ทรัพยากรธรรมชาติ

ทรัพยากรดนิ ดินทป่ี รากฏในภาคต่าง ๆ ของประเทศไทย แบ่งได้ 4 ชนดิ ไดแ้ ก่ ดินเหนียว ดนิ รว่ น ดนิ ทราย และดนิ อินทรีย์ ดินเหนียว: พบได้ทัว่ ไปในบริเวณที่ราบของแม่น้ำสายตา่ ง ๆ ซง่ึ มลี ักษณะเป็นที่ราบนำ้ ท่วมถึง ทรี่ าบปากแม่นำ้ ใน ภาคเหนอื พบบรเิ วณทีร่ าบลุ่มแมน่ ้ำปิง วัง ยม น่าน ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ พบได้ในบรเิ วณแอ่งโคราช ภาค ตะวนั ออกพบบรเิ วณท่ีราบลุ่มแมน่ ้ำบางปะกง ภาคตะวันตกพบบรเิ วณทีร่ าบลุม่ แมน่ ำ้ แม่กลอง และภาคใต้พบ บรเิ วณทร่ี าบลมุ่ แม่น้ำตาปี ปากพนัง ดนิ เหนยี วมลี ักษณะเปน็ เน้อื ละเอยี ด ขยายและหดตวั ไดส้ งู จงึ สามารถ แตกระแหงไดโ้ ดยเฉพาะในฤดูแลง้ เหมาะแกก่ ารปลกู ขา้ ว ปอกระเจา เป็นตน้ ดินรว่ น: พบไดท้ ัว่ ไปในภูมปิ ระเทศทเี่ ปน็ ท่ดี ิน โคก เนิน โนน ซึง่ เป็นตะพักลำน้ำของแมน่ ้ำ ดินชนดิ นี้พบมากใน ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื ภาคตะวนั ออก ภาคกลางตอนบน และภาคเหนอื ดินร่วนประกอบด้วยดนิ เหนยี วและดนิ ทราย เหมาะแก่การปลูกพชื ไร่ เชน่ ขา้ วโพด ทานตะวนั อ้อย มันสำปะหลงั เปน็ ต้น ดินทราย: พบบรเิ วณเชงิ เขา ชายฝ่ังทะเล และรมิ ฝง่ั แมน่ ้ำ พบมากในภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ดนิ จะ ประกอบดว้ ยทรายมากเน่ืองจากเป็นดินทีเ่ กดิ ใหม่ เหมาะแก่การปลูกป่าและพชื สวน ดนิ อินทรีย์: พบในพน้ื ท่ีที่เคยเปน็ ปา่ ชายเลนเก่า ซ่งึ ต่อมาได้เปล่ียนเปน็ พน้ื ทีร่ าบลุ่มอยใู่ นแผ่นดิน โดยจะเรียกพืน้ ที่ ลักษณะนี้ว่า \"พรุ\" ดนิ ชนิดนพ้ี บไดใ้ น ปา่ พรสุ ิรินธร จังหวัดนราธวิ าส เปน็ ต้น ดินอินทรียป์ ระกอบดว้ ยซากพชื และ สตั ว์ท่ีเน่าเปือ่ ยย่อยสลายแล้ว เปน็ วัตถสุ ะสมอยู่ในดนิ ช้ันบน ทรพั ยากรป่าไม้ ในประเทศไทยมีป่าไมก้ ระจายอย่ทู ัว่ ประเทศ มีลกั ษณะแตกต่างกนั ตามภมู ิประเทศและภูมอิ ากาศ แบ่งได้ 2 ประเภท ได้แก่ ปา่ ผลดั ใบ และป่าไมผ่ ลดั ใบ ปา่ ผลัดใบ: จะอยใู่ นเขตภมู อิ ากาศแห้งแลง้ บริเวณทร่ี าบและพ้ืนทเี่ ชิงเขาท่ีมคี วามสูงไมเ่ กนิ 1,000 เมตรจาก ระดบั นำ้ ทะเล ปา่ ประเภทนี้จะทิ้งใบจนหมดลำตน้ ในฤดแู ล้ง ปา่ ผลดั ใบแบง่ ออกเปน็ 2 ประเภทคือ ปา่ เบญจพรรณ: พบในทุกภูมิภาค แต่ภาคใตจ้ ะพบน้อยทส่ี ุด ไม้สำคญั ท่ีพบ เช่น ไมส้ กั ไม้ประดู่ ไม้แดง ไม้ มะคา่ โมง ไมย้ าง ไมต้ ะแบก ไม้เสลา ไม้ตะคร้อ ไม้ไผ่ เป็นต้น ปา่ เตง็ รงั : พบในบรเิ วณทร่ี าบหรือเนินเขาเตีย้ โดยเฉพาะพ้ืนทีห่ นิ ผผุ สมดินสีแดง ไม้สำคัญท่พี บ เช่น ไม้เตง็ ไม้รัง ไมเ้ หยี ง ไม้พะยอม เนอื่ งจากป่าชนดิ นี้เป็นปา่ โปร่ง จงึ พบหญา้ เพก็ และตน้ ปรงข้ึนอยบู่ นผิวดนิ มีลำต้นใหญ่ ป่าไมผ่ ลดั ใบ: เป็นปา่ ท่ีต้นไม้มีใบเขยี วตลอดทงั้ ปี มักอยู่ในพืน้ ท่ภี าคใต้ และพบบนเขาสูงท่มี คี วามชน้ื ตลอด มี ปริมาณน้ำฝนมากกวา่ 2,000 มิลลิเมตร อยู่ใกล้ลำธาร และชายฝ่งั ทะเล ปา่ ไม่ผลดั ใบแบง่ ออกเป็น 4 ประเภทคือ

ปา่ ดิบ: ประกอบด้วยหมู่ไม้ 3 ระดบั คอื ชน้ั บน (ต้นไม้สูงมากกว่า 30 เมตร) ชั้นกลาง (เรือนยอดของไมเ้ ล็กปะปน กับตน้ ปาลม์ เถาวลั ย์ หวาย) ช้ันลา่ ง (พันธไุ์ มป้ ระเภทเฟริ ์น มอส) ไม้สำคัญท่ีพบ เชน่ ไม้ยาง ไมต้ ะเคียน ไม้ กระบาก เปน็ ต้น ปา่ ดิบเขา: อย่ใู นพน้ื ท่ีสูงตง้ั แต่ 1,000 เมตรขน้ึ ไป พบได้ในอุทยานแหง่ ชาติดอยอินทนนท์ อทุ ยานแห่งชาติเขาใหญ่ อุทยานแหง่ ชาติรามคำแหง ไมส้ ำคัญเชน่ ไม้กอ่ ไม้กำยาน ไม้อบเชย ไทรปา่ เปน็ ต้น ป่าสนเขา: มพี ันธไุ์ มส้ นชนดิ ต่าง เชน่ สนสองใบ สนสามใบ ข้ึนในพ้ืนทสี่ ูงตัง้ แต่ 700 เมตรขน้ึ ไป พบได้ในอุทยาน แหง่ ชาตดิ อยอนิ ทนนท์ อุทยานแห่งชาติภสู อยดาว และในจังหวดั แม่ฮ่องสอน เป็นต้น ปา่ พร:ุ ประกอบด้วยไมย้ นื ตน้ ไม้พุ่ม ไม้เล้ือย และพชื ลม้ ลุก พบในภาคใต้มาก เช่น ในป่าพรสุ ริ ินธร จงั หวัด นราธวิ าส ไมส้ ำคัญเช่น ต้นมะฮงั สะเดานำ้ หวาย ต้นหยงปา่ สาคู หมากแดง เป็นตน้ ทรพั ยากรน้ำ แมน่ ำ้ เจ้าพระยา แมน่ ำ้ สายใหญไ่ หลผา่ นภาคกลางของประเทศไทย เขอ่ื นภมู ิพล จังหวัดตาก ประเทศไทยเปน็ ประเทศทตี่ ้องมกี ารจดั การทรัพยากรนำ้ เพื่อใช้ในการอุปโภคบริโภค โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ ในภาค การเกษตร แหล่งน้ำสำคญั ในประเทศไทยมี 2 แหล่ง ได้แก่ จากน้ำผิวดนิ และน้ำบาดาล นำ้ ผิวดนิ : ไดแ้ ก่ ห้วย หนอง คลอง บงึ แม่น้ำ อา่ งเกบ็ นำ้ เข่ือน ประเทศไทยมีแมน่ ้ำทสี่ ำคัญที่สดุ คือ แมน่ ้ำ เจ้าพระยา ซ่ึงเปรยี บเสมือนเสน้ เลอื ดใหญข่ องประเทศหล่อเลยี้ งพื้นที่ราบใหญ่ทางตอนกลางของประเทศ นอกจากนีย้ งั มแี มน่ ำ้ สำคัญตามภาคเชน่ แม่น้ำปงิ วัง ยม น่าน ในภาคเหนือ แม่น้ำมูล ชี ในภาคอสี าน แมน่ ้ำแม่ กลองในภาคตะวนั ตก แม่น้ำตาปี ในภาคใต้ น้ำบาดาล: ในประเทศไทยน้ำบาดาลในแหลง่ ต่าง ๆ ถูกนำมาใช้มาก เนื่องจากการขาดแคลนนำ้ ผิวดนิ และมี โครงขา่ ยนำ้ ประปาไมท่ ่ัวถึง เช่น หมู่บา้ นจดั สรร โรงงานอุตสาหกรรม จนเกดิ ปัญหาการทรุดตวั ของแผน่ ดิน เช่น บรเิ วณเขตปรมิ ณฑลของกรุงเทพมหานคร เช่น พน้ื ท่ีเขตบางนา ลาดกระบัง หนองจอก มีนบุรี จังหวัด สมทุ รปราการและปทุมธานี ทรัพยากรแร่ธาตุ ประเทศไทยมที รัพยากรแร่ธาตุมากมายหลายชนดิ ท้งั แรโ่ ลหะ แรอ่ โลหะ แร่เชื้อเพลิง กัมมนั ตภาพรงั สแี ละแรร่ ัตน ชาติ มกี ารขุดข้นึ มาใชต้ งั้ แต่โบราณจนถึงปัจจบุ ัน แรท่ ่สี ำคัญในประเทศไทยแยกตามชนิด ดงั น้ี แรโ่ ลหะ แหล่งผลิตแร่ท่สี ำคัญ

เหล็ก นครสวรรค์ (หวั หวาย อ. ตาคล)ี ลพบุรี (เขาทับควาย อ. โคกสำโรง) ชลบุรี (เขาชีโอน-ชจี นั อ. สัตหีบ) นครศรีธรรมราช (อ. ท่าศาลา) เลย (แหล่งภูยาง ภเู หล็ก ภเู ฮ้ียะ อ. เชียงคาน, แหลง่ ภูอ่าง อ. เมอื ง) กาญจนบุรี (แหล่งอึมครมึ อ.บ่อพลอย) ฉะเชิงเทรา (แหล่งหนองบอน อ. บางคลา้ ) เชียงใหม่ (แหล่งแมโ่ ถ อ. แมแ่ จ่ม) ลำปาง (แหลง่ เถิน อ. เถิน) เพชรบรู ณ์ (แหล่งซับไม้แดง เขาเหล็ก อ. หนองไผ)่ ชลบรุ ี (แหลง่ ปรกฟ้า อ. บา้ นบึง) กระบ่ี (แหลง่ เกาะมว่ ง-เกาะเหลก็ อ. เกาะลนั ตา) ทองแดง เลย (บริเวณหินเหลก็ ไฟ-ภทู องแดง อ.เมือง, อ. เชียงคาน, อ.ทา่ ล)่ี ขอนแก่น (บรเิ วณชอ่ งเขาประตูตหี มา อ.ภเู วียง) หนองคาย (ภูโล้น อ.สงั คม) เพชรบรู ณ์ ฉะเชิงเทรา กาญจนบุรี นครราชสมี า (บริเวณจนั ทึก อ.ปากชอ่ ง) อุตรดติ ถ์ (บริเวณน้ำตรอน-น้ำสุ่ม อ.นำ้ ปาด, อ.ฟากท่า) แพร่ น่าน ลำพูน ลำปาง ตาก ลพบุรี บอกไซด์ สรุ าษฎรธ์ านี นครศรธี รรมราช ดบี ุก ภูเกต็ พังงา ตรงั สงขลา ระนอง แม่ฮ่องสอน เชียงราย ลำปาง สุโขทัย กาญจนบุรี ประจวบคีรขี ันธ์ ทังสเตน ยะลา กาญจนบุรี เพชรบุรี เชยี งใหม่ เชยี งราย นครศรีธรรมราช แทนทาลมั ระนอง พงั งา ภูเกต็ ทองคำ อุดรธานี (ตอนเหนือ) หนองคาย (อ.สงั คม) เลย (อ.เมือง, อ.เชยี งคาน, อ.วังสพุงอ. ปากชม) สระแกว้ (อ. กบนิ ทร์บุรี ปราจีนบุรี (อ. วฒั นานคร) สุโขทยั (อ. ศรสี ัขนาลยั , อ. ทุ่งเสล่ยี ม) ลำปาง (อ. สบปราบ, อ. เถิน, อ. แจห้ ่ม, อ. วงั เหนือ) แพร่ (อ. วงั ชนิ้ , อ. ลอง) เชียงราย (อ. เมอื ง, อ. เวียงป่าเปา้ , อ. แมจ่ ัน, อ. แม่สาย, อ. เชยี งแสน) ฉะเชงิ เทรา (อ. สนามชยั เขต) ชลบุรี (อ. บา้ นบงึ , อ. บอ่ ทอง) ระยอง (อ. แกลง) จนั ทบุรี (อ. ทา่ ใหม่) ประจวบครี ีขนั ธ์ (อ. ทบั สะแก, อ. บางสะพาน, อ. บางสะพานนอ้ ย) ชุมพร (อ. ปะทวิ , อ. ทา่ แซะ) นราธิวาส (อ. สุ คิรนิ , อ. ระแงะ, อ. แวง้ ) ยะลา (ตอนใต้) กาญจนบุรี (อ. สังขละบุรี, อ. ทองผาภมู ิ, อ. ไทรโยค) ราชบุรี (อ. สวนผึง้ , อ. จอมบึง) เพชรบูรณ์ (อ. เมอื ง, อ. หลม่ สัก) ลพบุรี (อ. โคกสำโรง, อ. บ้านหมี่) นครสวรรค์ (อ. ท่าตะโก) สงั กะสี กาญจนบุรี (อ. ทองผาภมู ิ, อ. สังขละบุรี, อ. ศรสี วสั ด)์ิ แม่ฮ่องสอน (อ. แมส่ ะเรยี ง) เชยี งใหม่ (อ. แม่ แตง) ตาก (ผาแดง อ. แมส่ อด) เลย (อ. เมอื ง, อ. เชียงคาน, อ. ปากชม, อ. ท่าลี่) แพร่ (อ. ลอง) เพชรบูรณ์ (อ. เมือง) ตะกว่ั กาญจนบุรี (อ. สังขละบรุ ี, อ. ทองผาภมู ิ, อ. ไทรโยค, อ. ศรสี วสั ด)์ิ เลย เชยี งใหม่ แม่ฮ่องสอน ลำปาง เชยี งราย แพร่ นา่ น สโุ ขทัย เพชรบูรณ์ เพชรบรุ ี ยะลา นครศรธี รรมราช แมงกานสี เลย เชยี งใหม่ ลำพูน เพชรบรู ณ์ ชลบรุ ี นราธวิ าส ยะลา พลวง ลำพนู ลำปาง ชลบุรี ระยอง จนั ทบุรี