A Team Bulletin สารบญั Cover Story 3 หอ้ งภาพสัตว์ป่าไทย 48 ทป่ี รึกษา บทความพเิ ศษ 13 สาระวิทยใ์ นศลิ ป์ 49 เปดิ โลกนิทานดาว 54 ณรงค์ ศริ เิ ลศิ วรกุล ระเบยี งขา่ ววทิ ย-์ เทคโนฯ ไทย 22 จฬุ ารัตน์ ตนั ประเสริฐ จุมพล เหมะครี นิ ทร์ หนา้ ตา่ งขา่ ววทิ ย-์ เทคโนฯ โลก 30 อ๋อ ! มนั เป็นอยา่ งนี้นี่เอง 58 บรรณาธกิ ารผพู้ มิ พผ์ ู้โฆษณา Sci Infographic 35 ปัน้ น้ำ�เป็นปลา 60 กุลประภา นาวานเุ คราะห์ ร้อยพันวิทยา 37 Sci Quiz 61 บรรณาธิการอ�ำ นวยการ สภากาแฟ 43 ความร้สู กึ นกั เขียนสาระวิทย์ 66 นำ�ชยั ชีวววิ รรธน์ ENdiototer’s ค�ำ คมนักวทิ ย์ 68 บรรณาธกิ ารบรหิ าร นิติ ยสารสาระวิิทย์์ โดย สวทช. เดิินทางมาถึึงฉบับั ที่่� 100 ปรทิ ัศน์ เทยี นทอง ด้้วยความมุ่่�งมั่�นและตั้้�งใจที่�จะผลิิตสื่�่อสาระความรู้�ทางวิิทยาศาสตร์์และเทคโนโลยีี เพื่่�อประโยชน์์ของเยาวชน ครูู อาจารย์์ ผู้�ปกครอง และประชาชนทั่�วไป มาถึึงวัันนี้้�นิิตยสารสาระวิิทย์์ โดย สวทช. ได้้เดิินทางมาถึึงฉบัับที่� 100 กองบรรณาธกิ าร ในเดืือนกรกฎาคม พ.ศ.2564 โดยได้ร้ ับั การตอบรับั ที่่�ดีจี ากผู้้�อ่า่ นและผู้้�ที่่�ติดิ ตามทางเฟซบุ๊๊ก� เพจนิติ ยสารสาระวิทิ ย์์ ทีมี งานกองบรรณาธิกิ ารและผู้้�ที่่�มีสี ่ว่ นเกี่�ยวข้อ้ งทุุกคนรู้้�สึกึ ดีใี จและมีพี ลังั ในการทำำ�นิติ ยสารสาระวิทิ ย์เ์ พื่อ่� ประโยชน์์ รกั ฉตั ร เวทีวฒุ าจารย์ ของคนไทยทุุกคน วัชราภรณ์ สนทนา อาทติ ย์ ลมูลปลงั่ สำ�ำ หรัับในช่่วงสถานการณ์์การแพร่่ระบาดของโควิิด 19 ขอให้้ผู้้�อ่่านทุุกท่่านผ่่านพ้้นช่่วงวิิกฤตนี้้�ไปได้้ด้้วยดีี วณี า ยศวังใจ ทางนิิตยสารสาระวิิทย์์จะขอร่่วมเป็็นส่่วนหนึ่�งในการร่่วมเผยแพร่่ให้้ความรู้�ในเรื่�่องโควิิด 19 ด้้วยข้้อมููลที่่�ถููกต้้อง ภทั รา สปั ปินันทน์ และเข้า้ ใจง่า่ ย นักเขียนประจ�ำ ในส่่วนการจััดทำำ�รููปเล่่มนิิตยสารสาระวิิทย์์ และการจััดส่่งของรางวััลผู้�โชคดีีที่่�ร่่วมสนุุกในคอลััมน์์ Sci-Quiz: รวศิ ทศั คร ☺บ้้านนัักคิิด อาจจะเกิิดความล่่าช้้าไปบ้้างเนื่�่องจากสถานการณ์์โควิิดในปััจจุุบััน ต้้องขออภััยด้้วยนะครัับ หวัังว่่า พงศธร กจิ เวช ป๋วย อุ่นใจ สถานการณ์์ต่า่ งๆ จะดีขีึ้�นในเร็็ววันั แล้ว้ กลับั มาพบกัันใหม่่ในฉบัับหน้า้ ครับั วริศา ใจดี ปริทิ ััศน์์ เทีียนทอง บรรณาธิการศิลปกรรม บรรณาธิิการ จฬุ ารตั น์ น่มิ นวล 2 มิถนุ ายน 2564 ศลิ ปกรรม เกดิ ศิริ ขันติกติ ติกุล ศภุ ณัฐ บุญนะบุตร ผู้ผลติ ฝา่ ยสรา้ งสรรคส์ ื่อและผลติ ภัณฑ์ สำ�นักงานพฒั นาวิทยาศาสตร์และ เทคโนโลยแี หง่ ชาติ (สวทช.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม 111 อทุ ยานวทิ ยาศาสตรป์ ระเทศไทย ถนนพหลโยธนิ ต.คลองหนงึ่ อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี 12120 โทรศัพท์ 0 2564 7000 ต่อ 1177 โทรสาร 0 2564 7016 เวบ็ ไซต์ http://www.nstda.or.th/sci2pub/ facebook page: นติ ยสารสาระวทิ ย์ ตดิ ตอ่ กองบรรณาธกิ าร โทรศัพท์ 0 2564 7000 ตอ่ 1177 อีเมล [email protected]
CSotoveryrกองบรรณาธิการ 30th Anniversary Story of NSTDA: สวทช. พัั ฒนาเทคโนโลยีี เพื่่� อยกระดัับการเกษตรของคนไทย ตลอด 30 ปีที ี่ผ�่ ่า่ นมา สำำ�นักั งานพััฒนาวิทิ ยาศาสตร์์และเทคโนโลยีีแห่ง่ ชาติิ (สวทช.) วิจิ ัยั และพััฒนาเทคโนโลยีีต่า่ งๆ ในด้า้ นการเกษตร เพื่่�อช่ว่ ยให้ค้ นไทย ทำำ�การเกษตรได้้ผลดีีตั้้�งแต่่ต้้นน้ำ��ำ จนถึึงปลายน้ำ��ำ ทั้้�งการเลืือกปลููกพืื ชให้้ เหมาะสม ดูแู ลด้ว้ ยเทคโนโลยีีอันั ชาญฉลาด กำ�ำ จัดั แมลงศัตั รูพู ืืชแบบรักั ษ์โ์ ลก และพาผลผลิติ ไปให้ถ้ ึึงมืือผู้้�บริิโภคด้ว้ ยคุุณภาพและรสชาติทิ ี่ด�่ ีีที่ส�่ ุุด กรกฎาคม 2564 3
SCotovreyr เริ่่ม� ต้้นดีี มีีชััยไปกว่า่ ครึ่�ง่ การปลกู พชื ให้ไดผ้ ลผลติ ดี สง่ิ ส�ำ คญั ผา่ นทางเวบ็ ไซต์ http://agri-map-online. การตลาด สวทช. ยงั รว่ มมอื กบั หนว่ ยงาน คือการเลอื กปลกู ใหเ้ หมาะกบั สภาพพน้ื ท่ี moac.go.th/ แล้ว นักวิจัยยังพัฒนา ต่างๆ ในการพัฒนาแอปพลิเคชันเพื่อ ทง้ั ดนิ น�ำ้ และอากาศ ซ่งึ การจะเข้าถงึ “Agri-Map Mobile” แอปพลิเคชันบน เพ่ิมประสิทธิภาพการทำ�การเกษตร อาทิ ข้อมูลท้ังหมดน้ีทำ�ได้ง่ายๆ เพียงใช้ สมาร์ตโฟน ซึ่งรองรับทง้ั ระบบ Android TAMIS ระบบสารสนเทศเพ่ือการเกษตร “Agri-Map Online” ที่พัฒนาโดย และ iOS ทำ�ใหส้ ามารถใช้งานได้สะดวก แบบพกพา ใช้สำ�หรับบันทึกข้อมูลการ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ร่วมกับ ทุกทแ่ี ละทกุ เวลา ตรวจสอบแปลงเกษตรโดยภาครัฐ และ กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ ไมเ่ พยี งมแี อปพลเิ คชนั ชว่ ยเกษตรกร FAARMis แอปพลเิ คชนั สนบั สนนุ การขนึ้ วิจัยและนวัตกรรม โดยศูนย์เทคโนโลยี เลอื กเพาะปลกู ใหส้ อดคลอ้ งกบั พนื้ ทแี่ ละ ทะเบียนเกษตรกรแบบเชงิ รกุ อเิ ลก็ ทรอนกิ สแ์ ละคอมพวิ เตอรแ์ หง่ ชาติ (เนคเทค) สวทช. และหน่วยงานภาคี “Agri-Map Online” คือ ระบบ แผนทเ่ี ชงิ รกุ แบบออนไลน์ เปน็ โปรแกรม อำ�นวยความสะดวกการเข้าถึงข้อมูล ภู มิ ส า ร ส น เ ท ศ ด้ า น ก า ร เ ก ษ ต ร ด้ ว ย เทคโนโลยี What2Grow เพอ่ื ใหเ้ กษตรกร และเจา้ หนา้ ทีส่ ามารถบรหิ ารจดั การพ้นื ที่ เพาะปลูกได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดย ระบบจะทำ�การวิเคราะห์ข้อมูลสภาพ อากาศ ปริมาณน้ำ�ฝน สภาพดิน และ พืชเศรษฐกิจที่แนะนำ�ให้เพาะปลูกใน พืน้ ท่ี ด้วยข้อมูลทเี่ ปน็ ปัจจบุ นั รวมถงึ การ คาดการณ์อนาคต อีกท้ังยังมีข้อมูลด้าน การตลาด แหล่งรับซื้อ และข้อมูลกลุ่ม สหกรณ์การเกษตรในพื้นท่ีให้เกษตรกร ได้ใช้ประกอบการตัดสินใจ สำ�หรับการ ใชง้ าน นอกจากจะใช้ Agri-Map Online รายละเอียดเพิ่มเตมิ : https://bit.ly/3umt8nc ดาวน์โหลดแอปพลิเคชนั Agri-Map Mobile ไดผ้ า่ น : Play Store (https://bit.ly/34eavav) และ App Store (https://apple.co/3fgdBkA) 4 กรกฎาคม 2564
CSotoveryr Smart Farming พัั ฒนาการปลูกู พืื ชด้ว้ ยเกษตรแม่น่ ยำำ� เทรนด์การทำ�เกษตรยุคใหม่มาแรง ความเข้มแสงควบคุมการทำ�งานของ สำ�หรับเกษตรกรที่มีโรงเรือนอยู่ ในปัจจุบันคือการปลูกพืชด้วย “ระบบ ม่านพรางแสง เซนเซอร์วัดความชื้น แล้วสามารถทำ�ฟาร์มอัจฉริยะได้ด้วย เกษตรแมน่ ย�ำ ” หรอื ระบบการท�ำ การเกษตร ดินควบคุมการทำ�งานของระบบนำ้�หยด เทคโนโลยี “HandySense” ผลงานวจิ ยั ท่ีสามารถควบคุมสภาพแวดล้อมให้ เซนเซอร์วัดความชื้นอากาศควบคุมการ พัฒนาโดยเนคเทค สวทช. เป็นระบบ เป็นไปตามความต้องการของพืชเพื่อให้ ท�ำ งานของระบบพน่ หมอก และเซนเซอร์ เกษตรแมน่ ยำ�ที่นำ�เซนเซอร์ผนวกเขา้ กับ ไดผ้ ลผลติ ทม่ี คี ณุ ภาพ สวทช. โดยสถาบนั วัดอุณหภูมิควบคุมการทำ�งานของพัดลม เทคโนโลยีไอโอที ทำ�ให้สามารถตรวจวัด การจัดการเทคโนโลยีและนวัตกรรม ใตห้ ลงั คา ขอ้ มลู การตรวจวดั และการท�ำ งาน และควบคมุ สภาพแวดลอ้ มการเพาะปลกู เกษตร (สท.) ได้พัฒนา “โรงเรือน ท้ังหมดจะมีการบันทึกในระบบเพื่อให้ ไดจ้ ากทางไกล ไมว่ า่ จะเปน็ การให้น้�ำ ป๋ยุ อัจฉริยะ หรือ SMART Greenhouse ผู้ใช้งานสามารถนำ�มาใช้พัฒนาการปลูก การควบคมุ อณุ หภมู ิ ความชน้ื และปรมิ าณ Knockdown Double Roof GH-1” ให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งข้ึน จากการ แสง นวัตกรรมโรงเรือนปลูกพืชท่ีสามารถ ทดสอบปลูกเมลอนร่วมกับบริษัทเอกชน ผู้ใชง้ านสามารถดขู อ้ มลู สภาพแวดลอ้ ม ควบคมุ ระบบการปลกู พชื ผา่ นสมารต์ โฟน ได้ผลประสบความสำ�เร็จเป็นอย่างดี และสง่ั การท�ำ งานไดง้ า่ ยผา่ นแอปพลเิ คชนั ชว่ ยใหผ้ ลผลติ ทม่ี คี ณุ ภาพ และเกษตรกร ทั้งด้านปริมาณและคุณภาพของผลผลิต บนสมาร์ตโฟนหรือคอมพิวเตอร์ และนำ� ท�ำ งานได้สะดวกมากขนึ้ จุดเด่นของโรงเรือนอัจฉริยะคือเป็น โรงเรือนแบบน็อกดาวน์ สามารถขึ้น โครงและติดต้ังได้ในทุกพื้นท่ี มีขนาด ความกว้าง 6 เมตร ยาว 20 เมตร สูง 5.6 เมตร มหี ลงั คา 2 ช้ันพร้อมพดั ลม ระบายอากาศ และมีประตูกันแมลง 2 ช้นั เพอื่ ปอ้ งกันการเล็ดรอดของแมลง การทำ�งานของโรงเรือนใช้เทคโนโลยี เซนเซอร์ในการตรวจวัดปัจจัยท่ีส่งผลต่อ การเจรญิ เตบิ โตของพชื และควบคมุ การ ท�ำ งานด้วยเทคโนโลยไี อโอที (Internet of Things หรือ IoT) ผู้ใช้งานจึงตรวจสอบ และควบคุมการทำ�งานของโรงเรือนได้ สะดวกผ่านสมาร์ตโฟนหรือคอมพิวเตอร์ เซนเซอร์ที่ควบคุมการทำ�งานภายใน โรงเรือนประกอบด้วย เซนเซอร์วัด กรกฎาคม 2564 5
SCtoovreyr Smart Farming พัั ฒนาการปลูกู พืื ชด้้วยเกษตรแม่น่ ยำำ� ข้อมูลการทำ�งานท้ังหมดไปใช้วิเคราะห์ เพื่อวางแผนการเพาะปลูกรอบต่อไปให้มี ประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น จากการทดสอบ ใช้งานจริงพบวา่ นอกจากผลผลิตท่ีไดจ้ ะ มีคุณภาพดีข้ึนแล้ว ปริมาณผลผลิตยัง เพมิ่ ขน้ึ เฉลยี่ รอ้ ยละ 20 รวมถงึ ใชแ้ รงงาน ลดลงเฉลีย่ รอ้ ยละ 52 ปัจจุบัน HandySense เตรียมเปิด พิมพ์เขียวให้ประชาชนนำ�ไปใช้ทำ�การ เกษตรด้วยระบบเกษตรอัจฉริยะโดยไม่ คิดค่าใช้จ่าย ภายใต้แนวคิด “Smart Opening Innovation” หรอื “นวัตกรรม อัจฉริยะแบบเปิด” เพื่อเพิ่มโอกาสให้ เกษตรกรไทยยุคใหม่ได้มีเครื่องมือท่ีทัน สมัยใช้งานในราคาท่ีจับต้องได้ หากคุณ สนใจ สามารถจองสิทธ์ิการใช้งานได้ท่ี https://bit.ly/3fg7yfO รายละเอียดเพมิ่ เติม : 1) โรงเรือนอจั ฉรยิ ะ (https://bit.ly/3gHGpDt) 2) ‘โรงเรือนอัจฉรยิ ะ’ ความหวงั ผลติ พืชอาหาร ในโลกยุคหลังโควดิ (https://bit.ly/3vKNO9f) 3) HandySense (https://handysense.io/) 6 กรกฎาคม 2564
CSotoveryr โรงงานผลิิตพืื ช นวัตั กรรมปลูกู ผักั อัจั ฉริิยะ ด้วยปัจจุบันท่ัวโลกต่างกำ�ลังเผชิญ สารเคมีปราบศัตรูพืช ทำ�ให้ได้ผลผลิตที่ ทง้ั นี้ไบโอเทค สวทช. ยงั มโี รงงานผลติ กบั การเปลย่ี นแปลงของสภาพภมู อิ ากาศ ไดส้ ะอาด ปลอดภยั ไม่มสี ารตกค้าง เป็น พชื ตน้ แบบระดบั ชมุ ชนทต่ี �ำ บลนาราชควาย และการขาดแคลนพื้นท่ีการเพาะปลูก เทคโนโลยีท่ีเหมาะสำ�หรับการผลิตพืช จังหวดั นครพนม เพ่อื สง่ เสริมและพฒั นา ท�ำ ใหม้ กี ารพฒั นานวตั กรรมการท�ำ เกษตร มูลค่าสูงนอกฤดูกาล และพืชสมุนไพร ระบบการผลิตสมุนไพรของจังหวัดให้ รปู แบบใหม่ คือ “plant factory” หรือ เพื่อใช้พัฒนาผลิตภัณฑ์ยา เวชสำ�อาง สามารถผลติ วตั ถดุ บิ คณุ ภาพส�ำ หรบั ผลติ “โรงงานผลติ พชื ” ซงึ่ ศนู ยพ์ นั ธวุ ศิ วกรรม และอาหารเสริมสุขภาพ ซ่ึงกำ�ลังเป็นที่ ยาให้แก่โรงพยาบาลและโรงพยาบาลส่ง และเทคโนโลยชี วี ภาพแหง่ ชาติ (ไบโอเทค) ต้องการของตลาดโลก เสริมสขุ ภาพตำ�บลของจังหวดั สวทช. ได้จัดตั้งโรงงานผลิตพืช พื้นท่ี ขนาด 1,200 ตารางเมตรท่ีอุทยาน วิทยาศาสตร์ประเทศไทย โดยได้รับ การถ่ายทอดเทคโนโลยีโรงงานผลิตพืช ดว้ ยแสงไฟเทียม หรอื plant factories with artificial lighting (PFALs) จาก มหาวทิ ยาลัยชบิ ะ ประเทศญปี่ นุ่ โรงงานผลิตพืชเป็นการปลูกพืช ในห้องควบคุมระบบปิดหรือก่ึงปิดที่มี การควบคมุ ปจั จยั ในการเจรญิ เตบิ โตของพชื ทง้ั หมด ทง้ั ชนดิ ของคลน่ื แสง ความเขม้ แสง อุณหภูมิ ความช้ืน และแร่ธาตุ เพื่อให้ ได้ผลผลิตและสารสำ�คัญตามต้องการ ท่ีสำ�คัญการปลูกพืชในชั้นปลูกสามารถ ปลูกซ้อนกันได้สงู สุดถงึ 10 ชนั้ ชว่ ยเพม่ิ ผลผลติ ไดม้ ากถงึ 10เทา่ อกี ทงั้ การปลกู พชื ในระบบปดิ และมรี ะบบกรองอากาศท�ำ ให้ ปราศจากเชื้อโรคและแมลง ไม่ต้องใช้ รายละเอยี ดเพม่ิ เตมิ : Plant Factory (https://bit.ly/2SrBywd) กรกฎาคม 2564 7
SCtoovreyr วััสดุเุ พาะปลููกคุุณภาพ เพิ่�่ มผลผลิิต ลดการสููญเสียี นอกจากการดแู ลดนิ นำ�้ แสงสว่าง กลว้ ยหอม และทเุ รยี น พบวา่ ชว่ ยใหผ้ ลไม้ การทดลองใชป้ ลกู สตรอวเ์ บอรร์ ี นอกจาก และอุณหภมู ิใหเ้ หมาะสมแลว้ อีกปัจจยั มผี ิวสวย ไมม่ ีรอยโรคและแมลง ผลผลติ จะใหผ้ ลผลติ เพม่ิ ขนึ้ แลว้ สว่ นไหลท่ีใช้ใน สำ�คัญที่มีผลอย่างมากต่อการเพาะปลูก มีคุณภาพดีข้ึน สามารถลดต้นทุนการใช้ การขยายพนั ธย์ุ งั เจรญิ เตบิ โตไดด้ ขี นึ้ ดว้ ย คือ “วัสดุเสริมการเพาะปลูก” ได้แก่ สารเคมี สุดท้ายคือถงุ วสั ดคุ ลุมดนิ จาก ถงุ ปลกู พชื ถงุ หอ่ ผลไม้ และวสั ดคุ ลมุ ดนิ ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ (เอม็ เทค)สวทช.พฒั นา“MagikGrowth” วสั ดเุ สรมิ การเพาะปลกู ชนดิ นอนวฟู เวน ชนิดสปันบอนด์ท่ีข้ึนรูปด้วยสูตรเฉพาะ มีโครงสร้าง 3 มิตใิ นลกั ษณะของเส้นใย ทส่ี านกนั ไปมา ท�ำ ใหม้ ีโครงสรา้ งแขง็ แรง และมีรูพรุนช่วยถ่ายเทนำ้�และอากาศ ได้ดี รวมท้ังยังคัดกรองช่วงแสงที่ เหมาะสมกับการเจริญเติบโตของพืชได้ ช่วยให้การปลูกได้ผลผลิตคุณภาพและ มปี รมิ าณเพม่ิ ขนึ้ นอกจากนน้ั ยงั สามารถ ใชง้ านซ�้ำ เพอ่ื ลดการสรา้ งขยะไดอ้ กี ดว้ ย ปจั จุบันมีการพัฒนา Magik Growth ไปใชเ้ ปน็ ถงุ ปลูก เช่น ปลกู เมลอน พบวา่ ช่วยลดอัตราการสูญเสียเหลือเพียง 1 ใน 5 ช่วยเพิ่มผลผลิตร้อยละ 20-30 ส่วนถุงห่อผลไม้ มีการนำ�ไปใช้ห่อผลไม้ เศรษฐกิจ เช่น มะม่วงนำ้�ดอกไม้สีทอง รายละเอียดเพม่ิ เตมิ : 1) Magik Growth นอนวฟู เวน เพอ่ื การเพาะปลูก (https://bit.ly/3cYu5fH) 2) ถุงปลูก \"Magik Growth\" ใช้ซำ�้ นวตั กรรมรกั ษ์โลก (https://bit.ly/3cWvHGZ) 8 กรกฎาคม 2564
CSotoveryr เติิมปุ๋๋ย� ธาตุุรองเสริิมสู้้�โรค หยุดุ แมลงบุกุ ด้ว้ ยสารชีีวภัณั ฑ์์ ปญั หาหนงึ่ ทที่ �ำ ใหพ้ ชื ไมแ่ ขง็ แรง ไม่ พษิ ตอ่ เกษตรกรและสง่ิ แวดลอ้ มเปน็ สว่ น (Nanose)” ทนทานต่อสภาพแวดลอ้ ม โรค และการ ประกอบ นอกจากนี้เพ่ือต่อสู้กับแมลงร้ายท่ี รกุ รานของแมลง คอื การขาดธาตอุ าหาร ปจั จบุ นั มกี ารน�ำ ปยุ๋ คเี ลตไปใชก้ บั สวน นับวันจะมีปริมาณเพิ่มมากข้ึน ไบโอเทค รองเสรมิ อาทิ แคลเซียม แมกนีเซยี ม ทเุ รยี นแล้ว 5,000 ไร่ ใน 3 จงั หวดั จาก สวทช. ยังได้วิจัยพัฒนาชีวภัณฑ์กำ�จัด ซัลเฟอร์ เหล็ก และแมงกานีส ฯลฯ ตน้ ทเุ รยี นทเี่ คยออ่ นแอ มกี ารเจรญิ เตบิ โต ศัตรูพืช ซึ่งเป็นการควบคุมศัตรูพืชโดย สาเหตสุ �ำ คญั มาจากธาตอุ าหารรองเสรมิ ดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด ช่วยเพ่ิมผลผลิต ชีววิธี หรือ biocontrol ใช้จุลินทรีย์ท่ีมี ทมี่ จี �ำ หนา่ ยทวั่ ไปในทอ้ งตลาดไมม่ กี ารใช้ ทุเรียนต่อไร่มากถึงร้อยละ 20 และช่วย ในธรรมชาติควบคุมและกำ�จัดแมลงศัตรู เทคโนโลยีห่อหุ้ม ทำ�ให้เม่ือธาตุอาหาร ลดปริมาณการใช้ปุ๋ยและอาหารเสริมได้ พชื ตา่ งๆ โดยมี 3 ตวั อยา่ งผลิตภณั ฑท์ มี่ ี เหล่านั้นไปสมั ผสั กับค่า pH ท่ีไมเ่ หมาะ มากถึงร้อยละ 30 ท้ังน้ีมีการถ่ายทอด การน�ำ ไปใชง้ านจรงิ แลว้ คอื “ไวรสั NPV” สมในนำ้�หรือดินโดยตรงจะเกิดการตก เทคโนโลยีให้แก่บริษัทเทค ซายน์ จำ�กัด (nuclear polyhedrosis virus: NPV) ตะกอน พืชดดู ซึมไปใช้ได้ไม่เตม็ ที่ และ และวางจำ�หนา่ ยภายใตแ้ บรนด์ “นาโนส ไ ว รั ส สำ � ห รั บ กำ � จั ด ห น อ น ก ร ะ ทู้ ห อ ม ส่วนที่เหลือตกค้างในดินยังก่อให้เกิด ปญั หาดินเสื่อมสภาพอกี ด้วย ศู น ย์ น า โ น เ ท ค โ น โ ล ยี แ ห่ ง ช า ติ (นาโนเทค) สวทช. พัฒนา “ปุ๋ยคีเลต (plant micronutrient chelate fertilizer)” โดยใช้เทคโนโลยีคเี ลชัน (chelation) นำ� กรดอะมิโนมาเป็นตัวห่อหุ้มธาตุอาหาร รองเสริม เพ่ือป้องกันไม่ให้ธาตุอาหาร รองเสริมมีการสัมผัสกับค่า pH ที่ไม่ เหมาะสมในนำ้�หรือดินโดยตรง จึงทำ�ให้ ปุ๋ยคีเลตละลายนำ้�ได้ดีไม่เกิดการตก ตะกอน พืชสามารถดูดซึมธาตุอาหารไป ใช้ได้อยา่ งเต็มท่ี ส่งผลใหพ้ ืชแขง็ แรงทน ตอ่ โรคและการรกุ รานของแมลง ทส่ี �ำ คญั กรดอะมิโนท่ีนำ�มาห่อหุ้มยังเป็นสาร อาหารท่ีช่วยเร่งให้พืชมีการเจริญเติบโต ดีข้ึนด้วย ปุ๋ยชนิดนี้เป็นปุ๋ยฉีดพ่นทางใบ สามารถใช้ได้กับพืชทุกชนิดที่ต้องการ ธาตุอาหารรองเสริม ไม่มีสารเคมีท่ีเป็น กรกฎาคม 2564 9
CStoovreyr เติิมปุ๋๋ย� ธาตุรุ องเสริิมสู้้�โรค หยุดุ แมลงบุกุ ด้ว้ ยสารชีวี ภัณั ฑ์์ หนอนเจาะสมอฝา้ ย และหนอนกระทผู้ ัก มีปริมาณผลผลิตท่ีได้เทียบเท่าการกำ�จัด พืชเศรษฐกิจไทยได้เป็นอย่างดีแล้ว ยัง “ราบิวเวอเรีย” (Beauveria bassiana) แมลงด้วยสารเคมี มีความปลอดภัยในการใช้งานสูง ไม่เป็น เชอ้ื ราส�ำ หรบั ก�ำ จดั เพลยี้ กระโดดสนี �้ำ ตาล นอกจากผลิตภัณฑ์ชีวภัณฑ์กำ�จัด อนั ตรายตอ่ มนุษย์ สตั ว์ และสิ่งแวดลอ้ ม เพลย้ี แปง้ หนอนศัตรูพชื และแมลงปาก ศัตรูพืชท้ัง 3 ชนิด จะกำ�จัดศัตรูของ กัดดูดทุกชนิด รวมถึงสามารถทำ�ลาย ปลวกและมดคันไฟ สุดท้ายคือ “VipPro” ผลิตภัณฑ์ จากโปรตนี Vip3A (vegetative insecti- cidal protein) โปรตนี ฆ่าหนอนแมลงใน กลุ่มหนอนผีเส้ือและหนอนผีเสื้อกลาง คืน ซึ่งเป็นแมลงศัตรูหลักของพืชเกือบ ทุกชนิด ผลิตภัณฑ์ออกฤทธิ์เร็วสามารถ ทำ�ให้แมลงหยุดกินอาหารใน 1 ช่ัวโมง ชว่ ยลดความเสยี หายและรอยต�ำ หนบิ นใบ พชื ไดเ้ ป็นอยา่ งดี อกี ทงั้ ยงั ออกฤทธเ์ิ สรมิ กับชีวภัณฑ์อื่นๆ เช่น ไวรัสเอ็นพีวีและ ราบิวเวอเรีย ทำ�ให้ลดปริมาณการใช้ ชีวภัณฑ์เหล่าน้ันได้อย่างน้อยสิบเท่า และยังใช้กับแมลงที่ดื้อต่อสารเคมีหรือ ดื้อต่อโปรตีนผลึกได้อีกด้วย ผลการ ทดสอบพบว่า VipPro ควบคุมแมลง ศตั รูพืชไดด้ มี ากในทกุ แปลงทดสอบ และ รายละเอียดเพ่มิ เติม : 1) นวัตกรรมป๋ยุ คเี ลต สำ�หรับพชื ไรด้ นิ และพชื ทวั่ ไป (https://bit.ly/2Pwl5Gg) 2) นวตั กรรมปยุ๋ คีเลต เพม่ิ ผลผลติ สวนทเุ รยี น ลดต้นทนุ 20-30% เปน็ มิตรต่อส่ิงแวดลอ้ ม(https://bit.ly/3xAbIWq) 3) นาโนเทค สวทช. ตอบโจทย์ BCG สง่ ‘นวัตกรรมปุ๋ยคเี ลต’ ลงสวนทุเรยี น จังหวัดระยอง (https://bit.ly/3aH6cbA) 4) ไวรัส NPV (https://bit.ly/3ujjJwH) 5) ราบิวเวอเรยี (https://bit.ly/3ugzogb) 6) VipPro (https://bit.ly/3fgyP1D) 10 กรกฎาคม 2564
CSotoveryr ถนอมรสชาติิ ยืืดอายุุผลผลิิต ด้้วยบรรจุภุ ัณั ฑ์ค์ ุณุ ภาพ เมื่อถึงช่วงเก็บเกี่ยวและนำ�ออก เช่น หน่อไม้ฝรั่งและเห็ด ซึ่งมักเน่าเสีย มอี ตั ราการหายใจลดต�ำ่ ลง ยดื ความสดได้ จำ�หน่าย คงไม่ดีแน่ถ้าผลิตภัณฑ์มีอายุ อย่างรวดเร็วภายหลังการเก็บเกี่ยว ยาก นานถงึ 9 วนั ทอ่ี ณุ หภมู ิ 4-8 องศาเซลเซยี ส การวางจ�ำ หน่าย (shelf life) สัน้ เพราะ ต่อการกระจายสินค้าเพื่อจำ�หน่าย โดย จากเดิมเกบ็ ไดเ้ พยี ง 3 วันเท่านั้น น่ันเป็นการตัดโอกาสการวางขายใน ActivePAKTM Ultra จะช่วยให้ผลิตผลสด ร้านค้าชั้นนำ�หรือส่งออกไปจำ�หน่ายยัง ต่างประเทศ เอ็มเทค สวทช. พัฒนา “ActivePAKTM” หรือ “ถุงหายใจได้” นวัตกรรมการข้ึนรูปฟิล์มบรรจุภัณฑ์ท่ี มีคุณสมบัติยอมให้ก๊าซออกซิเจนและ คารบ์ อนไดออกไซดซ์ มึ ผา่ นเขา้ ออกไดด้ ี สอดคล้องกับอัตราการหายใจของผัก และผลไม้สดท่ีบรรจุอยู่ภายใน ช่วย ชะลอการเปลี่ยนแปลงทางชีวภาพ ยืด อายกุ ารเกบ็ รกั ษาผกั ผลไมส้ ดใหน้ านขนึ้ 2-5 เท่า โดยคงคุณภาพและรสชาติ ทดี่ ี นอกจากนผ้ี ลติ ภณั ฑย์ งั มลี กั ษณะใส ไม่เกิดฝ้า ทำ�ให้ผู้บริโภคสามารถมอง เห็นสินค้าได้ชัด สร้างความเชื่อม่ัน ด้านคุณภาพ และช่วยให้ตัดสินใจ ซ้ือสินคา้ ได้งา่ ยขนึ้ ปจั จบุ นั จาก ActivePAKTM ไดพ้ ฒั นา ต่อยอดเป็น “ActivePAKTM Ultra” สำ�หรับผลิตผลสดท่ีมีอัตราการหายใจสูง รายละเอียดเพมิ่ เตมิ : 1) ActivePAKTM (https://bit.ly/3vlbhhZ) 2) ActivePAKTM Ultra (https://bit.ly/3vpByvG) กรกฎาคม 2564 11
CStoovreyr ทั้งหมดท่ีกล่าวถึงน้ีเป็นเพียง สว่ นหนงึ่ ของเทคโนโลยแี ละนวตั กรรม ที่ สวทช. พัฒนาขึ้นเพ่ือยกระดับ คุณภาพชีวิตด้านการเกษตรให้แก่ คนไทยตลอด 30 ปี สอดคล้องกับ โมเดลเศรษฐกิจบีซจี ี (BCG Economy Model) ซ่ึงเป็นวาระแห่งชาติ ท่ีมุ่งใช้ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยียกระดับ การทำ�การเกษตรให้มีประสิทธิภาพ สร้างมูลค่าเพิ่ม ลดการสร้างของเสีย และใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า รวมถึง เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม หากสนใจ เทคโนโลยีการเกษตรอ่ืนๆ เพิ่มเติม สามารถตดิ ตามไดท้ หี่ นงั สอื 3 ทศวรรษ สวทช. กับการขับเคลื่อนประเทศด้วย วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี เลม่ เกษตร และอาหาร https://bit.ly/2SrBywd 12 กรกฎาคม 2564
อรพนิ ท์ วภิ าสรุ มณฑล (เมนช) เรยี บเรียง บทความ พเิ ศษ มารีี กููรีี หนึ่ง�่ หญิิงผู้้�เปลี่่ย� นโฉมหน้้าโลกวิิทยาศาสตร์์ บทที่่� 4 บทบาทของมารีีในสงครามโลกครั้้ง� ที่่ห� นึ่ง�่ ต้้นเดืือนสิิงหาคม พ.ศ. 2457 มารีียังั คงทำำ�งาน ในห้้องปฏิิบััติิการที่่�สถาบัันเรเดีียมตามปกติิ ไอรีีนกัับอีีฟพัักร้้อนอยู่่�ที่่� l’Arcouest ตำ�ำ บลชายฝั่� ่ง บริิตทานีี ร่่วมกัับครอบครััวเพื่�่ อนนัักวิิทยาศาสตร์์ เหมืือนเช่น่ ทุกุ ปีี ภาพจาก https://www.britannica.com/video/201445/women-Marie-Curie-World-War-I-Aileen กรกฎาคม 2564 13
บทความ พเิ ศษ ทหารเยอรมันเร่ิมบุกรุกเข้ามาทาง มารีี กัับ ‘กููรีีน้้อย’ รถเอกซเรย์์เคลื่่�อนที่่�ที่่�ดััดแปลงจากรถยนต์์ขัับขี่ �ส่่วนตััว ตอนเหนือของฝร่ังเศส ฝร่ังเศสเร่ิม https://www.nobelprize.org/womenwhochangedscience/stories/marie-curie เกณฑ์ทหาร เคลอื่ นกำ�ลงั ไปประจ�ำ ตาม สถานีต่างๆ ตามชายแดน ไอรีนเขียน ตรกึ ตรองวา่ มงี านอะไรบา้ งทผ่ี หู้ ญงิ อยา่ ง การสู้รบระยะแรกๆ แจ้งว่าทหารท้ังสอง จดหมายถึงมารี ร้องขอกลับปารีสเพื่อ เธอพอจะช่วยฝร่ังเศสได้ ฝ่ายบาดเจ็บและตายรวมแล้วกว่าเแสน ติดตามสถานการณ์อย่างใกล้ชิด และ การสู้รบตรงจุดแม่น้ำ�มาร์นระหว่าง ในฝรงั่ เศสมกี ารรณรงค์ใหป้ ระชาชน อยากท�ำ ตวั ใหเ้ ปน็ ประโยชน์ แมม้ ารอี ยาก ฝา่ ยสมั พนั ธมติ รกบั เยอรมนตี อนตน้ เดอื น ทุกฝ่ายผนึกกำ�ลังร่วมกันต่อต้านศัตรู ให้ลูกๆ กลับมาอยู่พร้อมหน้ากันในปารีส กนั ยายนนน้ั เยอรมนแี พ้ ตอ้ งถอยทพั ออก ของชาติ มีผลให้พวกผู้ชายออกไปอยู่ เธอยนื ยนั ให้ไอรนี อยทู่ น่ี น่ั เพราะปลอดภยั ไปตงั้ หลกั ใหม่ ปารสี ปลอดภยั แตส่ งคราม แนวหนา้ กนั หมด แมบ่ า้ นฝรง่ั เศสตอ้ งหนั มา กว่าและจะได้ดูแลอีฟด้วย ตัวเธอเองได้ ยังยืดเย้ือต่อไป เดือนตุลาคม ไอรีน ทำ�งานท่ีไม่เคยทำ�มาก่อน ต้ังแต่งาน รู้ได้เห็นความคืบหน้าของเยอรมนีอย่าง และอีฟกลับมาอยู่ปารีส อีฟไปโรงเรียน ในฟารม์ แบกหามขนถา่ นหนิ ขบั รถรางฯลฯ ใกล้ชิด เริ่มจากนักศึกษาชายและเพื่อน ตามปกติ ไอรนี ไปสมคั รเขา้ เรยี นโปรแกรม ตลอดจนงานปฐมพยาบาลดูแลทหาร ร่วมงานชายท่ีสถาบันต่างโดนเกณฑ์ไป พยาบาล (แทนที่จะเขา้ เรยี นท่ซี อรบ์ อนน์ บาดเจบ็ ท�ำ หนา้ ทต่ี ามจดุ ตา่ งๆ เธอรขู้ า่ วจากแนวหนา้ ตามแผนเดมิ ) จนจบไดร้ บั ประกาศนยี บตั ร ในแนวรบดา้ นยโุ รปตะวนั ออกระหวา่ ง จากเพอ่ื นกลมุ่ นี้ อกี สองเดือนต่อมา จากน้ันได้ทำ�งานเปน็ เยอรมนกี บั รสั เซยี รสั เซยี ใช้โปแลนดเ์ ปน็ เยอรมนีเคล่ือนกำ�ลังทหารผ่าน ผ้ชู ว่ ยเคียงข้างมารกี ระท่งั สงครามสิน้ สดุ สนามรบแนวหนา้ ตอ่ ตา้ นเยอรมนี ชาวโปล ลกั เซมเบริ ก์ เบลเยยี ม กองทหารเยอรมนั อีกสป่ี ตี อ่ มา ถูกเกณฑ์ไปรบ โดยรัสเซียสัญญาว่าจะ ส่วนหนึ่งแยกเลี้ยวมาทางใต้ เพ่ือโจมตี ยา่ งเขา้ ฤดหู นาวปนี น้ั ฝา่ ยสมั พนั ธมติ ร ปลอ่ ยให้โปแลนดเ์ ปน็ อสิ ระหลงั สงคราม ปารสี มาตงั้ แถวประจนั หนา้ อยฝู่ ง่ั ตรงขา้ ม กับเยอรมนีต้ังประจันหน้ากัน ตามแนว มารีต้องการมีส่วนร่วมในสงครามน้ี ของแม่นำ้�มาร์น (Marne) รัฐบาลย้าย รอยตะเขบ็ ชายแดนตง้ั แต่ ชอ่ งแคบองั กฤษ อยา่ งจรงิ จงั เพอ่ื โปแลนดป์ ระเทศบา้ นเกดิ ทท่ี �ำ การไปอยบู่ อร์โด (Bordeaux) เศรษฐี ถงึ ชายแดนสวิตเซอรแ์ ลนด์ รายงานข่าว และฝรั่งเศสประเทศท่ีเป็นบ้านท่ีสอง และชนช้ันกลางส่วนใหญ่ย้ายออกไปอยู่ ชนบทนอกเมอื ง เธอไดย้ า้ ยสารประกอบ เรเดียมบริสุทธ์ิหนึ่งกรัมในหลอดแก้ว (เก็บรักษาในกล่องโลหะ) ของสถาบัน ไปเก็บไว้ที่บอร์โดตามคำ�ส่ังของรัฐ แต่ ยังเป็นห่วงสถาบันและเคร่ืองมือทดลอง ต่างๆ เธอยนื กรานไมย่ ้ายไปไหน มารีมีโอกาสได้เห็นปารีสยามร้าง ผู้คน เห็นความเงียบสงบซึ่งเสริมส่ง ความงามของสถาปตั ยกรรมตา่ งๆ ใหเ้ ดน่ ชดั ขนึ้ มารเี หน็ ตวั อยา่ งจากประสบการณ์ ในโปแลนด์ รู้ดีว่าผลหลังสงครามต่อ ประเทศแพ้สงครามเป็นอย่างไร เธอเริ่ม 14 กรกฎาคม 2564
บทความ พเิ ศษ https://www.nobelprize.org/womenwhochangedscience/stories/marie-curie จากใรงงานผลติ และสถาบนั ตา่ งๆ แจกจา่ ย ไปตามโรงพยาบาลในปารสี เสาะแสวงหา เธอมีความรู้เก่ียวกับเครื่องเอกซเรย์และ บุคลากร โรงพยาบาลขาดแคลนเคร่ือง อาสาสมัครจากกลุ่มนักศึกษา อาจารย์ ดา้ นรงั สวี ทิ ยาจงึ อาสาท�ำ ดา้ นการถา่ ยภาพ เอกซเรย์ หรือท่ีมีก็อยู่ในสภาพเสื่อม เพอื่ นฝงู นกั วทิ ยาศาสตร์ วศิ วกร นอกจาก รงั สี (radiography) ในโรงพยาบาล ท่ีใช้ อาสาสมัครต้องเรียนรู้สรีรวิทยาและ น้ีเธอยังจัดสร้าง หน่วยบริการเอกซเรย์ เครื่องเอกซเรย์ตรวจทหารบาดเจ็บหาว่า การใชเ้ ครอื่ งมอื ดว้ ยตวั เอง หนว่ ยพยาบาล เคล่ือนท่ี (โดยเงินสนับสนุนจาก Union กระสุนฝังที่อวัยวะส่วนไหนในร่างกาย ฉุกเฉินบางแห่งไม่มีแม้แต่ที่เสียบปลั๊ก of Women of France) เธอชื้อรถยนต์ กอ่ นสง่ คนไข้ไปใหแ้ พทยผ์ า่ ตดั รกั ษาตอ่ ไป ไฟฟ้า ธรรมดามาดัดแปลงแก้ไขเพื่อใช้บรรทุก เธอพบปัญหาทั้งทางด้านเคร่ืองมือและ มารีสำ�รวจรวบรวมเครื่องเอกซเรย์ เครอื่ งเอกซเรยแ์ ละอปุ กรณต์ า่ งๆ ทจ่ี �ำ เปน็ พร้อมเตียงคนไข้และเคร่ืองปั่นไฟฟ้า ใช้มอเตอร์ (ซง่ึ ใช้ของรถเป็นตัวหมุน) ไอรีนกับมารีทำ�งานร่วมกันในหน่วย บรกิ ารเอกซเรยเ์ คลอ่ื นทช่ี ว่ งสงครามโลก คร้ังท่ีหนึง่ หน่วยบริการเอกซเรย์เคล่ือนที่นี้ ทำ�งานอย่างมีประสิทธิภาพ เมื่อหน่วย ได้รับแจ้งจากโรงพยาบาล ช่ัวคราวจาก แนวหน้า หรือจากจุดฉุกเฉินท่ีต้องการ บริการเอกซเรย์ รถบริการพร้อมแพทย์ และเจ้าหน้าท่ีเทคนิคจะเริ่มเคล่ือนที่ด้วย ความเรว็ ประมาณ 25 ไมลต์ ่อชว่ั โมง เม่อื ไปถึงจุดหมายหาทำ�เลท่ีเหมาะสมได้แล้ว แพทย์กับเจ้าหน้าที่จะลงมือติดตั้งเคร่ือง เอกซเรย์ จดั เตรยี มอปุ กรณ์ เตรยี มหอ้ งมดื (โดยใชผ้ า้ ม่านสดี ำ�ปดิ ชอ่ งหน้าต่าง) ฉาก ฟิล์ม โชเฟอร์เดินสายเคเบิลจากเครื่อง ปั่นไฟ เจ้าหน้าท่ีตรวจเช็กว่าเครื่อง เอกซเรย์ทำ�งานหรือไม่ ทั้งหมดนี้ปกติใช้ เวลาประมาณครึ่งถึงหน่ึงชั่วโมง จากน้ัน จึงนำ�คนไข้มาท่ีเตียงเพ่ือฉายเอกซเรย์ แพทย์ผู้เช่ียวชาญตรวจดูผลจากฟิล์ม เอกซเรย์เพ่ือทำ�การผ่าตัดรักษาต่อไป ข้ันนี้อาจใช้เวลามากหรือน้อยก็แล้วแต่ กรณี จนกระทง่ั แลว้ เสรจ็ จงึ จดั แจงถอดเกบ็ กรกฎาคม 2564 15
บทความ พเิ ศษ เครอ่ื งเอกซเรยแ์ ละอปุ กรณท์ ง้ั หมดขน้ึ รถ ทหารมาฝึก แต่ปรากฏว่าคนท่ีถูกเกณฑ์ ศนู ยฉ์ ายรงั สตี า่ งๆ ทั่วประเทศ กลบั ไปประจ�ำ ทศี่ ูนย์ท�ำ การ เตรยี มพร้อม มาเรียนน้ันไม่มีใจชอบ ไม่ถนัดในด้านน้ี เมื่อการสู้รบตามแนวหน้าดำ�เนิน ท่ีจะบริการฉุกเฉินรายต่อไป แต่ละแห่ง จึงไม่ได้บุคลากรท่ีดี มารีต้องแก้ปัญหา ต่อไป ทหารบาดเจ็บมีจำ�นวนเพิ่มข้ึน ท่ีใช้บริการ ถ้าสถานการณ์อ�ำ นวยมารีจะ นี้โดยเสนอโครงการฝึกพยาบาลให้เป็น ทุกด้าน ความต้องการรถเอกซเรย์ ตดิ ตง้ั เครอ่ื งเอกซเรย์ จดั หาอปุ กรณ์ และ เจ้าหน้าท่ีเทคนิคต่อฝ่ายทหาร ซึ่งก็ เคลื่อนที่สูงข้ึน มารีต้องเดินทางไปยัง บุคลากรท่ีจำ�เป็นให้ใช้งานได้อย่างถาวร ไฟเขียวโครงการน้ีอย่างไม่เต็มใจนัก หน่วยต่างๆ ตลอดแนวที่ทหารประจำ�อยู่ ไม่ต้องพ่งึ หน่วยบริการเคล่ือนท่ีอีกต่อไป โครงการน้ีมีมารีเป็นผู้อำ�นวยการ เริ่ม บางคร้ังเพื่อติดต้ังเคร่ืองเอกซเรย์ถาวร รถบริการเคลื่อนที่น้ี ได้นิกเนมว่า ทำ�การในเดือนตุลาคม ปี พ.ศ. 2459 หรือเพื่อซ่อมแซมเคร่ืองที่ชำ�รุด หรือ รถ ‘กูรีน้อย’ มารีจะเป็นผู้ดัดแปลงและ ท่ีโรงพยาบาลเปิดใหมใ่ นปารีส มารใี ห้ช่ือ แ ก้ ไ ข ปั ญ ห า เ ก่ี ย ว กั บ ก า ร ทำ � ง า น ข อ ง จดั หาอุปกรณต์ า่ งๆ ด้วยตวั เอง รวมแล้ว โรงพยาบาลนว้ี ่า Edith Cavell (เพ่ือเป็น เครอ่ื งเอกซเรย์ ระหวา่ งนน้ั มารตี อ้ งทมุ่ เท เธอไดส้ รา้ ง ‘กรู นี อ้ ย’ 220 หนว่ ย จ�ำ นวนคน เกียรติแก่พยาบาลชาวอังกฤษผู้ตายใน รณรงค์หาทุน หาผู้บริจาคเงินและรถ ท่ีไดร้ บั บรกิ ารทงั้ หมดมากกวา่ หนง่ึ ลา้ นคน สงคราม) หลกั สตู รโครงการฝกึ แบบเขม้ ขน้ ส่วนตัว เพื่อนำ�มาสร้างรถบริการเพ่ิมข้ึน หนว่ ยบรกิ ารเอกซเรยจ์ ะไมม่ ปี ระโยชน์ ใชเ้ วลาหกอาทติ ย์ คร้งั ละ 20 คน รบั ฝึก เธอต้องเรียนรู้วิชาและทักษะใหม่เพิ่มข้ึน ใดๆ ถา้ ไมม่ เี จา้ หนา้ ทเ่ี ทคนคิ ที่ใชเ้ ครอ่ื งมอื พยาบาลจากหน่วยต่างๆ ท่ัวไป ท้ังจาก ด้วย เธอเรียนชีววิทยาทางแพทย์ สอบ เปน็ มีความรู้ มีทักษะ สามารถวิเคราะห์ โรงพยาบาลทหาร จากสภากาชาด หรือ ใบขบั ขี่ เรียนรกู้ ารท�ำ งานของเคร่อื งยนต์ ฟิล์มเอกซเรย์ได้ถูกต้องแม่นยำ� ฝ่าย ผู้หญิงที่มีคุณสมบัติเข้าข่าย รวมแล้ว การซอ่ มแซมรถยนต์ เธอแกป้ ญั หาฟนั ฝา่ ทหารแก้ไขปัญหาขาดแคลนเจ้าหน้าท่ี โครงการผลิตเจ้าหน้าท่ีเทคนิคท้ังหมด อปุ สรรคดา้ นตา่ งๆ ทงั้ จากระเบยี บทางการ เทคนิคโดยเปิดโรงเรียนฝึกและเกณฑ์ 150 คน ผจู้ บออกไปประจำ�ทำ�หน้าทีต่ าม จากขนบธรรมเนียมสังคมท่ียังไม่ยอมรับ ว่าผู้หญิงมีความสามารถเป็นหัวหน้า รถบริิการเคลื่่�อนที่่� “กููรีีน้้อย” เป็นผู้นำ�โครงการเกี่ยวกับทหารและ https://www.nobelprize.org/womenwhochangedscience/stories/marie-curie ความปลอดภยั ของชาตไิ ด้ ระเบียบทหาร ฝร่ังเศสไม่อนุญาตให้ผู้หญิงไปทำ�งาน แนวหน้า กรณีมารอี ีกเหตุผลหน่ึงอาจจะ มาจากความคดิ ว่าเธอเป็น ‘ชาวต่างชาต’ิ ดว้ ย ไอรีนมีส่วนช่วยในโปรแกรมบริการ เอกซเรย์เคล่ือนท่ีอย่างมาก ตั้งแต่อายุ ย่าง 18 ปี เธอเดินทางด้วยตัวเองไปยัง หน่วยพยาบาลฉุกเฉิน ตามค่ายทหาร ต่างๆ แถวชายแดน เพื่อเป็นวิทยากร ฝึกพยาบาลเกี่ยวกับรังสีวิทยา การใช้ เครื่องเอกซเรย์ หรือช่วยแก้ไขปัญหา ต่างๆ ท่ีเกี่ยวข้อง เธอใช้ชีวิต กิน นอน ในค่าย เช่นเดียวกับเจ้าหน้าที่คนอื่นๆ 16 กรกฎาคม 2564
บทความ พเิ ศษ สญู เสยี ทรพั ยากรบคุ คลทเ่ี ปน็ ก�ำ ลงั สมอง ของชาติอย่างใหญห่ ลวง ตลอดเวลา 4 ปี ระหว่างสงคราม มารีอุทิศเวลาท้ังหมด (ยกเว้นช่วงท่ีโรค ไตก�ำ เรบิ ทเี่ ธอตอ้ งพกั อยทู่ อี่ พารต์ เมนต)์ ให้แก่งานอาสาสมัครทางรังสี เธอต้อง เดนิ ทางทงั้ ในและนอกประเทศ ไมเ่ คยบน่ ถึงอุปสรรค ผลกระทบต่อสุขภาพ หรือ ความทุกข์กังวลใจ เม่ือเธอไม่ได้รับข่าว คราวจากครอบครัวทางโปแลนด์ โปแลนด์ได้ประกาศเป็นประเทศ เอกราชจากเยอรมนี รัสเซีย และ ออสเตรยี ในปี พ.ศ. 2463 สำ � ห รั บ ม า รี ชั ย ช น ะ ข อ ง ฝ่ า ย สมั พันธมติ รแสดงวา่ ฝา่ ยธรรมยอ่ มชนะ ฝ่ายอธรรมเสมอ และพิสูจน์ว่า ความรู้ ทางวิทยาศาสตร์นำ�ไปประยุกต์ใช้ได้แม้ ในสภาวะจำ�กัด เธอภูมิใจที่มีส่วนช่วย ทง้ั ฝรงั่ เศสและโปแลนด์ ...อา่ นตอ่ ฉบบั หนา้ ... ไอรีีนกัับมารีีทำำ�งานร่่วมกัันในหน่่วยบริิการเอกซเรย์์เคลื่่�อนที่่�ช่่วงสงครามโลกครั้ �งที่่�หนึ่่�ง นอกจากน้ีเธอยังได้จัดเวลาลงทะเบียน เม่ือสงครามส้ินสุดลงในปี พ.ศ. เรียนโปรแกรมปริญญาทางคณิตศาสตร์ 2461 นั้น คนฝร่ังเศสเสียชีวิตจำ�นวน ฟิสิกส์ และเคมี ที่ซอร์บอนน์ในระหว่าง ลา้ นกว่าคน หลานชายของมารี โมริส กรู ี สงครามอกี ดว้ ย ไอรนี ไดร้ บั ประกาศนยี บตั ร (Maurice Curie) ผู้มาอยู่และทำ�งานกับ (ปรญิ ญาตร)ี สาขาคณติ ศาสตร์ ในปี พ.ศ. มารีท่ีสถาบันเรเดียมโชคดีรอดชีวิต แต่ 2458 สาขาฟิสิกส์ พ.ศ. 2459 และสาขา นักศึกษาและลูกน้องคนสนิทหลายคน เคมี พ.ศ. 2460 ตายในสนามรบ ส�ำ หรบั มารี นับเปน็ การ กรกฎาคม 2564 17
บทความ นางสาวซอู ัยบะห์ กาเต๊ะ นกั ศกึ ษาปริญญาโท พเิ ศษ มหาวิทยาลัย Bogor Agricultural University อินโดนีเซีย การพาสเจอไรซ์อ์ าหาร ด้้วยคลื่�น่ ไมโครเวฟ (Microwave Pasteurization of Food) ปััจจุบุ ันั การใช้ค้ วามร้อ้ นในการพาสเจอไรซ์เ์ ป็น็ ที่�รู้�จักกันั เพิ่�มมากขึ้�นในระดับั ครัวั เรือื น ซึ่�งมีีการนำำ�มาใช้้เพื่�อถนอมอาหารและยัับยั้�งการทำำ�งานของเอนไซม์์ เชื้�อจุุลิินทรีีย์์ ก่่อโรค และเชื้�อจุุลิินทรียี ์์ที่่�ทำำ�ให้อ้ าหารเน่่าเสีีย โดยมีรี ูปู แบบการให้ค้ วามร้อ้ น 2 วิิธีี คือื การให้ค้ วามร้อ้ นแบบปกติทิั่�วไป โดยการพาความร้อ้ น (convection) หรือื การแผ่ค่ วามร้อ้ น (radiation) และการนำำ�ความร้้อน (conduction) ที่�ได้้รัับจากเส้้นลวกให้้ความร้้อนจาก ผิิววััสดุุไปสู่�แกนกลางของวััตถุุนั้�น และการให้้ความร้้อนด้้วยคลื่�นไมโครเวฟ เป็็นการให้้ ความร้อ้ นโดยใช้ค้ ลื่�นไมโครเวฟ ซึ่�งอยู่�ในรูปู ของพลังั งานแล้้วถูกู เปลี่�ยนไปเป็็นความร้อ้ น โดยการสั่ �นสะเทืือนของอนุุภาค 18 กรกฎาคม 2564
บทความ พเิ ศษ จากผลการทดลองของ Krystian et al. ภาพที่่� 1 การเคลื่่�อนที่่�ของสารประกอบที่่�มีีขั้ �วเมื่่�ออยู่�ในสนามไฟฟ้้า (2015) ที่ศึกษาเปรียบเทียบคุณภาพของ ที่่�มา : Singh and Heldman (2001) น้ำ�สตรอว์เบอร์รีเพียวเร่ที่พาสเจอไรซ์ ระหว่างการพาสเจอไรซ์แบบต่อเนื่องด้วย รู้จ�้ ักั คลื่�น่ ไมโครเวฟ 2. ก า ร ห มุ น ข อ ง ส า ร ป ร ะ ก อ บ ที่ มี ขั้ ว คล่ืนไมโครเวฟและการพาสเจอไรซ์แบบกะ คลื่นไมโครเวฟเป็นคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (dipolar rotation) พบว่าคุณภาพด้านเคมีและการยอมรับทาง ที่มีความยาวคล่ืนส้ัน แต่มีความถ่ีสูง โดยมี ประสาทสัมผัสของนำ้�สตรอว์เบอร์รีเพียวเร่ ความถ่ีระหวา่ ง 300 MHz - 300 GHz ขนาด คล่ืนไมโครเวฟจะสร้างสนามไฟฟ้าและ ทผี่ า่ นกระบวนการพาสเจอไรซแ์ บบตอ่ เนอ่ื ง ของก�ำ ลงั คลน่ื ทใ่ี ชส้ �ำ หรบั ใหค้ วามรอ้ นในระดบั เม่ือวัตถุสัมผัสกับสนามไฟฟ้า สมบัติ ด้วยคลื่นไมโครเวฟดีกว่าการพาสเจอไรซ์ อุตสาหกรรมอยู่ในระดบั 200-60,000 วัตต์ ความเป็นขั้วของอาหารที่มีในปริมาณท่ี แบบกะ จะเห็นว่ารูปแบบการให้ความร้อน ในยา่ นความถี่ 915 MHz และ 2,450 MHz แตกต่างกัน ความเป็นขั้วบวกและลบ โดยใช้คลื่นไมโครเวฟจะสามารถคงคุณค่า สมบัติของคล่ืนไมโครเวฟคือ สามารถทะลุ ในโมเลกลุ จะหมนุ ตวั กลบั ไปกลบั มาเพอ่ื ของอาหารได้ดีกว่าการให้ความร้อนแบบ ผา่ นวสั ดหุ รอื ภาชนะแกว้ พลาสตกิ กระดาษ เปลี่ยนทิศทางตามทิศของสนามไฟฟ้า ปกติ และถ้วยกระเบื้อง สามารถสะทอ้ นกลบั เมื่อ อยา่ งรวดเรว็ ตามความถี่ของไมโครเวฟ บทความนกี้ ลา่ วถงึ การใชค้ ลน่ื ไมโครเวฟ กระทบกับวัสดุโลหะ และสามารถดูดกลืน จนทำ�ให้เกิดความร้อนขึ้นและกระจาย ในกระบวนการพาสเจอไรซ์อาหาร เพ่ือให้ และดูดซับในวัสดุหรือวัตถุท่ีมีน้ำ�เป็นองค์ ไปยังโมเลกลุ ข้างเคยี ง เข้าใจถึงการใช้คลื่นไมโครเวฟในการให้ ประกอบสว่ นใหญ่ เชน่ อาหาร ซง่ึ สมบตั ขิ ้อ ความร้อนมากข้ึน รวมไปถึงวิธีการนำ�ไป นีจ้ ะทำ�ใหเ้ กดิ ความร้อนขึ้นในวตั ถุ จากกลไกดงั กลา่ ว คลนื่ ไมโครเวฟจงึ เปน็ ประยกุ ต์ใช้ การเกิดความร้อนภายในวัตถุที่สัมผัส หนึ่งอีกวิธีการให้ความร้อนที่มีประสิทธิภาพ การพาสเจอไรซ์ค์ ืืออะไร? กับคลื่นไมโครเวฟนั้นมีสาเหตุมาจากกลไก และได้ถูกนำ�ไปประยุกต์ ใช้ ในกระบวนการ การพาสเจอไรซเ์ ปน็ วธิ กี ารใหค้ วามรอ้ น 2 ประการ ไดแ้ ก่ ตา่ งๆ อยา่ งแพรห่ ลายในอตุ สาหกรรมอาหาร ท่ีเหมาะสำ�หรับอาหารท่ีเป็นของเหลวและ 1. ก า ร เ ค ล่ื อ น ท่ี ข อ ง ไ อ อ อ น เ มื่ อ อ ยู่ ใ น ไมว่ ่าจะเปน็ การอบ การทำ�แห้ง การละลาย ของไหลแบบนวิ โทเนียน (newtonian fluid) และการฆ่าเชื้อ เชน่ นำ�้ ผลไม้ นม และเบยี ร์ มีวตั ถปุ ระสงค์ สนามไฟฟา้ (ionic polarization) เพ่ือยับย้ังการทำ�งานของเอนไซม์ เชื้อ คล่ืนไมโครเวฟจะสร้างสนามไฟฟ้า ระบบการทำ�ำ ความร้้อนด้้วย จุลินทรีย์ก่อโรค และเชื้อจุลินทรีย์ที่ทำ�ให้ คลื่�น่ ไมโครเวฟ อาหารเนา่ เสยี โดยใชค้ วามรอ้ นทอี่ ณุ หภมู ไิ ม่ และเม่ืออนุภาคท่ีมีประจุเคล่ือนท่ี รูปแบบการให้ความร้อนด้วยคลื่น เกนิ 100 องศาเซลเซยี สทเี่ วลาและอณุ หภมู ิ ใ น ส น า ม ไ ฟ ฟ้ า เ กิ ด ก า ร สั ม ผั ส แ ล ะ ไมโครเวฟในอตุ สาหกรรมโดยพนื้ ฐาน ภายใน อย่างใดอยา่ งหน่งึ อนั ตรกริ ยิ าระหวา่ งกนั โดยความเปน็ ประจุ ระบบตอ้ งประกอบดว้ ยอปุ กรณห์ ลกั 3 อยา่ ง กระบวนการพาสเจอไรซ์เป็นการถนอม ของอนุภาคจะทำ�ให้อนุภาคพยายาม คือ แมกนีตรอน (magnetron) ท่อนำ�คล่ืน อาหารแบบช่ัวคราว เพราะสามารถป้องกัน เรียงตัวตามสนามไฟฟ้า จนเกดิ การชน (waveguide) และคาวิตี (cavity) หรือ มิให้จุลชีพเจริญในช่ัวระยะเวลาหนึ่ง ซ่ึงมี กันและเกิดการเสียดสีกันกับอนุภาค แอปพลเิ คเตอร์ (applicator) หลักการคือ ความร้อนเป็นพลังงานรูปหน่ึง ข้างเคียงจนท�ำ ให้เกดิ ความรอ้ นขน้ึ แมกนตี รอนเปน็ หวั ใจของเตาไมโครเวฟ เม่ือมีอยู่ในสิ่งใดจะทำ�ให้โมเลกุลของสิ่งน้ัน เกดิ การเคลอ่ื นไหว ความรอ้ นท�ำ ใหส้ ารโปรตนี แข็งตัวจับกันเป็นก้อนและหมดฤทธ์ิโดย การเรง่ ปฏกิ ริ ยิ าทางเคมี ความรอ้ นจงึ ท�ำ ลาย เอนไซมแ์ ละสามารถท�ำ ลายจลุ ชพี ได้ กรกฎาคม 2564 19
บทความ พเิ ศษ ทำ�หน้าทีส่ ร้างคลนื่ ไมโครเวฟ มลี กั ษณะเป็น การประยุุกต์์ใช้้คลื่น�่ ไมโครเวฟ เพื่อให้วัสดุที่นำ�มาผ่านกระบวนการไหล หลอดสญุ ญากาศทม่ี โี ครงภายนอกเปน็ โลหะ ในการพาสเจอไรซ์์ เขา้ ออกแอปพลเิ คเตอร์ได้ ดงั นน้ั เพอื่ ปอ้ งกนั เพ่ือเพิ่มความแข็งแรง โดยมีแผ่นลักษณะ คลื่นโดยธรรมชาติของคล่ืนไมโครเวฟ มิให้คล่ืนรั่วไหลออกมาเกินพิกัดที่ยอมรับ เปน็ ปกี เพอื่ ใช้ในการระบายความรอ้ น แมก- คอื มองไม่เห็น ไมม่ เี สยี ง ปัจจบุ นั จงึ ได้มกี าร ไดท้ ี่ชอ่ งทางเข้าออก จึงตอ้ งมีการออกแบบ นีตรอนเป็นต้นทางท่ีทำ�หน้าท่ีในการผลิต ท�ำ มาตรฐานเกย่ี วกบั ความปลอดภยั ดงั กลา่ ว แบบพเิ ศษทบี่ รเิ วณทางเขา้ ออกน้ี โดยตดิ ตงั้ คลื่นไมโครเวฟคุณสมบัติเฉพาะของแมกนี- โดยจะพจิ ารณาจาก 2 ลกั ษณะ ลกั ษณะแรก ระบบโช้ก เพ่ือทำ�การดูดซับหรือกำ�จัดคล่ืน ตรอนทำ�ให้เตาไมโครเวฟมีความสามารถใน พจิ ารณาในเรอื่ งของความรอ้ น กลา่ วคอื หาก ที่เหลือท่ีแผ่ออกมาจากภายในตัวแอปพลิ- การทำ�ความร้อนแกอ่ าหารแตกตา่ งกันไป มนุษย์ได้รับพลังงานจากคล่ืนในปริมาณที่ เคเตอร์ โดยปกติช่องทางเข้าออกท่ีกล่าว ปัญหาที่สำ�คัญของแมกนีตรอนคือตัว มากพอทำ�ให้ผิวร้อนหรือสุกได้ ลักษณะ มานจี้ ะถกู ออกแบบใหม้ ลี กั ษณะเปน็ ชอ่ งทาง แม่เหล็กท่ีใช้ ถ้าได้รับความร้อนแล้วความ ที่สองคือกรณีไม่มีความเส่ียงต่อผลของ เลก็ ๆ เพียงพอใหว้ ัสดุไหลเข้าออกได้เท่านั้น แรงของสนามแมเ่ หลก็ ทถี่ กู สรา้ งขนึ้ จะลดลง ความร้อน แต่คล่ืนมีผลกระทบต่อระบบ การให้ความร้อนด้วยคลื่นไมโครเวฟ เปน็ ผลใหก้ �ำ ลงั ไฟออกมานอ้ ยลง ซงึ่ อาจสญู ประสาทและการเปลี่ยนแปลงพันธุกรรม เปน็ วธิ กี ารใหค้ วามรอ้ นทเี่ กดิ ขนึ้ จะเกดิ ขนึ้ กบั เสียมากถงึ ร้อยละ 20 และมกั เกิดข้ึนในช่วง ซ่ึงกรณีน้ีอาจจะแบ่งออกเป็นผลกระทบ ผลิตภัณฑ์โดยตรงและไม่ทำ�ให้เกิดตะกรัน 5-10 นาทีแรกหลังจากเรม่ิ เปิดเคร่ือง แบบช่ัวคราวและผลกระทบแบบถาวร และสิง่ สกปรกตกค้างอยู่ภายในระบบ จึงได้ ทอ่ น�ำ คลน่ื เปน็ ทางเลอื กทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพ ระบบไมโครเวฟแบบต่อเนื่องจะมี มกี ารศกึ ษาเพอ่ื ประยกุ ต์ใชค้ ลนื่ ไมโครเวฟใน ท่ีสุดในการส่งถ่ายพลังงานแม่เหล็กไฟฟ้า อัตราเส่ียงต่อการรั่วไหลของคล่ืนไมโครเวฟ การพาสเจอไรซก์ นั อยา่ งแพร่หลาย ท่อนำ�คล่ืนมีลักษณะเป็นสายโคแอกเชียล มากกว่าระบบทำ�งานแบบกะ โดยเฉพาะท่ี ในปี พ.ศ. 2548 Gentry and Roberts ที่ไม่มีตัวนำ�ตรงกลาง สร้างขึ้นจากสาร ทางเขา้ และทางออกของระบบเปน็ ระบบเปดิ ได้ศึกษาการออกแบบและการประเมินผล ตัวนำ�และอาจมีรูปร่างลักษณะเป็นส่ีเหล่ียม วงกลม หรอื วงรี (ดังแสดงในภาพที่ 2) ซ่งึ โหมดกระต้นุ ท่อนําคล่ืน จะอยเู่ ชอ่ื มตอ่ ระหว่างแมกนีตรอนกับคาวิตี คาวติ หี รอื แอปพลเิ คเตอรเ์ ปน็ สว่ นทม่ี ไี ว้ ท่อแมกนตี รอน ส�ำ หรบั การท�ำ ความรอ้ นของระบบ โดยไดร้ บั (แหล่งกําเนิดคล่ืน) พลังงานไมโครเวฟมาจากแมกนีตรอน เป็น ชอ่ งว่างในเตา ตวั บง่ บอกถงึ รปู แบบคลน่ื ไมโครเวฟทก่ี ระท�ำ ต่อวัสดุว่าเป็นลักษณะคลื่นโหมดเดี่ยวหรือ ตัวกรอง คล่ืนมัลติโหมดโดยทั่วไป คาวิตีสามารถ แบ่งออกได้สองประเภทคือ คาวิตีชนิด ตัวแปลงไฟข้นึ โหมดเดย่ี วและคาวติ ีชนิดหลายโหมด ปล๊ักไฟ แ อ ป พ ลิ เ ค เ ต อ ร์ ใ น ร ะ บ บ ไ ม โ ค ร เว ฟ เชงิ อุตสาหกรรมมากกว่าร้อยละ 50 จะเป็น ภาพที่ 2 แสดงส่วนต่างๆ ของเตาไมโครเวฟโดยทั่วไป แบบหลายโหมด และโดยหลักการแล้วจะ ดัดแปลงจาก atom.rmutphysics.com [25/01/2560] เป็นการขยายขนาดของเตาไมโครเวฟใน ครัวเรอื นให้ใหญข่ ึน้ 20 กรกฎาคม 2564
บทความ พเิ ศษ การพาสเจอไรซ์น้ำ�แอปเปิลไซเดอร์แบบต่อ จะเยน็ ลงอยา่ งรวดเรว็ โดยผา่ นการแลกเปลย่ี น โดยการพาสเจอไรซ์ท่ี 90 องศาเซลเซียส เนอื่ งดว้ ยคลนื่ ไมโครเวฟ โดยระบบการพาส- ความเย็นด้วยเครื่องทำ�ความเย็น สุดท้าย นาน 7 วินาที พบว่า ปริมาณกรดฟินอลิก เจอไรซ์แบบต่อเนื่องด้วยคล่ืนไมโครเวฟมี ตัวอย่างท่ีผ่านการพาสเจอไรซ์ก็จะเก็บไว้ที่ แอนโทไซยานิน และวิตามิน เท่ากับ กลไกการทำ�งานเร่ิมจากแมกนีตรอนสร้าง ถังเก็บอาหารหลงั พาสเจอไรซ์ 208.38±2.83, 74.80±0.38 และ 51.55±0.36 คลน่ื ไมโครเวฟและปลอ่ ยคลน่ื ไมโครเวฟโดย ตอ่ มาในปี พ.ศ. 2557 Benlloch-Tinoco mg/100 g (ตามล�ำ ดบั ) และพบจำ�นวนยีสต์ ผ่านท่อนำ�คล่ืนและเกิดเป็นสนามไฟฟ้าใน et al. ไดศ้ กึ ษาคุณภาพและการยอมรบั ของ รา และจลุ นิ ทรียท์ ัง้ หมด เทา่ กบั <1.0±0.10, คาวิตีหรือแอปพลิเคเตอร์ ในขณะเดียวกัน น้ำ�กีวี่เพียวเร่พาสเจอไรซ์แบบต่อเนื่องด้วย <1.0±0.08 และ 3.69±0.07 log cfu/g อาหารจะถูกป้อนเข้าสู่คาวิตีโดยปั๊มท่ีอัตรา คล่ืนไมโครเวฟ (ป้อนพลังงาน 1000 วัตต์ (ตามล�ำ ดบั ) การไหลหนึ่งๆ เข้าสคู่ าวิตเี ชน่ กัน ซึ่งจะเกิด นาน 340 วนิ าท)ี และพาสเจอไรซแ์ บบกะโดย จะเห็นได้ว่ามีความเป็นไปได้ในการนำ� อันตรกิริยาระหว่างคล่ืนไมโครเวฟกับวัสดุ batch retort (พาสเจอไรซ์ 84 องศาเซลเซยี ส คลื่นไมโครเวฟมาประยุกต์ ใช้ ในการ หรืออาหารจนเกิดเป็นความร้อนข้ึนภายใน นาน 300 วินาท)ี พบวา่ ปริมาณยสี ตแ์ ละรา พาสเจอไรซ์เชงิ พาณชิ ย์ อย่างไรกต็ าม ตอ้ ง อาหารและอุณหภูมิจะสูงข้ึนเร่ือยๆ ตาม และจุลินทรีย์ทั้งหมดที่หลงเหลือหลังจาก คำ�นึงถึงปัจจัยอื่นๆ ด้วย เช่น คุณสมบัติ อุณหภูมิการพาสเจอไรซ์ที่ก�ำ หนดและก�ำ ลัง การพาสเจอไรซท์ ง้ั 2 วธิ ี ใหผ้ ลไมแ่ ตกตา่ งกนั ไดอเิ ลก็ ทรกิ อณุ หภมู ขิ องอาหาร สมบตั ขิ อง ไฟฟ้าทป่ี อ้ นเข้าสรู่ ะบบ ทั้งนี้ Krystian et al. (2015) ก็ไดศ้ กึ ษา อาหาร ฯลฯ เพื่อปรบั ปรุงสภาวะการใชง้ าน อาหารจะคงอุณหภูมิไว้ ณ อุณหภูมิ คุณภาพของนำ้�สตรอว์เบอร์รีเพียวเร่ที่ ให้เหมาะสมกับชนิดของอาหารให้เกิด และเวลาอย่างใดอย่างหน่ึง จากน้ันอาหาร พาสเจอไรซ์แบบตอ่ เนอ่ื งดว้ ยคลน่ื ไมโครเวฟ ประโยชนส์ ูงสุด แหล่งขอ้ มลู อา้ งองิ คงศกั ด์ิ รตั นน์ ิยมชัย. 2556. การออกแบบเคร่อื งให้ความร้อนแก่ไดอเิ ล็กตริก. วทิ ยานพิ นธ์ สาขาวิชาวศิ วกรรมโทรคมนาคม มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีสรุ นาร.ี ปรญิ ญา ฉกาจนโรดม. 2557. การใหค้ วามรอ้ นโดยใช้ไมโครเวฟและการประยกุ ต์ใช้ไมโครเวฟในการแปรรปู วสั ด.ุ ภาควชิ าวศิ วกรรมวสั ดุ คณะวศิ วกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.วศิ วกรรมสาร มก., 87, 57-62. ฟารุต สมัครไทย. มปป. ไมโครเวฟ: รปู ตัดภายในตขู้ องไมโครเวฟ. ภาควชิ าฟสิ ิกส์ คณะวทิ ยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคล Benlloch-Tinoco, M., Martinez-Navarrete, N., & Rodrigo, D. (2014).Impact of temperature on lethality of kiwifruit purée pasteurized by thermal and microwave processing. Food Control, 35, 22–25. Bellone, S. C. and C. H. Bellone. 2006. Presence of endophytic diazotrophs in sugarcane juice. J.Microbiology and Biotechnology. 22:1065-1068. Gentry, T. S., & Roberts, J. S. 2005. Design and evaluation of continuous flow microwave pasteurization system for apple cider. LWT, 38, 227–238. Krystian, M., Marta M., Sylwia S., 2015. Effect of Continuous Flow Microwave and Conventional Heating on the Bioactive Compounds, Color, Enzymes Activity, Microbial and Sensory Quality of Strawberry Purée. Food Bioprocess Technol, 8, 1864–1876. Singh and Heldman (2001). Introduction to Food Engineering. University of Nebraska—Lincoln, USA. กรกฎาคม 2564 21
ระเบยี ง ขา่ ววทิ ย-์ เทคโนฯ ไทย “รถดมไว” พาสุนขั บกุ ตรวจเชิงรกุ ดมกลิ่นหาผู้ตดิ เชอ้ื ก่อโรคโควิด 19 แม่นย�ำ 96 เปอรเ์ ซ็นต์ ตรวจไดว้ ันละ 600-1,000 ตัวอย่าง จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั รว่ มกบั บรษิ ทั สุนัขพันธล์ุ าบราดอร์ รีทรฟี เวอร์ 6 ตวั เพ่ือ คณะสตั วแพทยศาสตร์ จุฬาฯ เพือ่ ใหบ้ ริการ เชฟรอนประเทศไทย ส�ำ รวจและผลติ ดมกล่ินหาเชื้อก่อโรคโควิด 19 จากเหง่ือ ตรวจคัดกรองแก่บุคลากรจุฬาฯ และผู้ป่วย จ�ำ กดั และบรษิ ทั พคี วิ เอ แอสโซซเิ อส จ�ำ กดั ของมนุษย์ และเร่ิมวิจัยอย่างเป็นทางการ ติดเตียง โดยความร่วมมือกับกระทรวงการ เปิดตวั “รถดมไว (dog olfactory mobile มาต้ังแต่เดือนกันยายน พ.ศ. 2563 โดย พฒั นาสงั คมและความมน่ั คงของมนษุ ย์ และ vehicle for viral inspection (DOM ไ ด้ รั บ ทุ น ส นั บ ส นุ น ก า ร วิ จั ย จ า ก บ ริ ษั ท มีอาสาสมัครพัฒนาสังคมและความมั่นคง VVI)” เม่ือวันท่ี 17 มิถุนายน ที่ผ่านมา เชฟรอนฯ ในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2564 ของมนุษย์ประจำ�หมู่บ้าน (อพม.) ลงพื้นที่ เพ่ือปฏิบัติภารกิจ “สุนัขดมกล่ินคัดกรอง เก็บตัวอย่างเหงื่อมาส่งตรวจแล้วจำ�นวน ผู้ติดเช้ือก่อโรคโควิด 19 (COVID-19) สุนัขดมกลิ่นหาเชื้อก่อโรคโควิด 19 ทง้ั สิ้นกวา่ 1,500 ราย ภาคสนาม” ช่วยกรมควบคุมโรคตรวจ ผ่านการทดสอบการใช้จริงแล้วกับพนักงาน คัดกรองผู้ติดเชื้อในกลมุ่ ความเสย่ี งตำ�่ บรษิ ทั เชฟรอนฯ จงั หวดั สงขลา กวา่ 500 ราย และได้มีการพัฒนาเทคโนโลยีเพ่ือ ศ. สพญ. ดร.เกวลี ฉตั รดรงค์ รองคณบดี พบว่ามีความแม่นยำ�ร้อยละ 96 จากนั้น ป้องกันการปนเปื้อนของเช้ือไวรัสจาก ฝา่ ยวจิ ยั และนวตั กรรม คณะสตั วแพทยศาสตร์ เม่ือมีสถานการณ์โควิด 19 แพร่ระบาด สิ่งแวดล้อมไปบนตัวสุนัขในระหว่างลงพื้นท่ี กล่าวว่า จุฬาฯ ร่วมกับพันธมิตร ในการฝึก มากขึ้นในพ้ืนที่กรุงเทพ จึงได้นำ�สุนัข คลสั เตอร์ เป็นหอ้ งปฏบิ ัตงิ านแบบเคลือ่ นท่ี ดมกลิ่นจากจังหวัดสงขลามาตั้งจุดตรวจที่ หรือรถดมไว พร้อมอุปกรณ์มาตรฐาน 22 กรกฎาคม 2564
ระเบยี ง ขา่ ววทิ ย-์ เทคโนฯ ไทย ตามขอ้ ก�ำ หนดของกรมควบคมุ โรค ซง่ึ มคี วาม ผศ. ดร.จุฑามาศ รัตนวราภรณ์ คณะ ตัวอย่าง โดยสุนัขจะช่วยคัดกรองในกลุ่ม เหมาะสมกับการใช้ในพื้นที่เสี่ยง รถดมไว วศิ วกรรมศาสตร์ ผอู้ อกแบบรถดมไวอธบิ าย ผสู้ มั ผสั เสยี่ งต่�ำ อ อ ก แ บ บ ใ ห้ มี ห้ อ ง ป ฏิ บั ติ ก า ร เ ค ล่ื อ น ที่ ขน้ั ตอนการท�ำ งานตรวจคดั กรองหาผตู้ ดิ เชอ้ื อปุ กรณก์ ารดม และอปุ กรณฆ์ า่ เชอ้ื บนพน้ื ที่ ว่า ข้ันตอนการเก็บจะใช้สำ�ลีหนีบไว้ท่ีรักแร้ ดร.ชฎิล กุลสิงห์ อาจารย์ภาควิชาเคมี ใชส้ อยประมาณ 16.8 ตารางเมตร (7 เมตร x ของผู้สมั ผสั ท้ังสองขา้ งขา้ งละ 5 นาที เพือ่ คณะวทิ ยาศาสตร์ หนง่ึ ในทมี วจิ ยั อธบิ ายเสรมิ 2.4 เมตร) ภายในแบง่ เป็น 4 ห้อง ได้แก่ เก็บเหงอ่ื จากนั้นจงึ เขา้ สูข่ ัน้ ตอนการเตรียม ในเร่ืองการดมกลิ่นของสุนัขว่า สารระเหย การให้สุนัขดม หากสุนัขดมแล้วไม่ได้กลิ่น ที่เก็บมาจากผิวหนังมนุษย์อาจมาจากแหล่ง 1) หอ้ งอเนกประสงค์ มตี ู้เก็บสัมภาระ ของผู้ติดเช้ือก็จะเดินผ่าน แต่หากดมแล้ว กำ�เนิดได้หลายแหล่ง อาทิ ต่อมใต้ผิวหนัง ผู้ปฏิบัติงานบนรถ อุปกรณ์ความปลอดภัย มีเชื้อก่อโรคโควิด 19 สุนัขจะนั่งลงตรงน้ัน ชนิด eccrine, sebaceous และ apocrine พนื้ ฐาน และอปุ กรณ์ท�ำ ความสะอาดรถ เป็นสัญญาณให้เจ้าหน้าท่ีพาบุคคลผู้นั้นไป โดยหากมนุษย์มีการติดเชื้อก่อโรคโควิด 19 ตรวจหาเชอ้ื ดว้ ยกระบวนการ RT-PCR ตอ่ ไป กระบวนการเผาผลาญในรา่ งกายจะแตกตา่ ง 2) ห้องพักสุนัข สำ�หรับให้สุนัขพักใน การทดสอบด้วยสุนัขดมกลิ่นมีความแม่นยำ� ออกไปจากก่อนได้รับเช้ือ ทำ�ให้สารเคมี ชว่ งไมไ่ ดป้ ฏิบตั ิงาน ในการตรวจถึงร้อยละ 96 ช่วยให้เจ้าหน้าที่ จากต่อมท้ังสามเปลี่ยนแปลงไปท้ังชนิด ตรวจเชงิ รกุ ไดร้ วดเรว็ ขนึ้ ลดภาระการสวอบ และปริมาณ สุนัขจึงสามารถตรวจจับการ 3) หอ้ งเตรยี มตวั อยา่ ง เปน็ หอ้ งส�ำ หรบั ในภาพรวมสามารถตรวจไดว้ นั ละ 600-1,000 เปล่ยี นแปลงได้นน่ั เอง รับตัวอย่างที่เก็บจากภายนอกตัวรถ เข้ามา เตรยี มเปล่ยี นถา่ ยภาชนะ รายละเอยี ดเพ่ิมเติม >> 1) ประชาชาตธิ รุ กจิ (https://bit.ly/3y449aF) 4) ห้องปฏิบัติงาน เปน็ พ้ืนท่ีส�ำ หรบั ให้ 2) จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย (https://www.chula.ac.th/news/47843/) สนุ ขั ดมกลนิ่ ตรวจหาเชอ้ื กอ่ โรคโควดิ 19 จาก ตัวอย่างท่ีวางบนแท่นวางตัวอย่าง จำ�นวน รอบละ 12 แทน่ กรกฎาคม 2564 23
ระเบยี ง ขา่ ววทิ ย-์ เทคโนฯ ไทย มทส. พัฒนานวตั กรรมเสรมิ แกร่ง “หลอดกระจูดรักษ์โลก” หลอดกระจูด กระจูด เป็นพืชนำ้�ที่กำ�ลังได้รับความ เคร่ืองด่ืมที่ตระหนักถึงปัญหาขยะพลาสติก ตดั แตง่ กระจดู ให้ไดข้ นาดตามตอ้ งการ กอ่ น นิยมในการนำ�มาใช้เป็นหลอด ด้วย และมีแนวคิดท่ีจะนำ�วัสดุจากธรรมชาติ นำ�เข้ากระบวนการเคลือบผิวสัมผัสด้วย รูปทรงกระบอกเรียวเล็กเหมาะแก่การใช้ มาใช้ทดแทน จึงเป็นท่ีมาให้ทีมวิจัยมอง พลาสตกิ ย่อยสลายได้ (bioplastic) เตมิ สาร ดดู เครอื่ งดม่ื และสามารถยอ่ ยสลายไดง้ า่ ย ถึงวัสดุใกล้ตัวอย่าง “ต้นกระจูด” พืชน้ำ� ป้องกันการเกิดเชื้อราและแบคทีเรีย แล้ว ตามธรรมชาติ ทำ�ใหเ้ หมาะแก่การนำ�มาใช้ ตระกูลเดียวกับกกและธูปฤาษี ซ่ึงในไทย นำ�ไปผา่ นทรีตเมนต์ดว้ ยความรอ้ น เพื่อเพ่ิม ทดแทนหลอดดดู พลาสตกิ ทก่ี �ำ ลงั เปน็ ขยะ มีแหล่งปลูกใหญ่คือ จังหวัดระยองและ ประสทิ ธภิ าพการยดึ ตดิ ของพลาสตกิ บนพนื้ กองโตของโลกเปน็ อยา่ งย่ิง นครศรีธรรมราช ผวิ กระจูดและท�ำ ใหส้ ารละลายระเหยออก มหาวิทยาลยั เทคโนโลยสี ุรนารี (มทส.) “จุดเด่นของกระจูดคือหากมีอายุท่ี “ จ า ก ก า ร ท ด ส อ บ ด้ ว ย เ ค ร่ื อ ง มื อ พัฒนาเทคโนโลยีเพิ่มคุณสมบัติให้หลอด เหมาะสมและมรี ปู ทรงไดม้ าตรฐาน ล�ำ ตน้ จะ มาตรฐานสากลท้ังด้านแรงกดอัดและแรง กระจูดมีความเหนียว คงทน สะอาด และ มลี กั ษณะใกลเ้ คยี งหลอดดดู น�้ำ พลาสตกิ ทม่ี ี บีบแตก พบว่าหลอดกระจูดมีคุณสมบัติสูง ปลอดภัย เพ่ือร่วมผลักดันสู่การเป็นวัสดุ จ�ำ หนา่ ยทวั่ ไปในทอ้ งตลาด แตด่ ว้ ยตวั กระจดู ข้นึ ท้งั ความแข็งแรง ความเหนยี ว การทน ทางเลอื กทเี่ ปน็ มติ รตอ่ สงิ่ แวดลอ้ ม ผศ.อทุ ยั เองตามธรรมชาติยังมีข้อจำ�กัดในการนำ�มา น�้ำ มคี วามปลอดภยั ในการใชง้ าน ทส่ี �ำ คญั ยงั มคี �ำ อาจารยป์ ระจ�ำ สาขาวชิ าเทคโนโลยกี าร ใช้เป็นหลอดดูดเครอ่ื งดม่ื เพราะเปราะบาง คงสามารถย่อยสลายได้ง่ายตามธรรมชาติ ออกแบบ สำ�นกั วิชาวศิ วกรรมศาสตร์ มทส. หักง่าย และอาจมีสง่ิ ปนเปอื้ น เชน่ ไขพ่ ยาธิ ปัจจุบันจึงมีผู้ประกอบการสนใจติดต่อ อธิบายว่า การวิจัยและพัฒนานวัตกรรม จึงต้องมีการพัฒนาให้มีคุณสมบัติท่ีเหมาะ ขอซอื้ เทคโนโลยไี ปใชย้ กระดบั การผลติ ให้ได้ “การเคลือบหลอดกระจูดท่ีเป็นมิตรกับสิ่ง สมและมีความปลอดภัยในการใช้งาน รวม มาตรฐานแลว้ โดยเลง็ ไปถงึ การผลติ เพอื่ สง่ แวดลอ้ ม” ได้รบั ทนุ วจิ ัยจากสำ�นักงานคณะ ถึงมีมาตรฐานเป็นท่ียอมรับในระดับสากล ออกไปตา่ งประเทศ เพ่อื ช่วยเพมิ่ มลู ค่าทาง กรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและ กอ่ นน�ำ ไปใชจ้ รงิ ” เศรษฐกจิ ไทย” นวัตกรรม (สกสว.) และบริษัทสมาร์ทเทค รายละเอยี ดเพมิ่ เตมิ >> จำ�กัด ผู้ประกอบการด้านการผลิตหลอด ผศ.อุทัยอธิบายถึงเทคโนโลยีว่า การ มติชน (https://bit.ly/3xMMqnR) พัฒนาคุณภาพของหลอดกระจูดใช้การ 24 กรกฎาคม 2564
ระเบยี ง ขา่ ววทิ ย-์ เทคโนฯ ไทย วว. โชว์เทคโนโลยี “เครือ่ งหั่นผลไมอ้ เนกประสงคพ์ ร้อมทอด” เพิ่มก�ำ ลงั การผลติ ประหยดั พลงั งาน สถาบนั วจิ ยั วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 3รปู แบบคอื แนวยาวแนวขวางและแนวเฉยี ง ยังช่วยให้ผู้ประกอบการสามารถผลิต แห่งประเทศไทย (วว.) เผยผลงาน ส่วนสุดท้ายคือส่วนกระทะทอดให้ความร้อน ผลิตภัณฑ์ที่ตอบโจทย์การจำ�หน่ายในยุค “เครอื่ งหน่ั ผลไมอ้ เนกประสงคพ์ รอ้ มทอด” ด้วยแก๊ส LPG นิวนอร์มลั ได้ สามารถผลติ ไดส้ งู สดุ 50 กโิ ลกรมั ตอ่ ชวั่ โมง “การทำ�งานของเครื่องมีการออกแบบ “วว. พรอ้ มแลว้ ทจี่ ะถา่ ยทอดเทคโนโลยี ศ. (วิจัย) ดร.ชุติมา เอี่ยมโชติชวลิต ให้มีการห่ันและไหลลงสู่กระทะทอดในข้ัน การผลิตนี้สู่เชิงพาณิชย์ เพื่อร่วมกันพลิก ผวู้ า่ การ วว. กลา่ ววา่ ศนู ยเ์ ชยี่ วชาญนวตั กรรม ตอนเดียว นอกจากการใช้แปรรปู ผลไม้แลว้ วิกฤตเป็นโอกาสปรับเปลี่ยนการจำ�หน่าย อาหารสุขภาพ วว. ได้ออกแบบและพัฒนา ยังสามารถประยุกต์ใช้ได้กับสมุนไพร อาทิ ผลิตผลแบบเดิมสู่การผลิตสินค้าที่มีมูลค่า “เครอื่ งหนั่ ผลไมอ้ เนกประสงคพ์ รอ้ มทอด” ขิง ข่า และตะไคร้ เคร่ืองท่ีพัฒนาข้ึนน้ี สูงขึ้นร่วมด้วย เพ่ือสร้างรายได้เพ่ิม และ เพื่อช่วยเหลือผู้ประกอบการกลุ่มผลิตผลไม้ มีอัตราการทำ�งานสูงสุด 50 กิโลกรัมต่อ สรา้ งความมัน่ คง” แปรรูป เช่น กล้วยฉาบ มันทอดเผือกทอด ชวั่ โมง ใชง้ านงา่ ย สะดวก ประหยดั พลงั งาน สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับ ทเุ รียนทอด ฯลฯ โดยเน้นหลักการออกแบบ สามารถผลิตไดม้ คี ณุ ภาพ ถูกหลกั อนามัย” เทคโนโลยไี ดท้ ่ี ท่ีง่าย ไมซ่ บั ซ้อน ศูนย์เช่ียวชาญนวัตกรรมอาหารเพื่อ ศ. (วจิ ยั ) ดร.ชตุ มิ าเสรมิ วา่ ในสถานการณ์ สขุ ภาพ วว. “เคร่ืองห่ันผลไม้อเนกประสงค์พร้อม ที่วิกฤตโควิด 19 กระทบต่อเศรษฐกิจทั้ง โทรศพั ท์ 0 2577 9000 หรอื ทอด มีขนาดกว้าง 2 เมตร ยาว 2 เมตร การค้าขายภายในประเทศและการส่งออก Call center โทร. 0 2577 9300 มสี ว่ นประกอบหลกั 3 สว่ น คือ 1) ชุดใบมดี ส่ ง ผ ล ใ ห้ ผ ล ผ ลิ ต ก า ร เ ก ษ ต ร ล้ น ต ล า ด โทรสาร 0 2577 9009 หน่ั ผลไม้ มลี กั ษณะเปน็ จานหมนุ เหวย่ี งแบบ การพัฒนาวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและ อีเมล [email protected] ใบมีดคู่ สำ�หรับห่ันเป็นแผ่นบาง สามารถ นวัตกรรม จึงมีบทบาทสำ�คัญในการช่วยแก้ รายละเอยี ดเพิม่ เติม >> ปรบั ระดบั ความหนาไดต้ ้งั แต่ 1-5 มิลลิเมตร ปัญหา และเปลี่ยนวิกฤตเป็นโอกาสให้แก่ กรงุ เทพธรุ กิจ (https://bit.ly/35HqX3J) 2) ช่องป้อนวัตถุดิบสำ�หรับห่ัน สามารถ ประชาชน เทคโนโลยีทีพ่ ฒั นาขนึ้ นน้ี อกจาก ปรับอุปกรณ์ตามลักษณะที่ต้องการหั่นได้ จะช่วยเพิ่มมูลค่าให้ผลผลิตการเกษตรแล้ว กรกฎาคม 2564 25
ระเบยี ง ขา่ ววทิ ย-์ เทคโนฯ ไทย ไบโอเทค สวทช. เผยความคืบหนา้ การพัฒนา ชีวภณั ฑ์กำ�จัดเชื้อก่อโรคพืชในดนิ ศตั รสู �ำ คัญของพืชเศรษฐกิจไทย โร ค พื ช ใ น ดิ น ท่ี เ ก ษ ต ร ก ร รู้ จั ก กั น ดี “ราลสโตเนยี โซลานาซเี อรัม (Ralstonia ก�ำ จดั เชอื้ ชนดิ นเี้ ปน็ เรอื่ งยากคอื เชอื้ ชนดิ นี้ คือ “โรคเห่ียวเขียวหรือโรคเห่ียว solanacearum)” ซ่ึงเข้าทำ�ลายพืชผ่าน สามารถอยู่ในดนิ ไดเ้ ปน็ ระยะเวลานาน และ (bacterial wilt disease)” โรคร้ายท่ีเกิด ทางราก รอยแผล และรอยฉีก สามารถ มคี วามหลากหลายของสายพนั ธ์ุ จงึ ยงั ไมม่ ี ขึ้นกับพืชกว่า 200 ชนิด โดยเฉพาะพืช แพร่ระบาดอย่างรุนแรงและรวดเร็วผ่าน สารเคมีใดท่ีมีประสิทธิภาพดีเพียงพอท่ีจะ เศรษฐกจิ เชน่ มะเขอื เทศ มะเขือ มันฝรัง่ ทางนำ้�ในช่วงหน้าฝน และสามารถแฝง ก�ำ จดั เชอ้ื ในดนิ ได้อยา่ งมีประสทิ ธิภาพสูง พรกิ พรกิ ไทย กลว้ ย ขงิ ถว่ั ลสิ ง และยาสบู อยู่ในหัวพันธุ์ที่เกษตรกรเตรียมไว้สำ�หรับ ฯลฯ สาเหตขุ องโรคนมี้ าจากเช้อื แบคทเี รีย การปลูกรอบต่อไป จุดสำ�คัญที่ทำ�ให้การ จากปัญหาท่ีเกิดขึ้นนี้ คณะนักวิจัย ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพ 26 กรกฎาคม 2564
ระเบยี ง ขา่ ววทิ ย-์ เทคโนฯ ไทย แหง่ ชาติ สวทช. น�ำ โดย ดร.อดุ ม แซอ่ งึ่ ทมี วจิ ยั ฟิสิกส์ เพ่ือศึกษาโครงสร้างในสภาวะต่างๆ แบคทีรีโอฟาจที่มีความคงทนสูงข้ึน ซึ่งจะ การวิเคราะห์และประยกุ ต์ใชส้ ารชีวโมเลกุล ความแข็งแรงเชิงโครงสร้าง และกลไกการ เป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาสูตรการเก็บ และ ดร.อรวรรณ ชชั วาลการพาณชิ ย์ ทมี วจิ ยั เข้าท�ำ ลายเช้อื รกั ษา (storage formulation) และการน�ำ ไปใช้ ไ ว รั ส พื ช แ ล ะ แ บ ค ที รี โ อ ฟ า จ ไ ด้ ร่ ว ม กั น เปน็ ชวี ภณั ฑ์ส�ำ หรบั ก�ำ จัดเช้ือกอ่ โรคในพืน้ ท่ี ศึกษาและพัฒนา “ แ บ ค ที รี โ อ ฟ า จ โดยองค์ความรู้ท่ีเกิดข้ึนจากการวิจัย เกษตรกรรม (field utilization) ตอ่ ไป (bacteriophage)” หรอื “ฟาจ (phage)”ไวรสั จ ะ ส า ม า ร ถ นำ � ไ ป ป ร ะ ยุ ก ต์ ใ ช้ พั ฒ น า เ ป็ น ประสิทธิภาพสูงสำ�หรับใช้ในการทำ�ลายเชอ้ื แบคทีเรียก่อโรคในพืชด้วยวิธีการย่อยสลาย รายละเอยี ดเพมิ่ เติม >> (lysis) เพื่อพัฒนาเป็น “สารชีวภัณฑ์ 1) ศนู ย์พันธุวศิ วกรรมและเทคโนโลยชี วี ภาพแหง่ ชาติ สวทช. (https://bit.ly/2TNjpK8) ส�ำ หรบั ก�ำ จดั เชอ้ื กอ่ โรคพชื ในดนิ ” ทเ่ี ปน็ มติ ร 2) Most News (https://bit.ly/3cZvPoY) ต่อสิ่งแวดลอ้ มเพอ่ื ทดแทนการใชส้ ารเคมี คุณสมบัติเด่นของแบคทีรีโอฟาจท่ีนัก วิจัยกำ�ลังพัฒนาคือมีการทำ�ลายแบคทีเรีย ที่ก่อโรคในพืชอย่างจำ�เพาะเจาะจง (speci- ficity) ไม่มีการทำ�ลายแบคทีเรียดีชนิดอื่นท่ี มีอยตู่ ามธรรมชาติ และไม่เปน็ พษิ ตอ่ ท้ังพชื คน และสตั ว์ จงึ เหมาะแกก่ ารใชง้ านในระยะ ยาว อยา่ งไรกต็ ามตอนนแี้ บคทรี โี อฟาจยงั ไม่ พร้อมใช้งานเป็นชีวภัณฑ์กำ�จัดเชื้อก่อโรค เนอื่ งจากยงั มอี ปุ สรรคเรอื่ ง “ความทนทาน” เพราะยังไม่ทนต่อสภาพแวดล้อมภายนอก เชน่ อุณหภมู ิ ความเป็นกรดด่าง และสภาพ เกลอื ในดนิ ฯลฯ ทมี วจิ ยั จงึ ก�ำ ลงั ศกึ ษาตอ่ ใน เรอ่ื งโครงสรา้ งของไวรสั โดยบรู ณาการความ รคู้ วามเชีย่ วชาญท้ังดา้ นชีววทิ ยา เคมี และ กรกฎาคม 2564 27
ระเบยี ง ขา่ ววทิ ย-์ เทคโนฯ ไทย “ViaBus” แอปพลิเคชันคนไทย ตดิ Forbes 30 under 30 Asia – 2021 การรอคอยท่ีคาดเดาไม่ได้ เป็น คณะวิศวกรรมศาสตร์ จุฬาฯ (ปีการศึกษา อินทัช มาศวงษ์ปกรณ์ กรรมการผู้จัดการ ปัญหาหนักอกท่ีผู้ ใช้ระบบบริการ 2557) แบ่งปันเรื่องราวความสำ�เร็จของ บริษัทเวีย กรุ๊ป (ประเทศไทย) จำ�กัด ขนส่งสาธารณะรู้ซึ้งกันดี เพราะต่างมี ViaBus นวัตกรรมเปล่ียนโลกการเดิน ประสบการณ์ร่วม ไม่ว่าจะเป็นการพลาด ทางท่ีสร้างช่ือให้ประเทศไทยในเวทีโลกว่า 2561 และพัฒนามาตลอดจนถึงปัจจุบัน นัดครั้งสำ�คัญ เข้างานสาย เสียเวลาบน ViaBus เป็น Tech Startup ท่ีก่อต้ังร่วม ตอนนี้ได้รับความร่วมมือเพ่ิมเติมจากหลาย ทอ้ งถนน ฯลฯ ส่งผลต่อคุณภาพชวี ติ และ กับธนัทเศรษฐ์ หอวัฒนพันธ์ และธนิษฐ์ หน่วยงาน ไม่ว่าจะเป็นสำ�นักงานส่งเสริม นับเป็นการสูญเสียทางเศรษฐกิจด้วย แต่ ซง้ึ หทัยพร การพัฒนาเริม่ ต้นจากในมหาลยั เศรษฐกจิ ดิจิทลั (DEPA) และกระทรวงการ ปัญหาเหล่านี้กำ�ลังคลี่คลายลงแล้วด้วย โดยได้รบั การสนับสนุนจาก CU Innovation อุดมศกึ ษา วทิ ยาศาสตร์ วจิ ัยและนวตั กรรม ViaBus (เวียบัส) แอปพลิเคชันที่จะช่วย Hub ทช่ี ว่ ยทงั้ เรอ่ื งของโอกาส เงนิ ทนุ เรม่ิ ตน้ ใหก้ ารเดนิ ทางงา่ ย สะดวก และวางแผนได้ ในการทดลองนวัตกรรม และได้ร่วมมือกับ มีบริการครอบคลมุ แล้วกวา่ 70 จงั หวัด องคก์ ารขนสง่ มวลชนกรุงเทพ (ขสมก.) ใน การพัฒนาแอปพลิเคชนั อินทัช มาศวงษ์ปกรณ์ กรรมการ ผู้จัดการบริษัทเวีย กรุ๊ป (ประเทศไทย) “หลงั จากพฒั นาและทดสอบนวตั กรรม จำ�กัด และนิสิตเก่าภาควิชา Information เป็นเวลาประมาณ 2 ปี กับผู้ใช้งานจริง and Communication Engineering หลายหมื่นราย จึงเปิดใช้งานในปี พ.ศ. 28 กรกฎาคม 2564
ระเบยี ง ขา่ ววทิ ย-์ เทคโนฯ ไทย ฯลฯ” อินทัชอธิบายวา่ จดุ เดน่ ของ ViaBus ระบบขนสง่ สาธารณะมากขน้ึ ชว่ ยลดปญั หา และในปี พ.ศ. 2561 ได้รับรางวัลชนะเลิศ คอื การแสดงผลขอ้ มลู ระบบขนสง่ สาธารณะ การจราจรติดขัดและลดการใช้พลังงาน” ในการประกวดโมบายแอปพลิเคชันชิงถ้วย แบบเรียลไทม์ โดยแอปพลิเคชันจะอัปเดต อินทชั เล่า พระราชทานสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า ข้อมูลเส้นทางและสภาพจราจร คำ�นวณ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยาม เวลาเดินทางบนฐานข้อมูลจริงและทันต่อ ท้ายท่ีสุด อินทัชย้ำ�ว่ารู้สึกภูมิใจที่ บรมราชกุมารี และรางวัล MEGA PITCH เหตกุ ารณ์ เช่น ป้ายรถท่ถี ูกยกเลิก จดุ ไหน ViaBus ได้ทำ�หน้าที่ startup สัญชาติ 100 SID จาก Siam Innovation District มีรถจอดเสีย รถเปล่ียนเส้นทาง และจุด ไทยท่ีประกาศช่ือเสียง พิสูจน์ความเป็น รว่ มกบั กระทรวงวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ท่ีมีการปิดถนน โดย ViaBus ผ่านการ เลิศของคนไทยกระท่ังเป็นที่ยอมรับใน ออกแบบให้ใช้งานง่าย ไม่ซับซ้อน เพียงผู้ เวทีสากล คว้ารางวัล “Forbes 30 under “ทีมงานรู้สึกดีใจและภูมิใจอย่างยิ่ง ที่ต้องการใช้งานดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน 30 Asia - 2021” จากนิตยสาร Forbes ในทุกๆ รางวัลท่ี ViaBus ได้รับ รางวัล (รองรับทงั้ ระบบ IOS และ Android) แลว้ มาครองได้สำ�เร็จ ซึ่งนอกจากรางวัลน้ีแล้ว เหลา่ นนั้ ท�ำ ใหท้ มี ทกุ คนมพี ลงั ใจทจี่ ะพฒั นา เลือกเมนูท่ีต้องการ เช่น วิธีการเดินทาง ในปี พ.ศ. 2562 ViaBus ยงั เคยไดร้ ับรางวัล นวตั กรรมเพอื่ สังคมต่อไป” ดแู ผนท่ี หรอื ค้นหาป้ายรถเมลท์ ่ีใกลท้ ีส่ ดุ Best Performing Startup จัดโดย Dtac “หลกั ๆ แลว้ ViaBus จะชว่ ยใหผ้ ู้ใชง้ าน รายละเอยี ดเพ่มิ เตมิ >> สามารถวางแผนการเดนิ ทางดว้ ยระบบขนสง่ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลยั (https://www.chula.ac.th/highlight/47660/) สาธารณะได้ง่ายและสะดวกข้ึน ไม่ว่าจะ ด้วยรถโดยสาร เรอื รถไฟ และรถตู้ระหวา่ ง จังหวัด ทำ�ให้บริหารจัดการเวลาได้ ไม่ต้อง เสียเวลากับการคอยเป็นเวลานาน ลดความ เสย่ี งจากการหลงทาง ซึง่ ผู้โดยสารสามารถ ดูตารางเดินรถ เที่ยวรถ พร้อมเวลาท่ีรถจะ มาถึงยังสถานี นอกจากนี้ ViaBus ยังช่วย ลดข้อจำ�กัดการเข้าถึงบริการสาธารณะของ คนพกิ าร โดยการระบรุ ถคนั ทสี่ ามารถรองรบั รถเข็น และช่วยให้ชาวต่างชาติหรือนัก ทอ่ งเทย่ี วเดนิ ทางดว้ ยระบบขนสง่ สาธารณะ ไทยได้สะดวกข้ึน ด้วยการแสดงผลข้อมูล เป็นภาษาองั กฤษ “ก้าวต่อไปของ ViaBus ท่ีปัจจุบันมีผู้ ดาวน์โหลดแอปฯ แล้วกว่า 2 ลา้ นคน ชว่ ย ลดเวลาในการรอขนส่งสาธารณะได้ไป แลว้ กว่า 7,700 ลา้ นนาที คิดเป็นมลู คา่ ทาง เศรษฐกจิ กวา่ 5,000 ลา้ นบาท คอื การพฒั นา และเพมิ่ ศกั ยภาพของระบบนเิ วศระบบขนสง่ โดยสารประจำ�ทาง เชื่อมโยงระบบขนส่ง สาธารณะให้เป็นระบบเดียวกัน และขยาย พ้ืนท่ีการใช้งานผ่านแอปฯ ให้ครอบคลุมท่ัว ประเทศ เพ่ือส่งเสริมให้มีการเดินทางด้วย กรกฎาคม 2564 29
หนา้ ตา่ ง ขา่ ววทิ ย-์ เทคโนฯ โลก “WISA Woodsat” ดาวเทยี มจากไม้ ที่มกี ารสง่ สชู่ ้ันสแตรโทสเฟยี ร์ “WISA Woodsat” เป็นดาวเทียมทดลองขนาดเลก็ เพื่อทดสอบประสทิ ธิภาพของวสั ดไุ ม้ ในสภาวะภายนอกโลก ภายใตโ้ ครงการความรว่ มมอื ระหวา่ งธรุ กจิ ของฟนิ แลนดก์ บั องคก์ าร อวกาศของยโุ รป ทใ่ี หค้ วามชว่ ยเหลอื เรอ่ื งการทดสอบกอ่ นการบนิ และจดั หาเซนเซอรส์ �ำ หรบั ตดิ ตง้ั ภายในดาวเทยี ม WISA Woodsat เป็นดาวเทียมชนดิ CubeSat ซึ่ง สู่ช้ันสแตรโทสเฟียร์ เพื่อทดสอบประสิทธิภาพการรับมือกับ เป็นดาวเทียมขนาดเล็กท่ีผลิตขึ้นสำ�หรับใช้ทำ� สภาวะต่างๆ อาทิ ความร้อน ความเย็น แรงกดดนั และรงั สี วิจัยเป็นหลัก มีลักษณะเป็นดาวเทียมทรงลูกบาศก์ขนาด เพ่ือนำ�ข้อมูลมาใช้ในการพัฒนาโครงสร้างสำ�หรับใช้งานนอก ด้านละ 10 เซนติเมตร โครงสร้างทำ�จากไม้ท้ังหมด ผลิต โลกในอนาคต เช่น การใช้ไม้สร้างชิ้นส่วนของยานอวกาศ โดยบริษัท Arctic Astronautics ซ่ึงเป็นบริษัทท่ีผลิตและ หรือสถานอี วกาศ จำ�หน่าย CubeSats เพ่ือวัตถุประสงค์ทางการศึกษาใน ประเทศฟินแลนด์ ไม้ท่ีใช้ ในการผลิต WISA Woodsat โดยการทดสอบทพี่ ง่ึ เกดิ ขน้ึ เมอ่ื วนั ที่ 12 มถิ นุ ายน ทผี่ า่ นมา เพอ่ื การทดสอบครง้ั น้ี เปน็ ไมจ้ ากตน้ เบริ ช์ ทจี่ ดั หาโดยบรษิ ทั เป็นการทดสอบโดยใชบ้ อลลูนน�ำ พา WISA Woodsat ขนึ้ ไปท่ี UPM Plywood ซึ่งใช้วิธีการอบไม้ด้วยความร้อนในสภาพ ระดบั ความสงู 31 กโิ ลเมตร หรอื ชน้ั บรรยากาศสแตรโทสเฟยี ร์ สุญญากาศ เพื่อทำ�ให้แห้งและเพิ่มความแข็งแรง และมี เท่ียวบินดังกล่าวใช้เวลาประมาณ 3 ช่ัวโมง ซึ่งเป็นไปตาม การใช้อะลูมเิ นียมออกไซด์เปน็ ส่วนผสมของไม้ แผนท่ีวางไว้ โดยจะมีการพัฒนาต่อให้ WISA Woodsat สามารถโคจรทร่ี ะดบั ความสงู 500-600 กโิ ลเมตร เพอ่ื ใหพ้ รอ้ ม โดยที่ดาวเทียม WISA Woodsat จะมีการติดต้ังกล้อง ส�ำ หรับการปฏบิ ตั ิภารกจิ นอกโลก ทง้ั หมดสองตวั ตวั หนง่ึ สามารถยดื ออกไปนอกยานในลกั ษณะ ถ่ายตนเอง (selfie) ได้ เพอื่ ให้ผูค้ วบคุมสามารถเหน็ สงิ่ ทเ่ี กิด ทม่ี าและรายละเอียดเพม่ิ เติม >> ขึ้นกับดาวเทียมตลอดเวลา เช่น ภาพถ่ายสภาพพื้นผิวยาน สี 1) VOA Thai (https://bit.ly/3h1Th7s) ของพื้นผิว รวมถึงอาจสามารถจับภาพรายละเอียดอย่างรอย 2) WISA Woodsat (https://bit.ly/3y6h77X) ร้าวหรือความเสียหายอน่ื ๆ ได้ด้วย WISA Woodsat เป็นดาวเทียมไม้ดวงแรกที่ถูกปล่อย 30 กรกฎาคม 2564
หนา้ ตา่ ง ขา่ ววทิ ย-์ เทคโนฯ โลก ปลาดึกด�ำ บรรพซ์ ีลาแคนท์ อาจมอี ายยุ ืนยาวถงึ หน่ึงศตวรรษ ปลาซีลาแคนท์ (Coelacanth) ไดร้ บั การขนานนามวา่ เป็น \"ฟอสซิลทย่ี งั มชี ีวติ \" เพราะ เปน็ ปลาดกึ ด�ำ บรรพท์ ด่ี �ำ รงเผา่ พนั ธส์ุ ืบตอ่ กนั มานานถงึ 420 ลา้ นปี ทมี นกั วจิ ยั ฝรง่ั เศส ใช้แสงโพลาไรส์ตรวจสอบเส้นลายที่อยู่บนเกล็ดทำ�ให้ค้นพบเส้นลายขนาดเล็กบน เกล็ดเพ่ิมเติมเป็นจำ�นวนมาก และสามารถบ่งชี้ได้ว่าปลาซีลาแคนท์อาจมีอายุยืนยาว ถงึ หนึง่ ศตวรรษ นอกจากนั้นจากการตรวจสอบตวั อ่อนของปลาซีลาแคนท์ 2 ตวั ซึง่ เก็บไว้ในพิพิธภัณฑ์ ยังพบว่าตัวอ่อนทั้งสองมีอายุราว 5 ปี บ่งชี้ว่าปลาซีลาแคนท์ ตัวเมยี มีการต้งั ทอ้ งท่ยี าวนาน ปลาซีลาแคนทต์ ัวเมยี จะเขา้ สูว่ ยั เจรญิ พันธอุ์ ย่างเตม็ ที่ มาในอวนของชาวประมงทีน่ อกชายฝง่ั ประเทศแอฟรกิ าใต้ เมอื่ ถึงวยั เกือบ 60 ปี และปลาตัวผ้จู ะเข้าสู่วัยเจริญ ปัจจุบันมีแหล่งท่ีมีปลาซีลาแคนท์อยู่เพียงสองแห่งในโลก พันธุ์เมื่อมีอายุ 40-69 ปี การท่ีปลาซีลาแคนท์โตช้าและ มีลูกหลานได้น้อย จึงทำ�ให้เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์อย่างมาก คือ ท่ีบริเวณชายฝั่งเกาะสุลาเวสีของอินโดนีเซีย และตาม ด้วยเหตุผลน้ีนักอนุรักษ์จึงจำ�เป็นต้องทราบข้อมูลเก่ียวกับ แนวชายฝ่ังทางตะวันออกของทวีปแอฟริกา ซ่ึงประชากรปลา ลักษณะทางประชากรอย่างถูกต้อง เพ่ือนำ�ไปวางแผนการ ซลี าแคนท์กล่มุ หลังนีอ้ าจเหลอื อยู่เพยี งไม่กี่รอ้ ยตัว อนรุ กั ษต์ อ่ ไป ทง้ั นเ้ี มอ่ื ชว่ งตน้ ศตวรรษท่ี 20 นกั วทิ ยาศาสตร์ ทีม่ าและรายละเอียดเพ่มิ เตมิ >> คาดวา่ ปลาซลี าแคนท์ไดส้ ญู พนั ธ์ุไปจากโลกแลว้ แตผ่ า่ นมา BBC News Thai (https://bbc.in/3zM3yMn) ในปี พ.ศ. 2481 กลบั มผี ู้พบเห็นมันอีกคร้ัง จากการตดิ เข้า กรกฎาคม 2564 31
หนา้ ตา่ ง ขา่ ววทิ ย-์ เทคโนฯ โลก การเติบโตแบบติดเทอร์โบของอตุ สาหกรรม ทางการแพทย์ จดุ ชนวนดว้ ยโรคระบาด นับต้ังแต่การระบาดของโควิด 19 ไปท่ั วโลก นักวิจัยและผู้ประกอบการต่างยกระดับ การพฒั นาเทคโนโลยที างการแพทยเ์ พื่อรบั มอื กบั สถานการณท์ เ่ี กดิ ข้ึ น ทงั้ การพฒั นา วคั ซีน และการดแู ลผูป้ ่วยจากทางไกล ฯลฯ ซ่งึ จากเหตุการณน์ ี้เองก็เปน็ ตัวจดุ ชนวน ใหเ้ ทคโนโลยที างการแพทย์มีการเตบิ โตอยา่ งรวดเรว็ ตามกนั ไปดว้ ย เพราะหากก้าวชา้ ไปสกั นดิ กอ็ าจตกขบวนของการเปน็ ผนู้ �ำ ในอตุ สาหกรรมทม่ี กี ารเตบิ โตอยา่ งพงุ่ ทะยาน ในชว่ งนี้ โดยเทคโนโลยที ี่น่าจบั ตามีดงั นี้ mRNA ไมไ่ ดจ้ บแคว่ คั ซนี ปอ้ งกนั เทคโนโลยี mRNA (messenger ribonucleic acid) โควิด 19 คือ เทคโนโลยีท่ีใช้การส่งสารพันธุกรรมเข้าไปสร้าง สารสำ�คัญในร่างกายมนุษย์เพ่ือป้องกันโรคหรือรักษา อาการป่วย โดยเทคโนโลยีน้ีจัดได้ว่าเป็นดาวเด่นสุดของปี พ.ศ. 2563 เพราะจากการวจิ ยั และพัฒนาวัคซนี ปอ้ งกันโรค โควดิ 19 เทคโนโลยี mRNA ได้รับการยอมรบั ว่าเปน็ วิธกี าร ทดี่ ีท่ีสดุ (ตวั อยา่ งวัคซนี ที่ใช้เทคโนโลยนี ้ี เช่น Pfizer และ Moderna) ซ่ึงในตอนน้ีก็ได้มีการนำ�เทคโนโลยีน้ีมาพัฒนา เพื่อใช้ ในการรักษาโรคอื่นๆ เช่น มะเร็ง มาลาเรีย และ โรคปลอกประสาทเสือ่ มแขง็ และในอนาคตขา้ งหน้าเราน่า จะได้เห็นวัคซีนป้องกันโรคอีกหลายชนิดเป็นวัคซีนประเภท mRNA เมื่อเดอื นกมุ ภาพนั ธท์ ผี่ ่านมา CB Insights มกี าร รายงานว่ามีการทดลองใชเ้ ทคโนโลยี mRNA ในการรักษา โรคมากกว่า 20 โรคแลว้ ดว้ ย 32 กรกฎาคม 2564
หนา้ ตา่ ง ขา่ ววทิ ย-์ เทคโนฯ โลก รกั ษาจากทางไกล ในวนั ทห่ี มอกบั คนไข้ เปน็ โครงการสรา้ งพนื้ ฐานทเี่ หมาะสมส�ำ หรบั บนั ทกึ สขุ ภาพของ ตอ้ งเวน้ ระยะหา่ ง ผู้ป่วย ทำ�ให้ปัจจุบันหลายประเทศในยุโรป ตะวันออกกลาง และเอเชียกำ�ลังประเมินวิธีการบูรณาการ blockchain เข้าสู่ ระบบการดูแลสขุ ภาพ การรกั ษาแบบมงุ่ เปา้ เพื่อการรกั ษาทม่ี ี ประสทิ ธภิ าพและรวดเรว็ เว้นระยะห่างทางสังคม (keep social distancing) อกี หน่งึ การเติบโตท่ีน่าจบั ตาของเทคโนโลยีการผลติ ใน วลีติดหูท่ีอยู่คู่คนทั่วโลกมานานแรมปี ทำ�ให้เกิดการพัฒนา อตุ สาหกรรมชวี เภสชั ภณั ฑ์ (biopharmaceutical) คือ การ เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการให้บริการการรักษาจาก พัฒนายาที่มี “การรักษาแบบมุ่งเป้าหรือมีความจำ�เพาะสูง ทางไกล ผา่ นระบบสอ่ื สารทีส่ ามารถโต้ตอบและควบคมุ การ (target diseases)” เพื่อให้การรักษามีประสิทธิภาพและ ทำ�งานได้ ซึ่งตัวเลขความต้องการที่สูงน้ีก็นำ�ไปสู่การลงทุน รวดเร็ว โดยปัจจัยสำ�คัญท่ีจะทำ�ให้การพัฒนายาประเภทนี้ จ�ำ นวนมากในกล่มุ startup เมื่อปี พ.ศ. 2563 ส�ำ เรจ็ ไดร้ วดเรว็ ขน้ึ คอื การรถู้ งึ รหสั พนั ธกุ รรมทเ่ี ชอ่ื มโยงไปสู่ การเกดิ โรค เพอื่ น�ำ ไปสกู่ ารผลติ ยาทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพสงู และ อย่างไรก็ตามการเติบโตของธุรกิจนี้ก็ยังมีเรื่องท่ีต้อง การผลติ ยาท่ีมีราคาถูกลงในอนาคต เฝ้าระวัง คือ “ความเส่ียงเรื่องการละเมิดข้อมูลทางด้าน สุขภาพ” เพราะทอ่ี เมริกามกี ารรายงานในไตรมาสที่ 4 ของปี ซง่ึ จากสาเหตนุ เ้ี องกท็ �ำ ใหอ้ ตุ สาหกรรมยามกี ารลงทนุ เรอ่ื ง 2563 วา่ มีการละเมดิ ข้อมลู ด้านสขุ ภาพมากถงึ 154 รายการ “ระบบปญั ญาประดษิ ฐ”์ หรอื AI (artificial intelligence) สงู สดุ สง่ ผลกระทบต่อผู้คนมากกว่า 500 คน ซง่ึ ถอื วา่ มจี ำ�นวนเพ่มิ ในช่วงนี้ ดว้ ยมลู ค่าการลงทุน 13.8 พันลา้ นดอลลารส์ หรัฐ ซ่ึง ข้ึนมากเมอื่ เทยี บกับไตรมาสแรกปี พ.ศ. 2562 ที่มจี ำ�นวนการ สูงกว่าเมื่อปี พ.ศ. 2562 ถงึ 4.5 เท่า เพราะ AI เปน็ เทคโนโลยี ละเมดิ อยทู่ ี่ 30 รายการ สำ�คัญในการวิเคราะห์ข้อมูลจำ�นวนมหาศาลที่มีความซับซ้อน สูงมากนัน่ เอง โดยเทคโนโลยีท่ีน่าจับตาว่าจะเข้ามาแก้สถานการณ์นี้ ได้ คือ เทคโนโลยี “blockchain (บล็อกเชน)” เพราะเป็น อีกหนึ่งเทคโนโลยีที่เติบโตตีคู่กันไป คือ “การปรับแต่ง เทคโนโลยีท่ีจัดเก็บข้อมูลเป็นบล็อกซ่ึงแต่ละบล็อกจะมีการ จโี นม” หรอื CRISPR (clustered regularly interspaced short เช่ือมโยงเข้าหากัน น่ันหมายความว่าหากมีการเปลี่ยนแปลง palindromic) gene editing เพราะเทคโนโลยีนจ้ี ะเป็นตวั ชว่ ย ข้อมูลก็จะมีการเปลี่ยนแปลงในทุกบล็อก ทุกคนในห่วงโซ่ ใหก้ ารระบตุ �ำ แหนง่ ของสารพนั ธกุ รรมทที่ �ำ ใหเ้ กดิ โรคหรอื ท�ำ ให สามารถตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลได้ และหากผู้ใด การพัฒนากระบวนการปอ้ งกันการเกิดโรคทำ�ไดง้ า่ ยขนึ้ ซง่ึ จะ จะเข้ามาโจรกรรมก็จะต้องเจาะระบบของคนท่ีครอบครอง บล็อกเหล่าน้ีให้ได้อย่างน้อยเกินครึ่งในเวลาเดียวกัน ทำ�ให้ เป็นการยากอย่างย่ิงท่ีผู้ประสงค์ร้ายจะโจรกรรมหรือลักลอบ เปลย่ี นแปลงขอ้ มลู ได้ จากเหตผุ ลนเ้ี องท�ำ ใหร้ ะบบ blockchain กรกฎาคม 2564 33
หนา้ ตา่ ง ขา่ ววทิ ย-์ เทคโนฯ โลก นำ�ไปสู่การผลิตยาที่มีความจำ�เพาะต่อไป โดยในไตรมาสท่ี 2 อตั ราการเต้นของหวั ใจ ฯลฯ เพราะในภาวะวกิ ฤตโรคระบาด ปี พ.ศ. 2563 มีบริษัทท่ัวโลกมากกว่า 700 บริษัท กำ�ลังมุ่ง แบบน้ี ใครๆ ก็อยากม่ันใจได้ว่าตัวเองนั้นแข็งแรงดีและมี พฒั นาเทคโนโลยีตวั นี้ และมีกวา่ 50 บรษิ ทั ท่ีเรม่ิ ทดลองทาง การดแู ลตวั เองเพยี งพอ โดย Grand View Research ระบวุ า่ คลนิ ิกเก่ยี วกบั เทคโนโลยนี ี้แล้ว ในปี พ.ศ. 2563 ตลาดของอุปกรณ์เหล่าน้ีมีมูลค่าสูงถึง เทคโนโลยดี ิจทิ ลั และการเชอ่ื มตอ่ 16.6 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ และคาดว่าในปี พ.ศ. 2564 เมอ่ื ทกุ คนสามารถดขู อ้ มลู สขุ ภาพ จะมอี ตั ราการเตบิ โตสูงถึงรอ้ ยละ 26.8 ไดด้ ว้ ยตวั เอง โดยแนวโน้มการพัฒนาของเทคโนโลยีนี้เป็นไปในทิศทาง อีกหนึ่งนวัตกรรมทางการแพทย์ที่มาแรงในช่วงน้ี ทีจ่ ะมีการให้ความส�ำ คัญกบั เรื่องหลายทางเชอื้ ชาติ ชาตพิ ันธุ์ คือ อุปกรณ์ดิจิทัลและอุปกรณ์ท่ีมีระบบการเช่ือมต่อ โดย และเพศมากขึ้น เพราะความเข้าใจที่มากข้ึนนี้จะนำ�มาสู่การ เฉพาะอุปกรณ์ส�ำ หรับสวมใส่เพอ่ื ตดิ ตามข้อมูลสขุ ภาพแบบ เข้าใจถึงความแตกต่างของประชากรศาสตร์ ซ่ึงมีส่วนสำ�คัญ เรียลไทม์ เช่น ข้อมลู การนอน การเคลื่อนไหวร่างกาย และ ต่อการพัฒนาระบบดูแลสุขภาพ Grand View Research ระบุว่าตลาดทั่วโลกกำ�ลังให้ความสำ�คัญกับการพัฒนา เทคโนโลยเี พ่อื สขุ ภาพของสตรี ซึง่ คาดวา่ จะมีมลู ค่าตลาดสงู ถึง 48 พนั ลา้ นดอลลารส์ หรัฐ ในปี พ.ศ. 2570 ทง้ั หมดนเ้ี ปน็ เพยี งตวั อยา่ งของเทคโนโลยที างการแพทยท์ ี่ กำ�ลงั เตบิ โตแบบตดิ เทอร์โบในปัจจบุ ัน แลว้ คณุ ได้ลองสมั ผสั เทคโนโลยีเหลา่ น้ีดว้ ยตวั เองบา้ งหรือยัง ที่มาและรายละเอียดเพ่ิมเติม >> 1) WRAL Tech Wire (https://bit.ly/2U3pQbY) 2) โรงพยาบาลกรุงเทพ (https://bit.ly/3gUAZVF) 3) Krungsri Guru (https://bit.ly/3gVoyJf) ติิดตามสาระความรู้ � วิิทยาศาสตร์์ สดใหม่่ ทั้้ง� ข่า่ ว บทความ Podcast และ Facebook Live ได้ท้ าง https://www.facebook.com/SarawitNSTDA https://www.facebook.com/SarawitNSTDA https://www.facebook.com/SarawitNSTDA https://www.facebook.com/SarawitNSTDA https://wนwิิwต.fยacสebาoรokส.cาoรmะ/Sวิิaทraยw์i์tNSTDA 34 กรกฎาคม 2564
Sci Infographic กรกฎาคม 2564 35
Sci Infographic 36 กรกฎาคม 2564
รวอ้ ทิ ยยพานั รวศิ ทศั คร รวศิ ทศั คร เคยเปน็ กรรมการบริหารและสมาชกิ ทีมบรรณาธิการวารสารทางช้างเผือก สมาคมดาราศาสตร์ไทย เคยทำ�งานเป็นนกั เขียน ประจ�ำ นติ ยสาร UpDATE นิตยสารวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ของบริษทั ซเี อ็ดยเู คชัน่ (มหาชน) จำ�กดั ปจั จุบันรบั ราชการ เปน็ อาจารย์ประจำ�สาขาวชิ าวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการอาหาร คณะอุตสาหกรรมเกษตร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เป็นคารบ์ อนไดออกไซดแ์ ลว้ ไง ข้องใจเหรอคะ (ตอนที่ 2) บทความในตอนนี้้�จะชวนคุุยต่่อจากคราวก่่อนครัับ โดยคราวนี้้�เราจะมามอง คาร์์บอนไดออกไซด์์ในแง่่มุุมของประโยชน์์ของมัันบ้้าง อย่่างแรกเลยที่่�เราท่่าน คุ้้�นเคยกันั ในชีวี ิติ ประจำ�ำ วันั ก็ค็ ือื ประโยชน์ข์ องมันั ในการนำ�ำ มาใช้ง้ านในอุตุ สาหกรรม เครื่่�องดื่่�มอััดก๊๊าซและการผลิิตน้ำ�ำ �อัดั ลมนั่่�นเอง กรกฎาคม 2564 37
รวอ้ ทิ ยยพานั คณุ เช่ือหรือไม่ว่ามนุษย์เรา ฟาห์เนสตอก ได้จดสิทธิบัตรเคร่ืองจ่าย ทีน่ ิยมในทุกวนั น้ี ซึง่ ความนยิ มเพ่ิมสูงสดุ รู้จักนำ้�แร่ธรรมชาติที่มี น�้ำ อดั ลมทมี่ ชี อื่ เรยี กวา่ “sodafountain”ซง่ึ ในชว่ งทศวรรษ 1920s (พ.ศ. 2463-2472) รสซา่ มานานโข น�ำ้ ทม่ี เี อกลกั ษณเ์ ฉพาะตวั จ่ายนำ�้ อัดลมออกมาเพื่อขายเป็นแก้วได้ หลงั จากนนั้ จงึ คอ่ ยลดลง เพราะในปี พ.ศ. เหลา่ นเี้ กดิ ขน้ึ มาจากคารบ์ อนไดออกไซด์ ตงั้ แตน่ นั้ มาในปี พ.ศ. 2435 วลิ เลยี ม 2476 มีการคดิ ค้นตู้กดนำ�้ อัดลมแบบท่ีใช้ ท่ีมีเกินมาในช้ันหินอุ้มนำ้� ซึ่งละลายใน เพนเทอร์ ก็ได้ประดิษฐ์ฝาจีบ (crown ในรา้ นฟาสตฟ์ ดู ในปจั จบุ นั ทเ่ี ราคนุ้ เคยกนั นำ้�ภายใต้ความดัน แม้ว่าการกล่าวอ้าง cork) ขึ้น ตามมาดว้ ยการพัฒนาสายการ ที่ช่ือเครื่อง Dole dispenser โดยบริษัท ถึงสรรพคุณทางยาของนำ้�แร่เหล่านี้จะ ผลิตขวดแก้วแบบอัตโนมัติโดยใช้เครื่อง Dole Company ซงึ่ เปดิ ตวั ในงานเวลิ ดแ์ ฟร์ เป็นคำ�กล่าวที่เกินความจริงไปมาก แต่ เปา่ ขวดแกว้ ทค่ี ดิ คน้ โดย ไมเคลิ เจ โอเวนส์ ทเี่ มอื งชคิ าโก ซงึ่ สามารถผสมน�ำ้ โซดากบั การมีคาร์บอนไดออกไซด์ละลายอยู่ก็ ในปี พ.ศ. 2442 ซ่ึงเป็นความสำ�เร็จที่ นำ�้ เชอ่ื มได้ทีห่ ัวกด เมือ่ ดงึ คนั กระเดื่อง ท�ำ ใหน้ �ำ้ แรเ่ หลา่ นม้ี รี สชาตทิ ด่ี ขี นึ้ และมี ประวัติศาสตร์ต้องจดจำ� เพราะมันทำ�ให้ ดว้ ยเหตนุ ร้ี า้ น soda fountain จงึ เสอื่ ม ลักษณะปรากฏที่น่าด่ืมจากการมีฟอง เราสามารถบรรจุน้ำ�อัดลมไว้ ในขวดได้ ความนิยมไปอย่างส้ินเชิงในช่วงทศวรรษ ผดุ พรายออกมา เครอ่ื งดม่ื ไมม่ แี อลกอฮอล์ โดยไมส่ ญู เสยี ความซา่ ไป 1950s (พ.ศ. 2493-2502) เน่ืองจากร้าน ปรากฏให้เห็นคร้ังแรกในสมัยศตวรรษ พรอ้ มๆ กนั นนั้ รา้ นขายน�ำ้ อดั ลม หรอื ฟาสต์ฟูดเริ่มมีตู้กดนำ้�อัดลมให้ลูกค้า ที่ 17 (พ.ศ. 2144-2243) หลงั จากนนั้ ใน soda fountain shop ก็ไดก้ ลายเปน็ ทน่ี ยิ ม กดเอง และมีขนาดเล็กกว่ามาก และ ปี พ.ศ. 2310 โจเซฟ พริสลีย์ ไดผ้ ลติ ของคนหนมุ่ สาว เป็นที่นัดพบปะสังสรรค์ ร้านสะดวกซ้ือหรือร้านขายของชำ�ก็เริ่มมี น�ำ้ อดั กา๊ ซทม่ี รี สชาตดิ ที ม่ี นษุ ยเ์ ราเปน็ ผทู้ �ำ นง่ั พดู คยุ กนั คลา้ ยๆ กบั ทร่ี า้ นไอศกรมี เปน็ สตอ็ กน�ำ้ อดั ลมบรรจขุ วดแกว้ ฝาจบี ขายใน ขึ้นมาเป็นครั้งแรก หลังจากน้ันสามปี ตอ่ มานกั เคมชี าวสวเี ดน ทอรเ์ บน เบริ ก์ แมน ภาพที่1 Soda Fountain ของซามูเอล ฟาห์เนสตอก (อ่านรายละเอียดประวัติของร้าน Soda Fountain/ Soda ไดป้ ระดษิ ฐก์ ระบวนการท�ำ น�ำ้ อดั กา๊ ซจาก Parlor ได้ใน https://www.timetoast.com/timelines/the-history-of-the-soda-fountain) ปฏิกิริยาระหว่างชอล์กกับกรดกำ�มะถัน ทำ�ให้เกิดการผลิตน้ำ�แร่รสซ่าในเชิง พาณิชยข์ น้ึ ต่อจากนั้นในปี พ.ศ. 2326 มีหนุ่ม ช่างทำ�นาฬิการายหน่ึง ผู้ซึ่งเป็น นกั วทิ ยาศาสตรส์ มคั รเลน่ ดว้ ย ชอื่ เจคอบ ชเวปส์ ได้ออกแบบระบบสำ�หรับผลิต นำ้�แร่อัดก๊าซที่มีประสิทธิภาพ และได้ กอ่ ต้ังบรษิ ัทชเวปส์ขึ้นในนครเจนวี า และ ย้ายไปท่ีลอนดอน ประเทศอังกฤษในปี พ.ศ. 2333 ตั้งแต่น้ันเป็นต้นมาบริษัท ผลิตเคร่ืองด่ืมปราศจากแอลกอฮอล์ ยหี่ อ้ ตา่ งๆ ทวั่ โลกก็ไดพ้ ฒั นาเตมิ แตง่ กลน่ิ ตา่ งๆ เขา้ ไปในน�ำ้ อดั ลมกนั ขนานใหญ่ เปน็ อยา่ งนเี้ รอ่ื ยมา จนในปี พ.ศ. 2362 ซามเู อล 38 กรกฎาคม 2564
รวอ้ ทิ ยยพานั รา้ นของตนเอง รา้ นขายน�ำ้ อดั ลมโดยเฉพาะ จึงเลกิ ไปในทีส่ ดุ หลังจากน้ันวงการผลิตเคร่ืองด่ืม อดั ลมกไ็ ดม้ กี ารพมํ นาบรรจภุ ณั ฑข์ น้ึ มาอกี หลากหลาย ตั้งแต่กระป๋องอะลูมิเนียม ไปจนถงึ ขวดพลาสตกิ พอลเิ อทลิ นี เทเรฟ- ทาเลต (polyethylene terephthalate) หรือขวด PET ที่ก้าวขึ้นมามีบทบาทเด่น แทนขวดแก้วแบบฝาจบี ในปจั จบุ นั การผลติ คารบ์ อนไดออกไซด์ ภาพที่ 2 แผนผังของกระบวนการนำ�จ่ายก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ สำ�หรบั ใชใ้ นอุตสาหกรรม คาร์บอนไดออกไซด์อาจจะมาจาก คาร์บอนไดออกไซด์ที่โรงงานของตนเอง ในอุตสาหกรรมมีวิธีในการผลิต การเผาไหม้โดยตรง เช่น เชื้อเพลิง เพอ่ื ลดคา่ ใชจ้ า่ ยและปญั หาในดา้ นโลจสิ ตกิ ส์ ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์เพื่อใช้ ในเชิง ไฮโดรคาร์บอนหรือก๊าซธรรมชาติ ซึ่ง ในการขนกา๊ ซมาที่โรงงาน พาณชิ ยอ์ ยหู่ ลายวธิ ดี ว้ ยกนั ไดแ้ ก่ การท�ำ ไอเสียจากการเผาจะมีออกซิเจนอยู่ จากภาพที่ 2 ตามปกติคาร์บอน- ปฏิกิริยาระหว่างกรดกำ�มะถันกับโซเดียม ร้อยละ 0.5 จะถูกทำ�ให้เย็นลงและผ่าน ไดออกไซด์จะจำ�หน่ายหรือนำ�ส่งไปตาม ไบคารบ์ อเนต การเผาไหมน้ �้ำ มนั เชอ้ื เพลงิ เขา้ ไปในหอดดู ซบั กา๊ ซ มนั จะไปสมั ผสั กบั แหลง่ ตา่ งๆ ในรปู คารบ์ อนไดออกไซดเ์ หลว การสกัดคาร์บอนไดออกไซด์จากไอเสีย สารละลายที่ใชด้ ดู ซบั คารบ์ อนไดออกไซด์ โดยอาจขนถ่ายด้วยรถบรรทุกสำ�หรับขน ของหมอ้ ก�ำ เนดิ ไอน�ำ้ การกลน่ั แอลกอฮอล์ เมื่อสารละลายในหออิ่มตัวดีแล้วก็จะ ก๊าซเหลว (tanker) จากน้ันจึงถ่ายเข้าไป และการหมกั เบยี รค์ ารบ์ อนไดออกไซดย์ งั ถกู สบู เขา้ ไปในหอแยกกา๊ ซ อาศยั ความรอ้ น ในถงั เกบ็ ภายใตค้ วามดนั ในชว่ ง 20.5 บาร์ เป็นผลพลอยไดข้ องโรงหมกั ปยุ๋ อีกดว้ ย ท่ีเกิดจากการเผาไหม้เชื้อเพลิงทำ�ให้ ท่ีอุณหภูมิ -17 องศาเซลเซียส ซ่ึงตาม ค า ร์ บ อ น ไ ด อ อ ก ไ ซ ด์ ที่ เ กิ ด จ า ก สารละลายปลอ่ ยกา๊ ซคารบ์ อนไดออกไซด์ ปกติจะมคี วามจุอยู่ในช่วง 5–50 ตนั โดย กระบวนการหมกั ในโรงหมกั สรุ าหรอื เบยี ร์ ออกมา จากน้ันสารละลายที่ใช้ดูดซับ ใช้เคร่ืองทำ�ความเย็นในการรักษาระดับ เม่ือให้ความร้อนแก่ผลผลิตท่ีออกมาจาก ก็จะหมุนเวียนกลับไปใช้ ใหม่ ก๊าซ อุณหภูมิ ซึ่งเมือ่ จะน�ำ ไปใช้ กจ็ ะใช้เคร่อื ง ถังหมัก จะเกิดวัฏภาคไอที่ประกอบด้วย ค า ร์ บ อ น ไ ด อ อ ก ไ ซ ด์ ที่ ไ ด้ ก็ จ ะ ถู ก ทำ � ใ ห้ แลกเปล่ยี นความรอ้ นแบบ tubular heat คาร์บอนไดออกไซด์และแอลกอฮอล์ เ ย็ น แ ล ะ ป รั บ ส ภ า พ ใ ห้ ไ ด้ ต า ม ข้ อ exchanger ใหค้ วามร้อน ซึง่ รับความร้อน ซึ่งสามารถนำ�เอาคาร์บอนไดออกไซด์ กำ�หนดความต้องการในการใช้งานใน มาจากไอน�้ำ น�้ำ หรอื อาศยั ไฟฟา้ ในการท�ำ เข้าเครื่องแยก (separator) เพื่อแยก อุตสาหกรรมเครื่องด่ืมต่อไป สำ�หรับ ความรอ้ น คารบ์ อนไดออกไซดก์ จ็ ะเปลยี่ น ฟองท่ีเหลืออกให้หมด จากนั้นคาร์บอน- บรษิ ทั ผผู้ ลติ น�ำ้ โซดาและเครอื่ งดม่ื อดั กา๊ ซ เป็นก๊าซออกมาให้ ใช้งานในโรงงาน ไดออกไซดจ์ ะถกู อดั แลว้ ฟอก (scrubbed) คาร์บอนไดออกไซด์รายใหญ่ก็มักจะผลิต ส�ำ หรบั ตวั ถงั เกบ็ กา๊ ซคารบ์ อนไดออกไซด์ ดว้ ยน�ำ้ ในหอแบบแพก็ เบด ซงึ่ จะแยกเอา สิ่งเจือปนท่ีสามารถละลายในน้ำ�ได้ออก เชน่ แอลกอฮอล์ คโี ตน และสารเคมอี น่ื ๆ ท่ีให้กลน่ิ ที่เกดิ ขน้ึ ในระหวา่ งการหมัก กรกฎาคม 2564 39
รวอ้ ทิ ยยพานั เหลวนั้นปกติจะหุ้มด้วยฉนวนยูรีเทน ตารางที่ 1 เกณฑ์ข้อกำ�หนดความต้องการของคาร์บอนไดออกไซด์ในทางการค้า หนาราว 10 เซนติเมตร และหมุ้ ทับดว้ ย อะลมู เิ นยี มทมี่ กี ารพน่ สเี คลอื บเอาไว้ สว่ น การอัดั ก๊า๊ ซ (carbonation) ภายนอกกระปอ๋ ง เส่ยี งตอ่ การกัดกรอ่ น ตวั ของถงั เกบ็ ขา้ งในท�ำ จากวสั ดเุ หลก็ กลา้ ในสมัยแรก เครื่องอัดก๊าซจะมีการ ตอ่ มากระปอ๋ งเครอ่ื งดมื่ กเ็ ปลยี่ นเปน็ คาร์บอนชนิด fine-grain carbon steel ใช้เคร่ืองทำ�ความเย็นในการลดอุณหภูมิ กระป๋องอะลูมิเนียม และเครื่องท่ีใช้งาน และโดยปกติแล้วจะมีวาล์วนิรภัยสอง ด้วย เนื่องจากการอัดก๊าซจะทำ�ได้ดีหาก กันในปัจจุบนั ก็มสี องรปู แบบ คอื การพ่น ตัวสำ�หรับปล่อยความดันส่วนเกินเพื่อ อุณหภูมิตำ่� ซึ่งหลักการของเครื่องคือ คาร์บอนไดออกไซด์ให้กระจายตัวเข้าไป ป้องกันไม่ให้มีรอยแตกที่ถังเนื่องจาก ผลิตภัณฑ์เคร่ืองดื่มจะไหลฉาบลงมาบน ในเครื่องดื่มหรือน้ำ�ท่ีต้องการอัดลม ความดนั เกิน ท�ำ งานสลับกนั โดยสามารถ แผน่ เพลตโลหะทหี่ ลอ่ เยน็ ไหลลงมาตาม และการพ่นนำ้�ให้เป็นฝอยละอองเล็กๆ สับเลือกวาล์วได้ เพื่อให้ตัวหน่ึงทำ�งาน แผน่ เพลตเปน็ ฟลิ ม์ บางภายใตบ้ รรยากาศ ภายในเครอ่ื งในบรรยากาศทเ่ี ปน็ คารบ์ อน- ขณะท่อี กี ตัวหนึ่งท�ำ การซ่อมบ�ำ รุง ซง่ึ ทอ่ ท่ีเป็นก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในเคร่ือง ไดออกไซด์ในถงั ทนแรงดนั ทเ่ี ปน็ หออดั กา๊ ซ ท่ีระบายออกจากวาล์วสองตัวน้ีต้องต่อ ที่มีความดันคงท่ี ทำ�ให้มีพ้ืนท่ีผิวในการ ซึ่งเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดถึง ไปยงั จดุ ทจ่ี ะไมก่ อ่ ใหเ้ กดิ อนั ตรายจากการ ให้คาร์บอนไดออกไซด์ละลายเข้าไปใน ร้อยละ 75 โดยอาจใช้หัวพ่น (nozzle) ปล่อยคาร์บอนไดออกไซดท์ ี่เยน็ จัด เครอื่ งดมื่ เตม็ ที่ อยา่ งไรกต็ ามเครอื่ งแบบน้ี หรอื พน่ ฝอยลงบนวสั ดทุ แ่ี พก็ อยใู่ นคอลมั น์ ใชพ้ ลงั งานมาก และเมอ่ื บรรจกุ ระปอ๋ งเหลก็ หออัดก๊าซ ซ่ึงอาจทำ�ประสิทธิภาพได้ถึง มาตรฐานคาร์บ์ อนไดออกไซด์์ แล้วอาจทำ�ให้เกิดการควบแน่นของนำ้� รอ้ ยละ 95 แต่ก็จะทำ�ความสะอาดได้ยาก สำ�ำ หรับั ใช้ใ้ นอาหารและ เครื่อ่� งดื่ม�่ มกี ารก�ำ หนดมาตรฐานของคารบ์ อนได- ออกไซดอ์ อกมาโดยสมาคมกา๊ ซอตุ สาหกรรม ยุโรป (The European Industrial Gases Association) รว่ มกบั สมาคมกา๊ ซอดั ความดนั แห่งอเมริกา (Compressed Gases Association of America) และสมาคม นักเทคโนโลยีเคร่อื งด่มื นานาชาติ (Inter- national Association of Beverage Technologists) เพื่อกำ�หนดเกณฑ์ของ คาร์บอนไดออกไซด์เหลวสำ�หรับใช้ ใน อาหารและเคร่ืองด่มื ดังแสดงในตาราง จะเหน็ วา่ มาตรฐานคารบ์ อนไดออกไซด์ ท่ีใช้ในอตุ สาหกรรมอาหารและเครอ่ื งดมื่ นนั้ บรสิ ทุ ธม์ิ าก และมสี ารอนื่ เจอื ปนเพยี ง เล็กน้อยมากๆ เทา่ น้ัน เรียกวา่ ปลอดภยั กับสุขภาพของมนุษย์แน่นอน 40 กรกฎาคม 2564
รวอ้ ทิ ยยพานั ภาพที่ 3 in-line cabonator โดยมี pinpoint carbonator ติดตั้งอยู่ในวงสีแดง เน่ืองจากความยากในการทำ�ความสะอาด (ที่มา: https://foodandbeverage.pentair.com/en/products/pentair- จึงมักจะใช้นำ้�ในข้ันตอนการอัดก๊าซแทนท่ี in-line-pinpoint-carbonator-ppc) จะเป็นตัวผลิตภัณฑ์เคร่ืองดื่ม ซึ่งหมาย ถึ ง โ ร ง ง า น จ ะ ต้ อ ง ทำ � ก า ร อั ด ก๊ า ซ ท่ี มี ค่ า ภาพที่ 4 การทำ�งานของ pinpoint carbonator คาร์บอนไดออกไซด์ละลายอยู่มากสักหน่อย (ที่มา: https://foodandbeverage.pentair.com) เ พื่ อ ที่ เ ม่ื อ นำ � ไ ป ผ ส ม กั บ หั ว เ ชื้ อ น้ำ � เ ช่ื อ ม แ ล้ ว จ ะ ไ ด้ ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ เ ค รื่ อ ง ด่ื ม อั ด ล ม ที่ มี ระดับก๊าซละลายอยู่ตามต้องการ เน่ืองจาก จะถูกเจือจางลงไปตามอัตราส่วนการผสม และการสูญเสียก๊าซไปเล็กน้อยระหว่าง กระบวนการ ดงั น้ันอตั ราการไหลและความดนั ของคารบ์ อนไดออกไซดจ์ งึ เปน็ ปจั จยั ส�ำ คญั มาก ที่จะทำ�ให้ได้ระดับการอัดก๊าซท่ีถูกต้อง ซึ่งใน กระบวนการน้ีหากพื้นที่ของของเหลวที่สัมผัส ถูกคาร์บอนไดออกไซด์มีมากเท่าไร อัตราของ การดดู ซบั กา๊ ซโดยของเหลวกจ็ ะมากขน้ึ เทา่ นนั้ อีกวิธีการหน่ึงคือการผสมคาร์บอนได- ออกไซด์เข้าไปขณะท่ีของเหลวไหลไปตามท่อ พร้อมกันเลย ซึ่งวิธีนี้เรียกว่า in-line carbonation ซ่ึงอาศัยการอัดฉีดก๊าซ เข้าไปในของเหลวท่ีกำ�ลังไหลอยู่ภายในท่อ (sparging) หรือใช้วิธีฉีดของเหลวเข้าไป ในก๊าซ เม่ืออัดฉีดก๊าซเข้าไปในของเหลวจะ ทำ�ให้เกิดฟองก๊าซเล็กๆ ท่ีของเหลวดูดซึม มนั เขา้ ไปได้โดยงา่ ย ยง่ิ ใชค้ วามดนั สงู ฟองกา๊ ซ ท่ีเกิดขึ้นที่หัวฉีดก๊าซ (sparger) จะย่ิงเล็กลง และพ้ืนที่ผิวของฟองก๊าซจะมีมากขึ้น จึง ดูดซึมฟองก๊าซเข้าไปดีขึ้น ในโรงงานมักใช้ ท่อเวนทูรี (หรือที่มักเขียนเป็นท่อดูด เวนจูร่ี/ แวนจูรี่) เพ่ือให้มีพื้นที่ผิวสัมผัสมากขึ้น และใช้หัวพ่นท่ีออกแบบมาเป็นพิเศษเพ่ือ ใ ห้ ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ สู ง สุ ด ข อ ง ก า ร เ ติ ม ก๊ า ซ คาร์บอนไดออกไซด์ โดยอาจเรียกหัวจ่ายก๊าซ แบบนีว้ ่า pinpoint carbonator กรกฎาคม 2564 41
รวอ้ ทิ ยยพานั ประโยชน์์ของน้ำ��ำ แข็ง็ แห้้ง ชนิดของงาน การน�ำ เอา CO2 ไปใช้ อตุ สาหกรรมอาหาร เปน็ วตั ถเุ จอื ปนอาหารในเครอื่ งดม่ื บรรจภุ ณั ฑอ์ าหาร (dry ice) หรืือ น้ำ�แข็งแห้ง กระบวนการสกัดกลิ่น และการสกัด สารรมยา (fumigant) คาเฟอีน คาร์บ์ อนไดออกไซด์แ์ ข็็ง ต่อต้านอคั คภี ัย สารกนั การเจรญิ ของจุลนิ ทรียส์ ำ�หรับธญั ชาติ นอกจากใช้ ในอุตสาหกรรมเคร่ือง อุตสาหกรรมเครือ่ งจกั รกล สารดับเพลิง ด่ืมอัดลมแล้ว อุตสาหกรรมอาหารยังใช้ การเช่ือม การตัด และการทำ�ความสะอาดคราบ คารบ์ อนไดออกไซด์แขง็ หรอื น้ำ�แขง็ แห้ง สิง่ สกปรกทตี่ ิดตามเคร่อื งจกั รโดยใชน้ �ำ้ แข็งแหง้ พ่น ในการขนส่งอาหารแช่เย็นและอาหารแช่ เยอื กแขง็ ในประเทศไทยอาจใช้ในรปู กอ้ น อิเล็กทรอนิกส์ น�้ำ ยาท�ำ ความสะอาด น�้ำ แขง็ แหง้ สว่ นในตา่ งประเทศ นอกจาก ก้อนน้ำ�แข็งแห้งแล้ว ยังมีเครื่องทำ�ปุย การซกั แหง้ น�้ำ ยาท�ำ ความสะอาด น�้ำ แขง็ แห้ง (dry ice snow) ในงานด้าน การลดอณุ หภมู ิ การแชเ่ ยน็ และแชเ่ ยอื ก ของไหลท่ีใช้หมุนเวยี นในระบบ ระบบปรับอากาศ แขง็ ซงึ่ ใหผ้ ลลพั ธท์ ดี่ มี าก นอกจากนย้ี งั มี การใช้โอโซนแทรกเข้าไปในน้ำ�แข็งแห้ง บ�ำ บดั น้�ำ การควบคมุ pH ของน้ำ�ในกระบวนการ ทำ�ออกมาจำ�หน่ายเป็นแบบแท่งรูปร่าง คล้ายนำ้�แข็งหลอด (dry ice pallet) การสกัด ชว่ ยเพมิ่ คา่ oil recovery (EOR) และการสกดั นำ�้ มนั เปน็ การเพม่ิ มลู คา่ ในการตอ่ ตา้ นการเจรญิ ชีวภาพจากชวี มวล ของเช้ือจุลินทรีย์เพื่อรักษาความสดของ อาหารเอาไวน้ านๆ และลดการปนเป้อื น ตารางที่ 2 การประยุกต์ใช้งานคารบ์ อนไดออกไซด์ในงานด้านตา่ งๆ ทางอตุ สาหกรรม ทั้งน้ีน้ำ�แข็งแห้งยังสามารถใช้พ่น ทำ�ความสะอาดพ้ืนผิวโดยอาศัยพลังงาน จะเห็นว่าคาร์บอนไดออกไซด์ที่คนส่วนใหญ่มองเป็นตัวร้าย ก็เป็นก๊าซท่ีมีบทบาท จลน์ที่พุ่งกระทบพ้ืนผิว และการขยาย ในชีวิตมนุษย์ และมีประโยชน์ต่อการใช้งานต่างๆ ในสังคมมนุษย์อย่างมากเช่นกัน ตวั อยา่ งรวดเรว็ ของน�ำ้ แขง็ แหง้ ในการดนั การทำ�ความเข้าใจถึงอรรถประโยชน์และการจัดการกับคาร์บอนไดออกไซด์อย่าง เอาส่งิ สกปรกออกไปจากพน้ื ผิว เป็นต้น เหมาะสมจึงเปน็ ส่งิ ท่ีไม่ควรมองขา้ ม ประโยชนอ์ น่ื ของคารบ์ อนไดออกไซด์ เช่น การนำ�ไปแปลงให้เป็นเช้ือเพลิง แหลง่ ขอ้ มลู อา้ งอิง ไฮโดรคาร์บอนอย่างเมทานอลดังท่ีเคย กลา่ วไปในบทความตอนทแ่ี ลว้ นอกจากนี้ Aresta, M., & Dibenedetto, A. (2010). Industrial utilization of carbon dioxide (CO2). Devel- ยังมีแนวคิดในการใชค้ ารบ์ อนไดออกไซด์ opments and Innovation in Carbon Dioxide (CO2) Capture and Storage Technology, 377–410. ไปเลีย้ งสาหรา่ ยเพ่อื สกัดสารสำ�คัญ เช่น doi:10.1533/9781845699581.4.377 น�ำ้ มนั หรือแคโรทนี อยด์ หรอื ใชส้ าหร่าย Steen, D.P., and Ashurst, P.R> (2006). Carbonated Soft Drinks:Formulation and Manu- เป็นเชือ้ เพลงิ โดยตรง facture, Blackwell Publishing Ltd., Oxford, UK. ประโยชน์ของคาร์บอนไดออกไซด์ ในอุตสาหกรรมน้ันมีมากมาย ดังที่ได้ยก ตวั อยา่ งเอาไว้ในตารางต่อไปนี้ 42 กรกฎาคม 2564
สภากาแฟ ผศ. ดร.ป๋วย อ่นุ ใจ ภาควิชาชีววทิ ยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลยั มหดิ ล ผศ. ดร.ป๋วยอุ่นใจ | http://www.ounjailab.com นักวจิ ยั ชีวฟสิ กิ สแ์ ละอาจารยป์ ระจำ�ภาควิชาชีววทิ ยา คณะวทิ ยาศาสตร์ มหาวิทยาลยั มหดิ ล นกั สือ่ สารวทิ ยาศาสตร์ นักเขยี น ศลิ ปินภาพสามมิติ และผปู้ ระดิษฐ์ฟ อนต์ไทย มีความสนใจทัง้ ในด้านวิทยาศาสตรเ์ ทคโนโลยี งานศิลปะและบทกวี แอดมนิ และผ้รู ว่ มกอ่ ต้งั เพจ FB: ToxicAnt เพราะทกุ สิง่ ลว้ นเปน็ พษิ เจเนเรชััน “โควิิด” : วิิกฤตซ้้อนวิิกฤต เมื่่�อโควิิดติิดเด็็ก ! ตอนเด็็กๆ ผมเคยแอบฝัันอยากลองเป็็นคนจััดรายการวิิทยุุดููสัักครั้้�ง และ ในช่่วงใกล้จ้ บปริญิ ญาเอกก็โ็ ชคดีี มีีโอกาสได้ล้ องทำ�ำ อาชีพี ในฝัันของตัวั เองไป เป็น็ คนอ่า่ นข่า่ วภาคภาษาอังั กฤษให้ส้ ถานีวี ิทิ ยุมุ ีชี ื่่�อแห่ง่ หนึ่่�งแถวๆ วิภิ าวดีี เลยได้้ ลองฝึกึ ใช้โ้ ปรแกรมตัดั ต่อ่ เสียี งอยู่่�พัักใหญ่่ ใครจะรู้้� ตอนนี้้�ผันั ตัวั มาสวมบทบาท เป็็นอาจารย์์มหาวิิทยาลััยในยุุควิิกฤต เลยจำำ�เป็็นต้้องคิิดรื้้�อฟื้� น้ ความหลััง งัดั สกิลิ เก่า่ เอามาอัปั เป็น็ สกิลิ ใหม่อ่ ีกี รอบ ทั้้�งตัดั ต่อ่ เสียี ง ตัดั ต่อ่ คลิปิ แบบจัดั เต็ม็ กรกฎาคม 2564 43
สภากาแฟ ในเวลาน้ี ครูและอาจารย์หลาย เมอ่ื เชอ่ื วนั แตพ่ บวา่ การตดิ เชอื้ ในเดก็ นน้ั คนอาจจะรสู้ กึ วา่ ตวั เองเรมิ่ ตอ้ ง เกิดข้ึนน้อยมาก จนหลายคนคิดว่าโรคน้ี สวมวญิ ญาณเอนเตอรเ์ ทนเนอร์ คลา้ ยๆ นา่ จะไม่เป็นปัญหาอะไรสำ�หรับเดก็ แนวดเี จ หรอื คาสต์เกม เม่ือปีที่แล้วหลายประเทศพิจารณา อาจารย์บางคนเริ่มมีเปิดเพลงก่อน เรอ่ื งการเปดิ โรงเรยี น ทงั้ ในสหรฐั อเมรกิ า รายการสอน เพอื่ ชว่ ยใหน้ กั เรยี นนกั ศกึ ษา องั กฤษ อติ าลี ซง่ึ ผลการายงานการตดิ เชอื้ ได้ผ่อนคลายก่อนจะเริ่มบทเรียนท่ีแสน ค่อนข้างดูดี ในอังกฤษอัตราการติดเชื้อ ตึงเครยี ด ในโรงเรยี นนน้ั มเี พยี งแคร่ าวๆ 70 คน จาก แตก่ ารสอนออนไลนเ์ ปน็ สงิ่ ทอี่ าจารย์ จ�ำ นวนเดก็ ทงั้ หมดราวๆ หนง่ึ ลา้ นหกแสน หลายคนล้วนเเล้วแต่เหน่ือยและไม่สนุก กว่าคนในระบบ ผลของอิตาลีก็เช่นกัน ในการท่ีจะทำ� ด้วยทรัพยากรส่วนตัว พวกเขาเปิดโรงเรียนไปหกหม่ืนห้าพัน ที่มีอยู่อย่างจำ�กัดโดยเฉพาะอย่างยิ่งยาม กว่าแห่ง แต่มีรายงานติดจริงอยู่แค่พัน เวิร์กฟรอมโฮมทำ�ใหก้ ารจัดการหอ้ งเรยี น กว่าแห่งเทา่ นน้ั ทำ�ไดอ้ ยา่ งกระเบยี ดกระเสยี ร ซึ่งตอ้ งถามวา่ ค้มุ เส่ยี งไหมทีจ่ ะเปดิ บางคนรวมท้ังผมด้วย เน้นการอัด ถ้ามองประสิทธิภาพของการศึกษา เลกเชอร์เอาไว้ ให้นักเรียน นักศึกษาได้ นโยบายยอ้ นกลบั ไปเปดิ เรยี นปกตอิ าจจะ ไปดู แล้วค่อยจัด Q&A แบบไลฟ์สด คุ้มก็ได้ในปีก่อน เพราะถ้าเทียบว่าความ อีกรอบ ซงึ่ หนกั กว่าการสอนในหอ้ งเรียน ปลอดภยั นน้ั ตอ้ งแลกมาดว้ ยคณุ ภาพการ อยู่อย่างเห็นได้ชัด เพราะเหมือนต้อง ศึกษาทด่ี อ้ ยประสทิ ธภิ าพลงอยา่ งเหน็ ไดช้ ดั ทำ�งานอย่างน้อยสองรอบ อัดรอบนึง จากการวิเคราะห์เชิงลึกโดยบริษัทที่ ตอบคำ�ถาม Q&A อีกรอบนงึ ปรึกษาข้ามชาติระดับแนวหน้าของโลก ซึ่งในเดือนที่ผ่านมาก็เริ่มมีลุ้นว่า อย่างแมกคินซีย์แอนโค (McKinsey & โรงเรียนและสถานศึกษาจะเปิดทำ�การ Company) บ่งช้ีว่าในช่วงเรียนจากบ้าน ได้อีกรอบหรือไม่ หลายโรงเรียนเร่ิมเปิด เลริ น์ ฟรอมโฮมนนั้ ทกั ษะกระบวนการคดิ การเรยี นการสอนออนไซต์ ทำ�ใหอ้ าจารย์ ทางคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์ของ และครูหลายคนต่างก็เริ่มมีความหวังว่า เด็กนักเรียนในสหรัฐอเมริกาถดถอยลง ชีวิตจะได้กลับเข้าสู่สภาวะปกติ หรือ ไปอย่างน้อยหกเดือนถงึ หนง่ึ ปี ใกล้เคยี งปกติ ไมอ่ ยากจนิ ตนาการวา่ ถา้ มาวเิ คราะห์ แตเ่ ปดิ ไดเ้ เปบ๊ เดยี วกง็ านเขา้ กลายเปน็ วิธีจัดการเรียนการสอนแบบอัดเข้าหัว เรื่องโกลาหลกันยกใหญ่ เม่ือโควิดติด กะให้จำ�แบบนกแก้วนกขุนทองตามแบบ ในโรงเรียน ซึ่งที่จริงแล้ว มันเป็นเรื่องท่ี วิถีท่ีปฏิบัติกันมาในบางประเทศ ตัวเลข นา่ ตกใจเพราะในตอนแรกท่ีไวรสั SARS- แหง่ ความถดถอยจะสาหสั ขนาดไหน CoV-2 ระบาดใหมๆ่ จากเมอื งอฮู่ น่ั แมจ้ ะ ประเด็นคือในตอนน้ันโควิดสายพันธุ์ มีการรายงานการติดเชื้อในผู้ใหญ่อยู่ทุก จี น มี โ อ ก า ส ติ ด ก ลุ่ ม เ ด็ ก แ ล ะ วั ย รุ่ น 44 กรกฎาคม 2564
สภากาแฟ น้อยมาก ทำ�ให้แม้จะมีการระบาดบ้างใน ทั้งน้ีการติดเช้ือและการระบาดของ “อยู่บา้ น หยดุ เชื้อ เพ่ือชาติ” โรงเรียน ความเส่ียงที่จะกลายขยายตัว โรคอบุ ตั ใิ หมจ่ ะเกดิ ขน้ึ ไดต้ อ้ งมสี องปจั จยั มาตรการล็อกดาวน์และการกักตัว ไปเปน็ คลสั เตอร์ใหญน่ นั้ ยงั ไงกย็ งั ถอื วา่ มี สำ�คญั ผู้เสี่ยงสูงจะช่วยลดโอกาสในการเจอกัน ไมม่ าก เรยี กว่าโอกาสที่โรงเรยี นจะกลาย อย่างแรกคือความเข้ากันได้ (com- ของเช้ือกับผู้ท่ีมีโอกาสในการติดเชื้อได้ เปน็ hotspot ได้นนั้ ค่อนขา้ งต่�ำ patibility) ถ้าเชื้อโรคไม่สามารถจับกับ อีกท้ังการใส่มาสก์ที่จะช่วยในการกรอง แม้จะมีการติดเช้ือให้เห็นอยู่บ้าง โปรตีนตัวรับในร่างกายมนุษย์ได้ เช่น เช้ือออกไปและการเว้นระยะห่างทาง อย่างเช่นในเคสของประเทศอิสราเอล มีการกลายพันธ์ุของเซลล์มนุษย์ทำ�ให้จับ สังคมก็จะมีส่วนช่วยลดโอกาสในการ และชิลี กับโปรตนี หนามของไวรสั ไมไ่ ด้ โอกาสใน ประสบพบเจอและการสมั ผัสเช้อื เช่นกนั แตห่ ลงั จากทห่ี ลายภาคสว่ นทเ่ี กย่ี วขอ้ ง การติดเช้ือก็จะลดลงไปด้วย หรือแม้แต่ ในหลายประเทศที่พัฒนาแล้วจึง อย่างกระทรวง ทบวง กรม ท่ีควรดูแล การสร้างภูมิโดยการให้วัคซีนท่ีจะช่วยลด เริ่มกระจายชุดตรวจแบบ rapid test ท่ี ตรงนี้ ไดล้ องสรตะและไตรต่ รองพจิ ารณา ความเข้ากันได้ระหว่างเชื้อโรคกับคน สามารถตรวจแยงจมูกหรือใช้นำ้�ลาย ความเส่ียงและโอกาสกระจายโรคเทียบ เพราะถา้ มภี มู คิ มุ้ กนั มาขวางเชอื้ กอ็ าจจะ ตรวจไดด้ ว้ ยตนเองทบ่ี า้ น เพอื่ ใหร้ ู้ไวทส่ี ดุ กับคุณภาพการศึกษาท่ีต้องยอมเสียไป ตดิ เชื้อไดย้ ากยิ่งข้นึ ว่าจุดเส่ียงอยู่ตรงไหน การระดมตรวจ คิดแล้วว่าคุ้มเสี่ยง นโยบายที่เกี่ยวข้อง และอย่างที่สองก็คือต้องมีโอกาส เชิงรุกเช่นนี้จะช่วยลดภาระและช่วยลด จึงได้ประกาศออกมา ให้อาจารย์ผู้สอน ในการประสบพบเจอกัน (encounter) ความเส่ียงของแพทย์และบุคลากรทาง สามารถจัดการเรียนการสอนได้ในสถาน เพราะถ้าไม่เจอคือไม่ติด การกักตัวหรือ สาธารณสุขได้มาก อีกท้ังยังช่วยให้การ ศึกษาใกล้เคียงกับการเรียนการสอนใน ลอ็ กดาวนจ์ ะชว่ ยลดโอกาสในการกระจาย ค้นพบคลัสเตอร์ใหม่ๆ น้ันเกิดขึ้นได้ไว หอ้ งเรียนตามปกติ แตก่ ็อาจจะมกี ารปรบั ไวรสั ไดอ้ ยา่ งชะงดั ถา้ ทกุ คนใหค้ วามรว่ มมอื ขนึ้ ซงึ่ จะท�ำ ใหส้ ามารถวางแผนมาตรการ แตง่ อนิ ฟราสตรกั เจอรส์ กั เลก็ นอ้ ย เพอ่ื ให้ ในการควบคุมโรค แยกน้ำ�ออกจากปลา ตอบโจทย์นโยบายการเว้นระยะห่างทาง หรือแยกปลาออกจากน้ำ�ได้ดียิ่งข้ึน การ สงั คมเพ่อื ลดการแพร่เช้อื เฝ้าระวังแบบช่วยกันจับตามองแบบน้ี กรกฎาคม 2564 45
สภากาแฟ น่าจะช่วยกดให้ขนาดของคลัสเตอร์ไม่ อย่างจำ�กัดก็น่าจะมีไม่มากนัก ซ่ึงอาจ เหน็ อานสิ งสข์ องภมู คิ มุ้ กนั หมทู่ เี่ รม่ิ จะเกดิ กระจายไปจนใหญเ่ กนิ กวา่ จะรบั มอื ไหว จะช่วยทำ�ให้แพทย์และพยาบาลมีเวลา แล้วเน่ืองจากการระดมฉีดวัคซีนให้คน แ น่ น อ น ว่ า ไ ม่ มี อ ะ ไ ร จ ะ ใ ห้ ผ ล ไ ด้ ได้หายใจหายคอ และสามารถช่วยชีวิต หมมู่ ากกเ็ ป็นได้ เพอรเ์ ฟกตต์ ง้ั แตต่ น้ ในชว่ งระยะแรกของ ผูป้ ว่ ยไดม้ ากและดียิ่งขึน้ แตแ่ นวโนม้ ในตอนนด้ี จู ะเรมิ่ มปี ญั หา การปรับใช้ชุดตรวจแบบตรวจเองท่ีบ้าน แคมเปญการระดมฉีดวัคซีนเชิงรุก โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศที่ระดม แน่นอนว่าก็อาจจะมีผลบวกปลอมหรือ ของอิสราเอลได้ช่ือว่าเป็นการรณรงค์ ฉีดวัคซีนให้คนหมูม่ ากไปแล้ว ผลลบปลอมออกบา้ ง ซงึ่ ทางการกจ็ �ำ เปน็ และระดมกระจายฉีดวัคซีนท่ีประสบ วิวัฒนาการของเชื้อก่อโรคคือปัญหา ต้องออกมาสร้างไกด์ไลน์ในการตรวจให้ ความส�ำ เรจ็ มากทส่ี ดุ ทห่ี นง่ึ ในโลก หลายๆ ที่น่ากลัวทางการแพทย์และสาธารณสุข ชดั เจน อกี ทง้ั รณรงคแ์ ละใหอ้ งคค์ วามรทู้ ี่ ประเทศมองอิสราเอลเป็นกรณีตัวอย่าง ...เวลาเปลย่ี น โควดิ ก็เปลี่ยน ถกู ตอ้ งวา่ หากทา่ นเปน็ ผเู้ สย่ี งสงู แมผ้ ลตรวจ อยา่ งลนุ้ ไปดว้ ย เพราะในขณะทใ่ี นประเทศ ขอ้ มลู ลา่ สดุ จากกระทรวงสาธารณสขุ rapid test จะเปน็ ลบ แตก่ ็ยงั ต้องกกั ตัว ตัวเองยังไม่มีวัคซีนดีๆ มากพอจะสร้าง ประเทศอิสราเอล บ่งชี้ว่าไวรัสสายพันธุ์ ให้ครบตามจำ�นวนวันที่เหลืออยู่และต้อง ภมู คิ มุ้ กนั หมใู่ นกลมุ่ ประชาการของตนเอง ใหมๆ่ โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ สายพนั ธเ์ุ ดลตา มกี ารตรวจซำ้�อยูด่ ี จนหลายคนเร่ิมต้ังคำ�ถามว่าภูมิคุ้มกันหมู่ สามารถตดิ ไดท้ งั้ ในเดก็ และในเยาวชนได้ แต่ถา้ ผลเปน็ บวกเลย อนั นั้นเรยี กว่า จะเกดิ ขน้ึ ไดจ้ ริงหรือไม่ และเทรนด์น้ี ไม่ได้พบเจอได้เฉพาะใน แจ็กพอต ก็สามารถรีบแจ้งเพ่ือขอตรวจ ตัวเลขการติดเช้ือท่ีลดลงอย่าง อิสราเอลเท่านั้น ในสหรัฐอเมริกาและ ยนื ยนั ไดท้ นั ที และอาจจะเรมิ่ หาเตยี งเผอ่ื ต่อเน่ืองแบบแทบจะไม่ผงกหัวขึ้นเลยใน ในสหราชอาณาจักรก็เจอปรากฏการณ์ ไว้ในกรณที อี่ าการทรดุ หนกั แมว้ า่ ในตอน อิสราเอลแม้ว่าจะมีการระบาดของไวรัส แบบเดียวกนั แรกอาจจะจ�ำ เปน็ ตอ้ งท�ำ home isolation สายพันธุ์กลายใหม่ที่ร้ายกว่าเดิมและ เห็นได้ชัดว่าพลวัติในการติดเช้ือของ กักตัวเฝ้าดูอาการที่บ้านไปก่อนจนกว่า กำ�ลังเป็นปัญหาไปท่ัวโลกแบบนี้ ทำ�ให้ ไวรสั ในเวลาน้ีไดเ้ ปลย่ี นไปจากหนา้ มอื เปน็ จะเร่ิมมีอาการรุนแรงถึงจะค่อยเข้าไป นกั วชิ าการหลายกลมุ่ เรมิ่ ตนื่ เตน้ เพราะนี่ หลังมือ ในเวลานี้จำ�นวนผู้ติดเชื้อก่อโรค แอดมิตในโรงพยาบาล อาจจะเปน็ ตวั อยา่ งแรกของประเทศทเ่ี รมิ่ โควิด 19 กว่าครึง่ คือ วัยรุ่น วัยทนี เอเจอร์ สภาวการณ์แบบน้ีน่าจะกลายเป็น อายุ 19 ปี หรอื ต่ำ�กว่า นอร์มหรือวิถีปกติในยุคต่อไปของวิกฤต วิิวััฒนาการของ เหตผุ ลหนง่ึ ทน่ี า่ จะอธบิ ายสถานการณ์ โควดิ 19 ตราบจนกวา่ ทรี่ ะบบสาธารณสขุ เชื้้�อก่่อโรคคืือ การติดเชื้อแบบน้ีได้ก็คือ ไวรัสได้วิวัฒน์ จ ะ เ ร่ิ ม ส า ม า ร ถ รั บ มื อ กั บ สึ น า มิ แ ห่ ง ปัญั หาที่่น� ่่ากลััว ไปแล้ว ซ่ึงไม่แปลก เพราะถ้าอยากรอด การระบาดขนาดยักษ์ที่กำ�ลังถาโถมโจมตี ก็ต้องใฝ่หาโอกาสท่ีจะอยู่รอด ไม่เฉพาะ ประเทศของเราอย่ใู นขณะน้ีได้ไหว ทางการแพทย์์และ แตค่ น ไวรัสกเ็ ช่นกัน ดังน้ันกลยุทธ์เชิงรุกคือสิ่งสำ�คัญ สาธารณสุุข วิวัฒนาการจะหาช่องทางเพื่อการ มนั คงจะไมผ่ ดิ ถา้ เราจะเรง่ ระดมฉดี วคั ซนี ...เวลาเปลี่่�ยน อยู่รอดเสมอ ติดเชื้อไวขึ้น ด้ือต่อวัคซีน ให้กลุ่มประชากรเสี่ยงสูงก่อน ไม่ว่า ติดกลุ่มคนกลุ่มใหม่ท่ียังไม่ได้วัคซีนอย่าง จะเป็นกลุ่มท่ีมีโรคประจำ�ตัวหรือกลุ่มที่ โควิิดก็็เปลี่่�ยน... เช่นเด็กและเยาวชน การเปิดตลาดใหม่ มีอายุมากแล้ว เพราะถ้าบุคคลเหล่านี้ เมอื่ ตลาดเดมิ เรมิ่ วายท�ำ ให้ไวรสั สายพนั ธุ์ ไม่ป่วย จำ�นวนผู้ป่วยอาการหนกั ท่ตี อ้ งใช้ กลายเจนใหม่ยงั สามารถคงอยู่ตอ่ ไปได้ เครื่องช่วยหายใจและห้องไอซียูที่มีอยู่ ถ้าเป้าหมายเดิมของไวรัสคือกลุ่ม 46 กรกฎาคม 2564
สภากาแฟ คนวัยทำ�งานและผู้สูงอายุซึ่งได้รับวัคซีน “เห็นแกต่ วั ” หรอื ไม่ ถา้ ประเทศทีพ่ ัฒนา นานถึงหกเดือนหลังจากติดเช้ือ” แคริน กันไปเกือบหมดแล้ว (ในประเทศที่ แลว้ จะเรม่ิ หนั เอาวคั ซนี มาฉดี ใหป้ ระชากร แมกนัสซัน (Karin Magnusson) นัก พัฒนาแล้ว) แต่กลุ่มใหญ่ของประชากร กลุ่มที่เส่ียงน้อยกว่า อย่างเช่นเด็กและ ระบาดวิทยาจากสถาบันสาธารณสุข ท่ียังไม่ได้ฉีดวัคซีนและพอติดเช้ือได้ก็คือ เยาวชน นอรเ์ วย์ (Norwegian Institute of Public กลุ่มเดก็ และเยาวชน เพราะอย่าลืมว่าเมื่อไรก็ตามที่ยัง Health) เผย นีค่ ือภาระโรคที่ชัดเจน และ “โรคโควิด 19 น้ันได้กลายเป็นโรค มี hotspot อยู่ จะไม่มีใครปลอดภัยจาก ถา้ พจิ ารณาถงึ ความเสย่ี งในการเปน็ พาหะ สำ�หรับคนท่ียังไม่ได้วัคซีน ซึ่งส่วนใหญ่ โควิด เพราะเมื่อใดไวรัสยังติดเชื้อได้ โรคทอ่ี าจจะท�ำ ใหเ้ กดิ การอบุ ตั เิ ปน็ ระลอก ก็คือกลุ่มเยาวชน” โจชัวร์ โกลสไตน์ การกลายพนั ธก์ุ ค็ งจะเปน็ เรอ่ื งทเ่ี ลย่ี งไดย้ าก ใหมข่ องโรคอกี ครงั้ ถงึ ยงั ไงกค็ งตอ้ งหาวธิ ี (Joshua Goldstein) นักวิชาการจาก ถ้ามีเด็กติดเช้ือ 1 คน น่ันหมายถึง สร้างภูมิใหเ้ ด็กและเยาวชนให้ได้ มหาวทิ ยาลยั แคลฟิ อรเ์ นยี เบริ ก์ ลยี ก์ ลา่ ว ความเส่ียงท่ีทุกคนในครอบครัวจะต้อง ตอนน้ีเห็นแนวโน้มไฟมาต้องรีบดับ เราควรกนั ไมใ่ ห้ไวรสั เปดิ ตลาดใหมไ่ ด้ แบกรบั เพราะถ้าปล่อยไปอาจจะเป็นไฟลามทุ่ง ส�ำ เร็จใช่หรอื ไม่ ? “แม้จะไม่จำ�เป็นต้องได้รับการรักษา ทด่ี บั ไดย้ ากก็เปน็ ได้ คำ � ถ า ม คื อ ถ้ า ใ น ห ล า ย ป ร ะ เ ท ศ แบบพิเศษอะไร (เพราะมักไม่พบอาการ นคี่ อื สถานการณแ์ บบกลนื ไมเ่ ขา้ คาย ผสู้ งู อายแุ ละประชาชนกลมุ่ เสยี่ งยงั ไมไ่ ด้ รนุ แรง) แตเ่ ดก็ ทตี่ ดิ เชอื้ กจ็ �ำ เปน็ ทจี่ ะตอ้ ง ไม่ออกที่ทำ�ให้ผู้เชี่ยวชาญหลายคนพูด รับวัคซีนเข็มแรกเลย แล้วมันจะเป็นการ ไปพบกับแพทย์เรื่อยๆ เป็นเวลาอาจจะ ไมอ่ อกอยา่ งแทจ้ รงิ เพราะการตดั สนิ ใจผดิ มนั อาจหมายถงึ หลายชวี ติ ทต่ี อ้ งสญู เสยี ไป ใ น ต อ น นี้ ทั้ ง ส ห รั ฐ อ เ ม ริ ก า แ ล ะ อิสราเอลก็ได้เร่ิมนโยบายกระตุ้นภูมิ วัคซีนให้เด็กและเยาวชนเป็นที่เรียบร้อย แล้ว และคิดว่าคงมีอีกหลายประเทศจะ เรมิ่ ๆ วางนโยบายเดนิ ไปขา้ งหนา้ ในแนวๆ เดยี วกัน แต่ท้ายสุด อย่างที่บอกไปแล้วใน ตอนต้น ถา้ อยากรอด ทุกคนต้องรอดไป ดว้ ยกัน ดังน้ันหนทางท่ีดีท่ีสุดคือคงต้องหา วิธีอัปเลเวลกำ�ลังการผลิตให้สามารถ ผลิตวัคซีนท่ีดีและมีประสิทธิภาพในการ ป้องกันโรคออกมาให้เพียงพอท่ีจะฉีดให้ กบั ทุกคนให้ได้ และนั่นอาจจะเป็นหนทางเดียวที่จะ น�ำ พามวลมนษุ ยชาตใิ หร้ อดพน้ จากวกิ ฤต ในครง้ั น้ีไปได้ กรกฎาคม 2564 47
หสตอั้ งวภป์ าา่ ไพทย ประทีป ด้วงแค คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์ ละอง ละมั่�ง่ ละมั่ง Rucervus eldii ละองและละมั่่�งเป็็นสััตว์์ชนิิดเดีียวกััน แต่่ ต่่างกัันที่่�เพศ ตััวผู้้�เรีียกว่่า “ละอง” ส่่วน ตััวเมีียเรีียกว่่า “ละมั่่�ง” เป็็นสััตว์์ป่่าสงวน หนึ่่�งใน 19 ชนิิดของประเทศไทย ตาม พระราชบััญญััติิสงวนและคุ้้�มครองสััตว์์ป่่า พ.ศ. 2562 ในอดีีตเคยมีีสถานภาพสููญพัันธุ์์� ไปจากป่่าธรรมชาติิของประเทศเรา แต่่ เพาะเลี้้�ยงจนกระทั่่�งสามารถนำ�ำ ไปปล่่อย กลัับคืืนสู่่�ธรรมชาติิได้้สำำ�เร็จ็ ละอง 48 กรกฎาคม 2564
สาระวทิ ย์ ในศลิ ป์ วรศิ า ใจดี สาระวทิ ย์ ในศิลป์ 21 วรศิ า ใจดี (ไอซ)ี เดก็ สาย(พนั ธ์)ุ วทิ ยส์ านศิลป์ ชอบเรียนคณติ ศาสตร์และฟิสกิ ส์ สนใจเรือ่ งเกีย่ วกับอวกาศ และสัตวเ์ ลี้ยงตวั จิ๋ว เวลาวา่ งชอบท�ำ งานศิลปะ ก�ำ ลงั ค้นหาสูตรผสมท่ีลงตวั ระหว่างวทิ ยก์ ับศลิ ป์ Facebook : I-see Warisa Jaidee ภาพโดย : วริศา ใจดี ไขความลัับ Scanimation ช่ว่ งที่ฉ่� ันั กำ�ำ ลังั รอขึ้้น� เครื่อ่� งบินิ กลับั เมืืองไทยที่ส�่ นามบินิ ฮีโี ทรว (Heathrow) ในกรุงุ ลอนดอน ฉันั ได้แ้ วะชมร้า้ นหนังั สืือ แล้ว้ ก็็สะดุุดตากัับหน้้าปกหนัังสืือเล่่มหนึ่่�งที่่�ทำ�ำ ให้้ฉัันย้้อนนึึกถึึง ภาพในนิทิ านที่ต�่ ิดิ ตาตรึงึ ใจฉันั ตั้้ง� แต่ว่ ัยั เด็ก็ เป็นภาพขาวด�ำ ทเ่ี ปน็ ลายเส้นแถบสีด�ำ เลก็ ๆ และเมอื่ เราดึงแผน่ แถบสีดำ�สลับใส ด้านบนไปมา ภาพขาวดำ�นัน้ กด็ เู หมอื นกำ�ลังเคลอ่ื นไหวแบบไมร่ ู้จบทันที เทคนิควิธีการสร้างภาพเคลื่อนไหวท่ีดูเหมือนจะทำ�ได้ง่ายโดยอาศัยการทับซ้อนกัน ของแผ่นวัสดุบางๆแคเ่ พยี งสองแผน่ แต่ถึงกระนนั้ ฉนั กย็ งั ไม่เคยเข้าใจหลักการทำ�งาน จรงิ ๆ ของมนั และคดิ เสมอวา่ มนั เปน็ กลไกทยี่ งุ่ ยากซบั ซอ้ น ไหนจะภาพทดี่ แู ปลกๆ และ แถบพลาสติกทีเ่ ปน็ เหมือนเคร่ืองมือวเิ ศษมาเสกให้เคลือ่ นไหวได้ เมื่อฉันได้เร่ิมเรียนฟิสิกส์เรื่องแสงและการเกิดภาพฉันจึงเริ่มเข้าใจและทดลอง สร้างภาพเคล่ือนไหวขึน้ มาเองเสียเลย เพือ่ ไขขอ้ สงสัยที่ค้างคาใจฉนั มาโดยตลอด ! เทคนคิ การสรา้ งภาพเคลอื่ นไหวทดี่ มู มี ติ เิ สมอื นจรงิ ดว้ ยการดงึ แผน่ พลาสตกิ แถบใส สลับทึบท่ีดูน่าลายตาผ่านแผ่นกระดาษธรรมดา 2 มิติน้ีเรียกว่า “scanimation” หรือ “barrier-grid animation” ซงึ่ เกดิ ขน้ึ มากอ่ นทจ่ี ะมหี นา้ จอสมั ผสั และเทคโนโลยกี ารสรา้ ง ภาพเคลอื่ นไหวแบบลำ้�ๆ หลายทศวรรษ สแกนเิ มชันเปน็ การสร้างภาพลวงตา (optical illusion) รปู แบบหนงึ่ ของภาพลวงตาแบบ apparent motion ซึ่งปรากฏการณ์น้สี ามารถ อธิบายได้ด้วยหลักวิทยาศาสตร์ของการมองเห็นและประสาทรับรู้ จากการท่ีสมองเรา จ�ำ ลองการเคลอ่ื นไหวจากการรบั รชู้ ดุ ของรปู ภาพทเ่ี กดิ จากการเปลยี่ นต�ำ แหนง่ ของวตั ถุ กรกฎาคม 2564 49
สาระวทิ ย์ ในศลิ ป์ https://www.nstda.or.th/sci2pub/wp-content/uploads/2021/07/1.mov หน่ึงๆ ในแต่ละระยะเวลา (timeframe) ขน้ึ ขณะทม่ี อื เราเคลอื่ นแผน่ overlay ผา่ น https://www.nstda.or.th/sci2pub/wp-content/uploads/2021/07/1.mov อย่างต่อเนื่องและรวดเร็ว จนดูเสมือน แผ่นภาพวัตถุในระยะเวลาอันสั้น และ https://www.nstda.or.th/sci2pub/wp-content/uploads/2021/07/1.mov เป็นภาพเคลอ่ื นไหวนั่นเอง ด้วยความท่ีแถบทึบและใสมีความถ่ีมากๆ https://www.nstda.or.th/sci2pub/wp-content/uploads/2021/07/1.mov สแกนิเมชันเป็นการรวมภาพการ และภาพวัตถุในแต่ละตำ�แหน่งก็อยู่เยื้อง https://www.nstda.or.th/sci2pub/wp-content/uploads/2021/07/1.mov เปลี่ยนตำ�แหน่งของวัตถุหนึ่งๆ ในแต่ละ กันอย่างละเล็กน้อย ทำ�ให้การรับรู้ของ https://www.nstda.or.th/sci2pub/wp-content/uploads/2021/07/1.mov ช่วงเวลาให้ซ้อนทับอยู่ในภาพเดียวกัน สายตาเราได้จำ�ลองภาพ โดยท่ีประสาท https://www.nstda.or.th/sci2pub/wp-content/uploads/2021/07/1.mov บนกระดาษแผ่นเดียว และอาศัยแผ่น รบั รเู้ รายังจดจ�ำ ภาพกอ่ นหน้าอยู่ได้รางๆ https://www.nstda.or.th/sci2pub/wp-content/uploads/2021/07/1.mov ใสสลับแถบด�ำ หรือทีเ่ รียกวา่ “overlay” เนื่องจากเรตินาของมนุษย์จะรักษา https://www.nstda.or.th/sci2pub/wp-content/uploads/2021/07/1.mov มาปดิ (แถบทบึ ) สลบั เปดิ (แถบใส) ตาม ภาพนี้ไว้ในช่วงเวลาส้ันๆ ประมาณ 1/3 https://www.nstda.or.th/sci2pub/wp-content/uploads/2021/07/1.mov ตำ�แหน่งที่สอดคล้อง โดยภาพท่ีวัตถุ วินาที หากมีภาพอื่นแทรกเข้ามาในช่วง https://www.nstda.or.th/sci2pub/wp-content/uploads/2021/07/1.mov เปลี่ยนตำ�แหน่งในแต่ละตำ�แหน่งนั้นจะ เวลาดงั กลา่ ว สมองของมนษุ ยจ์ ะเชอ่ื มโยง https://www.nstda.or.th/sci2pub/wp-content/uploads/2021/07/1.mov ถกู ลดทอนลงมาเปน็ เงาด�ำ และถกู แปลง ภาพทง้ั สองเขา้ ดว้ ยกนั และน�ำ มาเรยี บเรยี ง https://www.nstda.or.th/sci2pub/wp-content/uploads/2021/07/1.mov ให้เหลือเพียงแค่เส้นแนวตั้ง ท่ีเมื่อเราดู ตอ่ กนั เปน็ ภาพเคลอ่ื นไหวในลกั ษณะภาพ https://www.nstda.or.th/sci2pub/wp-content/uploads/2021/07/1.mov แยกกันจะไม่ปรากฏเป็นรูปใดๆ แต่เม่ือ ตดิ ตา (persistence of vision) เราจงึ มอง https://www.nstda.or.th/sci2pub/wp-content/uploads/2021/07/1.mov แผ่น overlay ได้เลือ่ นผา่ น ภาพด้านลา่ ง เหน็ เปน็ ภาพเคลอื่ นไหวอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง ซงึ่ https://www.nstda.or.th/sci2pub/wp-content/uploads/2021/07/1.mov ทปี่ รากฏใหเ้ หน็ ผา่ นแถบใสจะถกู เตมิ เตม็ เปน็ หลกั การเดยี วกบั ที่ใช้ในอตุ สาหกรรม https://www.nstda.or.th/sci2pub/wp-content/uploads/2021/07/1.mov ดว้ ยแถบทบึ และเมอื่ มองรวมกนั แลว้ กจ็ ะ การ์ตูนแอนิเมชัน ความล่ืนไหลของฉาก https://www.nstda.or.th/sci2pub/wp-content/uploads/2021/07/1.mov ปรากฏตอ่ สายตาเราเปน็ ภาพเตม็ ตน้ ฉบบั จะเสมือนจริงมากเพียงใดก็ข้ึนอยู่กับ ของภาพวัตถใุ นตำ�แหนง่ นั้นๆ จำ�นวนภาพของวัตถุในแต่ละตำ�แหน่ง คลิกท่ภี าพเพือ่ ดูการเคลอ่ื นไหว และเม่ือเราเล่ือนแผ่น overlay ไป ย่ิงจำ�นวนภาพในแต่ละตำ�แหน่งต่อหนึ่ง เลก็ นอ้ ย แถบใสกจ็ ะมาตรงกบั เสน้ แนวตง้ั หนว่ ยระยะเวลา หรอื timeframe มจี �ำ นวน หนังสือภาพสแกนิเมชัน Waddle! ที่ฉันเห็นใน ของภาพในตำ�แหน่งถัดไป ในการเลื่อน มากเท่าไร ก็ยิ่งทำ�ให้ภาพการเคลื่อนไหว ร้านที่สนามบินฮีโทรว กรุงลอนดอน แต่ละครั้ง ภาพที่ปรากฏให้เห็นคือภาพ ลืน่ ไหลเสมือนจริงมากย่งิ ขนึ้ ที่อยู่ในส่วนของแถบสีขาว เมื่อแถบสีดำ� ห ลั ง จ า ก นั่ ง ห า ข้ อ มู ล เ กี่ ย ว กั บ เลื่อนไปตรงกับภาพด้านล่างท่ีปรากฏแค่ สแกนเิ มชนั ผา่ นทางโซเชยี ลมเี ดยี กพ็ บวา่ สว่ นแถบเลก็ ซง่ึ ปรากฏใหเ้ หน็ เพราะแถบ มีศิลปินหลายท่านที่เผยแพร่ผลงาน เลก็ บนแผน่ ดา้ นบนนนั้ โปรง่ ใส เราจงึ มอง แนวนี้ไว้ บ้างท�ำ จนคลอ่ งจนสามารถวาด เหน็ ภาพโดยรวมเปน็ รปู เตม็ ๆ ทเ่ี ราวาดไว้ สดๆ ดว้ ยมือไดเ้ ลย บ้างกว็ าดแบบดิจิทลั ในตอนแรกได้พอดี แลว้ ค่อยพิมพอ์ อกมา เม่อื เล่ือนผา่ นไปเรื่อยๆ กจ็ ะเกิดเป็น ฉันจึงอยากจะแบ่งปันประสบการณ์ ภาพในตำ�แหน่งถัดไปต่อไปเร่ือยๆ ก่อให้ การสร้างสแกนิเมชันภาพแรกของฉันให้ เกิดภาพเต็มในตำ�แหน่งถัดมาที่ห่างจาก ทุกๆ คนได้อ่านกัน เผ่ือว่าใครนึกสนุก ตำ�แหน่งเดิมต่อเน่ืองกันไปเร่ือยๆ การ อยากจะลองไปทำ�เลน่ กนั ดบู ้าง เปลย่ี นผา่ นจากภาพในแตล่ ะต�ำ แหนง่ เกดิ ส แ ก นิ เ ม ชั น ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย แ ผ่ น 50 กรกฎาคม 2564
Search
