โคลงภาพพระราชพงศาวดารภาพพันท้ายนรสิงห์ถวายชีวิต

ภาพพันท้ายนรสิงห์ถวายชีวิตเป็นรูปที่ ๕๖ เขียนโดยนายทอง (พระวรรณวาด) ในปจั จบุ ัน ภาพนปี้ ระดบั อยู่ ณ พระทีน่ ่งั วโรภาษพิมาน พระราชวังบางปะอนิ

เปน็ บทพระนิพนธข์ องพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองคเ์ จา้ วรวรรณากร กรมพระนราธปิ ประพนั ธ์พงศ์ คัดจากหนังสือโคลงภาพพระราชพงศาวดาร พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั เพอื่ สดุดวี รี กรรมของพนั ทา้ ยนรสงิ หท์ ยี่ อมเสียสละชวี ติ ของตนเองเพื่อรักษาพระราชกาหนดทีม่ มี าทุกสมยั มใิ ช่ เส่อื มเสีย และสูญหายไป เพราะตนเพียงคนเดยี ว



นอกจากนั้น ยังมีภาพของพันท้ายนรสิงห์เป็นองค์ประกอบอยู่ด้วย โดย เดิมมีชื่อว่า “สิน” เป็นชาวบ้านนรสิงห์ แขวงเมืองวิเศษชัยชาญ ปัจจุบันคือ อาเภอป่าโมก จังหวัดอ่างทอง มีภรรยาชื่อนวล หรือศรีนวล ได้พบกับสมเด็จ พระสรรเพชญที่ ๘ ในการแข่งขันชกมวยไทย ด้วยความเก่งกาจและมีฝีมือ จึงทาให้สมเด็จ พระสรรเพชญที่ ๘ โปรดปรานเป็นอย่างมาก จนทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เข้ารับราชการ รับใช้พระองค์อย่างใกล้ชิด โดยมีตาแหน่งเป็น “พนั ท้ายนรสงิ ห”์ ทาหน้าทีน่ ายทา้ ยเรอื พระทนี่ ง่ั



พระศรีสรรเพชญ์ หรือพระเจ้าเสือ

คร้งั ทส่ี มเดจ็ พระเจา้ เสอื เสดจ็ โดยเรอื พระท่ีนั่งเอกชยั จะไปประพาสเพือ่ ทรงเบด็ ณ ปากน้า เมืองสาครบุรี

ขณะเรอื พระทนี่ ง่ั เอกชัยเขา้ มาถงึ ตาบลโคกขามซ่ึงเปน็ คลอง คดเค้ยี วและมีกระแสน้าแรง พนั ท้ายนรสิงหซ์ งึ่ อยทู่ า้ ยเรอื พระทน่ี ั่ง ไมส่ ามารถแก้ไขได้ ทนั ด้วยความลาบาก

ทาให้หวั เรือพระที่นง่ั ชนกบั กิง่ ไมใ้ หญ่ หักตกลงไปในนา้ ซง่ึ พนั ทา้ ยนรสงิ หร์ วู้ ่าความผิด ครง้ั นี้มีโทษถงึ ประหารชวี ติ ตาม โบราณประเพณที ีก่ าหนดว่า

ถา้ ผ้ใู ดถอื ท้ายเรอื พระท่ีนง่ั และทาใหห้ วั เรือน้นั หกั จะถงึ โทษตัดเศียร พนั ทา้ ยนรสงิ หจ์ งึ กราบบงั คม ทูลพระเจา้ เสือให้ประหารชีวติ ตามกฎมณเฑียรบาล

พระเจ้าเสอื ทรงพจิ ารณาเหน็ วา่ อบุ ตั ิเหตุครัง้ นเ้ี ป็นเหตุสุดวสิ ยั ไม่ใช่ ความประมาทจึงพระราชทานโทษให้ ซง่ึ พันท้ายนรสิงหก์ ย็ งั ยืนยนั ให้ ตดั ศรี ษะตนเพื่อรกั ษาธรรมเนยี ม ตามกฎมณเฑียรบาล

เป็นการป้องกนั ไม่ใหผ้ ูใ้ ดตเิ ตยี น พระเจา้ อยู่หวั ว่าทรงละเลยพระราช กาหนดของแผน่ ดนิ พระเจา้ เสือจงึ โปรดให้ ปัน้ รปู พันทา้ ยนรสิงหข์ ึน้ มา

แลว้ ให้ตดั เศียรรปู ดนิ นั้น เพ่อื เป็นการทดแทน แต่พันทา้ ยนรสงิ ห์ ยังบังคมกราบทูลยนื ยันให้ ประหารตน

แมพ้ ระเจ้าเสอื จะทรงอาลัยรักษานา้ ใจ พนั ท้ายนรสงิ หเ์ พยี งใด ก็ทรงฝนื พระทยั ปฏิบตั ติ ามพระราชกาหนด ดารสั ใหเ้ พชฌฆาตประหารชวี ติ พันทา้ ยนรสงิ ห์

แล้วโปรดใหต้ ัง้ ศาลสูงประมาณ เพียงตา นาศีรษะพันทา้ ยนรสิงห์ กบั หัวเรอื พระทน่ี งั่ เอกชัยซ่ึงหกั นน้ั ขนึ้ พลกี รรมไว้ดว้ ยกนั บน ศาลพันท้ายนรสิงห์ เพ่ือเป็น ทีเ่ ตอื นใจคนทั่วไป



สรรเพชญทแี่ ปดเจา้ อยุธยา เสดจ็ ประพาสทรงปลา ปากน้า ล่องเรือเอกไชยมา ถงึ โคก ขามพอ่ คลองคดโขนเรือคา้ ขดั ไม้หกั สลาย พระเจ้าสรรเพชญ์ที่ ๘ กษัตริย์แห่งกรุงศรี อยุธยา นั่งเรือพระที่นั่งเอกไชยออกไปเที่ยวตกปลา ที่ปากน้า เมื่อเดินทางมาถึงคลองโคกขาม ตาบล โคกขาม จังหวัดสมุทรสาคร ลาคลองมีความคดเคี้ยว ทาใหห้ วั เรอื พระทนี่ ั่ง ชนกบั ก่งิ ไมจ้ นหักลง

พนั ท้ายตกประหม่าสิ้น สตคิ ดิ โดดจากเรอื ทลู อุทศิ โทษรอ้ ง พันทา้ ยนรสงิ หผ์ ดิ บทฆ่า เสียเทอญ หัวกบั โขนเรือตอ้ ง คู่เสน้ ทาศาล พันท้ายนรสิงห์ตกประหม่าจนขาดสติ จึงโดด ลงจากเรือเพื่อทูลขอพระราชทานโทษประหารชีวิต ตามความผิดในกฎมนเฑียรบาล ให้ตัดศีรษะ และ ตั้งคกู่ บั โขนเรอื ไวท้ ี่ศาล

ภูบาลบาเหนจ็ ให้ โทษถนอม ใจนอ พันไม่ยอมอยูย่ อม มอดมว้ ย พระโปรดเปล่ียนโทษปลอม ฟนั รูป แทนพอ่ พนั กราบทลู ทดั ด้วย ทา่ นท้งิ ประเพณี พระเจ้าเสือทรงพระราชทานอภัยโทษให้ แต่ พันท้ายนรสิงห์กลับขอยอมตาย แม้พระเจ้าเสือจะ โปรดให้ปั้นรูปปั้นพันท้ายนรสิงห์ แล้วฟันรูปปั้น แทน พันท้ายนรสิงห์ก็ยังทัดทานว่า จะผิดพระราช ประเพณแี ละผิดต่อกฎหมายบ้านเมอื ง

ภูมีปลอบกลับต้ัง ขอบรร ลยั พอ่ จาสงั่ เพชฌฆาตฟัน ฟาดเกลา้ โขนเรือกับหัวพัน เซ่นที่ ศาลแล ศาลสืบกฤติคุณเคา้ คตไิ ว้ในสยาม สมเด็จพระเจ้าเสือตรัสปลอบเป็นหลายครั้ง พันทา้ ยนรสงิ หก์ ไ็ มย่ อม ขอให้ทรงทาตามกฏมณเทียรบาล พระองคด์ ารสั สง่ั ให้เพชฆฆาตประหารชีวิตพันท้ายนรสิงห์ แล้วให้ทาศาลเพียงตา โดยให้นาศีรษะพันท้ายนรสิงห์กับ หัวโขนเรือพระที่นั่งที่หักไว้ด้วยกัน เพื่อเป็นเกียรติคุณไว้ เป็นคติของแผ่นดนิ สยามสบื ไป