พุทธศาสนสุภาษิต (2)

พุทธศาสนสภุ าษิต เสนอ ครูอรสา ศรภี า

วายเมเถวปรุ โิ สยาวอตถฺ สสฺ นปิ ปฺ ทา. [คําอา่ น : วา-ยะ-เม-เถ-วะ, ป-ุ ร-ิ โส, ยา-วะ, อดั -ถดั -สะ, นบิ -ปะ-ทา] ““บรุ ษุ พงึ พยายามไปจนกวา่ จะสาํ เรจ็ ประโยชน”์ คําวา่ บรุ ษุ ในทนี ี ไมไ่ ดห้ มายถงึ ผชู้ าย แตห่ มายถงึ มนษุ ย์ ทงั หมดทงั ชายและหญงิ หรอื หมายถงึ คนทวั ๆ ไป ทกุ เพศ ทกุ วยั นนั เองการทเี ราไดเ้ กดิ มาเปนมนษุ ยน์ ี เกดิ มาไดด้ ว้ ย บญุ ทไี ดส้ งั สมมาอยา่ งมาก และการเกดิ มาเปนมนษุ ย์ กม็ ี เปาหมายคอื เกดิ มาเพอื สรา้ งบารมมี นษุ ยเ์ รานมี คี วาม พเิ ศษกวา่ สตั วด์ ริ จั ฉาน คอื เรามปี ญญา เราสามารถคดิ และ สรา้ งสงิ ตา่ ง ๆ ไดต้ ามสงิ ทคี ดิ ความเจรญิ กา้ วหนา้ ตา่ ง ๆ ทมี อี ยบู่ นโลกมนษุ ยน์ ี ลว้ นเกดิ มาจากความสามารถของ มนษุ ยท์ งั สนิ

ปฏริ ปู การีธรุ วาอุ ฐาตาวนิ ทฺ เตธนํ [คําอา่ น : ปะ-ต-ิ ร-ู ปะ-กา-ร,ี ท-ุ ระ-วา, อุด-ถา-ตา, วนิ -ทะ-เต, ทะ-นงั ] “คนมธี รุ ะหมนั ทํางานใหเ้ หมาะเจาะ ยอ่ มหาทรพั ยไ์ ด”้ บคุ คลผทู้ เี อาธรุ ะคอื ไมท่ อดทงิ การงาน ไมป่ ลอ่ ยปละละเลย งานในความรบั ผดิ ชอบ ไมผ่ ดั วนั ประกนั พรงุ่ ทงิ งานจน กลายเปนดนิ พอกหางหมู ยอ่ มจะทํางานนนั ๆ ใหส้ าํ เรจ็ ได้ โดยไมย่ ากใครกต็ ามทเี อาใจใสก่ ารงานในหนา้ ทไี มท่ อดทงิ ไม่ วางเฉย และทําการงานนนั ๆ ดว้ ยสติ ดว้ ยปญญา ดว้ ย ความขยนั รอบคอบ และเอาใจใสอ่ ยา่ งดี เขายอ่ มสามารถ ทํางานนนั ๆ ใหส้ าํ เรจ็ ลลุ ว่ งดว้ ยดไี ด้

จติ ตฺ ํทนตฺ ํสขุ าวหํ [คําอา่ น : จดิ -ตงั , ทนั -ตงั , ส-ุ ขา-วะ-หงั ] “จติ ทฝี กดแี ลว้ นาํ สขุ มาให”้ จติ ทฝี กดแี ลว้ หมายถงึ จติ ทถี กู ทําใหห้ มด มลทนิ คอื กเิ ลส อนั ไดแ้ ก่ ความโลภ ความ โกรธ ความหลง ทําใหไ้ มย่ นิ ดยี นิ รา้ ยใน อารมณต์ า่ ง ๆ ทมี ากระทบ อยา่ งนเี รยี กวา่ จติ ทฝี กดแี ลว้ เมอื เราฝกจติ ของเราดแี ลว้ ดงั ทไี ด้ กลา่ วมา จติ ไมย่ นิ ดยี นิ รา้ ยในเมอื ตาเหน็ รปู หู ไดย้ นิ เสยี ง จมกู ไดก้ ลนิ ลนิ ลมิ รส กายสมั ผสั โผฏฐพั พะ และใจรบั รธู้ รรมารมณ์ จติ ใจกจ็ ะสงบ เยอื กเยน็ ไมต่ กอยภู่ ายใต้ อํานาจของความสขุ หรอื ความทกุ ขใ์ ด ๆ ทงั สนิ ถอื เปนความสขุ ทแี ทจ้ รงิ คอื ความสขุ ที อยเู่ หนอื ความสขุ ทางโลกยี ์ เพราะฉะนนั พระพุทธเจา้ จงึ สอนใหพ้ วกเรา เหลา่ พุทธศาสนกิ ฝกจติ ของตนเองใหด้ ี เพราะจติ ทฝี กดแี ลว้ นาํ ความสขุ มาให้

ททํมติ ตฺ านิคนถฺ ติ [คําอา่ น : ทะ-ทงั , มดิ -ตา-น,ิ คนั -ถะ-ต]ิ ““ผใู้ ห้ ยอ่ มจะผกู ไมตรไี วไ้ ด”้ ผใู้ ห้ คอื ผทู้ มี จี ติ ใจโอบออ้ มอารี เออื เฟอเผอื แผ่ เสยี สละใหป้ นสงิ ของของตนเองแกผ่ อู้ นื ดว้ ยจติ ใจทบี รสิ ทุ ธิ ดว้ ยตอ้ งการบญุ กศุ ล หรอื ตอ้ งการชว่ ยเหลอื บคุ คลผมู้ คี วาม เออื เฟอเผอื แผด่ งั กลา่ ว ยอ่ มเปนผทู้ บี คุ คล อนื เคารพนบั ถอื โดยเฉพาะผทู้ ไี ดร้ บั สงิ ของ หรอื ไดร้ บั นาํ ใจจากเขา ยอ่ มจะมคี วามรกั มี ความนบั ถอื ในตวั เขาเปนอนั มาก เพราะการที บคุ คลจะสละใหป้ นแกบ่ คุ คลอนื ไดน้ นั เปนสงิ ทที ําไดย้ ากยงิ

โกธํฆตวฺ าสขุ ํเสติ [คําอา่ น : โก-ทงั , คดั -ตะ-วา, ส-ุ ขงั , เส-ต]ิ “ฆา่ ความโกรธได้ ยอ่ มอยเู่ ปนสขุ ” ความโกรธ คอื สภาวะทที ําใหจ้ ติ ใจขนุ่ มวั เกรยี วกราด รอ้ นรน เมอื เกดิ ขนึ กบั ใครแลว้ ยอ่ มมคี วามฉนุ เฉยี ว รอ้ นใจ ไมส่ ามารถทจี ะอยดู่ ว้ ยความสบายใจไดค้ วาม โกรธจะเผาผลาญจติ ใจใหต้ อ้ งรอ้ นรมุ่ อยตู่ ลอดเวลา และคอยสงั การใหเ้ ราทําตามอํานาจของมนั ซงึ เปนการกระทําทเี ปนไปในทางทําลายประโยชนข์ อง ตนเองและผอู้ นื เบยี ดเบยี นเขน่ ฆา่ กนั และกนั

จดั ทําโดย ด.ญ.ปวณี ธ์ ดิ า วรเสน ม.3/1 เลขท2ี 6