หลักสูตร กลุ่มสาระสังคมศึกษา

๑๐ ชั้น ที่ รหัสตัวช้ีวดั ตัวช้ีวดั รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ตอ้ งรู้ ควรรู้ ม.๒ ๑ ส ๑.๑ ม.๒/๑ อธิบายการเผยแผ่  การเผยแผ่พระพทุ ธศาสนา  พระพทุ ธศาสนาหรือศาสนา เขา้ สปู่ ระเทศเพ่ือนบ้านและการ ทต่ี นนับถือส่ปู ระเทศเพื่อนบา้ น นับถือพระพุทธศาสนา ของประเทศเพื่อนบา้ น ในปัจจุบัน ๒ ส ๑.๑ ม.๒/๒ วเิ คราะห์ความสาคญั ของ  ความสาคญั ของพระพทุ ธศาสนา  พระพุทธศาสนาหรือศาสนา ทชี่ ่วยเสรมิ สรา้ งความเข้าใจอันดี ท่ีตนนับถือท่ชี ว่ ยเสรมิ สร้าง กบั ประเทศเพ่ือนบ้าน ความเข้าใจอันดีกบั ประเทศ เพ่อื นบ้าน ๓ ส ๑.๑ ม.๒/๓ วเิ คราะหค์ วามสาคัญของ ความสาคัญของพระพุทธศาสนา  พระพุทธศาสนา หรือศาสนา ตอ่ สังคมไทยในฐานะเปน็ ทีต่ นนบั ถอื ในฐานะที่เป็นรากฐาน o รากฐานของวฒั นธรรม ของวัฒนธรรม เอกลกั ษณ์ o เอกลักษณ์ และมรดกของชาติ ของชาตแิ ละมรดกของชาติ ๔ ส ๑.๑ ม.๒/๔ อภปิ รายความสาคัญ  ความสาคัญของพระพุทธศาสนา  ของพระพุทธศาสนา กับการพฒั นาชุมชนและ หรือศาสนาท่ีตนนับถือ การจดั ระเบียบสังคม กับการพัฒนาชุมชน และการจัดระเบยี บสังคม ๕ ส ๑.๑ ม.๒/๕ วิเคราะหพ์ ุทธประวตั ิ หรือ  สรปุ และวเิ คราะหพ์ ุทธประวัติ  ประวัติศาสดาของศาสนา o การผจญมาร ทต่ี นนับถือตามท่กี าหนด o การตรัสรู้ o การสง่ั สอน ๖ ส ๑.๑ ม.๒/๖ วิเคราะห์และประพฤตติ น  พุทธสาวก พุทธสาวิกา  ตามแบบอยา่ งการดาเนินชวี ติ o พระสารบี ุตร และข้อคิดจากประวัตสิ าวก o พระโมคคัลลานะ ชาดก เรือ่ งเล่าและศาสนิกชน o นางขุชชุตตรา ตวั อยา่ งตามทีก่ าหนด o พระเจ้าพมิ พสิ าร  ชาดก o มิตตวนิ ทุกชาดก o ราโชวาทชาดก  ศาสนิกชนตัวอย่าง o พระมหาธรรมราชาลิไท o สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ๗ ส ๑.๑ ม.๒/๗ อธบิ ายโครงสร้างและสาระ  โครงสรา้ ง และสาระสังเขป  โดยสงั เขปของพระไตรปฎิ ก ของพระวนิ ยั ปฎิ ก หรือคัมภรี ์ของศาสนา พระสตุ ตนั ตปฎิ ก ท่ตี นนับถือ และพระอภธิ รรมปฎิ ก  การสงั คายนา ข้อมลู ณ วันท่ี 15 สิงหาคม 2559

๑๑ ชั้น ที่ รหสั ตัวช้ีวัด ตวั ช้ีวดั รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ต้องรู้ ควรรู้ ม.2 ๘ ส ๑.๑ ม.๒/๘ อธบิ ายธรรมคุณและข้อธรรม  พระรัตนตรัย  สาคัญในกรอบอริยสัจ ๔ หรอื หลักธรรมของศาสนา  ธรรมคุณ ๖ ท่ตี นนับถือตามที่กาหนด เห็นคุณค่าและนาไปพฒั นา  อรยิ สัจ ๔ แกป้ ญั หาของชุมชนและสังคม  ทกุ ข์ (ธรรมท่ีควรรู้) o ขนั ธ์ ๕ - อายตนะ  สมทุ ัย (ธรรมที่ควรละ) o หลกั กรรม : สมบตั ิ ๔ : วิบัติ ๔ o อกุศลกรรมบถ ๑๐ o อบายมุข ๖  นโิ รธ (ธรรมทค่ี วรบรรลุ) o สุข ๒ (สามสิ , นิรามิส)  มรรค (ธรรมท่ีควรเจริญ) o บุพพนมิ ิตของ มัชฌิมาปฏปิ ทา o ดรณุ ธรรม ๖ o กุลจริ ัฏฐติ ธิ รรม ๔ o กุศลกรรมบถ ๑๐ o สตปิ ฏั ฐาน ๔ o มงคล ๓๘ - ประพฤตธิ รรม - เวน้ จากความชว่ั - เว้นจากการดืม่ น้าเมา  พุทธศาสนสภุ าษิต  กมฺมุนา วตฺตตี โลโก สัตว์โลกย่อมเป็นไปตามกรรม  กลฺยาณการี กลฺยาณ ปาปการี จ ปาปก ทาดีไดด้ ี ทาช่วั ได้ชวั่  สุโข ปุญฺญสสฺ อจุ ฺจโย การส่งั สมบุญนาสุขมาให้  ปชู โก ลภเต ปูช วนทฺ โก ปฏิวนฺทน ผ้บู ชู าเขาย่อมไดร้ ับการบชู าตอบ ผู้ไหวเ้ ขายอ่ มไดร้ บั การไหวต้ อบ ขอ้ มลู ณ วันที่ 15 สงิ หาคม 2559

ช้นั ที่ รหสั ตัวชี้วัด ตัวช้ีวดั รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ตอ้ งรู้ ๑๒ ม.๒ ๙ ส ๑.๑ ม.๒/๙ ควรรู้ เหน็ คุณค่าของการพฒั นาจิต  พัฒนาการเรยี นรดู้ ว้ ยวิธคี ดิ แบบ  ๑๐ ส ๑.๑ ม.๒/๑๐  เพ่ือการเรียนรู้และดาเนนิ ชีวิต โยนิโสมนสกิ าร ๒ วธิ ี คอื ๑๑ ส ๑.๑ ม.๒/๑๑  ๑๒ ส ๑.๒ ม.๒/๑ ด้วยวิธคี ดิ แบบโยนโิ สมนสิการ วธิ ีคดิ แบบอุบายปลกุ เรา้  ๑๓ ส ๑.๒ ม.๒/๒  คือ วิธคี ิดแบบอุบายปลุกเร้า คุณธรรม และวธิ ีคดิ แบบ คุณธรรม และวิธีคดิ แบบ อรรถธรรมสมั พันธ์ อรรถธรรมสัมพันธ์ หรือ การพฒั นาจิตตามแนวทาง ของศาสนาทตี่ นนับถือ สวดมนต์ แผ่เมตตา บริหารจิต  สวดมนตแ์ ปล และแผ่เมตตา และเจริญปัญญาด้วยอานาปานสติ  วิธปี ฏบิ ตั ิและประโยชน์ หรอื ตามแนวทางของศาสนา ของการบรหิ ารจติ และเจริญปญั ญา ท่ีตนนับถือ  ฝกึ การบรหิ ารจิตและเจริญปัญญา ตามหลักสตปิ ฎั ฐาน เนน้ อานาปานสติ  นาวิธกี ารบรหิ ารจติ และ เจริญปัญญาไปใชใ้ นชีวติ ประจาวนั วิเคราะห์การปฏบิ ัติตน  การปฏิบัติตนตามหลักธรรม ตามหลกั ธรรมทางศาสนา (ตามสาระการเรยี นรู้ ข้อ ๘) ทต่ี นนบั ถือเพ่ือการดารงตน อยา่ งเหมาะสมในกระแส ความเปลยี่ นแปลงของโลก และการอยู่รว่ มกนั อยา่ งสนั ตสิ ขุ ปฏบิ ตั ิตนอยา่ งหมาะสมต่อ  การเปน็ ลูกที่ดีตามหลักทิศเบื้องหนา้ บคุ คลต่าง ๆ ตามหลกั ศาสนา ในทิศ ๖ ท่ตี นนับถือตามทกี่ าหนด  ทิศ ๖ มมี รรยาทของความเป็นศาสนิกชน  มรรยาทของศาสนิกชน ทีด่ ีตามท่ีกาหนด  การต้อนรบั (ปฏิสันถาร)  มรรยาทของผ้เู ป็นแขก  ฝึกปฏบิ ตั ิระเบยี บพิธี ปฏบิ ัติต่อพระภิกษุ การยนื การใหท้ ี่น่ัง การเดินสวน การสนทนา การรับส่งิ ของ  การแต่งกายไปวัด การแต่งกาย ไปงานมงคล งานอวมงคล ข้อมูล ณ วันที่ 15 สิงหาคม 2559

๑๓ ชน้ั ที่ รหัสตัวชี้วัด ตวั ช้ีวัด รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ต้องรู้ ควรรู้ ม.2 ๑๔ ส ๑.๒ ม.๒/๓ วเิ คราะห์คุณค่าของศาสนพธิ ี  การปฏิบัตติ นอยา่ งเหมาะสม  และปฏิบัติตนได้ถูกต้อง  การทาบุญตักบาตร  การถวายภตั ตาหารส่ิงของ ทคี่ วรถวายและสงิ่ ของต้องห้าม สาหรับพระภกิ ษุ  การถวายสงั ฆทาน เคร่ืองสงั ฆทาน  การถวายผา้ อาบน้าฝน  การจัดเครื่องไทยธรรม เครื่องไทยทาน  การกรวดน้า ๑๕ ส ๑.๒ ม.๒/๔ อธิบายคาสอนท่ีเก่ียวเนื่อง  การทอดกฐนิ การทอดผ้าปาุ  กบั วันสาคญั ทางศาสนา  หลักธรรมเบือ้ งต้นท่ีเก่ยี วเนื่อง ในวันมาฆบูชา วันวสิ าขบูชา และปฏบิ ตั ิตนไดถ้ ูกต้อง วนั อัฏฐมีบชู า วันอาสาฬหบูชา วันธรรมสวนะ และเทศกาลสาคัญ  ระเบยี บพธิ ีและการปฏบิ ัติตน ในวันธรรมสวนะ วันเขา้ พรรษา วนั ออกพรรษา วันเทโวโรหณะ ๑๖ ส ๑.๒ ม.๒/๕ อธบิ ายความแตกต่างของศาสนพิธี  ศาสนพิธี พธิ ีกรรม แนวปฏบิ ตั ิ  พิธีกรรม ตามแนวปฏิบัติ ของศาสนาอ่นื ๆ ของศาสนาอ่ืน ๆ เพื่อนาไปสู่ การยอมรับ และความเข้าใจ ซง่ึ กันและกัน ๑๗ ส ๒.๑ ม.๒/๑ อธิบายและปฏิบตั ติ นตามกฎหมาย  กฎหมายทีเ่ กีย่ วขอ้ งกับตนเอง  ที่เกี่ยวข้องกับตนเอง ครอบครัว ครอบครัว เช่น ชุมชนและประเทศ o กฎหมายเก่ียวกับ ความสามารถของผูเ้ ยาว์ o กฎหมายบตั รประจาตัว ประชาชน o กฎหมายแพง่ เกี่ยวกับ ครอบครวั เช่น การหมั้น การสมรส การรับรองบตุ ร การรบั บุตรบุญธรรม  กฎหมายท่ีเกยี่ วกับชุมชน และประเทศ โดยสังเขป o กฎหมายเก่ียวกับการอนรุ ักษ์ ธรรมชาตแิ ละสิ่งแวดล้อม o กฎหมายเก่ียวกับภาษอี ากร และเน้นการกรอกแบบแสดง รายการ ภาษเี งินได้บุคคล ธรรมดา o กฎหมายแรงงาน o กฎหมายปกครอง ข้อมลู ณ วันที่ 15 สงิ หาคม 2559

ช้นั ท่ี รหสั ตัวชี้วัด ตวั ชี้วดั รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ตอ้ งรู้ ๑๔ ม.2 ๑๘ ส ๒.๑ ม.๒/๒ ควรรู้ ๑๙ ส ๒.๑ ม.๒/๓ เหน็ คุณคา่ ในการปฏิบตั ิตน  สถานภาพ บทบาท สิทธิเสรีภาพ  หนา้ ท่ี ในฐานะพลเมืองดี ๒๐ ส ๒.๑ ม.๒/๔ ตามสถานภาพ บทบาท ตามวถิ ปี ระชาธิปไตย สทิ ธิเสรภี าพ หน้าที่  แนวทางส่งเสริมใหป้ ฏิบัติตน ๒๑ ส ๒.๒ ม.๒/๑ ในฐานะพลเมืองดี เปน็ พลเมืองดตี ามวิถีประชาธปิ ไตย ๒๒ ส ๒.๒ ม.๒/๒ ตามวิถปี ระชาธปิ ไตย ๒๓ ส ๓.๑ ม.๒/๑ วเิ คราะห์บทบาท ความสาคัญ  บทบาท ความสาคญั และ  ความสมั พันธ์ของสถาบนั และความสัมพันธ์ของสถาบัน ทางสังคม เช่น สถาบันครอบครัว ทางสงั คม สถาบันการศึกษา สถาบนั ศาสนา สถาบนั เศรษฐกจิ สถาบนั ทางการเมืองการปกครอง อธบิ ายความคล้ายคลึงและ  ความคลา้ ยคลงึ และความแตกตา่ ง  ของวัฒนธรรมไทย และ ความแตกต่างของวฒั นธรรมไทย วัฒนธรรมของประเทศในภมู ิภาค และวัฒนธรรมของประเทศ เอเชีย วัฒนธรรมเป็นปัจจยั สาคัญ ในภมู ิภาคเอเชีย เพ่ือนาไปสู่ ในการสร้างความเข้าใจอันดี ความเข้าใจอนั ดีระหวา่ งกนั ระหว่างกัน อธิบายกระบวนการ  กระบวนการในการตรากฎหมาย  o ผู้มีสทิ ธิเสนอร่างกฎหมาย ในการตรากฎหมาย o ขน้ั ตอนการตรากฎหมาย o การมีส่วนรว่ มของประชาชน ในกระบวนการตรากฎหมาย  วิเคราะห์ขอ้ มลู ข่าวสาร  เหตุการณป์ ัจจุบนั และการ ทางการเมอื ง การปกครอง เปลี่ยนแปลงสาคญั ของระบอบการ ท่มี ผี ลกระทบต่อสงั คมไทย ปกครองของไทย สมยั ปจั จบุ นั  หลักการเลือกข้อมูล ข่าวสาร เพ่ือนามาวเิ คราะห์ วเิ คราะห์ปัจจยั ที่มีผลต่อการ  ความหมายและความสาคัญ  ลงทนุ และการออม ของการลงทนุ และการออม ต่อระบบเศรษฐกิจ  การบริหารจัดการเงินออม และการลงทุนภาคครัวเรือน  ปจั จยั ของการลงทุนและการออม คอื อัตราดอกเบี้ย รวมท้ัง ปจั จัยอ่ืน ๆ เชน่ ค่าของเงนิ เทคโนโลยี การคาดเดาเก่ยี วกับ อนาคต  ปัญหาของการลงทนุ และการออม ในสงั คมไทย ขอ้ มลู ณ วันที่ 15 สิงหาคม 2559

ชน้ั ที่ รหสั ตัวชี้วัด ตวั ชี้วัด รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ต้องรู้ ๑๕ ม.2 ๒๔ ส ๓.๑ ม.๒/๒ ควรรู้ อธิบายปัจจัยการผลิตสินคา้ และ  ความหมาย ความสาคัญ  ๒๕ ส ๓.๑ ม.๒/๓ บริการ และปัจจัยที่มีอทิ ธิพล และหลักการผลิตสินค้าและ  ต่อการผลิตสินค้าและบริการ บรกิ ารอย่างมีประสิทธิภาพ ๒๖ ส ๓.๑ ม.๒/๔  สารวจการผลิตสนิ ค้าในทอ้ งถิ่น วา่ มกี ารผลิตอะไรบา้ ง ใชว้ ธิ กี าร ๒๗ ส ๓.๒ ม.๒/๑ ผลติ อยา่ งไร มีปัญหาด้านใดบ้าง ๒๘ ส ๓.๒ ม.๒/๒  การนาเทคโนโลยีอะไรมาใช้ ๒๙ ส ๓.๒ ม.๒/๓ ทมี่ ผี ลต่อการผลิตสนิ ค้าและ บริการ  นาหลักการผลิตมาวเิ คราะห์ การผลติ สินคา้ และบริการ ในทอ้ งถ่นิ ท้ังด้านเศรษฐกิจ สงั คมและสิง่ แวดลอ้ ม เสนอแนวทางการพฒั นา  หลกั การและเปาู หมายปรัชญา  การผลิตในท้องถ่นิ ตามปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียง ของเศรษฐกิจพอเพยี ง  สารวจและวเิ คราะห์ปญั หา การผลติ สินค้าและบริการ ในท้องถนิ่  ประยกุ ต์ใช้ปรชั ญาของเศรษฐกิจ พอเพยี ง ในการผลติ สินค้า และบริการในท้องถน่ิ อภปิ รายแนวทางการค้มุ ครอง  การรักษาและคุ้มครองสิทธิ  สิทธขิ องตนเองในฐานะผบู้ รโิ ภค ประโยชน์ของผูบ้ ริโภค  กฎหมายคุ้มครองสิทธิผบู้ รโิ ภค และหนว่ ยงานท่เี กีย่ วข้อง  การดาเนินกิจกรรมพิทักษส์ ทิ ธิ และผลประโยชนต์ ามกฎหมาย ในฐานะผบู้ ริโภค  แนวทางการปกปูองสทิ ธขิ อง ผูบ้ ริโภค อภิปรายระบบเศรษฐกิจแบบตา่ ง ๆ  ระบบเศรษฐกิจแบบตา่ ง ๆ  ยกตัวอยา่ งท่สี ะทอ้ นให้เห็นการ  หลักการและผลกระทบการพึง่ พา  พึ่งพาอาศัยกนั และการแข่งขันกัน อาศัยกัน และการแข่งขันกนั ทางเศรษฐกจิ ในภูมิภาคเอเชีย ทางเศรษฐกิจในภูมภิ าคเอเชีย  องค์กรความร่วมมือทางเศรษฐกิจ ในภูมิภาคเอเชยี วเิ คราะห์การกระจายของ  การกระจายของทรพั ยากรในโลก ทรัพยากรในโลกท่สี ่งผลต่อ ทสี่ ่งผลต่อความสัมพันธ์ ความสมั พันธ์ทางเศรษฐกิจ ทางเศรษฐกิจระหวา่ งประเทศ ระหว่างประเทศ เชน่ นา้ มัน ปาุ ไม้ ทองคา ถ่านหนิ แร่ เปน็ ต้น ขอ้ มลู ณ วันท่ี 15 สิงหาคม 2559

๑๖ ช้ัน ท่ี รหัสตัวช้ีวดั ตวั ชี้วดั รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ต้องรู้ ควรรู้ ม.2 ๓๐ ส ๓.๒ ม.๒/๔ วิเคราะห์การแข่งขนั ทางการค้า  การแขง่ ขันทางการค้าในประเทศ  ในประเทศและต่างประเทศ และต่างประเทศ ทส่ี ง่ ผลต่อคุณภาพสนิ ค้า ปรมิ าณการผลติ และราคาสินค้า ๓๑ ส ๔.๑ ม.๒/๑ ประเมินความนา่ เชื่อถือของ  วิธีการประเมินความน่าเช่ือถือ  หลกั ฐานทางประวัติศาสตร์ ของหลักฐานทางประวตั ิศาสตร์ ในลักษณะตา่ ง ๆ ในลักษณะต่าง ๆ อย่างง่าย ๆ 32 ส ๔.๑ ม.๒/๒ วิเคราะห์ความแตกต่างระหว่าง เชน่ การศึกษาภูมิหลงั ของผู้นา  ความจริงกบั ข้อเท็จจรงิ ของ หรือผู้เกยี่ วขอ้ ง สาเหตุ เหตกุ ารณ์ทางประวัตศิ าสตร์ ชว่ งระยะเวลา รปู ลกั ษณ์ 33 ส ๔.๑ ม.๒/๓ เห็นความสาคญั ของการตีความ ของหลักฐานทางประวตั ศิ าสตร์  เปน็ ต้น หลักฐานทางประวตั ศิ าสตร์  ตวั อย่างการประเมนิ ทน่ี ่าเช่ือถอื ความนา่ เช่ือถือของหลักฐาน ทางประวตั ิศาสตร์ไทย ทีอ่ ยู่ในทอ้ งถ่ินของตนเอง หรอื หลกั ฐานสมัยอยธุ ยา (เช่ือมโยงกบั มฐ. ส ๔.๓ )  ตัวอย่างการวิเคราะหข์ ้อมูล จากเอกสารตา่ ง ๆ ในสมยั อยธุ ยา และธนบุรี ( เชอ่ื มโยง กับ มฐ. ส ๔.๓ ) เชน่ ข้อความ บางตอนในพระราชพงศาวดาร อยธุ ยา จดหมายเหตชุ าวต่างชาติ  การแยกแยะระหวา่ งข้อมูล กับความคิดเห็น รวมท้งั ความจริงกับข้อเทจ็ จริง จากหลักฐานทางประวัตศิ าสตร์  ตัวอย่างการตคี วามขอ้ มลู จากหลกั ฐาน ทีแ่ สดงเหตกุ ารณ์ สาคัญในสมัยอยุธยาและธนบุรี  ความสาคัญของการวิเคราะห์ ขอ้ มูล และการตีความ ทางประวตั ศิ าสตร์ ๓4 ส ๔.๒ ม.๒/๑ อธบิ ายพัฒนาการทางสงั คม  พัฒนาการทางสังคม เศรษฐกิจ  เศรษฐกิจ และการเมือง และการเมืองของภูมิภาคเอเชยี ของภมู ิภาคเอเชีย (ยกเว้นเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต)้ ขอ้ มลู ณ วันที่ 15 สิงหาคม 2559

ชน้ั ท่ี รหัสตัวช้ีวดั ตัวช้ีวดั รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ต้องรู้ ๑๗ ม.2 ๓5 ส ๔.๒ ม.๒/๒ ควรรู้ 36 ส ๔.๓ ม.๒/๑ ระบุความสาคัญของแหล่ง  ทต่ี ง้ั และความสาคัญของแหล่ง  37 ส ๔.๓ ม.๒/๒ ๓8 ส ๔.๓ ม.๒/๓ อารยธรรมโบราณในภมู ิภาค อารยธรรมตะวันออกและมรดก เอเชีย โลกในประเทศตา่ ง ๆ ในภมู ภิ าค เอเชีย  อทิ ธิพลของอารยธรรมโบราณ ทมี่ ีต่อภมู ภิ าคเอเชยี ในปัจจุบัน วิเคราะห์พัฒนาการของ  การสถาปนาอาณาจกั รอยธุ ยา  อาณาจกั รอยธุ ยาและธนบุรี  ปัจจัยที่สง่ ผลต่อความเจรญิ รงุ่ เรอื ง ในด้านตา่ ง ๆ ของอาณาจักรอยุธยา วเิ คราะห์ปัจจัยทสี่ ่งผลต่อ  พฒั นาการของอาณาจักรอยธุ ยา  ความมั่นคงและความเจริญรงุ่ เรอื ง ในดา้ นการเมอื งการปกครอง สงั คม เศรษฐกจิ และความสัมพันธ์ ของอาณาจักรอยธุ ยา ระบุภูมปิ ัญญาและวฒั นธรรมไทย ระหวา่ งประเทศ  สมัยอยุธยาและธนบรุ ี และ  การเสยี กรุงศรอี ยธุ ยาคร้งั ที่ ๑ อทิ ธิพลของภมู ปิ ัญญาดังกล่าว และการกูเ้ อกราช ตอ่ การพฒั นาชาติไทยในยคุ ต่อมา  ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทย สมยั อยธุ ยา เช่น การควบคุม กาลงั คน และศิลปวัฒนธรรม  การเสียกรุงศรีอยธุ ยาคร้งั ที่ ๒ การกูเ้ อกราช และการสถาปนา อาณาจกั รธนบรุ ี  ภมู ิปญั ญาและวฒั นธรรมไทย สมยั ธนบุรี  วรี กรรมของบรรพบรุ ษุ ไทย ผลงานของบคุ คลสาคญั ของไทย ทมี่ ีสว่ นสร้างสรรค์ชาตไิ ทย เชน่ o สมเดจ็ พระรามาธบิ ดีที่ ๑ o พระสรุ ิโยทยั o พระนเรศวรมหาราช o พระนารายณม์ หาราช o สมเด็จพระเจา้ ตากสินมหาราช o พระบาทสมเด็จพระพทุ ธยอดฟูา จุฬาโลกมหาราช (ด้วง) o สมเดจ็ พระบวรราชเจ้า มหาสรุ สงิ หนาท (บญุ มา) ขอ้ มลู ณ วันที่ 15 สิงหาคม 2559

ช้นั ท่ี รหัสตัวช้ีวัด ตัวช้ีวดั รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ๑๘ ม.2 ๓9 ส ๕.๑ ม.๒/๑ ตอ้ งรู้ ควรรู้ ใช้เครอื่ งมือทางภูมิศาสตร์  เคร่ืองมือทางภูมิศาสตร์ที่แสดง  40 ส ๕.๑ ม.๒/๒ ในการรวบรวม วเิ คราะห์ ลกั ษณะทางกายภาพ และสงั คม 41 ส ๕.๒ ม.๒/๑ และนาเสนอข้อมลู เกยี่ วกับ ของทวปี ยุโรป และแอฟริกา  ลกั ษณะทางกายภาพและ 42 ส ๕.๒ ม.๒/๒ สังคมของทวปี ยุโรป และ  43 ส ๕.๒ ม.๒/๓ แอฟริกา ๔4 ส ๕.๒ ม.๒/๔  วเิ คราะห์ความสัมพันธ์  ลกั ษณะทางกายภาพ และสังคม  ระหว่างลักษณะทางกายภาพ ของทวีปยโุ รปและแอฟริกา  และสังคมของทวปี ยโุ รป 30 ๑4 และแอฟริกา วเิ คราะห์การก่อเกิดสง่ิ แวดล้อม  การเปล่ียนแปลงประชากร ใหม่ทางสังคม อันเป็นผลจากการ เศรษฐกจิ สงั คม และวัฒนธรรม เปลี่ยนแปลง ทางธรรมชาตแิ ละ ของทวีปยุโรป และแอฟริกา ทางสงั คมของทวีปยโุ รป และ แอฟริกา ระบุแนวทางการอนุรักษ์  การอนรุ ักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ทรัพยากรธรรมชาติ และสงิ่ แวดล้อม ในทวปี ยุโรป และสง่ิ แวดล้อม ในทวีปยโุ รป และแอฟริกา และแอฟริกา สารวจ อภิปรายประเด็นปัญหา  ปญั หาเกี่ยวกบั สิ่งแวดล้อม เกยี่ วกับสิ่งแวดล้อมท่ีเกิดข้ึน ที่เกิดข้นึ ในทวปี ยุโรป ในทวปี ยโุ รปและแอฟริกา และแอฟริกา วเิ คราะห์เหตุและผลกระทบ  ผลกระทบจากการเปลยี่ นแปลง ที่ประเทศไทยไดร้ บั จากการ ของส่ิงแวดล้อมในทวปี ยโุ รป เปลย่ี นแปลงของส่ิงแวดล้อม และแอฟริกา ต่อประเทศไทย ในทวปี ยุโรป และแอฟรกิ า รวม ๔๔ ตัวช้ีวัด ขอ้ มลู ณ วันท่ี 15 สงิ หาคม 2559

ชนั้ ที่ รหสั ตัวชี้วัด ตวั ชี้วดั ๑๙ ม.๓ ๑ ส ๑.๑ ม.๓/๑ อธิบายการเผยแผ่ รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ตอ้ งรู้ ควรรู้  การเผยแผ่พระพุทธศาสนา  พระพุทธศาสนาหรือศาสนา เข้าสปู่ ระเทศตา่ ง ๆ ทวั่ โลก ทต่ี นนับถือสู่ประเทศต่าง ๆ และการนับถือพระพทุ ธศาสนา ของประเทศเหล่านั้น ในปจั จบุ ัน ทวั่ โลก  ความสาคัญของพระพุทธศาสนา  ในฐานะท่ชี ่วยสร้างสรรค์ ๒ ส ๑.๑ ม.๓/๒ วิเคราะห์ความสาคัญของ อารยธรรมและความสงบสขุ ใหแ้ ก่โลก พระพุทธศาสนาหรือศาสนา ทต่ี นนับถือในฐานะ ทีช่ ่วยสรา้ งสรรคอ์ ารยธรรม และความสงบสขุ แกโ่ ลก ๓ ส ๑.๑ ม.๓/๓ อภิปรายความสาคญั ของ  พระพทุ ธศาสนากบั ปรัชญา  พระพทุ ธศาสนาหรือศาสนา ของเศรษฐกิจพอเพียงและ ที่ตนนับถือ กับปรชั ญาของ การพฒั นาอย่างยั่งยืน เศรษฐกจิ พอเพยี งและ (ทส่ี อดคล้องกับหลักธรรม การพฒั นาอย่างยั่งยืน ในสาระการเรียนรู้ ข้อ ๖ ) ๔ ส ๑.๑ ม.๓/๔ วเิ คราะห์พุทธประวตั จิ าก  ศกึ ษาพุทธประวัติจาก  พระพุทธรูปปางต่าง ๆ หรือ พระพทุ ธรูปปางต่าง ๆ เชน่ ประวตั ศิ าสดาที่ตนนบั ถือ o ปางมารวิชัย ตามท่ีกาหนด o ปางปฐมเทศนา o ปางลีลา o ปางประจาวนั เกิด  สรุปและวิเคราะห์พุทธประวตั ิ o ปฐมเทศนา o โอวาทปาติโมกข์ ๕ ส ๑.๑ ม.๓/๕ วิเคราะห์และประพฤตติ น  พุทธสาวก พุทธสาวิกา  ตามแบบอย่างการดาเนินชวี ติ และข้อคิดจากประวัตสิ าวก  พระอญั ญาโกณฑัญญะ ชาดกเร่ืองเล่า และศาสนิกชน ตวั อย่างตามทก่ี าหนด  พระมหาปชาบดีเถรี  พระเขมาเถรี  พระเจ้าปเสนทโิ กศล  ชาดก  นันทิวสิ าลชาดก  สุวณั ณหงั สชาดก  ศาสนิกชนตัวอยา่ ง  ม.จ.หญิงพูนพสิ มยั ดิศกุล  ศาสตรจารยส์ ญั ญา ธรรมศักดิ์ ข้อมลู ณ วันที่ 15 สงิ หาคม 2559

ชน้ั ท่ี รหัสตัวช้ีวัด ตัวชี้วัด รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ๒๐ ม.๓ ๖ ส ๑.๑ ม.๓/๖ อธิบายสงั ฆคุณ และข้อธรรม  พระรัตนตรัย ต้องรู้ ควรรู้  สาคญั ในกรอบอริยสัจ ๔ หรือ  สงั ฆคุณ ๙ หลักธรรมของศาสนาที่ตนนับถือ  อริยสจั ๔ ตามท่ีกาหนด  ทกุ ข์ (ธรรมที่ควรรู้) o ขนั ธ์ ๕ - ไตรลกั ษณ์  สมุทยั (ธรรมท่ีควรละ) o หลักกรรม - วัฏฏะ ๓ o ปปัญจธรรม ๓ (ตัณหา มานะ ทฎิ ฐิ)  นโิ รธ (ธรรมท่ีควรบรรลุ) o อตั ถะ ๓  มรรค (ธรรมท่ีควรเจริญ) o มรรคมีองค์ ๘ o ปัญญา ๓ o สัปปุริสธรรม ๗ o บญุ กิริยาวตั ถุ ๑๐ o อบุ าสกธรรม ๗ o มงคล ๓๘ - มศี ลิ ปวิทยา - พบสมณะ - ฟงั ธรรมตามกาล - สนทนาธรรมตามกาล  พุทธศาสนสภุ าษติ  อตฺตา หเว ชติ เสยโฺ ย ชนะตนนัน่ แลดีกว่า  ธมฺมจารี สุข เสติ ผ้ปู ระพฤติธรรมย่อมอยู่ เป็นสขุ  ปมาโท มจฺจโุ น ปท ความประมาทเป็นทาง แห่งความตาย  สุสสฺ สู ลภเต ปญฺญ ผ้ฟู ังด้วยดีย่อมได้ปัญญา  เร่อื งน่ารู้จากพระไตรปิฎก : พทุ ธปณิธาน ๔ ในมหาปรนิ ิพพานสูตร ข้อมลู ณ วันที่ 15 สิงหาคม 2559

๒๑ ชัน้ ที่ รหสั ตัวชี้วดั ตวั ชี้วัด รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ตอ้ งรู้ ควรรู้  ม.๓ ๗ ส ๑.๑ ม.๓/๗ เห็นคุณคา่ และวเิ คราะห์  การปฏบิ ัตติ นตามหลกั ธรรม การปฏบิ ัติตนตามหลักธรรม (ตามสาระการเรียนรขู้ อ้ ๖) ในการพฒั นาตนเพื่อเตรียมพร้อม สาหรบั การทางานและ การมีครอบครัว ๘ ส ๑.๑ ม.๓/๘ เหน็ คุณค่าของการพฒั นาจิต  พัฒนาการเรยี นรดู้ ว้ ยวิธีคิด  เพ่ือการเรียนรู้และดาเนนิ ชีวิต แบบโยนโิ สมนสกิ าร ๒ วธิ ี ดว้ ยวิธคี ดิ แบบโยนโิ สมนสิการ คือ วธิ ีคิดแบบอริยสัจ คอื วิธคี ิดแบบอริยสัจ และ และวิธคี ิดแบบสืบสาวเหตปุ จั จัย วิธีคดิ แบบสืบสาวเหตปุ ัจจยั หรอื การพัฒนาจิตตามแนวทาง ของศาสนาทตี่ นนับถือ  ๙ ส ๑.๑ ม.๓/๙ สวดมนต์ แผ่เมตตา บริหารจิต  สวดมนตแ์ ปล และแผ่เมตตา และเจรญิ ปัญญาด้วยอานาปานสติ  วธิ ีปฏิบตั ิและประโยชน์ หรอื ตามแนวทางของศาสนา ของการบริหารจิตและเจรญิ ทีต่ นนับถือ ปญั ญา  ฝกึ การบริหารจิตและเจริญปญั ญา ตามหลักสตปิ ฎั ฐาน เนน้ อานาปานสติ  นาวธิ ีการบริหารจิตและ เจริญปัญญาไปใช้ในชีวติ ประจาวัน ๑๐ ส ๑.๑ ม.๓/๑๐ วเิ คราะห์ความแตกต่างและ  วิถกี ารดาเนนิ ชวี ิตของศาสนกิ ชน  ยอมรบั วิถีการดาเนนิ ชีวิต ศาสนาอื่น ๆ ของศาสนิกชนในศาสนาอื่น ๆ ๑๑ ส ๑.๒ ม.๓/๑ วิเคราะห์หนา้ ที่และบทบาท  หน้าทขี่ องพระภกิ ษใุ นการปฏบิ ตั ิ  ของสาวก และปฏิบตั ิตน ตามหลักพระธรรมวนิ ยั ตอ่ สาวกตามท่ีกาหนดได้ถูกต้อง และจริยวตั รอยา่ งเหมาะสม  การปฏบิ ัติตนต่อพระภกิ ษุ ในงานศาสนพิธีทบี่ ้าน การสนทนา การแต่งกาย มรรยาทการพดู กับพระภิกษุ ๑๒ ส ๑.๒ ม.๓/๒ ปฏบิ ัติตนอยา่ งเหมาะสม ตามฐานะ  การเป็นศษิ ย์ท่ีดี ตามหลัก  ตอ่ บคุ คลต่าง ๆ ตามหลัก ทิศเบอ้ื งขวา ในทศิ ๖ ศาสนาตามที่กาหนด ของพระพุทธศาสนา ๑๓ ส ๑.๒ ม.๓/๓ ปฏิบัติหน้าทขี่ องศาสนิกชนที่ดี  การปฏบิ ัติหน้าที่ชาวพุทธ  ตามพุทธปณิธาน ๔ ในมหาปรินิพพานสูตร ขอ้ มูล ณ วันท่ี 15 สงิ หาคม 2559

ชั้น ท่ี รหสั ตัวชี้วัด ตวั ชี้วดั รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ตอ้ งรู้ ๒๒ ม.3 ๑๔ ส ๑.๒ ม.๓/๔ ปฏิบัติตนในศาสนพธิ ี พธิ ีกรรม ควรรู้ ไดถ้ ูกต้อง  ปฏบิ ัติตนในศาสนพธิ ี  ๑๕ ส ๑.๒ ม.๓/๕  พธิ ีทาบญุ งานมงคล อธิบายประวตั วิ นั สาคัญ งานอวมงคล  ๑๖ ส ๑.๒ ม.๓/๖ ทางศาสนาตามท่กี าหนด  การนิมนต์พระภกิ ษุ ๑๗ ส ๑.๒ ม.๓/๗ และปฏบิ ัติตนได้ถูกต้อง การเตรียมที่ตง้ั พระพุทธรปู  และเคร่ืองบูชา การวงด้าย  แสดงตนเปน็ พุทธมามกะ สายสญิ จน์ การปลู าดอาสนะ หรอื แสดงตนเป็นศาสนกิ ชน การเตรียมเคร่ืองรับรอง ของศาสนาทตี่ นนบั ถอื การจุดธปู เทียน นาเสนอแนวทางในการธารงรกั ษา  ขอ้ ปฏบิ ตั ใิ นวันเลี้ยงพระ ศาสนาท่ีตนนบั ถือ การถวายข้าวพระพุทธ การถวายไทยธรรม การกรวดน้า  ประวตั ิวนั สาคญั ทาง พระพทุ ธศาสนาในประเทศไทย - วนั วสิ าขบูชา (วนั สาคญั สากล) - วันธรรมสวนะและเทศกาล สาคญั  หลกั ปฏิบตั ติ น : การฟงั พระธรรมเทศนา การแต่งกาย ในการประกอบ ศาสนพิธีที่วัด การงดเว้นอบายมุข  การประพฤตปิ ฏบิ ตั ิ ในวันธรรมสวนะ และเทศกาล สาคญั  การแสดงตนเป็นพุทธมามกะ o ข้นั เตรียมการ o ข้นั พิธีการ  การศกึ ษาเรียนรเู้ รื่ององคป์ ระกอบ ของพระพุทธศาสนา นาไปปฏบิ ตั ิ และเผยแผ่ตามโอกาส  การศึกษาการรวมตวั ขององค์กร ชาวพุทธ  การปลูกจติ สานึกในด้านการบารุง รักษาวัด และพุทธสถาน ใหเ้ กิดประโยชน์ ขอ้ มูล ณ วันท่ี 15 สิงหาคม 2559

ช้ัน ท่ี รหัสตัวชี้วดั ตัวช้ีวดั รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ต้องรู้ ๒๓ ม.๓ ๑๘ ส ๒.๑ ม.๓/๑ อธบิ ายความแตกตา่ งของ  ลักษณะการกระทาความผิด  ควรรู้ การกระทาความผิดระหวา่ ง ๑๙ ส ๒.๑ ม.๓/๒ คดีอาญา และคดีแพ่ง ทางอาญา และโทษ  ๒๐ ส ๒.๑ ม.๓/๓  ลักษณะการกระทาความผิด ๒๑ ส ๒.๑ ม.๓/๔ มีส่วนร่วมในการปกปูองค้มุ ครอง ๒๒ ส ๒.๑ ม.๓/๕ ผ้อู ่นื ตามหลักสิทธมิ นุษยชน ทางแพ่ง และความรับผิด อนรุ ักษว์ ฒั นธรรมไทย ทางแพง่ และเลือกรบั วัฒนธรรมสากล  ตัวอย่างการกระทาความผิด ทเี่ หมาะสม ทางอาญา เชน่ ความผิดเกยี่ วกบั วิเคราะหป์ ัจจยั ท่ีก่อให้เกิด ทรัพย์ ปัญหาความขัดแยง้ ในประเทศ  ตวั อย่างการกระทาความผิด และเสนอแนวคิดในการลด ทางแพง่ เชน่ การทาผิดสญั ญา ความขัดแย้ง การทาละเมิด เสนอแนวคิดในการดารงชวี ิต  ความหมาย และความสาคัญ  อยา่ งมีความสุขในประเทศและ ของสิทธมิ นุษยชน สงั คมโลก  การมสี ่วนร่วมคุ้มครอง สิทธมิ นุษยชนตามรฐั ธรรมนูญ แห่งราชอาณาจักรไทยตามวาระ และโอกาสที่เหมาะสม  ความสาคญั ของวัฒนธรรมไทย  ภูมปิ ญั ญาไทย และวัฒนธรรม สากล  การอนุรักษ์วฒั นธรรมไทย และภูมิปญั ญาไทยท่ีเหมาะสม  การเลือกรับวฒั นธรรมสากล ที่เหมาะสม  ปจั จยั ท่กี ่อให้เกิดความขัดแยง้  เช่น การเมืองการปกครอง เศรษฐกิจ สงั คม ความเช่ือ  แนวทางความรว่ มมือในการลด ความขัดแย้ง และการสร้าง ความสมานฉนั ท์  ปจั จยั ที่สง่ เสรมิ การดารงชีวติ ใหม้ คี วามสุข เช่น การอยรู่ ว่ มกัน อยา่ งมีขนั ตธิ รรม หลักปรชั ญา ของเศรษฐกิจพอเพียง เห็นคณุ ค่า ในตนเอง ร้จู ักมองโลกในแง่ดี สร้างทักษะทางอารมณ์ รูจ้ กั บรโิ ภคด้วยปัญญา เลอื กรบั -ปฏเิ สธข่าว และ วัตถุตา่ ง ๆ ปรบั ปรงุ ตนเอง และสิ่งต่าง ๆ ให้ดีข้นึ อยู่เสมอ ข้อมูล ณ วันท่ี 15 สงิ หาคม 2559

๒๔ ช้ัน ที่ รหัสตัวชี้วดั ตัวชี้วดั รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ตอ้ งรู้ ควรรู้ ม.3 ๒๓ ส ๒.๒ ม.๓/๑ อธิบายระบอบการปกครอง แบบตา่ ง ๆ ท่ใี ช้ในยุคปัจจุบนั  ระบอบการปกครองแบบต่าง ๆ  ๒๔ ส ๒.๒ ม.๓/๒ ๒๕ ส ๒.๒ ม.๓/๓ วเิ คราะห์ เปรียบเทียบ ท่ใี ชใ้ นยุคปัจจบุ ัน เช่น ระบอบการปกครองของไทย ๒๖ ส ๒.๒ ม.๓/๔ กบั ประเทศอ่ืน ๆ ที่มีการ การปกครองระบอบเผดจ็ การ ๒๗ ส ๓.๑ ม.๓/๑ ปกครองระบอบประชาธิปไตย วิเคราะห์รัฐธรรมนญู การปกครองระบอบประชาธิปไตย ๒๘ ส ๓.๑ ม.๓/๒ ฉบบั ปัจจบุ ันในมาตราต่าง ๆ ทเี่ กี่ยวข้องกบั การเลือกต้งั  ความแตกตา่ ง ความคลา้ ยคลึง  การมสี ว่ นรว่ ม และการตรวจสอบ การใชอ้ านาจรฐั ของการปกครองของไทย วเิ คราะห์ประเดน็ ปญั หา กับประเทศอ่ืน ๆ ทม่ี ีการปกครอง ทีเ่ ป็นอุปสรรคต่อการพฒั นา ประชาธปิ ไตยของประเทศไทย ระบอบประชาธิปไตย และเสนอแนวทางแก้ไข อธิบายกลไกราคาในระบบเศรษฐกจิ  บทบัญญตั ิของรัฐธรรมนูญ  มีสว่ นรว่ มในการแก้ไขปัญหา ในมาตราต่าง ๆ ท่เี ก่ียวข้อง และพัฒนาท้องถิน่ ตามปรชั ญา ของเศรษฐกิจพอเพียง กบั การเลือกต้ัง การมสี ่วนร่วม และการตรวจสอบการใช้อานาจรัฐ  อานาจหน้าที่ของรัฐบาล  บทบาทสาคัญของรฐั บาล ในการบรหิ ารราชการแผน่ ดิน  ความจาเปน็ ในการมีรฐั บาล ตามระบอบประชาธปิ ไตย  ประเด็น ปญั หาและผลกระทบ  ท่เี ปน็ อุปสรรคต่อการพัฒนา ประชาธิปไตยของประเทศไทย  แนวทางการแก้ไขปญั หา  ความหมายและตวั อย่าง  ของอุปสงค์และอุปทาน  ความหมายและความสาคัญ ของกลไกราคา และการกาหนด ราคาในระบบเศรษฐกจิ  หลักการปรับและเปลี่ยนแปลง ราคาสินค้าและบริการ  ความหมายและประเภท ของตลาด  สารวจสภาพปัจจบุ นั ปัญหา  ทอ้ งถิ่นทงั้ ทางด้านสงั คม เศรษฐกิจและสงิ่ แวดล้อม  วเิ คราะห์ปัญหาของท้องถ่ิน โดยใช้ปรชั ญาของเศรษฐกิจ พอเพยี ง  แนวทางการแก้ไขและพัฒนา ทอ้ งถ่ินตามปรชั ญาของ เศรษฐกจิ พอเพียง ข้อมูล ณ วันที่ 15 สิงหาคม 2559

ชน้ั ที่ รหสั ตัวชี้วดั ตวั ชี้วัด รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ตอ้ งรู้ ๒๕ ม.3 ๒๙ ส ๓.๑ ม.๓/๓ วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่าง  แนวคิดของเศรษฐกจิ พอเพียง  ควรรู้ แนวคิดเศรษฐกิจพอเพยี งกับ  ๓๐ ส ๓.๒ ม.๓/๑ ระบบสหกรณ์ กับการพฒั นาในระดับต่าง ๆ อธบิ ายบทบาทหนา้ ท่ีของรฐั บาล  หลักการสาคญั ของระบบสหกรณ์  ๓๑ ส ๓.๒ ม.๓/๒ ในระบบเศรษฐกจิ  ความสัมพนั ธร์ ะหว่างแนวคิด ๓๒ ส ๓.๒ ม.๓/๓ ๓๓ ส ๓.๒ ม.๓/๔ แสดงความคดิ เห็นต่อนโยบาย เศรษฐกจิ พอเพยี งกับหลักการ และกจิ กรรมทางเศรษฐกจิ และระบบของสหกรณ์ ของรัฐบาลทมี่ ีต่อบุคคล กล่มุ คน เพ่ือประยุกต์ใช้ในการพฒั นา และประเทศชาติ เศรษฐกิจชมุ ชน อภิปรายบทบาทความสาคัญ  บทบาทหนา้ ท่ีของรัฐบาล ของการรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจ ในการพฒั นาประเทศ ระหว่างประเทศ ในด้านต่าง ๆ อภิปรายผลกระทบท่ีเกิดจาก  บทบาทและกจิ กรรมทางเศรษฐกิจ ภาวะเงนิ เฟูอ เงินฝืด ของรฐั บาล เชน่ การผลติ สินคา้ และบริการสาธารณะทีเ่ อกชน ไมด่ าเนินการ เช่น ไฟฟูา ถนน โรงเรียน o บทบาทการเกบ็ ภาษี เพ่ือพัฒนาประเทศของรัฐ ในระดับตา่ ง ๆ o บทบาทการแทรกแซงราคา และการควบคุมราคา เพื่อการแจกจ่ายและ การจัดสรรในทางเศรษฐกจิ  บทบาทอ่ืนของรัฐบาล ในระบบเศรษฐกิจในสังคมไทย  นโยบาย และกจิ กรรม ทางเศรษฐกิจของรฐั บาล  บทบาทความสาคัญ  ของการรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจ  ระหวา่ งประเทศ  ลกั ษณะของการรวมกลมุ่ ทางเศรษฐกจิ  กลมุ่ ทางเศรษฐกจิ ในภูมิภาค ตา่ ง ๆ  ความหมาย สาเหตุ แนวทางแกไ้ ข ภาวะเงินเฟูอ เงินฝืด และ ผลกระทบทเ่ี กิดจากภาวะเงินเฟูอ เงินฝดื ขอ้ มูล ณ วันท่ี 15 สงิ หาคม 2559

ชั้น ท่ี รหัสตัวช้ีวดั ตัวช้ีวัด รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ตอ้ งรู้ ๒๖ ม.3 ๓๔ ส ๓.๒ ม.๓/๕ วิเคราะห์ผลเสียจากการวา่ งงาน ควรรู้ ส ๓.๒ ม.๓/๖ และแนวทางแกป้ ัญหา  สภาพและสาเหตุปัญหา  ๓๕ ส ๔.๑ ม.๓/๑  ๓๖ ส ๔.๑ ม.๓/๒ วเิ คราะหส์ าเหตุ และ การวา่ งงาน  37 วธิ ีการกดี กนั ทางการคา้ ส ๔.๒ ม.๓/๑ ในการคา้ ระหวา่ งประเทศ  ผลกระทบจากปญั หาการว่างงาน 38 ส ๔.๒ ม.๓/๒ วิเคราะห์เร่ืองราวเหตุการณส์ าคัญ  แนวทางการแก้ไขปญั หา ๓9 ทางประวัติศาสตร์ได้อยา่ งมีเหตุผล ตามวิธกี ารทางประวัติศาสตร์ การวา่ งงาน ใช้วธิ ีการทางประวัติศาสตร์ ในการศึกษาเร่ืองราวต่าง ๆ  การคา้ และการลงทนุ  ท่ตี นสนใจ ระหวา่ งประเทศ อธิบายพัฒนาการทางสังคม เศรษฐกจิ และการเมือง  สาเหตุและวธิ กี ารกีดกนั ของภมู ภิ าคต่าง ๆ ในโลก โดยสงั เขป ทางการค้าในการค้า วิเคราะห์ผลของการเปลยี่ นแปลง ระหว่างประเทศ ทนี่ าไปสูค่ วามรว่ มมือและ ความขัดแย้งในคริสต์ศตวรรษที่ ๒๐  ข้ันตอนของวิธกี ารทางประวตั ิศาสตร์  ตลอดจนความพยายาม ในการขจัดปัญหาความขัดแย้ง สาหรบั การศึกษาเหตกุ ารณ์ ทางประวัตศิ าสตรท์ เี่ กิดขึน้ ในทอ้ งถิ่นตนเอง  นาวธิ กี ารทางประวัติศาสตร์ มาใช้ในการศกึ ษาเรอ่ื งราว ท่เี กย่ี วข้องกบั ตนเอง ครอบครัว และท้องถน่ิ ของตน  วิเคราะห์เหตุการณส์ าคญั ในสมยั รตั นโกสินทร์ โดยใช้วธิ ีการทางประวัตศิ าสตร์  พัฒนาการทางสงั คม เศรษฐกิจ และการเมืองของภูมิภาคต่าง ๆ ของโลก (ยกเวน้ เอเชยี ) โดยสังเขป  อิทธิพลของอารยธรรมตะวนั ตก ทม่ี ีผลตอ่ พฒั นาการ และการเปลี่ยนแปลง ของสังคมโลก โดยสังเขป   ความรว่ มมือและความขดั แย้ง ในคริสต์ศตวรรษท่ี ๒๐ เชน่ สงครามโลกคร้ังที่ ๑ ครงั้ ท่ี ๒ สงครามเยน็ องค์การความร่วมมือ ระหว่างประเทศ ข้อมลู ณ วันที่ 15 สิงหาคม 2559

ช้ัน ที่ รหัสตัวชี้วดั ตัวชี้วัด รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ตอ้ งรู้ ๒๗ ม.3 40 ส ๔.๓ ม.๓/๑ วเิ คราะห์พฒั นาการของไทยสมยั ควรรู้ ส ๔.๓ ม.๓/๒ รัตนโกสินทร์ในด้านต่าง ๆ  การสถาปนากรุงเทพมหานคร  41 ส ๔.๓ ม.๓/๓ วเิ คราะหป์ ัจจัยท่ีส่งผล เปน็ ราชธานีของไทย  42 ตอ่ ความมั่นคงและ  ปจั จยั ทส่ี ่งผลต่อความมัน่ คง  ส ๔.๓ ม.๓/๔ ความเจริญรงุ่ เรืองของไทย และความเจริญรุ่งเรอื งของไทย 43 ในสมัยรัตนโกสนิ ทร์ ในสมัยรตั นโกสนิ ทร์ วิเคราะหภ์ มู ปิ ญั ญาและ  บทบาทของพระมหากษัตรยิ ์ไทย วฒั นธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์ ในราชวงศ์จักรีในการสรา้ งสรรค์ และอิทธิพลต่อการพัฒนา ความเจริญและความมั่นคง  ชาตไิ ทย ของชาติ วเิ คราะห์บทบาทของไทย  พฒั นาการของไทย ในสมัยประชาธิปไตย ในสมัยรัตนโกสนิ ทร์ ทางดา้ นการเมืองการปกครอง สงั คม เศรษฐกิจและ ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ตามช่วงสมัยตา่ ง ๆ โดยเฉพาะพระบาทสมเด็จ พระปรมนิ ทรมหาภูมิพล อดลุ ยเดช มหิตลาธเิ บศร รามาธบิ ดี จักรนี ฤบดินทร สยามมนิ ทราธริ าช บรมนาถ บพติ ร และสมเดจ็ พระนางเจ้า สิรกิ ติ ิพ์ ระบรมราชินนี าถ  เหตุการณ์สาคัญสมัยรัตนโกสินทร์ ทมี่ ผี ลตอ่ การพฒั นาชาติไทย เชน่ การทาสนธสิ ัญญาเบาว์รงิ ในสมัยรชั กาลที่ ๔ การปฏริ ูปประเทศ ในสมัยรชั กาลท่ี ๕ การเข้าร่วมสงครามโลกครั้งที่ ๑ และครง้ั ที่ ๒ โดยวเิ คราะห์ สาเหตปุ จั จัย และผล ของเหตุการณ์ต่าง ๆ  ภูมปิ ญั ญาและวัฒนธรรมไทย ในสมัยรตั นโกสนิ ทร์ท่ีมีอิทธิพล ต่อการพฒั นาชาติไทย จนถึงปัจจบุ นั  บทบาทของไทยตัง้ แต่ เปลย่ี นแปลงการปกครอง จนถึงปัจจุบัน ในสังคมโลก ขอ้ มลู ณ วันท่ี 15 สิงหาคม 2559

๒๘ ช้ัน ที่ รหัสตัวชี้วดั ตวั ช้ีวดั รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ต้องรู้ ควรรู้ ม.3 ๔4 ส ๕.๑ ม.๓/๑ ใชเ้ คร่อื งมือทางภูมิศาสตร์  เครื่องมือทางภูมิศาสตร์  ในการรวบรวม วิเคราะห์ ทีแ่ สดงลักษณะทางกายภาพ และนาเสนอขอ้ มลู เก่ยี วกับ และสงั คมของทวปี อเมริกาเหนือ ลักษณะทางกายภาพ และ และอเมรกิ าใต้ สงั คมของทวปี อเมริกาเหนอื และอเมริกาใต้ ๔5 ส ๕.๑ ม.๓/๒ วเิ คราะห์ความสมั พันธ์  ลกั ษณะทางกายภาพและสังคม  ระหวา่ งลักษณะทางกายภาพ ของทวปี อเมริกาเหนือ และสังคมของทวปี อเมรกิ าเหนอื และอเมริกาใต้ และอเมรกิ าใต้ ๔6 ส ๕.๒ ม.๓/๑ วิเคราะห์การก่อเกิดสิ่งแวดล้อม  การเปลี่ยนแปลงประชากร  ใหม่ทางสังคม อันเปน็ ผลจาก เศรษฐกจิ สงั คม และวฒั นธรรม การเปล่ยี นแปลงทางธรรมชาติและ ของทวีปอเมริกาเหนือ ทางสังคมของทวปี อเมริกาเหนือ และอเมริกาใต้ และอเมริกาใต้ ๔7 ส ๕.๒ ม.๓/๒ ระบแุ นวทางการอนุรักษ์  ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม  ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม ในทวีปอเมริกาเหนือ และอเมริกาใต้ ในทวีปอเมริกาเหนือ และอเมรกิ าใต้ ๔8 ส ๕.๒ ม.๓/๓ สารวจ อภปิ รายประเด็นปัญหา  ปัญหาเกี่ยวกบั ส่ิงแวดล้อม ที่เกิดข้นึ ในทวีปอเมริกาเหนือ  เกี่ยวกบั สงิ่ แวดล้อมที่เกิดข้ึน และอเมรกิ าใต้ ในทวีปอเมริกาเหนือและ อเมริกาใต้ ๔9 ส ๕.๒ ม.๓/๔ วิเคราะห์เหตุและผลกระทบต่อเน่อื ง  ผลกระทบต่อเนื่องของสง่ิ แวดลอ้ ม  ในทวีปอเมริกาเหนือและ จากการเปล่ียนแปลงของสิ่งแวดล้อม อเมริกาใต้ ทส่ี ่งผลต่อ ในทวปี อเมริกาเหนือและ ประเทศไทย อเมริกาใตท้ ี่ส่งผลต่อประเทศไทย รวม ๔๙ ตวั ชีว้ ดั 30 19 ข้อมูล ณ วันที่ 15 สงิ หาคม 2559

ตวั ช้ีวัดและสาระการเรยี นรูแ้ กนกลางต้องรูแ้ ละควรรู้ กลุ่มสาระการเรียนร้สู ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขน้ั พืน้ ฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑ ชนั้ ท่ี รหัสตัวช้ีวดั ตัวช้ีวดั รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ตอ้ งรู้ ควรรู้ ม.๔-๖ ๑ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๑ วเิ คราะหส์ ังคมชมพูทวปี  ลักษณะของสังคมชมพูทวปี  และคติความเชื่อทางศาสนา และคตคิ วามเชื่อทางศาสนา สมยั ก่อนพระพุทธเจ้า สมัยก่อนพระพุทธเจ้า หรือสังคมสมัยของ ศาสดาทตี่ นนับถือ ๒ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๒ วิเคราะห์พระพุทธเจ้า  พระพุทธเจ้าในฐานะเปน็ มนุษย์  ในฐานะเป็นมนุษยผ์ ฝู้ ึกตน ผฝู้ กึ ตนได้อย่างสูงสดุ (การตรัสรู้) ได้อย่างสูงสุดในการตรสั รู้  การก่อต้ังพระพุทธศาสนา การก่อต้ัง วธิ ีการสอน วธิ กี ารสอน และการเผยแผ่ และการเผยแผ่พระพทุ ธศาสนา พระพทุ ธศาสนา หรือวเิ คราะหป์ ระวตั ิศาสดา ตามแนวพุทธจริยา ที่ตนนับถือตามท่ีกาหนด ๓ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๓ วเิ คราะห์พุทธประวัติ  พทุ ธประวตั ดิ า้ นการบริหาร  ด้านการบรหิ าร และการธารง และการธารงรักษา รกั ษาศาสนา หรือวิเคราะห์ พระพุทธศาสนา ประวตั ิศาสดาที่ตนนบั ถือ ตามทก่ี าหนด ๔ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๔ วิเคราะห์ข้อปฏบิ ัติทางสายกลาง  พระพุทธศาสนามีทฤษฎีและ  ในพระพุทธศาสนาหรอื วิธกี ารที่เปน็ สากลและมีข้อปฏิบัติ แนวคดิ ของศาสนาที่ตนนับถือ ที่ยดึ ทางสายกลาง ตามท่ีกาหนด ๕ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๕ วิเคราะห์การพัฒนาศรัทธาและ  พระพุทธศาสนาเน้นการพัฒนา  ปัญญาท่ีถูกต้องในพระพุทธศาสนา ศรทั ธาและปัญญาท่ีถูกต้อง หรอื แนวคิดของศาสนา ทีต่ นนับถือตามทกี่ าหนด ๖ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๖ วิเคราะห์ลักษณะประชาธปิ ไตย  ลักษณะประชาธิปไตย  ในพระพทุ ธศาสนา หรอื แนวคิด ในพระพุทธศาสนา ของศาสนาทต่ี นนับถือ ตามทกี่ าหนด ขอ้ มลู ณ วันที่ 15 สิงหาคม 2559

๒ ช้ัน ที่ รหสั ตัวชี้วัด ตวั ช้ีวดั รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ต้องรู้ ควรรู้ ม.๔-๖ ๗ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๗ วิเคราะห์หลักการ  หลกั การของพระพุทธศาสนา  ของพระพุทธศาสนา กับหลักวทิ ยาศาสตร์ กับหลักวิทยาศาสตร์  การคดิ ตามนัยแหง่ พระพทุ ธศาสนา หรอื แนวคิดของศาสนา และการคิดแบบวิทยาศาสตร์ ทต่ี นนับถือตามท่ีกาหนด ๘ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๘ วเิ คราะห์การฝึกฝนและ  พระพทุ ธศาสนาเน้นการฝกึ หัด  พฒั นาตนเอง การพง่ึ ตนเอง อบรมตน การพ่ึงตนเอง และการมงุ่ อสิ รภาพ และการมุง่ อิสรภาพ ในพระพทุ ธศาสนา หรอื แนวคิดของศาสนา ท่ีตนนับถือตามที่กาหนด ๙ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๙ วิเคราะห์พระพุทธศาสนา  พระพุทธศาสนาเป็นศาสตร์  ว่าเปน็ ศาสตร์แหง่ การศึกษา แห่งการศึกษา ซึง่ เนน้ ความสัมพันธ์  พระพุทธศาสนาเนน้ ความสัมพันธ์ ของเหตุปจั จัยกับวธิ กี าร ของเหตปุ จั จัยและวธิ กี าร แกป้ ัญหาหรือแนวคดิ แก้ปัญหา ของศาสนาทต่ี นนบั ถือ ตามท่กี าหนด ๑๐ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๑๐ วิเคราะห์พระพุทธศาสนา  พระพุทธศาสนาฝึกตน  ในการฝึกตนไม่ใหป้ ระมาท ไม่ใหป้ ระมาท มุ่งประโยชนแ์ ละ  พระพทุ ธศาสนามงุ่ ประโยชน์สขุ สันตภิ าพบุคคล สังคม และสนั ตภิ าพแก่บคุ คล สังคม และโลก หรอื แนวคดิ ของศาสนา และโลก ทีต่ นนับถือตามที่กาหนด ๑๑ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๑๑ วิเคราะห์พระพุทธศาสนา  พระพทุ ธศาสนากับปรัชญา  กบั ปรชั ญาของเศรษฐกิจ ของเศรษฐกิจพอเพยี ง พอเพยี ง และการพฒั นา และการพัฒนาแบบย่ังยืน ประเทศแบบยง่ั ยืน หรอื แนวคิดของศาสนา ทต่ี นนับถือตามที่กาหนด ๑๒ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๑๒ วิเคราะห์ความสาคัญ  ความสาคัญของพระพทุ ธศาสนา  ของพระพุทธศาสนา กับการศึกษาท่ีสมบรู ณ์ เกี่ยวกบั การศึกษาท่ีสมบูรณ์  ความสาคัญของพระพุทธศาสนา การเมืองและสันติภาพ กบั การเมือง หรือแนวคิดของศาสนา  ความสาคัญของพระพทุ ธศาสนา ทต่ี นนับถือตามทกี่ าหนด กับสนั ติภาพ ข้อมูล ณ วันที่ 15 สิงหาคม 2559

๓ ช้นั ท่ี รหสั ตัวชี้วดั ตัวชี้วดั รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ตอ้ งรู้ ควรรู้ ม.๔-๖ ๑๓ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๑๓ วิเคราะห์หลกั ธรรม  พระรัตนตรัย   วิเคราะห์ความหมาย ในกรอบอริยสจั ๔ และคุณค่าของพุทธะ ธรรมะ สังฆะ หรอื หลักคาสอน  อรยิ สัจ ๔ ของศาสนาท่ตี นนับถือ  ทกุ ข์ (ธรรมที่ควรรู้) o ขนั ธ์ ๕ - นามรูป - โลกธรรม ๘  สมทุ ัย (ธรรมที่ควรละ) o หลักกรรม - นิยาม ๕ o วติ ก ๓ o กรรมนยิ าม - กรรม ๑๒ o มจิ ฉาวณชิ ชา ๕ o ธรรมนิยาม - ปฏิจจสมุปบาท o นวิ รณ์ ๕ o อุปาทาน ๔  นิโรธ (ธรรมที่ควรบรรล)ุ o ภาวนา ๔ o นิพพาน  มรรค (ธรรมที่ควรเจรญิ ) o พระสัทธรรม ๓ o ปญั ญาวฒุ ธิ รรม ๔ o พละ ๕ o อบุ าสกธรรม ๕ o อปริหานยิ ธรรม ๗ o ปาปณิกธรรม ๓ o ทิฏฐธมั มกิ ัตถสงั วตั ตนกิ ธรรม ๔ o โภคอาทยิ ะ ๕ o อริยวัฑฒิ ๕ o อธิปไตย ๓ o สาราณยี ธรรม ๖ o ทศพิธราชธรรม ๑๐ ขอ้ มลู ณ วันท่ี 15 สิงหาคม 2559

ช้นั ท่ี รหสั ตัวช้ีวดั ตวั ชี้วดั ๔ ม.4-6 รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ตอ้ งรู้ ควรรู้ o มงคล ๓๘ - สงเคราะห์บุตร - สงเคราะห์ภรรยา - สนั โดษ - จิตไม่เศรา้ โศก - จติ ไม่มวั หมอง - ความเพียรเผากเิ ลส - ประพฤติพรหมจรรย์ - เห็นอริยสจั  พุทธศาสนสุภาษติ  จติ ฺต ทนตฺ สุขาวห : จติ ท่ฝี กึ ดีแล้วนาสุขมาให้  น อุจจฺ าวจ ปณฑฺ ิตา ทสสฺ ยนฺติ: บณั ฑิตย่อมไม่ แสดงอาการขึ้น ๆ ลง ๆ  นตถฺ ิ โลเก อนนิ ฺทโิ ต : คนท่ีไม่ถูกนินทา ไม่มีในโลก  โกธ ฆตฺวา สขุ เสติ : ฆ่าความโกรธไดย้ ่อมอยู่ เปน็ สขุ  วายเมถว ปุริโส ยาว อตฺถสสฺ นปิ ฺปทา : เกดิ เปน็ คนควรจะ พยายามจนกวา่ จะประสบความสาเรจ็  สนฺตฎฐฺ ี ปรม ธน : ความสนั โดษ เป็นทรัพยอ์ ย่างยง่ิ  อณิ าทาน ทุกฺข โลเก : การเป็นหน้เี ปน็ ทุกขใ์ นโลก  สติ โลกสมฺ ิ ชาคโร : สตเิ ปน็ เครื่องตน่ื ในโลก  นตฺถิ สนตฺ ิปร สุข : สุขอน่ื ย่ิงกวา่ ความสงบไมม่ ี ขอ้ มลู ณ วันที่ 15 สงิ หาคม 2559

๕ ชน้ั ที่ รหสั ตัวชี้วัด ตัวชี้วดั รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ตอ้ งรู้ ควรรู้ ม.๔-๖ ๑๔ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๑๔ วเิ คราะห์ข้อคิดและแบบอย่าง  พทุ ธสาวก พุทธสาวิก  การดาเนินชีวติ จากประวัติ  พระอัสสชิ  พระกสี าโคตมีเถรี สาวก ชาดก เรื่องเลา่  พระนางมลั ลิกา  หมอชีวก โกมารภัจ และศาสนิกชนตัวอย่าง  พระอนรุ ุทธะ  พระองคลุ ิมาล ตามที่กาหนด  พระธมั มทินนาเถรี  จิตตคหบดี  พระอานนท์  พระปฏาจาราเถรี  จฬู สุภัททา  สมุ นมาลาการ  ชาดก  เวสสันดรชาดก  มโหสถชาดก  มหาชนกชาดก  ศาสนิกชนตัวอยา่ ง  พระนาคเสน - พระยามิลนิ ท์  สมเด็จพระวันรัต (เฮง เขมจารี)  พระอาจารย์ม่นั ภรู ิทตฺโต  สุชีพ ปุญญานภุ าพ  สมเด็จพระนารายณ์มหาราช  พระธรรมโกศาจารย์ (พุทธทาสภิกขุ)  พระพรหมมังคลาจารย์ (ปญั ญานันทภิกขุ)  ดร.เอ็มเบดการ์  พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หวั  พระโพธิญาณเถร (ชา สภุ ทโฺ ท)  พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตโต)  อนาคาริก ธรรมปาละ ข้อมูล ณ วันที่ 15 สงิ หาคม 2559

๖ ชั้น ท่ี รหสั ตัวชี้วดั ตวั ชี้วัด รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ตอ้ งรู้ ควรรู้ ม.4-6 ๑๕ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๑๕ วิเคราะห์คุณคา่ และ  วิธีการศกึ ษาและคน้ คว้า  ความสาคญั ของการสงั คายนา พระไตรปฏิ ก และคัมภีร์ พระไตรปฎิ ก หรือคัมภรี ์ ของศาสนาอื่น ๆ การสงั คายนา ของศาสนาทต่ี นนบั ถือ และการเผยแพร่พระไตรปฏิ ก และการเผยแผ่  ความสาคญั และคุณคา่ ของพระไตรปฏิ ก ๑๖ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๑๖ เชื่อม่ันต่อผลของการทาความดี  ตัวอย่างผลท่ีเกิดจากการทาความดี  ความชัว่ สามารถวเิ คราะห์ ความช่วั สถานการณ์ท่ตี ้องเผชิญ  โยนิโสมนสิการ และตัดสินใจเลอื กดาเนินการ ดว้ ยวิธีคิดแบบอรยิ สจั หรือปฏิบตั ิตนไดอ้ ยา่ งมีเหตุผล  หลกั ธรรมตามสาระการเรียนรู้ ถูกต้องตามหลักธรรม ข้อ ๑๓ จรยิ ธรรม และกาหนดเป้าหมาย บทบาทการดาเนินชวี ติ เพ่ือการอยู่รว่ มกันอย่างสนั ติสุข และอยู่รว่ มกนั เปน็ ชาติ อยา่ งสมานฉนั ท์ ๑๗ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๑๗ อธบิ ายประวตั ิศาสดา  ประวตั ิพระพุทธเจ้า มุฮมั มัด  ของศาสนาอืน่ ๆ โดยสังเขป พระเยซู ๑๘ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๑๘ ตระหนักในคุณค่าและ  คณุ ค่าและความสาคัญ  ความสาคญั ของคา่ นิยม ของคา่ นิยมและจรยิ ธรรม จริยธรรมที่เปน็ ตัวกาหนด  การขจัดความขดั แย้ง ความเชอ่ื และพฤตกิ รรม เพื่ออยรู่ ว่ มกันอย่างสันติสขุ ท่ีแตกต่างกันของศาสนิกชน  การอยู่รว่ มกนั ศาสนาต่าง ๆ เพ่ือขจัด ในสังคมพหวุ ฒั นธรรม ความขดั แย้งและอยูร่ ว่ มกนั และการพ่งึ พาซึ่งกนั และกัน ในสังคมอยา่ งสันตสิ ขุ ขอ้ มลู ณ วันที่ 15 สิงหาคม 2559

ชัน้ ท่ี รหัสตัวชี้วัด ตัวช้ีวัด รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ตอ้ งรู้ ๗ ควรรู้ ม.4-6 ๑๙ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๑๙ เห็นคุณค่า เช่ือมั่น และม่งุ มั่น  พฒั นาการเรียนรู้ดว้ ยวธิ คี ิด  แบบโยนิโสมนสิการ ๑๐ วิธี พัฒนาชวี ติ ด้วยการพัฒนาจิต (เน้นวิธคี ิดแบบแยกแยะ  สว่ นประกอบ แบบสามญั และพัฒนาการเรียนรู้ ลกั ษณะ แบบเปน็ อยู่ในขณะ ปจั จบุ นั และแบบวิภชั ชวาท) ด้วยวธิ คี ดิ แบบโยนิโสมนสิการ 1.วธิ คี ดิ แบบสบื สาวเหตปุ ัจจยั 2.วธิ ีคดิ แบบแยกแยะ หรือการพัฒนาจิต สว่ นประกอบ 3.วธิ ีคดิ แบบสามญั ลักษณะ ตามแนวทางของศาสนา 4.วิธคี ดิ แบบอริยสัจ 5.วิธคี ิดแบบอรรถธรรมสัมพันธ์ ที่ตนนับถือ 6.วิธคี ิดแบบคุณค่าแท้ – คุณค่าเทียม ๒๐ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๒๐ สวดมนต์ แผเ่ มตตา และ 7.วธิ ีคิดแบบคุณ-โทษ บริหารจิต และเจรญิ ปัญญา และทางออก ตามหลักสติปฏั ฐาน หรือ 8.วธิ ีคิดแบบอุบาย ปลุกเรา้ ตามแนวทางของศาสนา คุณธรรม ที่ตนนับถือ 9.วิธีคิดแบบเปน็ อยู่ในขณะ ปัจจบุ นั 10. วธิ คี ดิ แบบวภิ ัชชวาท  สวดมนต์แปล และแผ่เมตตา  วิธีปฏบิ ตั ิและประโยชนข์ อง การบรหิ ารจิตและเจริญปัญญา  ฝึกการบรหิ ารจิตและ เจริญปญั ญาตามหลกั สติปฎั ฐาน  นาวิธกี ารบริหารจิตและ เจริญปัญญาไปใช้ ในการพฒั นาการเรยี นรู้ คุณภาพชวี ิตและสงั คม ขอ้ มูล ณ วันที่ 15 สงิ หาคม 2559

๘ ช้นั ที่ รหสั ตัวชี้วัด ตวั ช้ีวดั รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ต้องรู้ ควรรู้ ม.4-6 ๒๑ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๒๑ วเิ คราะห์หลักธรรมสาคัญ  หลักธรรมสาคญั ในการอยู่ร่วมกัน  ในการอยู่ร่วมกนั อย่างสนั ตสิ ุข อย่างสันติสุข ของศาสนาอนื่ ๆ และชักชวน o คริสต์ศาสนา ไดแ้ ก่ สง่ เสริม สนบั สนนุ ให้บุคคลอน่ื บัญญตั ิ ๑๐ ประการ เห็นความสาคัญของ (เฉพาะที่เกี่ยวข้อง) การทาความดีต่อกนั o ศาสนาอิสลาม ได้แก่ หลกั จรยิ ธรรม (เฉพาะท่เี กย่ี วข้อง) ๒๒ ส ๑.๑ ม.๔-๖/๒๒ เสนอแนวทางการจัดกิจกรรม  สภาพปญั หาในชุมชน และสงั คม  ความรว่ มมือของทุกศาสนา ในการแกป้ ญั หาและพัฒนา สังคม ๒๓ ส ๑.๒ ม.๔-๖/๑ ปฏิบัติตนเปน็ ศาสนิกชน  ปฏิบตั ิตนเปน็ ชาวพุทธที่ดี  ทดี่ ีต่อสาวก สมาชิก ตอ่ ภิกษุ ในครอบครัวและคนรอบข้าง o การเข้าใจในกจิ ของพระภิกษุ เชน่ การศึกษา การปฏิบัติธรรม และการเป็นนักบวชที่ดี o คุณสมบัติของทายกและ ปฏคิ าหก o หน้าท่ีและบทบาทของพระภิกษุ ในฐานะพระนกั เทศน์ พระธรรมทตู พระธรรมจาริก พระวทิ ยากร พระวปิ ัสสนาจารย์ และพระนักพัฒนา o การปกปอ้ งคุ้มครอง พระพุทธศาสนาของพุทธบรษิ ัท ในสงั คมไทย o การปฏิบัตติ นต่อพระภิกษุ ทางกาย วาจา และใจ ท่ีประกอบดว้ ยเมตตา o การปฏสิ นั ถารท่เี หมาะสม ตอ่ พระภิกษุ ในโอกาสต่าง ๆ  ปฏบิ ัติตนเป็นสมาชิกที่ดี ของครอบครวั และสังคม o การรักษาศีล ๘ o การเข้าร่วมกิจกรรม และเป็นสมาชกิ ขององค์กร ชาวพุทธ ข้อมลู ณ วันที่ 15 สงิ หาคม 2559

ชน้ั ที่ รหสั ตัวช้ีวดั ตวั ชี้วัด รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ตอ้ งรู้ ๙ ม.4-6 ปฏิบัติตนถูกต้อง ควรรู้ ตามศาสนพธิ ี พิธีกรรม o การเปน็ ชาวพุทธท่ีดี ๒๔ ส ๑.๒ ม.๔-๖/๒ ตามหลักศาสนาทต่ี นนบั ถือ ตามหลักทิศเบื้องบน ในทศิ ๖  o การปฏบิ ตั ติ นท่เี หมาะสม ในฐานะผู้ปกครอง และผู้อยู่ในปกครอง ตามหลกั ทิศเบ้อื งล่าง ในทิศ ๖ o การปฏสิ ันถารตามหลักปฏสิ นั ถาร ๒ o หน้าที่และบทบาท ของอุบาสก อุบาสิกา ทีม่ ตี ่อสังคมไทยในปัจจบุ นั o การปฏบิ ตั ติ นเปน็ สมาชิกท่ดี ี ของครอบครวั ตามหลัก ทิศเบ้อื งหลัง ในทิศ ๖ o การบาเพ็ญตนให้เป็นประโยชน์ต่อ ครอบครัว ชมุ ชน ประเทศชาติ และโลก  ประเภทของศาสนพธิ ี ในพุทธศาสนา o ศาสนพธิ ีเน่ืองดว้ ยพุทธบญั ญัติ เช่น พธิ ีแสดงตนเปน็ พุทธมามกะ พธิ ีเวียนเทยี น ถวายสงั ฆทาน ถวายผ้าอาบน้าฝน พธิ ีทอดกฐนิ พิธปี วารณา เป็นตน้ o ศาสนพธิ ที ่ีนาพระพุทธศาสนา เข้าไปเก่ียวเนื่อง เช่น การทาบุญ เล้ียงพระในโอกาสต่าง ๆ  ความหมาย ความสาคัญ คตธิ รรม ในพิธีกรรม บทสวดมนต์ของนักเรียน งานพธิ ี คุณค่า และประโยชน์  พิธบี รรพชาอุปสมบท คุณสมบัติ ของผู้ขอบรรพชาอุปสมบท เครือ่ ง อัฏฐบริขาร ประโยชนข์ องการ บรรพชาอุปสมบท  บญุ พิธี ทานพธิ ี กุศลพธิ ี  คณุ ค่าและประโยชน์ ของศาสนพิธี ข้อมลู ณ วันท่ี 15 สงิ หาคม 2559

๑๐ ชนั้ ที่ รหสั ตัวช้ีวัด ตัวช้ีวดั รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ตอ้ งรู้ ควรรู้ ม.๔-๖ ๒๕ ส ๑.๒ ม.๔-๖/๓ แสดงตนเปน็ พุทธมามกะ  การแสดงตนเป็นพุทธมามกะ  หรอื แสดงตนเปน็ ศาสนิกชน o ขั้นเตรียมการ ของศาสนาทต่ี นนับถือ o ขนั้ พธิ ีการ ๒๖ ส ๑.๒ ม.๔-๖/๔ วเิ คราะห์หลักธรรม  หลักธรรม/คตธิ รรมทีเ่ กย่ี วเนื่อง  คติธรรมที่เกี่ยวเนื่อง กับวนั สาคญั และเทศกาล กับวันสาคัญทางศาสนา ทส่ี าคัญในพระพุทธศาสนา และเทศกาลท่ีสาคญั หรอื ศาสนาอืน่ ของศาสนาทตี่ นนบั ถือ และปฏบิ ัติตนไดถ้ ูกต้อง  การปฏบิ ัติตนทถี่ ูกต้อง ในวนั สาคัญ และเทศกาล ท่ีสาคัญในพระพุทธศาสนา หรอื ศาสนาอืน่ ๒๗ ส ๑.๒ ม.๔-๖/๕ สัมมนาและเสนอแนะ  การปกป้อง คมุ้ ครอง ธารงรกั ษา  แนวทางในการธารงรักษา พระพุทธศาสนาของพทุ ธบรษิ ัท ศาสนาที่ตนนับถือ ในสังคมไทย อนั สง่ ผลถึงการพฒั นาตน พฒั นาชาติ และโลก  การปลูกจิตสานกึ และการมีสว่ นร่วม ในสังคมพทุ ธ  ๒๘ ส ๒.๑ ม.๔-๖/๑ วเิ คราะห์และปฏิบัติตน  กฎหมายแพ่งเกี่ยวกบั ตนเอง ตามกฎหมายที่เก่ียวข้อง และครอบครัว กบั ตนเอง ครอบครัว ชุมชน ประเทศชาติ และสังคมโลก  กฎหมายแพ่งเก่ียวกับนิติกรรม สัญญา เชน่ ซ้ือขาย ขายฝาก เช่า ทรัพย์ เชา่ ซ้ือ กู้ยืมเงิน จานา จานอง  กฎหมายอาญา เช่น ความผดิ เก่ียวกบั ทรัพย์ ความผิด เกย่ี วกบั ชวี ติ และรา่ งกาย  กฎหมายอ่ืนทสี่ าคญั เช่นรฐั ธรรมนญู แห่งราชอาณาจักรไทยฉบบั ปจั จบุ นั กฎหมายการรบั ราชการทหาร กฎหมายภาษีอากร กฎหมายคุ้มครองผู้บริโภค  ข้อตกลงระหวา่ งประเทศ เช่น ปฏญิ ญาสากลวา่ ด้วย สิทธิมนุษยชน ข้อมลู ณ วันที่ 15 สิงหาคม 2559

๑๑ ชั้น ที่ รหสั ตัวชี้วัด ตวั ชี้วดั รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ต้องรู้ ควรรู้ ม.4-6 ๒๙ ส ๒.๑ ม.๔-๖/๒ วเิ คราะห์ความสาคัญ  โครงสรา้ งทางสังคม  ของโครงสร้างทางสังคม - การจดั ระเบยี บทางสงั คม การขดั เกลาทางสังคม - สถาบันทางสังคม และการเปล่ยี นแปลง  การขัดเกลาทางสงั คม ทางสงั คม  การเปล่ยี นแปลงทางสังคม  การแกป้ ัญหาและแนวทาง การพฒั นาทางสังคม ๓๐ ส ๒.๑ ม.๔-๖/๓ ปฏบิ ตั ติ นและมสี ว่ นสนับสนุน  คุณลักษณะพลเมืองดี  ให้ผอู้ ่ืนประพฤติ ปฏบิ ัติ ของประเทศชาติและสงั คมโลก เพื่อเป็นพลเมืองดี เช่น ของประเทศชาติ และสังคมโลก o เคารพกฎหมาย และกตกิ าสงั คม o เคารพสทิ ธิเสรีภาพของตนเอง และบคุ คลอื่น o มเี หตุผล รับฟังความคิดเหน็ ของผู้อ่ืน o มคี วามรบั ผดิ ชอบต่อตนเอง สงั คม ชมุ ชน ประเทศชาติ และสงั คมโลก o เข้าร่วมกจิ กรรมทางการเมือง การปกครอง o มีส่วนร่วมในการป้องกนั แกไ้ ขปัญหาเศรษฐกิจ สังคม การเมืองการปกครอง สงิ่ แวดล้อม o รทู้ ันสือ่ o มที กั ษะความเป็นผนู้ าและผู้ตาม o แก้ไขความขัดแย้งอย่างสันติวิธี o มีความกล้าหาญทางจริยธรรม ขอ้ มูล ณ วันที่ 15 สงิ หาคม 2559

๑๒ ชั้น ท่ี รหัสตัวชี้วัด ตัวชี้วัด รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ตอ้ งรู้ ควรรู้ ม.4-6 ๓๑ ส ๒.๑ ม.๔-๖/๔ ประเมินสถานการณ์  ความหมาย ความสาคัญ แนวคิด  สิทธมิ นษุ ยชนในประเทศไทย และหลักการของสิทธมิ นุษยชน และเสนอแนวทางพัฒนา  บทบาทขององค์กร ระหว่างประเทศ ในเวทีโลก ที่มีผลต่อประเทศไทย  สาระสาคัญของปฏิญญาสากล ว่าด้วยสิทธิมนุษยชน  บทบัญญตั ิของรัฐธรรมนูญ แห่งราชอาณาจักรไทย ฉบับปัจจุบันเก่ยี วกับ สทิ ธิมนุษยชน  ปญั หาสิทธิมนุษยชนในประเทศ และแนวทางแก้ปัญหาและพฒั นา ๓๒ ส ๒.๑ ม.๔-๖/๕ วิเคราะหค์ วามจาเป็น  ความหมายและความสาคญั  ทจี่ ะต้องมีการปรับปรุง ของวัฒนธรรม  ลักษณะและความสาคญั เปล่ียนแปลงและ ของวฒั นธรรมไทยทส่ี าคญั อนรุ ักษว์ ฒั นธรรมไทย และเลอื กรบั วฒั นธรรมสากล  การปรบั ปรุงเปล่ียนแปลงและ แนวทางอนรุ ักษว์ ัฒนธรรมไทย  ความแตกตา่ งระหวา่ ง วฒั นธรรมไทยกับวัฒนธรรมสากล  วธิ กี ารเลอื กรบั วฒั นธรรมสากล  อัตลักษณแ์ ละความหลากหลาย ในสังคมพหุวฒั นธรรม ๓๓ ส ๒.๒ ม.๔-๖/๑  สถานการณ์การเมือง วเิ คราะหป์ ญั หาการเมอื ง การปกครองของสงั คมไทย  ที่สาคัญในประเทศ จากแหล่งข้อมลู ต่าง ๆ  อทิ ธิพลของระบบการเมือง พรอ้ มทัง้ เสนอแนวทางแก้ไข การปกครองที่มีผลตอ่ การดาเนินชวี ิต  ปญั หาการเมืองสาคัญ ๓๔ ส ๒.๒ ม.๔-๖/๒ ทเี่ กิดขึ้นภายในประเทศ สาเหตุและแนวทางแก้ไข  การประสานประโยชนร์ ่วมกนั  เสนอแนวทาง ทางการเมืองการปกครอง ระหว่างประเทศ เช่น ทน่ี าไปสู่ความเขา้ ใจ และ การสร้างความสมั พันธ์ การประสานประโยชน์รว่ มกนั ระหวา่ งไทยกับประเทศต่าง ๆ  การแลกเปล่ยี นเพ่อื ชว่ ยเหลือ ระหว่างประเทศ และส่งเสริมดา้ นวฒั นธรรม การศกึ ษา เศรษฐกจิ สังคม ข้อมูล ณ วันท่ี 15 สงิ หาคม 2559

ชน้ั ท่ี รหัสตัวช้ีวัด ตัวช้ีวัด รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ๑๓ ม.4-6 ๓๕ ส ๒.๒ ม.๔-๖/๓ วเิ คราะหค์ วามสาคญั ตอ้ งรู้ ควรรู้ และความจาเปน็ ทตี่ ้อง  การปกครองตามระบอบ  ๓๖ ส ๒.๒ ม.๔-๖/๔ ธารงรกั ษาไว้ซงึ่ การปกครอง ประชาธปิ ไตยอันมีพระมหากษัตรยิ ์ ตามระบอบประชาธิปไตย ทรงเปน็ ประมุข  ๓๗ ส ๓.๑ ม.๔-๖/๑ อันมีพระมหากษัตรยิ ์ - รปู แบบของรัฐ ทรงเป็นประมุข - ฐานะและพระราชอานาจ  เสนอแนวทางและมีส่วนร่วม ของพระมหากษตั ริย์ ในการตรวจสอบการใช้ อานาจรฐั  การตรวจสอบการใชอ้ านาจรัฐ ตามรัฐธรรมนญู แห่ง อภิปรายการกาหนดราคา ราชอาณาจักร ไทยฉบับปัจจบุ นั และคา่ จ้างในระบบเศรษฐกจิ ทีม่ ผี ลต่อการเปลยี่ นแปลง ทางสังคม เช่น การตรวจสอบ โดยองค์กรอิสระ การตรวจสอบ โดยประชาชน  ระบบเศรษฐกิจของโลก ในปัจจบุ ัน ผลดีและผลเสีย ของระบบเศรษฐกจิ แบบต่าง ๆ  ตลาดและประเภทของตลาด ขอ้ ดีและข้อเสยี ของตลาด ประเภทตา่ ง ๆ  การกาหนดราคาตามอปุ สงค์ และอปุ ทาน การกาหนดราคา ในเชิงกลยทุ ธท์ ีม่ ใี นสังคมไทย  การกาหนดคา่ จา้ ง กฎหมาย ทีเ่ ก่ยี วข้องและอตั ราค่าจ้าง แรงงานในสังคมไทย  บทบาทของรัฐในการแทรกแซง ราคา และการควบคุมราคา เพื่อการแจกจ่าย และจัดสรร ในทางเศรษฐกิจ ขอ้ มลู ณ วันที่ 15 สงิ หาคม 2559

๑๔ ชั้น ท่ี รหสั ตัวชี้วัด ตัวช้ีวัด รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ตอ้ งรู้ ควรรู้ ม.๔-๖ ๓๘ ส ๓.๑ ม.๔-๖/๒ ตระหนักถึงความสาคัญ  การประยุกตใ์ ช้เศรษฐกจิ  ของปรชั ญาของเศรษฐกิจ พอเพยี ง ในการดาเนนิ ชวี ติ พอเพยี งที่มีตอ่ เศรษฐกิจ ของตนเอง และครอบครัว สังคมของประเทศ  การประยุกต์ใชเ้ ศรษฐกจิ พอเพียงในภาคเกษตร อตุ สาหกรรม การค้าและ บรกิ าร  ปัญหาการพัฒนาประเทศ ทผี่ า่ นมา โดยการศึกษา วเิ คราะห์แผนพัฒนาเศรษฐกจิ และสังคมฉบับทีผ่ ่านมา  การพฒั นาประเทศทนี่ าปรชั ญา ของเศรษฐกิจพอเพยี งมาใช้ ในการวางแผนพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมฉบบั ปัจจุบัน ๓๙ ส ๓.๑ ม.๔-๖/๓ ตระหนักถึงความสาคัญ  ววิ ัฒนาการของสหกรณ์  ของระบบสหกรณ์ ในประเทศไทย ในการพฒั นาเศรษฐกิจ ในระดับชมุ ชนและประเทศ  ความหมาย ความสาคัญ และหลักการของระบบสหกรณ์ ๔๐ ส ๓.๑ ม.๔-๖/๔ วิเคราะห์ปญั หาทางเศรษฐกิจ ในชมุ ชนและเสนอแนวทาง  ตวั อย่างและประเภท แก้ไข ของสหกรณ์ในประเทศไทย  ความสาคญั ของระบบสหกรณ์ ในการพัฒนาเศรษฐกจิ ในชมุ ชนและประเทศ  ปัญหาทางเศรษฐกิจในชมุ ชน   แนวทางการพัฒนาเศรษฐกิจ ของชุมชน  ตวั อย่างของการรวมกลุ่ม ท่ีประสบความสาเร็จ ในการแก้ปญั หาทางเศรษฐกิจ ของชุมชน ข้อมลู ณ วันที่ 15 สิงหาคม 2559

๑๕ ช้นั ท่ี รหัสตัวชี้วัด ตวั ชี้วัด รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ต้องรู้ ควรรู้ ม.๔-๖ ๔๑ ส ๓.๒ ม.๔-๖/๑ อธบิ ายบทบาทของรัฐบาล  นโยบายการเงนิ การคลัง  เก่ยี วกับนโยบายการเงิน ในการพัฒนาเศรษฐกิจ การคลัง ในการพัฒนา ของประเทศ เศรษฐกจิ ของประเทศ  บทบาทของนโยบายการเงิน และการคลังของรัฐบาลในดา้ น - การรักษาเสถียรภาพ ทางเศรษฐกิจ - การสรา้ งการเจริญเติบโต ทางเศรษฐกิจ - การรกั ษาดลุ การคา้ ระหว่างประเทศ - การแทรกแซงราคา และการควบคุมราคา  รายรับและรายจ่ายของรฐั ทม่ี ผี ลต่องบประมาณ หน้สี าธารณะ การพฒั นา ทางเศรษฐกิจและคณุ ภาพชวี ติ ของประชาชน - นโยบายการเกบ็ ภาษีประเภท ต่าง ๆ และการใชจ้ ่ายของรัฐ - แนวทางการแก้ปัญหา การวา่ งงาน  ตัวชวี้ ัดความเจริญเตบิ โต ทางเศรษฐกิจ เชน่ GDP, GNP รายไดเ้ ฉลย่ี ต่อบุคคล ๔๒ ส ๓.๒ ม.๔-๖/๒ วิเคราะห์ผลกระทบของ  ววิ ฒั นาการของการเปิดเสรี  การเปดิ เสรีทางเศรษฐกจิ ในยุคโลกาภวิ ัตน์ทม่ี ผี ลต่อ ทางเศรษฐกิจในยุคโลกาภวิ ตั น์ สงั คมไทย ของไทย  ปจั จัยทางเศรษฐกิจทีม่ ีผล ต่อการเปิดเสรีทางเศรษฐกิจ ของประเทศ  ผลกระทบของการเปดิ เสรี ทางเศรษฐกิจของประเทศ ทม่ี ีต่อภาคการเกษตร ภาคอุตสาหกรรม ภาคการค้า และบริการ ข้อมูล ณ วันที่ 15 สงิ หาคม 2559

๑๖ ช้นั ท่ี รหสั ตัวชี้วัด ตัวชี้วัด รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ต้องรู้ ควรรู้ ม.4-6 ๔๓ ส ๓.๒ ม.๔-๖/๓ วเิ คราะห์ผลดี ผลเสยี  แนวคิดพื้นฐานทีเ่ กยี่ วข้อง  ของความรว่ มมือทางเศรษฐกิจ กับการคา้ ระหวา่ งประเทศ ระหว่างประเทศในรูปแบบ  บทบาทขององคก์ ารความร่วมมือ ทางเศรษฐกิจที่สาคัญในภมู ิภาค ตา่ ง ๆ ต่าง ๆ ของโลก เชน่ WTO , NAFTA , EU , IMF , ADB , OPEC , FTA , APEC ในระดับต่าง ๆ เขตสีเ่ หล่ียม เศรษฐกจิ  ปัจจัยตา่ ง ๆ ที่นาไปสกู่ ารพ่งึ พา การแขง่ ขัน การขัดแย้ง และ การประสานประโยชน์ ทางเศรษฐกจิ ไทยกบั ตา่ งประเทศ  ตัวอย่างเหตุการณ์ทนี่ าไปสู่ การพ่ึงพาทางเศรษฐกิจ  ผลกระทบจากการดาเนิน กจิ กรรมทางเศรษฐกจิ ระหว่างประเทศ  ปจั จัยตา่ ง ๆ ทน่ี าไปสู่ การพ่ึงพา การแขง่ ขัน การขัดแย้ง และการประสาน ประโยชน์ทางเศรษฐกิจ วธิ กี ารกีดกันทางการค้า ในการคา้ ระหวา่ งประเทศ ๔๔ ส ๔.๑ ม.๔-๖/๑ ตระหนักถึงความสาคัญ  เวลาและยุคสมัยทางประวตั ิศาสตร์  ของเวลาและยุคสมยั ที่ปรากฏในหลักฐาน ทางประวัติศาสตร์ ทีแ่ สดงถึงการเปลี่ยนแปลง ทางประวัติศาสตร์ไทย ของมนุษยชาติ และประวตั ิศาสตร์สากล  ตวั อย่างเวลาและยุคสมัย ทางประวัติศาสตร์ ของสังคมมนษุ ย์ที่มีปรากฏ ในหลักฐานทางประวตั ิศาสตร์ (เชื่อมโยงกบั มฐ. ส ๔.๓)  ความสาคญั ของเวลา และยุคสมยั ทางประวัติศาสตร์ ขอ้ มูล ณ วันที่ 15 สงิ หาคม 2559

๑๗ ช้นั ท่ี รหสั ตัวช้ีวดั ตวั ช้ีวัด รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ต้องรู้ ควรรู้ ม.4-6 ๔๕ ส ๔.๑ ม.๔-๖/๒  สร้างองค์ความรู้ใหม่  ขัน้ ตอนของวธิ กี ารทางประวตั ิศาสตร์ 46 ส ๔.๒ ม.๔-๖/๑ ทางประวัตศิ าสตร์ โดยนาเสนอตวั อย่างทีละขั้นตอน โดยใช้วธิ ีการทางประวัติศาสตร์ อยา่ งชัดเจน 47 ส ๔.๒ ม.๔-๖/๒ อยา่ งเปน็ ระบบ  คณุ ค่าและประโยชนข์ องวธิ ีการ 48 ส ๔.๒ ม.๔-๖/๓ ทางประวัติศาสตร์ท่มี ตี อ่ ๔9 ส ๔.๒ ม.๔-๖/๔ การศึกษาทางประวัตศิ าสตร์  ผลการศึกษาหรือโครงงาน ทางประวัติศาสตร์ วิเคราะห์อิทธพิ ลของ  อารยธรรมของโลกยุคโบราณ  อารยธรรรมโบราณ ได้แก่ อารยธรรมลุ่มแม่น้า และการติดต่อระหว่าง ไทกรีส-ยเู ฟรตีส ไนล์ ฮวงโห โลกตะวนั ออกกับโลกตะวนั ตก สินธุ และอารยธรรมกรีก โรมัน ทม่ี ผี ลต่อพัฒนาการ  การติดตอ่ ระหวา่ งโลกตะวนั ออก และการเปลีย่ นแปลงของโลก กับโลกตะวันตก และอิทธพิ ล วิเคราะห์เหตุการณ์สาคัญต่าง ๆ ทางวฒั นธรรมทมี่ ีต่อกันและกัน  ทีส่ ง่ ผลต่อการเปลี่ยนแปลง  เหตุการณส์ าคัญตา่ ง ๆ ทีส่ ่งผลตอ่ ทางสงั คม เศรษฐกิจและ การเปลย่ี นแปลงของโลก การเมืองเขา้ สู่โลก ในปัจจุบัน เชน่ ระบอบศกั ดินา สมยั ปจั จุบัน สวามภิ ักด์ิ สงครามครเู สด วิเคราะห์ผลกระทบของการ การฟ้นื ฟศู ลิ ปวิทยาการ  ขยายอิทธิพลของประเทศ การปฏวิ ตั ิทางวทิ ยาศาสตร์ ในยโุ รปไปยังทวีปอเมริกา การสารวจทางทะเลการปฏริ ูปศาสนา แอฟริกาและเอเชยี การปฏิวัตอิ ตุ สาหกรรม แนวคดิ เสรนี ยิ ม วเิ คราะห์สถานการณ์  ของโลกในคริสตศ์ ตวรรษท่ี ๒๑ แนวคดิ จกั รวรรดินิยม แนวคดิ ชาตินยิ ม  การขยาย การล่าอาณานิคม และผลกระทบ  ความรว่ มมือ และความขัดแย้ง ของมนษุ ยชาตใิ นโลก ในคริสต์ศตวรรษที่ ๒๐  สถานการณ์สาคัญของโลก ในคริสต์ศตวรรษท่ี ๒๑ เช่น - เหตกุ ารณ์การระเบดิ ตกึ World Trade Centre (เวิลดเ์ ทรด เซน็ เตอร์) ๑๑ กันยายน ๒๐๐๑ - การขาดแคลนทรัพยากร - การก่อการร้ายและการ ตอ่ ต้านการก่อการร้าย  ความขัดแย้งทางศาสนา ข้อมูล ณ วันที่ 15 สิงหาคม 2559

ชน้ั ท่ี รหสั ตัวช้ีวดั ตัวชี้วดั รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ตอ้ งรู้ ๑๘ ม.4-6 50 ส ๔.๓ ม.๔-๖/๑ ควรรู้ วเิ คราะห์ประเดน็ สาคัญ  ประเด็นสาคัญของประวัตศิ าสตร์ไทย   51 ส ๔.๓ ม.๔-๖/๒ ของประวตั ศิ าสตร์ไทย เชน่ แนวคดิ เกีย่ วกับ  ความเปน็ มาของชาติไทย 52 ส ๔.๓ ม.๔-๖/๓ วเิ คราะห์ความสาคัญของ อาณาจักรโบราณในดินแดนไทย  สถาบันพระมหากษัตริย์ และอิทธิพลทมี่ ีต่อสังคมไทย 53 ส ๔.๓ ม.๔-๖/๔ ตอ่ ชาติไทย ปัจจยั ทม่ี ีผลต่อการสถาปนา อาณาจักรไทยในชว่ งเวลาตา่ ง ๆ วเิ คราะห์ปัจจยั ทส่ี ่งเสริม สาเหตุและผลของการปฏริ ปู การสรา้ งสรรคภ์ มู ิปัญญาไทย การปกครองบา้ นเมือง การเลิกทาส และวฒั นธรรมไทย ซึ่งมผี ล เลกิ ไพร่ การเสดจ็ ประพาสยโุ รป ตอ่ สงั คมไทยในยคุ ปัจจุบนั และหวั เมืองสมัยรัชกาลท่ี ๕ แนวคดิ ประชาธิปไตย วเิ คราะห์ผลงานของ ต้ังแต่สมัยรชั กาลที่ ๖ บคุ คลสาคัญทง้ั ชาวไทย จนถงึ การเปล่ียนแปลง และต่างประเทศ ทีม่ ีส่วน การปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ สรา้ งสรรค์วัฒนธรรมไทย สมยั รชั กาลที่ ๗ และประวตั ิศาสตร์ไทย บทบาทของสตรีไทย  บทบาทของสถาบันพระมหากษัตริย์ ในการพัฒนาชาติไทยในด้านต่าง ๆ เชน่ การปอ้ งกันและรกั ษาเอกราช ของชาติ การสรา้ งสรรคว์ ฒั นธรรมไทย  อิทธิพลของวัฒนธรรมตะวนั ตก และตะวนั ออกทีม่ ีต่อสังคมไทย  ผลงานของบุคคลสาคัญ ท้ังชาวไทยและต่างประเทศ ที่มีสว่ นสร้างสรรคว์ ฒั นธรรมไทย และประวตั ิศาสตร์ไทย เชน่ - พระบาทสมเดจ็ พระพุทธเลิศหลา้ นภาลัย - พระบาทสมเดจ็ พระน่งั เกล้า เจ้าอย่หู ัว - พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยูห่ วั - สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชริ ญาณวโรรส - พระเจา้ บรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงษาธิราชสนิท ขอ้ มูล ณ วันท่ี 15 สิงหาคม 2559

๑๙ ช้ัน ท่ี รหสั ตัวชี้วัด ตวั ช้ีวัด รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ต้องรู้ ควรรู้ ม.๔-๖ - สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจา้ ฟ้าจิตรเจริญ กรมพระยา นรศิ รานุวตั ตวิ งศ์ - สมเดจ็ พระเจ้าบรมวงศเ์ ธอ กรมพระยาดารงราชานุภาพ - หม่อมราโชทัย หม่อมราชวงศ์ กระต่าย อศิ รางกูร - สมเดจ็ เจ้าพระยาบรม มหาศรสี รุ ยิ วงศ์ (ชว่ ง บุนนาค) - บาทหลวงปา เลอกัวซ์ - พระยากัลยาณไมตรี (Dr.Francis B.Sayre ดร.ฟรานซสี บี แซร)์ - ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี - พระยารษั ฎานปุ ระดิษฐมหิศร ภกั ดี (คอซิมบี้ ณ ระนอง)  ปัจจัยและบุคคลท่สี ่งเสริม สร้างสรรคภ์ มู ิปัญญาไทย และวัฒนธรรมไทย ซึ่งมผี ลต่อ สังคมไทยในยคุ ปัจจบุ นั เชน่ - พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ ัว ภูมพิ ลอดุลยเดช - สมเด็จพระนางเจ้าสิรกิ ิต์ิ พระบรมราชนิ นี าถ - สมเด็จพระศรีนครนิ ทรา บรมราชชนนี - สมเดจ็ พระเจ้าภคินีเธอ เจา้ ฟา้ เพชรรัตนราชสุดา สริ ิโสภาพัณณวดี - สมเดจ็ พระเจา้ พน่ี างเธอ เจ้าฟ้ากลั ยาณวิ ฒั นา กรมหลวงนราธิวาส ราชนครนิ ทร์ ข้อมูล ณ วันท่ี 15 สงิ หาคม 2559

๒๐ ช้ัน ท่ี รหัสตัวช้ีวัด ตวั ชี้วัด รายละเอียดสาระการเรียนรู้ ตอ้ งรู้ ควรรู้ ม.4-6 54 ส ๔.๓ ม.๔-๖/๕ วางแผนกาหนดแนวทาง  สภาพแวดลอ้ มที่มผี ลต่อ  และการมสี ว่ นรว่ มการอนรุ ักษ์ การสร้างสรรค์ภมู ิปัญญา ภูมปิ ญั ญาไทยและวฒั นธรรมไทย และวัฒนธรรมไทย  วิถีชีวิตของคนไทยในสมัยต่าง ๆ  การสืบทอดและเปลีย่ นแปลง ของวัฒนธรรมไทย  แนวทางการอนรุ ักษภ์ มู ิปัญญา และวฒั นธรรมไทยและ การมีสว่ นร่วมในการอนุรักษ์  วิธีการมีส่วนร่วมอนรุ ักษ์ ภูมิปญั ญาและวฒั นธรรมไทย 55 ส ๕.๑ ม.๔-๖/๑ ใช้เครื่องมือทางภมู ิศาสตร์  เคร่ืองมือทางภมู ิศาสตร์  ในการรวบรวม วิเคราะห์ ที่ใหข้ ้อมลู และข่าวสาร และนาเสนอข้อมูล ภมู ลิ ักษณ์ ภมู ิอากาศ ภูมิสารสนเทศอย่างมี และภมู สิ ังคมของไทย ประสิทธิภาพ และภูมภิ าคต่าง ๆ ท่ัวโลก ๕6 ส ๕.๑ ม.๔-๖/๒ วิเคราะห์อิทธพิ ล  ปัญหาทางกายภาพหรือภยั พบิ ัติ  ของสภาพภูมิศาสตร์ ทางธรรมชาติ ในประเทศไทย ซง่ึ ทาใหเ้ กดิ ปญั หา และภูมภิ าคตา่ ง ๆ ของโลก ทางกายภาพหรือภัยพิบัติ  การเปล่ียนแปลงลักษณะ ทางธรรมชาตใิ นประเทศไทย ทางกายภาพในส่วนต่าง ๆ และภมู ิภาคต่าง ๆ ของโลก ของโลก  การเกิดภมู ิสงั คมใหม่ของโลก  คาดการณ์เหตุการณ์ล่วงหน้า บนพื้นฐานของข้อมูล ๕7 ส ๕.๑ ม.๔-๖/๓ วิเคราะห์การเปลย่ี นแปลง  การเปลี่ยนแปลงของพ้ืนท่ี  ของพื้นที่ ซ่งึ ได้รับอิทธิพล ซง่ึ ได้รบั อิทธพิ ลจากปจั จยั จากปัจจัยทางภูมิศาสตร์ ทางภูมิศาสตรใ์ นประเทศไทย ในประเทศไทยและทวปี ตา่ ง ๆ และทวีปต่าง ๆ เช่น การเคล่ือนตัว ของแผ่นเปลือกโลก ๕8 ส ๕.๑ ม.๔-๖/๔ ประเมินการเปล่ยี นแปลง  การเปลยี่ นแปลงธรรมชาติ  ธรรมชาติในโลกว่าเป็นผลมาจาก ในโลก เชน่ ภาวะโลกร้อน การกระทาของมนุษย์และ/หรือ ความแหง้ แลง้ สภาพอากาศ ธรรมชาติ แปรปรวน ข้อมลู ณ วันที่ 15 สิงหาคม 2559

ชัน้ ท่ี รหัสตัวช้ีวัด ตวั ชี้วัด รายละเอียดสาระการเรยี นรู้ ต้องรู้ ๒๑ ม.4-6 ๕9 ส ๕.๒ ม.๔-๖/๑ ควรรู้ วิเคราะห์สถานการณ์และ  สถานการณก์ ารเปลยี่ นแปลง  60 ส ๕.๒ ม.๔-๖/๒  วกิ ฤตการณ์ ดา้ นทรัพยากร ลกั ษณะทางกายภาพ ๒8 61 ส ๕.๒ ม.๔-๖/๓ 221 62 ส ๕.๒ ม.๔-๖/๔ ธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดล้อม ในส่วนต่าง ๆ ของโลก 63 ส ๕.๒ ม.๔-๖/๕ ของประเทศไทยและโลก ที่มีต่อการเกิดภมู สิ ังคมใหม่ ๆ ในโลก  วิกฤตการณ์ดา้ นทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมของประเทศไทย และโลก ระบุมาตรการป้องกัน  มาตรการปอ้ งกนั และแก้ไขปัญหา  ทรัพยากรธรรมชาติและ และแก้ไขปัญหา บทบาท ขององค์การและการประสาน สิ่งแวดล้อมในประเทศ ความร่วมมือท้ังในประเทศ และนอกประเทศ และนอกประเทศเกย่ี วกบั  บทบาทขององค์การ และการประสานความรว่ มมือ กฎหมายสง่ิ แวดล้อม ทง้ั ในประเทศและนอกประเทศ การจดั การทรพั ยากรธรรมชาติ กฎหมายส่งิ แวดล้อม และสง่ิ แวดล้อม การจัดการทรัพยากร ธรรมชาติ และสงิ่ แวดลอ้ ม  การอนรุ ักษท์ รัพยากรธรรมชาติ  ระบุแนวทางการอนรุ ักษ์ และสง่ิ แวดล้อมในภมู ิภาคต่าง ๆ ทรัพยากรธรรมชาติ ของโลก และส่งิ แวดล้อมในภมู ภิ าค ตา่ ง ๆ ของโลก อธบิ ายการใช้ประโยชนจ์ าก  การใชป้ ระโยชน์จากสิ่งแวดล้อม สง่ิ แวดล้อมในการสร้างสรรค์ ในการสรา้ งสรรคว์ ฒั นธรรม วัฒนธรรม อันเปน็ เอกลักษณ์ อันเป็นเอกลกั ษณ์ของท้องถนิ่ ของท้องถิ่นทงั้ ในประเทศไทย ทง้ั ในประเทศไทยและโลก และโลก มสี ว่ นร่วมในการแก้ปญั หา  การแกป้ ัญหาและการดาเนิน  และการดาเนินชวี ิต ชวี ิตตามแนวทางการอนุรักษ์ ตามแนวทางการอนรุ กั ษ์ ทรัพยากรและสง่ิ แวดลอ้ ม ทรัพยากรและส่งิ แวดลอ้ ม เพ่ือการพฒั นาทยี่ ัง่ ยืน เพื่อการพฒั นาท่ยี งั่ ยนื รวม ๖๓ ตัวชี้วดั ๓5 รวมท้ังหมด 420 ตัวช้ีวดั 199 ข้อมลู ณ วันที่ 15 สิงหาคม 2559