บันทึกคำจงรัก

1 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

2 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

คำ� นำ� การเขยี นบทกวีนัน้ ยากกวา่ การเขียนบอกเล่าเรือ่ งราวธรรมดา ดว้ ยความจำ� กัดของการเลือกถ้อยคำ� ทต่ี อ้ งทำ� ใหม้ ีความกระชับสน้ั และสอดคลอ้ งพอ้ งกันตามกฎเกณฑข์ องกลอนแต่ละประเภท การเขยี นบทกวีจึง สะท้อนความสามารถทางภาษาในการท่ีจะถ่ายทอดความคิดความรู้สึกของผู้เขียน การอ่านบทกวีจึงท�ำให้ได้ รับรถู้ งึ ความคิดและความร้สู ึกของผเู้ ขยี นพร้อมทัง้ สัมผสั ถงึ ความไพเราะทางด้านภาษาอกี ด้วย หนงั สอื “บนั ทกึ คำ� จงรกั ” เลม่ นไี้ ดร้ วบรวมบทกวที แ่ี สดง “ความรสู้ กึ ความรำ� ลกึ ถงึ ” ตอ่ การสวรรคต ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชท่ีเขียนโดยนักกวีต่างๆ ทั่วประเทศไทยท้ังมืออาชีพและ มือสมัครเล่นในชว่ ง 100 วนั แรกของการสวรรคตของพระองค์ท่าน บทกวีเหลา่ นไี้ ด้สะท้อนวา่ คนไทยเศรา้ โศก เพยี งใดตอ่ การจากไปของพระองคท์ า่ น บทกวเี หลา่ นไ้ี ดส้ ะทอ้ นความจงรกั ภกั ดที คี่ นไทยมตี อ่ พระองคท์ า่ น บทกวี เหลา่ นไี้ ดส้ ะทอ้ นวา่ บทกวไี ทยนน้ั ไพเราะเพยี งใด บทกวเี หลา่ นไ้ี ดส้ ะทอ้ นวา่ บรรพบรุ ษุ ไทยมคี วามสนุ ทรยี ะและมี ความเป็นอัจฉรยิ ะทางภาษาเพยี งใด และบทกวีน้ยี งั สะท้อนวา่ บทกลอนของประเทศไทยมีหลากหลายชนิดและ มไิ ด้สูญหายไปไหน ยงั มผี สู้ บื สานตอ่ อยเู่ ป็นจ�ำนวนมาก พระองค์ท่านเป็นแรงบันดาลใจต่อคนไทยจ�ำนวนมากในการธ�ำรงรักษาสิ่งดีๆ ไว้ ซึ่งรวมถึงการเป็น แรงบนั ดาลใจให้บทกวีของไทยถกู สืบสานต่อไปดังเชน่ บทกวที ่ถี กู รวบรวมไวใ้ นหนงั สอื เล่มนี้ สำ� นกั งานกองทนุ สนับสนนุ การสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) หวังใหห้ นงั สอื บนั ทกึ คำ� จงรักไดร้ ว่ มส่ือสารความร้สู ึกจงรกั ภักดีจาก ส่วนลกึ ทีส่ ดุ ของหัวใจของคนไทยทม่ี ตี ่อพระองค์ท่านผา่ นภาษาทง่ี ดงาม และได้รว่ มสบื สานสนุ ทรยี ะของภาษา ไทยต่อไป ในนามของส�ำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ที่ได้สนับสนุนให้เกิดงานช้ินน้ี ขอขอบคณุ คณุ กาญจนา พมุ่ พวย และทีมงานทุกคน ท่ที ุม่ เทแรงกายแรงใจในการทำ� งานหนกั เพ่ือให้หนงั สือ เล่มน้ีออกมาส�ำเร็จ สสส.มีความหวังว่าหนังสือเล่มนี้จะได้สร้างแรงบันดาลใจให้กับผู้อ่านโดยเฉพาะอย่างยิ่ง เยาวชนให้เกิดแรงบันดาลใจในการก้าวไปท�ำความดีเพื่อผู้อื่นตามรอยพระบาทของพระองค์ท่าน และห่างไกล จากอบายมขุ และปจั จยั เสย่ี งตา่ งๆ ทง้ั ปวงทม่ี กั เขา้ มายวั่ ยวนใหเ้ ยาวชนหลงทางอยเู่ สมอ เพอ่ื มชี วี ติ ทเ่ี ปน็ กศุ ล ถวายเปน็ ความจงรกั ภกั ดีแด่พระองคท์ ่านตลอดไป ดร.นพ.บัณทติ ศรไพศาล 3 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

ส ำ ร บั ญ ฉันทลกั ษณ์ ๗ ทมยนั ตี ฝนุ เมืองแหง พระองค์ ๑๑ รองศาสตราจารยน์ ันทา ขุนภักดี ๑๔ ปรมนิ ทร์ จารุวร ๑๖ ดร.สปุ าณี พดั ทอง ๑๗ สรร ถวัลย์วงศ์ศรี ๑๘ เนาวรตั น์ พงษ์ไพบูลย์ และผู้รว มงาน ๒๐ บรษิ ัท เจ เอส แอล โกลบอล มีเดยี จาํ กดั ๒๑ ผศ.ดร.ญาดา อารมั ภรี ์ ๒๒ ดร.เกศราพร พรหมนมิ ิตกุล ๒๓ ไพวรนิ ทร์ ขาวงาม ๒๕ จริ ะนันท์ พิตรปรีชา ๒๖ ธิติพนั ธ์ ต้งั ชยั ภิญโญกลุ ๒๗ ชมัยภร บางคมบาง ๒๘ ผศ.มะเนาะ ยูเด็น ๒๙ เกยี รตินคร ๓๐ จักรกฤต โยมพะยอม ๓๑ ธนาคารทหารไทย จํากดั (มหาชน) ๓๒ เว็บ apichokeonline ๓๓ บริษทั แอดวานซ์ อนิ โฟร์ เซอร์วสิ จาํ กดั (มหาชน) ๓๕ สัจภมู ิ ลออ ๓๖ สญั ญาณไฟสี ๓ ทา ๓๗ บริษัท ทิพยประกนั ภัย จํากัด (มหาชน) ๓๘ นายมนูญ มุกขป์ ระดษิ ฐ์ ๓๙ นายจาํ นง วฒั นเกส ๔๐ นายประยอม ซองทอง ๔๑ สมาชกิ สภานิติบญั ญัตแิ หงชาติ ๔๒ จันทร์เพ็ญ จันทนา ๔๓ สริ ลิ ักษณ์ หุนศรีงาม ผลพานิช ๔๕ ธวัชชัย ดสุ ิตกุล ๔๗ ศกั ดิ์สิริ มสี มสืบ ๔๙ วชั รนิ ทร์ ๕๑ สิรลิ กั ษณ์ หนุ ศรงี าม ผลพานชิ ๕๓ ผู้ชว ยศาสตราจารย์ ดร.วาสนา บุญสม ๕๕ พระสรุ ศกั ดิ์ จรณธมฺ โม ๕๖ 4 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

ส ำ ร บั ญ พอ ครูดอทคอม ๕๗ ไพฑรู ย์ ธัญญา ๕๘ ในเมือง รกั เสรี ๕๙ ดร.เชิดชาติ หิรญั โร ๖๓ คณุ หญงิ วินติ า ดถิ ียนต์ นามปากกา แกว้ เก้า ๖๕ และ ว.วนิ จิ ฉยั กุล ๖๖ ปย ะพนั ธ์ จําปาสุต ๖๗ ไจตนย์ ศรีวงั พล ๖๙ ธัญญเนษฐ์ พนู นกิ ร และ ครอบครัว ๗๐ ดร.ภัทริยา สมุ ะโน ๗๑ บรรจง ทองสร้าง ๗๒ กนกพร นิลเปง และครอบครัว ๗๓ ต้นตระกรานต์ ๗๕ คณะผดู้ ูแลและสมาชกิ เวป็ ไซตบ์ ้านกลอนน้อย ๗๖ กวีวรรณ ๗๗ ทองแถม นาถจํานง ๗๘ Soul Searcher ๗๙ นภาลยั ฤกษช์ นะ สุวรรณธาดา ๘๐ คีตากะ ๘๑ ไชยเชษฐ์ ๘๒ ศุภางค์ จริ ะรตั นวรรณะ ๘๓ ณ กาลเวลา ๘๕ วรรณดี สรรพจติ ๘๖ วิรนิ ๘๗ พระมหาทองสมุทร ธมฺมาทโร ๘๘ อภโิ ชค พพิ ัฒนล์ าภา ๘๙ สิรวิ ตี ๙๐ ศุภร จิระรตั นวรรณะ ๙๑ ศภุ วุฒิ วาทบณั ฑติ กุล ๙๒ ชญาดา ลิ่วเฉลิมวงศ์ เศวตนนั ทน์ ๙๓ พคี่ นดี ๙๕ สทุ ธิพงษ์ สมบัติจินดา ๙๖ เรวัตร์ พนั ธ์ุพิพฒั น์ ๙๗ สถาพร ศรีสจั จงั ๙๘ สกุล บณุ ยทัต 5 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

จากใจ กวใี นยามรกั มกั เบกิ บาน แจม่ ใส อวลอบไปดว้ ยกลน่ิ หอม ของดอกรกั ในเชา้ ท่แี จ่มใส แตก่ วที ่ีกลัน่ จากใจท่จี งรัก ช่างซาบซง้ึ และสะทา้ นสะเทือนอยขู่ ้างในทุกคร้ังท่อี า่ น กว่าบทกวีจากท่ัวทุกสารทิศจะมารวบอยู่ในเล่มเดียวกัน พวกเราลงแรง ร่วมใจกัน สรรหา รวบรวม อา่ น คดั เลือก และ รอ้ งไห้กนั มาจนไม่อาจนับครงั้ ได้ ขอขอบคุณเจ้าของบทร้อยแก้วและร้อยกรองทุกท่าน ไม่ว่าจะได้ขอเป็นการส่วนตัว หรือน�ำมาใช้เลยจากการที่ท่านได้ เผยแพรเ่ ปน็ สาธารณะบนสือ่ ตา่ งๆ ท้ังนี้เพื่อให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาถึงความงดงามและ ฉันทลักษณ์ของภาษาไทย และท่ีส�ำคัญได้รับรู้ความรู้สึกของ คนไทยในวันที่ต้องเผชิญกับความสูญเสียและความเศร้าที่ย่ิงใหญ่ ในชีวิต อย่างมสิ ามารถหาส่งิ ใดมาปลอบใจได้ในระยะเวลาอนั สนั้ หากได้พลกิ อา่ น... ก็คงเขา้ ใจ กาญจนา พุม่ พวย ผูจ้ ดั การโครงการ 6 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

ฉนั ทลกั ษณ์ ก ล อ น สุ ภ า พ OOOO ๑ บท OOOO กลอนส่ี OOOO สัมผัสระหวา่ งบท OOOO ๑ บท O O O O O O O O O O O O O O O O กลอนแปด วรรคสดบั (สลบั ) วรรครับ ว รรคร องO O O O O O O O O OOOOOOOO วรรคสง่ ๑ บท OO O O O O O OOOOOOOO สัมผัสระหว่างบท O O O O O O O O OOOOOOOO ๑ บท O O O O O O O O OOOOOOOO โ ค ล ง ส่ี สุ ภ า พ O O (O O) OO OOOOO O O (O O) O O O O O OOOO O O O O O O O O O O 7 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

ฉันทลักษณ์ ก า พ ย์ ย า นี ๑๑ OOOOOO OOOOOO O O O O O OOOOOO O O O O O OOOOOO O O O O O O O O O O ก า พ ย์ ฉ บั ง ๑๖ บทที่ ๑ O O O O O O O O O O O O O O O O สมั ผสั ระหว่างบท บทท่ี ๒ O O O O O O O O O O O O O O O O ก า พ ย์ สุ ร า ง ค น า ง ค์ ๒๘ บทที่ ๑ OO / OO OO / OO OO / OO OO / OO OO / OO OO / OO OO / OO สมั ผัสระหว่างบท บทที่ ๒ OO / OO OO / OO OO / OO OO / OO OO / OO OO / OO OO / OO 8 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

ฉนั ทลักษณ์ = ครุ = ลหุ ๑ บท อิ น ท ร วิ เ ชี ย ร ฉั น ท์ ๑๑ สมั ผสั ระหวา่ งบท ๑ บท บาท ๑ O O O O O OOOOOO บาท ๒ O O O O O OOOOOO บาท ๓ O O O O O OOOOOO บาท ๔ O O O O O OOOOOO ว สั น ต ดิ ล ก ฉั น ท์ ๑๔ = ครุ = ลหุ บาท ๑ O O O O O O O O OOOOOO ๑ บท บาท ๒ O O O O O O O O OOOOOO บาท ๑ O O O O O O O O OOOOOO สัมผัสระหวา่ งบท บาท ๒ O O O O O O O O OOOOOO ๑ บท ก ล บ ท บุ ษ บ ง แ ย้ ม ผ ก า O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OOOOOOOO * เสน้ ท่โี ยง คอื คำ� ทซ่ี ำ้� กันหนา้ วรรคทกุ วรรคตลอดส�ำนวนการเขยี น 9 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

10 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

โศกะ-ปริเทวะ ค�านี้ดงั ข้นึ ในจติ ชดั เจน อ่อนเบา กงึ่ ปลอบ ขณะเรานอนทีบ่ ้านเชียงใหม่ ในวนั ท ี่ 11 ตลุ าคม เรายงั อยู่กรงุ เทพÏ หากทั้งบ้านใจไม่ดีกันแลว้ เมื่อฟงั แถลงการณ์พระราชส�านกั พอวนั ท่ี 12 ตุลาÏ แถลงการณ์ กบ็ อกวา่ ...ดขี น้ึ เรากบั เจ้าตัวโต ต้องขึ้นไปเชยี งใหม ่ จึงสบายใจขึน้ ไปกนั ได้ ตอนคา่� ของวันที่ 13 ตลุ าÏ ขณะขับรถกนั อย่ ู ทางบา้ นบอกไปว่า...ใหฟ้ ังแถลงการณ์ เราจอดรถขา้ งทาง ตรงนนั้ มดื เงยี บ ละอองฝนลงปรอยๆ ราวบอกเหตุ และเรากบั เจา้ ยอดก็...เงยี บ เงยี บไมม่ ใี ครพดู เงยี บจนไดย้ ินเสยี งหวั ใจออ่ นลา้ ขณะฟงั แถลงการณ์ เราเข้าใจแลว้ “น้�าตาตกใน” เป็นอย่างไร สองคนแม-่ ลกู นง่ั งง เจา้ ยอดทวนแตว่ า่ ...ไหนวา่ ทา่ นดแี ลว้ ไง...เดยëี วเขาคงบอก...ทา่ นดีขน้ึ ... สองคนนง่ั นง่ิ ๆ หวงั ทงั้ ๆ หมดหวัง ...เดยëี วเจา้ เด่นคงบอกมา หมอปมั ทา่ นได้... แต่เจา้ ยอดเฝา้ หวงั ...หวัง หาคล่ืนวทิ ยุ กดโทรศัพทม์ ือถือว่นุ ขณะเรา...ว่างๆ ตวั กลวงๆ เราเคยพบ เหตุการณ์แบบนีเ้ มอื่ อายุ 9-10 ขวบ เข้าแถวจะเคารพธงชาติ ท่านชาย หม่อมเจา้ พูนศรเี กษม เกษมศรี ทรงกันแสงไหห้ น้าไมโครโฟน บอกนักเรียน ...พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หัวอานนั ทมหิดล เสดจ็ สวรรคต... ทงั้ โรงเรยี นเขมะสริ อิ นสุ รณ ์ รอ้ งไหก้ นั แซร ่ นกั เรยี นกลบั บา้ น ในรถศรนี ครจากสามเสนถงึ สะพานแดง มีแตค่ นร้องไห้ กระเป‰าไมเ่ กบ็ สตงั ค์ คนขับปา้ ยน�า้ ตา พอมาตอ่ รถราง จากสะพานแดง มาบ้านบางซอื่ เราเหน็ แตค่ นรอ้ งไห้ และพอเข้าบา้ นกเ็ ชน่ เดยี วกนั กบั เสียงรา� พัน มแี ค่...ทลู กระหมอ่ มแก้ว... โศกะ ปริเทวะ...ในยามเดก็ และยามน ี้ เรา...อกไหม ้ ไส้ขม ยอดออกรถงงๆ ขับไปเรอ่ื ยๆ 11 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

“สติ ยอด...ระวงั ...ถ้าขบั ตรงไปเรอ่ื ยๆ จะถึงเชียงราย” เราไม่พูดกันเลย จนแม้เข้าบ้านเชียงใหม่ จนล้มตัวลงนอน น้�ำตาจึงไหลผ่านหางตาออกมาเงียบๆ พร้อมลมท่สี ะอึก กดยอดอก เจบ็ ตรงหวั ใจ นน่ั ละ...เราไดย้ ินทา่ นศรตุ ิธร โศกะ คอื โศกในอก ปริเทวะ คอื คร่ำ� ครวญ หว่ งสดุ ทา้ ยของปฏจิ จสมุปบาท อริยชาติ คืนสู่ นิรวาณ ท่านศรตุ ิธร จะ “บอก” อยา่ งไรก็ชา่ ง เรายงั เปน็ ผไู้ ม่ส�ำเร็จ เราเป็นบคุ คล เราจะรอ้ งไห้ เพยี งยังไม่รู้ จะคร่�ำครวญกบั ใคร เจ้ายอดมนั กเ็ งยี บอยคู่ นเดียว ...เจา้ จะโศกะ ปรเิ ทวะ ก็ไดเ้ ราไมห่ า้ ม... เป็นครัง้ แรกที่ “ทา่ นๆ” บอกเราอย่างน้ี ...อริยชาติ นานๆ จะอุบัตสิ ักคร้ัง พลงั งานอันบรสิ ทุ ธ์ิ ใช่วา่ จะแตกตวั ออกมาง่ายๆ กล่มุ พลงั งาน อันบริสุทธิ์ต้องประชุมกันก่อนท่ีพลังงานอันเริงโรจน์ย่ิงจะแตกตัวลงมาท�ำงานตามเจตจ�ำนงท่ีท่านจะวางไว้ เปน็ เจตจำ� นงของทา่ นเอง ไมม่ พี ลงั ใดในจกั รวาลแทรกแซงได้ ทา่ นจะทำ� จนกวา่ สนิ้ เจตจำ� นงของทา่ น แลว้ ทา่ น จะตดั สินเองวา่ จะกลับสพู่ ลังอนั เจดิ จรัส ณ เมอ่ื ใด เราสูดลมหายใจยาว เรายงั เปน็ แคพ่ ลังหยาบ...หยาบอย่างยงิ่ ... ...ท่านเสดจ็ มาตามเจตจำ� นงพระองค์ท่าน ทา่ นจงึ ...ท�ำ ทำ� ทำ� ...ทกุ ส่งิ อยา่ ง ท่านจงึ ...รกั รกั รัก...เอ้อื อาทรมิเว้นวาง จบภาระ...ท่านกว็ าง...คือนริ วาณ... ...ถูกตอ้ งแล้ว นริ วาณ มิใชว่ า่ ง ไม่มอี ะไร หากเปน็ ความละเอยี ดสูงสดุ เจา้ รจู้ ักนาโน หน่ึงในพันล้าน หากนริ วาณละเอียดกว่านั้น เรายังเข้าไม่ถงึ เลย... “เขา้ ” เราคอ่ ยจับความ ทที่ ีแรก...ไม่อยากฟงั “ใช่ นริ วาณ หรือนพิ พาน เป็นความละเอียดท่ีจะต้อง เขา้ ไปถึง ไมใ่ ช่ ขน้ึ ไปถึง” พอมีคำ� อธิบายให้ “ทำ� ความเข้าใจ” อาการโศกะ อยากปริเทวะ ก็น้อยลง “ผูท้ รงพลงั มิใชแ่ ค่ของแผ่นดนิ เท่านน้ั แต่เปน็ พลงั บรสิ ุทธิ์ของจักรวาล เสดจ็ คืนกลมุ่ ก้อนพลังนนั้ แลว้ ความจรงิ แผ่นดินกเ็ กิดจากพลังของจักรวาล พลังแหง่ แผน่ ดนิ จึงมาจักรวาลอันกอ่ ให้เกิดโลก ดิน น�ำ้ ลม ไฟ คือธาตุก�ำเนิดของมนษุ ย์ เจ้าไม่เขา้ ใจเลยหรือวา่ ทำ� ไมพระนามทา่ นคือพลังแผ่นดนิ ” โอ...เราโง่ เราร้แู ค่ ทา่ นคอื พลังของแผ่นดิน “เจ้าควรร้ลู ะซิวา่ ท�ำไมท่านทรงรอบรู้ พลงั น้�ำ พลงั แผน่ ดนิ อันธาตลุ มและไฟเขา้ ผสม ท�ำไมทา่ นหรอื พลงั อนั บริสทุ ธิ์น้ัน เช่ยี วชาญในเรอื่ งน้ี ทา่ นไมไ่ ดเ้ ปน็ มนสุ สเทโว หากท่านเปน็ เทวะในรา่ งกายมนุษย์ต่างหาก” 12 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

ใช่แล้ว! หม่อมหลวงจิตติ นพวงศ์ บรรณาธิการหนงั สือศรีสัปดาห์ เคยขานพระนามท่านว่า “สมเดçจพรÐÀทั รมหาราช” ตอนนี้เรายังเป็นนักเขียนเด็ก รู้แค่ว่า พระเจ้าอยู่หัวทรงเป็นมหาราช ต้องกลับไปเปิดพจนานุกรม จึงรวู้ า่ ÀÑ·Ã แปลว่า ด ี ประเสริฐ เปน็ มงคล แลว้ ตอ่ มาก็สงสยั ว่า ท�าไมไม่มใี ครขาน พระนามอย่างนอ้ี ีก จนแม่อธบิ ายวา่ “เรารู้ของเราเองลูก ว่าทา่ นยง่ิ ใหญ่แคไ่ หน ใครไมร่ ู้กช็ า่ ง แล้วเขาก็อาจจะคอ่ ยๆ รู้ไปเอง” ÁÒôÒ਌ÒÊ͹¶¡Ù äËÁ µÍ¹¹ãÕé ¤Ãæ ¡çÃÙÇŒ Ò‹ ทา่ นทรงเ»นš มหาราช เจา้ รู้ไหม น�้าตรงไหนลึกท่ีสดุ ? สะดือทะเล...เราตอบตามทเี่ คยรู้ เคยไดย้ ิน ผิด...นา�้ ใจคน ถมเท่าไหรไ่ ม่เต็ม ใหเ้ ทา่ ไหรม่ พิ อ แลมิเช่อื งง่าย เราน่ิง...เพราะแค่ดูจากการทรงงาน...งาน...ทรงพระราชด�าริเท่าไหร่ เคยท�ากันหมดฤåไม่ จน พระเทพรัตนÏ ทา่ นเคยให้รือ้ โครงการพระราชด�าริ “ทั้งหมด” ข้ึนมา เพื่อดวู ่า อะไรทา� แล้วบ้างอะไรไม่ไดท้ �า จนเจ้าตัวโตๆ บา้ นเราสงสัย “ถ้าท่านไมท่ รงมพี ระราชดา� ร ิ เขาไมท่ า� กันเลยหรอื แม?่ ” หรอื อกี ค�าถาม “ก็ทา่ นทรงมีพระราชดา� รใิ ห้แลว้ ท�าไมยังไม่ท�ากัน?” ใครช่วยตอบที วันน้ี...เทวราชาพระองค์นั้น คืนสู่พลังบริสุทธ์ิของจักรวาลแล้ว ขอให้แค่ท�าตามท่ีทรงมีพระราชด�าริ ทิง้ ไว้อีกมากมายพอ เอามาเรยี บเรยี งและไล่เรียงกนั กนั ดีไหม? เราไมไ่ ปเปน็ ภาระ ใหเ้ จา้ หน้าทใี่ นขณะนี้ทคี่ นลน้ หลาม เราแคฟ่ ังสวดพระบรมศพทกุ คืนทางทวี ี เราเฝ้ารับเสด็จตั้งแต่ออกจากโรงพยาบาลศิรริ าช ขา้ พระพทุ ธเจ้าไม่ทราบ จะได้รองพระบาททกุ ชาติอยา่ งที่เขาว่ากันไหม พลังงานอนั บริสทุ ธขิ์ องจกั รวาล เสดจ็ ลงมาบ่อยหรอื และเราจะเขา้ ถึงหรอื วันน้Õ ข้าพระพทุ ธเจา้ จบบทสวดมนต์ว่า âอม สมเด็จพระมหาภมู ิพลอดลุ ยเดช เทวราชาเจ้า นมัส ´ÇŒ Âà¡ÅÒŒ ´ŒÇ¡ÃÐËÁ‹ÍÁ ¢ÍപР·ÁÂ¹Ñ µÕ ½Ø†¹àÁ×ͧáË‹§¾ÃÐͧ¤ 13 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

อาลยั ถวลิ จอมถวัลยราช โคลงสีส่ ภุ าพ โศกา ï ผองไทยเทศมกี่ อ้ ง ร�า่ ไห้ ครวญครา่� ทกุ ขเวทนา ดังล่ัน เสียงตะโกนพ่อกลบั มา ราษฎร์ซอ้ งนเรนทรสรู เซง็ แซเ่ สยี งเพรยี กไสร้ โศกทวี ï อาดรู วิปโยคย�า้ ทกุ ข์ล้น พสกอยู่ศิริราชม ี มหาราช อาลัยรักภักดี สู่ห้องพระนิพพาน พระพ่อเจา้ เสดจ็ พน้ รา่ ยสุภาพ ï วารพฤหสั บด ี ศรสี บิ สามดลุ มาส ประกาศบา่ ยสามโมง โยงหา้ สบิ สองนาท ี มขี า่ วสา� คญั พงึ ตระหนกั จากส�านกั พระราชวงั ชดั บรมกษตั ริยเ์ สด็จสวรรคต โศกสลดโศกาดรู พูนเทวษทั่วแผ่นดนิ นา�้ ตารนิ หลัง่ ถ่งั ไทย อาลยั ถวิลจอมถวลั ยราช นรนาถพระพอ่ เจา้ ปกเกลา้ นกิ รสราญ พ่อเอย กลอนสภุ าพ ï พระองคท์ รงเปน็ พ่อรม่ โพธิแ์ ก้ว ทรงขจดั ความจนแพร้วสุขไพศาล ทรงรกั ษ์ปฐมบรมราชโองการ ครองแผ่นดินโดยธรรมมานมน่ั ด�ารง พระราชดา� รพิ ระราชทานโครงการหลวง ประโยชน์ปวงประสาทไทยสมใจประสงค์ เศรษฐกิจพอเพยี งเล้ียงชพี ยง ไดบ้ รมโพธสิ มภารพระองค์ภาคภูมิใจ 14 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

กาพยยานี สรรเสริญกอ้ งท่ัวโลกไกล ï นานาชาตติ า่ งแซ่ซอ้ ง สุขใตร้ ม่ พระบารมี ราษฎร์ทัว่ แผน่ ดนิ ไทย พระเมตตาทรงปรานี ï โปรดอทุ ิศพระปญั ญา พลกี ารุญราษฎรส์ �าราญ ครองราชยเ์ จ็ดสบิ ปี วสนั ตดิลกฉนั ท สุวิบุลอธษิ ฐาน ï สา� นกึ มหากรณุ คณุ จิตทจี่ ะเรยี นรู้ ผองราษฎรจ์ ะตงั้ สุประณธิ าน นรชาติเจริญตรู ตามรอยถกลยคุ ลบาท สุนิกรนิรันดร์กาล Ï แบบอย่างประเสรฐิ สสุ ริ ิช ู ปวงขา้ พระพุทธเจา้ ขอนอ้ มเกล้านอ้ มกระหมอมรําลกึ ในพระมหากรุณาธิคุณหาทส่ี ดุ มิได้ ข้าพระพุทธเจ้า ผ้บู รหิ าร คณาจารย์ บุคลากร นักศกึ ษา และศิษยเ์ กา มหาวิทยาลัยศลิ ปากร รองศาสตราจารยน์ นั ทา ขนุ ภักดี ประพันธ์ 15 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

กลอนสภุ าพ แถลงปางพระอวตารมาลาญเขญ็ ทรงบา� เพ็ญพระราชกจิ ท้งั น้อยใหญ่ พระหตั ถ์กร้านเพราะตรากตร�าทา� เพื่อใคร พระบาทยาตรยา่� ไปเพราะใครรอ โอ้วา่ พระทลู กระหมอ่ มแกว้ ทราบด้วยทิพโสตแลว้ ทรงสานกอ่ เลง็ ด้วยทพิ เนตรแล้วมยิ อ่ ทอ้ พระราชดา� รจิ ึงเติบตอ่ เป็นโครงการ ใช่ทรงแผลงพระแสงศรเปน็ อาวุธ ใช้แผนทีท่ รงช้จี ุดทุรศั สถาน กล้องถา่ ยรูปและดนิ สอพอทรงงาน คอื อาวุธพระหัตประหารความยากไร้ พระมทิ รงอยู่เพียงแตเ่ วยี งวงั เพราะทรงรักและหวังใชห่ รือไม่ ทรงสรา้ งนา้� เพื่อหลอ่ เลยี้ งเพราะรกั ไทย หวงั อยเู่ ยน็ เปน็ สขุ ไดห้ ากพอเพยี ง ความหมายแหง่ องคพ์ ระอวตาร พระคอื ทพิ ยโ์ พธิญาณอันแท้เทย่ี ง ทรงสร้างและทรงให้ไม่โอนเอียง มมิ เี สียงขอให้รักท่านสักครงั้ ทวยไทยไหลหลัง่ มาเป็นทวิ แถว มาตามทางพระสรา้ งแล้วแตป่ างหลงั มาเพอื่ กราบเพอ่ื ร้องเพลงใหท้ รงฟัง มาจุดเทยี นมายังวงั มาจงรัก นบั แต่น้ีรอยเทา้ ท่ีทรงสรา้ ง จะยง่ิ แจม่ ยิง่ กระจา่ งยิ่งประจักษ์ ทรงนา� ทางดว้ ยทางธรรมล้า� เลิศนกั ทรงสร้างหลกั ใหล้ กู ไทยไวเ้ ลิศแล้ว แถลงปางพระอวตารมาลาญเข็ญ พระทรงเป็นเอกกษัตรยิ ์เชดิ ฉัตรแก้ว พระเป็นทิพยาวตารอันเพริศแพร้ว เปน็ ความรักอนั ผอ่ งแผ้วตราบนิรนั ดร์ ปรมินทร์ จารุวร 16 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

กลอนสุภาพ ราวสายฟ้าฟาดลงตรงทรวงราษฎร์ ไทยทั้งชาติเทวษถวิลสิ้นม่ิงขวญั พระภูมพิ ลมหาชนกปกชีวนั ทรงครองธรรมน�าสขุ สันตน์ ริ นั ตราย ธ เสด็จสูส่ รวงสวรรยา ปวงประชาน้�าตารินไมส่ ิ้นสาย ร�าลึกพระการุณยอ์ นุ่ ใจกาย ไม่เคลื่อนคลายจงรักภกั ดีนริ นั ดร์ กราบถวายบังคมดว้ ยความรําลึกในพระมหากรุณาธคิ ุณหาที่สดุ มิได้ ขา้ พระพุทธเจา้ คณะผบู้ รหิ าร คณาจารย์ เจ้าหน้าที่ ศษิ ยเ์ กา และนกั ศกึ ษา มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ รองศาสตราจารย์ ดร.สปุ าณี พดั ทอง ผู้ประพนั ธ์ 17 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

อาทิตยลบั ขอบฟา โคลงสสี่ ภุ าพ อาทติ ยล์ บั ขอบฟ้า อัสดง ศศิโสมออ่ นแสงลง สนทิ กอ้ ง ñ ดาราดารดาษคง สงดั สอ่ ง แมพ่ ระธรณีรา�่ รอ้ ง เงียบนั้นสะเทือนไหว สรวงสวรรค์ พระบาทแก้วเสด็จแลว้ อกข้า ò อกแผน่ ดินระร้าวพลนั ดาวดบั ดนิ นา สะเทือนตะวนั จนั ทร ์ รว่ งน�า้ ตาริน ระอุทกุ เม็ดทรายตน้ หญ้า กลางอวกาศ นิราศแลว้ ó โลกหยดุ หมนุ ครคู่ ว้าง ตามเสดจ็ ราชนา น่งิ สงบสง่ พระบาท เพริศแพร้วนรี พาน กราบรอยสถลมารค คืนน้ี ธ เสวยทพิ ยพมิ านแกว้ ดบั ไหม้ ô สว่างจาก โลกฉันมดื บอดแล้ว จักใหใ้ ครนา� เทยี นหนึง่ เล่มท่มี ี เสียเถดิ ขวญั พลังส่องชีวี ละเมดิ ได้ õ จิตศรัทธาจากน้ีไซร ้ เถิดมนุษย์ อยา่ ใหเ้ สยี ตัวตน เสยี ใจเสยี จากได ้ เสยี หน้าท่อี ยา่ ใหเ้ กิด เสยี สละตนประเสรฐิ เสยี ชพี ธ�ารงสจั จะไว ้ 18 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก









































กลอนสภุ าพ โอด้ วงแกว้ ลับแล้ว สสู่ วรรค์ น้า� ตาพลัน ท่วมแผน่ ดนิ ท่ัวถิ่นฐาน กา� สรดโศก สุดหวั ใจ ใดจะปาน อธษิ ฐาน เป็นข้าบาท ทุกชาตไิ ป ปวงข้าพระพุทธเจ้า ขอนอ้ มเกลา้ นอ้ มกระหมอ มราํ ลกึ ในพระมหากรุณาธิคุณหาที่สดุ มไิ ด้ ข้าพระพุทธเจา้ คณะผูบ้ ริหารและเจ้าหน้าทสี่ าํ นักงานมลู นิธชิ ยั พฒั นา ประพันธ์โดย นายมนูญ มกุ ขป์ ระดษิ ฐ์ กรรมการและรองเลขาธิการมูลนธิ ิชยั พฒั นา ในนามผู้บรหิ ารและเจ้าหนา้ ที่สาํ นกั งานมูลนธิ ชิ ัยพฒั นา 39 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

Avatar was Him from heaven He descended to attain Nirvana Through hard work with real stamina Aurora vanished when He’s gone. - C. Watanagase HM’s humble subject October 13, 2016 โคลงสี่สุภาพ อวตารเสด็จแล้ว สถิตใน สรวงสวรรค์ ทรงแผ่ทศธรรมไ์ ป ทวั่ หลา้ ปวงชนแหลง่ ใกลไ้ กล ล้วนสขุ เสมอมา แสงสรู ยเ์ คยเจดิ จา้ ดับสน้ิ นพิ พาน ด้วยเกลา้ ด้วยกระหมอ ม ขอเดชะ นายจาํ นง วัฒนเกส ๑๔ ตุลาคม ๒๕๕๙ 40 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

ถวายความอาลยั ดวยจงรักภกั ดี กลอนสุภาพ พระคอื มิ่งคือขวัญประชาผอง สดบั ขา่ วดว้ ยหวั ใจอาลัยยงิ่ สายฝนนองดุจน�า้ ตาท่ัวหนา้ ไทย ดง่ั สายฟ้าฟาดชีวนั ทุกครรลอง ประชาชาตริ ม่ เย็นสุขสดใส ตลอดเจด็ สบิ ปีทค่ี รองราชย์ สง่ เสด็จสวรรคาลัยนริ นั ดร์เทอญ น้อมส�านกึ พระเดชพระคุณอุ่นดวงใจ ขา้ พระพทุ ธเจ้า สมาคมนกั ขา วนกั หนงั สอื พมิ พ์แหง ประเทศไทย ประพันธ์โดย นายประยอม ซองทอง ศิลปนแหงชาติ 41 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

กลอนสุภาพ แสงตะวนั ลว่ งลบั ดบั จากฟ้า ในนภาไร้จันทราดาราฉาย วปิ โยคโศกโศกาประชาไทย พระเสด็จกลับสวรรคาลยั ในวันน้ี จะก้าวยา่ งตามอย่างรอยเท้าพ่อ ยดึ มั่นค�าว่าเพยี งและพอเปน็ วิถี เดินตามบาทยาตราพระภมู ี ท้งั ชวี ีขอเปน็ ขา้ รองบาททกุ ชาตไิ ป ปวงขา้ พระพุทธเจ้า ขอนอ้ มเกล้านอ้ มกระหมอมราํ ลกึ ในพระมหากรุณาธคิ ณุ หาทส่ี ดุ มิได้ ขา้ พระพทุ ธเจ้า สมาชิกสภานิตบิ ญั ญตั ิแหง ชาติ 42 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

กลอนสภุ าพ ดุจ “สายฝน” รินหล่งั มาพร่างพน้ื ฟ้าฉ�า่ แผ่น ดินช่นื ทุกหยอ่ มหญ้า ด่งั “แสงเทียน” สว่างไสว เสมอมา และจะยงั แจม่ จา้ เสมอไป ในดวงใจ นิรันดร์ มนั่ จงรัก ด้วยซาบซึง้ ตรงึ ประจกั ษ ์ ความย่ิงใหญ่ เจ็ดสบิ ป ี ทรงครองธรรม ทรงครองไทย นอ้ มดวงใจ ตามรอยทาง อยา่ งพ่อท�า ผปู้ ระพนั ธ์ : จันทรเ์ พญ็ จนั ทนา ผู้อาํ นวยการ ผ้บู ริหารสาย Integrated Digital Marketing Management ธนาคารไทยพาณิชย์ จํากดั (มหาชน) 43 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

44 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

กาพยยานี ๑๑ เรือด�าทง้ั ล�าเรอื แล่นมาเพอ่ื เพลงเพลงนี้ สรรเสริญพระบารมี ให้กอ้ งหลา้ เกรกิ ฟา้ ดนิ ชุ่มเหงือ่ ก็ทนได ้ หากชมุ่ ใจไดส้ มจนิ ต์ ผา่ นใจเสยี งได้ยิน เกินชั้นฟ้าสุราลยั นางสริ ลิ ักษณ์ หนุ ศรงี าม ผลพานชิ วันรว มบนั ทกึ เสียงเพลงสรรเสริญพระบารมี ๒๒ ตุลาคม ๒๕๕๙ 45 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

กลอนส่ี òù ตุลา õù วนั แรกของการเปดิ ให้ประชาชนเข้าสักการะพระบรมศพหน้าพระบรมโกศในพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท นบั ถือน�้าใจ ญาตไิ ทยมงุ่ มั่น เร่มิ ต้ังแถวกัน ตัง้ แตว่ นั ไหน ตากฝนทนแดด เผาแผดเพียงใด กไ็ มส่ นใจ ไม่ออกจากคิว แถววนจนเวียน เพียรก่รี อบสนาม เฉอะแฉะกต็ าม ย่า� แหยะและหิว กนิ ขา้ วในแถว เลอื่ นแลว้ ตามคิว รีบเดนิ ตวั ปลิว ล่วิ ลวิ่ เข้าไป กราบห้านาที กแ็ สนมคี ่า คณุ ลงุ คุณปา้ ยิม้ น้�าตาไหล หมดกาลผ่านวัน มิทันเขา้ ไป หลายคนร้องไห้ ใจหวงั ทั้งวัน แรงรักภักด ี เต็มปรี่เป่ยี มล้น คนไหห้ ลายคน บอกตนไม่หวนั่ วนั หลงั มาใหม ่ ได้อกี หลายวัน เขา้ ใจในกัน นั่นแหละใจไทย ใจบวกใจสุข ใจลกุ ขึ้นสละ ใจสาธารณะ นล่ี ะ่ ใจใหม่ ดเี สริมเดมิ สง่ ธ ทรงหลอมใจ บารมียง่ิ ใหญ ่ ในหลวงของเรา นางสิริลกั ษณ์ หุนศรีงาม ผลพานชิ 46 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

โคลงสสี่ ุภาพ ï พสกทกุ สารทิศทงั้ ถน่ิ ไทย มงุ่ มนั่ ทุกดวงใจ ท่วั ดา้ ว สื่อราษฎรร์ ักอาลยั ถึงพอ่ หลวงเอย ฝนตกฤåร้อนอ้าว ห่อนตา้ นกระแสชน Ï ï พระยศ ธ ยงิ่ ยง พระเกยี รติสง่ ท่ัวสากล กาพยย านี ๑๑ พระคุณอดุลย์ดล ปวงประชาเปน็ สขุ ศานต์ ï เสด็จสวรรคต บทศรสี นู่ ริ พาณ พร้อมเพรยี งจ�าเรยี งขาน สรรเสรญิ พระบารม ี Ï ï หม่นื แสนรว่ มพืน้ ธรณ ี ถวายสดุดี พระมหากษัตรยิ ์ภูมิพล ทว่ั ทอ้ งมณฑล กาพยฉ บัง ๑๖ ï ชลนัยน์ไหลหลัง่ ถั่งทน้ สมคั รสมาน สนามหลวงหนา้ พระลาน ถวายแดภ่ ูวไนย ï ประวตั ิศาสตร์จกั จดจาร ภักดกี ษตั ริย์ฉัตรชยั ï นีแ้ ลแดดวงปวงไทย ดุจถวายชยั ชโย Ï อาจารยธ์ วัชชัย ดุสิตกลุ ภาควิชาภาษาไทย คณะมนษุ ยศาสตร์และสงั คมศาสตร์ มหาวิทยาลยั บูรพา ๑๒ พฤศจกิ ายน ๒๕๕๙ 47 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

กลอนสุภาพ เคยกรองคา� รอ้ ยพจน์อาศริ พาท ฉลองราชเฉลิมพระชนมพรรษา ทรงพระเจริญเชญิ ทพิ ยเทวา ถวายชยั มงั คลาสถาวร ถึงปนี ีก้ ลนั้ สะอนื้ กลนื ความโศก หา้ ธันวาไทยวิโยคไม่เหมือนกอ่ น ไทยพสกอกพ่างจะขาดรอน พระภูธรเสดจ็ ฟ้าสวรรคาลยั แสนอาลัยทุกข์ระทมห่มเทวษ เหลือประทงั ทั้งประเทศจะทานไหว เหลืองท้ังหล้าห้าธนั วามหาชัย มาโศกคล�้าช�้าฤทัยทัง้ แผ่นดิน จักกระท�าความดนี อ้ มถวาย จักมงุ่ หมายคลายอาวรณก์ งั วลถวิล จักตามรอยพระบาทองคภ์ มู ินทร์ จักรกั ษ์ชาตพิ ทิ กั ษถ์ นิ่ แผ่นดนิ ไทย อาจารย์ธวชั ชยั ดสุ ิตกุล ภาควิชาภาษาไทย คณะมนษุ ยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั บรู พา ๒๓ พฤศจิกายน ๒๕๕๙ 48 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

พลังพออยูใ นใจไทยนิรนั ดร สบิ สาม ตลุ าคม เมื่อลมห วน แตพ่ ลงั ย่งิ ใหญ ่ ในพระองค์ เจ้าพระยา รญั จว น คล่ืนค รวญ ขร ม ยงั ดา� รง อยใู่ น ฤทยั ถวิล ความหวังดบั วบู ไป ในสา ยลม ภมู พิ ล คอื พลงั แหง่ แผ่นดนิ เสียงระงม ร�่าไห้ ใจรา้ วรา น ชุบชวี นิ ปลอบชีวา ประชาไทย เมฆลอยควา้ ง ก ลางเปลว แดด ทีแ่ ผดเผา ดวงตะวนั สอ่ งแสง จากแดนสรวง ระบายเงา ลบสิน้ คา� อธษิ ฐาน คอื พลัง พ่อหลวง โชตชิ ่วงไสว ศิรริ าช ราษฏรร์ ะ ทม ตรม ดวงม าน วิญญาณพอ่ สถติ ยงั สวรรคาลัย รัตตกิ าล ดาวหม ่นหมอง นองน า�้ ต า พลงั พ่อ อยูใ่ นใจ ไทยนิรันดร์ ส่อู รณุ ยงั ทว ี ทกุ ขเ์ ทวษ **คือพลังแหง่ แผ่นดินฤดีไทย หมอกธมุ เกต ุ หม น่ มวั ทัว่ เวหา ไทยของเราก้าวไกลไปดว้ ยกนั เคลอื่ นคลุม มา่ นสลวั ท่ัวนครา ประหนงึ่ กาล เวลา ถกู จองจ�า *แผ่นดินไทย สะทก อกสะท้าน คล่ืนสะเทอื น สายธาร ด่งั ครวญครา�่ ร�่าอาลัย พระองค์ ผ้ทู รงธรรม โลกกลายเป็น สีด�า ทั่วแผ่นดนิ ศักดส์ิ ริ ิ มสี มสบื 49 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก

กลอนสภุ าพ ขณะเราเศร้าโศกโลกยังหมุน เชา้ ยังอวลละอองอุน่ อรุณฉาย ผเี ส้อื ยังเฉิดฉันพรรณราย ดสู ิร่ายเริงรอ่ นฟ้อนปีกบาง สายธารยงั ขัดเกลาซงึ่ โขดหนิ ระเร่อื ยรินหล่อเลีย้ งไพรสล้าง ร�่าบรรเลงวารดี รุ ยิ างค ์ พืน้ ทรายเบือ้ งล่างดเู รอื งรอง สายลมยงั โลมลูบจบู ใบหญา้ เมฆยงั ลอยขา้ มฟา้ อยู่ฟูฟอ† ง ทุ่งร้าง ทางรก นกยังร้อง ดาวยงั ทอแสงสอ่ งรัตตกิ าล ห่ิงหอ้ ยยังพราวพริบวะวิบวับ แววหวังยังระยบั ทุกหยอ่ มย่าน ชอ่ ฟา้ ยงั เชิดฟา้ ทิวาวาร หน้าบนั โบสถ์วิหารอาบแสงเดอื น ไกย่ ังขันรับอรณุ อุน่ อุษา เมล็ดพนั ธุ์แกรง่ กล้าขยับเขย้อื น งอกเงย ผลิใบงาม ยามเช้าเยอื น หมอกขาวเคลือ่ นคลค่ี ลายระบายบงึ ซ่งึ บัวขาวพราวพรายอย่ชู ายน้�า งามลา�้ เย้ายวนมวลภูผ่ ง้ึ กลีบละมนุ ปทุมมาพาตะลึง เร้ารูส้ กึ ลึกซึ้งถงึ โลกธรรม ขณะเราเศรา้ โศกโลกยงั หมุน สีแสงแห่งอรณุ ยังอบรา�่ ชบุ พลงั กายชน่ื ฟœน„ ใจน�า บัวแยม้ ย�า้ สติต้งั พลงั ใจ ปลุกพลงั ขลังกล้าทัว่ หล้าแหลง่ ปลุกศรัทธาสอ่ งแสงสวา่ งไสว วญิ ญาณพ่ออยู่สวรรคาลัย ให้เรากา้ วไกลไปดว้ ยกนั ศกั ด์ิสิริ มีสมสบื 50 บั น ทึ ก คํ า จ ง รั ก