือ 4. อาหารเสรมิ ตา่ งๆแชน่ า้ พอชนื้ โรยชดิ ขอบตะกร้า 5. โรยเชอ้ื เห็ดฟาง 1 สว่ นทับบนอาหารเสรมิ เสร็จชนั้ ท่ี 1 6. ทาชัน้ ท่ี 2 และ 3 เหมอื นชน้ั ที่ 1 7. ชัน้ บนสดุ โรยอาหารเสริมเตม็ หน้าตะกรา้ โรยเชอ้ื ใหท้ ั่ว กลบด้วยอาหารเสรมิ อีกคร้ัง

37 การดแู ลรักษาสาหรับการเพาะเห็ดฟางในตระกรา้ 1. สถานทีค่ วรเปน็ พ้นื ดิน ใตร้ ม่ ไม้หรอื ร่มสนทิ 2. ซ้อนตะกร้า เป็นรูปสามเหล่ยี ม แนวยาว 1 แถว หรอื 2 แถว 3. รดน้าที่พ้ืนดินให้เปียกแฉะ จะได้ความชนื้ จากการระเหยของนา้ ท่ดี นิ 4. คลมุ ด้วยพลาสตกิ ทับด้วยฟางแห้ง หรอื แสลน ปลอ่ ยท้ิงไว้ 3 คืน 5. ครบ 3 คืน เปดิ ระบายอากาศตรงกลาง แลว้ คลุมไว้เหมือนเดิม อีก 3-4 วนั เกบ็ ผลผลิตได้ 6. ผลผลติ 1 ตะกร้า 1 กิโลกรัม ขึ้นอยู่กับอาหารเสรมิ ยิ่งใสม่ าก ผลผลติ ยิ่งสงู ตาม 7. อาหารเสรมิ จะใช้อยา่ งใดอย่างหนงึ่ หรอื ใชร้ ่วมกนั หลายๆอยา่ งกไ็ ด้

38 แบบบนั ทึกหน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง การทาบัญชีฟาร์ม รหสั -ชอ่ื รายวิชา ง 321 ขา้ วไทย กลมุ่ สาระการเรียนรกู้ ารงานอาชพี และเทคโนโลยี ช้ัน.มัธยมศึกษาปีท่ี 4 ภาคเรียนที่............................เวลา……8……….ชั่วโมง โรงเรียน…………………………………..………........................................................................... ผลการเรียนรู้ 1. จดบันทกึ การปฏิบัตงิ าน 2. คานวณคา่ ใช้จ่ายและกาหนดราคาขายได้ 3. การทาบญั ชรี ายรับ รายจา่ ย ประเมินผลได้ 4. บันทกึ การปฏบิ ัติงานได้ 5. มีความมุ่งม่ันในการทางาน สาระสาคญั 1. ทาสุมดบันทึกการปฏิบตั งิ านฟารม์ 2. ทาบญั ชฟี ารม์ สรปุ วิเคราะห์ต้นทนุ กาไร ขาดทุน 3. รจู้ กั ตลาดซ้อื ขายข้าวเปลือก ข้าวสาร วเิ คราะห์ความเคลือ่ นไหวของตลาดข้าว สาระการเรียนรู้ 1. เรียนรแู้ ละใหม้ ีสมดุ บนั ทึก การปฏบิ ตั งิ านรายบคุ คลหรอื รายกล่มุ 2. เรยี นรู้และฝกึ การทาบัญชคี า่ ใช้จา่ ยในฟาร์ม การคดิ ตน้ ทนุ กาไร ขาดทุน ความค้มุ ค่าทาง เศรษฐกจิ 3. เรยี นรู้เรือ่ งตลาด การซื้อขาย ข้าวเปลอื ก ข้าวสาร คุณลักษณะอันพงึ ประสงค์ 1 รกั ชาติ ศาสน์ กษัตรยิ ์ 2. ซอ่ื สัตย์สุจริต 3. มีวนิ ัย 4. ใฝุเรียนรู้ 5. อยู่อยา่ งพอเพยี ง 6. มุ่งม่นั ในการทางาน 7. รักความเปน็ ไทย 8. มจี ิตสาธารณะ กจิ กรรมการเรยี นรู้ ขั้นนา 1. ครูพานกั เรยี นเดินชมโรงสีข้าวเปดิ โอกาสใหน้ ักเรยี นได้ซักถาม

39 2. นักเรยี นเล่าวิธีการกะเทาะเปลือกข้าวก่อนทจ่ี ะนาไปประกอบเปน็ อาหารตามท่ี ทอ้ งถนิ่ ของตนเองปฏบิ ตั ิ ขน้ั สอน 1. แบ่งกลุม่ นักเรยี นเป็นกลุ่มๆประมาณกลมุ่ ละ 4-5 คน 2. แต่ละกล่มุ ศึกษาใบความรเู้ รอื่ งการแปรสภาพข้าว 3. เปดิ คลิปเรื่อง กระบวนการสขี ้าวและบรรจุภัณฑ์ 4. นกั เรยี นแต่ละกล่มุ ทาใบกจิ กรรม 5. ตวั แทนนาเสนอ ขัน้ สรุป นักเรียนและครรู ่วมกนั สรปุ ส่อื /แหล่งเรียนรู้: ใบความรู้ การวัดและประเมนิ ผล ประเด็น ระดบั คุณภาพ การประเมนิ ๑. เน้ือหา ๔ ๓๒ ๑ ๒. การนาเสนอ - เนื้อหาไม่ - เน้อื หาครบถว้ น - เนื้อหาครบถว้ น - เน้ือหาครบถ้วน ครอบคลุม ๓. การสืบคน้ ครอบคลุมดีมาก ครอบคลุมดี ครอบคลุมพอใช้ - การนาเสนอ ๔. ผลงาน ไม่เปน็ ลาดบั - การนาเสนอ - การนาเสนอ - การนาเสนอ ขัน้ ตอน ข้อมูลเป็นลาดับ ขอ้ มลู เป็นลาดบั ข้อมลู เป็นลาดบั - ข้อมูลไม่ หลากหลายไม่ ขน้ั ตอนน่าสนใจดี ขน้ั ตอนนา่ สนใจดี ขัน้ ตอนน่าสนใจดี มีการอ้างอิง ทม่ี า มาก พอใช้ รปู เลม่ ไม่ เรียบร้อย - มกี ารสบื ค้น - มีการสบื ค้น - มกี ารสืบค้นไม่มี ขอ้ มูลอย่าง ขอ้ มลู มีการ การอ้างองิ ที่มา หลากหลายมกี าร อ้างอิงทม่ี า อา้ งองิ ท่มี า - ทารปู เล่มได้ ทารูปเล่มได้ ทารปู เล่มได้ สวยงามเรียบร้อยดี สวยงามเรียบร้อยดี เรยี บรอ้ ยพอใช้ มาก

40 ใบความรู้ เรื่องการจดั ทาบญั ชคี รัวเรอื น จากสภาวะสังคมปัจจุบนั ท่ีเต็มไปดว้ ยกระแสวตั ถุนยิ ม และความฟมุ เฟือย ฟุงู เฟูอ จนทาให้คน ไทยหลงเดนิ ทางผิดไปตามกระแสนิยมจนกลายเปน็ ปญั หา โดยเฉพาะปัญหาหนส้ี นิ ทไ่ี ม่มีวนั จบสน้ิ อยา่ งไรกต็ ามคนไทยยงั มีทางออก ซงึ่ การจะดารงชวี ติ ให้อยู่รอดภายใต้สังคมในปัจจบุ นั แนวทางหนงึ่ ที่ ประชาชนไทยควรยึดถือคือการพึง่ ตนเอง รจู้ ักความพอประมาณ และไมป่ ระมาท ตามแนวปรัชญา “เศรษฐกิจพอเพียง” ของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อย่หู ัวท่ีทรงมองเหน็ ถึงความสาคญั ของการสรา้ ง ภมู คิ ุ้มกนั ให้กับตวั เอง รู้จักความพอมีพอกนิ พอมีพอใช้ คานึงถึงหลกั เหตผุ ลและการประมาณตนเอง พรอ้ มกบั ทรงเตือนสติประชาชนคนไทยไมใ่ ห้ประมาท โดยเฉพาะการใชจ้ ่ายเงนิ อนั เป็นปัจจัยสาคญั ใน การดาเนนิ ชวี ติ การทาบัญชี คือ การจดบนั ทึก ข้อมลู เกี่ยวกับเงื่อนไขปจั จัยในการดารงชวี ติ ของตัวเอง และ ภายในครอบครัว ชมุ ชน รวมถงึ ประเทศ ข้อมลู ท่ีไดจ้ ากการบนั ทึกจะเปน็ ตวั บง่ ช้อี ดีตปัจจบุ ันและ อนาคตของชีวติ ของตวั เอง สามารถนาข้อมูลอดีตมาบอกปจั จบุ ันและอนาคตได้ ข้อมูลท่ไี ด้ ท่ีบันทึกไว้ จะเป็นประโยชน์ต่อการวางแผนชีวิตและกจิ กรรมตา่ ง ๆ ในชวี ิต ในครอบครวั บัญชคี รวั เรือน มิได้หมายถงึ การทาบัญชหี รือบันทึกรายรบั รายจ่ายประจาวันเทา่ นั้น แต่อาจ หมายถงึ การบนั ทกึ ข้อมูลด้านอืน่ ๆ ในชวี ติ ในครอบครัว เป็นต้น ของเราไดด้ ้วย เชน่ บัญชที รัพยส์ นิ พนั ธ์ุพืช พันธ์ไุ ม้ ในบ้านเราในชุมชนเรา บัญชคี วามรคู้ วามคิดของเรา บัญชีผทู้ รงคุณ ผู้รู้ในชุมชนเรา บัญชีเดก็ และเยาชนของเรา บัญชภี มู ปิ ัญญาด้านตา่ ง ๆ ของเรา เป็นต้น หมายความวา่ ส่ิงหรือเรอื่ งราว ตา่ ง ๆ ในชวี ิตของเรา เราจดบนั ทกึ ได้ทกุ เรื่อง หากประชาชนทุกคนจดบนั ทึกจะมปี ระโยชน์ต่อตนเอง ครอบครวั ชมุ ชนและประเทศ จะเป็นแหลง่ เรยี นรู้ ครอบครัวเรียนรู้ ชมุ ชนเรยี นรู้ และประเทศเรียนรู้ การเรยี นรู้เป็นทมี่ าของปัญญา ปัญญาเปน็ ทม่ี าของความเจริญทง้ั กาย สังคม ใจ และจิตวิญญาณของ มนุษยจ์ ะเหน็ วา่ การทาบัญชี หรอื การจดบนั ทึกนี้สาคัญยง่ิ ใหญ่มาก บคุ คลสาคัญในประเทศหลายทา่ น เป็นตวั อยา่ งที่ดีของการจดบันทกึ เชน่ ท่านพุทธทาส ในหลวง และสมเดจ็ พระเทพ ลว้ นเป็นนักบันทึก ทง้ั ส้ิน การบนั ทึก คอื การเขียน เม่อื มีการเขียนย่อมมีการคิด เมื่อมีการคิดย่อมก่อปัญญา แก้ไขปญั หาได้ โดยใชเ้ หตผุ ลวิเคราะห์พิจารณา ได้ถูกต้อง นน่ั คือ ทางเจริญของมนษุ ย์ การทาบญั ชคี รวั เรือนในดา้ นเศรษฐกิจ หรือการบนั ทึกรายรับรายจา่ ยท่ที างราชการพยายาม สง่ เสรมิ ให้ประชาชนได้ทากนั นนั่ เปน็ เร่ืองการบนั ทึกรายรับรายจ่ายประจาวนั ประจาเดือนวา่ มรี ายรบั จากแหล่งใดบา้ ง จานวนเท่าใด มรี ายจา่ ยอะไรบา้ ง จานวนเท่าใด ในแต่ละวนั สปั ดาห์ เดือน และ ปี เพื่อจะได้เห็นภาพรวมว่า ตนเองและครอบครวั ทรี ายรับเท่าใด รายจ่ายเทา่ ใด คงเหลอื เท่าใด หรอื เงิน ไมพ่ อใชเ้ ท่าใด คือ รายจ่ายมากกว่ารายรบั และสารวจว่ารายการใดจา่ ยน้อยจา่ ยมาก จาเป็นนอ้ ย จาเปน็ มาก จาเป็นน้อย อาจลดลง จ่ายเฉพาะท่ีจาเปน็ มาก เชน่ ซือ้ กับข้าว ซื้อยา ซื้อเสื้อผา้ ซอ่ มแซม บ้าน การศึกษา เปน็ ตน้ ส่วนรายจ่ายทีไ่ ม่จาเป็นให้ลด ละ เลิก เช่น ซ้อื บุหร่ี ซื้อเหล้า เล่นการพนัน เป็น ตน้ เมอ่ื นารายรับ รายจา่ ย มาบวกลบกันแลว้ ขาดดลุ เกนิ ดุลไปเทา่ ใด เมอ่ื เห็นตัวเลข จะทาใหเ้ ราคิดได้ วา่ สงิ่ ไมจ่ าเปน็ น้นั มีมากหรือน้อยสามารถลดไดห้ รือไม่ เลกิ ได้ไหม ถ้าไมล่ ดไมเ่ ลกิ จะเกิดอะไร กบั ตัวเอง ครอบครัว ชมุ ชน และประเทศ หากเราวางแผนการรับการจ่ายเงินของตนเองได้ เท่ากบั วา่ ร้จู กั ความ เป็นคนได้พฒั นาตนเอง ให้เป็นคนมีเหตุมผี ล เป็นคนรู้จักพอประมาณ เปน็ คนรักตนเอง รกั ครอบครัว รักชุมชน และรักประเทศชาติมากข้ึนจงึ เห็นได้วา่ การทาบัญชีครวั เรอื น ในเร่ืองรายรับรายจา่ ย กค็ ือวิถี

41 แหง่ การเรยี นรู้เพ่อื พัฒนาชวี ิต ตามปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง นัน่ เอง เพราะปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพียง คือ ปรชั ญาชวี ิตทถี่ ูกตอ้ งเหมาะสม พอดี สอดคล้องถกู ต้องตามกฎธรรมชาตทิ ีม่ ีทง้ั ความเปน็ เอกภาพ และดุลยภาพอยเู่ สมอ การทาบัญชคี รวั เรอื นเป็นการจดบันทึกรายรับรายจ่ายประจาวันของครัวเรือน และสามารถนา ข้อมูลมาวางแผนการใช้จ่ายเงินในอนาคตได้อย่างเหมาะสม ทาให้เกิดการออม การใช้จ่ายเงินอย่าง ประหยัดคุม้ คา่ ไม่ฟมุ เฟือย ดงั น้ันการทาบญั ชชี คี รวั เรอื นมีความสาคญั ดังนี้ 1. ทาใหต้ นเองและครอบครัวทราบรายรับ รายจา่ ย หนส้ี ิน และเงินคงเหลือในแตล่ ะวนั รายรับ หรอื รายได้ คือ เงนิ หรอื สนิ ทรพั ย์ทวี่ ัดมลู ค่าได้ ท่ีไดร้ บั จากการประกอบอาชีพ หรือ ผลตอบแทนที่ได้รับจากการใหผ้ ู้อ่ืนใช้สนิ ทรพั ย์ หรือ ผลตอบแทนจากการลงทุนในรปู แบบต่างๆ เช่น รายได้จากคา่ จ้างแรงงาน เงินเดือน ดอกเบ้ยี รบั จากเงินฝากธนาคาร หรอื จากเงินให้กยู้ มื รายได้จาก การขายสินค้าหรือบริการ เปน็ ตน้ รายจ่าย หรอื ค่าใชจ้ ่าย คือ คือ เงนิ หรอื สินทรัพย์ทวี่ ัดมลู ค่าได้ ทจ่ี ่ายออกไปเพ่ือให้ได้สง่ิ ตอบแทน กลบั มา ส่งิ ตอบแทนอาจเปน็ สนิ ค้าหรอื บริการ เชน่ ค่าอาหาร คา่ น้าคา่ ไฟฟูา (ค่าสาธารณปู โภค) ค่า น้ามนั คา่ หนงั สือตารา เปน็ ต้น หรือรายจา่ ย อาจไมไ่ ด้รบั ส่ิงตอบแทนคือสนิ ค้าหรือบรกิ ารกไ็ ด้ เชน่ เงนิ บรจิ าคเพื่อการกุศล เงนิ ทาบุญทอดกฐนิ ทอดผ้าปุา เปน็ ต้น หน้สี ิน คอื ภาระผูกพนั ที่ต้องชดใช้คืนในอนาคต การชดใช้อาจจ่ายเป็นเงนิ หรือของมีคา่ ทค่ี รอบครัวหรอื ตนเองมีอยู่ หนสี้ ินเป็น เงินหรือส่ิงของที่มีคา่ ท่ีครอบครวั หรือตนเองไดร้ ับมาจากบุคคลหรือแหลง่ เงิน ภายนอก เชน่ การกู้ยืมเงินจากเพ่ือนบ้าน การกยู้ มื เงนิ จากกองทนุ ต่างๆ การซ้อื สนิ ค้าหรือบริการเปน็ เงนิ เช่อื การซ้ือสนิ ทรัพย์เป็นเงนิ ผ่อนชาระ หรือการเช่าซ้อื เปน็ ตน้ เงนิ คงเหลือ คอื เงิน หรือ ทรัพย์สินที่วัดมูลค่าได้ หลงั จากนารายรบั ลบด้วยรายจ่ายแล้วปรากฏรายรับ มากกวา่ รายจา่ ยจะทาให้มเี งนิ คงเหลอื หรอื ในหลกั ทางบญั ชเี รยี กว่า กาไร แตห่ ากหลงั จากนารายรับลบ ด้วยรายจ่ายแล้วปรากฏวา่ รายจา่ ยมากกว่ารายรับจะทาให้เงินคงเหลือติดลบหรือทางบัญชีเรียกวา่ ขาดทนุ นน่ั เอง 2. นาข้อมูลการใช้จ่ายเงินภายในครอบครวั มาจัดเรยี งลาดับความสาคัญของรายจ่าย และ วางแผนการใช้จา่ ยเงนิ โดยพิจารณาแต่ละรายการในแต่ละวันมรี ายจา่ ยใดที่มีความสาคัญมาก และ รายจา่ ยใดไม่จาเป็นให้ตัดออก เพื่อใหก้ ารใช้จ่ายเงินภายในครอบครวั มีพอใช้และเหลือเก็บเพ่ือการออม ทรัพยส์ าหรบั ใชจ้ ่ายส่ิงท่ีจาเป็นในอนาคต บัญชีครัวเรอื นถือเป็นส่วนสาคญั ในการปฏิบัติตามแนว เศรษฐกจิ พอเพยี ง โดยยึดหลกั 3 ข้อคือ การพอประมาณ ถา้ รูร้ ายรับรายจา่ ย กจ็ ะใชแ้ บบพอประมาณ แต่ มเี หตผุ ล รู้ว่ารายจา่ ยใดจาเป็นไม่จาเป็น และเมื่อเหลือจากใช้จา่ ยก็เกบ็ ออม น่ันคือภูมคิ ุ้มกนั ที่ เอาไวค้ ุ้มกนั ตัวเราและครอบครวั บัญชีครวั เรือนสามารถจัดไดห้ มด จึงนับว่ามีประโยชนม์ าก ข้อควรระวงั ในการจัดทาบญั ชีครัวเรอื น คอื ลืมบนั ทกึ บัญชี ทาให้ขาดความต่อเน่ืองในการบันทกึ และ ส่งผลใหไ้ มอ่ ยากบนั ทึก ผจู้ ดั ทาเขา้ ใจผดิ ในรายการบัญชี ไม่เขา้ ใจรายการที่เป็นรายรบั จึงไม่ไดบ้ นั ทึก บัญชี เช่น ลูกส่งเงินมาใหพ้ ่อแม่สาหรบั ใช้จา่ ยทกุ วนั สน้ิ เดือน แตพ่ ่อแม่ไม่ได้บันทกึ บัญชีรายรบั เนือ่ งจาก เข้าใจว่าเงินที่ได้รับมานนั้ มไิ ด้เกดิ จากการประกอบอาชีพของตนเองหรอื เขา้ ใจผดิ รายการหน้สี ินแต่ บนั ทึกวา่ เปน็ รายรบั ทาให้มิได้เก็บเงินไว้สาหรับจ่ายชาระหนี้ในอนาคต เชน่ ยมื เงินจากเพือ่ นบา้ นมาใช้ จ่ายภายในครอบครวั ถงึ แมจ้ ะได้รบั เงินมาแต่รายการดงั กล่าวไมถ่ ือวา่ เปน็ รายรับเนือ่ งจากตนเองมีภาระ ผกู พนั ทีต่ ้องชดใชใ้ นอนาคต ซึง่ อาจต้องชดใชเ้ งินตน้ พร้อมดว้ ยดอกเบย้ี ด้วย จากสาเหตุดงั กลา่ วอาจทา

42 ให้ครอบครัววางแผนการใชจ้ ่ายเงนิ ผดิ พลาด สว่ นข้อผดิ พลาดอีกประการหนึ่งคือ การเขียนชือ่ รายการ ผดิ การบนั ทึกตวั เลขผดิ การบวกหรือการลบจานวนเงนิ ผดิ อาจเกดิ จากการลืมจดบันทึกรายการบัญชี หรือบนั ทกึ รายการซา้ ๆ กนั หลายรายการ ปัญหาดังกล่าวแกไ้ ขโดยการคานวณจานวนเงินกระทบ ยอดเงินคงเหลือในบัญชกี ับยอดเงนิ ฝากธนาคารท่คี รอบครัวมอี ยู่จริง หรือยอดเงนิ ทเ่ี ก็บไวส้ าหรบั ใชจ้ ่าย จริง หากพบวา่ ยอดเงินคงเหลอื ในบญั ชีเท่ากบั ยอดเงินคงเหลอื ในบญั ชีเงินฝากธนาคาร แสดงว่าการ จดั ทาบญั ชีถกู ต้อง แตห่ ากกระทบยอดแล้วยอดเงินทัง้ สองไมเ่ ทา่ กันอาจเกิดจากการบันทึกบญั ชี ผิดพลาด หรือเงนิ สดของครอบครัวสญู หาย นะคะ มาถงึ ตอนนแ้ี ลว้ ทา่ นผ้ฟู ังหลายท่านอาจนึกในใจแลว้ วา่ การจดบนั ทึกเปน็ สิ่งทีส่ าคัญและจาเปน็ มากสาหรับการดารงชวี ติ ในปัจจบุ นั ยงิ่ เศรษฐกิจไม่ดี การเงิน ขาดสภาพคล่องด้วยแล้วละก็คดิ วา่ หลายทา่ นคงอยากจะหันมาจดบันทึกรายรบั และรายจา่ ยกันบ้าง การวางแผนการใชจ้ า่ ยเงนิ ให้เหมาะสมระหว่างรายรบั และรายจา่ ย ครอบครัวต้องมรี ายรับมากกว่า รายจ่าย หากพบวา่ รายรบั น้อยกว่ารายจา่ ย ต้องหาแนวทางนาเงินมาใชจ้ า่ ยให้เพียงพอ โดยอาจต้อง กู้ยืมเงินมาใช้จา่ ย แต่การกู้ยืมเงินไม่ใช่แนวทางแก้ไขปัญหาดังกลา่ วได้ เพียงแต่ชว่ ยใหก้ ารใชจ้ ่ายมี สภาพคล่องชัว่ ขณะเท่านั้น และในระยะยาวยงั ส่งผลให้ครอบครัวมีภาระหนี้สินจานวนมาท้งั เงนิ ตน้ และ ดอกเบ้ียซ่งึ จะเพม่ิ จานวนมากข้นึ ตามระยะเวลาทีย่ าวนานในการกยู้ ืมเงิน เป็นปัญหาท่ีแก้ไขไดย้ าก สาหรับการแก้ไขปัญหาการขาดสภาพคล่องในการใช้จ่ายเงินหรอื ปญั หารายรับไม่เพียงพอกบั รายจ่ายนั้น มีแนวทางดงั น้ี 1. การตัดรายจ่ายท่ีไม่จาเป็นออก เพื่อลดภาระการจ่ายเงนิ ออกจากครอบครวั เช่น รายจา่ ย เกยี่ วกบั การพนนั ส่งิ เสพติดของมึนเมา รายจา่ ยฟุมเฟือย เป็นตน้ เป็นการสร้างนสิ ัยมใิ ห้ใชจ้ ่ายฟมุ เฟือย 2. การลดรายจา่ ยทจี่ าเปน็ ลง เพ่ือสร้างนสิ ยั การประหยดั อดออม การใช้ทรัพยากรทมี่ ีอยู่จากัด อย่างคุ้มคา่ เช่น การปลูกผัก ผลไม้ไว้รับประทานเอง เพ่ือชว่ ยลดคา่ อาหาร และค่าเดนิ ทางไปตลาด อีก ทั้งทาใหส้ ุขภาพดีอีกด้วย ลดการใช้นา้ มันเช้ือเพลิงแลว้ หนั มาออกกาลังกายโดยการปัน่ จักรยาน หรือ การเดนิ การวิ่งแทนการขบั รถจกั รยานยนต์ หรือรถยนต์ เป็นตน้ 3. การเพ่ิมรายรับ หารายได้เสริมนอกเวลาทางานปกติ เช่น การใชเ้ วลาว่างรบั จ้างตัดเย็บ เส้ือผา้ การขายอาหารหลังเลิกงาน การปลูกผัก หรอื เลีย้ งสัตว์ไว้ขาย เป็นตน้ 4. การทาความเข้าใจกนั ภายในครอบครวั เพ่อื ใหท้ กุ คนร่วมมือกันประหยัด รจู้ ักอดออม การใช้ ทรพั ยากรต่างๆ ลด ละ เลกิ รายจ่ายหรอื สิง่ ท่ีไม่จาเปน็ และช่วยกนั สรา้ งรายรบั ใหเ้ พียงพอ เหมาะสม กับเศรษฐกจิ ปจั จุบัน บทสรปุ การจัดทาบัญชคี รัวเรือน หรือ บญั ชรี ายรบั รายจ่ายน้ี ไมใ่ ชเ่ ป็นแตเ่ พียงการจดบันทึกรายการ ต่างๆ ทเี่ ปน็ เงนิ เทา่ นนั้ แตย่ งั เปน็ การสร้างความสามคั คภี ายในครอบครวั รจู้ ักช่วยเหลือแบง่ ปันกนั ใน สงั คม มกี ารเรยี นรู้ซง่ึ กนั และกนั ซ่งึ เกิดจากประสบการณ์ต่างๆ ทไ่ี ด้รบั จากการจดบันทกึ ขอ้ มลู ท่ีเป็น ประโยชน์ ทาให้ประชาชนทุกคนรู้จกั การบรหิ ารจัดการด้านการเงินและการวางแผนการทางานทกุ อย่าง เพื่อให้บรรลเุ ปูาหมายได้ การทาบญั ชคี รวั เรอื นทาใหค้ รอบครวั มคี วามสขุ ใช้ชีวิตโดยยึดหลักความ พอเพยี ง มีเหตุมีผล รจู้ ักพงึ่ พาตนเอง มีความพอประมาณ การเงนิ มสี ภาพคลอ่ ง รู้จักการเกบ็ ออม ทุก คนรู้ถงึ แหล่งท่ีมาของรายรับและการใชไ้ ปของค่าใช้จา่ ยในแตล่ ะวนั สามารถนาขอ้ มลู การใช้จ่ายมา วางแผนบริหารการเงินในอนาคตได้

43 ทมี่ า: https://www.youtube.com/watch?v=Z2f6_aX3wg8

44 แบบบันทึกหน่วยการเรยี นรู้ที่ 3 เรือ่ ง การแปรสภาพข้าว รหสั -ชื่อรายวชิ า ง 321 ข้าวไทย กลมุ่ สาระการเรียนรู้การงานอาชพี และเทคโนโลยี ช้ัน.มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 4 ภาคเรยี นท่.ี ...........................เวลา……8……….ชั่วโมง โรงเรยี น…………………………………..………........................................................................... ผลการเรียนรู้ 1. วเิ คราะหส์ ถานการณการตลาดขา้ วไทยสหกรณก์ ารเกษตรและสหกรณ์ โรงสขี ้าว 2. วิเคราะหต์ ลาดข้าวในท้องถน่ิ ในประเทศและตา่ งประเทศ 3. อภปิ รายสรปุ ปญั หาอุปสรรคและแนวทางการพัฒนาข้าวการสหกรณ์และการตลาดขา้ วไทย ได้ 4. อธิบายคุณภาพผลผลติ ข้าวการสีข้าวและโรงสขี า้ ว 5. อธิบายเทคโนโลยกี ารสขี า้ วได้ 6. อธิบายการแปรรปู ผลผลติ และผลิตภณั ฑจ์ ากข้าว 7. อธิบายการบรรจุภัณฑแ์ ละการออกแบบบรรจภุ ัณฑ์และการจาหน่าย สาระสาคญั 1. คณุ ภาพผลผลิตข้าวเปลอื กและการสแี ปรสภาพข้าว 2. ประเภทขนาดของโรงสขี า้ ว เครอื่ งสขี า้ ว 3. มาตรฐานขา้ วไทย 4. การแปรรูปผลผลิตจากขา้ ว การบรรจุภณั ฑแ์ ละจาหนา่ ย สาระการเรียนรู้ 1. ศกึ ษาเรียนรู้ถึงคุณภาพผลผลิตขา้ วเปลอื ก ความชื้น นา้ หนกั สิ่งเจือปน กระบวนการ ขน้ั ตอนการสแี ปรสภาพข้าวเปลือก 2. เรยี นรถู้ งึ ประเภทโรงสีขา้ ว ขนาดเคร่ืองสีข้าว ความสามารถ 3. เรยี นร้มู าตรฐานขา้ วไทยเก่ยี วกบั มาตรฐานคุณภาพและประเภทขา้ วสาร 4. เรยี นรูก้ ารนาผลผลติ จากข้าวมาแปรรูป การบรรจภุ ณั ฑแ์ ละการจาหน่าย คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ 1 รกั ชาติ ศาสน์ กษัตริย์ 2. ซ่ือสตั ย์สุจริต 3. มีวินัย 4. ใฝเุ รยี นรู้ 5. อยู่อยา่ งพอเพยี ง 6. ม่งุ มัน่ ในการทางาน 7. รกั ความเป็นไทย 8. มีจิตสาธารณะ

45 กจิ กรรมการเรียนรู้ ขนั้ นาเขา้ สู่บทเรียน 1. นักเรียนชมคลปิ ตวั อยา่ ง เกษตรกรที่ดาเนินการบรหิ ารจัดการฟาร์มดา้ นการตลาด เกยี่ วกับการผลิตข้าว 2. ครอู ธบิ ายเพ่มิ เติม ขั้นสอน 1. แบ่งนกั เรียนเปน็ กล่มุ ๆละ 4-5 คน 2. แจกใบความรู้ใหน้ ักเรียนศึกษาการสีแปรสภาพขา้ ว 3. นักเรียนทาใบกิจกรรม - การตลาด - วิเคราะห์การตลาดข้าว - ตลาดขา้ วไทยจากอดีตสู่ปัจจบุ นั ถึงอนาคต 4. ตัวแทนนักเรยี นนาเสนอ ขั้นสรปุ นักเรยี นและครรู ว่ มกนั สรุป การตลาด สถานการณต์ ลาดข้าวไทย ส่ือ/แหล่งเรียนรู้: ใบความรู้ การวดั และประเมนิ ผล ประเด็น ระดบั คุณภาพ การประเมิน ๑. เนอ้ื หา ๔ ๓๒ ๑ ๒. การนาเสนอ - เนอ้ื หาไม่ - เนื้อหาครบถ้วน - เนือ้ หาครบถว้ น - เน้อื หาครบถว้ น ครอบคลุม ๓. การสืบคน้ ครอบคลุมดมี าก ครอบคลุมดี ครอบคลุมพอใช้ - การนาเสนอ ๔. ผลงาน ไม่เปน็ ลาดบั - การนาเสนอ - การนาเสนอ - การนาเสนอ ขัน้ ตอน ข้อมูลเป็นลาดับ ขอ้ มูลเปน็ ลาดบั ขอ้ มลู เปน็ ลาดับ - ขอ้ มูลไม่ หลากหลายไม่ ขนั้ ตอนน่าสนใจดี ข้นั ตอนนา่ สนใจดี ขน้ั ตอนนา่ สนใจดี มกี ารอ้างอิง ทมี่ า มาก พอใช้ รูปเล่มไม่ เรยี บร้อย - มีการสบื คน้ - มีการสืบค้น - มกี ารสบื ค้นไมม่ ี ขอ้ มูลอยา่ ง ข้อมลู มีการ การอ้างอิงทม่ี า หลากหลายมีการ อ้างอิงทมี่ า อ้างองิ ท่ีมา - ทารูปเลม่ ได้ ทารูปเล่มได้ ทารูปเลม่ ได้ สวยงามเรยี บรอ้ ยดี สวยงามเรยี บรอ้ ยดี เรียบร้อยพอใช้ มาก

46 ใบความรู้ เร่อื ง การสแี ปรสภาพข้าว กรรมวิธีการสีขา้ ว ขา้ วเปลอื กจะถูกกะเทาะเปลือกด้วยเคร่ืองกะเทาะ ซึง่ ใชล้ กั ษณะของเปลอื กทหี่ ่อหุ้มเมล็ดขา้ วเป็น หลกั ในการออกแบบ เคร่ืองกะเทาะที่นิยมใชค้ ือ แบบโม่หิน (Under Runner Disc) และแบบลกู ยาง (Rubber Rolls) เคร่ืองกะเทาะแบบโม่หิน จะกะเทาะเปลือกโดยใชล้ กั ษณะที่ปลายเมล็ดขา้ วท้ังสองด้านมชี อ่ งว่าง ระหว่างเมล็ดและเปลือก และลักษณะการขบกนั ของเปลือก ในระหว่างการกะเทาะเมล็ดขา้ วเปลอื กจะ ถกู กดที่ปลายทั้งสองดา้ น ทาให้เปลือกที่ขบกนั อยูแ่ ตกออกจากกันและทาใหเ้ มล็ดขา้ วกล้องหลุดจาก เปลอื ก การกะเทาะลกั ษณะนี้จะมตี ้นออ่ นและจมูกข้าว (ส่วนปลายของเมล็ดทีต่ ิดกบั ต้นอ่อน) ที่ แตกหกั ระหว่างการกะเทาะหลุดตดิ มากบั เปลือกด้วย ส่วนการกะเทาะดว้ ยลูกยางกะเทาะจะใช้ ลกั ษณะการขบตวั ของเปลือกเปน็ หลักโดยมี ลกู ยาง 2 ลูกหมุนดว้ ยความเรว็ ไมเ่ ทา่ กัน ทาหน้าทฉี่ ีก เปลือกของเมล็ดออก การกะเทาะในลักษณะนจ้ี งึ ไมม่ จี มกู ข้าวและตน้ อ่อนมากบั เปลือก ข้าวกล้องเม่อื ผ่านการกะเทาะและแยกเปลอื กออกแล้ว จะถกู นามาขัดขาวซงึ่ เปน็ การขดั เอาชน้ั รา ทป่ี ระกอบด้วยเนื้อเยื่อ 5 ชั้น ออกใหเ้ หลือแตช่ ัน้ แปงู เพ่ือใชส้ าหรบั บรโิ ภค ซึ่งทาใหเ้ กดิ การสญู เสยี คุณคา่ ทางอาหารไป ประสิทธภิ าพการสขี า้ ว ปจั จยั ที่มผี ลกระทบต่อประสทิ ธิภาพการสีขา้ วมีดังน้ี อัตราการสีขา้ ว หรอื อตั ราการแปรสภาพขา้ วเปลือกเป็นขา้ วสาร เป็นสวนหนึ่งที่ใชใ้ นการวดั หาประสิทธภิ าพของโรงสไี ด้ ทงั้ น้ีเน่อื งจากอตั ราการสีข้าว นอกจากจะขน้ึ อยู่กบั คุณภาพของ ขา้ วเปลือก สภาพบรรยากาศแวดล้อม และความชนื้ ของเมล็ดแลว้ ยงั ข้ึนอยู่กับสภาพเคร่ืองสีขา้ วด้วย ผลิตผลทไี่ ด้จากการสขี า้ วเปลือก ปกติจะจดั แบ่งเป็นตน้ ข้าว ปลายขา้ วท่อน (เอวนั ) ปลายขา้ วเล็ก (ซ)ี ราละเอยี ด และราหยาบ การสีขา้ วในประเทศไย อัตราการสขี ้าวเปลือกคุณภาพดีจากโรงสขี า้ วสว่ น ใหญ่ จานวน 1,000 กก. เป็นขา้ วสารชนิด 5 % จะไดต้ ้นข้าวและปลายข้าวรวมกนั ประมาณ 660 กิโลกรัม โรงสีระบบทนั สมยั นิยมใชก้ นั มากในประเทศญี่ปุน ยโุ รป และอเมรกิ าท่สี ขี า้ วเปลอื กทง้ั เมล็ด สนั้ และ เมล็ดยาว ประเทศไทยเรม่ิ มโี รงสขี า้ วแบบทันสมัยมาประมาณ 10 – 15 ปีมาแล้ว ระบบการ ทางานก็คล้ายกับระบบเก่า แตกต่างกนั ท่ีตน้ กาลังและรายละเอียดของเครอ่ื งจกั รแตล่ ะเคร่อื งที่ทางาน ไม่ เหมือนกัน ตารางแสดง อัตราการสขี า้ วเปลือก 1,000 กก. เป็นขา้ วสาร 5 % เฉลี่ยจากสานักงานสถิติ, สมาคม โรงสีข้าว และ กรมเศรษฐกจิ การพาณชิ ย์ (กโิ ลกรัม) ที่มา: http://www.arda.or.th/kasetinfo/rice/rice_product/rice-product4_1.html

47 ใบความรู้ เรือ่ ง ตลาดสง่ ออกข้าวโอกาส และอุปสรรคของไทย ตลาดขา้ วโลกในปัจจุบนั (มิถนุ ายน 2553) ขณะน้ี ประเทศตา่ งๆ ผลติ และบริโภคขา้ วประมาณ 430 ลา้ นตนั /ปี แตส่ ่วนใหญ่เปน็ การผลติ และ บรโิ ภคภายในประเทศ ปริมาณข้าวทเี่ หลอื สาหรับขายระหว่างประเทศอย่ทู ป่ี ระมาณ 29-30 ล้านตัน/ ปี ประเทศทผี่ ลติ ข้าวเปน็ ดับ 1 คือจนี (ประมาณ 130 ลา้ นตนั /ปี) และอนั ดบั 2 คอื อนิ เดีย (ประมาณ 80-90 ล้านตนั /ปี) สว่ นไทยผลติ ขา้ วมากเปน็ อนั ดบั 6 (ประมาณ 19 ลา้ นตนั /ป)ี แตเ่ ปน็ ผูส้ ่งออกขา้ ว อนั ดบั 1 ของโลก ส่วนคแู่ ข่งทสี่ าคญั ของไทยมีหลายประเทศเช่น เวียดนาม บราซิล โดยขณะนี้ เวยี ดนามสามารถผลติ ข้าวได้มากกว่าไทย (ประมาณ 24 ล้านตนั /ป)ี และสามารถส่งออกข้าวเป็นอันดบั สองของโลก ในขณะท่ปี ระเทศที่นาเข้าข้าวทส่ี งู ทส่ี ดุ คือฟิลิปปินสแ์ ละไนจีเรยี โดยท้งั สองประเทศนาเข้า ข้าวในปี 2552 กวา่ 2 ลา้ นตนั การสง่ ออกขา้ วของไทย ข้าวท่ีไทยสง่ ออกนั้น มีหลายชนิด ขึน้ อย่กู ับวัฒนธรรมการบรโิ ภคข้าวของประเทศนัน้ ๆ เช่น ไนจีเรีย เบนนิ แอฟรกิ าใต้ บรโิ ภคขา้ วน่ึง ฟิลิปปนิ ส์ บรโิ ภคข้าวขาว ญป่ี ุน บริโภคขา้ วขาว 100%และ สว่ นตลาดพรเี มีย่ มคือข้าวหอมมะลิ จะสง่ ไปยงั สหรฐั อเมรกิ า เป็นตน้

48 จุดออ่ นและจุดแข็งของประเทศไทยในการส่งออกข้าว จดุ แข็งของประเทศไทย จดุ อ่อนของประเทศไทย 1.ช่อื เสยี งของประเทศไทยในการ 1.ปลกู ขา้ วมากเกนิ ไปเพราะรัฐมีมาตรการ ส่งออกอาหาร จนได้ชือ่ ว่าเป็น “ครวั ช่วยเหลอื เกษตรกรตลอดเวลา ของโลก” 2.ขา้ วมคี ณุ ภาพดี 2.มผี ลผลิตต่อไรต่ า่ ทาใหต้ ้นทนุ สงู 3.มีข้ันตอนการผลิตทีค่ รบวงจรและ 3.ขาดการทานาขนาดใหญ่ จึงทาใหก้ ารผลติ ไม่ได้ เขม้ แข็ง การประหยัดต่อขนาด(economy of scale) 4. สภาพอากาศ/ความหลากหลายของ 4.ไม่มียทุ ธศาสตร์ในด้านการผลติ และการสง่ ออก พนั ธุข์ า้ ว/ประสบการณ์การค้าข้าวที่ ระยะยาว ยาวนาน 5.การบรกิ ารท่ีดี ซื่อตรงต่อผู้ค้า 5.การทจุ รติ ของภาครฐั (เช่น เรื่องการบริหาร สต๊ อกข้าว) 6.สามารถปรับตวั ได้กับทุกมาตรฐาน สขุ ภาพทมี่ ีการกาหนดขึน้ คแู่ ข่งที่สาคัญของไทย ประเทศท่ีเปน็ คู่แข่งสาคัญในการสง่ ออกขา้ วของไทยในตอนนีค้ อื เวียดนาม โดยในปี 2552 ไทยผลิตขา้ ว ได้ 31.65 ล้านตัน (เวียดนาม 38.90 ล้านตัน) ในขณะทไ่ี ทยมีความสามารถในการผลิต 474 กิโลกรัมต่อ ไร่ (เวยี ดนาม837 กก./ไร)่ ทาใหร้ าคาข้าวไทยอยทู่ ีประมาณ 6,575 –8,715 บาท / ตนั (เวยี ดนาม 3,960 บาท/ตัน)สาหรับโครงสร้างการส่งออกขา้ วคือ ไทยส่งออกขา้ วขาวประมาณ 2.3 ลา้ นตัน (เวยี ดนาม 5.3 ลา้ นตนั ) ข้าวหอม 2.6 ลา้ นตนั (เวียดนาม 2.6 แสนตัน) ข้าวนึง่ 2.8 ลา้ นตัน (เวยี ดนาม ไม่สง่ ออกขา้ วประเภทนี้) โดยระหว่างปี 2548 –2552 ไทยส่งออกเพิ่มขึ้นร้อยละ 31 (เวยี ดนามรอ้ ยละ 76.5) นอกจากนี้ ในอนาคตอันใกล้ ไทยยังมีคู่แข่งสาคัญคืออินเดีย ซ่ึงขณะนี้งดการสง่ ออกข้าว ด้วย เหตุผลเพ่ือการบรโิ ภคภายในและเก็บสต๊อกเพ่ือความปลอดภยั ทางอาหาร ทาให้ไทยครองตลาดข้าวนงึ่ ในแอฟรกิ า แต่หากอนิ เดียเปลีย่ นนโยบายดังกลา่ ว ตลาดขา้ วน่งึ ไทยอาจลดลงกว่าร้อยละ 50 เนือ่ งจากขา้ วนึง่ จากประเทศอนิ เดียมีต้นทนุ การผลิตและราคาขายตา่ กวา่ ไทย แม้วา่ คุณภาพจะด้อยกว่า แตก่ เ็ ปน็ ท่ีต้องการของผู้บริโภคเพราะราคาถูก