Covid_19

ความรูŒเกี่ยวกับ สายพนั ธุใหม‹ 2019 สวมหนŒากาก ลŒางมอื บอ‹ ยๆ หลีกเล่ยี งการสัมผสั กับผปูŒ †วย ไปหาหมอ ·‹Ò¹ÊÒÁÒöàÅ×Í¡ªÁ áÅÐʧèÑ «é×ÍÊ¹Ô ¤ŒÒ¢Í§àÃÒä´·Œ Ò§àÇçºä«µ ชอŒ ปออนไลน www.cyberbookandprint.com ºÃÔÉ·Ñ ä«àºÍú ¤Ø ʏ á͹´ »ÃÔé¹· ¨Òí ¡´Ñ 0-2888-7966 0-2888-7965 CYBERBOOK & PRINT CO., LTD. [email protected] 62 Á.10 «ÍºÃÁÃÒªª¹¹Õ 117 ¶¹¹ºÃÁÃÒªª¹¹Õ www.cyberbookandprint.com á¢Ç§ÈÒÅÒ¸ÃÃÁʾ¹ ࢵ·ÇÕÇ²Ñ ¹Ò ¡ÃØ§à·¾Ï 10170

ความรŒู เกี่ยวกับ สายพันธุใหม‹ 2019 เร�ยนรูŒ COVID - 19 ป‡องกันมหันตภัยใกลŒตัว

ไวรสั โคโรนา่ สายพนั ธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS DESEASE 2019

ไวรัสโคโรน่า สายพนั ธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS DESEASE 2019 หนงั สอื ไวรัสโคโรน่าสายพันธใ์ุ หม่ 2019 CORONAVIRUS DISEASE 2019 978-616-433-006-1 ISBN ทมี งานวชิ าการ บรษิ ัท ไซเบอร์บคุ ส์ แอนด์ ปร้ินท์ จ�ำกดั เรยี บเรยี ง ถนดั มว่ งมณี พิสจู น์อักษร ประยนต์ ทรพั ย์เจรญิ ทีมงานกราฟกิ ดไี ซน์ บรษิ ทั ไซเบอรบ์ ุคส์ แอนด์ ปริ้นท์ จำ� กดั ออกแบบ จัดท�ำโดย บริษัท ไซเบอร์บคุ ส์ แอนด์ ปรน้ิ ท์ จำ� กดั 62 หมู่ 10 ซอยบรมราชชนนี 117 แขวงศาลาธรรมสพน์ เขตทววี ัฒนา กรงุ เทพฯ 10170 พมิ พท์ ี่ 0 2888 7966 0 2888 7965 [email protected] www.cyberbookandprint.com บรษิ ทั เอกพมิ พ์ไท จ�ำกดั 94 หม่ทู ่ี 10 ซอยบรมราชชนนี 117 ถนนบรมราชชนนี แขวงศาลาธรรม์สพน์ เขตทววี ัฒนา กรุงเทพฯ 10170 0 2888 8152, 0 2888 8121, 0 2888 8486 0 2888 8121 [email protected] www.akepimthai.com

ค�ำน�ำ โรคตดิ เชือ้ ไวรัสโคโรนา่ 2019 Coronavirus Disease 2019 COVID -19COVID -19 COVID -19 เปน็ กลมุ่ ของเชอื้ ไวรสั ทสี่ ามารถกอ่ ใหเ้ กดิ โรคทางเดนิ หายใจในคน ซง่ึ ไวรสั ทอี่ ยใู่ นกลมุ่ น้ี มหี ลายสายพนั ธ์ุ สว่ นใหญท่ ำ� ใหเ้ กดิ อาการไมร่ นุ แรง คอื เปน็ ไขห้ วดั ธรรมดา ในขณะทบี่ างสายพนั ธ์ุ อาจกอ่ ใหเ้ กดิ อาการรนุ แรงเปน็ ปอดอกั เสบได้ เชน่ โรคตดิ เชอ้ื ไวรสั ทางเดนิ หายใจตะวนั ออกกลาง (เมอรส์ ) หรือโรคซาร์ (SARS) ซึ่งเคยมีการระบาดในอดตี ท่ผี ่านมา ไวรสั โคโรนา่ สายพนั ธ์ุใหม่ 2019 คอื ไวรสั กลมุ่ โคโรนา่ ทเี่ พง่ิ มกี ารคดิ คน้ พบใหม่ (ไมเ่ คย มกี ารพบเชอื้ นใ้ี นคนมากอ่ น) โดยพบครงั้ แรกทเี่ มอื งอฮู่ น่ั มณฑลหเู ปย่ ์ สาธารณรฐั ประชาชนจนี ในชว่ งปลายปี 2019 การระบาดของโรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา่ 2019 ในหลายประเทศทวั่ โลกรวมทงั้ ประเทศไทย มีจ�ำนวนผู้ติดเชื้อท่ีต้องเข้ารับการรักษาพยาบาลและเสียชีวิตจากโรคดังกล่าวและเสียชีวิตจาก โรคดงั กลา่ วเปน็ จำ� นวนมากเนอื่ งจากตดิ เชอื้ ไดง้ า่ ยองคก์ ารอนามยั โลกจงึ ไดป้ ระกาศใหเ้ ปน็ ภาวะ การแพร่ระบาดใหญ่ท่ัวโลก (Pedamic) และขณะนี้ยังไม่มีแนวทางการรักษาที่ชัดเจน ท�ำให้ รัฐบาลต้องใช้มาตรการท่ีเข้มข้นเพ่ือควบคุมการระบาดของโรคตามค�ำแนะน�ำขององค์การ อนามยั โลก โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ การเวน้ ระยะหา่ งทางสงั คม (Social distancing) การหลกี เลยี่ ง สถานทีท่ ่มี ีคนรวมกัน การใสห่ นา้ กากอนามยั เป็นตน้ โรคโควิด-19 เป็นมหันตภัยร้ายต่อมวลมนุษยชาติ การดูแลตนเอง ครอบครัว การให้ ความรว่ มมือปฏบิ ตั ติ ามมาตรการตา่ ง ๆ ของรฐั บาลอยา่ งเครง่ ครัด การหมน่ั ศึกษาหาความรู้ และการปฏบิ ัตติ วั ทีถ่ ูกต้อง ทา่ มกลางวกิ ฤตโควดิ -19 จะช่วยใหเ้ ราผา่ นวกิ ฤตโควิด - 19 ไปได้ ดว้ ยกัน บรษิ ทั ไซเบอร์บุคส์แอนดป์ ริ้นท์ จำ�กดั CYBERBOOK AND PRINT CO.,LTD.

#อยบู่ ้าน หยุดเชอื้ เพอ่ื ชาติ

สารบญั 1Chaบpทteทr่ี รูจ้ ักโรคตดิ เช้ือ 1 ไวรัสโคโรน่า 2019 (โควดิ -19) 13 2Chaบpทteทrี่ สถานการณภ์ าพรวมท่ัวโลก 21 และสถานการณ์ในประเทศไทย 83 93 3Chaบpทteทr่ี วิธปี ้องกันโรคติดเชือ้ 121 ไวรสั โคโรนา่ 2019 (โควิด-19) 122 4Chaบpทteทr่ี หนว่ ยงานท่ีเก่ียวขอ้ งกบั ไวรัสโคโรนา่ 2019 (โควดิ -19) 5Chaบpทteทrี่ กฏหมายท่ีเก่ียวข้องกบั ไวรสั โคโรน่า 2019 (โควิด-19) บรรณานกุ รม ค�ำศัพท์ที่เก่ยี วขอ้ ง (โควิด-19)



1Chaบpทteทr่ี รู้จกั โรคตดิ เช้อื ไวรสั โคโรน่า 2019 (โควิด-19) ท่ีมา : ความรู้ของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า เชื้อก่อโรค coronavirus สายพันธ์ุใหม่ เชื้อไวรัสน้ีมีช่ือเฉพาะว่า 2019-nCoV ในสมาชิก ล�ำดับที่ 7 ในตระกูล coronaviruses lineage B, จีนัส betacoronavirus, เช้ือมี ลำ� ดบั ยนี มากกวา่ รอ้ ยละ 85 ทเ่ี หมอื นกบั ยโี นมของเชอื้ SARS-like CoV ในค้างคาว (bat-SL-CoVZC45, MG772933.1) การก่อโรคในมนุษย์ จากเชอื้ โรคในคา้ งคาวถือว่า เป็น zoonotic disease ด้วย

ไวรัสโคโรน่า สายพันธุ์ใหม่ โลกไดร้ บั รู้เรอ่ื งโรคตดิ ต่อปรศิ นา หลังจาก ทางการจนี ยนื ยันเมื่อ 31 ธ.ค. 2019 ว่าเกิด การระบาดของเชือ้ ไวรสั สายพันธ์ุใหมใ่ นเมอื ง อู่ฮนั่ ซ่งึ มปี ระชากรกว่า 11 ล้านคน โดยหลงั จากเกบ็ ตวั อยา่ งไวรสั จากคนไข้ คนไทยรู้จักไวรัสในตระกูลนี้มาแล้วจาก น�ำไปวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการ ในเวลา โรคระบบทางเดินหายใจเฉียบพลันร้ายแรง ต่อมา จีนและองค์การอนามัยโลก ระบุว่า หรอื โรคซารส์ (Severe Acute Respiratory ไวรสั ชนิดนคี้ ือ “เช้ือไวรสั โคโรน่า” Syndrome - SARS) ซง่ึ มสี าเหตจุ ากเชอ้ื ไวรสั ก่อนหน้าน้ี พบไวรัสโคโรน่ามาแล้ว โคโรน่าเช่นกัน โดยพบการระบาดครั้งแรก 6 สายพันธุ์ ที่เคยเกิดการระบาดในมนุษย์ ปลายปี 2002 เรม่ิ จากพนื้ ทมี่ ณฑลกวางตงุ้ ของ ส�ำหรับไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ท่ีก�ำลัง จีน กอ่ นท่จี ะแพร่กระจายไปในหลายประเทศ ระบาดเป็นสายพันธ์ทุ ี่ 7 จนมีผ้ตู ิดเชอื้ กวา่ 8,000 คน และคร่าชีวิตผู้คน ไปเกอื บ 800 คนท่ัวโลก ไวรสั โคโรน่า2 สายพนั ธุ์ใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

อนามยั โลกตง้ั ชื่อ “โควิด-19” ใหโ้ รคทางเดนิ หายใจ จากไวรสั สายพนั ธุ์ใหม่ องค์การอนามัยโลก ประกาศช่ือที่เป็น ทางการส�ำหรับใช้เรียกโรคทางเดินหายใจท่ีเกิด จากไวรสั โคโรนา่ สายพันธใุ์ หมว่ ่า “โควิด-ไนนท์ ีน” (Covid-19) ขณะทค่ี ณะกรรมการระหวา่ งประเทศวา่ ดว้ ย อนุกรมวิธานวิทยาของไวรัส (International Committee on Taxonomy of Viruses ) ได้ กำ� หนดใหใ้ ชช้ อื่ ไวรสั ทที่ ำ� ใหเ้ กดิ โรค Covid-19 วา่ SARS-CoV-2 หรือไวรัสโคโรน่าโรคทางเดิน หายใจเฉยี บพลนั รนุ แรงชนดิ ทสี่ อง (Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2) เน่ืองจากมีความเกี่ยวข้องทางพันธุกรรมอย่างใกล้ ชิดกับเชอ้ื ไวรสั โรคซารส์ ท่ีมาของโรค ขณะนี้ยังไม่มีใครทราบชัดเจนถึงแหล่งก�ำเนิดของเชื้อไวรัสโคโรน่า สายพันธุ์ใหม่ ก่อนหน้านี้มีการสันนิษฐานว่า ไวรัสชนิดนี้อาจเริ่มติดต่อ จากสตั วป์ า่ มาสคู่ น โดยมตี น้ ตอของการแพรร่ ะบาดจากงเู หา่ จนี (Chinese cobra) และงสู ามเหลยี่ มจีน (Chinese krait) ทีน่ ำ� มาวางจ�ำหนา่ ยใน ตลาดสดเมืองอฮู่ นั่ ซึ่งเป็นสถานทพี่ บผู้ตดิ เชอ้ื กลุ่มแรก ๆ ทีมผู้วิจัยสันนิษฐานว่า งูอาจเป็นสัตว์ตัวกลางท่ีส่งต่อเช้ือ ไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่จากค้างคาวมาสู่คน เน่ืองจากงูพิษท่ี อาศยั อยใู่ นธรรมชาตลิ า่ คา้ งคาวในถำ�้ เปน็ อาหาร แตก่ ย็ งั คงมขี อ้ สงสยั วา่ ไวรสั โคโรนา่ สามารถปรบั ตวั ใหอ้ ยอู่ าศยั และขยายพนั ธ์ุ ในรา่ งกายของท้ังสตั ว์เลอื ดเย็นและสตั วเ์ ลอื ดอุ่นได้อย่างไร ไวรัสโคโรนา่ 3สายพันธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

ต้นตอ ไวรสั โคโรน่าอาจมาจาก งูเหา่ จีน - งูสามเหลยี่ มจนี วจิ ยั ลา่ สดุ ชี้ “สตั วต์ วั กลาง” น�ำไวรสั โคโร น่าสายพันธุ์ใหม่จากค้างคาวมาสู่มนุษย์การ ระบาดใหญ่ (pandemic) คืออะไร ล่าสุด นักวิทยาศาสตร์สันนิษฐานว่า ตัวน่ิม สตั วเ์ ลยี้ งลกู ดว้ ยนมทชี่ าวจนี เชอ้ื วา่ มสี รรพคณุ ตาม ต�ำรายาแผนโบราณน้ัน อาจเป็นพาหนะน�ำเชื้อไวรัส โคโรน่าสายพันธุ์ใหม่จากค้างคาวมาแพร่สู่คนที่ ตลาดค้าสตั ว์ปา่ เมอื งอูฮ่ ่นั นกั วทิ ยาศาสตรต์ งั้ ขอ้ สงั เกตวา่ ตวั นมิ่ ซง่ึ ใชล้ น้ิ ตวดั กนิ มดและแมลงตามพน้ื ดนิ นนั้ อาจไดร้ บั เชอื้ จาก การสดู หายใจมูลคา้ งคาวทต่ี กอยู่ตามพ้นื ดินเข้าไป อาการ องค์การอนามยั โลก ระบุว่า ผู้ตดิ เชื้อไวรัสโคโรน่า สายพันธุใ์ หม่ จะมอี าการเรมิ่ แรกคือ มไี ข้ ตามมาดว้ ย อาการไอแหง้ ๆ หลังจากนน้ั ราว 1 สปั ดาห์จะมีปัญหา หายใจตดิ ขัด ผ้ปู ว่ ยอาการหนักจะมีอาการปอดบวม อกั เสบรว่ มด้วย หากอาการรุนแรงมากอาจทำ� ใหอ้ วัยวะ ภายในลม้ เหลว ขณะทีก่ รมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสขุ แนะน�ำว่า หากผู้ท่ีเดนิ ทางมาจากพ้นื ทเี่ สย่ี งการระบาด ของโรคมีอาการไข้ ร่วมกับอาการทางเดินหายใจอย่างใด อยา่ งหนึ่ง เช่น ไอ เจบ็ คอ มีน้ำ� มูก หายใจเหน่อื ยหอบ ควรรีบพบแพทย์ทันที ไวรสั โคโรน่า4 สายพันธุ์ใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

ความรุนแรงของโรค ปจั จบุ นั นกั วจิ ยั ประเมนิ วา่ ในจำ� นวนผตู้ ดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา่ สายพนั ธใ์ุ หม่ 1,000 คน มีผู้เสียชีวติ ราว 5-40 คน หากจะระบุตวั เลขคาดการณท์ เี่ ฉพาะเจาะจงลงไป อกี กค็ อื 9 คน ในผตู้ ิดเชือ้ 1,000 คน หรอื เกือบ 1% ขณะที่นายแมตต์ ฮานค็อก รัฐมนตรีสาธารณสุขของสหราช อาณาจกั ร ระบเุ มอื่ วนั ท่ี 1 ม.ี ค.ทผี่ า่ นมา วา่ “การประเมนิ ทด่ี ที สี่ ดุ ” ของรฐั บาลคอื อตั ราการเสยี ชวี ติ อยทู่ ี่ “2% หรอื นา่ จะตำ�่ กวา่ นนั้ ” แตก่ ็ข้นึ อยู่กับหลายปจั จัย ทง้ั เร่อื งของอายุ เพศ สขุ ภาพโดย ท่ัวไป และระบบสาธารณสุขทผ่ี ปู้ ่วยเขา้ รบั บรกิ าร เรามโี อกาสรอดแค่ไหน หากตดิ โรคน้ี อตั ราการตายเฉลยี่ ทวั่ โลกเปน็ อยา่ งไร ผตู้ ดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา่ สายพนั ธ์ุใหม่ 1 ราย แพรเ่ ชอ้ื ตอ่ ใหค้ นรอบขา้ งไดอ้ กี 2-3 รายโดยเฉลย่ี แพทยจ์ นี เตอื นผปู้ ว่ ยจากไวรสั โคโรนา่ สายพนั ธ์ุใหม่ แมห้ ายแลว้ กอ็ าจกลบั มาตดิ เชอื้ ซำ้� อกี ได้ ผลการวิเคราะหข์ ้อมลู คนไข้ 56,000 คน ท่จี ดั ทำ� ข้นึ โดยองคก์ ารอนามยั โลก บ่งช้วี ่า ผ้ไู ด้ รบั เชอ้ื 4 ใน 5 คน จะมอี าการป่วยไม่รนุ แรง โดย : 80% 14% 6% 1-2% มีอาการไม่รนุ แรง มีอาการรุนแรง มีอาการวกิ ฤต ส่วนอัตราการเสยี ชวี ิต สาเหตทุ ่ีท�ำใหเ้ ป็นเช่นนี้ สบื เนอื่ งมาจากการที่ผชู้ ายเป็น “เพศออ่ นแอกวา่ ” ในเรือ่ งของ ภมู ิต้านทานโรค แตอ่ ยา่ งไรก็ตาม นกั วิทยาศาสตรย์ ังไม่ทราบชัดว่าเหตใุ ดผหู้ ญงิ จงึ แขง็ แกรง่ กว่าผูช้ ายในแง่น้ี ทัง้ ยงั สามารถพฒั นาภูมคิ มุ้ กนั หลังไดร้ บั วคั ซีนใหท้ �ำงานได้มปี ระสทิ ธภิ าพ ดีกว่า และอยูค่ งทนนานปกี วา่ อีกด้วย ไวรสั โคโรนา่ 5สายพันธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

แหล่งแรกทีแ่ พรเ่ ชอื้ และท�ำให้เกิดการระบาด ในระยะแรก ทุกคนกพ็ ุง่ ไปทตี่ ลาดขายอาหารทะเลสดในเมอื ง Wuhan (seafood market, Wuhan) ประเทศจีนวา่ เป็นแหลง่ แรกท่ี เร่ิมแพร่เชอ้ื แต่ใน บทความรายงานผปู้ ่วยในวารสาร Lancet ท�ำให้ เกิดสมมตฐิ านเพมิ่ เตมิ อีก รวมเป็น สมมติฐานสี่แบบทต่ี ้องหาหลกั ฐาน มาพิสูจน์ ดังน้ี 1 ในบทความกล่าวถึง ผู้ป่วยรายแรกในวันท่ี 1 ธันวาคม แสดงว่า รายน ้ี เร่ิมติดเช้ือในปลายเดือนพฤศจกิ ายนและในเวลานั้นไมไ่ ด้มาท่ี เมืองอ่ฮู ัน่ (Wuhan) (แสดงวา่ การติดเชอื้ มมี าแบบเงยี บ ๆ ในสถานที่ อืน่ กอ่ นจะมีการระบาดครั้งนี้ แตไ่ ม่สามารถชันสตู รเช้อื กอ่ โรคได้ชดั เจน และในบทความฉบับน้ีรายงานวา่ มผี ปู้ ว่ ยอกี 13 รายจาก 41 ราย ที่ไม่ ไดม้ าทีเ่ มืองอู่ฮนั่ ดว้ ย) สรุปว่า โรคนี้นา่ จะมีมาก่อนแล้วในเมืองจ่ ีน แลว้ มาแพร่เชอ้ื และชันสตู รเชือ้ ไดใ้ นผู้ปว่ ยทมี่ าซือ้ สนิ คา้ หรอื เข้า มาท่ีตลาดขาย อาหารทะเลสดทเี่ มืองอ่ฮู ั่นและทำ� ใหเ้ กดิ การ ระบาดของโรค zoonosis ทำ� ให้ผู้ป่วยสว่ น ใหญ่แสดงอาการ ออกมาในวันท่ี 8 ธนั วาคม แม้ว่า ทางการจนี ยอมรับวา่ เชื้ออาจจะแพร่ จากผู้ปว่ ยไปยงั คนข้างเคยี งได้ (คนสู่คน) แต่หลกั ฐานเชงิ ระบาดวิทยา แสดงว่า การระบาดจาก“คนสู่คน”ยังเป็นไปได้น้อยมาก ขณะน้มี ีการ รายงานผ้ปู ว่ ยชายชาว เวยี ดนามอายุ 65 ปี ตดิ เชอ้ื 2019-nCoV เม่อื ไปเมืองจนี แตไ่ ม่ไดไ้ ปที่ตลาดสด เมือง อูฮ่ ั่น แล้วกลับมาป่วยใน ประเทศเวยี ดนามในวนั ท่ี 17 มกราคม ภรรยาท่ีไปดว้ ยไม่ป่วย ไมต่ ิด เช้อื แต่ลูกชายอายุ 27 ปี ทอี่ ยูใ่ นเวียดนาม มารับพ่อทส่ี นามบนิ และ นอนอยู่กบั พอ่ ตงั้ แตว่ ันท่ี 17 มกราคม ต่อมามไี ข้และไอในวนั ที่ 20 มกราคม ตรวจพบเชือ้ 2019- nCoV ดว้ ย แสดงว่าลูกชายอยใู่ กล้ชิด กบั พอ่ ติดจากพอ่ และรายนม้ี ีระยะฟักตวั ของโรค 3 วัน ไวรสั โคโรนา่6 สายพันธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

2 มีกล่มุ สัตว์ปีกรวมถงึ คา้ งคาวทีม่ เี ช้อื 2019-nCoV ล�ำคอและอจุ จาระ แล้วถูกนำ� มารวมกนั ในกรงและขาย ในตลาดสดแห่งน้สี ัตว์เหลา่ นี้ไมไ่ ดป้ ว่ ยแต่เปน็ รังแพรเ่ ชือ้ โรค โดยเฉพาะขณะที่มีการร้องของสัตว์ปกี หรือการถา่ ยมูล อจุ จาระทม่ี ีเช้ือโรค ออกมาเป็นละอองฝอย มักจะเกดิ ขนึ้ ตอนท่ีจะเชือดคอสัตว์ปีกใหต้ ายต่อหน้าลกู ค้าทม่ี าซ้ือ ท�ำให้ คนท่เี ดนิ ผ่านหรอื ลกู คา้ ที่มาซอื้ สตั ว์เขา้ ไปรับเชอื้ ท่กี ระจาย เปน็ ละอองฝอยเข้าสหู่ ลอดลมและปอด 3 มสี ัตวป์ กี 1 ชนดิ หรอื 1 ตวั เชน่ ค้างคาว 1 ตัวหรอื กลมุ่ ค้างคาวที่มีเชือ้ และบนิ อยู่ในอากาศ ปลอ่ ยมลู นกกลาง อากาศใหก้ ลายเป็นละอองฝอย แลว้ บนิ ผ่านมา แพร่เชอ้ื 2019-nCoV กลางอากาศในตลาดสดแห่งน้ีเปน็ ละอองฝอย ตอ่ ไปสสู่ ัตว์ปกี และผคู้ นจำ� นวนมากท่เี ดินผา่ นมาในตลาดสด หรือในพ้ืนที่น้ี 4 มคี ลิปทส่ี ่งต่อมาแจง้ วา่ มคี ้างคาวจำ� นวนมาก อาศัยอย่ใู ต้ หลังคาบ้านในหมู่บา้ นอฮู่ ั่น ถา้ มีคา้ งคาวมากแบบน้จี ริงใตก้ ระเบ้ือง บหุ ลงั คา และติดเช้อื 2019-nCoV คา้ งคาวเหล่านอี้ าจจะเป็น รงั โรคและปล่อยมลู นกและสงิ่ คัดหล่ังทางลมหายใจออกมาใตห้ ลังคา บา้ นทอ่ี ยใู่ นตลาดสดแห่งนห้ี รือในพนื้ ท่ีบรเิ วณน ้ี แล้วแพรเ่ ช้ือเป็น ละอองฝอยสู่ผคู้ นทอ่ี าศัยในบ้านหรอื พ้ืนท่ีใกลเ้ คียง จนทำ� ให้มีผูส้ ดู ดมอากาศท่ีมเี ชอ้ื ปนเป้อื นและป่วยเป็นจำ� นวนมากจากพน้ื ท่แี หง่ นี้ผู้ ปว่ ยบางรายจงึ อาจจะไม่ไดไ้ ปท่ตี ลาดสดอู่ฮัน่ แต่อยู่ในมณฑลหูเปย่ และสดู อากาศท่ีมลี ะอองฝอยท่ปี นเปอ้ื น เช้อื 2019-nCoV ทำ� ใหม้ ี การรายงานผปู้ ่วยทีอ่ ยหู่ ่างไกลจากตลาดขายอาหารทะเลสด ได้หรอื ผูป้ ว่ ยไมเ่ คยมาท่ีตลาดแห่งน้ ี หากค้างคาวตดิ เช้อื กลมุ่ นไี้ ปอย่ทู ่ี มณฑลอน่ื ของ ประเทศจีน กจ็ ะแพรเ่ ชอ้ื ในอากาศให้แก่ประชาชนใน มณฑลอ่นื ได้ซงึ่ จะทำ� ใหม้ ีการระบาดของโรคเรว็ กว่าวิธีระบาดแบบ “คนสู่คน” ไวรัสโคโรน่า 7สายพันธุ์ใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

ประเทศไทย ตรวจพบรายแรกทส่ี นามบนิ สวุ รรณภมู ิ โดยทมี บคุ ลากร ทางการแพทย์ที่มีนายแพทย์ โรม บัวทอง ส�ำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค เป็นหัวหน้าทีมเฝ้าระวัง และได้ส่งตัวอย่าง ไปตรวจท่ีศูนย์วิทยาศาสตร์สุขภาพโรคอุบัติ ใหม่ที่โรงพยาบาล จฬุ าลงกรณ์ด้วย เมื่อ ถอดรหัสพนั ธกุ รรมของเช้อื กพ็ บวา่ เป็นเช้อื 2019-nCoV โดย ดร.สุภาภรณ์ วัชรพฤษาดี ทำ� ให้ประเทศไทย เปน็ ประเทศแรกนอกประเทศจนี ทต่ี รวจพบเชอ้ื ไวรสั 2019-nCoV ได้ก่อนประเทศอนื่ และมีความสำ� คญั อย่างยงิ่ ในการแสดงข้อมูล ทางระบาดวิทยาและการควบคุมโรคน้ี จนถึงวันท่ี 29 มกราคม มผี ู้ป่วย ทั้งหมด 14 รายทตี่ รวจพบเช้อื ชนิดน้เี ป็นคนไทย 1 ราย ท่ีเหลือเป็นคนจีน ยังไม่มีรายใดถึงแก่กรรม มีรายที่หายดีและ บินกลบั เมืองจนี แล้ว 5 ราย (ในวนั ท่ี 28 มกราคม นายแพทย์สขุ มุ กาญจนพิมาย ประกาศ ว่า มผี ู้ป่วยรายใหม่อกี 6 ราย เป็นชาวจีน ที่เดินทางมายังประเทศไทย โดยใน 5 รายน้ันเป็นครอบครัว เดยี วกนั ทเ่ี ดนิ ทางมาเทยี่ ว คอื เปน็ พอ่ แมล่ กู หลานกนั และเดนิ ทาง มาจากมณฑลหูเป่ย ประเทศจนี ยงั ไมม่ ีแพทย์ บคุ ลากรทางการ แพทย์หรือผู้ติดเชื้อ “คนสู่คน” จากการ แพร่กระจายใน ประเทศไทย ไวรัสโคโรนา่8 สายพันธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

การแพร่ระบาด การแพรร่ ะบาดของไวรัสโคโรนา่ สายพันธ์ุใหม่ 2019 (novel coronavirus 2019, 2019-nCoV) ท่กี ่อโรคปอดอักเสบ (pneumonia) ในเมืองอู่ฮ่ัน (Wuhan) มณฑลหูเป่ย (Hubei) ประเทศจีน เริม่ จากชว่ งปลายปี ค.ศ. 2019 จนถึงปจั จบุ ัน ในช่วงแรกคาดว่า เปน็ การติดเชื้อจากสตั วส์ ูค่ นเมื่อมี ขา่ วการระบาดนี้ ท่วั โลกกเ็ ฝ้าระวังอย่างใกล้ชิดเพราะมี ประสบการณ์มาจากโรคทางเดินหายใจร้ายแรงทเ่ี กดิ จาก ไวรสั โคโรนา่ ไดแ้ ก่ โรคซาร์ (severe acute respiratory syndrome, SARS) ทร่ี ะบาดในช่วงปี ค.ศ. 2002-2003 ซง่ึ มีสาเหตุจากไวรสั โคโรนา่ สายพนั ธ์ุ SARS-CoV ที่เป็นไวรัส โคโรนา่ ขา้ มสปีชสี ์จากคา้ งคาวผ่าน civet cat (ชะมด) มาตดิ เชื้อในคน โดยเรมิ่ ระบาดจากประเทศจนี และกระจายไป ทว่ั โลก มีผ้ตู ดิ เชือ้ กว่าแปดพนั คน อตั ราการตายรอ้ ยละ 10 และเพ่ิมเป็นร้อยละ 50 ในผู้สูงอายุ ต่อมาในปคี .ศ. 2012-2014 กม็ กี าร ระบาดของไวรสั โคโรน่าสายพนั ธุ์ใหม่ ชอ่ื Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV) ทเี่ ปน็ ไวรสั โคโรนา่ ข้าม สปชี สี ์จากค้างคาวผ่านอูฐมาตดิ เชือ้ ในคน เร่มิ จาก ผปู้ ่วยในประเทศซาอุดิอาราเบียมีผู้ตดิ เช้ือรวม 1,733 คน อัตราการตายร้อยละ 36 ไวรสั โคโรนา่ 9สายพนั ธุ์ใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

ไวรัสโคโรน่า เป็นไวรัสที่มีขนาดใหญ่ที่สุดที่มีสารพันธุกรรมเป็น อาร์เอ็นเอ และมีเปลือกหุ้มด้านนอกท่ีประกอบด้วยโปรตีนคลุมด้วยกลุ่ม คาร์โบไฮเดรทเปน็ ปุม่ ๆ (spikes) ยน่ื ออกไปจากอนุภาคไวรสั ท�ำใหเ้ มื่อดู ด้วยกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน จะเห็นเป็นเหมือนมงกุฎ (ภาษาลาติน corona แปลวา่ crown หรอื มงกฎุ ) ลอ้ มรอบ จงึ เปน็ ทมี่ าของชอื่ เชอื้ ไวรสั ในกล่มุ นที้ ี่มสี มาชิกหลากหลาย ติดเชื้อกอ่ โรคได้ทง้ั ในคน และสัตว์หลาย ชนิด เช่น สัตว์ปีก สัตวเ์ ลี้ยงลูกด้วยนม (มา้ วัว แมว สุนขั ค้างคาว กระตา่ ย หนู อฐู และสตั วป์ ่าอืน่ ๆ) และสัตวเ์ ลอื้ ยคลาน เช่น งู ดงั นั้น ไวรัสโคโรน่า สายพันธุ์ที่ก่อโรคในสัตว์ทั้งระบบทางเดินหายใจและทางเดินอาหาร อาจ แพรม่ าส่คู นและก่อโรคในคนได้ (zoonotic infection) ไวรัสโคโรน่าถูกแบ่งเป็น 4 ยีนัสคือ Alphacoronavirus, Betacoronavirus, Gammacoronavirus และ Deltacoronavirus โดย ไวรัสโคโรน่าที่ก่อโรคในคนท่ีท�ำให้มีอาการของระบบทางเดินหายใจท่ีไม่ รุนแรง และมักมีการติดเชื้อแบบไม่มีอาการ จัดอยู่ในยีนัส Alphacoro- navirus สว่ นไวรสั โคโรนา่ ทกี่ อ่ โรครนุ แรงในคนและขา้ มสปชี สี ม์ าจากสตั ว์ เชน่ SARS-CoV และ MERS-CoV จดั อยู่ในยีนัส Betacoronavirus ไวรัสโคโรนา่ มสี ารพันธกุ รรมเป็นอาร์เอ็นเอจงึ มีโอกาสกลายพันธ์สุ ูง และ สามารถกอ่ การตดิ เชอื้ ขา้ มสปชี สี ไ์ ดม้ ากขน้ึ ในสถานทท่ี นี่ ำ� สตั วเ์ หลา่ นมี้ าอยู่ รวมกนั อย่างหนาแน่น ดังเชน่ ในตลาดค้าสตั ว์เพ่อื เปน็ อาหาร ทเ่ี ป็นแหลง่ แพรเ่ ชอื้ SARS-CoV จาก civet cat สู่คน สถานการณ์การแพร่ระบาดของไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ 2019 หรือ 2019-nCoV จากประเทศจีน นับจากท่ีมีการรายงานคร้ังแรกเมื่อ 31 ธันวาคม คศ. 2019 นั้น พบผู้ป่วยโรคปอดอักเสบที่ไม่รู้สาเหตุใน เมืองอู่ฮั่นเพ่ิมข้ึนเป็นล�ำดับ ต่อมาได้มีการรายงานเป็นทางการเม่ือ 3 มกราคม คศ. 2020 วา่ โรคปอดอกั เสบทรี่ ะบาดทอี่ ฮู่ น่ั มสี าเหตจุ ากไวรสั โคโรน่าสายพันธใุ์ หม่ 2019 (novel coronavirus 2019, 2019-nCoV) และพบการแพร่เชอ้ื จากคนสคู่ นได้ ไวรัสโคโรน่า10 สายพนั ธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

ประเทศจีนได้ท�ำการสืบสวนหาแหล่งแพร่เช้ือของการระบาดใน ครง้ั นท้ี เี่ มอื งอฮู่ น่ั จากผตู้ ดิ เชอ้ื กลมุ่ แรกทเ่ี ปน็ คนงานและลกู คา้ ของตลาด ขายสง่ อาหารทะเลฮว่ั นาน (Huanan Seafood Wholesale Market) โดยทตี่ ลาดสดนี้ นอกจากขายอาหารทะเลแลว้ ยงั ขายเนอ้ื สตั ว์ และสตั ว์ ที่ใชท้ ำ� อาหารท่ยี งั มีชวี ิต เชน่ เป็ด ไก่ ลา แกะ หมู อูฐ สนุ ขั จิ้งจอก งู แบดเจอร์ หนอู ้น เฮดจ์ฮอก แต่ระยะแรกตรวจไมพ่ บเชื้อ 2019-nCoV ในตัวอย่างตรวจจากส่ิงแวดล้อมและอาหารทะเลที่ได้จากตลาดขายส่ง อาหารทะเลฮว่ั นาน อยา่ งไรกด็ ี พบผปู้ ว่ ยทมี่ ปี ระวตั วิ า่ ไมไ่ ดเ้ ขา้ ไปทต่ี ลาด แห่งน้เี ลย รายงานผลการตรวจหาล�ำดับเบสของสารพันธุกรรมอาร์เอ็นเอ สว่ นเปลอื ก (glycoproteinspikes) ของเชอื้ 2019-nCoV(MN908947) ทีไ่ ด้จากผู้ปว่ ย พบวา่ ไวรสั น้อี ยู่ในยนี ัส Betacoronavirus ซงึ่ เปน็ ยนี สั เดียวกับ SARS-CoV และ MERS-CoV ซ่งึ เมื่อนำ� ไปเปรียบเทียบกับ สารพนั ธกุ รรมของไวรสั โคโรนา่ จากคนและสตั วต์ า่ งๆ จำ� นวน 271 สายพนั ธ์ุ พบว่าเชื้อ 2019-nCoV เป็นไวรัสที่เกิดจากการผสมสารพันธุกรรม ระหว่างไวรัสโคโรน่าของค้างคาวกับไวรัสโคโรน่าของงูเห่า (Chinese cobra, Naja Atra) จงึ ท�ำใหไ้ วรัสโคโรน่าสายพนั ธุใ์ หม่ 2019 นี้แพรเ่ ชือ้ ขา้ มสปชี สี จ์ ากงเู หา่ มายงั คนได้ โดยเรม่ิ แรกจากคนงานและลกู คา้ ในตลาด เรม่ิ ตดิ เช้อื กอ่ น และตอ่ มาเช้อื มกี ารกลายพันธมุ์ ากขึน้ จึงสามารถติดตอ่ จากคนสู่คน รายงานถงึ วนั ที่ 24 มกราคม คศ. 2020 มีผตู้ ิดเช้ือไวรสั โคโรนา่ สายพันธใุ์ หม่ 2019 ในประเทศจีนจำ� นวน 571 ราย เสียชวี ิต 18 ราย โดย 17 รายอยู่ในเมืองอู่ฮ่ัน และอีก 1 ราย เสียชีวิตนอกเมืองอู่ฮั่นที่ มณฑลเหอเป่ย์ (Hebei) สว่ นใหญผ่ ู้เสยี ชีวิตเป็นผูส้ งู อายุ รายงานการพบผู้ติดเช้ือ 2019-nCoV นอกประเทศจีนจ�ำนวน 10 ราย คอื จากประเทศไทย ญ่ีปนุ่ เกาหลใี ต้ ไตห้ วนั ฮอ่ งกง มาเกา๊ และ ลา่ สดุ จากสหรฐั อเมริกา โดยทง้ั หมดมีประวัตกิ ารเดินทางจากเมอื งอ่ฮู นั่ และในประเทศจนี เองกม็ ีการรายงานผู้ตดิ เชื้อ 2019-nCoV ทเี่ มืองอื่น นอกจากอู่ฮ่นั แลว้ เชน่ กวางตงุ้ ปกั ก่งิ เซ่ียงไฮ้ เป็นต้น ไวรัสโคโรนา่ 11สายพนั ธุ์ใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019



2Chaบpทteทrี่ สถานการณ์ภาพรวมทั่วโลก และสถานการณ์ในประเทศไทย ขณะนเี้ กดิ การระบาดของโรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา่ 2019 (COVID-19) ที่มีการระบาดใหญ่ (Pandemic) ไปทั่วโลก (ตามประกาศขององค์การ อนามัยโลก, 11 มีนาคม 2563) ขอให้ประชาชน และผู้ท่ีจะเดินทางไปต่าง ประเทศตดิ ตามสถานการณอ์ ยา่ งใกลช้ ดิ รวมทงั้ ใหค้ วามรว่ มมอื และปฏบิ ตั ิ ตามค�ำแนะน�ำตา่ งๆ เพอ่ื ความปลอดภยั ท้งั ของตนเองและผ้อู นื่ รวมทง้ั ลด ผลกระทบในด้านเศรษฐกิจและสังคม โดยได้ก�ำหนดเขตติดโรคติดต่อ อันตราย ได้แก่ จนี (รวมมาเก๊า ฮอ่ งกง) เกาหลใี ต้ อิหร่าน และอิตาลี

พระราชก�ำ หนดสถานการณ์ฉกุ เฉนิ ความเสยี่ งต่อการติดโรคโควิด-19 รัฐบาลไทยประกาศขอ้ กำ� หนดแหง่ พระราชกำ� หนดการบรหิ ารราชการในสถานการณ์ ฉกุ เฉนิ พ.ศ. 2548 (ฉบบั ท่ี 1) ใช้บังคับทวั่ ราชอาณาจกั ร ห้ามประชาชนเขา้ ไปในพน้ื ที่ท่มี ี ความเส่ียงต่อการตดิ โรคโควิด-19 มีผลบงั คับใชต้ ้ังแตว่ นั ท่ี 26 มีนาคม พ.ศ. 2563 เอกสารหลักฐานท่ีจ�ำเป็นตอ้ งใช้ประกอบการเดินทางเขา้ ประเทศไทย และต้องยน่ื ให้กบั สายการบนิ กอ่ นการเชค็ อนิ ทสี่ นามบนิ ตน้ ทาง ตอ้ งมใี บรบั รองแพทยท์ ยี่ นื ยนั วา่ สขุ ภาพเหมาะสม ตอ่ การเดนิ ทาง (Fit to Fly) ออกใหไ้ มเ่ กนิ 72 ชว่ั โมงกอ่ นเดนิ ทาง ยนื ยนั วา่ ไมพ่ บเชอื้ COVID-19 และหนังสอื รับรองการเดนิ ทางจากสถานเอกอคั รราชทูต หรอื หนว่ ยงานตามก�ำหนด อนามัยโลกประกาศให้โควดิ -19 เป็น “การระบาดใหญ่” ทั่วโลก องคก์ ารอนามยั โลก (WHO) ไดป้ ระกาศให้การแพร่ระบาด ของเช้ือไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่เป็น “การระบาดใหญ่” หรือ pandemic หลังจากเชื้อลุกลามไปอย่างรวดเร็วในทุกภูมิภาค ของโลก ไวรสั โคโรนา่14 สายพนั ธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

สสถถาานนกกาารรณณ์์รโคะบวาดิ ด-1ข9อ ง รโระคบโาคดวทดิ ่วั -โ1ล9ก วนั นี้ (17 เมษายน) ยอดผู้ปว่ ยโควิด-19 ทว่ั โลกยังคงพงุ่ สงู ขนึ้ อยา่ งตอ่ เนอ่ื งถงึ 2,181,308 รายแลว้ รกั ษาหาย 547,069 รายหรือเกือบ 1 ใน 4 ของผู้ติดเชื้อท้ังหมด เสียชีวิตแล้ว 145,470 ราย อัตราการเสียชีวิตอยู่ท่ี 6.67% โดยสหราช อาณาจักรกลายเป็นประเทศท่ีมีผู้ป่วยโควิด-19 สะสมแตะ หลักแสนรายเป็นประเทศที่ 6 ต่อจากสหรัฐอเมริกา อิตาลี สเปนฝรงั่ เศสและเยอรมนีหลงั สาธารณสขุ สหราชอาณาจกั ร ตรวจหาเชอ้ื ไปแลว้ กว่า 4 แสนราย ขณะทส่ี หรฐั อเมรกิ าเดนิ หนา้ ตรวจหาเชอ้ื ไปแลว้ โควิด-19 ก�ำลังแพร่ระบาดเข้าสู่ เกอื บ 3.4 ลา้ นราย พบผปู้ ว่ ยรายใหมเ่ กอื บ 3 หมนื่ ราย เดือนท่ี 4 ขณะน้ีมีเพียง 15 ประเทศใน ในวนั เดยี ว มยี อดผตู้ ดิ เชอื้ สะสมเกอื บ 6.8 แสนราย ทงั้ โลกเท่านั้นท่ียังไม่มีรายงานผู้ติดเชื้อราย ยงั เปน็ ประเทศทม่ี ผี ปู้ ว่ ยโควดิ -19 เสยี ชวี ติ มากทสี่ ดุ กวา่ แรกของประเทศ ซง่ึ สว่ นใหญเ่ ปน็ ประเทศ 34,617 ราย ตามมาด้วยอติ าลีและสเปน ในตะวันออกกลาง และประเทศท่ีมี ลา่ สดุ พบผตู้ ิดเชื้อไวรัสสายพันธใ์ุ หม่แล้วอยา่ ง ลักษณะภูมิประเทศเป็นเกาะ ตั้งอยู่ใน น้อยใน 178 ประเทศ โดยชาติทพ่ี บผู้ติดเชอ้ื มากที่สุด มหาสมุทรต่างๆ เช่น เลโซโท, เติร์กเมนิ 5 อันดบั แรกคือ สหรฐั อเมรกิ า (677,570 ราย) สเปน สถาน, หมเู่ กาะมารแ์ ชลล,์ ตองกา, ปาเลา (184,948 ราย) อิตาลี (168,941 ราย) ฝร่ังเศส และวานอู าตู (165,027 ราย) และเยอรมนี (137,698 ราย) ซง่ึ พบผู้ ตดิ เชอ้ื ในจนี แผน่ ดนิ ใหญค่ ดิ เปน็ เพยี ง 3.77% ของผตู้ ดิ ไวรสั โคโรนา่ 15สายพนั ธุ์ใหม่ 2019 เชอ้ื ทัง้ หมด CORONA VIRUS | DESEASE 2019

ผตู้ ดิ เช้อื โควดิ -19 ทั่วโลก ขอ้ มลู อัปเดตล่าสุด : 29 เมษายน 2563 | 11:24 น. ตดิ เช้ือสะสม เสียชวี ิต หายแล้ว 3,113,44 216,930 925,730 ประเทศ ตดิ เชอ้ื สะสม เสยี ชีวติ หายแล้ว 1 USA 1,034,588 58,955 118,103 210,773 23,822 102,548 2 Spain 201,505 27,359 68,941 3 Italy 129,859 23,660 46,886 4 France 159,912 6,314 110,041 161,145 21,678 5 Germany 84,347 4,643 - 6 United Kingdom 77,995 4,869 77,578 7 China 74,193 7,331 52,229 47,334 7,331 10,943 8 Iran 2,938 10,943 9 Turkey 54 2,652 10 Belgium 51 Thailand ไวรสั โคโรน่า16 สายพันธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

รายงานสถานการณ์โควดิ -19 อพั เดทขอ้ มลู ลา่ สุด : 29/04/2020 11:48 ติด2เช,9้ือ3ส8ะสม (เพม่ิ ขน้ึ 7) ห2า,ย6แ5ล2้ว รักษาอยู่ใน รพ. เสยี 5ช4วี ิต (เพิม่ ข้นึ 2) (เพ่ิมขึ้น 43) 232 สถิตทิ วั่ ไป สญั ชาติ เพศ ไวรสั โคโรนา่ 17สายพนั ธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

สถานการณ์ในประเทศไทย วันท่ี 29 เมษายน 2563 เวลา 13.00 น. ผู้ปว่ ยยนื ยนั (คน) ผู้เดนิ ทางที่ คัดกรองสะสม (คน) 2ส,9ะส4ม7 รายใหม่ เสียชีวิต สนามบิน 4,411,727 9 54 ผปู้ ว่ ยยนื ยันกลุม่ เดนิ ทางมาจาก ทา่ เรือ 139,653 ตา่ งประเทศและ กักกันในพื้นท่ที ร่ี ัฐก�ำหนด (คน) สะสม รายใหม่ เสยี ชวี ติ ดา่ นพรมแดน 1,849,391 78 0 0 ผปู้ ว่ ยเข้าเกณฑเ์ ผา้ ระวัง (คน) สะสม รายใหม่ สตม. 164,800 แจง้ วัฒนะ 58,107 185 ไวรัสโคโรน่า18 สายพันธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

Thailand ผแปู้ ยว่ กยตตาิดมเจชงัอ้ื หโคววดั ดิ ติดเชอ้ื สะสม 1. เทพมหานคร 1493 พนื้ ท่ี 42. แมฮ่ อ่ งสอน 5 2. ภูเกต็ 209 ท่ีพบผู้ปว่ ย 43. พระนครศรีอยธุ ยา 4 3. นนทบุรี 157 44. ลำ�ปาง 4 4. ยะลา 121 อพั เดทขอ้ มูลล่าสดุ : 29/04/2020 11:48 45. ลำ�พนู 4 5. สมทุ รปราการ 111 46. หนองบวั ล�ำ ภู 4 6. สงขลา 105 47. มุกดาหาร 4 7. ชลบุรี 91 48. พะเยา 3 8. ปตั ตานี 91 49. ชยั ภูมิ 3 9. เชียงใหม่ 40 50. หนองคาย 3 10. ปทุมธานี 39 51. กาฬสนิ ธุ์ 3 11. ไมพ่ บข้อมูล 39 52. อุตรดติ ถ์ 3 12. นราธิวาส 33 53. ตาก 3 13. นครปฐม 22 54. ร้อยเอ็ด 3 14. ชมุ พร 21 55. จนั ทบุรี 3 15. นครราชสมี า 19 56. เพชรบูรณ์ 3 16. กระบี่ 19 57. สุโขทัย 3 17. สตูล 18 58. พังงา 2 18. สรุ าษฎร์ธานี 18 59. นครพนม 2 19. ฉะเชงิ เทรา 17 60. เพชรบุรี 2 20. ประจวบคีรีขนั ธ์ 16 61. อ�ำ นาจเจรญิ 2 21. ราชธานี 15 62. นครนายก 2 22. พัทลงุ 14 63. ลพบรุ ี 2 23. บุรรี ัมย์ 13 64. สกลนคร 1 24. นครศรีธรรมราช 12 65. สมทุ รสงคราม 1 25. สมุทรสาคร 12 66. อทุ ัยธานี 1 26. สระแกว้ 10 67. มหาสารคาม 1 27. นครสวรรค์ 9 68. ยโสธร 1 28. สุรินทร์ 9 69. แพร่ 1 29. เชียงราย 9 30. กาญจนบุรี 9 2,938ติดเชอ้ื สะสม 31. อดุ รธานี 9 (เพมิ่ ขน้ึ 7) 32. ปราจนี บุรี 8 33. ตรงั 8 34. ศรีสะเกษ 8 35. ราชบรุ ี 7 36. สุพรรณบรุ ี 6 37. ขอนแก่น 6 38. พษิ ณโุ ลก 6 39. ระยอง 6 40. เลย 5 41. สระบรุ ี 5 ไวรัสโคโรน่า 19สายพันธุ์ใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019



3Chaบpทteทrี่ วิธีป้องกันโรคตดิ เชือ้ ไวรัสโคโรน่า 2019 (COVID – 19)

ไวรัสโคโรนา่22 สายพนั ธุ์ใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

ค�ำแนะน�ำการป้องกันควบคมุ โรคติดเชอ้ื ไวรัสโคโรนา่ 2019 ส�ำหรบั ผ้เู ดินทางไป-กลับจากพืน้ ที่ การระบาด ค�ำแนะน�ำส�ำหรับผดู้ �ำเนินการ ปจั จบุ นั องคก์ ารอนามยั โลก (WHO) ยังไมแ่ นะนําให้มี การจาํ กดั การเดนิ ทางไปยังประเทศใด อย่างไรก็ตาม ผทู้ จี่ ะเดนิ ทางไปตา่ งประเทศ ควรตรวจสอบขอ้ มลู สถานการณโ์ รคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา่ 2019 ในประเทศนนั้ ๆ กอ่ น เพอ่ื วางแผนการเดนิ ทาง เล่ือน หรือหลีกเล่ียงการเดินทางไปยังประเทศท่ีมีการ ระบาดได้ ก่อนเดินทาง 1 ติดตามรายช่ือประเทศหรือเมืองที่มีการระบาดก่อนวางแผนการเดนิ ทาง โดย สามารถดขู อ้ มลู ไดจ้ ากเวบไซตก์ รมควบคมุ โรค https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/ index.php 2 งดหรือเลอ่ื นการเดินทางโดยไมจ่ ําเป็นไปยงั ประเทศหรือเมืองดังกล่าว 3 ควรมปี ระกันสขุ ภาพระหว่างการเดนิ ทางไปต่างประเทศ 4 ตรวจสอบข้อมูลการคัดกรองผู้เดินทางระหว่างประเทศเพ่ือควบคุมโรค COVID-19 และมาตรการตอ่ คนที่ เดินทางไปจากประเทศไทย ของประเทศปลายทางท่ี http:// www.iatatravelcentre.com/international-travel-document -news/1580226297.htm ไวรสั โคโรน่า 23สายพันธุ์ใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

ระหว่างเดนิ ทาง 1 ผู้ที่จะเดินทางควรเตรียมร่างกายให้พร้อม หากมี โรคประจาํ ตวั ควรระมดั ระวงั เปน็ พเิ ศษ และปฏบิ ตั ิ ตามคาํ แนะ นาํ ของประเทศนน้ั ๆ อยา่ งเครง่ ครดั 2 และเนน้ การรกั ษาสขุ อนามัยสว่ นบคุ คล เชน่ การ ลา้ งมือบ่อย ๆ ด้วยนำ้� และสบู่ เตรยี มเจลแอลกอฮอล์ พกตดิ ตวั สวมหนา้ กากอนามยั เป็นต้น 3 หลีกเล่ียงการเข้าไปพ้ืนที่แออัด หรือท่ีชุมชน สาธารณะทีม่ ีคนอยูเ่ ป็นจํานวนมาก และหลกี เลี่ยงการ คลุกคลี ใกลช้ ดิ กบั ผปู้ ว่ ยระบบทางเดนิ หายใจ หรอื ผทู้ ม่ี อี าการไอ หรอื จาม 4 ระหว่างการเดินทาง หากมีอาการไข้ ไอ เจ็บคอ หรอื มนี ำ้� มกู ควรไปพบแพทยท์ นั ทเี พอ่ื รบั การตรวจ วนิ จิ ฉยั และ รักษาอยา่ งถกู ต้อง พรอ้ มขอใบรบั รองแพทยห์ ากไมไ่ ดป้ ่วยด้วย COVID-19 5 เม่ือจะเดินทางกลับประเทศไทย หากมอี าการป่วยกอ่ นโดยสาร เครื่องบนิ ตอ้ งแจ้งให้เจา้ หน้าทสี่ ายการบนิ ทราบลว่ งหน้าเพื่อประเมนิ ความ เสีย่ งตอ่ การแพร่กระจายเชื้อ ทงั้ น้ที า่ นอาจไม่ไดร้ บั การ พิจารณาใหข้ ้นึ เครื่อง บนิ หากมอี าการไข้ ไอ จาม มนี ำ้� มกู อยู่ และไมม่ ีใบรบั รองแพทย์ ไวรสั โคโรนา่24 สายพันธุ์ใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

หลังเดินทางกลบั มายังประเทศไทย 1 ใหค้ วามรว่ มมอื ปฏบิ ตั ติ ามขนั้ ตอนการคดั กรองผู้ เดินทาง และมาตรการป้องกันควบคุมโรคของ กระทรวง สาธารณสุข หากรู้สึกไม่สบายให้แจ้งเจ้าหน้าที่คัดกรองที่ด่าน ควบคมุ โรคระหว่างประเทศ ทนั ที 2 สงั เกตอาการตนเอง วดั ไขต้ นเองดว้ ยปรอทวดั ไข้ ทกุ วัน จนครบ 14 วนั งดการออกไปในท่ชี ุมชน สาธารณะโดย ไม่จาํ เป็น งดการใชส้ ง่ิ ของรว่ มกับผอู้ น่ื เชน่ แก้วน้ำ� ผา้ เช็ดตัว ชอ้ นสอ้ ม เปน็ ตน้ และงด การพดู คยุ กบั ผอู้ น่ื ในระยะใกลก้ นั เกนิ กว่า 1 เมตร 3 งดการไปร่วมกจิ กรรมท่ีมคี นจํานวนมาก งดการ เขา้ ประชมุ การไปสถานทท่ี ค่ี นพลกุ พลา่ น เชน่ ตลาด หา้ งสรรพ สินคา้ ควรอยใู่ นทพี่ กั อาศยั เปน็ หลัก 4 ส�ำหรบั ผทู้ เี่ ดนิ ทางกลบั มาและไมไ่ ดม้ อี าการปว่ ย ไม่จ�ำเป็นต้องไปพบแพทย์เพ่ือรับการตรวจหาเช้ือ เนื่องจาก สว่ นใหญจ่ ะตรวจไมพ่ บเชอ้ื ในระยะทย่ี งั ไมแ่ สดงอาการ และอาจ ทาํ ใหเ้ กดิ ความเขา้ ใจผดิ วา่ ไมไ่ ดป้ ว่ ยดว้ ยโรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา่ 2019 ไดเ้ ม่ือมีอาการป่วยในภายหลัง 5 หลังกลบั จากพื้นทีม่ กี ารระบาด ภายใน 14 วนั หากมีอาการป่วย ไข้ ไอ จาม มีนำ้� มูก เจบ็ คอ ให้ สวมหนา้ กาก อนามัย หากมีอาการหอบ หรือหายใจลําบาก ควรรีบไปพบ แพทย์ พรอ้ มทงั้ แจ้งประวัติ การเดนิ ทาง 6 หากพบแพทยแ์ ละไดร้ บั การตรวจทางหอ้ งปฏบิ ตั ิ การไม่พบเชื้อในครั้งแรก แต่มีอาการป่วยมากข้ึน ขอให้ไปพบ แพทย์อีกครง้ั เน่ืองจากการเก็บตัวอย่างครงั้ แรกอาจเรว็ เกินไป จงึ ทาํ ใหไ้ มพ่ บเชื้อได้ ไวรสั โคโรนา่ 25สายพนั ธุ์ใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

แนวทางสำ� หรบั การปฏิบัติงาน นอกสถานทตี่ ้งั (Work from Home) กรณโี รคติดเชอื้ ไวรสั โคโรน่า 2019 (COVID-19) • หลกั การ • การปฏบิ ัตงิ านนอกสถานท่ตี งั้ ตอ้ งไม่กระทบต่อภารกิจ ของหนว่ ย•ง ากนารแปลฏะกิบาตั รงิ ใาหน้บนรอกิ กาสรถตา่อนปทรี่ตะชง้ั าตช้อนงค�ำนงึ ถึงหลกั การเพิม่ ระยะห่างทางสงั คม (Social Distancing) และมาตรการปอ้ งกนั ควบคุมโรค ที่คำ� นึงถึงสุขภาพและความปลอดภัยของผ้ปู ฏบิ ตั งิ าน โดยลดความเสี่ยงในการแพร่กระจายโรคในสถานทปี่ ฏิบัตงิ าน หรอื จากการเด• ินทกาารงไกปำ� กหลนบั ดสรถูปาแนบทบ่ีทแ�ำนงวาทนางการปฏิบตั ิงานนอกสถานที่ ตง้ั ของเจ้าหน้าทใี่ นสังกัด ควรมคี วามยดื หยุน่ คล่องตัว เหมาะสมกับ สถานการณ์ • ผู้ปฏบิ ัติงาน 1 จดั เตรียมเคร่อื งมือทเ่ี หมาะสม และการเข้าถึงระบบข้อมูล ระบบสอื่ สารท่ี จ�ำเปน็ สำ� หรับท�ำงานนอกสถานทตี่ ้งั ไวรัสโคโรน่า26 สายพันธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

2 ปฏิบัติงานตามลักษณะงาน บทบาท หน้าท่ี ท่ีได้รับมอบหมาย ด้วยการใช้ เทคโนโลยสี ารสนเทศ และการส่อื สาร 3 เฝา้ ระวงั และสงั เกตอาการตนเอง รายงานสถานะ ทางสุขภาพตามระบบท่ีหน่วยงานก�ำหนด หากพบว่า ตนเอง หรือบคุ คลในครอบครวั มอี าการปว่ ย เชน่ มไี ข้ ร่วมกบั มีอาการ ไอ มีน�ำ้ มูก เจบ็ คอ หอบเหนือ่ ย ให้ไปพบแพทยท์ นั ที 4 หม่ันท�ำความสะอาดบ้าน ที่พักอาศัย อุปกรณ์ และบรเิ วณทม่ี ผี สู้ มั ผสั รว่ มกนั เชน่ ราวบนั ได ลกู บดิ ประตู หอ้ งนำ้� ด้วยน้�ำผสมผงซักฟอก น้�ำผสมน�้ำยาฟอกขาว น�้ำยาท�ำความ สะอาดท่ีมีส่วนผสมของ โซเดียมไฮโปคลอไรท์ 0.5% หรือ แอลกอฮอล์ 70% 5 ปฏิบัติตามหลักสุขอนามัย ล้างมือให้สะอาดอยู่ เสมอด้วยน้�ำและสบู่ หรือแอลกอฮอล์ เจลล้างมือ ไม่น�ำมือมา สัมผสั ตา จมูก ปาก โดยไมจ่ �ำเป็น 6 ไมใ่ ช้ของสว่ นตัวรว่ มกนั เชน่ ผ้าเช็ดหน้า แก้วน้ำ� ผ้าเช็ดตัว ช้อนส้อม เน่ืองจากเช้ือก่อโรคทางระบบทางเดิน หายใจสามารถเข้าสู่ร่างกายได้ทางการสัมผัสสารคัดหล่ังของผู้ ติดเชอ้ื 7 งดออกจากบ้าน หรือที่พักอาศัย หากไม่มีความ จำ� เปน็ เพ่ือลดความเส่ียงในการสมั ผัสเชือ้ 8 กรณจี ำ� เปน็ ตอ้ งพบปะผอู้ นื่ ใหใ้ ชห้ นา้ กากอนามยั หรอื หนา้ กากผา้ และรกั ษาระยะ หา่ งไม่น้อยกวา่ 1 – 2 เมตร ไวรสั โคโรน่า 27สายพนั ธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

มาตรการป้องกนั ควบคมุ โรค ไวรสั โคโรนา่ 2019 ส�ำหรับระบบขนส่งสาธารณะภายในประเทศ มาตรการส�ำหรบั ผูป้ ระกอบการขนสง่ สาธารณะ 1.1 ด• ้านดอแู ลาคควาารมสสถะาอนาดทขี่ แอลงสะยถาานนทพใ่ี าหหบ้ นรกิะาร โดยเฉพาะหอ้ งสขุ า สถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหาร สถานทจี่ ำ� หนา่ ยตวั๋ โดยสาร โดยการเชด็ ดว้ ยนำ�้ ยาฆา่ เชอ้ื หรอื แอลกอฮอล์ 70% อยา่ งสมำ�่ เสมอ อย่างน้อย•ท กุ ทำ�2คชว่วัาโมมสงะแอลาดะใยหาถ้นมี่พาากหขนึ้นะใทนกุชเ่วทง่ยีเววลทามี่ ทีก่มี าีผร้โูใดหย้บสรากิ ราแรอเอนัดน้ ก ารเชด็ ทำ� ความสะอาด พนื้ ผวิ ทีผ่ โู้ ดยสารสัมผัสบ่อย ๆ เชน่ ราวจับในรถโดยสาร ที่จบั บริเวณประตู เบาะนง่ั ท่ีเทา้ แขนด้วยน�้ำ ผงซกั ฟอกหรอื น�้ำยาทาความสะอาด และ 70% แอลกอฮอล์ สามารถทำ� ลายเช้อื ไวรัสได้ • ทำ� ความสะอาดอปุ กรณท์ ม่ี ผี โู้ ดยสารใชร้ ว่ มกนั ทกุ 1 ชว่ั โมง เชน่ ปมุ่ กดตจู้ ำ� หนา่ ยตว๋ั ปุ่มกดตู้ จ�ำหน่ายเครื่องด่ืม เป็นต้น หรือ ใช้แผ่นพลาสติกใสปิดทับปุ่มเหล่านั้น และเปล่ียน ทกุ ช่วั โมง• จัดเตรยี มแอลกอฮอลเ์ จล เพอื่ ให้บริการแก่ผู้โดยสารรวมถงึ พนักงาน ในพืน้ ทสี่ ว่ น กลาง และใกลก้ บั อปุ กรณท์ ใ่ี ชม้ อื สมั ผสั บอ่ ย ๆ เชน่ บรเิ วณทางเขา้ ยานพาหนะ อปุ กรณจ์ ำ� หนา่ ย ตวั๋ ราวจับ• รจาัดวบเตันรไียดมเลห่ือนน้ากปามุ่ กกอดนลาฟิ มตัย์ กเปร็นณตีพน้ บผู้โดยสารท่ีมีอาการทางระบบทางเดินหายใจ เช่น ไข้ ไอ• มทนี ำ� ำ�้ คมวูกามเปสน็ะอตาน้ ดบตั รโดยสารท่ีนำ� มาใชซ้ ้ำ� ได้ด้วยน�้ำยาฆา่ เช้อื 1.2 ด• ้านมบอุคบหลมากายรให้มีฝ่ายบุคคลหรือผู้รับผิดชอบงานด้านบุคลากร เพื่อท�ำหน้าท่ีติดตาม ข่าวสาร เผยแพร่ ความรู้และค�ำแนะน�ำในการปฏิบัติตนแก่บุคลากรในองค์กร ในเร่ืองพื้นที่ ระบาด แ•ล ะตสรุขวอจนสขุามภัยาพสพ่วนนักบงคุ าคนลผทู้ใหีค่ วบ้ รรปิกฏาริบบตั นิ ยานพาหนะประจ�ำปี ไวรสั โคโรนา่28 สายพนั ธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

• ผขู้ บั ขแี่ ละพนกั งานประจำ� ยานพาหนะ สวมหนา้ กากอนามยั เพอ่ื ปอ้ งกนั การตดิ เชอ้ื ขณะปฏบิ ตั งิ าน ตลอดเวลา และควรลา้ งทำ� ความสะอาดมอื ดว้ ยเจลแอลกอฮอล์ หรอื นำ�้ สบบู่ อ่ ย ๆ ส�ำหรับผู้ข• บั ขจร่ีัดถหแาทสก๊ ื่อซคี่ หวาากมไรมู้ ม่ แผี ลูโ้ ดะยกสาารรปไฏมิบจ่ ัำ�ตเิตปน็นเตมอ้ ่ืองเสจว็บมปหน่วา้ยกแากก่เอจน้าาหมนยั ้าท่ี และส�ำหรับ ประชาสมั •พ นัสธัง์บเกนตรอถากโดายรปสาว่ รยสขาอธงาผร้ใู ณช้บะริการ และบุคลากรในสังกัด หากพบพนกั งานมอี าการ ปว่ ย หรือสงสัยว่าตนเองจะตดิ เชื้อให้รายงานกับฝ่ายบคุ คล เพือ่ ให้หยดุ งานจนกว่าจะหายเปน็ ปกต ิ 1.3 ด• ้านเพกิ่มาชร่อบงรทิกาางรการจำ� หนา่ ยตั๋วโดยสาร เพ่อื ลดความแออัดบริเวณท่ีจำ� หนา่ ยต๋วั เช่น การจ�ำหน•า่ ยมตาั๋วตโรดกยาสราสร่งอเสอรนิมไกลานร์ ใ ช้บัตรโดยสารที่เป็นบัตรส่วนตัว เช่น บัตรเติมเงิน เพื่อลด การสมั ผัส•ต ู้ซเมอื้ ือ่ตพัว๋ โบดผยโู้สดายรส ารมอี าการป่วย ไอ จาม หรือมีน้ำ� มกู ให้ขอความร่วมมอื ผูโ้ ดยสาร สวมหน้าก• ากปรอะนชาามสยั ัมทพีจ่ ันัดธไว์แ้ ลถะ้าใเปหน็้คไวปาไมดร้ ู้แคกว่เรจเป้าหิดกนร้าะทจ่ีขกอรงถหน่วยงาน เกยี่ วกับก•า รจตัดดิ ตเตอ่ รียแลมะวกัสาดรุอปุปอ้ กงรกณันโ์ใรนคกอายรล่าง้าถงกูมตือ้องให้เพียงพอกับผู้ โดยสาร (ถา้ เปน็ ไปได)้ มาตรการส�ำหรบั ผโู้ ดยสาร • รณรงค์ให้พกหน้ากากผ้าหรือหน้ากากอนามัยและ แอลกอฮอ• ลเ์เจมลื่อมเพีอือ่ าใกชา้เมรือ่ปต่วอ้ยงรโะดหยวส่าารงรเดถินสาทธาางรแณละะ ไ ม่มีหน้ากาก อนามยั ใ•ห ้แหจง้าแกลสะงั เขกอตหเหนน็า้ กผาู้โกดอยนสาารมใัยนจยาากนพพนาักหงนาะนเ ด ียวกันมีอาการไอ จาม ผิดปกติ ให้ แจง้ พนกั งานเพือ่ จดั หาหน้ากากอนามยั ให้ผู้โดยสาร หมายเหตุ มาตรการนป้ี รบั จากค�ำแนะน�ำการป้องกันควบคุมโรคไวรัสโคโรนา่ สายพนั ธ์ุใหม่ 2019 ส�ำหรับระบบขนสง่ สาธารณะภายในประเทศวันที่ 28 มกราคม 2563 ไวรัสโคโรนา่ 29สายพนั ธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

(Self-Quarantine at Home)มาตรการสำ� หรบั การแยกเพ่อื สงั เกตอาการ ณ ที่พักอาศัย กรณนี ักเรยี น นักศกึ ษา ที่เดินทางกลับจากพ้นื ทีร่ ะบาดของโรคติด เชอื้ ไวรสั โคโรน่า 2019 (COVID-19) 1 การเตรียมความพรอ้ มของสถานศกึ ษากอ่ นนกั เรยี นเดินทางกลับ 1.1 •••ส ถสมมาาีีออนมาุปศากกึกรารษถศณแาทกย์ป่ีถ�ำก้อ่าหหยงน้อกเทดงันดนสกี อถา านรนตหทิด้อี่เเพชงนื้ือ่อ้�ำแทขยั้งอกขงสอผงังู้ปเผกวู่้เตดยอแินาลทกะาาบงรกุคเปลคน็ับลอเแว่ืนลละาๆผ1ู้ท4ี่อวาันศัยร่วมอาคาร เช่น หน้ากากอ• นาสมายัมาสรบถู่ตเดิจตลอ่ แกอบั ลโกรงอพฮยอาลบ์ ถาลุงมไดือด้ ี และเดนิ ทางมาโรงพยาบาลไดส้ ะดวกดว้ ยพาหนะ สว่ นบุคค•ล หมรือรี ะพบาบหทนำ�ะคขวอามงสสถะอานาดศแึกลษะาเกบ็ ขยะ หากมเี จา้ หนา้ ทที่ ำ� ความสะอาดหอพกั นกั ศกึ ษา หรอื เจา้ หนา้ ทที่ เี่ ดนิ ทาง กลบั มาจากพน้ื ทรี่ ะบาด เชน่ แมบ่ า้ นในหอพกั ควรใสช่ ดุ ปอ้ งกนั รา่ งกาย ได้แก่ หน้ากากอนามัย หมวกคลุม ผม แวน่ ตากันลม ถงุ มือยาว รองเท้าบู๊ท และผา้ กนั เปอื้ น พลาสตกิ 1.2 หากสถานศกึ ษาจดั ทพ่ี กั ใหผ้ เู้ ดนิ ทางกลบั กอ่ นเขา้ ทพ่ี กั ตอ้ งมกี ารคดั กรองอาการ โดย ใชเ้ ทอร์โมมิเตอร์วดั อณุ หภมู ิ ทางผวิ หนงั แบบมือถอื (Hand held thermometer) 1.3 หากสถานศกึ ษาไมส่ ามารถจดั หาสถานทไี่ ดจ้ ำ� เปน็ ตอ้ งแยกสงั เกตอาการของผเู้ ดนิ ทาง กลับท่ีบ้าน ต้องชี้แจงผู้เดินทางกลับและครอบครัวถึงความจ�ำเป็นในการแยกสังเกต อาการ พรอ้ มทง้ั ใหค้ ำ� แนะนำ� ในการปฏบิ ตั ติ วั และหมายเลขโทรศพั ทผ์ ปู้ ระสานงาน 1.4 กำ� หนดผปู้ ระสานงานของสถานศกึ ษาในการตดิ ตอ่ กบั นกั ศกึ ษาทเี่ ดนิ ทาง กลบั มาและหน่วยงานสาธารณสขุ ในพน้ื ท่ี โดยวางระบบตดิ ตามอาการร่วมกนั 1.5 เตรียมความพร้อมหลักสูตรการเรียนที่บ้านส�ำหรับผู้เดินทางกลับ หรือระบบการเรียนชดเชยหากนักศึกษาต้องขาด เรียนระหว่างแยก สังเกตอาการ ไวรัสโคโรนา่30 สายพนั ธุ์ใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

2 ข้อปฏบิ ัติของผเู้ ดนิ ทางกลบั จากพืน้ ทีร่ ะบาดทางเครือ่ งบนิ • ใหค้ วามรว่ มมอื กบั ระบบการคดั กรองผเู้ ดนิ ทางเพอื่ ควบคมุ ปอ้ งกนั โรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรน่า 2•0 1ห9าขกอมงีอดา่ากนาครวไขบ้คหุมรือโรคอตาิดกตาร่อไรอะหจวาา่ มงปมรีนะ้�ำเทมศูก เจ็บคอ ให้แจ้งให้เจ้าหน้าที่ที่ด่าน ควบคุมโร•ค ตกิดรตณอ่ ีวรดัะอหุณว่าหงภปูมรริ ะ่าเงทกศาทยรตาัง้ บแตท่นั 3ท7ี.5°C จะไดร้ บั การแยกตวั มาตรวจซ�้ำ หากยงั มีไข้ จะสง่ โรงพยาบาลเพอื่ ตรวจวินจิ ฉยั และรักษาตามระบบ 3 ข้อปฏบิ ัติของผเู้ ดินทางกลับจากพื้นท่รี ะบาดระหว่างสังเกตอาการ ท่บี า้ น/ท่ีพกั เพ่ือปอ้ งกนั การแพร่เช้ือไปสคู่ นอ่ืน ๆ •• ใหห้ ยุดการเข้าเรียน เข้าร่วมกจิ กรรมของสถานศึกษาท่มี ีการรวมคนจำ� นวนมาก นอนแยกหอ้ งกบั บคุ คลอน่ื ในบา้ น ไมอ่ อกไปนอกบา้ น ไมเ่ ดนิ ทางไปที่ชมุ ชนหรือที่สาธารณะอย่างน้อย 14 วัน นับจากวนั เดินทาง กลบั จากพ• น้ื ทรบัี่รปะบระาทดา นอาหารแยกจากผอู้ นื่ เชน่ แยกสถานท่ี หรอื รบั ประทา•น ตไา่มง่ใเชว้ขลอากงใบั ชผส้ อู้ ว่ นื่ นตัว เชน่ ผ้าเช็ดหน้า ผ้าเช็ดตวั แก้ว น�ำ้ หลอด•ด ดู ลน้า�้ำง มรื่วอมบก่อบั ยผู้อๆืน่ด้วยน้�ำและสบู่อย่างน้อย 20 วนิ าท ี กรณไี มม่ นี ำ้� และสบู่ ใหล้ บู มอื ดว้ ยเจลแอลกอฮอล์ ความเข้ม•ข ้นสอวยมา่หงนนา้ ้อกยาก6อ0น%ามยั และอยหู่ า่ งจากคน อ่ืน ๆ ในบ้านประมาณ 1-2 เมตรหรืออย่างน้อย ประมาณ•ห นหึ่งชล่วีกงเแลขี่ยนงการใกล้ชิดบุคคลอื่นในท่ีพัก อาศัย โด•ย เฉกพาาระทผ้ิงสู้ หูงนอา้ ากยาุ กผปู้อน่วยามโรัยคใเสรถ่ื้อุงรพงั ตล่าางสตๆกิ ปดิ สนิทก่อนทิ้งลงในถังขยะท่ีมีฝาปิดมิดชิด และท�ำความ สะอาดมือ•ด ว้ ปยดิ ปแอากลจกมอกูฮดอว้ลย์เจกลระหดราอืษนทำ้�ชิ แชลทู่ ะกุ สคบรทู่งั้ ทนั ไี่ทอี จาม โดยปิดถึงคาง แล้วท้ิงทิชชู่ลงในถุงพลาสติกและปิดปาก ถงุ ใหส้ นทิ กอ่ นท้ิง หรือ ใชแ้ ขนเสือ้ ปดิ ปากจมกู เม่ือไอ หรอื จาม และ ท�ำความสะอาดมือด้วยแอลกอฮอล์เจล หรอื น้ำ� และสบทู่ นั ที ไวรัสโคโรนา่ 31สายพันธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

4 วิธกี ารสังเกตอาการ ณ ที่พักอาศยั และแนวทางปฏิบัติเมอ่ื มอี าการปว่ ย • ใหผ้ ้เู ดนิ ทางกลบั วัดไข้ทกุ วันเชา้ และเย็น และสงั เกตอาการระบบทางเดินหายใจ 1) ••อ าวมกดัีอาอารกณุไขาห้รไภสดูมง้แสริ กัยา่ ่ งวกา่ มายไี ขต้้งั ไแดตแ้ ่ก3่ 7ต.วั5รออ้ งนศาปเวซดลเเนซื้อยี ปสวขด้ึนตไปัว หรอื หนาวส่ัน 2) •อ าหกาากรพระบบอบาทกาารงเปด่วนิ ยหขา้อยใใดจขไอ้ ดหแ้ นก่งึ่ ไใอหนร้ ำ้�บี มโทกู เรจศบ็ ัพคทอ์แหจา้งยผใู้ปจรเะหสนาอื่ นยงาหนรขอื อหงาสยถใาจนลศำ� กึบษากา หรอื หมายเลขโทรศพั ทข์ อง หนว่ ยงานสาธารณสขุ ในพนื้ ที่ หรอื หมายเลขโทรศพั ทต์ ามบตั รสงั เกต อาการ (h•e aหltาhกเbดeนิ wทaาrงeมาcโaรrงdพ) ย โาดบยาแลจโด้งอยารกถายรนแตลส์ ะว่ ปนรตะวัวตัใหกิ เ้าปรดิเดหนิ นทา้ าตงา่ ง รถยนตไ์ วเ้ สมอ และ แจ้งอาการและประวัติการ เดนิ ทางทเ่ี จา้ หน้าทคี่ ดั กรองของโรงพยาบาล 5 ข้อปฏิบตั ขิ องผอู้ ยู่อาศยั รว่ มบ้าน และการท�ำลายเชื้อ ในส่งิ แวดล้อมในบ้าน • ทุกคนในบ้านควรล้างมือบ่อยคร้ังท่ีสุด เพ่ือลดการรับและแพร่เชื้อ โดยใช้น้�ำและ สบู่อย่างน้อย 20 วินาที กรณีไม่มี น�้ำและสบู่ ให้ลูบมือด้วยเจลแอลกอฮอล์ความเข้มข้น อยา่ งนอ้ ย• 7เ0ฝ%้าระวังอาการเจ็บป่วยของผู้สัมผัสใกล้ชิดหรือสมาชิกในบ้าน ภายในระยะเวลา 14 วัน ห••ล งั สไนัมมอผ่รนััสบแผปยูป้ รก่วะหยทอ้ างกนบัอผาู้เหดานิ รทรา่วงมกกลันบั กรับวผมู้เถดึงินแยทกาใงชก้หลอ้ ับงนใ�ำ้หแ้แลยะกพโน้ื ตท๊ะีส่ ่วหนรกือลราับงใปนรบะ้าทนาน คนละเวล•า ไมใ่ ช้ของใช้ส่วนตวั เชน่ ผา้ เช็ดหน้า ผ้าเชด็ ตัว แกว้ นำ้� หลอดดูดน้�ำ รว่ มกบั ผเู้ ดิน ทางกลับ•• หลกี เล่ยี งการใกล้ชิดในระยะ 1 เมตร เช่น เตียง โต๊ะ บรเิ วณของใชร้ อบ ๆ ตวั ท�ำความสะอาดบริเวณทผ่ี ้เู ดนิ ทางกลับพกั ของผปู้ ว่ ย รวมถงึ ห้องน้ำ� ด้วย นำ้� ยาฟอกขาว 5% โซเดียมไฮโปคลอไรท์ (นำ้� ยาฟอกขาว 1 สว่ น ต่อนำ�้ สะอาด 99 สว่ น) หากผเู้ ดินทางกลบั สามารถท�ำความสะอาดพื้นทขี่ องตนได้ ให้ท�ำความ สะอาดเอ•ง ท�ำความสะอาดเส้ือผ้า ผ้าปูเตียง ผ้าขนหนู ฯลฯ ด้วยสบู่หรือผงซักฟอกธรรมดา และนำ้� หรือซกั ผ้าดว้ ยน้�ำร้อนท่ี อุณหภมู นิ ำ�้ 60-90 °C ไวรัสโคโรนา่32 สายพันธุ์ใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

6 ขอ้ ปฏบิ ัตขิ องหนว่ ยงานอืน่ ๆทเ่ี กย่ี วข้อง • อนญุ าตใหพ้ นกั งานทเ่ี ปน็ ผปู้ กครองลาเพอ่ื ดแู ลผถู้ กู แยกสงั เกตอาการทเ่ี ปน็ เดก็ โดย อาจขอหลักฐานจาก สถานศกึ ษาเพือ่ ประกอบการพจิ ารณาอนุญาต ภาพตวั อย่าง การจัดจดุ คัดกรองอาการป่วย ของนกั ศกึ ษาและเจ้าหน้าที่ ทเี่ ดินทางกลบั มาจากพ้นื ท่ี ท่ีพบการระบาด 1. ก�ำหนดพ้นื ทค่ี ดั กรอง บรเิ วณกอ่ น เขา้ หอพกั หรอื อาคาร ควรเป็น พ้นื ที่ทีอ่ ากาศถ่ายเทได้สะดวก 2. มีปา้ ยบอกให้ชัดเจน 3. จัดเตรียมอุปกรณ์ ได้แก่ เคร่ืองวัดอุณหภูมิแบบมือถือ (Handheld thermometer), ถุงมือ, 70% แอลกอฮอล์ส�ำหรับเช็ด ทำ� ความสะอาด พื้นผวิ และเครอ่ื งวัดอณุ หภมู ิ, หนา้ กากอนามยั สำ� หรับ ผ้คู ดั กรองและผู้ท่ีมอี าการป่วยให้สวมหน้ากากอนามัยทันที 4. มปี ้ายประกาศ อาการทเี่ ข้าเกณฑ์การเฝา้ ระวงั โรคติดเชอ้ื โค โรน่าไวรสั 2019 ได้แก่ ไข้ ร่วมกับ ไอ จาม เจบ็ คอ มนี ำ้� มกู หอบเหนอื่ ย 5. จดั ใหม้ ปี า้ ยประชาสมั พนั ธ์ การปอ้ งกนั ควบคมุ โรคตดิ เชอื้ ไวรสั โคโรนา่ ในภาษาตา่ ง ๆ ทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั สถานศกึ ษา โดยสามารถดาวนโ์ หลดเอกสาร ประชาสมั พนั ธต์ า่ ง ๆ ได้ที่ เวบไซต์กรมควบคมุ โรค https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/intro.php หมายเหตุ มาตรการนี้ปรับจากค�ำแนะน�ำส�ำหรับการแยกเพ่ือสังเกตอาการ ณ ท่ีพักอาศัย (Self-Quarantine at Home) กรณีนกั เรยี น นกั ศึกษา ท่เี ดินทางกลบั จากพื้นทรี่ ะบาดของโรค ติดเชือ้ ไวรัสโคโรน่า 2019 (COVID-19) วนั ท่ี 23 กมุ ภาพันธ์ 2563 ไวรัสโคโรน่า 33สายพันธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

คำ� แนะน�ำ การจัดการมูลฝอย ติดเชือ้ ส�ำหรับผรู้ บั เก็บ ขนมูลฝอยติดเชอ้ื ในสถานการณ์ การแพร่ระบาดของโรคติด เชอ้ื ไวรัส โคโรน่า 2019 (COVID-19) สืบเนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 (COVID-19) ไดเ้ กิดขึ้นในหลายพ้ืนทีท่ ัว่ ประเทศ และมจี �ำนวนผูป้ ว่ ย ตดิ เชือ้ ไวรัสโคโรนา่ 2019 (COVID-19) เพิ่มขนึ้ อยา่ งตอ่ เนื่อง ก่อ ใหเ้ กดิ มลู ฝอยตดิ เชอ้ื จำ� นวนมากจากกจิ กรรมการรกั ษาพยาบาล และตรวจวินิจฉัยทางการแพทย์ในสถานพยาบาล ห้องปฏิบัติ การเช้ืออันตราย รวมถึงสถานพยาบาลช่ัวคราวทีอ่ าจมกี ารจดั ต้งั ขึน้ มลู ฝอยตดิ เช้อื ท่ีเกิดขึน้ จากการระบาดของโรคตดิ เช้อื ไวรัสโคโรน่า 2019 (COVID-19) จำ� เปน็ ต้องได้รบั การจดั การ อยา่ งถกู ตอ้ ง และมปี ระสทิ ธภิ าพ เพอ่ื ลดและปอ้ งกนั การแพรข่ อง โรคตดิ เช้อื ไวรัสโคโรนา่ 2019 (COVID-19) รวมถึงเพือ่ ให้ผูป้ ฏบิ ตั ิ งานท่ีเก่ียวข้องและประชาชนมีความปลอดภัย จึงมีค�ำ แนะน�ำในการจัดการมูลฝอยติดเชื้อในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรค ติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 (COVID-19) ส�ำหรับผรู้ ับเก็บ ขนมูลฝอยติด เชอ้ื ดงั น้ี 1. ผู้รับเก็บ ขนมูลฝอยติดเช้ือ ต้องควบคุมก�ำกับการให้ บริการเก็บ ขนมลู ฝอยติดเชื้อ เพอื่ ใหม้ ูลฝอยติดเช้ือ ไดร้ ับการเกบ็ ขน ไปก�ำจดั อยา่ งถกู ตอ้ ง โดยค�ำนงึ ถงึ มาตรการปอ้ งกนั การแพรข่ องเชอื้ โรค และความปลอดภัย ของผปู้ ฏบิ ตั งิ านที่เกย่ี วขอ้ งและประชาชน ดังนี้ ไวรัสโคโรนา่34 สายพันธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

1.1 ด้านการบริหารจัดการ (1) ด�ำเนินการให้เป็นไปตามกฎกระทรวง ว่าด้วยการกำ� จดั มลู ฝอยตดิ เชอ้ื พ.ศ. 2545 และปฏบิ ัติตาม ข้อก�ำหนดของสถานพยาบาลและห้องปฏิบัติการเช้ือ อันตราย หรือผูว้ ่าจ้างโดยเคร่งครัด (2) วางแผนการเกบ็ ขนมลู ฝอยตดิ เชอ้ื เสน้ ทางการเกบ็ ขน กำ� หนดวันเวลา และผู้รับผดิ ชอบ ในการเกบ็ ขนมูลฝอยติดเชื้อท่ีชัดเจน ควรหลีกเล่ียงเส้นทางการเก็บ ขน มลู ฝอยตดิ เชือ้ ทีผ่ ่านแหล่งชุมชนและในช่วั โมงเร่งดว่ น (3) จัดเตรียมก�ำลังคน ยานพาหนะ วัสดุ และอุปกรณ์ให้เพียงพอต่อการให้ บรกิ าร โดยจดั เตรยี มยานพาหนะทใ่ี ชใ้ นการเกบ็ ขนมลู ฝอยตดิ เชอื้ ใหไ้ ดม้ าตรฐานตามทก่ี ฎหมาย ก�ำหนด ตรวจสภาพ ยานพาหนะใหพ้ รอ้ มใช้งานได้ตลอดเวลา (4) จดั ใหม้ ภี าชนะรองรบั มลู ฝอยตดิ เชอ้ื COVID-19 แยกเปน็ การ เฉพาะ หรอื จัดพนื้ ท่ภี ายใน ยานพาหนะขนมูลฝอยตดิ เชือ้ เพอ่ื แยกมูลฝอยติด เชอื้ COVID-19 ออกจากมลู ฝอยตดิ เชอื้ ปกติ (5) ควบคุมก�ำกับผู้ปฏิบัติงานให้ท�ำการเก็บ ขนมูลฝอย ตดิ เชอื้ COVID-19 ด้วยความรอบคอบ และระมดั ระวัง ท้งั นี้ ห้ามโยน ลาก หรอื กระทำ� ดว้ ยวธิ กี ารใดทอ่ี าจทำ� ใหภ้ าชนะบรรจหุ รอื ภาชนะรองรบั มลู ฝอยตดิ เชอื้ แตก รว่ั เสียหาย หรอื ตกหลน่ ระหวา่ งการเกบ็ ขนมลู ฝอย ติดเช้ือ และหากจ าเป็นควรเลือกใช้ อุปกรณ์เก็บรวบรวมมูลฝอยติด เชอ้ื ทส่ี ามารถลดการสมั ผสั กบั ภาชนะบรรจมุ ลู ฝอยตดิ เชอื้ โดยตรง (6) จัดให้มีสถานท่ีท�ำความสะอาดร่างกาย ลา้ งมือ พร้อมสบทู่ ่พี ร้อมใช้งานตลอดเวลา และจัดให้มีจุด บรกิ ารเจลแอลกอฮอลส์ ำ� หรบั ทำ� ความสะอาดมอื ไวป้ ระจำ� ยานพาหนะ หรือในบริเวณพื้นเสี่ยง หรือพ้ืนท่ีมีการใช้ งานร่วมกนั (7) จัดให้มีมาตรการท�ำความสะอาด และฆา่ เชอื้ โรคภาชนะรองรบั มลู ฝอยตดิ เชอ้ื ยานพาหนะขน มลู ฝอยตดิ เชอ้ื และอปุ กรณเ์ กบ็ ขนมลู ฝอยตดิ เชอื้ ทกุ วนั หลงั เสรจ็ สนิ้ การปฏบิ ตั งิ าน โดยจดั เตรยี มอปุ กรณท์ ำ� ความสะอาด สารท�ำความสะอาด และสารฆ่าเชื้อ ส�ำหรับท�ำความสะอาด วสั ดุ อปุ กรณส์ ำ� หรบั เกบ็ ขนมลู ฝอยตดิ เชอ้ื และอปุ กรณป์ อ้ งกนั ไวรัสโคโรนา่ 35สายพันธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

อนั ตรายส่วนบคุ คลให้เพียงพอ เชน่ ผงซกั ฟอก นำ�้ ยาทีม่ ี สว่ นประกอบของคลอรนี หรือสารโซ เดยี มไฮโปคลอไรทท์ ค่ี วามเขม้ ขน้ 1,000 และ 5,000 ppm หรอื แอลกอฮอล์ 70% เปน็ ตน้ ทง้ั นี้ การเลือกความเข้มข้นของสารฆ่าเชื้อขึ้นอยู่กับการใช้งานและพื้นผิวของวัสดุอุปกรณ์ที่จะ ท�ำความสะอาด และตอ้ งจัดสถานท่ที �ำความสะอาดวสั ดุ อุปกรณ์ในการเกบ็ ขนมูลฝอยติดเช้ือ โดยนำ�้ เสียท่เี กดิ ขึน้ จากการท�ำความสะอาดต้องเข้าสูร่ ะบบบ�ำบัดนำ�้ เสยี (8) การเตรียมการรองรับกรณีท่ีมีเหตุวิกฤตการจัดการมูลฝอยติดเชื้อ COVID-19 ของประเทศกรมอนามยั ขอความรว่ มมอื ในการวางแผนสำ� รองและจดั เตรยี มความ พรอ้ มของทรพั ยากร ทง้ั ดา้ นบคุ ลากร ยานพาหนะ เครอื่ งมอื และอปุ กรณท์ เ่ี กยี่ วขอ้ งใหส้ ามารถ รองรับการให้บริการเกบ็ ขนมูลฝอยตดิ เชอื้ อยา่ งเต็มศักยภาพ ท้งั นี้ ขอใหป้ ระสานและตดิ ตาม ข้อมูลจากส�ำนกั อนามยั สง่ิ แวดลอ้ ม กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสขุ โทรศพั ท์ 02 590 4128 หรอื 081 626 4111 (นายประโชติ กราบกราน หวั หน้ากล่มุ พัฒนาการสุขาภิบาล) 1.2 ดา้ นการดแู ลผ้ปู ฏิบตั งิ าน (1) จัดให้มีการคดั กรองเบ้ืองตน้ โดยสังเกตอาการของผปู้ ฏบิ ตั ิงาน หรือการตรวจ วดั อณุ หภมู ิ รา่ งกาย รวมถงึ เฝา้ ระวงั และตดิ ตามอาการปว่ ยระหวา่ งปฏบิ ตั งิ าน หากพบผปู้ ฏบิ ตั ิ งานมอี าการเจบ็ ปว่ ย เชน่ มไี ข้ ไอ จาม มนี ำ�้ มกู หรอื เหนอื่ ยหอบ ใหห้ ยดุ ปฏบิ ตั ิ งานและพบแพทยท์ ันที (2) จดั ใหม้ ีอปุ กรณป์ ้องกันอันตรายสว่ นบุคคลทเ่ี หมาะสมและเพยี ง พอส�ำหรับผ้ปู ฏบิ ัตงิ าน ไดแ้ ก่ หมวกคลมุ ผม (Hood) เสื้อคลุมแขนยาว กนั นำ้� (Gown) ผา้ ยางกนั เปอ้ื น (Apron) หนา้ กาก (Surgical mask/ N95) ถุงมอื ยางหนา (Heavy gloves) รองเทา้ พ้ืนยางหุม้ แขง้ (Boots) แว่นป้องกันตา (Goggles) หรือกระจังกันใบหน้า (Face shield) รวมทั้งต้องก�ำชับให้ผู้ปฏิบัติงานสวมใส่ อปุ กรณป์ อ้ งกนั อนั ตรายสว่ นบคุ คล ขณะปฏบิ ตั งิ านอยา่ ง เครง่ ครดั (3) ควบคุมก�ำกบั การเก็บ ขนมลู ฝอยติด เช้ือให้ได้มาตรฐานตามท่ีกฎหมายก�ำหนดและหลักความ ปลอดภัย ไม่จอดพกั หรือท�ำกิจกรรมอ่ืนใดระหว่างการขนส่งโดยไม่ จ�ำเป็น ท้ังนี้ ให้ขนส่งมูลฝอยติดเช้ือไปยังสถานท่ีก�ำจัดมูลฝอยติด เชื้อภายในระยะเวลา 48 ช่ัวโมง และบันทึกข้อมูลในระบบก�ำกับ การขนสง่ มลู ฝอยตดิ เชอื้ ทกุ ครง้ั เพอื่ ปอ้ งกนั ปญั หาทอี่ าจเกดิ ขนึ้ และ สรา้ งความเชื่อมน่ั วา่ มูลฝอยติดเชอื้ ไดร้ ับการก�ำจดั อยา่ งถูกตอ้ ง ไวรัสโคโรน่า36 สายพันธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

(4) จัดใหม้ กี ารสอื่ สารประชาสมั พนั ธ์ เพอื่ สร้างความรคู้ วามเขา้ ใจแกผ่ ปู้ ฏบิ ัตงิ าน เช่น ค�ำแนะนำ� สำ� หรบั ผู้ปฏบิ ัตงิ านมลู ฝอยตดิ เชื้อ หลักความปลอดภยั ในการปฏบิ ัตงิ าน วิธีการ สวมใสอ่ ปุ กรณ์ ปอ้ งกนั อนั ตรายสว่ นบคุ คล สขุ อนามยั สว่ นบคุ คลในการปอ้ งกนั โรคตดิ เชอื้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 (COVID-19) เปน็ ต้น 2. ค�ำแนะน�ำส�ำหรับผปู้ ฏบิ ัติงานเกบ็ ขนมลู ฝอยตดิ เชอื้ เพื่อใหป้ ฏิบัติงานโดยค�ำนงึ ถงึ ความปลอดภยั และการปอ้ งกนั การแพรข่ อง เช้อื โรค ดงั นี้ 2.1 ก่อนปฏิบัติงาน (1) กรณผี ปู้ ฏบิ ตั งิ านมอี าการ เจบ็ ปว่ ย เชน่ มไี ข้ ไอ จาม มีนำ้� มูก หรือเหนอื่ ย หอบ ให้หยุดปฏิบัติงาน โดยแจ้งหัวหน้างาน และพบแพทย์ทนั ที (2) ตรวจสอบยานพาหนะ อุปกรณ์ และเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บ ขน มลู ฝอยตดิ เชอื้ ใหพ้ รอ้ มใชง้ านทกุ ครงั้ กอ่ นการ ออกให้บรกิ ารเก็บขนมลู ฝอยตดิ เชื้อ (3) สวมชดุ อปุ กรณป์ อ้ งกนั อนั ตรายสว่ นบคุ คลตาม ประเภทที่ก�ำหนดอย่างเหมาะสม ตลอดระยะเวลาที่ปฏิบัติงาน ท้ังน้ีให้ปฏิบัติตามมาตรการ และคำ� แนะน�ำของหัวหนา้ งานอยา่ งเครง่ ครดั โดยมีขนั้ ตอนตามล�ำดับ ดงั นี้ 1) ถอดเครอ่ื งประดบั ทกุ ชนดิ กอ่ นสวมใสอ่ ปุ กรณป์ อ้ งกนั อนั ตรายสว่ นบคุ คล ทุกครง้ั 2) ล้างมอื ดว้ ยนำ้� และสบ่ ู 3) สวมเสื้อคลุมแขนยาวกันน�้ำ ผ้ายางกันเปื้อน และรองเท้าพื้นยางหุ้มแข้ง แล้วลา้ งมอื ดว้ ยนำ้� และสบู่ 4) สวมหนา้ กาก แวน่ ปอ้ งกนั ตา กระจงั กนั ใบหนา้ และหมวกคลมุ ผม แลว้ ลา้ ง มือดว้ ยนำ้� และสบู่ 5) สวมถงุ มอื ยางหนา พรอ้ มทง้ั ตรวจดวู า่ มรี อยฉกี ขาดหรอื ไม่ เมอื่ พบวา่ ถงุ มอื ฉีกขาดมีรูรัว่ ใหถ้ อดถุงมือคเู่ ดิมออก ลา้ งมือให้สะอาดแลว้ สวมถงุ มือคู่ใหม่ ไวรัสโคโรน่า 37สายพนั ธุ์ใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

2.2 ขณะปฏบิ ัติงาน (1) ปฏบิ ตั งิ านตามมาตรฐานการปฏบิ ตั งิ านสำ� หรบั ผปู้ ฏบิ ตั งิ านมลู ฝอยตดิ เชอื้ โดยเครง่ ครดั ด้วยความรอบคอบและระมดั ระวงั เป็นพิเศษ ทั้งน้ี ขอใหค้ ำ� นงึ ถึงความปลอดภยั และการป้องกนั การแพรก่ ระจายของเช้อื โรคเปน็ ส�ำคัญ (2) ผ้ขู บั ข่ียานพาหนะขนมลู ฝอยตดิ เชอ้ื และผู้ปฏบิ ตั ิงานประจ ายานพาหนะ ขนมลู ฝอยตดิ เช้ือ ต้องปฏบิ ตั ิงานด้วยความรอบคอบและระมัดระวัง หา้ มโยน ลาก หรอื กระทำ� ดว้ ยวธิ กี ารใดทอ่ี าจท�ำใหภ้ าชนะบรรจหุ รอื ภาชนะรองรับมลู ฝอยตดิ เชือ้ แตก ร่วั เสยี หาย หรอื ตกหลน่ ในระหว่างการเก็บ ขนมลู ฝอยติดเช้อื ทั้งน้ี ควรเลอื กใช้อปุ กรณเ์ กบ็ รวบรวมมลู ฝอยติด เชอื้ ทีส่ ามารถลดการสมั ผสั กบั ภาชนะบรรจมุ ลู ฝอยติดเชอ้ื โดยตรง (3) หากถุงมือช�ำรุดเสียหาย มีรอยร่ัว ให้เปล่ียนถุงมือคู่ใหม่ทันที การถอด ถงุ มอื ควรระมดั ระวงั ไมใ่ หม้ อื ไปสมั ผสั ดา้ นนอกของถงุ มอื ลา้ งมอื ใหส้ ะอาดดว้ ยนำ้� และสบกู่ อ่ น ใสถ่ งุ มอื คใู่ หม่ (4) ผขู้ บั ขยี่ านพาหนะขนมลู ฝอยตดิ เชอื้ ตอ้ งขบั ขดี่ ว้ ยความระมดั ระวงั ไมจ่ อด พักหรอื ท�ำกจิ กรรมอื่นใดระหว่างการเก็บ ขนมูลฝอยติดเชื้อโดยไมจ่ ำ� เปน็ (5) ท�ำความสะอาดยานพาหนะท่ีใช้ในการเก็บ ขนมูลฝอยติดเชื้อ อุปกรณ์ และเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บ ขนมูลฝอยติดเช้ือด้วยสารโซเดียมไฮโปคลอไรท์ท่ีความเข้มข้น 5,000 ppm (0.5%) หรือฉีดพน่ ด้วยแอลกอฮอล์ 70% ท้งิ ไวน้ าน 30 นาที จากน้นั ล้างทำ� ความ สะอาดดว้ ยสารท�ำความสะอาด แล้วผ่งึ ให้แหง้ (6) ลา้ งมอื ใหส้ ะอาดทกุ ครงั้ ภายหลงั ปฏบิ ตั งิ านแตล่ ะรอบ หลกี เลยี่ งการใชม้ อื สมั ผสั ใบหนา้ ตา ปาก จมกู และไมค่ วรพูดคยุ กนั ระหว่างปฏบิ ตั งิ านหากไม่จ�ำเปน็ 2.3 หลังปฏิบัตงิ าน (1) เมื่อเสร็จส้ินการปฏิบัติงานแล้ว ถอดอุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคล ตามล�ำดบั ดังนี้ ถงุ มอื ยางหนา รองเทา้ พืน้ ยางหุ้มแขง้ ผา้ ยางกนั เปื้อน เสือ้ คลุมแขนยาวกันน�้ำ กระจังกนั ใบหน้า แว่นปอ้ งกันตาหมวกคลุมผม และหนา้ กาก ล้างมอื ใหส้ ะอาดด้วยน้�ำและสบู่ ทกุ ครง้ั ทถ่ี อดอปุ กรณป์ อ้ งกนั รา่ งกายแตล่ ะชนดิ อปุ กรณป์ อ้ งกนั อนั ตรายสว่ นบคุ คลชนดิ ใชค้ รง้ั เดยี วใหท้ ้งิ ในถงั มลู ฝอยติดเชอ้ื (2) อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคลท่ีสามารถน�ำกลับมาใช้ใหม่ได้ ได้แก่ แวน่ ป้องกนั ตา กระจังใบหน้า รองเทา้ พื้นยางหมุ้ แข้ง ผ้ายางกันเปอื้ น ให้ท�ำความสะอาดโดย แชด่ ้วยสารโซเดียมไฮโปคลอไรท์ ที่มคี วามเขม้ ข้น 1,000 ppm นาน 30 นาที ล้างและตากแดด ใหแ้ ห้ง แล้วเช็ดซ�ำ้ ด้วยแอลกอฮอล์ 70% (3) ช�ำระล้างร่างกายให้สะอาด เปลี่ยนเส้ือผ้าก่อนออกจากพื้นท่ีปฏิบัติงาน หรอื ก่อนกลบั บา้ น ไวรัสโคโรน่า38 สายพันธุ์ใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

การปอ้ งกันตนเองจากโรค COVID-19 สำ� หรบั ผปู้ ฏิบตั ิงานดูแลรกั ษาความสะอาด ผ้ปู ฏิบัตงิ านหรอื พนักงานเก็บรวบรวมขยะมูลฝอย และพนักงาน ทำ� ความสะอาดในสถานทที่ วั่ ไปทไี่ มใ่ ช่ สถานบรกิ ารสาธารณสขุ ตอ้ ง ปฏิบัติงานหน้าที่ที่มีความเสี่ยงต่ออุบัติเหตุและความไม่ปลอดภัยใน การท�ำงาน มีโอกาสสัมผัสกับเชื้อโรคต่าง ๆ ได้ง่าย โดยเฉพาะใน ชว่ งทม่ี กี ารระบาดของโรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรน่า 2019 (COVID19) โรคนส้ี ามารถทางน้�ำมูก น้�ำลาย เสมหะ จึงอาจมกี ารปนเปอ้ื นใน มูลฝอยจากผู้ป่วยหรือผู้ได้รับเช้ือได้ นอกจากน้ี ห้องน้�ำห้องส้วม เป็นอีกแหล่งที่อาจมีความเส่ียงต่อการแพร่กระจายเช้ือโรคได้เช่น เดยี วกัน จากการท่ี ผูป้ ว่ ยหรือผู้ติดเช้อื ใชง้ าน ผู้ปฏบิ ตั งิ านจึงต้อง มคี วามรู้ ความเขา้ ใจในการปอ้ งกนั ตนเอง เพอื่ ใหส้ ามารถปฏบิ ตั ติ น ก ได้อยา่ งถูกต้องและปลอดภัยมากท่ีสดุ ชุดอปุ กรณ์ป้องกนั อนั ตรายสว่ นบคุ คลท่ี เหมาะสมสําหรบั ผ้ปู ฏิบตั งิ านเกบ็ ขยะมลู ฝอย และพนักงานท�ำ ความสะอาด ประกอบด้วย2 1 ถุงมือยางหนา 3 หนา้ กากผา้ หรือ ผ้ายางกันเป้อื น หน้ากากปดิ ปาก และจมูก 4 5 6 รองเทา้ พ้ืนยางหมุ้ แขง้ แว่นป้องกนั ตา หมวกคลุมผม ไวรสั โคโรน่า 39สายพนั ธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

ข ขอ้ ปฏิบัติส�ำหรบั พนกั งานท�ำความสะอาด 1)• กอ่กรนณกาผี รู้ปปฏฏบิ ิบตั ัตงิ าิงนานมีอาการเจบ็ ปว่ ย เช่น มีไข้ ไอ จาม มีน้�ำมกู หรือเหนอื่ ยหอบ ให้หยุดปฏบิ ัติงาน ให้ แจง้ หวั หน• ้างคาวนรแปลิดะกพน้ั บบแรพเิ วทณย์ทพันนื้ ทท ีหี่ รือพื้นผวิ ท่ปี นเปือ้ น เชอื้ กอ่ นด•ำ� เนสินวมกใาสร่ช ดุ อุปกรณป์ อ้ งกนั อนั ตรายสว่ นบคุ คล ที่เหมาะส•ม เ ลอื กใชอ้ ปุ กรณ์ทำ� ความสะอาดท่มี ดี ้ามจับ เพอื่ ลด การสัมผสั โดยตรงกบั พื้นผิว 2)• ระเหปวดิ า่ปงรปะฏติบู หัตนงิ ้าาตน่าง เพ่ือการระบายอากาศ ในขณะท�ำความสะอาด หรือเมือ่ ใช้ นำ�้ ยาฆ่าเชือ้ หรือ นำ้� ยาฆ่าเชื้อท่ีมีสว่ นประกอบของคลอรนี เช่น โซเดยี มไฮโปคลอไรท์ หรือ นำ�้ ยาฟอก• ขาควว ร ใช้วธิ เี ชด็ ทำ� ความสะอาดไมค่ วรพน่ ดว้ ยสเปรย์ลงบนพ้นื ผิวโดยตรงเนือ่ งจาก จะเป็นกา•ร ทห�ำใาหก้ถเุงสมมือหชะ�ำทรีต่ ุดกเสอียยหบู่ านยพมื้นรี ผอวิยฟรว่ังุ้ กใหร้ถะอจาดยถเงุ ปมน็ ือลอะออกอลงา้ ขงนึ้มมือาได ้ ดว้ ยสบู่แล• ะนล้�ำ้า งแมลอื ้วใใหชส้ ถ้ ะุงอมาือดคดใู่ หว้ ยมน่ ำ้� และสบูท่ ุกคร้ัง หลงั สัมผสั ขยะมลู ฝอยหรอื สิง่ สกปรก หลกี เลีย่ งการใช้มอื สมั ผัสใบหนา้ ตา ปาก จมูก โดยไมจ่ �ำเปน็ 3)• หลองัปุ จการกณปท์ ฏำ� บิ คตัวางิ ามนสะอาดให้ทิง้ ในถุง และรดั ปากถงุ ให•แ้ นอ่นุป ก รณ์ท่ตี ้องการนำ� มาใชใ้ หม่ เช่น ถุงมอื ยาง หนา ใหฆ้ ่าเชอ้ื โดยการแช่น้ำ� ยาฆ่าเช้ือท่มี ี สว่ นประกอบของ คลอรีน เชน่ โซเดียมไฮโปคลอไรท์ ความเข้มขน้ 5,000 ppm เปน็ เวลา•3 0เมนือ่ าเทสีรหจ็ รงอื าตนม้ ใใหนถ้ นอำ�้ ดรชอ้ ุดนอ ุป กรณ์ป้องกันอนั ตรายสว่ นบุคคล ชำ� ระลา้ งรา่ งกายให้ สะอาด เปลย่ี นเสอื้ ผา้ กอ่ นออกจากพ้ืนทป่ี ฏิบัติงาน หรอื ก่อนกลบั บา้ น ไวรสั โคโรน่า40 สายพันธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

ค ขอ้ ปฏบิ ตั ิส�ำหรบั ผปู้ ฏิบตั งิ านเกบ็ ขยะมลฝู อย 1)• กอ่กรนณกาีผรปู้ ปฏฏิบบิ ัตัติงาิงนานมอี าการเจ็บป่วย เช่น มีไข้ ไอ จาม มีนำ�้ มูก หรือเหนอื่ ยหอบ ใหห้ ยดุ ปฏิบตั ิ งาน ให้แจ• ง้ หสัววหมนใส้าช่งาุดนอแุปลกะรพณบป์ แอ้ พงทกยนั ท์อันันทตี ร ายส่วน บุคคลท่ีเหมาะสม 2)• ระปหฏวิบา่ งตั ปงิ าฏนิบดัต้วิงยาคนวามระมดั ระวงั และค�ำนงึ ถึง การปอ้ งกนั การแพร่กระจายของเชือ้ โรค เลือกใช้อปุ กรณ์ เก็บขยะทมี่ ีด้ามจับเพือ่ ลดการสมั ผสั โดยตรงกบั ขยะ มลู ฝอย • ลา้ งมือใหส้ ะอาดดว้ ยน�ำ้ และสบทู่ กคุ รั้ง หลังสัมผัสขยะมลูฝอยหรือส่งิ สกปรก และหลีกเล่ยี ง การ ใชม้ อื• สมัหผาัสกใถบุงหมนือ้าชำ� ตราุดเปสาียกหาจยมมกีรู โอดยยรไ่ัวมใจ่ห�ำ้เเปปล็น่ียน ถงุ มอื คู่ให•ม ่ ง ดพดู คยุ ระหวา่ งปฏิบัตงิ าน 3) หลังจากปฏิบัตงิ าน ใหถ้ อดอุปกรณ์ ป้องกนั อันตรายสว่ นบุคคล และช�ำระล้างรา่ งกาย ให้สะอาด เปลย่ี นเสือ้ ผ้า กอ่ นออกจากสถานที่ ปฏิบตั ิงาน ไวรสั โคโรน่า 41สายพันธุ์ใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019

ค�ำแนะน�ำ ส�ำหรับ การเก็บอาหาร ที่ถูกสุขลักษณะในสถานการณ์การระบาดของโรคติดเช้ือ ไวรัสโคโรน่า 2019 COVID-19 ด้วยสถานการณป์ ัจจบุ ันไดเ้ กิดการระบาดของโรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โค โรน่า 2019 (COVID-19) และในตอนนพ้ี บผูต้ ดิ เช้อื ในประเทศไทย จำ� นวนหลายราย ทำ� ใหป้ ระชาชนจ�ำนวนมากเร่มิ มีการซอื้ อาหารเพอ่ื กกั ตนุ ไว้ ซ่งึ ในการเกบ็ รกั ษาอาหารดังกล่าว หากเกบ็ ไมถ่ กู สุขลักษณะ อาจท�ำให้อาหารเกิดการเนา่ เสยี หรอื ถกู ปน เปื้อนดว้ ยฝนุ่ ละออง สารเคมี เชือ้ โรค รวมถงึ สัตว์และแมลงน�ำ โรคตา่ ง ๆ ได้ ประชาชนจงึ ควรปฏบิ ตั ิ ตามค�ำแนะนำ� ในการเก็บ อาหารทถี่ กู สุขลกั ษณะ ดงั น้ี 1 อาหารสด 1.1 ผกั สด - ผลไม้ การจัดเก็บผักสด-ผลไม้ ควรเก็บไว้ในต้เู ย็นท่ีอณุ หภูมิ 7-10°C ในภาชนะที่ สะอาด แยกเป็นสัดสว่ นเฉพาะโดยผกั สดที่เตรียมจะ ปรุงควรล้างแล้วหนั่ ใหเ้ รียบร้อยและเก็บในภาชนะ สะอาดเปน็ สัดสว่ นในตเู้ ยน็ บางคร้ังหากมีความจำ� เปน็ ต้องเก็บผกั ผลไม้ไว้ใช้ ควรคำ� นึงถงึ ธรรมชาติของผกั ผลไม้นน้ั ว่า เป็นประเภทใด เชน่ ประเภทเห่ียวเฉางา่ ย ไดแ้ ก่ ผกั บ้งุ ผกั ชี ไม่ควรเกบ็ ไวน้ าน ไวรัสโคโรนา่42 สายพนั ธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS | DESEASE 2019