bursayatirimkitabi_web

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORS ALTYAPI ve LOJİSTİK INFRASTRUCTURE and LOGISTICSBursa, sanayisinin gelişmişliği ile dış ticarette önemli role Bursa, with its developed industry and its important rolesahip bir il olarak lojistik sektörünün çok önemli olduğu in foreign trade, is a province where logistics sector isbir ildir. very important.Bursa’da, lojistik hizmetler zincirinde özellikle limanlar ön In Bursa, regarding logistics services chain, especially, theplana çıkmaktadır. Limanların kapasitesi artırıldığı gibi ports are coming up. As the capacities of the ports areyenileme çalışmaları da yürütülmektedir. increased, the process of renovation is carried out.Bursa’nın İstanbul’la ve Avrupa ile olduğu gibi İzmir ve With the completion of the stages of Gebze- Orhangazi-limanlarıyla karayolu bağlantısını güçlendirecek Gebze- İzmir Motorway, as well as the motorway connection toOrhangazi- İzmir Otoyolu ‘nun etaplarının bitirilmesiyle İstanbul and Europe and the connection to İzmir and itsBursa lojistik olarak daha da önem kazanacaktır. Özellikle, ports will be strengthened, Bursa’s logistic importanceİzmit Körfez Köprüsü ile İzmit Körfezi geçiş süresi önemli will increase. Particularly, the period of crossing İzmit Gulfbir ölçüde kısalmaktadır. will be shortened substantially with İzmit Gulf Bridge.Bandırma-Bursa-Ayazma-Osmaneli Hızlı Tren Hattı’nın The connection of Bursa with big metropoles of İstanbulda tamamlanması ile büyük metropoller olan İstanbul ve and Ankara will become easier with the completion ofAnkara ile Bursa’nın ulaşım bağlantısı kolaylaşacaktır. Bandırma- Bursa- Ayazma- Osmaneli Speed Train Line.Ayrıca, ilde havayolu kargo taşımacılığı da yapılmaktadır. Besides, cargo shipping by airways is available in Bursa.50

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORS Limanlar Konum Web Elleçlenen Yük Türleri Ports Location Web Types of Load Handled Gemlik www.borusanlimani.com Borusan Limanı Konteyner, Genel Kargo, RoRo / Container, General Cargo, RoRo Gemlik www.bp.com.tr BP Limanı Motorin, Benzin, MEG, Baz Yağı, Katık/ Motorin, Petrol, MEG, Base Gemlik www.gemlikgubre.com.tr Oil, AdditiveGemlik Gübre (Yılfert) Limanı Konteyner, Genel Kargo, Sıvı / Container, General Cargo, LiquidGemport Gemlik www.gemport.com.tr Konteyner, Genel Kargo, RoRo / Container, General Cargo, RoRo MKS limanı Gemlik www.mksmarmara.com Kimyasal (Metanol) / Chemical (Metanol) Roda Limanı Gemlik www.rodaport.comMudanya Limanı Mudanya - Konteyner, Genel Kargo, Dökme Yük/ Container, General Cargo, Bulk Freight Dökme yük (krom, manyezit, kireç) / Bulk Freight (chrome, magnesite, lime)Kaynak / Source: Gemlik Liman Başkanlığı, Mudanya Liman Başkanlığı / Gemlik Port Management, Mudanya Port Management 51

ÖZEL YATIRIM BÖLGELERİSPECIAL INVESTMENT ZONES



YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORS ÖZEL YATIRIM BÖLGELERİ SPECIAL INVESTMENT ZONESTürkiye’de Organize Sanayi Bölgesi, Teknoloji Geliştirme There are three types of special investment zonesBölgeleri ve Serbest Bölgeleri olmak üzere üç tür özel in Turkey which are Organised Industry Zones,yatırım bölgesi bulunmaktadır. Technological Development Zones and Free Zones.Bursa’da 18 Organize Sanayi Bölgesi ile 1 Teknoloji Bursa has 18 Organised Industrial Zones, 1 TechnologicalGeliştirme Bölgesi‘ne ve Türkiye’deki 19 serbest bölgeden Development Zones and has one of 19 Free Zones inbirine ev sahipliği yapmaktadır. Turkey. Türkiye’nin ilk planlı Organize Sanayi Bölgesi 1966 yılında Bursa’da açılmıştır. The first planned Organised Industry Zone of Turkey has been founded in Bursa in 1966.54

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSBURSA ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ (OSB) VE LİMANLARI /BURSA ORGANISED INDUSTRY ZONES (OIZ) AND PORTS 55

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ (OSB) / ORGANISED INDUSTRY ZONES (OIZ) Organize Sanayi Bölgesinin Adı/ Name of Durum/ Status Organize Sanayi Bölgesi Bulunduğu İlçe/ Web Adresi/ Web Organised Industry Zone Türü/ Type of Organised District Located Address Faal/ Active1 Bursa Organize Sanayi Bölgesi Faal/ Active Industry Zone Nilüfer www.bosb.org.tr2 Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi Faal/ Active Karma/ Mixed Osmangazi www.dosab.org.tr3 Nilüfer Organize Sanayi Bölgesi Faal/ Active Karma/ Mixed www.nosab.org.tr4 İnegöl Organize Sanayi Bölgesi Faal/ Active Karma/ Mixed Nilüfer www.inegolosb.org.tr5 Gürsu Organize Sanayi Bölgesi Faal/ Active Karma/ Mixed İnegöl www.gusab.org.tr6 Mustafakemalpaşa Organize Sanayi Bölgesi Faal/ Active Karma/ Mixed Gürsu www.mkposb.org.tr7 Kestel Organize Sanayi Bölgesi Faal/ Active Karma/ Mixed Mustafakemalpaşa www.kosab.org.tr8 Hasanağa Organize Sanayi Bölgesi Faal/ Active Karma/ Mixed Kestel www.hosab.org.tr9 İnegöl Mobilya Organize Sanayi Bölgesi Karma/ Mixed Nilüfer Faal/ Active İhtisas/ Specialised İnegöl --10 Bursa İhtisas Deri Organize Sanayi Bölgesi www.bursaderiosb. Faal/ Active İhtisas/ Specialised Nilüfer11 Kayapa Islah Organize Sanayi Bölgesi İnşaat/ Under Construction com12 Tosab Tekstil Organize Sanayi Bölgesi Kamulaştırma/ Under Legal Islah/ Treated Nilüfer www.kayapaosb.org.tr İhtisas/ Specialised Osmangazi Expropriation www.tosab.org.tr Kamulaştırma/ Under Legal Karma/ Mixed13 Yenişehir Organize Sanayi Bölgesi Yenişehir www.yosab.org Expropriation İhtisas/ Specialised14 Mustafakemalpaşa Mermerciler Organize Kamulaştırma/ Under Legal Mustafakemalpaşa -- Sanayi Bölgesi Islah/ Treated Expropriation15 Yenice Islah Organize Sanayi Bölgesi Kamulaştırma/ Under Legal Karma/ Mixed İnegöl www.yeniceosb.org.tr16 Bursa Teknoloji Organize Sanayi Bölgesi Expropriation Islah/ Treated Karacabey -- -- Islah/ Treated17 Barakfaki Organize Sanayi Bölgesi -- Kestel --18 Akçalar Organize Sanayi Bölgesi Nilüfer --Şubat 2016 / February 2016Bursa Teknoloji Organize Sanayi Bölgesi (TEKNOSAB)’nde In Bursa Technology Organised Industry Zone (TEKNOSAB),lojistik köy, teknopark, sektörel mükemmeliyet merkezleri ile there will be a logistic village, a technopark, sectoralteknoloji üniversitesi bulunacaktır. Uzay, havacılık, savunma excellence centres and a technology university. With itsve raylı sistemlere dönük teknoloji merkezi ve ortak üretim technology centre for space, aviation, defence and railmerkezi ile TEKNOSAB, teknoloji yoğun bir yapıya sahip systems and its common production centre, TEKNOSAB willolacaktır. have a technology intensive structure.56

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSTEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİ (TGB) /TECHNOLOGICAL DEVELOPMENT ZONES (TDZ)Teknoloji Geliştirme Bölgesinin Adı / Name of Tecnological Development Zone Web Adresi / Web AddressUlutek Teknoloji Geliştirme Bölgesi http://www.ulutek.com.tr/Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, üniversitelerin araştırmalar Technological Development Zone s are the eco-systemsile bilgi oluşturduğu, sanayinin bilgiyi uygulamaya where university-industry-state are in cooperation undertransfer ettiği, devletin de verimli işbirliği platformu the same roof, covering the University for generatingoluşturulması için gerekli desteği verdiği, üniversite- knowledge through research, the Industry for transferringsanayi - devletin aynı çatı altında işbirliği içinde olduğu this knowledge into practice,  the state for providingekosistemleridir. ULUTEK TEKNOPARK 2005 yılında the necessary support for the formation of fruitfulTürkiye’nin 20. Teknoparkı olarak, Uludağ Üniversitesi, collaboration platform. ULUTEK TECHNOPARK hasBursa Ticaret ve Sanayi Odası, Bursa Büyükşehir founded as 20th technopark of Turkey in cooperationBelediyesi ve Uludağ İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği of Uludağ University, Bursa Chamber of Commerce andortaklığında kurulmuştur. 2006 yılında faaliyete geçmiş Industry (BTSO), Bursa Greater Municipality and Uludağolan ULUTEK TEKNOPARK 471.230,62 m2 alanda Uludağ Exporters’ Associations General Secretariat. ULUTEKÜniversitesi’ne bağlı olarak hizmet vermektedir. 2015 TECHNOPARK has become active in 2006 and it is onyılında Türkiye 3.Teknoloji Geliştirme Bölgesi Zirvesinde, an area of 471.230,62 m2 affiliated to Uludağ University.ULUTEK 5-9 yaş arası teknoparklar arasında 3. olmuştur. In 2015, in Turkey 3rd Technological Development Zone Summit, ULUTEK took 3rd place among 5- 9 years oldULUTEK Teknoloji Geliştirme Bölgesi’nde Yürütülmekte technoparks.Olan Çalışmalar:• Kuluçka Merkezi Activities of ULUTEK Technological Development Zone:• Uludağ Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi • Incubation Centre• Avrupa İşletmeler Ağı • Uludağ University Technology Transfer Office• Yazılım Vadisi • Enterprise Europe  Network • Software Valley 57

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSSERBEST BÖLGE / FREE ZONE Web Adresi / Web Address http://www.buseb.com/ Serbest Bölgenin Adı / Name of Free Zone Bursa Serbest Bölgesi (BUSEB) Bursa Free Zone was founded in Bursa-Yalova highway route side by side with four big ports in Gemlik DistrictBursa Serbest Bölgesi, Bursa - Yalova karayolu güzer- at a distance of 30 kms from Bursa Centrum. Bursa Freegahında, Gemlik ilçesinde Bursa Şehir merkezine 30 km Zone, that has been officially opened in 11 May 2001,mesafede ve dört büyük limanın bitişiğinde kurulmuştur. covers an area of 825 decares.Resmi olarak 11 Mayıs 2001’de açılan serbest bölge, 825dönümlük bir arazi üzerindedir. The most important feature of Bursa Free Zone is that the manufacturing can take place just behind the FreeBursa Serbest Bölgesi’nin önemli özeliklerden birisi liman Zone so that logistically it is convenient.bölgesinin hemen gerisinde üretim yapabiliyor olması vebunun lojistik kolaylık sağlamasıdır.58

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORS 59

DIŞ TİCARET | FOREIGN TRADE



YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORS DIŞ TİCARET FOREIGN TRADESEKTÖRLERE GÖRE DIŞ TİCARET /FOREIGN TRADES BY SECTORSBursa’nın 2014 yılı toplam ihracatının %29,4’ünü motorlu In 2014, 29,4% of Bursa’s total export is consist ofkara taşıtları imalatı sektörü oluştururken, %21,3’ünü motor vehicles manufacturing sector where 21,3% ismakina, kazan ve mekanik cihaz imalatı sektörü export of machinery, boiler and mechanical appliancesoluşturmaktadır. manufacturing sector.Bursa’nın 2014 yılı toplam ithalatının %22,9’unu makina, Regarding the import of Bursa in 2014, 22,9% ofkazan ve mekanik cihaz imalatı sektörü oluştururken, Bursa’s total import is consist of machinery, boiler and%11’ini motorlu kara taşıtları ve %10,2’sini elektrikli mechanical appliances manufacturing sector where 11%makinalar oluşturmaktadır. is export of machinery, boiler and mechanical appliances manufacturing sector and 10,2% electrical machinery manufacturing sector. CAZİP, ÜRETKEN, REKABETÇİ BURSA ATTRACTIVE, PRODUCTIVE, COMPETITIVE BURSA62

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORS 63

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSBURSA’NIN SEKTÖRLERE GÖRE İHRACATI 2014EXPORT OF BURSA BY SECTORS 2014 2014 Yılı Bursa İhracat Sektör İhracatının Bursa Bursa Sektör İhracatının (bin ABD Doları) Toplamı İçindeki Payı (%) Türkiye İçindeki Payı (%) Share of Export of Bursa’s 2014 Bursa’s Export Share of Sector’s Export in (thousand USD) Bursa’s Total Export (%) Sector in Turkey (%) 15,16 Motorlu kara taşıtları, Vehicles other than railway 2.738.985 29,39 traktörler, bisikletler, or tramway rolling stock, and 14,63motosikletler ve diğer kara parts and accessories thereof taşıtları, bunların aksam, 31,60 parça, aksesuarı 18,55Kazanlar, makinalar, mekanik Nuclear reactors, boilers, 1.988.557 21,34 3,60 cihazlar ve aletler, nükleer machinery and mechanical 4,59 appliances; parts thereof 4,16reaktörler, bunların aksam ve 2,61 parçaları 5,91Sentetik ve suni filamentler, Man-made filaments; strip 560.252 6,01şeritler ve benzeri sentetik and the like of man-madeve suni dokumaya elverişli textile materials maddelerMobilyalar, yatak takımları, Furniture; bedding, 551.050 5,91aydınlatma cihazları, reklam mattresses, s; lamps andlambaları, ışıklı tabelalar vb, lighting fittings, illuminated signs, illuminated nameplates prefabrik yapılar etc.Elektrikli makina ve cihazlar, Electrical machinery and 349.047 3,75 ses kaydetme-verme, equipment and parts televizyon görüntü-ses thereof; sound recorders and kaydetme-verme cihazları reproducers, television image recorders etc.Demir veya çelikten eşya Articles of iron or steel 291.710 3,13Örülmemiş giyim eşyası ve Articles of apparel and 259.140 2,78 aksesuarı clothing accessories, not knitted or crocheted Diğer Other 2.581.194 27,70 Toplam Total 9.319.936 100,00Kaynak / Source: Türkiye İstatistik Kurumu- Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) / Turkish Statistical Institute- Trade Tariff64

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSBURSA’NIN SEKTÖRLERE GÖRE İTHALATI 2014IMPORT OF BURSA BY SECTORS 2014Kazanlar, makinalar, mekanik Nuclear reactors, boilers, 2014 Yılı Bursa İthalat Sektör İthalatının Bursa Bursa Sektör İthalatının cihazlar ve aletler, nükleer machinery and mechanical (bin ABD Doları) Toplamı İçindeki Payı (%) Türkiye İçindeki Payı (%) appliances; parts thereof Share of Sector’s Import in Share of Import of Bursa’sreaktörler, bunların aksam ve 2014 Bursa’s Import Bursa’s Total Import (%) parçaları/ (thousand USD) Sector in Turkey (%) 1.854.434 22,89 6,60 Motorlu kara taşıtları, Vehicles other than railway traktörler, bisikletler, or tramway rolling stock, and 926.265 11,43 5,89motosikletler ve diğer kara parts and accessories thereof taşıtları, bunların aksam, 823.308 10,16 4,59 parça, aksesuarı 771.691 9,52 32,68 604.381 7,46 4,27Elektrikli makina ve cihazlar, Electrical machinery and 525.642 6,49 2,99 ses kaydetme-verme, equipment and parts 300.370 3,71 13,88 televizyon görüntü-ses 2.296.727 28,34 1,59 thereof; sound recorders and 8.102.818 100,00 3,35 kaydetme-verme cihazları reproducers, television image recorders etc.Sentetik ve suni filamentler, Man-made filaments; stripşeritler ve benzeri sentetik and the like of man-madeve suni dokumaya elverişli textile materials maddelerPlastikler ve mamulleri Plastics and articles thereofDemir ve çelik Iron and steelSentetik ve suni devamsız Man-made filaments; strip lifler and the like of man-made textile materials (changes)Diğer OtherToplam TotalKaynak / Source: Türkiye İstatistik Kurumu- Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) / Turkish Statistical Institute- Trade Tariff 65

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSRAKAMLARLA BURSA’NIN DIŞ TİCARETİFOREIGN TRADE OF BURSA IN FIGURESBursa’nın 2014 yılı toplam ihracatı 9.320 Bursa 2014 ihracatıyla 81 ili içinde İstanbul ve Bursa’nın toplam ihracatı Türkiye ihracatının milyon ABD Doları İzmir’den sonra 3. sırada gelmektedir. %5,91’ine karşılık gelmektedir.Total export of Bursa in year 2014 is Bursa ranks 3rd in 81 provinces after İstanbul and İzmir Bursa’s total export is 5,91% of Turkey’s total export. 9.320 million USD with its export in 2014.Bursa’nın 2014 yılı toplam ithalatı 8 103 Bursa 2014 ithalatıyla 81 ili içinde İstanbul, Ankara, Bursa’nın toplam ithalatı Türkiye ithalatının %3,35’ine karşılık gelmektedir. milyon ABD Doları İzmir ve Kocaeli’nden sonra 5. sırada gelmektedir.Total import of Bursa in year 2014 is 8 103 Bursa ranks 5th in 81 provinces after İstanbul, Ankara, Bursa’s total import is 3,35% of Turkey’s total export. million USD İzmir and Kocaeli with its import in 2014. Bursa 2014 yılında 175 ülke ile dış ticaret yapmıştır. Bursa, 2014 yılında, 164 ülkeye ihracat yaparken, 133 ülkeden ithalat yapmıştır. Bursa had foreign trade with 175 countries in 2014. In 2014, Bursa exported to 164 countries and imported from 133 countries. Bursa’nın dış ticaret hacminin %55’ini Almanya, İtalya, Fransa, Çin, İngiltere, İspanya ve Polonya ile ticareti oluşturmaktadır. 55% of Bursa’s foreign trade volume is with Germany, Italy, France, China, United Kingdom, Spain and Poland.Bursa ilinin en fazla ihracat yaptığı ülke 2 Bursa’nın Almanya’ya yaptığı ihracat Bursa’nın toplam Bursa’nın Almanya’dan yaptığı ithalat Bursa’nın toplam ithalatının %18’ini oluşturmaktadır. milyar ABD Doları ile Almanya ihracatının %22’sini oluşturmaktadır.The country to which Bursa exports at The export of Bursa to Germany is 22% of The import of Bursa from Germany is 18% of its total most is Germany with its total export. import. 2 billion USD66

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORS 67

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSBURSA’NIN ÜLKELERE GÖRE İHRACATI 2014EXPORT OF BURSA BY COUNTRIES 2014 Ülkeler / Countries 2014 Yılı ihracat (milyon USD) / Bursa’nın Toplam İhracatındaki Payı (%) 2014 Bursa’s Export (million USD) / Share of Sector’s export in Bursa’s Total Almanya / Germany İtalya / Italy 2.076 Export (%) 840 İngiltere / United Kingdom 725 22,28 Fransa / France 606 9,02 İspanya / Spain 446 7,78 ABD / USA 370 6,50 300 4,79 Rusya Federasyonu / Russian Federation 273 3,97 Romanya / Romania 177 3,22 Irak / Iraq 169 2,93 Polonya / Poland 167 1,90 Belçika / Belgium 1,81 3.169 1,79 Diğer (164 ülke ve 14 Serbest Bölge) / Other (164 countries and 14 free zones) 9.354 34,01 Toplam / Total 100,00Kaynak / Source: Türkiye İstatistik Kurumu- Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) / Turkish Statistical Institute- Trade Tariff68

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSBURSA’NIN ÜLKELERE GÖRE İTHALATI 2014IMPORT OF BURSA BY COUNTRIES 2014 Ülkeler / Countries 2014 Yılı İthalat (milyon USD) / Bursa’nın Toplam İthalatındaki Payı (%) 2014 Bursa’s Import (million USD) / Share of Sector’s Import in Bursa’s Total Almanya / Germany İtalya / Italy 1.488 Import (%) Çin / China 1.144 706 18,36 Polonya / Poland 538 14,12 Fransa / France 379 8,71 Endonezya / Indonesia 319 6,64 İspanya / Spain 299 4,67Rusya Federasyonu / Russian Federation 254 3,94 Hindistan / India 249 3,69 Belçika / Belgium 247 3,13 Güney Kore / South Korea 237 3,07 Diğer (122 ülke ve 9 Serbest Bölge) / 3,05 Other (122 countries and 9 free zones) 2.243 2,93 Toplam / Total 8.103 27,68 100,00Kaynak / Source: Türkiye İstatistik Kurumu- Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) / Turkish Statistical Institute- Trade Tariff 69

SEKTÖRLER | SECTORS



YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORS SEKTÖRLER SECTORSBursa sanayi ve ticareti ile köklü bir ekonomiye sahip Bursa Bursa has got a long standing economy with itsbir ildir. Geçmişten gelen sanayi ve ticaret kültürü ile trade and industry. It has got a strong structure withildeki ticaret ve sanayi odaları , birlikleri ve işadamları its culture of trade and industry as well as chambers ofdernekleriyle güçlü bir yapıya sahiptir. trade and industry, unions and societies of businessmen.Bursa, ilin araştırma ve geliştirme çalışmalarında rol Bursa is also providing human resources that the sectorsalan 2 devlet üniversitesi (Uludağ Üniversitesi, Bursa need with its 2 state universities (Uludağ University,Teknik Üniversitesi), 1 vakıf üniversitesi (Bursa Orhangazi Bursa Technical University), 1 trust university (BursaÜniversitesi) ve 1 özel meslek yüksekokulu (Faruk Saraç Orhangazi University) and 1 private higher vocationalTasarım Meslek Yüksekokulu) ile sektörlerin ihtiyacı olan school (Faruk Saraç Vocational School of Design) thatinsan kaynaklarını yetiştirmektedir. are taking role in research and development in the province.2014 zorunlu sigortalı çalıştıran işyeri sayısınabakıldığında 69.035 işyerinde 626.492 zorunlu sigortalı Regarding the enterprises that have employees withçalışmaktadır (Sosyal Güvenlik Kurumu). compulsory insurance, in Bursa in 2014 there are 69.035 enterprises with 626.492 insured employeesİşyerlerinin dağılımına bakıldığında, işyerlerinin başta (Social Security Institution).%26 ile toptan ve perakende ticaret sektöründe, %23 ileimalat sektöründe, ve %11 ile inşaat sektörüne faaliyet 26% of these enterprises is in wholesale and retailgösterdiği görülmektedir. trade, 23% is in manufacturing sector and 11% is in construction sector. CAZİP, ÜRETKEN, REKABETÇİ BURSA ATTRACTIVE, PRODUCTIVE, COMPETITIVE BURSA72

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSİŞYERLERİNİN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI (%) BURSA 2014DISTRIBUTION OF ENTERPRISES BY SECTORS (%) BURSA 2014 %26,2 Toptan ve Perakende ve T caret / Wholesale and Retail Trade %23,2 İmalat / Manufacturing %11,1 İnşaat / Construction %7,2 Ulaştırma ve Depolama / Transportation and Storage %6,8 İdar ve Destek H zmet Faal yetler / Administrative and Support Service Activities %6,3 Konaklama ve Y yecek H zmet / Accommodation and Food Service Activities %5,5 Meslek , B l msel ve Tekn k Faal yetler / Professional, Scientific and Technical Activities %2,5 D ğer H zmet Faal yetler / Other Service Activities %2 Hane Halklarının İşverenler Olarak Faal yetler / Activities of Households as Employers %1,6 Elekt r k, Gaz, Buhar ve İkl mlend rme Üret m ve Dağıtımı / Electricity, Gas, Steam and Air Con. Supply %1,5 F nans ve S gorta Faal yetler / Financial and Insurance Activities %1,4 Gayr menkul Faal yetler / Real Estate Activities %1,4 Eğ t m / Education %1,4 İnsan Sağlığı ve Sosyal H zmet Faal yetler / Human Health and Social Work Activities %2,7 D ğer / OtherVeri Kaynağı/ Data Source: Sosyal Güvenlik Kurumu / Social Security InstitutionZorunlu sigortalı çalışanların %47’si imalat sektöründe 47% of employees with compulsory insurance areçalışırken, %13’ü toptan ve prekande ticaret, %10’u inşaat, working in manufacturing sector, where 13% in wholesale%7’si idari ve destek hizmetlerinde, %5’i ulaştırma and retail trade sector, 10% in construction sector, 7%ve depolama,%4,5’u konaklama ve yiyecek hizmetleri in administrative and support services and 4,5% is insektöründe çalışmaktadır. accommodation and food services. 73

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSİmalat sektörü ele alındığında da 2014 yılında zorunlu Regarding manufacturing sector, in 2014, 25% ofsigortalı çalışanların %25’i tekstil ürünleri imalatında employees with compulsory insurance are working inçalışırken, %18’i motorlu kara taşıtı ve römork imalatında, textile products manufacturing, 18% in road motor%12’si fabrikasyon metal imalatında,%8’i mobilya vehicle and trailer manufacturing, 12% in fabricatedimalatında, %7’si gıda ürünleri imalatında, %6’sı giyim metal manufacturing, 8% in furniture manufacturing, 7%eşyaları imalatında ve %5’i ise makine ve ekipman in food products manufacturing, 6% in wearing apparelimalatında çalışmaktadır. manufacturing.Ortalama çalışan sayısının en yüksek olduğu sektör işyeri The sector that has the highest average numberbaşına 88 zorunlu sigortalı ile motorlu kara taşıtı ve of employees is road motor vehicle and trailerrömork imalatı sektörüdür. manufacturing sector with 88 employees with compulsory insurance per enterprise. Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2014 sıralamasında Bursa ilinden 28 firma bulunmaktadır. In the ranking of Biggest 500 Industrial Companies of Turkey 2014, Bursa has 28 firms. Türkiye’nin 300 Büyük Sanayi Kuruluşu 2014 sıralamasından Bursa ilinden 12 firma In the ranking of Biggest 300 Industrial Companies of Turkey 2014, Bursa has 12 firms74

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORS 75

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSCİROLARINA GÖRE BAŞLICA SANAYİ FİRMALARIMAIN INDUSTRY COMPANIES BY TURNOVERSSıralama / Firma / Company Sektör Sector İç ve Dış Satış (Ciro) Ranking bin TL (KDV hariç) / Turnover (thousand TL) 1 Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş. Otomotiv Ana Sanayi Automotive Main Industry Automotive Main Industry (excluding VAT) 2 Tofaş - Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. Otomotiv Ana Sanayi Manufacture Machinery and 8.778.165 7.660.768 3 Bosch Sanayi ve Ticaret A.Ş. Makine ve Teçhizat İmalatı  Equipment Metal 3.348.803 4 Borçelik Çelik San. Ticaret A.Ş. Metal Food, agriculture and animal 2.141.163 5 Sütaş Süt Ürünleri A.Ş. Gıda Tarım ve Hayvancılık husbandry 1.833.943 6 S.S. Bursa Eczacılar Üretim Temin Ve Dağıtım Sağlık Health Kooperatifi 1.043.544 Electric- electronic 7 Türk Prysmian Kablo ve Sistemleri A.Ş. Elektrik-Elektronik Retail Marketing 831.693 774.155 8 Özdilek Alışveriş Merkezleri ve Tekstil San. A.Ş. Perakende Ticareti Metal 761.763 Metal 750.308 9 Asil Çelik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Metal Textile and apparel 741.468 Energy 729.659 10 Componenta Dökümcülük Ticaret Ve San. A.Ş. Metal Food, agriculture and animal husbandry 697.425 11 Korteks Mensucat San. ve Tic. A.Ş. Tekstil ve Hazır Giyim Automotive supplier industry 626.226 12 Bis Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Enerji Services, training and 619.199 13 Gemlik Gübre San. A.Ş. Gıda Tarım ve Hayvancılık consultancy 612.250 14 Beyçelik Gestamp Kalıp Ve Oto Yan San. Otomotiv Yan Sanayi Food, agriculture and animal Pazarlama ve Ticaret A.Ş. husbandry 15 Kamil Koç Otobüsleri A.Ş. Hizmet, Eğitim ve Danışmanlık 16 Matlı Yem San. ve Tic. A.Ş. Gıda Tarım ve HayvancılıkKaynak / Source: Bursa’daki 250 Büyük Firma Araştırması / 250 Large Firms in Bursa 2014 Survey76

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSBURSA’DA KÜMELER Bursa, beside hosting varied sectors, also continues itsCLUSTERS IN BURSA development by focusing on some specific sectors. These sectors are clustering sectors also when the employmentBursa ili çeşitli sektörleri barındırmasının yanında, of the sectors are closely examined.bazı sektörlerde de odaklı olarak gelişimine devametmektedir. Bu sektörler, istihdam yönüyle incelendiğindede Bursa için kümelenen sektörler ortaya çıkmaktadır.otomotiv / automotivetekstil / textilemakina metal / machinery metalmobilya / furnituregıda / food 77

ÖNCÜ SEKTÖRLER: OTOMOTİVLEADING SECTORS: AUTOMOTIVE



YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORS ÖNCÜ SEKTÖRLER: OTOMOTİV LEADING SECTORS: AUTOMOTIVEBursa gelişmiş alt yapısı, iyi eğitilmiş, genç ve kalifiye Bursa, owing to its developed infrastructure, well-işgücü, rekabetçi ve güçlü tedarik zinciri ile büyük trained young and qualified labour force, competitiveotomotiv üreticilerinin üretim üslerinden birisi olmuştur. and sophisticated supply chain, has become one ofBursa otomotiv sektörü, uluslararası standartlarda üretim the worldwide bases for big automotive industryve ürünlerinin kalitesi ile dünya pazarlarına ihracat yapan manufacturers. Bursa automotive sector, withbir sektör konumuna gelmiştir. Sektörün önde giden international standards of production and productfirmaları üretimine Bursa’da 1960’lı yıllarda başlamıştır. quality, has become an industry that exports to global markets. The leading firms of the sector in Bursa startedAna sanayideki gelişmelere paralel olarak Bursa otomotiv their production in 1960’s.yan sanayisi de gerek üretim miktarı, gerekse kaliteolarak iç piyasa hem de uluslararası pazarlarda rekabet In parallel with the developments in main automotivegücüne ulaşmış bulunmaktadır. industry, in Bursa, automotive supplier industry has reached high competitiveness level both in domestic andYan sanayi ürünleri olarak komple motor ve motor international markets with its production size and quality.parçaları, iç ve dış lastikler, aktarma organları, frensistemleri ve parçaları, hidrolik ve pnömatik aksamlar, Major supplier industry products are motor and motorsüspansiyon parçaları, emniyet aksamları, kauçuk ve parts, inner and outer tube and tyres, transmissionlastik parçalar, şasi aksam ve parçaları, dövme ve döküm components, brake systems and parts, hydraulic andparçalar, elektrik ekipmanları ve aydınlatma sistemleri, pneumatic components, suspension components, safetyakümülatörler, oto camları, koltuk ve iç döşemeleri components, rubber and rubber components, chassisüretilmektedir. components and parts, casting and casting parts, electrical equipment and lighting systems, accumulators, auto windows, seats and upholstery.80

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORS 81

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSBURSA OTOMOTİV SANAYISININ ANA TEMSİLCİLERİKEY MANUFACTURERS OF AUTOMOTIVE INDUSTRY IN BURSA Firma / Firm GÜLERYÜZ KARSAN OYAK RENAULT TOFAŞ Ürünler / Products Otobüs / Bus Kamyon, Kamyonet, Minibüs, Otomobil / Passenger Car Otomobil, Kamyonet, Kamyon / Midibüs, Otobüs / Truck, Passenger Car, Pickup Truck Pick-up Truck, Minibus, Midibus, BusKaynak / Source: Otomotiv Ana ve Yan Sanayi Raporu 2015 / Automotive Main and Supply Industry Report 20152015 BURSA OTOMOTİV SANAYİ ÜRETİM KAPASİTESİ2015 PRODUCTION CAPACITY OF AUTOMOTIVE INDUSTRY IN BURSA Firma / Firm Otomobil / Kamyonet / Pickup Otobüs / Bus Minibüs / Minibus Midibüs / Midibus Toplam / Total Passenger Car TrucksToplam / Total 760.000 40.500 2.625 7.000 2.700 812.825Kaynak / Source: Otomotiv Sanayii Derneği- Otomotiv Ana ve Yan Sanayi Raporu 2015 / Automotive Manufacturers Association - Automotive Main and Supply Industry Report 201582

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSTürkiye’nin 2015 yılı toplam motorlu kara taşıtı üretim kapasitesinin%46’sı Bursa’dadır.In 2015, 46% of road motor vehicles production capacity of Turkey is in Bursa.Türkiye’nin 2014 yılı toplam motorlu kara taşıtı, römork ve yarı-römork imalatıihracatı 3.871 milyon ABD Doları.The export of motor vehicles, trailers and semi-trailers in year 2014 is3.871 million USD.Bursa, Türkiye’nin motorlu kara taşıtı, römork ve yarı-römork imalatısektörü ihracatının %20,14’üne sahiptir.Bursa has 20,14% of Turkey’s export of motor vehicles, trailers and semi-trailersmanufacturing sector.Bursa’nın ilk 250 firmasından 3’ü otomotiv sektöründedir.3 of top 250 large firms of Bursa is in automotive sector. 83

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSOTOMOTİV SANAYİ TEMSİLCİLERİAUTOMOTIVE INDUSTRY KEY PLAYERSOTOMOTİV YAN SANAYİ | AUTOMOTIVE SUPPLIER INDUSTRYBursa’da otomotiv yan sanayisi ilde ihracat edilmek Bursa automotive supplier industry is very well developedüzere üretilmekte olan motorlu araçların katkısıyla due to companies manufacturing for exporting.gelişmiş durumdadır. Bursa’da otomotiv yan sanayi, OEM Automotive supplier industry in Bursa has reached the(Original Equipment Manufacturer- Orjinal Ürün Üreticisi) level of manufacturing for OEM (Original Equipmentfirmalarına yönelik üretim yapacak düzeye ulaşmıştır. Bu Manufacturer) companies. An important number of thesefirmaların büyük bir bölümü uluslararası pazarlarda kabul companies has international quality certificates.gören kalite belgelerine sahiptir.84

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORS Global otomotiv yan sanayicileri Bursa’da. Top global automotive suppliers are in Bursa. Bursa’nın ilk 250 firmasından 51’i otomotiv yan sanayisindedir. 51 of top 250 large firms of Bursa is in automotive supplier industry.GLOBAL OTOMOTİV YAN SANAYİ TEMSİLCİLERİGLOBAL AUTOMOTIVE SUPPLIER INDUSTRY PLAYERS 85

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSOTOMOTİV YAN SANAYİ İMALATIMANUFACTURE OF AUTOMOTIVE SUPPLIER INDUSTRY MEKANİK- METAL İÇ AKSAMLAR / MECHANIC- METAL INTERIOR KOLTUK VE KOLTUK KUMAŞI / SEAT & SEAT FABRIC KABLO SİSTEMLERİ / WIRING- HARNESS PLASTİK VE KAUÇUK / PLASTIC & RUBBER 86

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSBURSA’NIN ÜLKELERE GÖRE MOTORLU KARA TAŞITI SEKTÖRÜİHRACATI DAĞILIMI 2014BURSA’S EXPORT OF MOTOR VEHICLES SECTOR BY COUNTRY 2014 Ülke Country % Almanya Germany 31,97 16,43 İtalya Italy 8,19 Fransa France 8,19 İngiltere United Kingdom 4,98 İspanya Spain 4,34 ABD 2,26 Romanya USA 2,10 Belçika Romania 1,91 Belgium 1,73 Fas Morocco 1,47 Polonya Poland 1,29 Cezayir Algeria 1,19 Sweden 1,00 İsveç Tunusia 12,94 Tunus Hungary 100,00 Macaristan Other CountriesDiğer Ülkeler Toplam Total 87

ÖNCÜ SEKTÖRLER: MAKİNE METALLEADING SECTORS: MACHINERY METAL



YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORS ÖNCÜ SEKTÖRLER: MAKİNE METAL LEADING SECTORS: MACHINERY METALAR-GE ve inovasyonun en fazla önem kazandığı With its innovation and R&D capacity, machinery sectorsektörlerden birisi olan makine sektörü, sanayinin itici is an impulsive force of the industry. A wide variety ofgücü durumundadır. Bursa makine sanayiinde, her türlü high-quality and cost competitive parts and accessoriesparça ve aksamın yüksek kalitede ve rekabet edebilir are being manufactured in Bursa. The competitivenessfiyatlarda üretimi yapılmaktadır. Sektörde üretim power of the machinery sector is increasing owing tosürecinde yerli girdi oranının yüksek olması rekabet high domestic input rate during the production process.gücünü artırmaktadır. Textile machines, packaging machines, CNC hydraulicBursa’da tekstil makineleri, ambalaj makineleri, CNC press, hydraulic scissors and other heavy machineshidrolik pres, hidrolik makas, ağır makineler üretim ve comprise significant part of the manufacturing andihraç kalemlerinin önemli bölümünü oluşturmaktadır. exportation of the sector.Önemli sektörlerden ana metal sanayii demir-çelik Basic metal industry in Bursa comprises manufacturing ofalaşımından tüp-boru-profil imalatı, alüminyum-bakır iron-steel alloy tube-pipe-profiles, metals like aluminium-vb. metallerin imalatı, döküm imalatı ve bu metallerin copper, castings and other metal products produced byişlenmesiyle elde edilen metal ürünlerin imalatı alt processing of the metals.başlıklarını kapsamaktadır. The inputs for automotive main and supplier industries,Bölgede yoğun olan otomotiv ve otomotiv yan sanayi, machinery- equipment and electrical machinerymakine-teçhizat ve elektrikli aletler üretim girdilerinin manufacturing sectors are provided by basic metalbüyük bir kısmı ana metal sanayinden sağlanmaktadır. industry in Bursa.90

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORS 91

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORS Bursa’nın 2014 yılında makina ve teçhizat imalatı sanayi ihracatı 300 ülkeye 847 milyon ABD Doları* *Başka yerde sınıflandırılmamış makina ve teçhizat In 2014, Bursa’s export of machinery and equipment manufacturing industry is 847 million USD and to 300 countries *Manufacture of machinery and equipment n.e.c. Bursa’nın makina imalatı sanayi ihracatının %40’ını takım tezgahları oluşturmaktadır. Around 40% of export of machinery manufacturing industry of Bursa is made up of machine tools. Bursa’nın ilk 250 firmasından 17’si makina ve teçhizat sektöründedir. 17 of top 250 large firms of Bursa is in machinery and equipment sector. 92

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSBURSA MAKİNE VE TEÇHİZAT İMALATI SANAYİİHRACATININ DAĞILIMI 2014BURSA DISTRIBUTION OF EXPORT OF MACHINERY AND EQUIPMENTMANUFACTURING INDUSTRY 2014 Makine ve Teçhizat Makine ve Teçhizat İhracatındaki Payı / Machinery and Equipment Share in Export of Machinery and Equipment (%) Takım tezgahları Machine tools Pompa, kompresör ve vanalar 39 Pumps, compressors, taps and valves Maden, taşocağı ve inşaat makinaları 22 Machinery for mining, quarrying and construction Diğer genel amaçlı makinalar 13 Diğer özel amaçlı makinalar 7 Other general-purpose machinery Kaldırma ve taşıma teçhizatı 6 Other special-purpose machinery Mil yatağı, dişli, dişli takımı ve tahrik tertibatı 5 Lifting and handling equipment 2 Bearings, gears, gearing and driving elements Tarım ve orman makinaları 2 Agricultural and forestry machinery Başka yerde sınıflandırılmamış ev aletleri 2Tekstil, giyim eşyası ve deri işlemede kullanılan Domestic appliances n.e.c. 1 Machinery for textile, apparel and leather makinalar productionGıda, içecek, tütün işleyen makinalar 1 Machinery for food, beverage and tobacco Toplam 100 processingVeri Kaynağı / Data Source: Türkiye İstatistik Kurumu / Turkish Statistical Institute Total 93

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSBURSA’NIN ÜLKELERE GÖRE MAKİNE VE TEÇHİZAT İHRACATI 2014BURSA’S EXPORT OF MACHINERY AND EQUIPMENT BY COUNTRY 2014 Ülke Country % Almanya Germany 22,33 İngiltere United Kingdom 10,22 5,78 ABD USA 4,23 Rusya Federasyonu Russian Federation 3,39 2,91 Fransa France 2,81 Suudi Arabistan Suudi Arabia 2,23 2,05 İtalya Italy 1,98 Çin China 1,75 Özbekistan Uzbekistan 1,71 Polonya Poland 1,62 İran Iran 1,55 Romanya Romania 1,46 Belçika Belgium 1,43 Bulgaristan Bulgaria 1,36 Cezayir Algeria 1,33 Kanada Canada 1,26 Hollanda Holland 1,16 BAE UAE 1,10 Çek Cumhuriyeti Czech Republic 1,08 Slovakya Slovakia 1,04 Güney Kore South Korea 24,00 Irak Iraq 100,00 Azerbaycan Azerbaijan Diğer Ülkeler Other Countries Toplam TotalVeri Kaynağı / Data Source: Türkiye İstatistik Kurumu / Turkish Statistical Institute94

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSBursa’nın ana metal sanayi ihracatı 2014 yılında 92 ülkeye280 milyon ABD Doları2014 export of basic metal industry of Bursa is 280 million USD andto 92 countriesBursa’nın ana metal sanayi ihracatının yaklaşık %70’i demir ve çelik70% of basic metal industry export is iron and steelBursa’nın ilk 250 firmasından 11’i metal sektöründedir.11 of top 250 large firms of Bursa is in metal sector. 95

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORSBURSA’NIN ÜLKELERE GÖRE ANA METAL İHRACATI DAĞILIMI 2014BURSA’S EXPORT OF BASIC METAL BY COUNTRY 2014 Ülke Country % Almanya Germany 25,48 12,65 ABD USA 6,20 İtalya Italy 5,51 İspanya Spain 4,40 Avusturya Austria 4,40 Romanya Romania 4,22 İngiltere United Kingdom 2,62 Portekiz Portugal 1,86 Tunus Tunusia 1,71 Mısır Egypt 1,34 Polonya Poland 1,29 Çek Cumhuriyeti Czech Republic 1,19 Macaristan Hungary 1,13 Fas Morocco 1,08 Brezilya Brazil 0,91 Malezya Malezia 0,90 BAE UAE 0,84 Fransa France 0,69 Slovakya Slovakia 0,67 Hollanda Holland 0,65 İsviçre Switzerland 0,62 Bulgaristan Bulgaria 0,58 Meksika Mexico 19,00 Diğer Ülkeler Other Countries 100,00 Toplam TotalVeri Kaynağı / Data Source: Türkiye İstatistik Kurumu / Turkish Statistical Institute96

YATIRIM ORTAMI ve SEKTÖRLER • INVESTMENT CLIMATE & SECTORS 97

ÖNCÜ SEKTÖRLER: MOBİLYALEADING SECTORS: FURNITURE