AGORA_Gothic

natural and cultural heritage tourism for increased baltic sea region identity treasures 1 of the baltic sea red brick gothic Medieval and Hanseatic Culture stones and rocks forest red brick gothic shifting sand dunes castles and museums

2

treasures of the baltic sea red brick gothic Medieval and Hanseatic Culture

editorial Toruń Dear readers, what comes into your mind when you think of the Baltic Sea Region: endless beaches, sand dunes, birch forests, castles and churches or even amber? Countries around the Baltic Sea share a great variety of natural and cultural resources as well as a long common history. The area, however, is still not well recognised as one common region outside its borders. In the framework of the EU-funded project AGORA 2.0 we aim to improve the common identity of the Baltic Sea Region, based on its rich natural and cultural treasures. The fi ve issues of the “Treasures of the Baltic Sea” are our “appetisers” for you – to raise your awareness of the unique beauty of the Baltic Sea Region by telling exciting stories and providing short background information at a glance that make you feel like visiting the region. This issue will bring the fascinating world of Red Brick Gothic in the Baltic Sea Region closer to you. Olsztyn, Warmia Chapter Castle Dipl. oec. Betina Meliss Editor University of Greifswald Institute of Geography and Geology Photos: 1 - Andrzej Skowroński, 2 - Mieczysław Wieliczko fon +49 (0) 3834 / 864541 Makarenkostraße 22 17487 Greifswald [email protected]

content 5 4 Editorial 5 Content 6 Brick Gothic – Fascinating Cultural Heritage 7 Gotyk ceglany – fascynujące dziedzictwo kultury 8 Along the European Route of Brick Gothic… 12 Wzdłuż Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego... 16 Map Mapa 18 Denmark Dania – Haderslev 19 Estonia Estonia – Tartu 20 Estonia Estonia – Vastseliina 21 Germany Niemcy – Hanseatic City of Anklam Hanzeatyckie Miasto Anklam 22 Germany Niemcy – Bad Doberan 23 Germany Niemcy – Brandenburg an der Havel Brandenburg nad Hawelą 24 Germany Niemcy – Buxtehude 25 Germany Niemcy – Kleist Town Frankfurt (Oder) Miasto Kleista – Frankfurt nad Odrą 26 Germany Niemcy – University Town & Hanseatic City of Greifswald Uniwersyteckie i Hanzeatyckie Miasto Greifswald 27 Germany Niemcy – Barlach Town Güstrow Miasto Barlacha – Güstrow 28 Germany Niemcy – Hanseatic City of Lüneburg Hanzeatyckie Miasto Lüneburg 29 Germany Niemcy – Bardowick and Churches around Lüneburg Bardowick i kościoły w okolicach Lüneburga 30 Germany Niemcy – Convents around Lüneburg Lüneburskie klasztory 31 Germany Niemcy – Neubrandenburg 32 Germany Niemcy – Burg Stargard 33 Germany Niemcy – Neukloster 34 Germany Niemcy – Parchim 35 Germany Niemcy – Prenzlau 36 Germany Niemcy – Amber Town Ribnitz-Damgarten Miasto Bursztynu – Ribnitz-Damgarten 37 Germany Niemcy – Island of Rügen Wyspa Rugia 38 Germany Niemcy – Schleswig Szlezwik 39 Germany Niemcy – Schwerin 40 Germany Niemcy – Hanseatic City of Stendal Hanzeatyckie Miasto Stendal 41 Germany Niemcy – Hanseatic City of Stralsund Hanzeatyckie Miasto Stralsund 42 Germany Niemcy – Hanseatic City of Wismar Hanzeatyckie Miasto Wismar 43 Germany Niemcy – Ducal Town of Wolgast Książęce Miasto Wolgast 44 Latvia Latvia – Riga 45 Poland Polska – Chełmno 46 Poland Polska – Gdańsk 47 Poland Polska – Olsztyn 48 Poland Polska – Płock 49 Poland Polska – Sławno 50 Poland Polska – Stargard Szczeciński 51 Poland Polska – Szczecin 52 Poland Polska – Toruń 53 Russia Rosja – Kaliningrad 54 Spiritual Tourism in the Baltic Sea Region: Via Livonica – Pilgrimage Route 56 European Route of Brick Gothic – By Bike from Denmark to the Baltic States 60 Touristic Information 62 Imprint

6 brick gothic – fascinating cultural heritage For centuries, the influence of the Hanse- That is because Brick Gothic has left The cultural heritage of Brick Gothic atic League shaped life along the coasts its mark on the landscape. Religious and is easily recognisable and an outstanding of the Baltic Sea and further inland. secular buildings tell a common story, characteristic of the region. It glows red In this region, the economy flourished characterised by upheavals from the 13th in the sun, is always visible, simple yet in medieval times and civic consciousness century on: the golden age of the Hanse- grandiose, artistically accomplished, and identity arose. Until today, gates and atic League, the founding of monasteries and brimming with history and stories. town houses, city halls and monasteries, and cities, the construction of castles It always enchants visitors with its grand hall churches and basilicas bear witness by knights‘ orders, the significance of and beautiful decor everywhere. Brick to power and prosperity of that time. the Baltic Sea in medieval Europe. The Gothic structures outlived dozens of Each preserved structure or building following centuries brought many ups religious and worldly leaders, are older carries on the architectural traditions and downs – with times of prosperity and than the oldest universities, were models and skills of its time. Taking into consider- of devastation. Many of the magnificent for Caspar David Friedrich and Lyonel ation the age of the structures and their Brick Gothic monuments withstood these Feininger. They are today the cultural durability despite constant use and tumultuous times. Yet it is only recently counterpoint to spas, cycling, golf, hiking various tribulations over the centuries, that visitors have been able to experience, and aquatic sports. each preserved structure can be deemed along the “European Route of Brick Goth- a masterpiece. The European Route of ic“, how cities and countries around the Brick Gothic is a uniting motif in the Baltic Brick Gothic connects this cultural herit- Baltic Sea are interwoven with each other Sea region, underscoring our common age – 34 cities and regions in Denmark, due to their cultural history. history and similar ways of thinking. Germany and Poland and several partners It is an inseparable part of our daily lives. in Baltic States are your hosts. Bricks are indeed a common building material from Denmark to Estonia, Beyond Brick Gothic, there is a lot more to but in architecture we find as many discover by culture addicts, visitors seeking different solutions as there are buildings. recreation and time travellers: solitary ice This is despite the fact that, for instance, age landscapes, picturesque lakes, forests churches were constructed with the assis- and rivers, cliffs, beaches and sand dunes, tance and under the guidance of German coasts and wind-lashed shallow bays, master-builders not only in Germany, but castles, ruins, palaces and manors from a also across different countries, including wide variety of eras. And a tower of a brick Denmark, Poland and Estonia. Application Photos: 1 - B. Bönecke-Siemers, picsNdocs, 2, 3 - EuRoB, 4 - Elżbieta Pawelec, church always looks out from behind some of bricks is not limited to walls and fine trees or stands out against the cityscape. arches – after all, burned clay was used to The church is probably Gothic – Brick make the terracotta sculptures for example 5 - Martin Poley, 6 - Wolfgang Brandis Gothic. in the Tartu St. John’s Church, of which over 1,000 have been preserved to this day.

7 gotyk ceglany – fascynujące dziedzictwo kultury Na przestrzeni wieków Hanza kształtowała Średniowieczna cegła nadała swoje piętno Dziedzictwo kultury, jakim jest Gotyk Ceglany życie wzdłuż wybrzeży Morza Bałtyckiego temu krajobrazowi. Sakralne i świeckie jest wyjątkową cechą szczególną regionu i daleko w głębi lądu. W średniowieczu budowle mówią wspólnym językiem i łatwo go rozpoznać. Jest on wszechobecny, kwitła tutaj gospodarka i wytworzyła się naznaczonym wielkimi przełomami, które jego czerwień mieni się w słońcu, jest prosty, mieszczańska świadomość i tożsamość. miały miejsce od XIII wieku: złoty okres a jednak wielki, jest dopracowany artysty- O władzy i bogactwie świadczą po dziś dzień Hanzy, czasy założycielskie kapituł i miast, cznie, tryska historią i historiami. Zachwyca klasztory i ratusze, bramy miast i kamienice, budowa zamków krzyżackich, znaczenie on oko okazałymi i pięknymi dekoracjami. kościoły halowe i bazyliki, a każda z tych Morza Bałtyckiego w średniowiecznej Euro- Budowle były świadkami wzlotów i upadków budowli to dzieło sztuki. Każda z zachowa- pie. Kolejne wieki były pełne sprzeczności, władców kościelnych i świeckich, są starsze nych budowli kontynuuje tradycję architek- przyniosły czasy rozkwitu i klęsk. Większość niż najstarsze uniwersytety, były inspiracją tury i sztuki swego czasu. Biorąc pod uwagę tych wspaniałych pomników Gotyku dla takich artystów jak Caspar David Friedrich wiek budynków, ich trwałość pomimo ich Ceglanego przetrwała te zmienne dzieje. czy Lyonel Feininger. Stanowią one kulturalny użytkowania i wielu turbulencji, poprzez Jednak dopiero od niedawna odwiedzający kontrapunkt dla spa, wycieczek rowerowych, które przeszły przez wieki ich istnienia, każdy Europejski Szlak Gotyku Ceglanego mogą golfa, wędrówek czy sportów wodnych. zachowany zabytek może być uważany za przekonać się, jak miasta i kraje wokół Morza arcydzieło. Europejski Szlak Gotyku Cegla- Bałtyckiego są ze sobą kulturowo i history- Gotyk ceglany jest wspólnym dobrem nego stanowi połączenie tego dziedzictwa cznie powiązane. kultury łączącym region Morza Bałtyckiego, kultury – 34 miasta i regiony z Danii, Niemiec podkreślając znaczenie wspólnej historii i Polski i wiele państw nadbałtyckich są Cegła jako materiał budowlany jest popu- i podobnego sposobu myślenia. Jest on Państwa gospodarzami. larna w krajach leżących nad Bałtykiem, nieodłączną częścią naszego codziennego od Danii po Estonię, jednak jeśli chodzi życia. Turyści spragnieni kultury, szukający relaksu o architekturę, można znaleźć o wiele więcej i lubiący podróże w przeszłość mogą poza różnych rozwiązań niż samych budynków. gotykiem ceglanym dużo odkryć: bezludne Zawdzięczamy to między innymi kościołom krajobrazy polodowcowe z malowniczymi zbudowanym z pomocą i pod nadzorem rzekami, lasy i jeziora, wybrzeża i smagane słynnych niemieckich budowniczych, nie wiatrem zatoki, plaże i wydmy, zamki, ruiny, tylko na obszarach dzisiejszych Niemiec, pałace i dwory z różnych epok. A co chwilę lecz w wielu innych krajach np. w Danii, za drzewami ukazuje się wieża kościelna, Polsce czy Estonii. Dekoracje ceglane nie widoczna z daleka i wyróżniająca się pośród ograniczają się tylko do murów i pięknych pejzażu okolicy. Prawdopodobnie jest to łuków, palona cegła była używana także Photos: 1, 5 - EuRoB, 2 - Dział Promocji Urzędu Miejskiego w Sławnie, kościół gotycki, a dokładnie kościół w stylu jako materiał do wykononania terako- 3 - Krzysztof Kaliński, 4 - Tourismuszentrale Stralsund gotycku ceglanego. towych figur, które można do dziś znaleźć na przykład w Tartu w kościele św. Jana, gdzie ponad 1000 figur przetrwało po dziś dzień.

along the european route of brick gothic... 8 The unique architectural style “Brick Goth- ing. A couple of kilometres away, on the a river, representing a unique construction ic“ is a phenomenon, which is not only Vistula River as well, Chełmno offers in whole Europe. A further top sight in omnipresent along the coasts of the Baltic its visitors an impression of a nearly com- town is St. Mary’s Cathedral, one of the Sea, but also throughout the surround- pletely preserved medieval town. most beautiful Brick Gothic churches in ing inland regions. This medieval, stony Brick Gothic as far as the eye can see. Poland with its stellar vaulted ceiling and cultural heritage can be found in Denmark, This impression will be even extended the completely preserved fortification. in many parts of Poland and in Germany in Gdańsk, the lively metropolis in North- all the way down to Berlin and the federal ern Poland, birthplace of the legendary Prenzlau in north-eastern Germany is states of Brandenburg, Saxony-Anhalt and Solidarity movement (“Solidarność“): situated just a short distance to the west Lower Saxony. Even in the Baltic countries, its St. Mary’s Church is the biggest Brick from the River Oder on the German-Polish southern Sweden and Russia Brick Gothic Gothic church in whole world, and the border. St. Mary’s Church in the town is widely presented, each time with construction alone took around 150 years. centre with its unusual twin spires can charming regional characteristics. already be seen from kilometres away. West of Gdańsk and only a bit southwards The church has also famous ornate gables In North-East Poland, in Olsztyn the visitor from Darłowo, the visitor reaches the on its eastern side. Worth visiting is also will find for example the Gothic castle small town of Sławno. Here, a visit of the the Dominican Monastery in Prenzlau. of the Chapter of Warmia, where Nicolaus imposing and majestic St. Mary’s Church Southwards the visitor will find the equally Copernicus himself once resided and is a must. Further examples of beautiful famous St. Mary’s Church in the Kleist researched. Several other well-preserved Brick Gothic architecture are the two town Town Frankfurt (Oder), of which medieval medieval castles are located just around gates. Next stop along the route will be glass windows, known as the “Illustrated the corner, most of them earlier castles of the city of Szczecin, where, after decades, Bible”, were returned from Russia a couple the Teutonic Order. Olsztyn is also a gate St. James’ Cathedral has now a new and of years ago. They were brought to Russia to Masuria, a region famous for its impressive steeple, reconstructed accord- after the Second World War as looted art. thousand lakes. A fair way off lies the city ing to the original model. Of course the A tip for passionate cyclists: try out the of Płock on the banks of Vistula River, visitors have the opportunity to climb all long-distance cycling route Oder-Neiße where history was made already before the way up to the tower – or take the lift. through Frankfurt and along the beautiful the era of Brick Gothic. The steeples of St. Peter’s and Paul’s Church, on the other River Oder. The next stop will be the old the cathedral, the Gothic castle and former hand, was erected under the influence episcopal town Brandenburg an der Havel, abbey tower above the city centre. Down of the famous Brick Gothic architect which is more than thousand years old the Vistula River lies Toruń, UNESCO World Hinrich Brunsberg, who was also active and blessed with an impressive cathedral Heritage Site with more than thousand in other places along the route, such as complex, St. Catherine’s Church, St. Paul’s historical buildings, birthplace of Nicolaus in Brandenburg an der Havel. The Castle of Monastery, several gate towers and many Copernicus and home of famous ginger- the Dukes of Pomerania and the hooked other interesting Brick Gothic buildings. Photo: Lüneburg Marketing GmbH bread “pierniki”. Besides the beautiful old terraces (“Wały Chrobrego”) are worth Since the town is located in the middle City Hall and plenty of Gothic churches, seeing, too. Near Szczecin lies Stargard of a beautiful lakeland area, it is a great the former city fortification is worth see- Szczeciński with its Mill Gate, built over spot for hiking, cycling, sailing and canoe-

9 Lüneburg, St. John´s Church

10 Wismar, Port with St. Nicholas´ Church Bad Doberan, Doberan Minster ing. Barely an hour away to the west the Even today they are not only jewels of areas and towns are interesting. steeples of the Hanseatic City of Stendal the Gothic and later architecture, but In the heartland lies for example the stick out to the skies. In the 15th century, active chapters of nuns, where visitors will capital of the federal state, Schwerin, Stendal became a fl ourishing merchant experience not only the buildings, but known for its horticultural festival in 2010, town in the Altmark Region. From those also other details from the convent life. for its gorgeous castle, where the state prosperous times several buildings have The town of Buxtehude with its thousand- parliament has its seat, and for its cathe- survived – such as four medieval churches year-old history lies in the famous region dral with 117 metres high tower. Only a with valuable interiors and two impressive Altes Land. The well-preserved Dutch-type little bit southwards lies Parchim with its town gates, the Uenglingen and Tanger- old waterways, the “Fleth”, the historical interesting Town Hall – a mixture of Gothic münde Gate. downtown with St. Peter’s Church and the and neo-Gothic – as well as with two Brick majestic Floodgate are worth seeing. After Gothic churches, where even the trusses Also Lower-Saxony, Schleswig-Holstein crossing the Elbe River and the Kieler Canal are open for visitors! and Denmark participate with many up north, the visitor approaches signifi cant magnifi cent buildings in the cultural sites of the Vikings, passes by Hedeby and To the north-east of Schwerin on the other heritage of Brick Gothic. In the Hanseatic Schlei, a narrow inlet of the Baltic Sea, hand, in the Barlach Town Güstrow, the City of Lüneburg, located on the banks of and reaches the episcopal town of Schles- visitor will “bump” into a majestic Renais- the River Ilmenau and prosperous through wig. Here, the Schleswig Cathedral with sance Castle, to an excellent preserved its salt resources, Brick Gothic meets the its comprehensive medieval interior St. Mary’s Parish Church, the Güstrow Brick Renaissance. However, particularly decoration is without equal. Furthermore, Cathedral and to the works of Ernst the churches represent the pure classical a walk across Holm, an old fi shing village Barlach, who lived and worked in town Brick Gothic style, while the Town Hall at the Schlei shore, is a must. Situated until his death in 1938. The Ernst Barlach is a mixture of many diff erent eras, and likewise at the shore of a narrow Baltic Sea Museums are also an absolute must for all at the same time one of the most valuable inlet, at Haderslev Fjord, lies the same- Güstrow visitors. The trip continues to the buildings in Germany. Also the numerous named town Haderslev. The town centre Hanseatic City of Wismar, a gem of Brick old houses with their charming, nowadays is also here perfectly preserved and in its Gothic and UNESCO World Heritage Site already slightly asymmetric brick gables very centre stands a cathedral – without with many interesting sights. Particularly from the times of Gothic or Renaissance a tower, but with marvellous acoustics and the two parish churches St. Nicholas and are unique. Nearby and nice to visit by puristic interior. Remember to check out Holy Spirit are very well preserved and in a bicycle tour, the impressive Cathedral the concert programme! From here fantas- function. In St. Nicholas one needs of St. Peter and Paul in Bardowick and tic tours with boats can be made, too. to bend his neck backwards quite a dis- many beautiful Brick Gothic village tance to be able to see the vaulted ceiling churches can be found, all of them one Also in Mecklenburg-Western Pomerania as a whole, since it is one of the highest of a kind. Further exceptional and precious Brick Gothic is omnipresent – it is one of ones in entire world. Wismar is also an ide- highlights are the six convents around the region’s trademarks, together with the al starting point for small excursions into Lüneburg: Lüne, Walsrode, Wienhausen, beautiful nature and numerous castles and the surrounding region. A very special one Medingen, Ebstorf and Isenhagen. manor houses. However, not only coastal of them leads to neighbouring Neukloster,

11 Stralsund, St. Nicholas´ Church Güstrow, St. Mary´s Parish Church a cute village with a wonderfully preserved of the Eldena Monastery, the wonderful to a modern concert hall with Europe-wide monastery with a church, a provost's resi- Pomeranian State Museum with several remarkable aesthetics and acoustics. dence and a monastic park on a beautiful originals of the German Romantic painter A further superlative can be experienced lake. Furthermore, the village is nestled in Caspar David Friedrich, the second oldest in neighbouring Burg Stargard with the midst of an amazing lake district and university in the Baltic Sea Region, and same-named fortress complex with its 13 the landscape around the town is distin- three beautiful Brick Gothic churches invite diff erent buildings. The fortress is also the guished by idyllic hills and meadows. the guest to spend some more time in most northern hill castle in entire Germa- town. ny and the oldest secular building in the Situated a few kilometres southwards from federal state. The town is surrounded by the famous seaside resort Heiligendamm Further to the east lies the 750 years old the wonderful Feldberg Lake District. and a couple of metres away from the park Ducal Town of Wolgast, a gateway to the “Kamp” in the centre of Bad Doberan with sunny Usedom Island and the birthplace Further scenic, historical, architectural its classical buildings, lies the emblem of the Romantic painter Philip Otto Runge. and medieval highlights are defi nitely of the town, the unique Doberan Minster For the restoration of sarcophagi from the Brick Gothic rich Hanseatic City of Stral- and its annex with the charnel house and the ducal epoch in Brick Gothic St. Peter’s sund and the Island of Rügen. Stralsund further buildings. The Gothic minster, Church the church received the Europa is proud of its three churches and many, a manifestation of highest technical Nostra Award in 2010. A further Gothic many other Brick Gothic buildings, which perfection, excellent preserved and with highlight is the St. Gertrude’s Chapel, go wonderfully together with pieces of the an outstanding interior decoration, would which is situated a bit outside the beautiful modern architecture, such as the Ozeane- off er highlights even for a 24 hours tour! medieval town centre. Another gateway um aquarium and the new Rügen Bridge. Also in the Amber Town Ribnitz-Dam- to the Usedom Island is the Hanseatic City It is obvious, that the town is also a garten, located on the border between of Anklam, the birthplace of the aviation UNESCO World Heritage Site. On the other Mecklenburg and Western Pomerania, pioneer Otto Lilienthal. The town is situat- side of the Rügen Bridge the classics of a famous Brick Gothic convent can be ed on the idyllic Peene River as well as on the island are also tempting: the beautiful found: the Clarissa Order Nunnery, which several long-distance cycling routes. nature, Baltic Sea spa towns, the White is nowadays dedicated to amber. As such, St. Mary’s Church, located directly on Cliff s and much more. In addition, in nearly the town serves also as a wonderful gate- the market place, counts as one of the every town and village on the island a real way to Fischland-Darss-Zingst, a charming most beautiful Brick Gothic churches in Brick Gothic pearl can be found – such peninsula in the Baltic Sea coast – to where Mecklenburg-Western Pomerania. as St. Mary’s Church in Bergen, the oldest the visitor can enjoy a fantastic view from Neubrandenburg, the so called City of Four church on the island. Photos: 1 - Martin Poley, 2 - Doberaner Münster, 3 - EuRoB, 4 - André Hamann the tower of the Brick Gothic church Gates, possesses probably one of the most St. Mary’s at Ribnitz. Further to the east impressive medieval fortifi cations in whole the visitor will reach the Bay of Greifswald, Europe: the town wall with its four double www.eurob.org at which the old University and Hanseatic gates is a masterpiece of Brick Gothic. City of Greifswald is located. Here, the old Another place of interest is the Brick Gothic fi shing village Wieck with the famous ruins St. Mary’s Church, which has been restored

wzdłuż europejskiego szlaku gotyku ceglanego... 12 Gotyk Ceglany, ten jedyny w swoim rodzaju jego imponującego Ratusza Staro- nad kanałem i jedyną w swoim rodzaju w Eu- styl architektoniczny jest fenomenem miejskiego i wielu gotyckich kościołów god- ropie Bramą Młyńską. Kolegiata NMP Królo- obecnym nie tylko wzdłuż wybrzeży Morza nym polecenia jest spacer wzdłuż fortyfikacji wej Świata z jej fantastycznym sklepieniem Bałtyckiego, ale także daleko na południe miejskich. Tylko kilka kilometrów dalej, także gwiaździstym uważana jest za najpiękniejszy w głębi lądu. W Danii, na dużych obsza- nad brzegiem Wisły znajduje się Chełmno. kościół gotycko-ceglany w Polsce. rach Polski i w Niemczech, aż po Berlin Wędrówka po prawie w całości zachowanej i Brandenburgię, Saksonię-Anhalt i Dolną starówce, to jak wycieczka w przeszłość do Kawałek dalej na zachód po drugiej stronie Saksonię, nawet w południowych częściach czasów średniowiecza. Czerwona cegła Odry leży Prenzlau. Już z daleka widać kościół Szwecji, w krajach Nadbałtyckich i w Rosji rzuca się w oczy na każdym kroku także Mariacki z jego nietypowymi bliźniaczymi można napotkać na to średniowieczne, odwiedzając wspaniały Gdańsk, tętniącą wieżami. Pochwalić się on może jednym ceglane dziedzictwo kulturowe w jego życiem metropolię północnej Polski i miejsce z najbardziej znanych gotycko-ceglanych różnorodnych regionalnych formach powstania legendarnej „Solidarności”. szczytów wschodnich. Klasztor Dominikanów i odmianach. Z jego górującym ponad miastem Kościołem będzie częścią kulisów Krajowej Wystawy Mariackim, największym średniowiecznym Ogrodniczej 2013. Jadąc dalej w kierunku I tak naprzykład w położonym w północno- obiektem gotycko-ceglanym na świecie, południowym w Mieście Kleista – Frankfurcie wschodniej Polsce Olsztynie można znaleźć którego budowa trwała 150 lat. nad Odrą czeka nie mniej znany kościół znajomą architekturę. W znajdującym się Mariacki, którego znane średniowieczne tutaj Zamku Kapituły Warmińskiej mieszkał W niedużym Sławnie odwiedziny potężnego, witraże trafiły podczas wojny jako zdobycz i prowadził badania Mikołaj Kopernik. robiącego ogromne wrażenie Kościoła wojenna do Związku Radzieckiego i do- W bliskiej odległości od miasta znajduje się Mariackiego to obowiązek. Także obydwie piero kilka lat temu zostały zwrócone. Na wiele ocalałych średniowiecznych zamków, zachowane bramy miejskie są pięknymi miłośników wycieczek rowerowych czeka które w ówczesnych czasach należały do przykładami średniowiecznego Gotyku szlak rowerowy Odra-Nysa prowadzący przez Zakonu Krzyżackiego. Olsztyn to wrota Ma- Ceglanego. Stąd łatwo dotrzeć do Szczecina, Frankfurt. Pozostawiając za sobą po prawej zur, największej i najbardziej znanej Krainy gdzie Bazylika Archikatedralna po wielu stronie Berlin można dotrzeć do dawnej Jezior w Polsce. Na ślady historii jeszcze dziesiątkach lat świętuje swoją nową wieżę, siedziby biskupiej Brandenburg nad Hawelą, sprzed czasów Gotyku Ceglanego można na którą można wjechać windą. Kościół ponad 1000-letniego miasta z zespołem kate- natrafić w Płocku, malowniczo położonym św. Piotra i Pawła przypomina poprzez dralnym, kościołem św. Katarzyny i dawnym nad brzegiem Wisły, z królującymi ponad sposób w jaki zostały wykonane jego klasztorem św. Pawła, kilkoma bramami miastem budowlami Katedry, dawnego ozdoby o niemieckim mieście Brandenburg wieżowymi i wieloma innymi budowlami Zamku Książąt Mazowieckich i budynkami nad Hawelą, gdzie także pracował godnymi zobaczenia. Miasto jest malo- dawnego Zakonu Benedyktynów. Udając się średniowieczny budowniczy i architekt Hin- wniczo położone pośród jezior i rzek, które dalej wzdłuż Wisły w kierunku północnym rich Brunsberg. Zamek Książąt Pomorskich zapraszają do uprawiania sportów wodnych dotrzemy do Torunia, miasta ze światowym jak i Wały Chrobrego są również godne jak i do pieszych wędrówek. Niecałą godzinę dziedzictwem kulturowym i prawie tysiącem odwiedzin. W bliskiej odległości, jednak jazdy na zachód napotkać można wznoszące historycznych budynków, miejscem naro- w cieniu Szczecina leży Stargard Szczeciński się w niebo wieże Hanzeatyckiego Miasta dzin Kopernika i ojczyzną pierników. Obok z jego bardzo oryginalną, wybudowaną po- Stendal. Aż cztery średniowieczne kościoły

13 Toruń, Ruins of the Teutonic Knights‘ Castle Płock, City Panorama halowe wraz z cennym wyposażeniem jak więcej niż tylko zimne klasztorne mury. mentu krajowego, jak i z katedry. Z jej 117-me- i dwie piękne bramy Uenglingen i Tanger- W regionie nazywanym „Altes Land” leży trowej wieży rozpościera się wspaniały widok münde ukazują dawne znaczenie tego Buxtehude, miasto o ponad 1000-letniej w dalekie części regionu. Kawałek dalej na hanzeatyckiego miasta, które w XV wieku historii. W oczy rzucają się dobrze zachowane południe znajduje się Parchim. Nie był on co było kwitnącym miastem handlowym. kanały wodne nazywane Fleth, powstałe na prawda miastem hanzeatyckim, ale godne wzór holenderski. Wspomnieć należy także podziwu są, jego interesujący gotycki, później Także Dolna Saksonia, Szlezwik-Holsztyn o kościele św. Piotra jak i potężnej bramie przebudowany na neogotycki ratusz, jak i Dania ze swoimi wspaniałymi budowlami Marschtorzwinger, jedynym zabytku tego i dwa kościoły, których średniowieczną są częścią dziedzictwa kulturowego Gotyku typu na północy Niemiec. Po drugiej stronie więźbę dachową można zwiedzać. Ceglanego. W Hanzeatyckim Mieście Lüne- Łaby i za Kanałem Kilońskim zbliżamy się burg położonym nad rzeką Ilmenau, które do znaczących miejsc z czasów Wikingów. Na północ od Schwerina w Mieście Bar- wzbogaciło się dzięki soli, mieszają się dwa Jednym z nich jest Hedeby przy wąskiej zatoce lacha – Güstrow, które także radzi sobie bez style: Gotyk Ceglany i Gotyk z czasów rene- w rodzaju fj ordu Schlei, znajdującej się w znanego tytułu miasta hanzeatyckiego, obok sansu. Szczególnie kościoły są klasycznym starej siedzibie biskupiej w mieście Schlezwik. potężnego renesansowego zamku czeka już przykładem północnoniemieckiego gotyku Stojąca tutaj katedra przez swoje niepow- wspaniale zachowany kościół parafi alny ceglanego, podczas gdy ratusz, budowla tarzalne, średniowieczne wyposażenie nie ma i katedra, jak i wszechobecne dzieła rzeźbiarza z wieloma dobudówkami z różnych epok, sobie równych. Spacer po wyspie Holm jest Ernsta Barlacha, który aż do śmierci w 1938 należy do najbardziej znaczących obiektów obowiązkiem podczas odwiedzin Szlezwik. roku żył i tworzył w Güstrow. Podczas pobytu w Niemczech. Niepowtarzalne są także po- Nad Haderslev Fjord leży duńskie miasto o tej w mieście należy koniecznie odwiedzić muzea nadczasowe kamienice szczytowe z uroczymi samej nazwie Haderslev. Posiada ono jedną Ernsta Barlacha. Droga prowadzi w końcu do krzywymi szczytami z cegły, pochodzące z najlepiej zachowanych starówek wraz z Hanzeatyckiego Miasta Wismar, który z jego z czasów gotyku i renesansu. Imponującą pod katedrą bez wieży, znaną ze swojej wspaniałej wieloma zabytkami jest wspaniałym względem kulturowo-historycznym jak akustyki i purytańskiego charakteru. Podczas przykładem Gotyku Ceglanego. Szczególnie i optycznym katedrę znajdziemy w Bar- wizyty należy koniecznie rzucić okiem na obydwa kościoły parafi alne: św. Mikołaja dowick, miejscowości położonej niedaleko Lü- program koncertów. Ciekawą atrakcją może i Mariacki doskonale się zachowały i do dziś neburga. Dotrzeć do niej można jadąc dobrze być także wycieczka łodzią lub statkiem. pełnią swoja pierwotną funkcję. W kościele rozbudowanym szlakiem rowerowym, po św. Mikołaja trzeba bardzo wysoko podnosić drodze czeka na odkrycie wiele gotycko-ce- Można powiedzieć, że Gotyk Ceglany, który głowę, jego sklepienie należy do najwyższych glanych kościołów, każdy z nich to prawdziwy jest prawie wszechobecny w Meklemburgii- na świecie. Wismar to dobry punkt startowy do unikat. W okolicach Lüneburga znajduje się Pomorzu Przednim, stał się wyróźnikiem tego wypadu w pobliską okolicę. Szczególnie godna także sześć wyjątkowych klasztorów: Lüne, regionu tak samo jak piękna przyroda, zamki polecenia jest wycieczka do sąsiedniego Walsrode, Wienhausen, Medingen, Ebstorf i pałace. Wrażenie robią nie tylko miasta miasteczka Neukloster, pięknie położonego Photos: 1 - Małgorzata Litwin, 2 - Zbigniew Panów i Isenhagen. Są one nie tylko klejnotami położone na wybrzeżu Bałtyku – daleko pośród lasów i jezior ze wspaniale zachowa- gotyckiego stylu ale i późniejszych epok – w głębi lądu leży na przykład stolica kraju nym klasztorem i probostwem otoczonym do dzisiaj znajdują się w nich zakony żeńskie, związkowego Schwerin, miasto znane ze parkiem klasztornym, który leży nad jeziorem w których odwiedzający zobaczy o wiele swojego zamku, który jest siedzibą parla- Neukloster.

14 Szczecin, St. James´ Cathedral

15 15 Stralsund, St. Mary´s Church Bad Doberan, Doberan Minster Kilka kilometrów na południe od znanego Kawałek dalej na wschód znajduje się 750-let- Wyjątkowymi nie tylko jeśli chodzi kurortu Heiligendamm i tylko kilka metrów nie Książęce Miasto Wolgast, wrota wyspy o walory krajobrazowe, lecz także o piękno od Kamp i od centrum miasta Bad Doberan Uznam, miejsce urodzin malarza niemiec- średniowiecznych, gotycko-ceglanych z jego klasycystycznymi budowlami znajduje kiego romantyzmu Philipa Otto Runge. zabytków są Hanzeatyckie Miasto Stralsund się symbol miasta, jedyna w swoim rodzaju Za restaurację sarkofagów w gotyckim i Wyspa Rugia. Stralsund ze swoimi trzema katedra z pozostałościami poklasztorny- kościele św. Piotra, kościół otrzymał w roku dumnymi kościołami i wieloma wspaniałymi, mi, kostnicą i innymi budynkami. Gotycka 2010 nagrodę europa-nostra. Do zna- zabytkowymi budowlami, które doskonale świątynia, która jest dowodem technicznej nych zabytków należy także kaplica św. harmonizują z nowym Oceaneum i mostem precyzji, dzięki swojej w całości zachowanej Gertrudy trochę oddalona od uroczego, Rügenbrücke, zasłużył sobie w zupełności na strukturze budowlanej i wystrojowi wnętrza średniowiecznego Starego Miasta. Drugi- wpis na listę światowego dziedzictwa kultu- o międzynarodowej randze stanowi świetny mi znanymi wrotami wyspy Uznam jest rowego UNESCO. Po drugiej stronie mostu materiał pokazowy do całodziennego Hanzeatyckie Miasto Anklam, malowniczo czekają już klasyczne atrakcje wyspy: zwiedzania. Także w Mieście Bursztynu – położone nad rzeką Peene i przy szlaku przyroda, kąpieliska, białe skały kredowe Ribnitz-Damgarten na granicy pomiędzy rowerowym Berlin-Uznam, miasto urodzin i wiele, wiele innych. Do tego w praktycznie Meklemburgią i Pomorzem Przednim leży pioniera lotnictwa Otto Lilienthala. Kościół każdej miejscowości lub miasteczku napotkać znany gotycko-ceglany klasztor Klarysek, któ- Najświętszej Marii Panny leżący przy rynku, można purystycznie nastrajające, ry w całości poświęcony jest bursztynowi. uważany jest za jeden z najpiękniejszych eg- przepiękne perły Gotyku Ceglanego wraz To małe, pięknie położone miasto jest zemplarzy Gotyku Ceglanego w Niemczech. z najstarszym na wyspie kościołem zachodnią bramą do półwyspu Fischland- Neubrandenburg – „Miasto czterech bram” Najświętszej Marii Panny w Bergen. Darß-Zingst skąd z wieży kościoła Mariackie- posiada prawdopodobnie jedne z najbar- Cały region ma do zaoferowania o wiele go roztacza się wspaniały widok, aż po Morze dziej imponujących fortyfi kacji miejskich więcej niż tylko malownicze krajobrazy. Bałtyckie i Rostok. Dalej na wschód dotrzeć w Europie. Prawie w całości zachowany mur Wszystko jedno dokąd poprowadzi Państwa można do Uniwersyteckiego i Hanzeatyckie- miejski i jego cztery bramy, to majstersztyk wasza podróż, z pewnością gdzieś na hory- go Miasta Greifswald. Położone nad rzeką Gotyku Ceglanego. Do tego odbudowany z zoncie pojawi się gotycko-ceglana wieża. Ryck, niedaleko od rybackiej wioski Wieck ze ruin Kościół Koncertowy, który dzięki swojej znaną dzięki malarzowi Casparowi Dawi- estetyce jak i akustyce stał się uznanym dowi Friedrichowi ruiną klasztoru Eldena, ze domem koncertowym w Europie. Następną wspaniałym Muzeum Pomorskim, drugim superlatywę można odkryć w Burg Stargard, najstarszym uniwersytetem na terenie base- którego zamek o tej samej nazwie z jego 13 Photos: 1 - Grzegorz Solecki, 2 - Tourismuszentrale Stralsund, 3 - Doberaner Münster nu Morza Bałtyckiego (założony w 1456 roku) pojedynczymi budynkami jest najbardziej i trzema tworzącymi sylwetkę obrazu miasta na północ wysuniętym zamkiem warownym gotycko-ceglanymi kościołami, zaprasza do w Niemczech. Jest on kulturalnym centrum dłuższych odwiedzin. leżącym pośrodku otaczającej obydwa mias- ta przepięknej krainy jezior Feldberg.

16

17

denmark DANIA COPENHAGEN hadersleV 18 Photos: EuRoB Haderslev Cathedral The arrival to Haderslev with a sailing boat Najbardziej spektakularne jest wpłynięcie up the Haderslev Fjord to the mooring do Haderslev żaglówką, poprzez fi ord place near the centre of the Old Town is Haderslev, do mariny położonej w samym spectacular. Here the many-sided history sercu zabytkowej starówki. Bogata historia of Haderslev lives on in the town‘s over 400 Haderslev żyje tutaj dalej w mających ponad contact years old houses and in the cathedral, the 400 lat kamieniczkach i katedrze, najstarszej oldest building in town, built in the middle budowli miasta, wznoszonej od połowy of the 13th century. Cobbled streets, XIII wieku. Wybrukowane, kręte uliczki, hidden courtyard gardens and intriguing ukryte podwórka, zapraszają turystów Haderslev paths lead visitors to unforgettable w niezapomnianą, pełną odkryć podróż Tourist Information journeys of discovery through the history poprzez historię i kulturę miasta, które swoje and culture of a town which received its prawa miejskie otrzymało już w roku 1292. town charter already in 1292. Particularly Ślady ceglanego gotyku prezentują się tutaj Nørregade 52 the traces of Brick Gothic are presented odwiedzającym w szczególny sposób: DK-6100 Haderslev to visitors in a unique way. The puristic w purystycznej w swojej postaci Katedrze, Brick Gothic Haderslev Cathedral with its ze znakomitą akustyką, ale także w budyn- [email protected] fantastic acoustics and the beautiful village kach wiejskich kościółków w Halk i Vilstrup www.visithaderslev.dk churches in Halk and Vilstrup– situated położonych na południe od miasta, co czyni southwards from the town – make Haders- Haderslev interesującym celem podróży. lev an interesting travel destination.

estonia ESTONIA TALLINN tartu 19 Photos: 1- Peeter Säre, 2 - Naatan Hamer Jaani kirik Tartu, a former Hanseatic city of universi- Dawne miasto uniwersyteckie, muzealne ties and museums, is situated on the banks i hanzeatyckie Tartu oferuje coś dla każdego of the Emajõgi River. Tartu is not only – różnorodne kawiarnie i bary, młodzieńcza a good place for adventures but also for atmosfera studencka oraz akademicyzm simple cosy moments. Unconventional profesorów, wiele wydarzeń – koncertów, contact cafes and bars, student life, festivals, festiwali i przedstawień mogących sprostać concerts and performances – this is what różnym gustom – to wszystko właśnie Tartu is about! w Tartu! Tartu Jaani Tartu Jaani kirik (St. John‘s Church) is a Kościół św. Jana w Tartu to średniowieczny kirik 14th century three-aisled church in Red kościół ceglany znany ze swych fi gurek Brick Gothic style. The terracotta sculp- z terakoty. Kościół ten stoi w tym samym tures decorating the church are unique in miejscu od pierwszej połowy XIII wieku, Jaani 5 Europe. The viewing platform in the bell najstarsze fragmenty obecnego kościoła Tartu room high up in the church tower off ers an pochodzą zaś z XIV wieku. Jest to miejsce, EE 51007, Estonia amazing view over the historic old town of gdzie spotykają się architektura fon +372 744 2229 Tartu. Jaani kirik is a place where ancient średniowieczna i modne wnętrze, duch www.jaanikirik.ee (700-year-old bricks) and modern (mini- historii i spirytualność charakterystyczna malist interior) times meet. The church dla nowoczesnego człowieka. W kościele has an active cultural and spiritual life of św. Jana prowadzone jest ożywione życie concerts of symphonic music, jazz and folk, duchowe i kulturalne – od nabożeństw and prayer services, meditation and breath do koncertów jazzowych, od medytacji work sessions. Besides all this, Jaani kirik do muzyki ludowej. is simply a nice place for visitors to escape from the summer heat or the winter cold, to light a candle and to fi nd time for oneself and God.

estonia ESTONIA TALLINN Vastseliina 20 Photo: Katja Tuul Vastseliina linnus The foundations for Vastseliina Episcopal Budowę zamku w Vastseliina rozpoczęto Castle, the strongest fortress in the region, 25 marca 1342 roku, w dniu Uroczystości were laid in 1342 on the border between Me- Zwiastowania Pańskiego, na granicy dieval Livonia and the Russian Pskov region. Starej Liwonii i Pskowa, na ziemiach biskupa As a crossing point of military and trade Tartu. Granica ta była jednocześnie linią routes, it was basically the boundary be- graniczną między kościołami Rzymu i Kons- contact tween the Western Catholic Church looking tantynopola. Oprócz ważnej funkcji to Rome and the Eastern Orthodox Church ochronnej zamek Vastseliina pełnił też looking to Constantinople. Despite being istotną rolę jako centrum pielgrzymek. built in an era when architectural beauty Pewnej jesiennej nocy 1353 roku w kaplicy Vastseliina was of secondary importance to defensive zamku można było usłyszeć przepiękną Tourist Information structures, the Episcopal Castle became a melodię, przez zamknięte drzwi błyszczało Gothic brickwork masterpiece in which local cudowne światło a tajemnicze postacie red bricks were ingeniously combined with w białych szatach przemieściły krzyż ze Võidu 14 yellowish limestone and grey quarry stone. ściany do ołtarza. Jeszcze cztery miesiące Vastseliina Following the miracle of the hovering White później, gdy wiadomość o cudzie dotarła EE 65201, Võrumaa, Cross in 1453, validated by Pope Innocent do papieża Innocentego VI, krzyż nadal stał Estonia VI 1454, Vastseliina became a renowned na kamieniach ołtarza bez oparcia. Wkrótce destination for pilgrims. Funds raised from do cudownego krzyża zaczęli przybywać fon +372 509 63 01 pilgrims enabled a development of the pielgrzymi z Niemiec, Estonii i innych miejsc, Episcopal Castle until surrendering in 1558 którzy zgodnie z rozporządzeniem papieża www.vastseliina.ee/linnus/ to Ivan the Terrible. Subsequently, Vastse- uzyskali odpust wynoszący rok i 40 dni. Dziś liina declined in importance until being można zwiedzać centrum średniowieczne, destroyed by the forces of Peter the Great ruiny zamku oraz kaplicę. during the Great Northern War (1700–1721). A modern visitor centre welcomes travellers who can access the north-eastern tower and the chapel and view the preserved ruins of the cannon tower and the castle’s effi gy of the White Cross.

germany NIEMCY hanseatic city of anklam BERLIN 21 Photos: Hansestadt Anklam Stone Gate St. Mary´s Church The Hanseatic City of Anklam is situated Nad brzegiem rzeki Piany (niem. Peene), on the Peene River and nestled in the otoczone idyllicznym i różnorodnym midst of an idyllic and multifaceted natural krajobrazem, leży hanzeatyckie miasto landscape. The birthplace of the aviation Anklam. Stolica powiatu i miasto urodzenia pioneer Otto Lilienthal with its 13,400 Otto Lilienthala liczy sobie dzisiaj 13.400 contact inhabitants is a popular travel destination mieszkańców i jest popularnym celem wycie- for those interested in arts and culture. czek dla zainteresowanych kulturą i sztuką. The earliest documented historical sources Pierwsza pisemna wzmianka o mieście date back to 1243. In 1264, Anklam was pochodzi z 1243 roku. W roku 1264 Anklam Anklam Tourist granted town privileges, and in 1283 it otrzymał prawa miejskie a w roku 1283 Information joined the Hanseatic League. przystąpił do Związku Hanzy. Not only its vicinity to the sea and tempt- Nie tylko bliskość morza i pięknych Markt 3 ing beaches, but also its historic town- nadbałtyckich plaż sprawiają, że Anklam D-17389 Anklam scape, characterised by Brick Gothic, have jest atrakcyjnym celem podróży, ale także made Anklam an attractive travel desti- samo oblicze miasta ukształtowane przez [email protected] nation. St. Mary’s Church is a beautiful ex- architekturę ceglanego gotyku. Widać ją www.anklam.de ample of the Gothic-Hanseatic architecture między innymi w zbudowanym z cegieł in the town. Further art historical treasures kościele Najświętszej Marii Panny. Także and Brick Gothic highlights in Anklam are kościół św. Mikołaja, gotycki dom szczytowy the St. Nicholas’ Church, the Gable House czy wysoka na 32 metry Brama Kamienna, and the imposing 32 metres high Stone dzisiaj Muzeum Regionalne, należą do Gate, home to the Regional Museum. skarbów miejskiej architektury i pozwalają odwiedzającym dosłownie dotknąć gotyku ceglanego.

germany NIEMCY bad doberan BERLIN 22 Doberan Minster, High Altar Photos: Doberaner Münster Doberan Minster Bad Doberan is set amongst dense beech Miasto Bad Doberan, oddalone tylko kilka forests and idyllic hills just kilometres kilometrów od morza, leży wśród bujnych away from the Baltic Sea. In 1186 Cistercian bukowych lasów i łagodnych pagórków. monks founded a monastery here, which W roku 1186 mnisi z zakonu cystersów was to become the most important one in założyli tu klasztor, który wkrótce stał się contact entire Mecklenburg. Its buildings still shape najważniejszym w Meklemburgii. Potężny the town today – above all the impressive kościół Doberaner Münster, do dziś kształtuje Doberan Minster, a northern German Brick oblicze miasta i jest prawdziwym klejnotem Gothic gem. The church interior has largely północnoniemieckiego gotyku ceglanego. Bad Doberan escaped devastations and provides the Wyposażenie wnętrza zachowało się prawie Tourist Information richest and most complete original deco- w całości, przez co kościół uważany jest ration of any Cistercian monastic church dziś za najbogatszy jeśli chodzi o wystrój ze Severinstraße 6 anywhere in Europe. There are also a large wszystkich cysterskich kościołów w Europie. D-18209 Bad Doberan number of other Brick Gothic treasures Także w kompleksie klasztornym znajduje to be found in the monastery complex: się wiele skarbów sztuki gotyku ceglanego [email protected] amongst them the Granary and Charnel pomiędzy nimi Spichlerz i Kostnica. www.bad-doberan-heiligendamm.de House. A further remarkable era in the Druga ważna epoka w rozwoju miasta www.muenster-doberan.de history of the town began when the Grand rozpoczęła się, gdy Wielki Książę Fryderyk Duke Frederick Francis I elected Doberan Franciszek I ogłosił Doberan swoją letnią The European Route of Brick Gothic‘s Supporter / as his summer residence. He also founded rezydencją. Dzięki niemu założono również Organizacja wspierająca Europejski Szlak Gotyku Heiligendamm, Germany's fi rst seaside pierwszy niemiecki kurort nadbałtycki Ceglanego Cloister shop / Sklep klasztorny „TORHAUS“ resort, in 1793. Today, the town itself as well w Heiligendamm. Wraz z wkroczeniem kura- www.torhaus-doberan.de as Heiligendamm, right on the seashore, cyjnego stylu życia w Heiligendamm, jak boast many impressive classical buildings i w Doberan powstało wiele klasycystycznych – refl ecting their long history as a bathing budynków. and health resort.

germany NIEMCY brandenburg an der haVel BERLIN 23 Photos: 1 - EuRoB, 2 - STG Brandenburg Gatehouse Tower St. Paul´s Monastery Join us on a voyage of discovery in Bran- Proszę pozwolić się zabrać w pełną cie- denburg an der Havel, distinguished by kawych odkryć podróż do Brandenburga its medieval heritage sites and unique nad Hawelą, do miasta wyróżniającego location in an idyllic region studded with się średniowiecznymi budowlami, rivers and lakes. The tiny seed that later o wyjątkowym położeniu pośród rzek contact grew into the town of Brandenburg an der i jezior. Zalążkiem dzisiejszego miasta była Havel was planted on an island in the Havel wyspa na rzece Haweli, na której stanął River, where the castle of Slavic Hevelli najpierw zamek warowny ówczesnych once stood. In 1150/1157, famous German słowiańskich Hawelan. Zdobycie wyspy Brandenburg ruler Albrecht the Bear took possession of przez Alberta I Brandenburskiego, zwa- Tourist Information the castle, and the foundation stone for nego Albertem Niedźwiedziem (1150/57) the cathedral was laid in 1165. The Old and umożliwiło położenie podwalin pod katedrę New Town emerged only a little later and wzniesioną w roku 1165. Później powstały Neustädtischer Markt 3 belonged to the most signifi cant ones in dwa szybko rozwijające się miasta, Altstadt D-14776 Brandenburg an der Havel the Mark of Brandenburg for hundreds of i Neustadt Brandenburg, które przez stulecia years. Today, with over 400 historic build- pozostawały najważniejszymi miastami [email protected] ings, the town is one of the most important Marchii Brandenburskiej. Dzisiaj, z ponad www.stg-brandenburg.de medieval heritage sites in Germany. For ex- 400 zabytkowymi budowlami, Brandenburg ample the Brick Gothic St. Peter und Paul's nad Hawelą należy do najciekawszych Cathedral, Old Town Hall, St. Paul's Monas- średniowiecznych zespołów miejskich tery – home to the State Archaeological Brandenburgii. Na przykład gotycko ceglana Museum – and St. Catherine's Church are katedra św. Piotra i Pawła, Ratusz Staromiej- excellent places to explore this heritage. ski, klasztor św. Pawła, dziś Miejskie Muzeum Archeologiczne i kościół św. Katarzyny wspaniałe miejsca aby odkryć to dziedzictwo kulturowe.

germany NIEMCY buXtehude BERLIN 24 Photos: Stadtinformation, Buxtehude St. Peter´s Church Fleth In front of the gates of the big Hanseatic Przed bramami wielkiej hanzeatyckiej brother Hamburg, on the edge of the siostry, miasta Hamburg, na skraju regionu region Altes Land and amidst the blossoms Altes Land, wśród przepięknie kwitnących of the region‘s fruit trees live the 40,000 drzew owocowych, żyje dzisiaj 40.000 residents of Buxtehude. Even though the mieszkańców. Buxtehude nazywane jest contact town is fairytale charming, that does not także bajkowym miasteczkiem, które już mean that Buxtehude exists only in your od tysiąca lat jest jak najbardziej rzeczywiste. fantasies: the town has existed for over Miejscem szczególnie przyciągającym a thousand years. Of particular interest turystów jest Stare Miasto, ze swoimi Buxtehude for visitors is the historical old town with uliczkami, zespołem kanałów, historycznymi Tourist Information its small streets, its “Fleth” (a system of kamieniczkami i innymi architektonicznie narrow waterways), its beautiful old town interesującymi budowlami. Ale także takie houses and further architecturally inter- imprezy, jak Święto Starówki, Święto Wina Viverstraße 1 esting buildings. The old town‘s annual i Jarmark Bożonarodzeniowy regularnie D-21614 Buxtehude festival, a wine festival and the Christmas wypełniają gośćmi zabytkowe uliczki. Market see visitors throng the streets of [email protected] the town centre. Miłośnicy kultury i sztuki odnajdą w Buxte- www.buxtehude.de hude wiele śladów architektury gotyku On top of that, an admirer of arts and ceglanego. Należą do nich 700-letni kościół culture will fi nd several wonderful Brick św. Piotra, brama miejska Marschtorzwinger, Gothic buildings in Buxtehude. Prominent Ratusz, łaźnia Stavenort i położony examples are the 700-year-old St. Peter’s wewnątrz miasta port „Fleth”. Church, the massive town wall Floodgate, the Old Town Hall, the Stavenort quarter as well as the inner-city harbour “Fleth”.

germany NIEMCY kleist town frankfurt (oder) BERLIN 25 Photos: Winfried Mausolf St. Mary´s Church Church of Peace Concert Hall The old Hanseatic City of Frankfurt is Stare, hanzeatyckie miasto Frankfurt nad always worth a visit. Its historical Brick Odrą warte jest podróży. O jego wielkiej Gothic buildings are evidence of a great przeszłości świadczą liczne ceglano gotyckie past. These include the Old Town Hall, budowle, takie jak Ratusz, kościół Pokoju czy the Church of Peace (St. Nicholas’ Church) kościół Mariacki z wyjątkowymi, kolorowymi contact and the St. Mary’s Church with its unique witrażami, tzw. „Szklaną Biblią”. Sala multicoloured glass paintings, the famous koncertowa Carla Philippa Emanuela Bacha “Illustrated Bible”. The Concert Hall “Carl jest byłym kościołem franciszkańskim i dzisiaj Philipp Emanuel Bach”, a former Franciscan między innymi siedzibą Brandenburskiej Frankfurt (Oder) church is, among others, home to the Bran- Orkiestry Państwowej i Frankfurckiej Akade- Tourist Information denburg State Orchestra and the Frankfurt mii Śpiewu. Singakademie. Od 1999 roku Frankfurt nosi miano „Miasta Karl-Marx-Straße 189 Since 1999 Frankfurt bears the name Kleista” – to właśnie tutaj poeta urodził D-15230 Frankfurt (Oder) “Kleist Town”: the German poet Heinrich się, studiował i tutaj mieści się jego muzeum. von Kleist was born in Frankfurt and also Miasto jest także dumne z ponownie info@tourismus-ff o.de studied here. The Kleist Museum, which założonego w 1991 roku Europejskiego www.frankfurt-oder-tourist.de was dedicated to him, is situated by the Uniwersytetu Viadrina – w chwili obecnej river Oder in the city centre. The town is studiują na nim młodzi ludzie z 78 krajów. also proud of its Viadrina European Uni- Ponadto Frankfurt jest miastem sportu versity, re-founded in 1991. Nowadays, the i zieleni z wieloma pięknymi parkami. university has students from 78 countries. In addition, Frankfurt is a green town with plenty of beautiful parks as well as many sports facilities and institutes.

germany NIEMCY uniVersity town & hanseatic city of greifswald 26 St. James´ Church Ruins of Eldena Monastery Photos: EuRoB The University Town and Hanseatic City Uniwersyteckie i Hanzeatyckie Miasto Greifs- of Greifswald lies between Germany’s wald leży pomiędzy dwiema największymi biggest islands Rügen and Usedom on niemieckimi wyspami – Rugią i Uznam, the shallow Bay of Greifswald. Besides bezpośrednio nad Zatoką Greifswaldzką the Hanseatic League, a crucial impulse (niem. Greifswalder Bodden). Do rozwoju contact for the development of the town was the miasta, obok Hanzy, przyczyniło się establishment of the university in 1456. założenie Uniwersytetu w 1456 roku. Today, the Ernst Moritz Arndt University Na Uniwersytecie Ernsta Moritza Arndta, of Greifswald is home to well over 12,000 który stał się ośrodkiem życia publicznego Greifswald students and a centre of social and public i społecznego miasta, studiuje dzisiaj ponad Tourist Information life in town. Furthermore, Greifswald be- 12 000 studentów. Miasto stało się też sławne came nearly world famous through its son na całym świecie dzięki obrazom chyba naj- Caspar David Friedrich, one of the most bardziej znaczącego dla okresu romantyzmu Rathaus Am Markt prominent Romantic painters. He realised artysty, Caspara Davida Friedricha, który D-17489 Greifswald a large number of paintings that featured ruiny klasztoru Eldena uczynił centralnym the Ruins of the Brick Gothic Monastery motywem swojej malarskiej twórczości. [email protected] Eldena. www.greifswald.info O okresie średniowiecznej świetności miasta Even today, the three churches St. Mary, świadczą po dziś budynki kościołów – Maria- St. Nicholas and St. James and several ckiego, św. Jakuba i św. Mikołaja, oraz inne other Brick Gothic buildings in the Old gotycko ceglane budowle znajdujące się Town hark back to the golden days of me- na Starym Mieście. Także gotyckie domy dieval Greifswald. Also the gable houses in szczytowe, zbudowane w tym samym stylu, the market place are wonderful examples nadają miastu szczególnego uroku. of Brick Gothic and lend the town a special charm.

germany NIEMCY barlach town gÜstrow BERLIN 27 St. Mary´s Parish Church Photos: André Hamann Castle Cathedral Located in the heart of the Mecklenburg W jednym z najpiękniejszych miast serca region, Güstrow is one of the area's most Meklemburgii, Güstrow – mieście Barlacha, beautiful towns, with its culture and kultura i przyroda żyją ze sobą w szczególnej proximity to nature it is sure to delight the symbiozie. Możemy w tym mieście, jako visitor. The old residential town is home dawnej rezydencji, odnaleźć wszystkie contact to all manner of architectural styles, from style architektury, od gotyku ceglanego po Brick Gothic to Classicism. Moreover, the klasycyzm, a także średniowieczną strukturę old medieval urban heart of the town miejską, która przetrwała do dnia dzisiej- has been well preserved. szego. Güstrow Tourist Information The town's skyline is formed by the Güst- Katedra, kościół farny pod wezwaniem row Cathedral, St. Mary's Parish Church Najświętszej Marii Panny i renesansowy and the Renaissance Castle. All these sites zamek kształtują sylwetkę miasta i wi- Franz-Parr-Platz 10 can be enjoyed in more detail by visitors dać je już z daleka podczas spaceru po D-18273 Güstrow taking the 'Old Town Circular Route' Starym Mieście – wyjątkowym zespole together with the market place, the Town składającym się z Rynku, Ratusza i kamieni- [email protected] Hall and numerous old houses. Undoubt- czek. Do pereł kultury należą także Muzea www.guestrow-tourismus.de edly the Ernst Barlach Museums also Ernsta Barlacha, jedno z nich znajduje się belong to the cultural highlights: a part of w gotyckiej Kaplicy Gertrudy. Wystawa The European Route of Brick Gothic‘s Supporter / the museum is even located in the Gothic szopek bożonarodzeniowych w kościele św. Organizacja wspierająca Europejski Szlak Gotyku St. Gertrude's Chapel. Other pleasures Ducha, Muzeum Miasta i Galeria Miejska Ceglanego enjoyed by visitors include an exhibition of Wollhalle szykują dla gości kolejne atrakcje. Güstrow Castle / Zamek Güstrow Christmas crèches in the Brick Gothic www.museum-schwerin.de/ Church of the Holy Spirit, the town's muse- orte/schloss-gustrow/ um and the town art gallery “Wollhalle'.

germany NIEMCY hanseatic city of lÜneburg BERLIN 28 St. Nicholas´ Church Photos: 1, 2 - EuRoB, 3 - Lüneburg Marketing GmbH Gable Houses St. John‘s Church Visit the thousand-year-old Lüneburg! You 1000-letni Lüneburg fascynuje swoimi will be fascinated by the fl air and charm historycznymi budowlami i urokiem żywego of this lively university town with its an- ośrodka akademickiego. Wąskie i kręte cient gabled houses. The maze of narrow, uliczki Starego Miasta i jego ceglane gotyckie cobbled streets and historical Brick Gothic budynki zapraszają turystów do odkrywania contact houses invite visitors to unforgettable uroków Lüneburga. Podziwiać można tutaj journeys of discovery. You will admire średniowieczny Ratusz, wraz z jego pięknie the imposing medieval Town Hall with its i bogato wyposażonymi renesansowymi impressive, richly decorated Renaissance wnętrzami. Port w dzielnicy Wasservier- Lüneburg parlours. You will be entranced by the tel urzeka malowniczymi wierzbami, Tourist Information beautiful weeping willows, picturesque wyrastającymi znad wody kamienicami, timber framed houses jutting out over the starym Żurawiem i nastrojowymi knajpkami. river, the “Old Crane” and the cosy Pub Kościół św. Michała w zachodniej części Sta- Rathaus/Am Markt Mile in the town's waterfront quarter. rego Miasta, z daleka rozpoznawalny dzięki D-21335 Lüneburg The St. Michael’s Church in the western potężnej ceglanej wieży, pięcionawowy part of the Old Town, already visible from kościół św. Jana, Ratusz, bazylika św. [email protected] far away thanks to its massive Brick Gothic Mikołaja i niezliczone domy szczytowe www.lueneburg.de tower, the fi ve-nave Church of St. John, należą do perełek gotyku ceglanego tego the Town Hall, the basilica St. Nicholas and miasta. numerous gable houses belong to the absolute Brick Gothic highlights in town.

germany NIEMCY bardowick and churches around lÜneburg BERLIN 29 Bardowick, St. Nicholas´ Chapel Photos: 2 - EuRoB, 1, 3 - Hans-Joachim Boldt /Reppenstedt Adendorf, St. Nicholas´ Chapel Bardowick, Cathedral of St. Peter and Paul Bardowick near Lüneburg is one of the Bardowick jest jedną z najstarszych oldest towns in northern Germany, and miejscowości Niemiec Północnych, był was a renowned trading town during the ważnym centrum handlu w średniowieczu Middle Ages, only to be later destroyed by i został zniszczony przez Henryka Lwa. Dzisiaj Henry the Lion. Even today, the village cen- o jego historii świadczy charakterystyczna contact tre attests to the remarkable history, with struktura miasta i ogromna katedra św. the mighty Cathedral of St. Peter and Paul Piotra i Pawła. Kolejną, trakcją gotyku right in the centre. A further Brick Gothic ceglanego jest Dwór św. Mikołaja. Ta highlight is the building complex around przepiękna okolica świetnie nadaje się Bardowick St. Nicholas’ Chapel, a former leprosarium. na rowerowe wycieczki. Tourist Information The area, which takes both the charac- teristics of the marshland and the sandy, Hanzeatycki Lüneburg otoczony jest wielo- hilly heathland, is also recommendable for ma miejscowościami, w których podziwiać Schulstraße 12 cycling tours. można różne ceglano gotyckie kościoły. D-21357 Bardowick Należą do nich: Adendorf, Barskamp, Betzen- The Hanseatic City of Lüneburg is sur- dorf, Dahlenburg, Embsen, Lüdersburg, p.gebert@samtgemeinde- rounded also by several parishes which Neetze, Radegast, Raven, Scharnebeck bardowick.de present an outstanding mix of beautiful i Thomasburg. www.bardowick.de Brick Gothic churches. Discover the village churches in Adendorf, Barskamp, Betzen- Further information on churches dorf, Dahlenburg, Embsen, Lüdersburg, around Lüneburg: Neetze, Radegast, Raven, Scharnebeck and www.eurob.org Thomasburg.

germany NIEMCY conVents around lÜneburg BERLIN 30 Medingen Convent, Brewhouse Photos: 1, 2 - Wolgang Brandis, 3 - Kloster Wienhausen Wienhausen Convent, Nuns‘ Chancel Wienhausen Convent Even today, the six convents around O niegdyś niezwykle bogatym klasztornym Lüneburg bear witness to the high con- krajobrazie księstwa Lüneburg świadczy centration of monasteries in the former dzisiaj jeszcze sześć żeńskich klasztorów Principality of Lüneburg. The oldest of Lüneburga. Najstarszy z nich to Walsrode them was founded in Walsrode before 986. (z 986 roku), później powstałe Ebstorf (ok. contact Later on, further convents were founded in 1160), Lüne (1172), Wienhausen (około 1230), Ebstorf (ca. 1160), Lüne (1172), Wienhausen Medingen (1241) i Isenhagen (1243). Ebstorf, (ca. 1230), Medingen (1241) and Isenha- Lüne i później też Walsrode zorganizowa- gen (1243). Ebstorf, Lüne and later also ne były zgodnie z regułą benedyktyńską. www.kloster-ebstorf.de Walsrode followed the Rule of St. Benedict, Medingen, Wienhausen i Isenhagen należały www.kloster-isenhagen.de whereas Medingen, Wienhausen and do zakonów cystersów. Klasztory Lüne- www.kloster-luene.de Isenhagen were Cistercian convents. The burga zachowały się nie tylko jako zwarte www.kloster-medingen.de Convents around Lüneburg are not only kompleksy budynków, ale również dzięki www.kloster-walsrode.de interesting due to their buildings, but also kontynuacji ich pierwotnego przeznacze- www.kloster-wienhausen.de since they have been continuously active nia – te średniowieczne wspólnoty zakonne throughout the centuries and the religious przetrwały jako klasztory ewangelickie. orders of the Middle Ages have survived as Obok imponującej ceglano gotyckiej evangelic convents. Besides the impressive i nowszej architektury ważne są również Brick Gothic and newer architecture, sever- ogromne zasoby średniowiecznych al medieval and early modern decorative i nowożytnych elementów wystroju wnętrz. items and furniture have been preserved: Arrasy w Wienhausen i Lüne, hafty w Ebstorf, the tapestries in Wienhausen and Lüne, Lüne, Isenhagen i Wienhausen, pochodząca embroideries in Ebstorf, Lüne, Isenhagen z ok. 1500 roku fi gura Chrystusa w Wien- and Wienhausen, the statue of Christ from hausen i wykonany w roku 1494 pastorał ca. 1500 in Wienhausen and abbess's staff w Medingen to tylko nieliczne przykłady. from 1494 in Medingen, just to name a few.

germany NIEMCY neubrandenburg BERLIN 31 Photos: 1 - Bernd Lasdin, 2 - Regionalmuseum Neubrandenburg Concert Church Friedland Gate Neubrandenburg, located in the middle Nad jeziorem, pośród niezapomnianych of a landscape with an unmistakeable krajobrazów, leży miasto Neubrandenburg. beauty and charm alongside Lake Tollense, To trzecie co do wielkości miasto Meklembur- is the third largest town in Mecklenburg- gii – Pomorza Przedniego jest gospodarczym Western Pomerania and the economic i kulturalnym centrum Pojezierza contact as well as cultural centre of Mecklenburg Meklemburskiego. O uroku miasta decydu- Lake District. The town’s distinguishing je jego śródmieście z unikalnymi i do dziś mark is the historical layout of the old town zachowanymi średniowiecznymi murami centre with its unique features such as the obronnymi i strażnicami nazywanymi Neubrandenburg well-preserved medieval fortifi cations with „Wiek”, które są częścią muru, tak jak jego Tourist Information defensive “Wiek“ Houses set directly into cztery gotyckie bramy: Friedland, Stargard, the wall and the four Gothic town gates – Treptow i Nowa Brama. Także inne ceglano the Friedland, Stargard, Treptow and New gotyckie budynki jak na przykład Stargarder Straße 17 Gate. Further Brick Gothic buildings such klasztor Franciszkanów czy kościół św. D-17033 Neubrandenburg as the Franciscan Monastery with St. John's Jana i znajdujący się w niedalekiej odległości Church and the nearby located town of od miasta Burg Stargard ze średniowiecznym [email protected] Burg Stargard with the fortress of the same zamkiem o tej samej nazwie, są warte www.neubrandenburg-touristinfo.de name are always worth a visit. St. Mary’s odwiedzin. Kościół Mariacki z jego słynnym Church with its famous eastern gable, wschodnim szczytem, założony w roku consecrated in 1298 and badly damaged in 1298 i mocno zniszczony w 1945 roku, jest 1945, is one of the most beautiful Brick jednym z najpiękniejszych kościołów ceglano Gothic churches in Northern Germany. gotyckich w północnych Niemczech. Dzisiaj Today, after rebuilding it into the Concert po przebudowie na Kościół Koncertowy, jest Church, it is a venue of many musical on miejscem gdzie obywa się wiele wysokiej events. klasy koncertów.

germany NIEMCY burg stargard BERLIN & supporters of the european route of brick gothic 32 Castle Photo: EuRoB Just a few kilometres from the imposing The European Route of Brick Gothic‘s gates of Neubrandenburg, you will fi nd Supporters / Organizacje wspierające a true medieval treasure, whose restora- Europejski Szlak Gotyku Ceglanego tion is a product of many years of hard work: the castle of Burg Stargard in the State Offi ce for Culture and Heritage contact town of the same name. With its 13 build- Preservation of Mecklenburg-Western ings, the Brick Gothic castle is the oldest Pomerania / Krajowy Urząd ds. Kultury remaining hill castle in northern Germany i Ochrony Zabytków Meklemburgii- and the oldest secular building in the state Pomorza Przedniego Burg Stargard of Mecklenburg-Western Pomerania. www.kulturwerte-mv.de Tourist Information Tylko kilka kilometrów od wspaniałych bram North German Basilica Consortium / miejskich Neubrandenburga leży klejnot Zespół Roboczy Północno-Niemieckich Am Markt 3 średniowiecza, którego restauracja trwała Bazylik Ceglanych D-17094 Burg Stargard przez wiele lat – zamek Burg Stargard, który www.eurob.org dał to samo, słowiańskie imię, miastu. = > Supporters of Brick Gothic / Organi- [email protected] Ceglano gotycki zamek z jego 13 budynka- zacje wspierające Gotyk Ceglany www.burg-stargard.de mi jest najbardziej na północ wysuniętym, zachowanym, niemieckim zamkiem i German Association for Housing, Urban najstarszą świecką budowlą Meklemburgii- and Spatial Development / Niemiecki Pomorza Przedniego. Związek Mieszkalnictwa, Planowania Przestrzennego i Urbanistyki www.deutscher-verband.org

germany NIEMCY neukloster BERLIN 33 Photos: EuRoB Bell Tower St. Mary´s Monastic Church The village of Neukloster is located on a Miasto Neukloster leży przy idyllicznym wonderful lake bearing the same name jeziorze Neuklostersee pośród różnorodnych and nestled in the midst of a beautiful lake krajobrazów Pojezierza, wśród wody, lasów, district, characterised by the water and the łąk i pagórków. Miasteczko przetrwało wild as well as by meadows and hills. The wojnę prawie bez zniszczeń, wiele w nim contact idyllic village was largely spared from the śladów historii i średniowiecznych budowli. eff ects of the Second World War, meaning Po zjednoczeniu Niemiec wiele typowych that visitors today still have the opportu- małomiasteczkowych domów zostało nity to discover an array of historical sites pieczołowicie i z miłością odnowionych, Neukloster and medieval buildings. Since the collapse dzisiaj zachwycają swym dawnym bla- Tourist Information of East Germany, many of the village’s skiem. Rarytasem gotyku ceglanego jest houses have been lovingly restored and pochodzący z XIII wieku kościół klasztorny show their original charm today. The Mo- św. Marii w Sonnenkamp i jego przepiękne Hauptstraße 27 nastic Church of St. Mary in Sonnenkamp malowidła jak i kolorowe witraże, które są D-23992 Neukloster from the 13th century is a real rarity of drugimi najstarszymi w Europie Północnej. Brick Gothic architecture with its valuable Kolejne spotkania z gotykiem ceglanym [email protected] frescos and stained glass windows, which w zespole budynków klasztornych oferują wwww.neukloster.de are the second oldest in Northern Europe. Dzwonnica i park klasztorny z ogrodem The Bell Tower and the Monastic Park with i wspaniale zachowanym Probostwem. its fruit garden, as well as the excellent preserved Provost‘s Residence off er further possibilities for experiencing Brick Gothic fi rst-hand.

germany NIEMCY parchim BERLIN 34 Photos: EuRoB St. George´s Church Town Hall Parchim is located halfway between the Parchim leży pomiędzy obszarami dwóch urban areas of Hamburg and Berlin and niemieckich metropolii, Berlina i Hamburga, is also easily accessible from Germany‘s w takiej samej odległości do meklemburskie- Baltic coast. In addition, the town is go wybrzeża Bałtyku, pośród morenowych surrounded by hilly “end moraines”. The wzgórz. Bogata w lasy i wodę okolica, contact water-rich and forested region is also z najwyższymi daglezjami Europy, liczny- home to the largest Douglas fi r trees in mi bagnami i znakomicie rozbudowaną Europe, countless moors and well devel- infrastrukturą turystyczną oferuje wiele oped tourist facilities – and off ers also an atrakcji na lądzie, w wodzie i w powietrzu. Parchim array of activities on land, at sea and in the To stare meklemburskie miasto, położone Tourist Information air. The region is marked by the Müritz- przy drodze wodnej Müritz – Elde, pośród Elde waterway running past the town, gęstych lasów, jest warte odwiedzenia which itself is surrounded by thick forests o każdej porze roku. Blutstraße 5 that are worth a visit regardless of the D-19370 Parchim season. Znaleźć tu można warte zobaczenia zabytki i wspaniałą architektura ceglanych budowli, [email protected] The town‘s outstanding heritage sites a w szczególności: Kościół Mariacki z wieżą www.parchim.de and the charming architecture of its Brick liczącą 54 metry wysokości, Ratusz i kościół Gothic buildings – such as St. Mary’s św. Jerzego, ale także zabytkowe domy Church with its 54 metres high tower, szachulcowe, zapraszają do zwiedzania. the Parchim Town Hall and St. George’s Church – as well as timber-framed houses will leave the visitor wanting more.

germany NIEMCY prenzlau BERLIN 35 Photos: 1 - Ralf Scheibe, 2 - Dominikanerkloster Prenzlau St. Mary´s Church Dominican Monastery at Prenzlau Visitors about to arrive in Prenzlau are Gdy przyjadą Państwo do Prenzlau, powitają greeted by the twin spires of St. Mary's Państwa widoczne już z daleka wieże Church, which are visible from outside the Kościoła Mariackiego. Wraz z wieżą kaplicy town. From a certain point, the spires of św. Ducha i wieżą bramy miejskiej Mitteltor the church and those of the Chapel of the tworzą one słynny czworokąt wież miasta. contact Holy Spirit as well as the Central Gate Tow- O świetności miasta w późnym średniowie- er can all be seen at the same time; this czu świadczą także gotyckie budowle klasz- is the famous “four-towers-view” of the toru dominikanów i franciszkanów, kaplica town. Further Brick Gothic treasures bear św. Jerzego i mury miejskie z sześcioma Prenzlau witness to the golden days of Prenzlau wieżami. Tourist Information during the late Middle Ages: the Domini- can Monastery at Prenzlau, the Franciscan Prenzlau ma w zanadrzu wiele kulturalnych Monastic Church, the St. George's Chapel atrakcji, które może zaoferować turystom. Marktberg 11 and the Town Wall with its six towers. Idylliczne jezioro zaprasza na przejażdżki D-17291 Prenzlau łodzią, spacery brzegiem lub wycieczki For tourists longing for culture Prenzlau rowerowe. Liczne koncerty organizowane [email protected] also off ers further highlights. The idyllic w ramach „Kulturalnego Lata w klasztorze www.prenzlau-tourismus.de Ucker Lakes are ideal surroundings for dominikanów” są tylko częścią bogate- www.laga-prenzlau2013.de boat trips, long walks and bicycle tours. go programu kulturalnego. W roku 2013 Several concerts and the famous “Cultural Prenzlau będzie gospodarzem Wystawy Summer in the Dominican Monastery” Ogrodniczej. are central components of a fi ne cultural programme the town has to off er. In 2013 Prenzlau will host the Brandenburg State Horticultural Festival.

germany NIEMCY amber town ribnitz-damgarten BERLIN 36 Clarissa Nunnery Photos: 1 - Axel Attula, 2,3 - Amt für Tourismus, Stadt Ribnitz-Damgarten St. Mary´s Church The Amber Town Ribnitz-Damgarten is Miasto bursztynu Ribnitz-Damgarten leży located between the Hanseatic cities of pomiędzy hanzeatyckimi miastami Ros- Rostock und Stralsund, on the southern tok i Stralsund, na południowym brzegu edge of a chain of boddens that connect połączonej z Morzem Bałtyckim laguny. up to the Baltic Sea. The town serves as Jest bramą do przepięknego nadmorskie- contact a wonderful gateway to the charming go regionu położonego wokół półwyspu coastal region around the Fischland-Darss- Fischland-Darβ-Zingst. Obydwie historyczne Zingst peninsula. The town’s both historic starówki Ribnitz i Damgarten są pięknie centres Ribnitz and Damgarten are today odrestaurowane i leżą pośród idyllicznych Ribnitz-Damgarten lovingly restored and surrounded by a krajobrazów. Tourist Information beautiful and varied landscape. Fascynujące „złoto morza” nadało miastu Be charmed by the use of enchanting am- Ribnitz-Damgarten bursztynowy przy- Am Markt 14 ber in the town, a stone that has lent the domek, dopełnia go Niemieckie Muzeum D-18311 Ribnitz-Damgarten town its sobriquet. Indeed, the German Bursztynu, które znajduje się w klasztorze Museum of Amber is housed in the former Klarysek w Ribnitz, imponujący ceglano [email protected] Clarissa Nunnery at Ribnitz, an impres- gotycki kompleks z wieloma wyjątkowymi www.ribnitz-damgarten.de sive Brick Gothic building complex with eksponatami z historii zakonu i galerią additional highlights such as an exhibition sztuki nowoczesnej. Do wartych zobaczenia of the history of the Nunnery and a gallery ceglano gotyckich atrakcji należą kościół św. of modern art. Other remarkable Brick Marii w Ribnitz, kościół św. Bartolomeusza Gothic beauties in town are the churches w Damgarten i Brama Rostocka, ostatnia of St. Mary at Ribnitz, St. Bartholomew at zachowana brama miejskich fortyfi kacji. Damgarten and the Rostock Gate, the last remaining gate of the town fortifi cations.

germany NIEMCY island of rÜgen BERLIN 37 Altenkirchen, Parish Church Photos: 1, 3 - EuRoB, 2 - Detlef Witt Landow, Church Middelhagen, St. Catherine´s Church With its nearly thousand square kilome- Rugia (niem. Rügen) licząca prawie tysiąc tres, Rügen is the largest German island kilometrów kwadratowych, jest największą and to many of its visitors also the most wyspą Niemiec, ale chyba też najpiękniejszą. beautiful one. Its sound nature and miles Piękna przyroda i ciągnące się kilometrami and miles of sandy Baltic Sea beaches bałtyckie plaże co roku przyciągają liczne contact attract numerous holiday makers year rzesze turystów. Symbolem Rugii stały się after year. The landmarks of Rügen are majestatycznie wyrastające kredowe skały, the majestic Chalk Cliff s, which have które od stuleci fascynują odwiedzających fascinated visitors for centuries. wyspę. Rügen Tourist Information Rügen is home to many historic and cultur- Na Rugii można znaleźć wiele historycznych al monuments. The fi rst village churches i kulturalnych zabytków. Pierwszy wiejski were built in the 12th century, when the kościół został zbudowany w XII w., gdy Ringstraße 113–115 conversion of the island’s population to rozpoczeła się christianizacja wyspy. D-18528 Bergen auf Rügen Christianity started. Later periods saw the W późniejszym czasie powstały liczne dwory construction of many stately homes and i zamki. Dzisiejszy wygląd wyspa zawdzięcza [email protected] castles. The island’s look today is heavily klasycystycznym wpływą architektury www.ruegen.de infl uenced by the classicist spa resort kąpieliskowej końca XIX w. Także piękne architecture of the 19th century. Beautiful ceglano gotyckie kościoły, należące do Brick Gothic churches, belonging to the najstarszych na wyspie, można znaleźć oldest buildings on the island, can also be w wielu miasteczka i wsiach np. w Bergen, found in several towns and villages – for Altenkirchen, Waase i Schaprode, żeby example in Bergen, Altenkirchen, Waase wymienić tylko kilka z nich. and Schaprode.

germany NIEMCY schleswig BERLIN 38 St. Peter‘s Cathedral, Altar Photos: 2 - B. Pries, 1,3 - EuRoB Holm St. Peter´s Cathedral Situated at the end of the Baltic fj ord Na końcu fi ordu Schlei leży miasto Szlezwik known as Schlei, Schleswig was one of the (niem. Schleswig). W czasach Wikingów most important northern trading posts był to jeden z ważniejszych handlowych during the Viking epoch. The dukes of punktów na mapie Północy. Miasto było też Schleswig-Holstein-Gottorf resided in the rezydencją książąt Gottorp, co przyczyniło contact town which rendered Schleswig one of the się do stworzenia z niego kulturalnego cultural capitals of Northern Europe. The centrum Europy Północnej. Świetność traces left by the town‘s halcyon days can dawnych czasów czuje się tutaj także dzisiaj. be felt closely even today, for example in Przykładem może być Gottorpski globus, Schleswig discovering the Gottorf Globe, a replica rekonstrukcja jednego z cudów świata Tourist Information of the wonder of the 17th century, or the z XVII wieku, rekonstrukcja osady Wikingów Viking Museum of Haithabu (in English w Muzeum Wikingów Haithabu, można ją Hedeby). Furthermore, there is “Holm” with też odnaleźć w Muzeum Miejskim, w starej Plessenstraße 7 the ancient fi shing settlement where the osadzie rybackiej na Holmie i w klasztorze D-24837 Schleswig St. John‘s Monastery can still be found. św. Jana. schleswig@ostseefj ordschlei.de Today, Schleswig remains a pulsing cultural Szlezwik to pełne życia miasto kultury, z wie- www.ostseefj ordschlei.de capital with event highlights such as the loma atrakcjami, jak festiwal na zamku czy Palace Festival and summer concerts in letnie koncerty w Katedrze św. Piotra, którą St. Peter‘s Cathedral. The cathedral with its uważa się za jedną z najbardziej znaczących High Gothic hall choir, the triple-wing gotycko ceglanych budowli w północnych cloister known as “Schwahl” and the neo- Niemczech z gotyckim prezbiterium Gothic western tower is one of the most halowym, trójskrzydłowym krużgankiem signifi cant Brick Gothic buildings in North- nazywanym „Schwahl” i neogotycką wieżą. ern Germany.

germany NIEMCY schwerin BERLIN 39 Palace Photos: EuRoB Cathedral, Cloister Cathedral The heart of Schwerin beats on an idyllic Serce Schwerina bije na idyllicznej wyspie island in the middle of the Schwerin Lake. na środku jeziora Schweriner See. Serce, A heart that – thanks to its diversity – fi ts które odzwierciedla nieporównywalną in seamlessly with the rest of the state różnorodność tej urokliwej stolicy Meklem- capital of Mecklenburg-Western Pomera- burgii – Pomorza Przedniego. Majestatyczny contact nia, known for its unending variety. The zamek jest największym skarbem miasta, Schwerin Palace is amongst the treasures otoczony wodą i czarodziejskimi ogrodami of the town: ringed by water and enchan- reprezentuje zmienną historię, niezliczone ting gardens, the ornate, majestic Palace skarby sztuki i malowniczą przyrodę tej starej Schwerin presents the colourful past of the town, rezydencji książąt. Tourist Information the countless artistic wonders and the idyl- lic character of the old residential town. Historyczny obraz miasta ukształtowany został przez klasycystyczną architekturę jak Am Markt 14 The historic form of the town is further i przez wiele ceglano gotyckich budowli. D-19055 Schwerin shaped by Classicist buildings and particu- Schwerińska Katedra uważana jest za jeden larly by the mighty Brick Gothic cathedral, z najbardziej znaczących przykładów gotyku [email protected] the Schwerin Cathedral, which is regarded ceglanego w północnych Niemczech, posia- www.schwerin.info as one of the most notable examples da ona np. pozostałości średniowiecznych of northern German Brick Gothic. The fresków, witraże oraz ołtarz datowany cathedral possesses remains of medieval na 1495 rok. Obok skarbów architektury frescos and stained-glass windows, as pozostałych po arystokracji i czasach pano- well as an altar of the Holy Cross dating to wania kościoła, zachowała się także duża 1495. Alongside the architectural treasures liczba tradycyjnych szachulcowych domów. left by aristocracy and church in Schwe- rin, whole neighbourhoods of traditional timber-framed residential houses have been well preserved.

germany NIEMCY hanseatic city of stendal BERLIN 40 Photos: Hansestadt Stendal Uenglingen Gate Statue of Roland The Hanseatic City of Stendal is the eco- Hanzeatyckie miasto Stendal, gospodarcze, nomic as well as cultural and administrative kulturalne i administracyjne centrum okręgu centre of the Altmark Region. Ca. 1165 it Altmark, otrzymało prawa miejskie i handlo- was granted town and trading privileges we w roku 1165 i do XV wieku przekształciło and in the 15th century the town became się w kwitnące miasto hanzeatyckie. contact a fl ourishing Hanseatic city. During this W tamtym czasie powstały charakterysty- epoch, the town's characteristic Brick Gothic czne gotycko ceglane budowle, kościelne buildings – among them both sacral and i świeckie, które także dzisiaj kształtują profane ones – were erected. sylwetkę miasta. Stendal Tourist Information Stendal's well preserved and newly Dobrze zachowane i odrestaurowane cen- restored medieval town centre off ers trum Stendal posiada wiele wyjątkowych today an array of extraordinary interesting i interesujących gotycko ceglanych zabytków Kornmarkt 8 Brick Gothic objects: the Town Hall with jak np: Ratusz ze statułą Ronalda, cztery D-39576 Stendal a statue of Roland, four Gothic hall churches gotyckie kościoły: św. Marii, św. Jakuba, St. Nicholas' Cathedral, St. Mary’s, St. James’ św. Piotra i Katedrę św. Mikołaja jak [email protected] and St. Peter’s as well as two prominent, i wyjątkowo piękne bramy, które swoje www.stendal.de beautiful Town Gates, named after the nazwy zawdzięczają sąsiadującym miaste- www.stendal-tourist.de neighbouring places Tangermünde and czkom Tangermünde i Uenglingen. Uenglingen. The former monastery Były kościół klasztorny św. Katarzyny churches St. Catherine's, today redeveloped przekształcony dzisiaj na salę koncertową as a concert hall, and St. Anne’s complete i kościół św. Anny dopełniają bogaty zbiór the large Brick Gothic ensemble in Stendal. ceglano gotyckich zabytków w Stendal.

germany NIEMCY hanseatic city of stralsund BERLIN 41 Wulfl am House Photos: Tourismuszentrale Stralsund German Aquatic Museum Town Hall with St. Nicholas‘ Church The Hanseatic City of Stralsund, since 2002 Hanzeatyckie miasto Stralsund, wpisane a UNESCO World Heritage Site, is located w 2002 roku na listę światowego dzie- on the Strelasund sound in the far north- dzictwa kultury UNESCO, leży na północno- east of the German state of Mecklenburg- wschodnim krańcu kraju związkowego Western Pomerania, in an area marked Meklemburgia-Pomorze Przednie pośrodku contact by a series of isles and peninsulas such wyspiarskiego raju złożonego z wysp Hid- as Hiddensee, Usedom, Fischland-Darss- densee, Uznam, Fischland-Darß-Zinst i naj- Zingst, not to mention the famed island bardziej znanej urlopowiczom wyspy Rugii. holiday resort Rügen. Stralsund, founded Stralsund założono w 1234 roku i do dziś jest Stralsund in 1234, is an inexhaustible source of living on niewyczerpanym źródłem żywej historii. Tourist Information history. Rich in heritage sites of all periods Miasto bogate jest w historyczne budynki and styles, the historic town centre is pochodzące z różnych epok i o różnych nevertheless dominated by glowing red stylach, na Starym Mieście widać prze- Alter Markt 9 brick architecture. Typical Brick Gothic de wszystkim czerwień gotyckich cegieł. D-18439 Stralsund architecture is to be found everywhere in Typowe dla gotyku ceglanego budowle the town. It forms the town's old walls, is to można znaleźć w wielu miejscach w obrębie [email protected] be seen in the town's impressive churches murów miejskich, kościoły: św. Mikołaja, św. www.stralsundtourismus.de of St. Nicholas, St. Mary and St. James; in Marii i św. Jakuba, imponujący Ratusz, stare the imposing Town Hall; in the town's old klasztory np: św. Katarzyny, w którym dzisiaj monasteries, such as the St. Catherine’s znajduje się Niemieckie Muzeum Morskie jak Monastery, today accommodating the Ger- i pełne splendoru kamienice. Gości w każdym man Aquatic Museum; and in the splendid wieku przyciąga także port ze spichrzami town houses. Moreover, Stralsund's bust- i kanałami. ling port with its warehouses and canals is an attraction for young and old.

germany NIEMCY hanseatic city of wismar BERLIN 42 Photos: 1 - EuRoB, 2, 3 - Martin Poley St. Mary´s Church St. Nicholas‘ Church Church of the Holy Spirit In 2002, the UNESCO listed the historic cen- Hanzeatyckie miasto Wismar zostało razem tre of Wismar, together with Stralsund, as ze Stralsundem wpisane w 2002 roku na listę World Heritage Sites. The old town centre światowego dziedzictwa kultury UNESCO. provides a perfect illustration of what a Stare Miasto jest perfekcyjną ilustracją leading member of the Hanseatic League wyglądu czołowego członka Związku contact must have looked like during the glory Hanzeatyckiego w czasach największej days of this ancient trade federation in the świetności średniowiecznego związku 14th century. Wismar’s historic town centre handlowego w XIV wieku. Historyczne has preserved its medieval layout virtually centrum miasta zachowało się w swoim Wismar unchanged and bears all the key character- średniowiecznym zarysie i jest świadectwem Tourist Information istics of a coastal trading town established dla nadmorskich miast handlowych under the “Law of Lübeck”. założonych na prawie lubeckim. Am Markt 11 The old buildings, including some extra- Zachowane budowle, z wieloma pojedyn- D-23966 Wismar ordinary and unique monuments, are czymi zabytkami, dokumentują polityczne capable of providing the visitor with an znaczenie i bogactwo miast nadbałtyckich [email protected] impression of the political importance and w średniowieczu. Do najważniejszych bu- www.wismar.de wealth of the medieval Baltic seaports. The dynków gotyku ceglanego należą: kościół św. www.kirchen-in-wismar.de Church of the Holy Spirit and St. Nicholas Mikołaja, kościół św. Ducha, hanzeatyckie as well as the Hanseatic gable houses and domy szczytowe oraz gotycka dzielnica the gothic quarter at the marketsquare wokół Rynku, z kościołami św. Jerzego with St. George’s and St. Mary’s Church are i Mariackim. amongst the most important Brick Gothic buildings in town.

germany NIEMCY ducal town of wolgast BERLIN 43 Photos: EuRoB St. Peter´s Church St. Gertrude´s Chapel Wolgast, the town at the mouth of the Książęce miasto Wolgast leżące nad Peene River, today boasts around 13,200 cieśniną Piany liczy dzisiaj ponad 13.200 inhabitants and is often described as the mieszkańców i często nazywane jest „bramą 'Gateway to Usedom Island', its waterside na wyspę Uznam”. Most nad Pianą, symbol location aff ording the town an incompara- miasta i zabytek techniczny, łączy Wolgast contact ble fl air. The Peene Bridge, a landmark and z wyspą Uznam i nadaje temu portowemu technological heritage site, connects the miastu szczególny charakter. town with the nearby Island. 750-letnie książęce miasto linii pomorskiej Wolgast The 750 year-old residential town, once i wołogoskiej oferuje zwiedzającym czaro- Tourist Information home to the Dukes of Pomerania-Wolgast, wne uliczki, zaułki i zapomniane podwórza, off ers charming narrow streets, twists historyczne fasady i wiele zabytkowych and turns as well as hidden courtyards, his- budowli. Do najważniejszych ceglano Rathausplatz 10 torical façades and buildings. Brick Gothic gotyckich atrakcji należą: kościół św. Piotra D-17438 Wolgast highlights include St. Peter's Church with z odrestaurowanym grobowcem książąt its restored collection of ducal-dynastic pomorskich, kaplica św. Gerturdy, która jest [email protected] sarcophagi and St. Gertrude's Chapel, kopią Świętego Grobu z Jerozolimy, Muzeum www.wolgast.de which is considered to be a replica of the Regionalne znane jako „Młynek do kawy”, Holy Sepulchre in Jerusalem. The museum w którym urodził się malarz Filip Otto Runge of local history, aff ectionately known as i kamieniczki z XVIII i XIX wieku mogą być the 'Coff ee Grinder', the birth house of inspiracją dla turystów, by udać się śladami the Romantic German painter Philipp Otto historii Wolgast. Runge and 18th and 19th century houses further shape the townscape of Wolgast and inspire visitors to wander back in time.

latVia LATVIA RIGA riga 44 Cathedral The churches in Riga’s historic city center Kościoły w historycznej części miasta represent the major post-Reformation faiths reprezentują większość wyznań pore- of Medieval Livonia and the lands that be- formacyjnych istniejących na obszarach came modern Latvia – Lutheran, Catholi- średniowiecznej Liwonii, dzisiejszego terenu cism, Orthodoxy, Old Believers and Anglica- Łotwy: luterańskie, katolickie, prawosławne, contact nism. The spires of Protestant and Catholic staroobrzędowe i anglikańskie. Mamy do churches and the onion domes of Orthodox czynienia z niezwykłą formą ekumenizmu, and Old Believers provide a memorable w którym osobliwości różnych wyznań skyline for Riga. przeplatane są z osobliwościami architekto- Riga Doms nicznymi, pokazując jednocześnie historię (Cathedral) Divine examples of Medieval Red Brick chrześcijańską od XIII wieku do dziś. Gothic religious architecture represent the religious schism of the Reformation. Cath- Warto zobaczyć średniowieczną katedrę Doma laukums 1 olic, Lutheran and Orthodox architecture w Rydze reprezentującą styl gotycki, Rīga combine to make Old Riga’s pedestrianised ceglany katolicki kościół św. Jakuba oraz LV 1050, Latvia centre perfect for travellers desiring to bezwzględnie należy odwiedzić też kościoły explore the ecumenical awareness from the św. Jana i św. Piotra. fon +371 672 132 13 13th century to the present. http://doms.lv/ Tours of Medieval Red Brick Gothic should include the cathedrals: the Lutheran Rigas Doms that was renowned as the largest red Brick Gothic church in Medieval Livonia and the large Catholic St. James´ church, and also the two Lutheran churches, St. Peter’s and St. John’s.

poland POLSKA chełmno WARSAW 45 St. Valentine‘s Day Celebrations Photos: 1, 3 - Elżbieta Pawelec, 2 - Przemysław Małkowski St. Mary´s Church City Panorama The historical capital of Chełmno Region, Chełmno (lat. Culmen), miasto hanzeatyckie, the town of Chełmno (in Latin Culm), a położone malowniczo na wzgórzach, było Hanseatic City, lies on nine beautiful hills. kiedyś stolicą ziemi chełmińskiej. Pierwsza The earliest documented sources men- wzmianka o Chełmnie pochodzi z roku 1065. tioning the town date back to 1065. The Prawa miejskie, tzw. prawo chełmińskie, któ- contact town law, so called “Culmer Handfeste” re zostało nadane w roku 1233 przez niemie- (Chełmno Law), which was granted by cki zakon krzyżacki, było aż do XVIII wieku the Teutonic Order in 1233, was used as a wzorem dla założenia 225 miast (między model for 225 further cities and towns innymi Warszawy, Gdańska czy Torunia) oraz Chełmno (e. g. Warszawa, Gdańsk, Toruń) and 1364 1364 wsi. Tourist Information villages until the 18th century. Do skarbów miasta należą: szachownicowy Chełmno’s gems include: the chessboard układ starego miasta ze średniowiecznymi Rynek 28 plan of the Old Town with medieval town murami obronnymi, gotycko-renesansowy PL- 86- 200 Chełmno walls, the Gothic and Renaissance Town Ratusz i sześć pochodzących z XIII i XIV wieku Hall and six 13th and 14th century Brick ceglano gotyckich kościołów. Chełmińska [email protected] Gothic churches. In 2005, the Old Town of Starówka została wpisana w roku 2005 przez www.chelmno.pl Chełmno was added to the list of Monu- Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na listę ments of History of the President of Po- Pomników Historii. Dzięki relikwiom św. Wa- land. Furthermore, with the town’s parish lentego i obchodzonym hucznie w Chełmnie church holding the centuries-old dniu św. Walentego miasto jest znane jako St. Valentine’s relics and the annual „miasto zakochanych”® i „miasto miłości”®. St. Valentine’s celebrations on 14 February, Chełmno has also become known as the “City of Enamoured®” and “City of Love®”.

poland POLSKA gdaŃsk WARSAW 46 St. Mary‘s Church Photos: 1 - EuRoB, 2,3 - Stanisław Składanowski Astronomical Clock in St. Mary‘s Church The Crane Gdańsk is a city with thousand years of his- Gdańsk to miasto z tysiącletnią historią. tory. It is perfectly located at the intersec- Perfekcyjnie położone na skrzyżowaniu wielu tion of important trade routes and traffi c ważnych szlaków handlowych i powiązań connections and possesses an enormous komunikacyjnych z rozległym portem. To harbour. Therefore, it is no wonder at all sprawia, że Gdańsk jest i zawsze był miastem contact that Gdańsk is and has always been a city mieszania się wielu kultur i narodowości. for diff erent people and cultures. Atmosfera tolerancji i płynące z handlu The atmosphere of tolerance and wealth bogactwo przyczyniły się do rozwoju kultury, Gdańsk fl owing from trade also triggered the nauki i sztuki. Dzisiaj możemy podziwiać Tourist Information development of culture, sciences and arts. dzieła znanych Gdańszczan w muzeach, Today, visitors can admire the works of kościołach i galeriach. Wraz z rozwojem famous inhabitants of Gdańsk in several miasta powstała też znaczna liczba budowli Długi Targ 28/29 museums, churches and galleries. Further- znanych mistrzów, które znajdują się pod sil- PL-80-830 Gdańsk more, during the centuries, a signifi cant nym wpływem gotyku ceglanego. Do archi- amount of buildings from well-known tektonicznych skarbów miasta należą kościół [email protected] master builders were erected – many of Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny www.gdansk.pl them under the infl uence of Brick Gothic. (Kościół Mariacki), największy kościół goty- To the architectural treasures of the city cko ceglany na świecie, kościół św. Mikołaja, belong for example the Blessed Virgin majestatyczny Żuraw, czy położony nad Mary’s Church (St. Mary's) – the biggest kanałem Raduni Wielki Młyn. Brick Gothic church in the entire world, St. Nicholas’ Church, the majestic Crane and the Great Mill, situated at the Radunia Channel.

poland POLSKA olsztyn WARSAW 47 Gothic Halls, Warmia Chapter Castle Photos: 1, 2 - Grzegorz Kumorowicz, 3 - Mieczyław Wieliczko City Hall Warmia Chapter Castle Olsztyn, the capital of the Warmia-Masu- Olsztyn, stolica województwa warmińsko- ria Province with 175.000 inhabitants, is mazurskiego, liczy 175 000 mieszkańców nestled picturesquely in the midst of the i leży malowniczo w sercu Pojezierza Masurian Lake District in north-eastern Mazurskiego, na północnym wschodzie Poland. The several well-kept green are- Polski. Zadbane tereny zielone i parki tworzą contact as and parks lend the city a high quality w mieście jakość życia, którą cenią nie tylko of living, which has been registered not jego mieszkańcy i odwiedzające je turyści, only by locals and visitors, but also by ale także liczna rzesza uczących się tu the many students in town. studentów. Olsztyn Tourist Information The enchanting nature and historical Przepiękna przyroda i zabytkowa panorama Old Town attract thousands of visitors to miasta co roku przyciągają tysiące turystów Olsztyn from entire Europe every year. z całej Europy. Starówka Olsztyna ma wiele Ul. Staromiejska 1 The old city centre of Olsztyn off ers a znaczących zabytków i jest sceną, na której PL-10-017 Olsztyn rich array of distinguished sights related odbywa się wiele różnorodnych imprez to the history of civilization and is at the kulturalnych. Gotyk ceglany reprezentowany [email protected] same time a venue for unique cultural jest w mieście w postaci Zamku Kapituły www.olsztyn.eu events. Brick Gothic also manifests itself Warmińskiej, gdzie mieszkał sam Mikołaj in several buildings in the city – such Kopernik, katedry św. Jakuba, Wysokiej as in the Warmia Chapter Castle, where Bramy i Starego Ratusza. Nicolaus Copernicus himself once lived, in St. James’ Cathedral, in the High Gate and in the Old Town Hall.

poland POLSKA płock WARSAW 48 Photos: Krzysztof Kaliński Castle of the Dukes of Mazovia Scientifi c Society Płock is situated beautifully on the high Miasto Płock położone jest malowniczo nad banks of the Vistula River. It is the oldest brzegiem Wisły i jest najstarszym miastem city in the Mazovian region and one of the Mazowsza oraz jednym z najstarszych oldest ones in Poland. The river bank in w Polsce. Płocki brzeg Wisły jest ulubionym Płock is a favourite object for photogra- motywem fotografów, szczególnie przy za- contact phers and famous for its beautiful sunsets. chodzie słońca. Można tu także spacerować The place also provides enormous i jeździć na rowerze, a Wisła oferuje świetne opportunities for walks or bicycle tours, warunki do żeglowania i uprawiania innych and there are perfect conditions for sailing sportów wodnych. Do największych atrakcji, Płock and other water sports on the Vistula River. które noszą w sobie piętno ceglanego Tourist Information The Brick Gothic sights in Płock are placed gotyku i zapraszają do dłuższych odwie- in front of the magnifi cent backdrop of dzin, należą kompleks budowli dawnego the city. The architectural highlights are zamku książęcego i opactwa benedyktynów, Stary Rynek 8 the Castle of the Dukes of Mazovia with fragment murów miejskich, dawna kolegiata PL-09-400 Płock the complex of a former Benedictine św. Michała, Towarzystwo Naukowe Płockie. Abbey, the defensive city walls, the former Wartą zobaczenia jest także płocka Bazylika [email protected] St. Michael’s Collegiate Church and the Katedralna, jeden z najstarszych sakralnych www.plock.eu Płock Scientifi c Society. Defi nitely worth budynków w Polsce, reprezentujący trzy style www.turystykaplock.eu of seeing is also the Cathedral Basilica of architektoniczne: styl romański, gotyk Płock, one of the oldest sacred buildings i renasans. in Poland representing three architectural styles: Romanesque, Gothic and Renais- sance.

poland POLSKA sławno WARSAW 49 Photos: Dział Promocji Urzędu Miejskiego w Sławnie Koszalin Gate St. Mary´s Church Sławno belongs to the oldest towns Sławno należy do najstarszych miast Polski in northern Poland. It received its town Północnej i ma niesamowicie bogatą historię. charter already in 1371 and is also today Prawa miejskie uzyskało w roku 1317. Leży na steeped in history. As a traffi c connection ważnej trasie łączącej Gdańsk ze Szczeci- junction between Szczecin and Gdańsk, nem, łatwo do niego dotrzeć. Liczy dzisiaj contact the town with its 13,000 inhabitants is easy 13 000 mieszkańców. Ma atrakcyjną ofertę to reach. Particularly visitors seeking rest zwłaszcza dla tych turystów, którzy szukają on the nearby Baltic Sea and, at the same spokoju nad położonym nieopodal Morzem time, interested in Pomeranian history Bałtyckim i jednocześnie pragną odkryć Sławno Town will feel at ease in Sławno: idyllic land- historię Pomorza: malownicze krajobrazy, Administration scapes, unspoiled countryside and dziewicze lasy, liczne jeziora i rzeki tworzą numerous lakes and rivers off er good możliwości wypoczynku z dala od wielko- relaxation possibilities far away from large miejskiego zgiełku. Imprezy o ponad- Ul. M. Curie-Skłodowskiej 9 and noisy cities. Several major events such regionalnym charakterze, jak Festiwal PL-76-100 Sławno as the brass band festival and an inter- Muzyki Dętej czy Festiwal Wielu Kultur cultural market go well together with the nawiązują do bogatej spuścizny kulturowej [email protected] rich cultural heritage in town. In addition, miasta. W jego okolicy można odkrywać www.slawno.pl the surrounding countryside off ers many wiele klejnotów z przeszłości. Do gotyckich beautiful spots to visit. The Brick Gothic ceglanych skarbów miasta należą obie treasures in town are the two Gothic town gotyckie bramy Słupska i Koszalińska oraz gates, the Słupsk Gate and the Koszalin Kościół Mariacki. Gate, as well as the magnifi cent St. Mary’s Church.

poland POLSKA stargard szczeciŃski WARSAW 50 Photos: 1 - Jerzy Tatoń, 2,3 - EuRoB St. Mary‘s Collegiate Church Pyrzyce Gate Mill Gate Stargard Szczeciński is a town where you Stargard Szczeciński to miasto bogate can fi nd numerous traces of Pomeranian w ślady historii Pomorza. Wznoszący się history. Soaring noble Gothic churches are ku niebu szlachetny gotyk kościołów jest clear proof of human genius, especially the świadectwem ludzkiej siły ducha – szczegól- monumental and at the same time subtle nie wyraźnie widać to na przykładzie monu- contact architecture of the Collegiate Church of mentalnej, ale jednocześnie subtelnej archi- the Blessed Virgin Mary, Queen of the tektury Kolegiaty Najświętszej Marii Panny World, one of the most beautiful Brick Królowej Świata, jednego z najpiękniejszych Gothic churches in Poland. The well- ceglano gotyckich kościołów w Polsce. Stargard Szczeciński preserved fragments of the fortifi cations Imponujący system obronny miasta, Tourist Information refl ect the former wealth of the town zachowany na dużych odcinkach, świadczy and also the caution of the inhabitants to o jego bogactwie, ale także przezorności conserve the heritage. The Ina River, parks jego hanzeatyckich mieszkańców. Rzeka Rynek Staromiejski 4 surrounding the Old Town, the Gothic Ina, tereny parkowe wokół Starówki, gotycki PL-73-100 Stargard Szczeciński Town Hall and old townhouses attract Ratusz i stare kamieniczki przyciągają swoją with their beauty and charm. Visitors can urodą i klimatem. Odwiedzający miasto [email protected] experience Brick Gothic in its inimitable mogą wielokrotnie zetknąć się w nim z goty- www.cit.stargard.com.pl way and within numerous examples. kiem ceglanym w różnorodnej formie. Obok www.stargard.pl/turystyka Besides St. Mary’s and the Town Hall, also kościoła Mariackiego i Ratusza także kościół St. John’s Church, the Pyrzyce Gate and the św. Jana, brama Pyrzycka i jedyna w swoim Europe-wide unique construction of the rodzaju w Europie unikalna konstrukcja Mill Gate are demonstrative examples of bramy Młyńskiej są najlepszymi przykładami the medieval style. średniowiecznego stylu.