CRESCIT Trifold Newsletter February - March 2022

CRESCIT TOMO VI BLG. 6 PEBRERO - MARSO 2022 DUMALO SA PAGGUNITA. Naging matagumpay ang birtwal na pagdiriwang ng ika-59 na Foundation day ng De La Salle Lipa, kasama ang pagkakaroon ng iba't ibang programa at patimpalak na ipinalabas sa pamamagitan ng Facebook at Youtube Live noong ika-2 ng Marso 2022. Larawan at salita mula kay Charmaine Marie Yapo. Mga Lasalyano, ipinagdiwang nang onlayn ang 59th Foundation Day ng DLSL nina Brianna Danielle D. Orcena at Clariz Jade C. Ramos Bilang paggunita sa pagkatatag ng Dagdag pa rito ay ang mga “SINSAY: DLSL, Pansiyam sa mga institusyon, ipinagdiwang ng De La Salle Research Conversations”, “Lasallian Nangungunang Uniber- Lipa (DLSL) sa makabagong pamamaraan, Partners (LP) Cooking Demo”, “Partners ang ika-59 Foundation Day na may Interest”, “Sustainable Home Gardening”, sidad sa PH temang “DLSL@59: Beyond Borders” “Resiliency: Art of Thriving”, “Invest Right!”, noong Marso 2, 2022. “Honoring U@59”, at “WRITEShop”. ni Samantha Marie P. Andal Ang nasabing programa ay naka- Mayroon ding mga benepisyaryong Itinanghal ang De La Salle Lipa (DLSL) livestream sa opisyal na YouTube channel programang itinalaga bilang tugon sa mga bilang ika-9 sa mga nangungunang ng paaralan upang masaksihan ng buong pangangailangan ng mamamayan kagaya unibersidad sa Pilipinas batay sa komunidad ng DLSL. ng “Bingo for a Cause for LPs”. pinakabagong edisyon ng Alper-Doger Scientific Index (AD-SI) na inilabas noong Kahabagi nito ay ang linya ng mga Ang mga aktibidad na ito ay iginaya Enero 29, 2022. kaaliw-aliw na aktibidad at programa na sa pakikipag-ugnayan ng mga mag-aaral aktibong dinaluhan ng mga Lipasalyano, sa isang virtual classroom kung saan Ang AD-SI ay binuo nina Dr. Murat upang buhayin ang diwa ng selebrasyon. mayroong mga tinatawag na synchronous Alper M.D. at Associate Dr. Cihan Balangkas ng Preparasyon at asynchronous na gawain. Doger M.D. bilang isang sistema ng pagraranggo ng mga unibersidad sa Pinaghandaan ng Foundation Day Gayundin, tradisyon ng mga buong mundo na mula sa siyentipikong Committee ang programa sa pamamagitan Lasalyano ang paglalahad at pagpapamalas pagganap at produktibidad ng isang ng paglalagay ng mga banderitas at ng kanilang pagkamalikhain, lalo na sa eskwelahan. dekorasyon, may masisiglang tugtugin ng mga pinakamahalagang kaganapan. Batangas Drum Beaters, at mga pagkain na Hindi katulad ng ibang ranking nakahain. Kabilang na rito ay “mob dance” systems, ang Top University Ranking ng na ginawa ng iba’t ibang miyembro AD-SI ay nakadepende sa pinagsama- Nabanggit din ng mga punong-abala ng komunidad ng DLSL, kung saan samang H-index, i10-index, at citation na ang selebrasyon ay ginugunita bilang binigyan nila ng isang interpretasyon score sa Google Scholar ng mga pasasalamat at pag-alala sa pagkatatag ang jingle ng Foundation Day Celebration akademiko sa isang paaralan. ng paaralan, limampu’t siyam na taong na pinamagatang “Hear My Voice” na makalipas. sinulat at inawit ni Angela Alcaraz — ang Bilang paglalarawan, layunin ng itinanghal sa Jingle Contest. H-index na masukat ang kabuoang Inilahad naman ng 59th Foundation impak ng isang akda sa pamamagitan Day Chairperson, Dr. Iezyl Torino ang mga Bukod pa rito, napagtagumpayan ng pagkukumpara ng bilang ng mga aktibidad na magaganap para sa buong nina Louise Emmanuelle De Pedro, mula nalathalang sulatin ng isang awtor sa araw. sa Senior High School Community at dami ng mga sangguni nito. Fernand Angelo Orbase, mula sa College Ayon sa kanya, mayroong inihandang Department, ang titulo sa paggawa ng logo /DLSL pg.2 mahigit (25) asynchronous activities na na may kaugnayan sa tema. naka-angkla sa DLSL Strategic Directions. Musika ng Pagwawakas “Sa pagpapakita na ang lahat ng ating Bilang pagtatapos sa pagdiriwang mga gawain ay naaayon sa ating Strategic ng ika-59 na Foundation Day ng DLSL Directions, naipamalas natin na talagang ay ginanap ang “Echoes Area 59: The isinasabuhay natin ang ating pagtatalaga Invasion” kung saan dumalo sina Patrick sa mga layunin ng ating paaralan,” dagdag Quiroz, Lola Amour, at Adie Garcia - pa niya. ang ilan sa mga tanyag na indibidwal sa industriya ng musika. Maliban dito, mayroon ring (15) live events para sa lahat ng mag-aaral. Bagaman ipinagdiriwang ang ika- Baybay ng mga Aktibidades 59 Foundation Day ng DLSL sa birtwal na plataporma, hindi mawawala ang esensya Kabilang dito ang puppet at magic at pagpapahalaga ng mga Lasalyano sa show, “Bingo fo a Cause for LPs”, araw ng paggunita ng eskwelahan sapagkat E-tournaments gaya ng “Mindcraft: kahit hindi magkakasama, nagpapatuloy The Fair Build-off” para sa Grade School pa rin ang buhay at pag-aaral sa pagitan ng Community, “Shoot for the Loot: COD hangganan. E-Tournament Championship” para sa Junior High School, at “Valo Valo G” naman para sa Senior High School at College. SA ISYUNG ITO Word Cup PH Cybersecurity Nakatagong Sagabal BALITA / p.2 LATHALAIN / p.5 OPNINYON / p.3 CONTACT US: /crescitpub @crescitpub [email protected]

2BALITA Mamamahayag ng Crescit, sumabak sa 19th Word Cup PH ni Trisha Julienne C. Yabut ang mga patimpalak tulad ng Word Cup naghanda para sa kompetisyon tulad ng pag-aaral ng mga mahahalagang konsepto Bilang hakbang sa paghubog ng sapagkat magagamit ito ng kabataang sa pagsulat ng artikulo. mga talento at kakayahang may kaugnay mamamahayag para ipakita sa taong- “Katulad ng anomang uri ng journalism competition, sinusubukan ko sa pamamahayag, ang mga manunulat bayan na sila ay mayroong kamalayan talagang magself-study at balikan ang mga nagdaang konsepto na maaaring ng Crescit, ang opisyal na grupo ng sa gitna ng mga isyung hinaharap ng nalimutan ko na, ngunit maituturing na mahalaga at kapaki-pakinabang para sa publikasyon ng Senior High School (SHS) kanilang komunidad. linya ng sulatin na aking sasalihan,” saad niya. ng De La Salle Lipa (DLSL), ay nakilahok “Bilang isang kabataang Kahit isinagawa nang birtwal ang sa ika-19 Word Cup Philippines na mamamahayag, dapat nating gamitin ang Word Cup, naipamalas pa rin ng mga miyembro ng Crescit ang kanilang husay ginanap noong Marso 26-27, 2022 sa mga ganitong uri ng paligsahan – hindi sa pagsulat at nadagdagan ang kanilang kaalamang may kaugnay sa pamamahayag. pamamagitan ng Zoom Meeting. lamang para ipamalas ang ating husay – PADAYON SA HAMON. Muling sumabak sa Ang nasabing pambansang kung hindi para ipabatid na rin sa madla patimpalak ng pagsulat ng artikulo at pagkuha ng larawan ang mga manunulat ng Crescit sa ika-19 na patimpalak ay nagbibigay ng oportunidad na ang ating henerasyon ay may tunay na Word Cup Philippines. Larawan mula sa World Cup official Facebook page. Salita mula kay Charmaine sa mga estudyante mula elementarya pakialam at ‘information literate’ sa gitna Marie P. Yapo. hanggang kolehiyo at mga guro na man ng mga suliraning ating tinatalakay mapahusay ang kanilang paglikha ng ngayong edad ng Hyper-Information,” artikulo at pagkuha ng larawan. wika niya. Nakibahagi sa paligsahan na ito sina Ibinahagi rin ni Malabanan na sumali Daniel Singh Clerigo para sa Pagsulat siya sa nasabing paligsahan sapagkat ng Balita, Airazelle Sheerie Malaluan at itinuturing niya itong isang oportunidad Karell Stephanie Llanes sa Pagsulat ng upang palawakin at linangin ang kaniyang Lathalain, Jessica Malabanan at Louise kapasidad at kakayahan sa pagsulat. Gabrielle Villapando sa Pagsulat ng “Bilang isa itong prestihiyosong Editoryal, Eowyn Marguerite Abjelina sa patimpalak, tiyak akong masusubok Copyreading at Headline Writing, Denise din nito ang aking sarili bilang isang Jean Vanguardia sa Pagsulat ng Agham, estudyanteng mamamahayag at isa Jenelle Erika Mendoza sa Pagkuha ng rin itong magandang lunsaran para Larawan, at Veronica Norei Africa sa makakilala pa ako ng mahuhusay na Balitang Isports. personalidad sa larangan ng journalism,” Ipinahayag ni Jessica Malabanan, ang dagdag pa niya. Punong Patnugot ng Crescit, na mahalaga Higit pa rito, inilahad din niya ang kaniyang mga paraan kung paano siya Mga Lasalyanong Guro, ginunita /DLSL pg.2 cont. ang 65th LIDICSA Teachers’ Fest Samantala, ang i-10 index naman ni Trisha Julienne C. Yabut ng parangal ang mga gurong matagal na ay ang bilang ng mga publikasyon Kaakibat ng temang “Charity in sa kanilang propesyon. Sila ay nagsisibling ng isang awtor na nakakuha ng hindi Faith, Shared through Mission: Gifted role model at inspirasyon sa iba pang guro bababa sa 10 citation. to Give, Gifted to Love”, ipinagdiwang na magpatuloy at magsilbing magandang ng mga guro ng De La Salle Lipa (DLSL) halimbawa sa mga mag-aaral habang Kaugnay nito, kinilala si Marriane ang ika-65 Lipa Archdiocesan Catholic ipinapakilala ang buhay at turo ni Hesus sa Camille Laig bilang nangungunang Schools Association (LIDICSA) Festival bawat klase,” lahad niya sa isang panayam. siyentipiko ng naturang paaralan, for Teachers noong Marso 2, 2022 sa kung saan ang pag-aaral niya na pamamagitan ng Facebook at YouTube. Ipinahayag din ng nasabing guro pinamagatang “Image on the edge: The Ang LIDICSA Teachers’ Festival ay na naging maganda at mabunga ang margins of medieval art” ang itinanghal naglalayong magbigay-pugay sa mga kaniyang karanasan sa selebrasyon sa ng AD-SI bilang kanyang most cited guro at humubog ng mga misyonero sa pamamagitan ng pagbibigay-diin sa mga study. pamamagitan ng edukasyong Katoliko. wika ni Arsobismo Garcera. Naging pokus nito ang misa na Kasama rin sa mga kinilalang pinangunahan ni Most Rev. Gilbert “Muli kong naunawaan ang role ng academician ng DLSL sina Dr. Richard Garcera, D.D., ang Arsobispo ng Lipa, at isang guro. Ayon kay Arsobispo Gilbert, Magsino, Dr. Maria Theresa Kalaw, Dr. ang pagkilala sa mga gurong 30 taon nang ang isang guro ay kailangang magturo Joy Talens, at Dr. Jose Macatangay. nagtuturo at naglalaan ng serbisyo at gamit ang kanyang isip, puso at mga paggabay sa bayan at kabataan. kamay. Sa mga sinabi ni Arsobispo, muli Bukod rito, ilan pa sa mga Ibinahagi ni Ginoong Adrian kong napagtibay ang aking ministry bilang nangungunang unibersidad na Dimaunahan, isang Lasalyanong guro isang guro,” paliwanag niya. kasama ng DLSL ay ang Mindanao na nagtuturo ng Personal Development State University (Rank 1), University of sa baitang 11 at ng Trends, Networks and Dagdag pa rito, isinaad ni G. the Philippines (Rank 2), at De La Salle Critical Thinking in the 21st Century Dimaunahan na naging matagumpay ang University-Manila (Rank 3). Culture sa baitang 12, na mahalaga pagdiriwang sa kabila sa pandemya dahil ang nasabing pagdiriwang sapagkat sa tulong ng teknolohiya. Ang tagumpay na ito ng DLSL ay isa nabibigyan sila ng oportunidad upang lamang patunay ng hindi matatawarang makapagbalik-tanaw sa kani-kanilang “Hindi man kami pisikal na dedikasyon ng institusyon sa pagsulong karanasan bilang isang guro. nagkasama-sama gaya ng dati, patuloy ng kalidad na edukasyon sa Pilipinas, “Nauunawaan namin na hindi pala pa rin ang misyon naming isabuhay ang kung kaya’t kasabay ng natamong kami nag-iisa sa pagharap sa pagsubok na theme ng LIDICSA ng taong ito,” wika niya. parangal, inaasahan na mas uunlad pa dala ng aming propesyon. Nagkakaroon ang larangan ng pananaliksik sa DLSL. kami ng support group. Nabibigyan din Tunay na ang paggunita sa 65th LIDICSA Teachers’ Festival sa bagong normal ay hindi naging hadlang sa pag-abot ng pasasalamat sa kaguran at sa pagpapaalala na sila ay mayroong kakayahang magbigay at magmahal sa pamamagitan ng kanilang propesyon.

3OPINYON EDITORYAL lunas sa COVID-19, at hindi makatarungang iwanan ang iba sa panganib at bingit ng kamatayan habang ang iba ay namumuhay Ang Nakatagong Sagabal na ng normal gaya ng dati. Panandaliang Plano Dalawang taon na ang nakalipas mula nang lumaganap ang COVID-19 sa Pilipinas, at maituturing na patuloy na ang pagbaba Ayon kay National Action Plan on COVID-19 Chief ng mga naitatalang kaso kahit ngayong buwan ng Marso, 2022. Implementer Carlito Galvez, noong ika-15 ng Pebrero, ang Inter- Sa katunayan, ayon kay Vince Dizon, ang Pangulong Tagapayo Agency Task Force (IATF) ay nagpulong tungkol sa “endgame plan,” ukol sa pagtugon sa COVID-19, nagpaplano na ang gobyerno para na siyang exit plan ng Pilipinas sa COVID-19, habang ang bansa sa “endemic response” kung saan ang COVID-19 ay ituturing na ay nasasanay na sa new normal. Mapapansin na mayroon silang katulad ng Influenza na nilalabanan gamit lamang ang bakuna at layunin at pangalan ng proyekto, ngunit hindi pa nailalabas ang resetang gamot dahil mababa na ang death rate na naitatala mula konkretong detalye ng kanilang plano gaya ng kung saan at kailan rito. Subalit, handa na nga ba ang Pilipinas para sa “endemic ang inaasahang implementasyon at ang bawat estratehiyang response”? gagawin. Kahit pinag-uusapan na ng maraming opisyal ang pagbalik sa mga lumang kalakaran at muling pagbubukas ng Proteksyong Kulang ekonomiya, hindi pa klaro kung ano ang kanilang plano laban Isa sa pinakamahalagang uri ng proteksyon laban sa sa posibilidad na magkaroon ng bagong variants at wave. Kapag pinaluwag na ang mga patakarang pang-COVID-19, maaaring COVID-19 ay ang bakuna. Naniniwala si Dr. Fauci, Pangulong biglang tumaas muli ang kaso nito. Upang hindi bumalik ang Tagapayong Medikal ng Estados Unidos, at karamihan ng mga dating sitwasyon ng COVID-19, kailangang magkaroon ng eksperto na 70% hanggang 90% ang dapat bakunado sa Pilipinas pangmatagalang plano na makatutulong sa mga Pilipino sa bawat upang makamit ang tinatawag na “herd immunity.” Sinabi rin aspekto ng buhay na napipinsala ng COVID-19. Kaya sa ngayon, ng World Health Organization (WHO) na ang taong bakunado ay hindi pa maituturing na handa ang Pilipinas para sa posibilidad hindi madali at matagal kapitan ng COVID-19, kaya malaki ang na ito. posibilidad na hindi magkaroon ng mutation at maging bagong Babangong muli o Giginhawang panandali variant ito. Ngunit, nakalulungkot isipin na tinatayang 58.4% pa lamang ng mga Pilipino ang ganap ng bakunado batay sa datos ng Walang alinlangan, kailangang bumangon ang ekonomiya Our World in Data. Habang mababa pa rin ang porsyento ng mga ng Pilipinas at kasangkap nito, kailangang maitaas ang kalidad nababakunahan sa bansa, hindi magiging ligtas ang kapaligiran ng edukasyon sa pamamagitan ng pisikal na klase. Tunay na sapagkat mas madali silang kapitan nito at maaaring makabuo makatutulong ang pagbalik sa tradisyunal na pamamaraan ng pa ng mga bagong variant. Kaya naman, mahirap pang makabalik sa dating kalakaran at ibaba ang pag- pagkatuto, ngunit hindi ito kasiguraduhan na mananatiling iingat laban sa COVID-19. umuunlad ang Pilipinas sapagkat kapag tumaas muli ang mga kaso, babagsak muli ang ekonomiya na tila nasa Ang Mga Maiiwan isang “time loop”. Mas mahalaga na siguradong ligtas Bagaman may mga bakuna na, may ang komunidad para sa lahat ng mamamayan – hindi lamang para sa kapakanan ng mga tao pa ring mahihina at hindi maaaring mga malulusog at nabakunahan na, bigyan ng bakuna dahil sa allergy at iba kundi pati na rin ng mga nag-aalinlangang pang kondisyon na maaari din kapitan ng magpabakuna – nang sa gayon ay tuluyan ng COVID-19. Ayon sa gobyerno ng Canada, makabangong muli ang bansa. higit 80% na ang bakunado sa kanilang Mabusising Solusyon mamamayan, at mayroon na silang mga Ang kailangan ng Pilipinas ay ang aprobadong “therapeutics” katulad ng pangmatagalang solusyon na makasisigurong Paxlovid mula sa Pfizer at Velkury para walang maiiwang tao at mananatiling umuunlad sa mga malalang kaso ng COVID-19 kung ang bansa. Unang-una, kailangang maabot kaya’t maituturing na handa na sila para ng Pilipinas ang iminungkahing porsyento sa endemic response. Batay sa pagbibigay- ng bakunadong tao. Pangalawa, dapat kahulugan, ang “therapeutics” ay ang mga may mabisang therapeutic para sa mga lunas na nagpapaginhawa at nagbibigay taong mananatiling mahina sa COVID-19. resistensya mula sa partikular na sakit sa Pangatlo, kailangang patatagin ang mga tulong ng drug therapy, medical devices, pangkalusugang pasilidad upang hindi at nutrition therapy. Sa kabilang banda, maulit ang mga masasamang pangyayari sa sinasabi ng Department of Health (DOH) Pilipinas ukol sa COVID-19. Samakatuwid, na wala pa ring aprobadong medisina kailangang isaalang-alang ng gobyerno para makapagpagaling sa mga mayroong ang pangangailangan ng lahat ng Pilipino malalang kaso ng COVID-19 sa bansa. Dahil sa parehong pangkalusugan at ekonomiya dito, mananatiling hindi pa handa ang bansa dahil ang mga ito ay umaasa sa isa’t isa. sa endemic response sapagkat wala pa ritong CRESCIT GRUPO NG MGA PATNUGOT S.Y 2021-2022 Jessica C. Malabanan Prince Errol G. Binay Maria Sofia Isabella L. Perez Punong Patnugot Patnugot sa Isports Veronica Norei Africa Denise Jean G. Vanguardia Jenelle Erika M. Mendoza Mga Manunulat Katulong na Patnugot Punong Tagakuha ng Larawan Charmaine Marie P. Yapo Frederich Galen M. Angeles Maxine Charlley C. Banaag Tagakuha ng Larawan Namamahalang Patnugot Punong Tagapagdibuho Shannel Erin P. Ebreo Daniel Singh B. Clerigo Josiah Mari O. Luistro Carolyn Paule C. Ventura Patnugot sa Balita at Direktor ng Punong Tagapagdisenyo Mga Tagapagdisenyo Uganyang Panlabas Brianna Danielle D. Orcena Ranyshia Wiley A. Agpalasin Airazelle Sheerie M. Malaluan Clariz Jade C. Ramos Ta g a d i b u h o Patnugot sa Lathalain Samantha Marie P. Andal Ms. Gennelyn Fortus Trisha Julienne C. Yabut Ms. Angie Samonte Louise Gabrielle R. Villapando Mga Tagapayo Ranyshia Wiley A. Agpalasin

4OPINYON Patriyarka ang Tunay na Pandemya Sa pagtamasa ng kababaihan pinagtangkaang gahasain. Ang mga ito Talagang mahalagang wasakin ng kanilang mga karapatan ay ay naganap noong 2019, mas marami ang mapang-abusong sistema, ngunit kumpara sa naunang taon. bilang isang indibidwal, ang mga hindi naman mababawasan karaniwang mamamayan ay maaaring ang sa kasalungat na Bukod pa rito, napakarami pa ring magsulong at mag-ambag sa kilusan kasarian. nakasasakit na mga estereotipo sa sa pamamagitan halimbawa ng kasarian. Patriyarka ang siyang ugat pagsasalita, pakikinig sa mga hinaing HIJA nito; ang mga babae ay itinuturing na ng naaaping kababaihan, pagtuturo sa mas mababang uri, at dapat kumilos ang nagkamaling tao kung ano ang tama, at Louise Gabrielle R. Villapando parehas na kasarian sa isang partikular hindi pag-aalinlangang tumindig para “Abante, babae!” sigaw ng na paraan upang sila ay maging sa mga naabuso. peminismong kilusan sa Pilipinas. katanggap-tanggap. Halimbawa, ang Hangga’t hindi pa rin nakakamit ang mga babae ay inaasahang maging Mahalagang mag-ambag sa totoong pagkakapantay-pantay ng mga emosyonal, maarte, at mahina habang adbokasiyang ito. Ang lahat ay nararapat kasarian, tuloy pa rin ang pagsigaw at ang mga lalaki ay inaasahang maging na matamasa ang kanilang mga paglaban ng mga mamamayan para sa malakas at maaasahan sa lahat ng oras. karapatang pantao, kasama na at lalo karapatan ng kababaihan. Ang mga ekspektasyong ito ay patuloy pa ang kababaihan. Hindi sila karapat- Ayon sa pag-aaral nina Mylene pa ring namamayagpag hanggang sa dapat na puntiryahin at punahin Hega, Veronica Alporha at Meggan kasalukuyan, at bahagi ng misyon ng dahil lamang sa kanilang kasarian. Evangelista, ang mga karanasan ng peminismo ang tuldukan ang mga Nararapat lamang na makapaglakad kababaihang Pilipino at ang mga estereotipong ito, sapagkat hindi sila sa lansangan nang walang takot papel na ginampanan nila sa iba't dapat ibinabatay ang personalidad at at maipahayag ang kanilang sarili ibang makasaysayang kaganapan ay kakayahan ng isang tao sa kanyang nang hindi hinuhusgahan ng lipunan. sumasalamin sa katangian ng panahon, kasarian. Sa pagtamasa ng kababaihan ng at tumutukoy sa kalikasan ng kanilang kanilang karapatan ay hindi naman pakikibaka. Dahil dito, lumaganap at Ipinaglalaban ng peminismo mababawasan ang sa kasalungat na tumugon ang kilusang kababaihan ang pagkakapantay-pantay. Upang kasarian. ayon sa mga pangangailangan ng mangyari ito, nilalayon nitong panahon bilang bahagi ng isang buwagin ang mga kaisipan at gawaing Matagal nang sakit ng lipunan hanay ng mga panlipunang kilusan sa walang naidudulot na mabuti sa mga ang laganap na mga patriyarkal na Pilipinas. tao anoman ang kanilang kasarian. ideolohiya. Ang daan patungo sa Isa lamang itong nararapat na Humaharap sa panibagong hamon ang pagsasakatuparan ng mga adhikain tugon sa kalagayan ng lipunan. Hindi peminismo at kilusang kababaihan sa ng peminismo sa bansa ay magiging pa rin nababawasan ang bilang ng Pilipinas ngayong magkakaroon na ng matarik at mahaba. Sa ating pakikibaka, karasahan batay sa kasarian. Ayon bagong administrasyon. Hinahamon magkakaroon ng maraming balakid, sa naitalang rekord ng Pambansang ang lahat na magtiyaga at umangkop nakalilito, at paikot-ikot na mga Pulisya ng Pilipinas (PNP) noong sa mga pagbabagong magaganap daan bago pa tayo makarating sa 2020 ay 16,251 ang kababaihang upang mapanatili ang pakikibaka para ating patutunguhan. Gayunpaman, nakapagtala ng pisikal na pinsala, sa kalayaan, pagkakapantay-pantay, unti-unti, ang liwanag sa dulo ng may 2,085 na biktima ng kahalayan, at makatarungang lipunan kung saan lagusan ay siguradong masisilayan samantalang 2,162 kababaihan ang hindi kasarian ang batayan upang hangga’t mayroong lumalaban para nagahasa, at mayroon namang 362 na matamasa ng isang tao ang kanyang sa pagkakapantay-pantay ng bawat mga karapatan. kasarian. Ang 1987 Konstitusyon ay Pagbago ng Kwalipikasiyon, Pagbabago nilikha higit 30 taon mula sa sa Lipunan panahon ng artikulong ito at sa panahon na iyon, maraming na ipinanganak na Pilipino, isang kandidato? Kung ang isang kandidato rehistradong botante, nakababasa at ay walang rekord ng mga isyu sa pag- bagay ang nagbago. nakasusulat, 40 taong gulang sa araw ng iisip, hindi ba mararamdaman ng mga halalan at naninirahan sa bansa nang botante na ang kandidato ay may sapat NEMO sampung taon bago ang halalan. Kung na kapasidad na upang mahawakan titingnan ang mga kwalipikasyon na ito, ang tindi at responsibilidad ng pagiging Ranyshia Wiley A. Agpalasin mukhang masyadong simple ang mga parte ng gobyerno? Kung ang isang ito para isaalang-alang sa pambansang kandidato ay nagtapos sa kolehiyo o Dalawang buwan na lang ang posisyon. Parang sinasabi na maaaring unibersidad, hindi ba mararamdaman natitira bago ang Araw ng Halalan. maging Presidente ang isang 40 nila na ang kandidato ay isang Sa kasalukuyan, kapana-panabik ang taong gulang Pilipino na nanirahan edukadong tao na may kakayahang pamamaraan ng pangangampanya ng sa Pilipinas buong buhay niya at humawak ng maraming isyu sa angkop iba’t ibang kandidato para sa pagka- nakababasa at nakasusulat ngunit siya na paraan? Kung ang isang kandidato ay Presidente at Bise-Presidente. Nakikita ay hindi nakapagtapos ng pag-aaral o isang politiko na may higit sa 2 termino sa mga botante ang kanilang sigasig hindi matatag ang kanyang pag-iisip. sa politika ng karanasan, hindi ba para makilala ang mga susunod na mararamdaman nila na parang bihasa lider ng bansa. Sa gitna ng mga ito, isa Ang 1987 Konstitusyon ay nilikha ang kandidato sa daloy ng gobyerno? sa mga karaniwang usapan ngayon ng higit 30 taon mula sa panahon ng mga botante ay ang kanilang mga rason artikulong ito at sa panahon na iyon, Sa pagbabago ng panahon, kung bakit mas kinikilingan nila ang maraming bagay ang nagbago. Sa kailangan magbago rin ang mga isang kandidato kaysa sa iba dahil sa kasalukuyang panahon kung saan kwalipikasyon sa pagiging Presidente mga kontekstwal na kwalipikasyon na halos lahat ay posible, dapat baguhin o Bise-Presidente, para mas makita ipinapataw nila sa gusto nilang maging o i-update ang mga kwalipikasyon sa ng mga botante ang tunay na may Presidente o Bise-Presidente. Ang mga pagka-Presidente at Bise-Presidente. kahandaan sa pamumuno ng ating kontekstwal na kwalipikasyon na ito Bagaman mas magiging limitado ang bansa. Hindi ito para kontrolin kung ay ang mga bagay tulad ng antas ng pwedeng pagpilian ng mga botante, mas sino-sino ang hindi pwede, kung ‘di edukasyon, karanasan sa politika, at iba pakipakinabang ang isang lider na may ito ay para sa kaunlaran din ng ating pa, pero hindi ito kabilang sa mga literal aktuwal na kakayahan sa pagpapatakbo nasyon kung saan sigurado na nasa na kwalipikasyon ng Presidente o Bise- ng bansa. Kung ang isang kandidato ay tamang mga kamay ang mamamayang Presidente. isang ganap na mamamayang Pilipino Pilipino sapagkat nararapat na sila na parehong Pilipino ang kanyang mga ay pinapangunahan ng isang taong Ayon sa Artikulo VII, Seksyon magulang, hindi ba mararamdaman edukado, makabansa, may karanasan, at 2 ng 1987 Konstitusyon, ang tao ng mga botante na makabayan ang may tamang pag-iisip. ay maaaring maging Presidente o Bise-Presidente kapag siya ay likas

5LATHALAIN Cybersecurity at Ang Cybersecurity ang Mundo sa Sa pagbisita sa kahit saang bahagi ng internet, marapat pa Ibayo ng Internet ring maging pamilyar ang lahat sa mga serbisyo ng cybersecurity. Kailangan nating ingatan ang ating mga sensitibong impormasyon Sulat ni Louise Gabrielle R. Villapando at protektahan ito laban sa mga hacker, o sa kahit sinong Guhit ni Ranyshia Wiley A. Agpalasin kahina-hinalang mga taong may masamang binabalak ukol rito. Sa mabilis at patuloy na pagsulong ng modernisasyon sa Nararapat lamang na maging maingat tuwing nagba-browse at kasalukuyan, naging malaking bahagi na ng ating buhay ang nakikipagtransaksyon onlayn. modernong teknolohiya. Sa panahon ngayon, mayroon pa kayang naaaring mabuhay nang walang akses sa internet at mga gadyet? Mahalaga ang cybersecurity sapagkat nasasaklaw nito ang Marahil kung mayroon man ay iilan na lamang, sapagkat sa pag- lahat ng nauugnay sa pagprotekta sa ating datos mula sa mga aaral, pagtatrabaho, at maging sa mga gawaing panlibangan ay cyber attacker o hacker na gustong nakawin ang impormasyon lubos itong kapaki-pakinabang. na ito at gamitin upang magdulot ng pinsala o magnakaw ng Halimbawa, tayo bilang mga mag-aaral sa ilalim ng Borderfree pagkakakilanlan. Ang mga sensitibong datos na ito ay maaaring Learning ay palaging gumagamit ng internet kung saan nakapaloob maging impormasyon ng gobyerno at mga industriya, personal na ang napakaraming impormasyong kinakailangan natin para impormasyon, intelektwal na ari-arian, at iba pa. sa ating pag-aaral. Hindi yata lilipas ang isang araw nang hindi natin ito ginagamit. Bagama’t bihasa na marahil ang lahat kung Lahat tayo ay may karapatan sa ating privacy lalo na paano gumamit ng internet, ni minsan ba ay napaisip ka na kung sa sensitibong impormasyon na may kinalaman sa ating ano-ano pa ang mga bagay na maaaring matagpuan dito? Ating pagkakakilanlan, kung kaya’t upang maprotektahan at masiguro talakayin ang ilan sa mga ito. na ligtas mula sa cyber threats ang ating accounts at transaksyon, Surface Web kinakailangang gamitin ang mga serbisyo ng cybersecurity Lingid sa kaalaman ng karamihan, ang uri ng web na madalas programs at softwares. Ito ang makatutulong sa ating nating ginagamit ay isa lamang sa tatlong pangunahing webs na maprotektahan at maalis ang mga malware at iba pang banta na magkakakonekta sa internet. Maniwala man kayo o hindi, apat na kumakalat sa buong web. porsiyento lamang ng buong internet ang ating naaakses araw- araw gamit ang mga search engine gaya ng Google, Yahoo, at Bing. Ang pagiging maagap sa internet ay bahagi na rin ng ating Ito ay ang Surface Web na kung saan lahat ng impormasyon at responsibilidad bilang isang netizen. Hindi pa huli ang lahat mga website ay madaling nahahanap sa pamamagitan lamang ng upang protektahan ang iyong impormasyon at aktibidad onlayn. search engines. Ito ang dahilan kung bakit madali itong makita at Ang mga ganitong konsepto ay mahalagang maituro lalo na magamit ng publiko kumpara sa ibang uri ng web. sa kabataan sa kasalukuyang henerasyon dahil sila ang isa sa Deep Web mga pinakaaktibong gumagamit ng internet. Sa pamamagitan Ito ay ang natitirang 95% ng internet na hindi naka-indeks sa ng pagtuturo at pagbibigay sa kanila ng sapat na impormasyon search engines. Ibig sabihin, hindi lalabas ang mga impormasyong kung paano maiiwasan ang mga cyberattack, mababawasan ang ito kahit pa ano ang iyong itayp sa mga tipikal na search engine panganib ng fraudulent activities at cyber threats onlayn. gaya ng Google, Yahoo, at Bing. Kumpara sa Surface Web, hindi madaling makahanap ng nais mong impormasyon sa Deep Alam mo ba ang Deep Web? Web dahil ito ay protektado ng passwords at makikita lamang 95 Respondents sa likod ng mga serbisyo sa internet. Ilang halimbawa nito ay (Ang botohan ay isinagawa sa opisyal na Twitter ang websites na kinakailangan ang iyong username at password page ng Crescit noong ika-4 hanggang ika-10 ng upang makapasok at magamit ang kanilang serbisyo—streaming services gaya ng Netflix at Hulu, mga website na pang-edukasyon Marso 2022.) at iba pa. Ligtas naman ang pag-akses sa mga deep web pages kung kaya’t inirerekomendang gumamit ng malakas na password 4.2% Madalas ko itong i-akses at natatanging username upang maiwasang ma-hack ang iyong account. 8.4% Oo, Nabisita ko na ito Dark Web Ang Dark Web naman ay isang bahagi ng Deep Web kung 64.2% Oo, alam ko ito saan nakapaloob ang mga site na sadyang dapat itago. May mga TOR (The Onion Router) ang mga ito na mahirap intindihin at 23.2% Hindi ko alam ito kailangang gamitan ng mga partikular na software programs upang maakses, sapagkat kakaiba at komplikado ang pagkaka-encrypt ng mga nilalaman nito. Siguraduhin ding maging anonimo kapag nais bisitahin ang bahaging ito ng internet. Gaya ng nakalagay sa mismong pangalan nito, nakapaloob sa Dark Web ang mga bilihan ng mga ilegal na droga at hindi rehistradong mga armas, pangangalakal ng tao, scanned na bersyon ng mga katangi-tanging dokumento at libro, at mga pang-aabuso sa mga tao gaya ng kabataan at bilanggo ng digmaan. Hindi naman lahat ng nasa Dark Web ay ilegal at kasumpa- sumpang mga bagay at gawain. Dito rin nangyayari ang mga politikal na aktibidad sa kabuoan. Maaari ditong makipag-usap nang patago ang mamamahayag at aktibista upang maiwasan nilang maging biktima ng red tagging. Pati ang mga serbisyong militar ay maaaring magpalitan dito ng kompidensyal na impormasyon. Madalas din ditong ilagay ng pamahalaan ang mga sensitibong datos na hindi maaaring makita ng kung sino-sino lamang.

6ISPORTS Mga Atletang SHS Lipasallians, Nag-uwi ng mga Gantimpala mula sa NCAA South 23 nina Maria Sofia Isabella L. Perez at Veronica Norei Nagkamit ng maraming karangalan ang kalahok naman ay nagkamit ng 1st runner-up kampeonato sa Table Tennis Skills Tournament mga atleta ng De La Salle Lipa Senior High sa Light Middle and Middle Weight Division na ang mga lalaking kalahok: Inno Cedric A. Calub School mula sa virtual skills competition nilahukan ni Hannah Mae P. Leyesa ng A11-03, ng S11-10 - Jogging in Place while Tapping the ng National Collegiate Athletic Association at sa Light Heavy and Heavy Weight Division Ball using Forehand Stroke Challenge, at Aldrin (NCAA) - South Season 23 laban sa 11 paaralang na nilahukan ni Christiana Angela T. Flores ng V. Dimaano Jr. - Wall Sit while Tapping the Ball kalahok na nagsimula noong Disyembre 2021. S11-09. using Backhand Stroke Challenge. Noong ika-4 ng Disyembre, taong 2021, Dagdag pa rito, nagpatuloy sa Noong ika-19 ng Pebrero ng ginanap ang rapid chess tournament kung kasalukuyang taon ang mga pagdaraos ng kasalukuyang taon, idinaos ang Physical saan nanalo si Marco Vicente M. Guno mula sa birtwal na patimpalak — patunay rito ang Conditioning Challenge kung saan bawat A11-02 ng 1st runner-up sa pang-indibidwal at nagdaang Badminton Skills Tournament isang minuto ay isinagawa ang full burpees, kampeonato naman sa pang-koponan. noong ika-5 ng Pebrero. Sa Forehand Ball jumping lunges, half squats (90°), push-ups at Control Challenge, nakamit ni Johansen H. v-ups. Ang koponan ng mga babae ay nanalo Nagwagi rin ng kampeonato noong ika- Sanga ng S11-06 ang 1st runner-up na posisyon ng kampeonato sa pampangkatan habang sa 11 ng Disyembre, taong 2021, ang kalalakihang para sa panlalaking pangkat at ni Julia Beatrice pang-indibidwal, si Gillyn Rafaella P. Gonzalvo lumahok sa kompetisyon ng Taekwondo A. Mora ng S12-03 ang kampeonato sa ng A12-03 ay nagkampeon at si Martha Eloise Speed Kicking: Keith Christian R. Reyes (S11- pambabaeng pangkat. Sa Backhand Ball Control L. Malabanan ng S12-07 naman ay 3rd runner- 09) - Bantam and Feather Weight Division, Challenge naman, nakamit ni Frederich Galen up. Sa kabilang dako, ang lalaking koponan ay Timothy Randelson G. Perez (S12-04) - Light M. Angeles mula sa S12-05 ang 1st runner-up nagkampeon din habang si Ezykiel R. Bautista and Welter Weight Division, at Francis Paul M. na posisyon. ng S11-11 ay 1st runner-up sa pang-indibidwal. Ebreo (S12-04) - Light Heavy and Heavy Weight Division. Sa kabilang panig, ang kababaihang Sa parehong araw ay nagtagumpay ng Para sa e-sports, nagkaroon ng labanan sa larong Mobile Legends: Bang Bang sa KINATAWAN ANG KAHUSAYAN. Sinalubong ng masigabong pagbati ang mga atleta mula sa De La Salle Lipa parehong araw na nilahukan nina Phea Bianca nang magkamit ng maraming gantimpala sa pakikilahok sa National Collegiate Athletic Association (NCAA) - B. Dela Peña mula sa S12-09, Lean Hope B. South Season 23. Larawan at salita mula kay Charmaine Marie Yapo. Galvan mula sa A11-01, at Kaycee A. Nañola mula sa H12-02. Karamihan ng kompetisyon ay isinagawa sa pamamagitan ng Zoom. Ang Taekwondo lamang ang pre-recorded at ang e-sports naman ay naka-live stream sa opisyal na Facebook page ng NCAA South 23. Sa ngayon ay inaabangan ang onlayn na paligsahan ng football, volleyball at basketball na isasagawa pa sa Abril ng taong 2022. Pinag- uusapan na rin ang paghahanda para sa face- to-face na paligsahan ng atletang seniors bilang ikalawang bahagi ng NCAA-South 23. Kalakip nito, mayroon ding posibilidad sa pagkakaroon ng face-to-face na pagsasanay. Patunay ang kanilang mga nakamit na may pagkakataon pa ring kuminang kahit nasa loob lamang ng apat na sulok ng bahay at malayo sa nakasanayang paraan ng pagsasanay. Tunay na ang mga Lasalyano ay masugid, mapamaraan at matatag sa pagharap ng bawat hamon sa buhay lalo na sa makabagong sports ngayon. ‘The Malditas’ Abante sa 2023 FIFA World Cup Sa quarterfinals, wala agad nakapuntos maging inspirasyon sa maraming Pilipinong ni Veronica Norei Africa dahil magaling ang depensa ni Philippine atleta. Makakasama sa mga kalahok ng 2023 goalkeeper Olivia McDaniel at ang depensa ng midfielders at defenders ng Taipei. Hindi man pinalad magkampeon sa AFC FIFA World Cup ang Philippine Women’s Pinaka-unang naka-goal si Philippine Women’s Asian Cup matapos matalo ng South Football Team, “The Malditas” kung tawagin, midfielder Quinly Quezada sa sumunod na Korea sa semifinals ng 2-0, ang The Malditas matapos pataobin ang koponan ng Taipei kalahati ng laro. Sa huli ay naka-goal si Zhuo ay determinado pa ring magtagumpay lalo sa 4-3 na penalties sa quarterfinals nitong Li-ping ng Taipei kaya naging 1-1 ang iskor. na sa FIFA World Cup na naka-iskedyul sa ika-30 ng Enero ng 2022 Asian Football Dahil natapos ang laban at ang tatlumpong buwan ng Hulyo sa sunod na taon at kapwa Confederation (AFC) Women’s Asian Cup na minutong extra lifeline sa tablang iskor, gaganapin sa Australia at New Zealand. ginanap sa India. dumeretso sila sa penalty shootout. Tatlong beses naka-iskor ang parehong koponan Sa huli, hindi nalalayo ang paigiging Sa pagiging dikit ng laban ay makikitaan ngunit hindi pinalad sa ikaapat ang Taipei pursigido ng The Malditas sa mga Lasalyano ng pagpupunyagi at hindi pagsuko ang bawat nang mablock ni Olivia si Zhuo, samantalang na hinaharap ang mga hamon sa borderfree Pilipinong kalahok kung saan pinanatili naka-goal si Philippine striker Sarina Bolden. education, lalo na ng mga atleta na ngayon nila ang pokus sa bawat sipang ginawa. Ito ang senyales ng pagkapanalo ng Pilipinas ay patuloy ang pag-eensayo at paghahanda Kagaya nito ang mga Lasalyanong patuloy na sa matinding laban nila ng Taipei at ang para sa iba’t ibang paligsahan na kanilang lumalaban sa dikit na laban nila ng modules pagkwalipika sa 2023 FIFA World Cup sa sasalihan gaya ng NCAA South. at tinakdang petsa ng pasahan kung saan makasaysayang unang pagkakataon kasama minsan ay natatalo ng iba’t ibang sagabal, ang Japan, South Korea at China. PILIPINAS, MAGPAPATULOY! Umukit na naman ng kasaysayan ang kababaihan nang ngunit marunong pa ring ibalik ang pokus at maisulong ng Philippine Women’s Football Team ang Pilipinas na lumaban sa FIFA World Cup matapos nang may ngiting panalo sa dulo. ”It’s an unbelievable achievement by na gaganapin sa taong 2023. Larawan at salita mula kay Charmaine Marie Yapo. the group, and a moment in history for Gaya ng nabanggit ang nangyari sa the country. For now, young kids in the pangkatang labanan ng Pilipinas. Sa pangkat Philippines can be inspired to get to the B, pumapangalawa ang Pilipinas kalakip ng 2 World Cup themselves. The group is really panalo at 1 talo, sumunod sa Australia. Unang proud of each other, but they’re more proud nanalo ang Pilipinas laban sa Thailand sa to inspire the next generation” sabi ng markang 1-0. Sa ikalawang laro, hindi naka- Philippines head coach Alen Stajcic. Ang The goal ang Pilipinas laban sa Australia na 4 ang Malditas ay nakapagdagdag ng tagumpay goal. Nanalo muli ang Pilipinas sa ikatlong sa kasaysayan ng sports, at umaasa silang laban na mayroong 6 na goal samantalang ang Indonesia ay wala.