ความร้เู กี่ยวกบั ไวรัสโคโรนา่ สายพนั ธ์ุใหม่ 2019 : Coronavirus disease 2019 (COVID-19) โคโรน่าไวรัส ป้องกันอย่างไร หลกี เล่ยี งการอยู สวมหนากากอนามัยเสมอ ไมใชของสว นตวั ไมทานเนื้อสัตว หม่ันลา งมือใหสะอาด พกั ผอ นใหเ พียงพอ หากมีอาการไข ในทีม่ ีคนพลุกพลาน เมอ่ื ตองออกไปยัง รว มกบั ผอู ่นื ที่ไมปรุงสุก และไมนํามอื มาสัมผสั ตา ระบบทางเดนิ หายใจมปี ญ หา จมกู และปากหากไมจําเปน ใหร ีบไปพบแพทยโดยดวน ทส่ี าธารณะหรอื ตอ งตดิ ตอ กับผมู ีอาการปวย บริษทั ไซเบอร์บคุ ส์ แอนด์ ปริ้นท์ จำ� กดั CYBERBOOK & PRINT COMPANY LIMITED 77/24 หมู่ 12 ต�ำบลไร่ขิง อ�ำเภอสามพราน จงั หวัดนครปฐม 73210 TEL : 02 888 7966 FAX : 02 888 7965 Email : [email protected]
ความรเู้ กีย่ วกับ CORONAVIRUS DISEASE 2019
โรคติดเช้ือไวรสั โคโรน่า 2019 หรือ โควิด 19 CCoOronVavIirDus D-i1se9ase 2019
ไวรัสโคโรน่า สายพนั ธ์ุใหม่ 2019 CORONA VIRUS DESEASE 2019 หนงั สอื ไวรัสโคโรน่าสายพันธใ์ุ หม่ 2019 CORONAVIRUS DISEASE 2019 ISBN 978-616-433-006-1 เรยี บเรยี ง ทมี งานวชิ าการ บรษิ ัท ไซเบอร์บคุ ส์ แอนด์ ปร้ินท์ จ�ำกดั พิสจู น์อักษร ถนดั มว่ งมณี ประยนต์ ทรพั ย์เจรญิ ออกแบบ ทีมงานกราฟกิ ดไี ซน์ บรษิ ทั ไซเบอรบ์ ุคส์ แอนด์ ปริ้นท์ จำ� กดั จัดท�ำโดย บริษัท ไซเบอร์บคุ ส์ แอนด์ ปรน้ิ ท์ จำ� กดั 62 หมู่ 10 ซอยบรมราชชนนี 117 แขวงศาลาธรรมสพน์ เขตทววี ัฒนา กรงุ เทพฯ 10170 พมิ พท์ ี่ 0 2888 7966 0 2888 7965 [email protected] www.cyberbookandprint.com บรษิ ทั เอกพมิ พ์ไท จ�ำกดั 94 หม่ทู ่ี 10 ซอยบรมราชชนนี 117 ถนนบรมราชชนนี แขวงศาลาธรรม์สพน์ เขตทววี ัฒนา กรุงเทพฯ 10170 0 2888 8152, 0 2888 8121, 0 2888 8486 0 2888 8121 [email protected] www.akepimthai.com
ค�ำน�ำ ไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ 2019 (โควิด) เป็นกลุ่มของเช้ือไวรัสที่ สามารถก่อให้เกิดโรคทางเดินหายใจในคน ซ่ึงไวรัสท่ีอยู่ในกลุ่มน้ีมีหลาย สายพนั ธ์ุ ส่วนใหญ่ท�ำให้เกิดอาการไมร่ นุ แรง คอื เปน็ ไข้หวัดธรรมดา ใน ขณะทบ่ี างสายพนั ธอ์ุ าจกอ่ ใหเ้ กดิ อาการรนุ แรงเปน็ ปอดอกั เสบได้ เชน่ โรค ติดเช้ือไวรัสทางเดินหายใจตะวนั ออกกลาง (เมอรส์ ) หรอื โรคซาร์ (SARS) ซง่ึ เคยมกี ารระบาดในอดตี ทผี่ า่ นมา ไวรสั โคโรน่าสายพนั ธุ์ใหม่ 2019 คอื ไวรสั กลมุ่ โคโรนา่ ทีเ่ พงิ่ มกี าร คดิ ค้นพบใหม่ (ไมเ่ คยมกี ารพบเช้ือนใ้ี นคนมาก่อน) โดยพบคร้ังแรกท่เี มอื ง อฮู่ ัน่ มณฑลหูเป่ย์ สาธารณรฐั ประชาชนจนี ในช่วงปลายปี 2019 การระบาดของโรคติดเชือ้ ไวรสั โคโรน่า 2019 ในหลายประเทศทว่ั โลกรวมทัง้ ประเทศไทย มีจำ� นวนผู้ตดิ เชอ้ื ท่ตี ้องเขา้ รบั การรกั ษาพยาบาล และเสียชีวติ จากโรคดังกลา่ วและเสยี ชีวติ จากโรคดังกลา่ วเปน็ จ�ำนวนมาก เนื่องจากติดเช้ือได้ง่ายองค์การอนามัยโลกจึงได้ประกาศให้เป็นภาวะการ แพรร่ ะบาดใหญท่ วั่ โลก (Pandemic) และขณะนย้ี งั ไมม่ แี นวทางการรกั ษา ทช่ี ดั เจน ทำ� ใหร้ ฐั บาลตอ้ งใชม้ าตรการทเี่ ขม้ ขน้ เพอ่ื ควบคมุ การระบาดของ โรคตามคำ� แนะนำ� ขององคก์ ารอนามยั โลก โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ การเวน้ ระยะ ห่างทางสังคม (Social distancing) การหลีกเล่ียงสถานท่ีที่มีคนรวมกัน การใสห่ น้ากากอนามัย เป็นตน้ โรคโควิด-19 เป็นมหันตภยั ร้ายตอ่ มวลมนษุ ยชาติ การดแู ลตนเอง ครอบครวั การใหค้ วามรว่ มมอื ปฏบิ ตั ติ ามมาตรการตา่ ง ๆของรฐั บาลอยา่ ง เคร่งครัด การหมน่ั ศกึ ษาหาความร้แู ละการปฏบิ ตั ิตัวทถ่ี ูกตอ้ ง ทา่ มกลาง วกิ ฤตโควิด-19 จะชว่ ยใหเ้ ราผ่านวกิ ฤตโควดิ - 19 ไปได้ด้วยกัน บรษิ ทั ไซเบอรบ์ คุ ส์ แอนด์ ปร้ินท์ จ�ำกดั
#อยบู่ ้าน หยุดเชอื้ เพอ่ื ชาติ
สารบญั 1Chaบpทteทrี่ ความร้พู ืน้ ฐานโรคติดเช้อื 1 ไวรัสโคโรน่า 2019 (โควดิ -19) 2Chaบpทteทr่ี สถานการณ์โรคตดิ เช้อื 25 ไวรสั โคโรนา่ 2019 (โควิด-19) 3Chaบpทteทrี่ มาตรการป้องกนั โรคตดิ เชือ้ 31 ไวรสั โคโรน่า 2019 4Chaบpทteทrี่ หน่วยงานท่เี กย่ี วข้องกบั การปอ้ งกนั 70 โรคไวรสั โคโรน่า 2019 (โควิด-19) แบบทดสอบ 78 บรรณานกุ รม 81
Cสov!ู้ id -19 เรไาปจดะว้ผยา่ นกมนั นั
1บทท่ี ความรู้พื้นฐานโรคตดิ เชอื้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 (โควดิ -19) • เชือ้ ก่อโรค coronavirus สายพันธุ์ใหม่ เชอื้ ไวรสั นมี้ ชี อื่ เฉพาะวา่ 2019-nCoV ในสมาชกิ ลำ� ดบั ท่ี 7 ในตระกลู coronaviruses lineage B, จนี สั betacoronavirus, เชอื้ มลี �ำดบั ยีนมากกวา่ ร้อยละ 85 ทเี่ หมอื นกบั ยีโนม ของเชอื้ SARS-like CoV ในค้างคาว (bat-SL-CoVZC45, MG772933.1) การก่อโรคใน มนุษย์จากเชื้อโรคในค้างคาวถอื ว่า เป็น zoonotic disease ดว้ ย • แหลง่ แรกทแ่ี พรเ่ ชอ้ื และท�ำใหเ้ กดิ การระบาด ในระยะแรก ทุกคนก็พุ่งไปที่ตลาดขายอาหารทะเลสดในเมือง Wuhan (seafood market, Wuhan) ประเทศจนี วา่ เป็นแหล่งแรกท่เี รมิ่ แพรเ่ ชอื้ แต่ในบทความรายงานผูป้ ว่ ย ในวารสาร Lancet ท�ำให้เกิดสมมติฐานเพ่ิมเติมอีก รวมเป็นสมมติฐานส่ีแบบท่ีต้องหา หลกั ฐานมาพิสจู น์ ดงั น้ี ในบทความกล่าวถึง ผู้ป่วยรายแรกในวนั ที่ 1 ธนั วาคม แสดงวา่ รายนี้ เริ่มตดิ เชื้อใน ปลายเดอื นพฤศจกิ ายนและในเวลานนั้ ไมไ่ ดม้ าทเี่ มอื งอฮู่ น่ั (Wuhan) (แสดงวา่ การตดิ เชอ้ื มีมาแบบเงยี บ ๆ ในสถานที่อืน่ ก่อนจะมกี ารระบาดครั้งน้ี แต่ไม่สามารถชันสูตรเชื้อกอ่ โรค ได้ชัดเจน และในบทความฉบบั นี้รายงานว่า มีผปู้ ่วยอกี 13 รายจาก 41 ราย ทไ่ี ม่ไดม้ าท่ี เมืองอ่ฮู นั่ ด้วย) สรุปวา่ โรคนน้ี า่ จะมมี าก่อนแลว้ ในเมือง จนี แลว้ มาแพร่เชอ้ื และชันสตู รเชอื้ โรคติดเช้อื ไวรัสโคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 1 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
ได้ในผู้ป่วยท่ีมาซ้ือสินค้าหรือเข้ามาท่ีตลาดขาย อาหารทะเลสดที่เมืองอู่ฮั่นและท�ำให้เกิด การระบาดของโรค zoonosis ท�ำให้ผูป้ ว่ ยส่วน ใหญ่แสดงอาการออกมาในวันท่ี 8 ธันวาคม แมว้ ่า ทางการจนี ยอมรบั ว่า เช้อื อาจจะ แพรจ่ ากผ้ปู ว่ ยไปยงั คนขา้ งเคยี งได้ (คนสคู่ น) แต่ หลักฐานเชงิ ระบาดวทิ ยาแสดงวา่ การระบาดจาก “คนสูค่ น” ยังเป็นไปไดน้ ้อยมาก ขณะนี้ มกี ารรายงานผปู้ ว่ ยชายชาว เวยี ดนามอายุ 65 ปี ตดิ เช้อื 2019-nCoV เมอ่ื ไปเมืองจนี แต่ ไม่ได้ไปท่ีตลาดสด เมือง อู่ฮ่ัน แล้วกลับมาป่วยในประเทศเวียดนามในวันที่ 17 มกราคม ภรรยาทีไ่ ปดว้ ยไม่ปว่ ย ไม่ตดิ เชื้อ แต่ลกู ชายอายุ 27 ปี ที่อยู่ในเวยี ดนาม มารับพอ่ ทีส่ นาม บนิ และนอนอยู่กับ พอ่ ต้งั แตว่ ันที่ 17 มกราคม ตอ่ มามไี ขแ้ ละไอในวนั ท่ี 20 มกราคม ตรวจ พบเชื้อ 2019- nCoV ด้วย แสดงว่าลูกชายอยูใ่ กลช้ ดิ กับพ่อ ติดจากพอ่ และรายนม้ี รี ะยะ ฟักตวั ของโรคเทา่ กบั 3 วัน Corona Virus Corona Virus คนสู่คน Corona Virus 2 โรคติดเช้อื ไวรัสโคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
1. มีกลุ่มสัตว์ปีกรวมถึงค้างคาวท่ีมีเชื้อ 2019-nCoV ล�ำคอและอุจจาระ แลว้ ถกู นำ� มารวมกนั ในกรงและขายในตลาดสดแหง่ นส้ี ตั วเ์ หลา่ นไี้ มไ่ ดป้ ว่ ยแตเ่ ปน็ รงั แพรเ่ ชอื้ โรค โดยเฉพาะขณะทม่ี ีการรอ้ งของสัตวป์ ีกหรือการถ่ายมลู อุจจาระทมี่ ีเชื้อโรค ออกมาเป็น ละอองฝอย มกั จะเกิดขน้ึ ตอนทีจ่ ะเชอื ดคอสัตว์ปีกให้ตายตอ่ หนา้ ลูกค้าที่มาซ้ือ ทำ� ให้คนท่ี เดนิ ผา่ นหรอื ลกู คา้ ทมี่ าซอ้ื สตั วเ์ ขา้ ไปรบั เชอื้ ทกี่ ระจายเปน็ ละอองฝอยเขา้ สหู่ ลอดลมและปอด 2. มสี ัตวป์ ีก 1 ชนิดหรือ 1 ตัว เชน่ คา้ งคาว 1 ตัวหรือกลุม่ ค้างคาวท่มี ีเช้ือ และบินอยู่ในอากาศ ปล่อยมูลนกกลางอากาศใหก้ ลายเป็นละอองฝอย แล้วบนิ ผ่านมา แพร่ เชอื้ 2019-nCoV กลางอากาศในตลาดสดแหง่ น้เี ปน็ ละอองฝอยต่อไปส่สู ัตว์ปีก และผ้คู น จำ� นวนมากทเ่ี ดินผา่ นมาในตลาดสดหรือในพน้ื ท่นี ้ี 3. มีคลิปท่สี ง่ ตอ่ มาแจ้งว่า มคี า้ งคาวจำ� นวนมาก อาศยั อยูใ่ ตห้ ลังคาบา้ นใน หมู่บ้านอู่ฮั่น ถ้ามีค้างคาวมากแบบน้ีจริงใต้กระเบ้ืองบุหลังคา และติดเชื้อ 2019-nCoV ค้างคาวเหล่าน้ีอาจจะเป็นรังโรคและปล่อยมูลนกและสิ่งคัดหล่ังทางลมหายใจออกมาใต้ หลังคาบ้านทอ่ี ยู่ในตลาดสดแหง่ น้ีหรอื ในพ้นื ท่ีบริเวณนี้ แลว้ แพรเ่ ช้อื เป็นละอองฝอยสผู่ คู้ น ท่ีอาศัยในบ้านหรือพื้นที่ใกล้เคียง จนท�ำให้มีผู้สูดดมอากาศที่มีเชื้อปนเปื้อนและป่วยเป็น จ�ำนวนมากจากพื้นท่ีแห่งนี้ผู้ป่วยบางรายจึงอาจจะไม่ได้ไปท่ีตลาดสดอู่ฮ่ัน แต่อยู่ในมณฑล หูเป่ย และสูดอากาศทม่ี ลี ะอองฝอยทป่ี นเป้อื น เช้อื 2019-nCoV ทำ� ให้มีการายงานผ้ปู ่วย ทอี่ ยหู่ า่ งไกลจากตลาดขายอาหารทะเลสด ไดห้ รอื ผปู้ ว่ ยไมเ่ คยมาทต่ี ลาดแหง่ นหี้ ากคา้ งคาว ติดเช้ือกลุ่มน้ีไปอยู่ท่ีมณฑลอื่นของ ประเทศจีน ก็จะแพร่เชื้อในอากาศให้แก่ประชาชนใน มณฑลอืน่ ไดซ้ ่ึงจะท�ำใหม้ ีการระบาด ของโรคเรว็ กวา่ วิธีระบาดแบบ “คนส่คู น” โรคตดิ เชอื้ ไวรสั โคโรน่า 2019 | โควิด 19 3 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
ประเทศไทย คนไทย 1 ราย ท่เี หลือเป็นคนจีน ยังไม่มีรายใด ถึงแก่กรรม มีรายที่หายดีและบินกลับเมืองจีน ตรวจพบรายแรกทสี่ นามบนิ สวุ รรณภมู ิ โดยทมี แลว้ 5 ราย (ในวนั ท่ี 28 มกราคม นายแพทย์ บุคลากรทางการแพทย์ที่มีนายแพทย์ โรม บัวทอง สขุ มุ กาญจนพมิ าย ประกาศ วา่ มผี ปู้ ว่ ยรายใหม่ ส�ำนกั ระบาดวิทยา กรมควบคมุ โรค เปน็ หัวหน้าทมี อกี 6 ราย เปน็ ชาวจนี ทเี่ ดนิ ทางมายงั ประเทศไทย เฝา้ ระวงั และไดส้ ง่ ตวั อยา่ ง ไปตรวจทศี่ นู ยว์ ทิ ยาศาสตร์ โดยใน 5 รายนนั้ เป็นครอบครัว เดียวกันทีเ่ ดนิ สุขภาพโรคอุบัติ ใหม่ที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ด้วย ทางมาเทย่ี ว คอื เปน็ พอ่ แมล่ กู หลาน กนั และเดนิ เม่ือ ถอดรหัสพันธุกรรมของเชื้อก็พบว่า เป็นเชื้อ ทางมาจากมณฑลหูเป่ย ประเทศจีน ยังไม่มี 2019-nCoV โดย ดร.สภุ าภรณ์ วชั รพฤษาดี ทำ� ให้ แพทย์ บุคลากรทางการแพทย์หรือผู้ติดเช้ือ ประเทศไทยเป็นประเทศแรกนอกประเทศจีนที่ตรวจ “คนสคู่ น” จากการ แพรก่ ระจายในประเทศไทย พบเชื้อไวรัส 2019-nCoV ได้ก่อนประเทศอืน่ และมี ความส�ำคัญ อย่างย่ิงในการแสดงข้อมูลทางระบาด วทิ ยาและการควบคุมโรคน้ี จนถึงวันที่ 29 มกราคม มีผู้ป่วย ท้ังหมด 14 รายที่ตรวจพบเช้ือชนิดน้ีเป็น 4 โรคตดิ เชื้อไวรสั โคโรน่า 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
การแพร่ระบาดของ ไวรัสโคโรนา่ 2019 การแพร่ระบาดของไวรสั โคโรน่าสายพันธ์ใุ หม่ 2019 (novel coronavirus 2019, 2019-nCoV) ท่ีกอ่ โรคปอดอักเสบ (pneumonia) ในเมืองอู่ฮัน่ (Wuhan) มณฑลหูเป่ย (Hubei) ประเทศจนี เร่มิ จากช่วงปลายปี ค.ศ. 2019 จนถงึ ปัจจบุ นั ในช่วงแรกคาดว่า เป็นการติดเชื้อจากสัตว์สู่คน เม่ือมีข่าวการระบาดนี้ ท่ัวโลกก็ เฝ้าระวังอย่างใกล้ชิด เพราะมีประสบการณ์มาจากโรคทางเดินหายใจร้ายแรงท่ีเกิดจาก ไวรัสโคโรนา่ ได้แก่ โรคซาร์ (severe acute respiratory syndrome, SARS) ท่รี ะบาด ในช่วงปี ค.ศ. 2002-2003 ซง่ึ มีสาเหตุจากไวรสั โคโรนา่ สายพันธ์ุ SARS-CoV ทีเ่ ป็นไวรสั โคโรน่าข้ามสปชี สี ์จากค้างคาวผา่ น civet cat (ชะมด) มาตดิ เช้อื ในคน โดยเริม่ ระบาดจาก ประเทศจนี และกระจายไปทว่ั โลก มผี ตู้ ดิ เชอ้ื กวา่ แปดพนั คน อตั ราการตายรอ้ ยละ 10 และ เพมิ่ เปน็ รอ้ ยละ 50 ในผสู้ ูงอายุ ต่อมาในปีค.ศ. 2012-2014 ก็มีการระบาดของไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ ชื่อ Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV) ท่ีเปน็ ไวรสั โคโรน่า ข้ามสปีชีส์จากค้างคาวผ่านอูฐมาติดเช้ือในคน เร่ิมจากผู้ป่วยในประเทศซาอุดิอาราเบีย มีผู้ติดเชื้อรวม 1,733 คน อัตราการตายรอ้ ยละ 36 ไวรัสโคโรน่า เป็นไวรัสท่ีมีขนาดใหญ่ที่สุดที่มีสารพันธุกรรมเป็นอาร์เอ็นเอ และมี เปลือกหุ้มด้านนอกท่ีประกอบด้วยโปรตีนคลุมด้วยกลุ่มคาร์โบไฮเดรทเป็นปุ่มๆ (spikes) ยนื่ ออกไปจากอนภุ าคไวรสั ทำ� ใหเ้ มอื่ ดดู ว้ ยกลอ้ งจลุ ทรรศนอ์ เิ ลก็ ตรอน จะเหน็ เปน็ เหมอื น มงกฎุ (ภาษาลาตนิ corona แปลวา่ crown หรือ มงกฎุ ) ล้อมรอบ จึงเป็นท่มี าของชอื่ เชือ้ ไวรัสในกลุ่มนี้ที่มีสมาชิกหลากหลาย ติดเช้ือก่อโรคได้ท้ังในคน และสัตว์หลายชนิด เช่น สตั ว์ปกี สัตวเ์ ลี้ยงลูกดว้ ยนม (มา้ วัว แมว สนุ ขั ค้างคาว กระตา่ ย หนู อูฐ และสัตวป์ ่าอืน่ ๆ) และสัตว์เลอ้ื ยคลาน เช่น งู ดงั นนั้ ไวรัสโคโรนา่ สายพันธท์ุ ี่ก่อโรคในสตั วท์ งั้ ระบบทางเดิน หายใจและทางเดนิ อาหาร อาจแพร่มาสคู่ นและกอ่ โรคในคนได้ (zoonotic infection) ไวรัสโคโรน่าถูกแบ่งเป็น 4 ยีนัสคือ Alphacoronavirus, Betacoronavirus, Gammacoronavirus และ Deltacoronavirus โดยไวรัสโคโรน่าทีก่ อ่ โรคในคนท่ที ำ� ให้มี อาการของระบบทางเดนิ หายใจทีไ่ ม่รนุ แรง และมักมกี ารตดิ เชื้อแบบไม่มอี าการ จัดอยู่ใน ยีนัส Alphacoronavirus ส่วนไวรัสโคโรน่าท่ีก่อโรครุนแรงในคนและข้ามสปีชีส์มาจาก สัตว์ เชน่ SARS-CoV และ MERS-CoV จดั อยูใ่ นยีนสั Betacoronavirus โรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 | โควดิ 19 5 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
ไวรัสโคโรน่ามีสารพันธุกรรมเป็นอาร์เอ็นเอจึงมีโอกาสกลายพันธุ์สูง และสามารถ ก่อการติดเช้ือข้ามสปีชีส์ได้มากข้ึนในสถานท่ีท่ีน�ำสัตว์เหล่านี้มาอยู่รวมกันอย่างหนาแน่น ดงั เชน่ ในตลาดคา้ สตั วเ์ พอ่ื เปน็ อาหาร ทเี่ ปน็ แหลง่ แพรเ่ ชอื้ SARS-CoV จาก civet cat สคู่ น สถานการ์ณการแพร่ระบาดของไวรัสโคโรน่าสายพันธใ์ุ หม่ 2019 หรอื 2019-nCoV จากประเทศจนี นบั จากทมี่ กี ารรายงานคร้งั แรกเมื่อ 31 ธันวาคม คศ. 2019 นั้น พบผปู้ ่วย โรคปอดอกั เสบทไ่ี มร่ สู้ าเหตใุ นเมอื งอฮู่ นั่ เพม่ิ ขน้ึ เปน็ ลำ� ดบั ตอ่ มาไดม้ กี ารรายงานเปน็ ทางการ เมอ่ื 3 มกราคม คศ. 2020 วา่ โรคปอดอกั เสบทรี่ ะบาดท่ีอ่ฮู ัน่ มีสาเหตุจากไวรสั โคโรน่าสาย พนั ธใุ์ หม่ 2019 (novel coronavirus 2019, 2019-nCoV) และพบการแพรเ่ ชือ้ จากคนสู่ คนได้ ประเทศจนี ไดท้ ำ� การสบื สวนหาแหลง่ แพรเ่ ชอ้ื ของการระบาดในครง้ั นที้ เ่ี มอื งอฮู่ น่ั จาก ผู้ติดเช้ือกลุ่มแรกท่ีเป็นคนงานและลูกค้าของตลาดขายส่งอาหารทะเลฮ่ัวนาน (Huanan Seafood Wholesale Market) โดยทตี่ ลาดสดนี้ นอกจากขายอาหารทะเลแล้ว ยังขาย เนอื้ สัตว์ และสตั ว์ทใี่ ชท้ ำ� อาหารทยี่ ังมชี ีวิต เช่น เป็ด ไก่ ลา แกะ หมู อฐู สุนัขจ้ิงจอก งู แบดเจอร์ หนอู น้ เฮดจฮ์ อก แต่ระยะแรกตรวจไม่พบเช้ือ 2019-nCoV ในตวั อยา่ งตรวจจาก สิง่ แวดลอ้ มและอาหารทะเลทไ่ี ด้จากตลาดขายสง่ อาหารทะเลฮั่วนาน อย่างไรก็ดี พบผปู้ ว่ ย ทมี่ ีประวัตวิ า่ ไมไ่ ด้เข้าไปทีต่ ลาดแหง่ นี้เลย รายงานผลการตรวจหาล�ำดับเบสของสารพันธุกรรมอาร์เอ็นเอส่วนเปลือก (glyco- protein spikes) ของเช้อื 2019-nCoV (MN908947) ทไ่ี ดจ้ ากผ้ปู ่วย พบวา่ ไวรัสนอี้ ยใู่ น ยนี ัส Betacoronavirus ซึ่งเป็นยีนัสเดียวกับ SARS-CoV และ MERS-CoV ซ่ึงเมื่อน�ำไป เปรยี บเทยี บกบั สารพนั ธกุ รรมของไวรสั โคโรนา่ จากคนและสตั วต์ า่ งๆ จำ� นวน 271 สายพนั ธ์ุ พบวา่ เช้ือ 2019-nCoV เปน็ ไวรัสท่ีเกดิ จากการผสมสารพนั ธกุ รรมระหว่างไวรสั โคโรน่าของ คา้ งคาวกับไวรัสโคโรนา่ ของงเู หา่ (Chinese cobra, Naja Atra) จึงท�ำใหไ้ วรัสโคโรน่าสาย พนั ธ์ใุ หม่ 2019 น้แี พร่เช้อื ขา้ มสปีชสี จ์ ากงเู หา่ มายงั คนได้ โดยเรมิ่ แรกจากคนงานและลกู ค้า ในตลาดเรมิ่ ตดิ เชอื้ กอ่ น และตอ่ มาเชอื้ มกี ารกลายพนั ธม์ุ ากขน้ึ จงึ สามารถตดิ ตอ่ จากคนสคู่ น รายงานถงึ วนั ท่ี 24 มกราคม คศ. 2020 มผี ูต้ ดิ เชอ้ื ไวรัสโคโรน่าสายพันธุใ์ หม่ 2019 ในประเทศจีนจ�ำนวน 571 ราย เสยี ชวี ิต 18 ราย โดย 17 รายอยู่ในเมอื งอฮู่ ่ัน และอีก 1 ราย เสียชวี ติ นอกเมอื งอ่ฮู ัน่ ท่มี ณฑลเหอเป่ย์ (Hebei) ส่วนใหญ่ผูเ้ สยี ชีวติ เป็นผสู้ งู อายุ รายงานการพบผู้ติดเช้ือ 2019-nCoV นอกประเทศจีนจ�ำนวน 10 ราย คือจาก ประเทศไทย ญปี่ นุ่ เกาหลใี ต้ ไตห้ วนั ฮอ่ งกง มาเกา๊ และลา่ สดุ จากสหรฐั อเมรกิ า โดยทง้ั หมด มีประวัติการเดินทางจากเมืองอู่ฮ่ัน และในประเทศจีนเองก็มีการรายงานผู้ติดเช้ือ 2019-nCoV ท่ีเมอื งอ่นื นอกจากอฮู่ ั่นแล้ว เช่น กวางต้งุ ปักก่งิ เซ่ยี งไฮ้ เปน็ ตน้ 6 โรคติดเช้อื ไวรัสโคโรนา่ 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
จากการประชมุ ขององคก์ ารอนามัยโลกเมอ่ื วนั ท่ี 23 มกราคม คศ. 2020 ไดแ้ ถลงวา่ ตอนนจี้ ะยงั ไมป่ ระกาศ Global health emergencies โดยใหม้ กี ารปอ้ งกนั ระมดั ระวงั อยา่ ง พิเศษในพ้ืนท่ีการระบาดของประเทศจีน ซ่ึงทางประเทศจีนได้ประกาศปิด (lockdown) เมอื งอู่ฮน่ั ควบคมุ การเดินทางจากเมอื งน้ี และได้ขยายมาปดิ เมืองหวงกาง (Huanggang) ที่ อยู่ตดิ กับอู่ฮนั่ หา่ งออกมาทางตะวนั ออก 30 ไมล์ และจะไมม่ ีการฉลองเทศกาลตรุษจีนในท่ี สาธารณะของกรงุ ปักกิ่ง • การปอ้ งกนั การตดิ เชอื้ ไวรสั โคโรนา่ สายพนั ธ์ุใหม่ 2019 (2019-nCoV) ประกอบดว้ ย 1. การหลกี เลี่ยงการเดินทางไปยงั เมอื งอูฮ่ ั่น 2. หากไปประเทศจีนมาในช่วงสองสัปดาห์ที่ผ่านมา แล้วมีอาการไข้ ไอ มีน้�ำมูก เจบ็ คอ หายใจเหนอ่ื ยหอบ ให้ไปพบแพทย์ทโ่ี รงพยาบาลทนั ที พร้อมทงั้ แจง้ ประวัตกิ ารเดิน ทางด้วย 3. หลีกเลี่ยงการอยใู่ นสถานทแี่ ออัด ในท่ีชุมชนควรสวมหนา้ กากอนามัย 4. อยู่หา่ งจากผู้มีอาการของทางเดินหายใจ เชน่ ไอ จาม 5. หม่ันล้างมือด้วยสบู่และให้น้�ำไหลผ่านอย่างน้อย 20 วินาที หรือใช้แอลกอฮอล์ เจลลา้ งมอื 6. ไม่น�ำมือมาสมั ผัสตา จมกู ปาก โดยไมจ่ �ำเปน็ โรคตดิ เชือ้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 7 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
การป้องกันตนเองจาก ไวรัสโคโรน่า 2019 1. ขอ้ มลู ทั่วไปเกยี่ วกบั เชอ้ื ไวรัส 1.1 เชอื้ ไวรสั โคโรน่า คืออะไร ไวรัสโคโรน่า เป็นกลุ่มของเช้ือไวรัสท่ีสามารถก่อให้เกิดโรคทางเดินหายใจในคน ซึ่งไวรัสท่ีอยู่ในกลุ่มนี้ มีหลายสายพันธุ์ส่วนใหญ่ท�ำให้เกิดอาการไม่รุนแรง คือ เป็นไข้หวัด ธรรมดา ในขณะทบ่ี างสายพนั ธอ์ุ าจก่อให้เกดิ อาการรนุ แรงเป็นปอดอักเสบได้ เชน่ โรคตดิ เชื้อไวรสั ทางเดนิ หายใจตะวนั ออกกลาง (เมอรส์ ) หรอื โรคซาร์ (SARS) ซ่ึงเคยมีการระบาด ในอดีตทผี่ ่านมา 1.2 ไวรัสโคโรนา่ สายพนั ธใุ์ หม่ 2019 คืออะไร ไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ 2019 คือ ไวรัสในกลุ่มโคโรน่าที่เพ่ิงมีการค้นพบใหม่ (ไม่เคยมีการพบเชื้อน้ีในคนมาก่อน) โดยพบคร้ังแรกที่เมืองอู่ฮั่น มณฑลหูเป่ย์สาธารณรัฐ ประชาชนจนี ในช่วงปลายปี 2019 2. การติดตอ่ และอาการ 2.1 คนสามารถตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา่ สายพันธุ์ใหม่ 2019 นี้ได้หรือไม่ คนสามารถตดิ เชอื้ ได้ จากข้อมลู ณ วนั ที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2563 พบว่ามีผปู้ ่วย โรคปอดอกั เสบจากเชอื้ ไวรสั นี้ จำ� นวน 1,354 ราย เสยี ชวี ติ 41 ราย นอกจากนไี้ วรสั สามารถ แพรก่ ระจายจากคนสคู่ นไดผ้ า่ นทางการไอ จาม สมั ผสั นำ้� มกู นำ้� ลาย ดงั นนั้ จงึ ตอ้ งระมดั ระวงั ไมใ่ หผ้ ปู้ ว่ ยทม่ี อี าการทางเดนิ หายใจสงสยั จากเชอื้ ไวรสั โคโรนา่ สายพนั ธใ์ุ หม่ 2019 ไปสมั ผสั ใกล้ชดิ หรอื ใช้สิ่งของร่วมกันกบั ผู้อน่ื เพ่อื ลดความเสี่ยงในการแพร่กระจายเชอ้ื 8 โรคติดเช้อื ไวรสั โคโรน่า 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
2.2 อาการป่วยที่เกิดจากการติดเช้ือไวรัสโคโรน่า สายพันธุ์ใหม่ 2019 เปน็ อย่างไร ผ้ปู ว่ ยท่ีตอ้ งสงสัยโรคปอดอกั เสบจากไวรสั โคโรนา่ สายพันธใ์ุ หม่ 2019 จะมอี าการ ไข้ ร่วมกบั อาการทางเดนิ หายใจ เชน่ ไอจาม มีน�ำ้ มูก เหน่อื ยหอบ และมีประวตั เิ ดินทาง มาจากเมอื งอฮู่ น่ั มณฑลหเู ปย่ ป์ ระเทศจนี หรอื เมอื ง ทมี่ กี ารประกาศเปน็ พน้ื ทรี่ ะบาด ภายใน 14 วันก่อนเรม่ิ มอี าการป่วย 3. ค�ำแนะนำ� ในการปอ้ งกนั ตนเอง 3.1 หากมอี าการปว่ ย หากมอี าการไข้ ไอ เจ็บคอ นำ้� มูกไหล หายใจเหน่อื ย ภายใน 14 วัน หลงั กลับมาจากเมอื งอู่ฮ่ัน มณฑลหเู ปย่ ์ ประเทศจนี โปรดไปพบแพทย์และย่นื บตั รคำ� แนะน�ำด้านสขุ ภาพส�ำหรบั ผเู้ ดนิ ทางเขา้ มาในประเทศไทย กบั แพทยผ์ ู้ทำ� การรักษาพรอ้ ม แจ้งประวัตกิ ารเดินทาง ทา่ นอาจได้รบั เชอ้ื โรคกอ่ นเดนิ ทางมายัง ประเทศไทย กรุณาแจง้ รายละเอียดตา่ งๆ กบั แพทยผ์ ้ทู �ำการรักษา เชน่ อาการปว่ ย วันทเี่ ริม่ มีอาการป่วย วันเดนิ ทางมาถงึ ประเทศไทย สถานทพ่ี กั เพอื่ แพทย์จะไดว้ นิ จิ ฉยั ได้ถกู ต้องและรกั ษาได้ทนั ท่วงที แพทย์ผู้ทำ� การรกั ษาจะรายงานต่อหน่วยงาน สาธารณสขุ ในพ้นื ที่ หรอื ส�ำนักงานสาธารณสขุ จงั หวัด และกรมควบคมุ โรค กระทรวง สาธารณสุข เพื่อดำ� เนินการปอ้ งกันควบคุมโรคโดยเรว็ 3.2 การลา้ งมอื 9 • Normal hand washing (การลา้ งมือทว่ั ไป) การ ลา้ งมอื เพอื่ ขจดั ส่งิ สกปรกตา่ งๆ เหงอื่ ไขมัน ทอ่ี อกมาตามธรรมชาติ และลดจำ� นวนเช้อื โรคท่อี าศัยอยู่ ช่ัวคราวบนมือ การล้างมืออยา่ งถกู วิธี ตอ้ งลา้ งดว้ ยสบูก่ ้อนหรือสบู่เหลว ใช้เวลาในการฟอกมือนานประมาณ 15 วนิ าที – การลา้ งมือด้วยแอลกอฮอลเ์ จล (Alcohol gel) การลา้ งมือ ในกรณรี ีบดว่ น ไมส่ ะดวกในการล้างมือดว้ ยน้ำ� และมือไมป่ นเปอื้ นส่งิ สกปรก หรอื สารคัดหลงั่ จากผปู้ ว่ ย ใหท้ ำ� ความสะอาดมือด้วย แอลกอฮอล์เจล การล้างมือด้วยแอลกอฮอล์เจลประมาณ 10 มลิ ลิลิตร ใชเ้ วลา ประมาณ 15-25 วินาที (ในกรณีใชแ้ อลกอฮอล์เจล (Alcohol Gel) ไม่ต้องล้างมอื ซำ้� ด้วยนำ�้ และไมต่ อ้ งเชด็ ด้วยผา้ เช็ดมอื ) โรคตดิ เชือ้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
3.3 การสวมใส่หน้ากากอนามยั วธิ กี ารใสห่ นา้ กากอนามยั ทถ่ี กู ตอ้ ง ควรให้ ด้านสีเข้มออกดา้ นนอกเสมอ คลมุ ใหป้ ดิ จมกู ปาก คาง คล้องหู ขยับให้พอดีกับใบหน้า กดลวดขอบบนให้สนิท กับสันจมูก โดยเปลี่ยนทุกวันและท้ิงลงในภาชนะที่มีฝา ปิดเพอ่ื ปอ้ งกนั การตดิ เชื้อ ทั้งจากตนเองและผอู้ นื่ 3.4 การไอ จาม ท่ีถูกวิธี • เมอื่ รสู้ กึ วา่ จะไอ จาม ควรหากระดาษ ช�ำระ หรือทิชชู่ มาปิดปาก เพื่อป้องกันไม่ให้เช้ือโรค กระจาย แล้วนำ� ไป ทงิ้ ในถังขยะปิดให้เรียบร้อย • เมอื่ รสู้ กึ วา่ จะไอ จาม แลว้ ไมม่ กี ระดาษ ชำ� ระ ควรใชก้ ารไอ จามใสข่ อ้ ศอก โดยยกแขนขา้ งใดขา้ ง หน่ึงมาจับไหล่ ตัวเองฝั่งตรงข้าม และยกมุมข้อศอก ปดิ ปากและจมกู ตนเองกอ่ นจาม ไอทกุ ครงั้ ไมค่ วรไอ จาม ใส่มอื • หลงั จากไอ จามเสร็จแล้ว ควรรีบลา้ ง มอื ใหส้ ะอาดทกุ ครง้ั ดว้ ยสบหู่ รอื แอลกอฮอลฆ์ า่ เชอ้ื เพอื่ กำ� จดั เชือ้ โรค ไมใ่ หแ้ พรก่ ระจาย • การกกั กนั หรือคมุ ไวส้ งั เกตเพื่อป้องกันและควบคุมโรค (state Quarantine) การกกั กนั เพ่อื สงั เกตอาการในโรงแรม หอพัก รีสอรท์ (Quarantine) และการคุม ไวส้ งั เกตเปน็ การแยกผเู้ ขา้ พกั ทมี่ สี ขุ ภาพดี แตเ่ ปน็ ผเู้ ดนิ ทางทม่ี าจากทอ้ งทห่ี รอื เมอื งทา่ นอก ราชอาณาจักรที่เป็นเขตติดโรคติดต่ออันตรายหรือมาจากพื้นที่ท่ีมีการระบาดต่อเนื่องของ โรคตดิ เชื้อไวรสั โคโรน่า 2019 หรอื โรคโควิด -19 ตามรายงานขององคก์ ารอนามัยโลก โดย ยงั ไม่พนั ระยะเวลา 14 วนั รวมถึงผ้ทู ี่มปี ระวัติสัมผัสใกล้ชดิ กับผปู้ ่วยโรคโควดิ -19 ในชว่ งที่ มีการแพร่เชื้อ จึงจ�ำเป็นต้องเฝ้าสังเกตอาการผู้สัมผัส เป็นเวลา 14 วัน เพื่อให้แน่ใจว่า ผสู้ มั ผสั ไมต่ ดิ เชอ้ื หรอื ถา้ มอี าการปว่ ย จะไดไ้ ปตรวจรกั ษาทโี่ รงพยาบาลไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ และ ปลอดภัย ลดการแพรก่ ระจายเชื้อสผู่ ้อู นื่ 10 โรคตดิ เชอื้ ไวรัสโคโรน่า 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
เมื่อมีผู้เดินทาง นักท่องเท่ียว หรือประชาชนที่เป็นผู้สัมผัสโรค และจ�ำเป็นต้อง กักกันเพื่อสังเกตอาการอย่างน้อย 14 วัน ตามมาตรการท่ีกระทรวงสาธารณสุขก�ำหนด มาใชบ้ รกิ ารโรงแรม หอพกั รสี อรท์ ของทา่ นในการกกั กนั ตนเอง หรอื ผเู้ ขา้ พกั ทห่ี นว่ ยปฏบิ ตั ิ การควบคุมโรคติดต่อ สืบทราบภายหลังว่าเป็นผู้สัมผัสโรค ขอให้ด�ำเนินการตามแนวทาง ส�ำหรับผู้ประกอบการโรงแรม หอพัก รีสอร์ท เพ่ือเตรียมความพร้อมในการจัดบริการ หอ้ งพกั และการอำ� นวยความสะดวกให้กบั ผู้พักเพือ่ กักกันและสังเกตอาการ ดงั นี้ • นยิ าม ผู้สัมผสั โควดิ -19 1. ผูส้ มั ผัสในครวั เรอื น 1.1) สมาชิกในครอบครัว ญาติ และผู้ที่ดูแลผู้ป่วยโรคโควิด-19 ขณะที่มี อาการปว่ ย 1.2) ผทู้ อี่ ยใู่ นบ้านเดยี วกบั ผ้ปู ว่ ยโรคโควดิ -19 2. ผสู้ ัมผสั ในยานพาหนะ 2.1) ในกรณีที่ผู้ป่วยโรคโควิด-19 เดินทางโดยเคร่ืองบิน ในขณะที่มีอาการ ผทู้ รี่ ว่ มเดนิ ทางโดยเครอื่ งบนิ ดงั กลา่ วกบั ผปู้ ว่ ย ผโู้ ดยสารทน่ี งั่ ใกลผ้ ปู้ ว่ ยในแถวเดยี วกนั และในระยะ 2 แถวหนา้ และ 2 แถวหลงั ถดั จากท่นี งั่ ของผปู้ ่วย 2.2) พนักงานบรกิ ารบนเครอื่ งบินทุกรายในโซนที่ผปู้ ่วยน่ัง 2.3) ผทู้ ่รี ว่ มกล่มุ เดนิ ทางเดียวกนั เช่น กลุ่มทัวรเ์ ดียวกนั 2.4) ในกรณที ผี่ ปู้ ว่ ยโควดิ -19 เดนิ ทางโดยยานพาหนะอนื่ ๆ ในขณะทม่ี อี าการ ได้แก่ ผู้ท่รี ว่ มเดินทางกับผูป้ ่วย ผู้โดยสารหรอื พนกั งานที่สัมผสั สารคดั หลั่งจากทางเดิน หายใจ หรือโดนไอ จาม จากผู้ป่วย และผู้โดยสารที่อยู่ในระยะห่างไม่เกิน 1 เมตร จากผปู้ ่วย 3. ผู้สัมผสั ในโรงเรียน/ทท่ี �ำงาน และชุมชน 3.1) นกั เรยี นหรอื ผรู้ ว่ มงาน ไดแ้ ก่ กลมุ่ เพอ่ื นทพ่ี บปะกับผู้ป่วยโรคโควิด-19 ในขณะมอี าการ และมปี ระวตั อิ าจสมั ผสั สารคดั หลง่ั จากทางเดนิ หายใจ หรอื โดนไอ จาม จากผู้ป่วยโควดิ -19 3.2) ผทู้ อ่ี ยใู่ นชมุ ชนเดยี วกนั กบั ผปู้ ว่ ยโควดิ -19 หรอื ในชมุ ชนอนื่ ๆ และสมั ผสั สารคัดหลง่ั จากทางเดนิ หายใจ หรือโดนไอ จาม จากผู้ป่วย โรคติดเชอื้ ไวรัสโคโรน่า 2019 | โควดิ 19 11 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
1. การจัดเตรียมสถานทีแ่ ละอปุ กรณ์ 1.1 ควรแยกพ้ืนท่ีที่รองรับผู้เข้าพักที่ต้องกักกันตนเองออกจากแขกทั่วไป โดยก�ำหนดตกึ หรอื ชน้ั ทพ่ี ักให้ชดั เจนและต้องมีหอ้ งน้�ำส่วนตวั ไมใ่ ช้ร่วมกันกับผ้เู ข้าพกั อืน่ ๆ 1.2 แจ้งเจ้าพนักงานควบคุมโรคติดต่อหรือเจ้าหน้าท่ีสาธารณสุขในพื้นท่ีให้ทราบ ว่ามผี เู้ ข้าพักท่เี กณฑ์ต้องกกั กันตนเอง 1.3 ให้ผู้เข้าพักที่ต้องกักกันตนเองอยู่แต่ในห้องพักตลอดระยะเวลาที่เข้าพัก หากผู้เข้าพักดังกล่าวประสงค์จะออกจากท่ีพัก ต้องแจ้งเจ้าพนักงานควบคุมโรคติดต่อหรือ เจา้ หนา้ ทีส่ าธารณสุขในพื้นท่ีทราบล่วงหน้า 1.4 หา้ มใหผ้ ู้เข้าพักที่ตอ้ งกกั กนั ตนเองใช้พน้ื ทีส่ ่วนกลาง เช่น ลิฟท์ บนั ได ยกเว้น ขณะลงทะเบียนเข้าท่ีพัก หรือกรณีที่มีความจ�ำเป็นจริงๆ โดยให้ก�ำหนดพื้นที่ที่ชัดเจนแยก เฉพาะสำ� หรบั กลมุ่ ผเู้ ขา้ พกั ดงั กลา่ ว โดยตอ้ งเชด็ ทำ� ความสะอาดพน้ื ทสี่ ว่ นกลางสำ� หรบั ผเู้ ขา้ พกั ดว้ ยน้�ำยาฆา่ เช้ือทุก 1 – 2 ชวั่ โมง 1.5 จัดเตรียมอุปกรณ์ส�ำหรับตรวจวัดอุณหภูมิร่างกาย เช่น เคร่ืองวัดอุณหภูมิ รา่ งกายแบบมอื ถอื (Hand-Held Thermometer) หรอื เครอ่ื งวดั อณุ หภมู อิ นิ ฟราเรด เปน็ ตน้ โดยกำ� หนดใหม้ จี ดุ คัดกรองอณุ หภมู ริ า่ งกายแกผ่ เู้ ข้าพักและพนักงานทกุ คน เม่อื จะเข้าท่พี กั หรอื เข้าทำ� งานในแตล่ ะวัน 12 โรคตดิ เชือ้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
1.6 ก�ำหนดจุดเช็ดท�ำความสะอาดหรือท�ำลายเชื้อบนกระเป๋าเดินทางหรือของใช้ ตา่ งๆ ของผูเ้ ข้าพัก กอ่ นเขา้ มาในตัวอาคาร โดยเชด็ ด้วยน้�ำยาฟอกขาวผสมน้ำ� (น้�ำยาฟอก ขาว 1 ส่วน ต่อ นำ้� สะอาด 99 สว่ น) 1.7 จัดเตรียมหน้ากากผ้าหรือหน้ากากอนามัย และติดตั้งเครื่องจ่ายแอลกอฮอล์ เจลลา้ งมือ ไวใ้ นบรเิ วณพ้นื ทส่ี ว่ นกลาง เช่น ประตูทางเข้าออก ล็อบบ้ี โต๊ะลงทะเบียน หน้า ลฟิ ท์ รา้ นอาหาร และบันได และกระจายตามหนา้ ห้องพักต่างๆ เป็นตน้ เพือ่ ใหบ้ รกิ ารแก่ ผูเ้ ข้าพักและพนักงาน เพ่ือชว่ ยลดความเสีย่ งในการแพรก่ ระจายเช้อื ระหวา่ งบคุ คล 1.8 ภายในห้องพัก ควรมีเอกสารอธิบายตารางเวลาและวิธีการท�ำความสะอาด หอ้ งพกั รวมถึงการใชบ้ รกิ ารซักรดี และการบริการอาหารทีห่ ้องพกั เพ่อื ให้ผเู้ ขา้ พกั รบั ทราบ แนวทางทที่ พี่ กั กำ� หนด โดยบรกิ ารรบั ซกั รดี ควรมกี ารจดั เตรยี มถงุ หรอื ภาชนะทป่ี ดิ มดิ ชดิ ให้ เรียบร้อย พร้อมระบุเบอร์ห้องท่ีถุงหรือภาชนะเพื่อป้องกันความสับสน ในกรณีท่ีผู้เข้าพัก ต้องการซักผ้าด้วยตนเอง ควรมีผงซักฟอกให้บริการ และแนะน�ำให้ผู้เข้าพัก แช่ผ้าใน ผงซักฟอกที่เจอื จาง ผงซกั ฟอก 1 ส่วน กนั นำ�้ 99 สว่ น แลว้ แช่ทงิ้ ไว้เปน็ เวลา 30 นาที ก่อน ซักปกติ และการบริการอาหารควรมีการให้บริการถึงห้องพักทุกม้ือเพ่ือให้แขกได้รับความ สะดวกสบาย และลดการออกนอกหอ้ งพกั ตลอดจน สถานทที่ กี่ ำ� หนดไว้ หากมคี วามจำ� เปน็ ใหแ้ จง้ เจา้ หนา้ ทีผ่ ้ดู ูแลที่พกั ทราบ 1.9 จัดเตรียมถุงขยะในแต่ละห้อง พร้อมหนังยางรัดปากถุงให้เพียงพอ โดยให้ ผเู้ ขา้ พกั พบั ปากถุงขยะลงและมดั ปากถงุ ใหแ้ นน่ ดว้ ยตนเอง ก�ำหนดเวลาทใ่ี ห้ผู้เข้าพกั น�ำมา วางไวห้ นา้ ห้องในแต่ละวนั เพ่ือใหพ้ นักงานท�ำความสะอาดเก็บไปกำ� จดั 1.10 จดั เอกสารท่เี กีย่ วข้องกบั การปฏบิ ตั ติ ัวของผู้เขา้ พัก 1.11 จัดเตรียมแนวทางในการสื่อสารกับเจ้าพนักงานควบคุมโรคพื้นที่รับผิดชอบ เช่น ช่ือเจา้ พนกั งานควบคมุ โรค เบอรโ์ ทรตดิ ต่อ เพ่อื ให้สามารถดำ� เนินการในกรณดี ังตอ่ ไป นี้ ไดอ้ ย่างทนั ทว่ งที 1) กรณีผู้เขา้ พกั ต้องออกจากสถานทีก่ ่อนกำ� หนด 2) กรณีทผี่ ูเ้ ข้าพกั มอี าการปว่ ย หรอื มีภาวะฉกุ เฉนิ ดา้ นการแพทย์ 3) กรณที ต่ี ้องสง่ ตอ่ ไปทโ่ี รงพยาบาล 4) กรณีทม่ี ีผ้เู สียชวี ิต 5) กรณีทีส่ งสัยว่ามีการแพร่ระบาด หรอื พบพนักงานหรือผูเ้ ข้าพกั อน่ื ๆ ที่ ไมใ่ ช่ผู้ท่ีตอ้ งกักกนั มอี าการป่วย โรคตดิ เชอ้ื ไวรัสโคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 13 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
2. ข้อก�ำหนดทค่ี วรปฏิบัติสำ� หรับ ผู้ที่เข้าพกั เพ่อื กักกันตนเอง 2.1 ให้ความร่วมมือในการตรวจวัด อณุ หภูมิร่างกายที่ห้องพัก และการสอบถาม อาการพร้อมบนั ทึกข้อมลู สขุ ภาพของผู้เขา้ พกั เปน็ ประจ�ำทกุ วนั โดยเจา้ หนา้ ท่ีโรงแรม หอพัก รีสอรท์ หรอื เจา้ หน้าท่สี าธารณสขุ ทไ่ี ด้รับมอบ หมาย ตามขอ้ แนะน�ำในข้อ 5.5 2.2 ไมใ่ หผ้ ูเ้ ขา้ พกั ออกมาใชพ้ ้ืนทีส่ ่วนกลางทีไ่ ม่ ได้ก�ำหนดไว้ หลังจากเข้าห้องพักเพ่ือกักกนั ตนเองแล้ว เป็นเวลาอย่างน้อย 14 วัน ห้ามบ้วนนำ้� ลาย เสมหะ สัง่ นำ้� มกู ลงบนพื้นหรือพื้นทส่ี ว่ นกลาง 2.3 ไมอ่ นญุ าตให้บคุ คลอืน่ รวมถึงครอบครวั หรือญาติของผเู้ ข้าพัก นอกเหนอื จากพนักงานบรกิ าร ทเี่ กีย่ วขอ้ งเท่าน้นั เข้ามาในพ้ืนท่ีท่แี ยกจดั ไวส้ �ำหรบั การกกั กนั ตนเองของผเู้ ขา้ พกั 14 โรคติดเช้อื ไวรัสโคโรนา่ 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
2.4 ท�ำความเข้าใจขอ้ กำ� หนด ต่างๆ รวมถงึ ตารางเวลาและวิธกี าร ทำ� ความสะอาดห้องพัก การใชบ้ รกิ าร ซักรดี และการบริการอาหารของทพี่ ัก เพอื่ ใหผ้ ้เู ขา้ พกั รบั ทราบและปฏิบัติตนได้ ถูกต้องตามขอ้ งกำ� หนดของท่พี ัก 2.5 ใหผ้ เู้ ข้าพกั ท�ำความสะอาดหอ้ งด้วย ตนเองทุกวนั ถ้ามหี นา้ ตา่ ง ควรเปดิ หน้าตา่ ง ให้ แสงแดดส่อง รวบรวมขยะใสใ่ นถงุ ขยะ พบั ปากถงุ และมัดปากถุงให้แนน่ วางไว้บรเิ วณหน้าห้องพัก ตามเวลาทท่ี ่พี ักก�ำหนด ลดการทำ� ความสะอาด ของพนกั งานเปน็ รายสปั ดาห์ รวมท้งั การเปลย่ี นผู้ ปทู ีน่ อน หมอน ผา้ ห่ม เพือ่ ลดเวลาการสัมผัสใกล้ ชดิ ผกู้ กั กนั ตนเอง รวมถงึ ใหผ้ ้เู ข้าพกั สวมใส่ หนา้ กากอนามัยตลอดเวลาท่ีมีพนักงานไป ทำ� ความสะอาด และอยู่ห่างจากพนกั งานทำ� ความ สะอาดใหม้ ากท่ีสุด รสู้ ู้ไวรัส เพโ่ือคหนวีไวดิ รขสั -อ้ ป1ฏบิ9ัติ โรคติดเชอ้ื ไวรัสโคโรน่า 2019 | โควดิ 19 15 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
3. การปฏิบัติตวั ของพนกั งาน 3.1 ให้พนักงานบริการทกุ คนสวมอุปกรณป์ ้องกันตนเองขณะปฏบิ ตั งิ าน เช่น หน้ากากผ้า หรอื หนา้ กากอนามัยและสำ� หรับพนักงานที่จำ� เปน็ ตอ้ งสวมถุงมอื ในการปฏบิ ตั งิ าน เชน่ พนกั งานท�ำความสะอาด หรอื พนกั งานยกสัมภาระ ควรใช้ ถุงมอื ยางประเภทใช้แลว้ ทง้ิ เพ่อื ลดความเสยี่ งในการปนเปอ้ื นเช้อื และหมั่นลา้ งมอื ใหส้ ะอาดอยูเ่ สมอดว้ ยนำ้� และสบู่ นอนหลบั พักผ่อนให้เพยี งพอ หากมอี าการป่วย ให้หยุดงานและรบี ไปโรงพยาบาลท่ีอยใู่ กล้ พร้อมแจ้งประวัติการสมั ผัสคลุกคลกี บั ผ้เู ขา้ พักให้เจ้าหนา้ ทีท่ ราบเพ่ือรับการตรวจวินิจฉยั และรักษาต่อไป 3.2 ระมัดระวังการสัมผัสใกลช้ ิดขณะปฏิบตั หิ น้าท่ี โดยเวน้ ระยะหา่ งใน การติดต่อกบั ผ้รู บั การบรกิ ารและพนกั งานดว้ ยกนั เอง อย่างนอ้ ย 1 เมตร 3.3 ลดความเสี่ยงตอ่ การตดิ เชอ้ื โดยการหลกี เลยี่ งการเขา้ ไปในทชี่ มุ ชน แออดั รวมถึงกิจกรรมท่ีมคี นรวมกนั จ�ำนวนมากกว่า 10 คนขึน้ ไป หลีกเล่ียงการ เดินทางไปทำ� งานหรอื ท�ำธุระในช่วั โมงเร่งดว่ นในสถานทที่ ่มี คี นใช้บริการเป็นจำ� นวน มาก เช่น รถสาธารณะ รา้ นอาหาร หรือร้านสะดวกซอื้ เปน็ ต้น หากจำ� เป็นใหร้ กั ษา ระยะหา่ งจากผอู้ ื่นๆ อยา่ งนอ้ ย 1 เมตร และใสห่ นา้ กากผ้าหรอื หน้ากากอนามัย 16 โรคติดเช้อื ไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
4. การท�ำความสะอาด และการทำ� ลายขยะ 4.1 มตี ารางเวลาทำ� ความสะอาดภายในห้องพัก และพน้ื สว่ นกลางให้ ชัดเจน และแจง้ ให้ผเู้ ข้าพกั ทราบ 4.2 ท�ำความสะอาดบริเวณทม่ี ีคนเดนิ ผ่านบ่อยๆ รวมถึงบริเวณทีม่ คี น สัมผัสร่วมกัน เช่น ลกู บิดประตู โตะ๊ ประชาสมั พันธ์ ราวบนั ได อา่ งล้างมอื หอ้ งนำ้� โตะ๊ เกา้ อีม้ ีพนกั พงิ รวมถงึ อุปกรณ์ตา่ งๆ ที่ใชใ้ นการท�ำงาน ดว้ ยนำ้� ผสมผง ซักฟอก นำ้� ยาฟอกขาวผสมน�้ำ (นำ้� ยาฟอกขาว 1 ส่วน ต่อ น�้ำสะอาด 99 สว่ น) หรือนำ้� ยาฆา่ เช้อื เช่น แอลกอฮอล์ 70% โดยใชก้ ารเชด็ ถู ไมแ่ นะน�ำใหพ้ ่น ยาฆ่าเชื้อ เน่ืองจากการฉีดพน่ น้�ำยาฆ่าเชอ้ื แบบละอองฝอย หากท�ำไดไ้ ม่ถกู วิธี รวมถึงไมม่ กี ารใส่อปุ กรณ์ป้องกันตนเอง จะก่อใหเ้ กิดความเสย่ี งติดเชื้อแก่ผู้ ทำ� ความสะอาด 4.3 ใชถ้ งุ ขยะ ทบึ แสงทนทานต่อสารเคมี และการรบั น�ำ้ หนกั ไม่ฉีกขาด งา่ ย กนั นำ�้ ได้ไมร่ ว่ั ซึม และบรรจมุ ลู ฝอยไม่เกนิ 2 ใน 3 ของความจุภาชนะ จัดหา หนังยางเพ่อื ใหผ้ ้เู ขา้ พักเป็นผู้พับและมดั ปากถงุ ด้วยหนังยางให้แนน่ ด้วยตนเอง โรคตดิ เช้ือไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควิด 19 17 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
4.4 ตรวจสอบถุงขยะก่อนเคล่ือนย้ายว่าถึงไม่ร่ัว ปากถึงผูกมัดให้เรียบร้อย ยก และวางอยา่ งนมุ่ นวล โดยการจบั คอถงุ และไมอ่ มุ้ ถงุ เมอ่ื มขี ยะตกหลน่ หา้ มหยบิ ดว้ ยมอื เปลา่ ใหใ้ ชค้ มี เหลก็ คบี หรอื ใสถ่ งุ มอื ยางหนากอ่ นหยบิ ขยะทต่ี กหลน่ ทงิ้ หากพบสารนำ้� หกอยตู่ าม พ้ืนให้ซับด้วยกระดาษช�ำระแล้วทิ้งกระดาษช�ำระลงถุงบรรจุมูลฝอยแล้วจึงราดด้วยน�้ำยา ท�ำลายเช้อื เช่น sodium hypochlorite 0.5 % หรือ น�้ำยาฟอกขาวผสมน้�ำ (น�้ำยาฟอก ขาว 1 สว่ น ต่อ น้�ำสะอาด 9 สว่ น) ทง้ิ ไว้ 30 นาที ก่อนท�ำการเช็ดถูตามปกติ 4.5 เคล่ือนย้ายขยะทุกวันตามตารางท่ีก�ำหนด โดยใช้รถเข็นส�ำหรับเคล่ือนย้าย ถงุ ขยะ และใชเ้ สน้ ทางทก่ี ำ� หนดเฉพาะแยกจากเส้นทางอ่นื ๆ 4.6 มีลานสำ� หรับล้างรถเข็นทบี่ รรจุขยะอยไู่ ม่ใกลจ้ ากบริเวณท่ีพกั ขยะ 5. การดำ� เนนิ การเมื่อพบผู้กักกัน มอี าการปว่ ย 5.1 กรณพี บผูก้ กั กนั มอี าการไข้ และอาการระบบทางเดินหายใจอย่างใดอยา่ ง หนึ่ง ไดแ้ ก่ ไอ เจบ็ คอ หายใจลำ� บาก แจง้ เจา้ พนกั งานควบคมุ โรคติดตอ่ หรอื เจ้าหน้าที่ สาธารณสุขในพน้ื ท่ี ภายใน 3 ชวั่ โมง 5.2 กรณีสอบถามข้อมูลเพม่ิ เติมใน การปอ้ งกนั โรคในโรงแรม โทรสายดว่ น กรมควบคุมโรค 1422 5.3 กรณีตอ้ งการสอบถามขอ้ มลู เพิ่มเตมิ เกย่ี วกับมาตรการในการเดินทาง ไดท้ ่ี งานเวชศาสตร์การเดินทางกองโรคตดิ ต่อทั่วไป โทร 08 5328 5432 18 โรคตดิ เช้ือไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
แ(นSวปeฏบิlfัต-ิสาQหรuับกaารrแยaกnเพtอ่ื iสnังเกeตอaากtารHณ oทีพ่ mักอาeศยั) กรณนี กั เรียน นักศึกษา 2ท0เ่ี ด1ิน9ท(าCงกOลับVจาIกDพ-นื้ 1ทรี่9ะบ)าดของ โรคติดเชอ้ื ไวรสั โคโรน่า 1. การเตรียมความพร้อมของสถานศึกษา กอ่ นนักเรียนเดินทางกลับ 1.1 สถานศึกษาก�ำหนดสถานท่ีเพื่อแยกสังเกต อาการเป็นเวลา 14 วัน • สามารถแยกห้องนอน ห้องนาของผู้ป่วย และบุคคลอนื่ ๆ • มีอากาศทถี่ า่ ยเทดี • มีอุปกรณ์ป้องกันการติดเชื้อทั้งของผู้เดิน ทางกลับและผู้ท่ีอาศัยร่วมอาคาร เช่น หน้ากากอนามัย สบู่ เจล แอลกอฮอล์ ถงุ มือ • สามารถตดิ ตอ่ กบั โรงพยาบาลไดด้ ี และเดนิ ทางมาโรงพยาบาลได้สะดวกด้วยพาหนะส่วนบุคคลหรือ พาหนะ ของสถานศึกษา • มีระบบท�ำความสะอาดและเก็บขยะ หากมีเจ้าหน้าท่ีท�ำความสะอาด หอพักนักศึกษาหรือเจ้าหน้าท่ีที่เดินทาง กลับมาจากพ้ืนที่ระบาด เช่น แม่บ้านในหอพัก ควรใสช่ ดุ ป้องกันรา่ งกาย ได้แก่ หน้ากากอนามัย หมวกคลุม ผม แว่นตากันลม ถงุ มอื ยาว รองเท้าบู๊ท และผ้ากนั เปอ้ื นพลาสตกิ โรคตดิ เช้ือไวรัสโคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
1.2 หากสถานศึกษาจัดที่พักให้ผู้เดินทางกลับ ก่อนเข้าท่ีพักต้องมีการคัดกรอง อาการ โดยใชเ้ ทอรโ์ มมเิ ตอรว์ ดั อณุ หภมู ิ ทางผวิ หนงั แบบมอื ถอื (Hand held thermometer) 1.3 หากสถานศกึ ษาไมส่ ามารถจดั หาสถานทไี่ ดจ้ ำ� เปน็ ตอ้ งแยกสงั เกตอาการของ ผเู้ ดนิ ทางกลบั ทบ่ี า้ น ตอ้ งชแ้ี จงผเู้ ดนิ ทางกลบั และครอบครวั ถงึ ความจำ� เปน็ ในการแยกสงั เกต อาการ พรอ้ มทงั ให้ค�ำแนะนาในการปฏบิ ตั ิตวั และหมายเลข โทรศพั ท์ผู้ประสานงาน 1.4 กำ� หนดผปู้ ระสานงานของสถานศกึ ษาในการตดิ ตอ่ กบั นกั ศกึ ษาทเี่ ดนิ ทางกลบั มาและหนว่ ยงานสาธารณสขุ ใน พนื้ ท่ี โดยวางระบบติดตามอาการร่วมกนั 1.5 เตรียมความพร้อมหลักสูตรการเรียนท่ีบ้านส�ำหรับผู้เดินทางกลับหรือระบบ การเรียนชดเชยหากนกั ศึกษาตอ้ งขาดเรยี นระหวา่ งแยกสังเกตอาการ 2. ข้อปฏบิ ตั ิของผู้เดนิ ทางกลับจากพ้ืนทร่ี ะบาดทางเครื่องบิน ใหค้ วามรว่ มมอื กบั ระบบการคดั กรองผเู้ ดนิ ทางเพอื่ ควบคมุ ปอ้ งกนั โรคตดิ เชอื้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 ของด่านควบคมุ โรคติดต่อระหว่างประเทศ • หากมีอาการไข้ หรือ อาการไอ จาม มนี ามกู เจบ็ คอ ให้แจง้ ใหเ้ จา้ หน้าท่ี ที่ด่านควบคมุ โรคติดต่อระหว่าง ประเทศทราบทนั ที • กรณวี ดั อุณหภูมริ ่างกายตงั แต่ 37.5 องศาเซลเซยี ส จะไดร้ บั การแยกตัว มาตรวจซำ้� หากยงั มไี ขจ้ ะสง่ โรงพยาบาลเพ่อื ตรวจ วินจิ ฉัยและรักษาตามระบบ 20 โรคตดิ เชือ้ ไวรัสโคโรน่า 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
3. ขอ้ ปฏบิ ตั ขิ องผเู้ ดนิ ทางกลบั จากพนื้ ทรี่ ะบาดระหวา่ งสงั เกตอาการที่ บา้ น/ท่ีพักเพอื่ ปอ้ งกนั การแพร่เช้ือไปสู่คนอน่ื ๆ • ให้หยุดการเข้าเรียน เข้าร่วมกิจกรรมของสถานศึกษาที่มีการรวมคน จำ� นวนมาก • นอนแยกห้องกับบุคคลอื่นในบ้าน ไม่ออกไปนอกบ้าน ไม่เดินทางไปที่ ชมุ ชนหรือท่สี าธารณะอยา่ งน้อย 14 วนั นบั จากวันเดนิ ทางกลับจากพนื้ ท่ีระบาด • รับประทานอาหารแยกจากผู้อ่นื เช่น แยกสถานท่ี หรือ รับประทานต่าง เวลากับผู้อืน่ • ไม่ใช้ของใช้ส่วนตัวเช่นผ้าเช็ดหน้า ผ้าเช็ดตัว แก้วน้�ำ หลอดดูดน้�ำ รว่ มกับผู้อืน่ • ล้างมือบ่อยๆด้วยน�้ำและสบู่อย่างน้อย 20 วินาที กรณีไม่มีน้�ำและสบู่ ให้ลบู มอื ดว้ ยเจลแอลกอฮอลค์ วามเขม้ ขน้ อยา่ งน้อย 60% • สวมหนา้ กากอนามยั และอยหู่ า่ งจากคนอนื่ ๆ ในบา้ นประมาณ 1-2 เมตร หรืออยา่ งน้อยประมาณหนึง่ ช่วงแขน • หลีกเลี่ยงการใกล้ชิดบุคคลอ่ืนในที่พักอาศัย โดยเฉพาะผู้สูงอายุ ผู้ป่วย โรคเรอื้ รงั ตา่ ง ๆ • การท้ิงหน้ากากอนามัยใส่ถุงพลาสติกปิดสนิทก่อนท้ิงลงในถังขยะที่มีฝา ปดิ มดิ ชดิ และท�ำความสะอาดมอื ด้วย แอลกอฮอลเ์ จล หรอื น้ำ� และสบทู่ ันที • ปดิ ปากจมกู ดว้ ยกระดาษทชิ ชทู กุ ครงั้ ทไ่ี อจาม โดยปดิ ถงึ คาง แลว้ ทงิ้ ทชิ ชู ลงในถงุ พลาสตกิ และปดิ ปากถงุ ใหส้ นทิ กอ่ นทง้ิ หรอื ใชแ้ ขนเสอ้ื ปดิ ปากจมกู เมอื่ ไอหรอื จาม และทำ� ความสะอาดมอื ด้วยแอลกอฮอลเ์ จล หรอื นำ้� และสบู่ ทนั ที โรคตดิ เชอื้ ไวรสั โคโรน่า 2019 | โควดิ 19 21 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
4. วิธีการสังเกตอาการ ณ ท่ีพักอาศัยและแนวทางปฏิบัติเมื่อมี อาการปว่ ย • ใหผ้ เู้ ดนิ ทางกลบั วดั ไขท้ กุ วนั เชา้ และเยน็ และสงั เกตอาการระบบทางเดนิ หายใจ 1) อาการไข้ ไดแ้ ก่ • วดั อุณหภมู ิรา่ งกายตงั แต่ 37.5 องศาเซลเซยี สขน้ึ ไป หรอื • มอี าการสงสยั วา่ มีไข้ ไดแ้ ก่ ตัวรอ้ น ปวดเนอ้ื ปวดตวั หนาวสน่ั 2) อาการระบบทางเดนิ หายใจ ได้แก่ ไอ น้�ำมกู เจ็บคอ หายใจเหนื่อย หรอื หายใจล�ำบาก • หากพบอาการป่วยข้อใดข้อหน่ึง ให้รีบโทรศัพท์แจ้งผู้ประสานงานของ สถานศึกษา หรือหมายเลขโทรศัพท์ของ หน่วยงานสาธารณสุขในพ้ืนท่ี หรือหมายเลข โทรศัพท์ตามบัตรสังเกตอาการ (health beware card) โดยแจ้งอาการและประวัติ การเดนิ ทาง • หากเดินทางมาโรงพยาบาลโดยรถยนต์ส่วนตัว ให้เปิดหน้าต่างรถยนต์ ไว้เสมอ และแจง้ อาการและประวตั กิ ารเดนิ ทางท่เี จ้าหน้าท่ีคัดกรองของโรงพยาบาล 5. ข้อปฏิบัติของผ้อู ยู่อาศยั ร่วมบา้ น และการท�ำลายเชื้อในสิ่งแวดล้อม ในบา้ น • ทุกคนในบ้านควรล้างมือบ่อยคร้ังที่สุด เพื่อลดการรับและแพร่เช้ือ โดยใชน้ ำ้� และสบอู่ ย่างนอ้ ย 20 วินาที กรณีไมม่ ี น�ำ้ และสบู่ ใหล้ บู มือดว้ ยเจลแอลกอฮอล์ ความเขม้ ขน้ อย่างนอ้ ย 70% • เฝ้าระวังอาการเจ็บป่วยของผู้สัมผัสใกล้ชิดหรือสมาชิกในบ้าน ภายใน ระยะเวลา 14 วัน หลังสมั ผสั ผู้ปว่ ย • นอนแยกหอ้ งกบั ผเู้ ดนิ ทางกลบั รวมถงึ แยกใชห้ อ้ งนาและพน้ื ทส่ี ว่ นกลาง ในบ้าน • ไม่รับประทานอาหารร่วมกันกับผู้เดินทางกลับ ให้แยกโต๊ะ หรือ รบั ประทานคนละเวลา • ไม่ใช้ของใช้ส่วนตัว เช่น ผ้าเช็ด หน้าผ้าเช็ดตัว แก้วน้�ำ หลอดดูดน�้ำ รว่ มกบั ผ้เู ดนิ ทางกลับ 22 โรคติดเชือ้ ไวรัสโคโรน่า 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
1 เมตร • หลกี เล่ยี งการใกลช้ ดิ ในระยะ 1 เมตร • ทำ� ความสะอาดบริเวณที่ผ้เู ดนิ ทางกลบั พกั เช่น เตยี ง โต๊ะ บริเวณของใช้ รอบ ๆ ตัวของผู้ป่วย รวมถึงหอ้ งน�้ำดว้ ย น�ำ้ ยาฟอกขาว 5% โซเดยี มไฮโปคลอไรท์ (น้ำ� ยา ฟอกขาว 1 ส่วนตอ่ นาสะอาด 99 สว่ น) หากผเู้ ดินทางกลับ สามารถท�ำความสะอาดพน้ื ท่ี ของตนได้ ใหท้ �ำความสะอาดเอง • ทำ� ความสะอาดเสือ้ ผา้ ผ้าปเู ตยี ง ผ้าขนหนู ฯลฯ ด้วยสบหู่ รือผงซักฟอก ธรรมดาและน้ำ� หรือซกั ผ้าดว้ ยนำ�้ ร้อนท่ี อุณหภมู ินา 60-90 °C 6 ข้อปฏิบัตขิ องหนว่ ยงานอ่นื ๆ ท่เี ก่ียวข้อง • อนุญาตให้พนักงานที่เป็นผู้ปกครองลาเพื่อดูแลผู้ถูกแยกสังเกตอาการท่ี เป็นเด็ก โดยอาจขอหลักฐานจาก สถานศกึ ษาเพ่ือประกอบการพิจารณาอนญุ าต โรคตดิ เชอ้ื ไวรัสโคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 23 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
ภาพตวั อยา่ ง การจดั จดุ คดั กรองอาการปว่ ยของนกั ศกึ ษาและเจา้ หนา้ ทท่ี เ่ี ดนิ ทาง กลบั มาจากพน้ื ท่ที ่พี บการระบาด 4. กำ� หนดพื้นที่คดั กรอง บริเวณก่อนเข้าหอพกั หรอื อาคาร ควรเปน็ พื้นที่ ที่อากาศถ่ายเทไดส้ ะดวก 5. มปี า้ ยบอกใหช้ ัดเจน 6. จดั เตรยี มอปุ กรณ์ ไดแ้ ก่ เครอ่ื งวดั อณุ หภมู แิ บบมอื ถอื (Handheld ther- mometer), ถุงมือ, 70% แอลกอฮอล์สาหรับเช็ดท�ำความสะอาด พ้ืนผิวและเคร่ืองวัด อุณหภูมิ, หน้ากากอนามัยสาหรับผู้คัดกรองและผู้ที่มี อาการป่วยให้สวมหน้ากากอนามัย ทนั ที 7. มีป้ายประกาศ อาการที่เข้าเกณฑ์การเฝ้าระวังโรคติดเช้ือ โคโรน่าไวรัส 2019 ได้แก่ ไข้ รว่ มกบั ไอ จาม เจบ็ คอ มนี ำ้� มูก หอบเหน่อื ย 8. จัดให้มีป้ายประชาสัมพันธ์ การป้องกันควบคุมโรคติดเช้ือ ไวรัสโคโรน่า ในภาษาต่างๆ ทีเ่ ก่ยี วขอ้ งกับสถานศกึ ษา หมายเหตุ มาตรการน้ีปรับจากค�ำแนะนาส�ำหรับการแยกเพ่ือสังเกตอาการ ณ ท่ีพัก อาศัย (Self-Quarantine at Home) กรณีนกั เรยี น นกั ศึกษา ทเ่ี ดินทางกลับ จากพ้ืนที่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 (COVID-19) วันที่ 23 กุมภาพันธ์ 2563 24 โรคติดเชือ้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
2บทที่ สถานการณ์โรคตดิ เชอ้ื ไวรัสโคโรน่า 2019 และความเสีย่ งของประเทศไทย • ขณะนเ้ี กดิ การระบาดของโรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา่ 2019 (COVID-19) ท่ี มกี ารระบาดใหญ่ (Pandemic) ไปทว่ั โลก (ตามประกาศขององคก์ ารอนามยั โลก, 11 มนี าคม 2563) ขอให้ประชาชน และผู้ที่จะเดินทางไปต่างประเทศติดตามสถานการณ์อย่างใกล้ชิด รวมทง้ั ใหค้ วามรว่ มมอื และปฏบิ ตั ติ ามคำ� แนะนำ� ตา่ งๆ เพอื่ ความปลอดภยั ทง้ั ของตนเองและ ผอู้ น่ื รวมทงั้ ลดผลกระทบในดา้ นเศรษฐกจิ และสงั คม โดยไดก้ ำ� หนดเขตตดิ โรคตดิ ตอ่ อนั ตราย ไดแ้ ก่ จนี (รวมมาเก๊า ฮอ่ งกง) เกาหลใี ต้ อหิ ร่าน และอิตาลี • รฐั บาลไทยประกาศขอ้ กำ� หนดแหง่ พระราชกำ� หนดการบรหิ ารราชการใน สถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2548 (ฉบับที่ 1) ใชบ้ ังคบั ท่ัวราชอาณาจักร หา้ มประชาชนเขา้ ไป ในพน้ื ทท่ี ม่ี คี วามเสย่ี งตอ่ การตดิ โรคโควดิ -19 มผี ลบงั คบั ใชต้ งั้ แตว่ นั ที่ 26 มนี าคม พ.ศ. 2563 • เอกสารหลักฐานที่จ�ำเป็นต้องใช้ประกอบการเดินทางเข้าประเทศไทย และต้องยื่นให้กับสายการบินก่อนการเช็คอินท่ีสนามบินต้นทาง ต้องมีใบรับรองแพทย์ท่ี ยนื ยนั วา่ สขุ ภาพเหมาะสมตอ่ การเดนิ ทาง (Fit to Fly) ออกใหไ้ มเ่ กนิ 72 ชว่ั โมงกอ่ นเดนิ ทาง ยืนยันว่าไม่พบเชื้อ COVID-19 และหนังสือรับรองการเดินทางจากสถานเอกอัครราชทูต หรอื หน่วยงานตามกำ� หนด • อนามยั โลกประกาศให้โควิด-19 เป็น “การระบาดใหญ”่ ท่วั โลก • องค์การอนามยั โลก (WHO) ไดป้ ระกาศให้การแพรร่ ะบาดของเชื้อไวรสั โคโรนา่ สายพันธ์ใุ หมเ่ ป็น “การระบาดใหญ”่ หรือ pandemic หลังจากเชื้อลุกลามไปอย่าง รวดเรว็ ในทุกภมู ิภาคของโลก โรคตดิ เชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 | โควิด 19 25 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
สถานการณ์โควิด-19 ระบาดท่วั โลก วนั น้ี (17 เมษายน) ยอดผ้ปู ่วยโควดิ -19 ล่าสุด พบผู้ติดเช้ือไวรัสสายพันธุ์ใหม่แล้ว ทั่วโลกยังคงพุ่งสูงข้ึนอย่างต่อเน่ืองถึง อยา่ งนอ้ ยใน 178 ประเทศ โดยชาตทิ ี่พบผตู้ ดิ 2,181,308 รายแล้ว รักษาหาย 547,069 เชื้อมากที่สุด 5 อันดบั แรกคือ สหรัฐอเมริกา รายหรือเกือบ 1 ใน 4 ของผู้ติดเชื้อทั้งหมด (677,570 ราย) สเปน (184,948 ราย) อติ าลี เสียชีวิตแล้ว 145,470 ราย อัตราการเสีย (168,941 ราย) ฝรงั่ เศส (165,027 ราย) และ ชีวิตอยู่ที่ 6.67% โดยสหราชอาณาจักร เยอรมนี (137,698 ราย) ซ่งึ พบผูต้ ดิ เชื้อในจีน กลายเป็นประเทศที่มีผู้ป่วยโควิด-19 สะสม แผน่ ดนิ ใหญค่ ดิ เปน็ เพยี ง 3.77% ของผตู้ ดิ เชอ้ื แตะหลักแสนรายเป็นประเทศที่ 6 ต่อจาก ทงั้ หมด สหรัฐอเมริกา อิตาลี สเปน ฝร่ังเศส และ เยอรมนี หลังสาธารณสขุ สหราชอาณาจักร โควดิ -19 กำ� ลังแพรร่ ะบาดเข้าสู่เดอื นที่ 4 ตรวจหาเชอ้ื ไปแลว้ กวา่ 4 แสนราย ขณะนี้มีเพยี ง 15 ประเทศในโลกเทา่ น้ันท่ียัง ไม่มีรายงานผู้ติดเช้ือรายแรกของประเทศ ขณะท่ีสหรัฐอเมริกาเดินหน้าตรวจหาเชื้อ ซ่ึงส่วนใหญ่เป็นประเทศในตะวันออกกลาง ไปแลว้ เกอื บ 3.4 ล้านราย พบผปู้ ่วยรายใหม่ และประเทศทีม่ ลี ักษณะภูมปิ ระเทศเป็นเกาะ เกือบ 3 หมื่นรายในวันเดียว มียอดผู้ติดเชื้อ ตั้งอยู่ในมหาสมทุ รตา่ งๆ เช่น เลโซโท, เตริ ก์ สะสมเกอื บ 6.8 แสนราย ทัง้ ยงั เป็นประเทศท่ี เมนสิ ถาน, หมเู่ กาะมารแ์ ชลล,์ ตองกา, ปาเลา มผี ปู้ ว่ ยโควดิ -19 เสยี ชวี ติ มากทส่ี ดุ กวา่ 34,617 และวานูอาตู ราย ตามมาดว้ ยอิตาลีและสเปน 26 โรคตดิ เชอื้ ไวรัสโคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
ผตู้ ดิ เช้อื โควดิ -19 ทั่วโลก ขอ้ มลู อปั เดตล่าสุด : 2 พฤษภาคม 2563 | 11:24 ตดิ เชื้อสะสม เสียชีวิต หายแลว้ 3,303,296 235,290 1,039,588 ประเทศ ตดิ เชื้อสะสม เสียชีวติ หายแลว้ 1 USA 1,130,075 65,603 141,701 215,216 24,824 114,678 2 Spain 207,428 28,236 78,249 3 Italy 177,454 27,510 4 United Kingdom 164,054 6,735 - 130,185 24,594 120,976 5 Germany 84,385 4,643 50,212 6 France 95,646 6,091 77,685 7 China 122,392 3,258 76,318 47,334 7,331 53,808 8 Iran 2,938 10,943 9 Turkey 54 2,652 10 Belgium 51 Thailand โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 27 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
รายงานสถานการณ์โควดิ -19 อพั เดทข้อมูลลา่ สุด : 05/05/2020 11:48 ติดเชอื้ สะสม 2,938 (เพ่ิมขนึ้ 7) ห2า,ย6แ5ล2้ว รักษา2อ3ย2ู่ใน รพ. เสยี 5ช4วี ิต (เพิม่ ขนึ้ 2) (เพ่ิมขน้ึ 43) สถติ ทิ ่วั ไป สัญชาติ เพศ 28 โรคติดเชอ้ื ไวรัสโคโรน่า 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
สถานการณ์ในประเทศไทย วันที่ 05 พฤษภาคม 2563 เวลา 14.00 น. ผ้ปู ่วยยืนยัน (คน) ผเู้ ดินทางที่ คัดกรองสะสม (คน) สะสม รายใหม่ เสียชีวติ สนามบิน 4,411,727 2,966 9 54 ผู้ปว่ ยยืนยนั กลุ่มเดนิ ทางมาจาก ทา่ เรอื 139,653 ตา่ งประเทศและ กักกันในพื้นทท่ี ีร่ ัฐก�ำหนด (คน) สะสม รายใหม่ เสียชีวิต ดา่ นพรมแดน 1,849,391 78 0 0 ผู้ป่วยเข้าเกณฑ์เผา้ ระวงั (คน) สะสม รายใหม่ สตม. 164,800 แจง้ วัฒนะ 58,107 185 โรคติดเชือ้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 29 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
Thailand ผปู้ ว่ ยตดิ เช้ือโควดิ แยกตามจงั หวัด ติดเช้ือสะสม 1. เทพมหานคร 1493 พนื้ ที่ 42. แมฮ่ อ่ งสอน 5 2. ภูเก็ต 209 ทพี่ บผ้ปู ว่ ย 43. พระนครศรอี ยธุ ยา 4 3. นนทบรุ ี 157 44. ลำ�ปาง 4 4. ยะลา 121 อัพเดทข้อมลู ลา่ สดุ : 29/04/2020 11:48 45. ลำ�พูน 4 5. สมทุ รปราการ 111 46. หนองบวั ลำ�ภู 4 6. สงขลา 105 47. มกุ ดาหาร 4 7. ชลบรุ ี 91 48. พะเยา 3 8. ปตั ตานี 91 49. ชยั ภูมิ 3 9. เชียงใหม่ 40 50. หนองคาย 3 10. ปทมุ ธานี 39 51. กาฬสนิ ธ์ุ 3 11. ไม่พบขอ้ มลู 39 52. อุตรดิตถ์ 3 12. นราธวิ าส 33 53. ตาก 3 13. นครปฐม 22 54. รอ้ ยเอ็ด 3 14. ชุมพร 21 55. จันทบรุ ี 3 15. นครราชสมี า 19 56. เพชรบูรณ์ 3 16. กระบ่ี 19 57. สุโขทัย 3 17. สตูล 18 58. พังงา 2 18. สุราษฎรธ์ านี 18 59. นครพนม 2 19. ฉะเชิงเทรา 17 60. เพชรบรุ ี 2 20. ประจวบครี ีขันธ์ 16 61. อำ�นาจเจรญิ 2 21. ราชธานี 15 62. นครนายก 2 22. พัทลุง 14 63. ลพบุรี 2 23. บรุ รี ัมย์ 13 64. สกลนคร 1 24. นครศรีธรรมราช 12 65. สมุทรสงคราม 1 25. สมุทรสาคร 12 66. อุทยั ธานี 1 26. สระแก้ว 10 67. มหาสารคาม 1 27. นครสวรรค์ 9 68. ยโสธร 1 28. สุรนิ ทร์ 9 69. แพร่ 1 29. เชยี งราย 9 30. กาญจนบุรี 9 2,938ติดเชอื้ สะสม 31. อดุ รธานี 9 (เพม่ิ ขึ้น 7) 32. ปราจีนบุรี 8 33. ตรัง 8 34. ศรสี ะเกษ 8 35. ราชบุรี 7 36. สพุ รรณบุรี 6 37. ขอนแก่น 6 38. พษิ ณโุ ลก 6 39. ระยอง 6 40. เลย 5 41. สระบรุ ี 5 30 โรคตดิ เช้อื ไวรสั โคโรน่า 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
3บทที่ มาตรการปอ้ งกนั โรคตดิ เชือ้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 1. ขอ้ มลู ท่วั ไปเก่ียวกับเชือ้ ไวรัส 1.1 เชือ้ ไวรัสโคโรนา่ คอื อะไร ไวรสั โคโรนา่ เปน็ กลมุ่ ของเชอ้ื ไวรสั ทส่ี ามารถกอ่ ใหเ้ กดิ โรคทางเดนิ หายใจในคน ซง่ึ ไวรัสที่อยู่ในกลุ่มน้ีมีหลายสายพันธุ์ ส่วนใหญ่ท�ำให้เกิดอาการไม่รุนแรง คือ เป็นไข้หวัด ธรรมดา ในขณะทบี่ างสายพันธ์ุอาจก่อให้เกิด อาการรนุ แรงเป็นปอดอกั เสบได้ เชน่ โรคติด เชอื้ ไวรัสทางเดินหายใจตะวนั ออกกลาง (เมอรส์ ) หรือ โรคซาร์ (SARS) ซึ่งเคยมกี ารระบาด ในอดีตที่ผ่านมา 1.2 ไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ 2019 คอื อะไร ไวรสั โคโรนา่ สายพนั ธ์ใุ หม่ 2019 คอื ไวรัสในกลุ่มโคโรน่าทเ่ี พิง่ มกี ารค้นพบใหม่ (ไม่เคยมีการพบเช้ือนี้ในคนมาก่อน) โดยพบครั้งแรกท่ีเมืองอู่ฮั่น มณฑลหูเป่ย สาธารณรัฐ ประชาชนจีน ในช่วงปลายปี 2019 2. การตดิ ต่อและอาการ 2.1 คนสามารถตดิ เช้อื ไวรสั โคโรนา่ สายพันธ์ุใหม่ 2019 นี้ไดห้ รือไม่ คนสามารถติดเชือ้ ได้ จากขอ้ มลู ณ วันท่ี 25 มกราคม พ.ศ. 2563 พบว่ามีผ้ปู ่วย โรคปอดอกั เสบจากเชอื้ ไวรสั น้ี จำ� นวน 1,354 ราย เสยี ชวี ติ 41 ราย นอกจากนไ้ี วรสั สามารถ โรคติดเช้ือไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควิด 19 31 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
แพรก่ ระจายจากคนสคู่ นไดผ้ า่ นทางการไอ จาม สมั ผสั นำ้� มกู นำ้� ลาย ดงั นนั้ จงึ ตอ้ งระมดั ระวงั ไมใ่ หผ้ ปู้ ว่ ยทม่ี อี าการทางเดนิ หายใจสงสยั จากเชอื้ ไวรสั โคโรนา่ สายพนั ธใ์ุ หม่ 2019 ไปสมั ผสั ใกลช้ ดิ หรือใชส้ ิ่งของร่วมกนั กบั ผู้อนื่ เพ่ือลดความเสีย่ งในการแพร่กระจายเช้ือ 2.2 อาการป่วยท่ีเกิดจากการติดเชื้อไวรัสโคโรน่า สายพันธุ์ใหม่ 2019 เป็น อยา่ งไร ผู้ป่วยที่ต้องสงสัยโรคปอดอักเสบจากไวรัสโคโรน่า สายพันธุ์ใหม่ 2019 จะมี อาการไข้ ร่วมกับ อาการทางเดินหายใจ เช่น ไอจาม มีน้�ำมูก เหน่อื ยหอบ และมีประวตั เิ ดิน ทางมาจากเมืองอู่ฮ่ัน มณฑลหูเป่ย ประเทศจนี หรือเมอื ง ที่มกี ารประกาศเปน็ พ้นื ทร่ี ะบาด ภายใน 14 วันกอ่ นเร่ิมมีอาการปว่ ย 3. ค�ำแนะน�ำการปอ้ งกันตนเอง 3.1 หากมอี าการป่วย หากมอี าการไข้ ไอ เจบ็ คอ น�ำ้ มูกไหล หายใจเหนื่อย ภายใน 14 วัน หลงั กลับ มาจากเมืองอู่ฮ่ัน มณฑลหูเป่ย ประเทศจีน โปรดไปพบแพทย์และย่ืนบัตรค�ำแนะน�ำด้าน สขุ ภาพสำ� หรบั ผเู้ ดนิ ทางเขา้ มาในประเทศไทย กบั แพทยผ์ ทู้ ำ� การรกั ษาพรอ้ มแจง้ ประวตั กิ าร เดินทาง ท่านอาจไดร้ บั เชือ้ โรคก่อนเดนิ ทางมายังประเทศไทย กรณุ าแจ้งรายละเอียดตา่ ง ๆ กบั แพทยผ์ ทู้ ำ� การรกั ษา เชน่ อาการปว่ ย วนั ทเ่ี รมิ่ มอี าการปว่ ย วนั เดนิ ทางมาถงึ ประเทศไทย สถานท่ีพกั เพ่ือแพทย์จะได้วินิจฉยั ไดถ้ กู ตอ้ งและรักษาได้ทันทว่ งที แพทย์ผทู้ ำ� การรกั ษาจะ รายงานตอ่ หนว่ ยงานสาธารณสขุ ในพน้ื ทหี่ รอื สำ� นกั งานสาธารณสขุ จงั หวดั และกรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสุข เพือ่ ด�ำเนนิ การป้องกันควบคุมโรคโดยเร็ว 3.2 การลา้ งมือ • Normal hand washing (การล้างมือทว่ั ไป) การล้างมอื เพ่ือขจัดสิ่งสกปรกต่าง ๆ เหงือ่ ไขมัน ที่ออกมาตามธรรมชาติ และลดจำ� นวนเชือ้ โรคทอี่ าศัยอยูช่ วั่ คราวบนมือ การล้างมืออยา่ งถูกวิธตี อ้ งล้างดว้ ยสบู่กอ้ น หรอื สบ่เู หลว ใชเ้ วลาในการฟอกมือนานประมาณ 15 วนิ าที • การลา้ งมอื ดว้ ยแอลกอฮอล์เจล (Alcohol gel) การล้างมือในกรณีรีบด่วน ไม่สะดวกในการล้างมือด้วยน้�ำและมือไม่ปน เปื้อนสิ่งสกปรก หรือสารคัดหล่ังจากผู้ป่วย ให้ท�ำความสะอาดมือด้วยแอลกอฮอล์เจล การลา้ งมอื ดว้ ยแอลกอฮอลเ์ จลประมาณ 10 มลิ ลลิ ติ ร ใชเ้ วลาประมาณ 15-25 วนิ าที (ในกรณี ใชแ้ อลกอฮอลเ์ จล (Alcohol Gel) ไมต่ อ้ งลา้ งมอื ซำ�้ ดว้ ยนำ�้ และไมต่ อ้ งเชด็ ดว้ ยผา้ เชด็ มอื ) 32 โรคติดเชอื้ ไวรัสโคโรน่า 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
3.3 การสวมใส่หนา้ กากอนามัย วธิ กี ารใสห่ นา้ กากอนามยั ทถ่ี กู ตอ้ ง ควรให้ดา้ นสเี ขม้ ออกดา้ นนอกเสมอ คลมุ ให้ ปิดจมูก ปาก คาง คล้องหู ขยบั ให้พอดกี ับใบหนา้ กดลวดขอบบนใหส้ นทิ กบั สันจมกู โดย เปลี่ยนทุกวนั และท้งิ ลงในภาชนะท่มี ีฝาปิด เพ่ือปอ้ งกันการตดิ เชื้อ ท้ังจากตนเองและผู้อ่นื 3.4 การไอ จาม ท่ีถกู วธิ ี • เม่ือรู้สึกว่าจะไอ จาม ควรหากระดาษช�ำระ หรือทิชชู่ มาปิดปาก เพ่ือ ป้องกนั ไมใ่ หเ้ ชอ้ื โรคกระจาย แล้วนำ� ไปทง้ิ ในถังขยะปิดใหเ้ รียบร้อย • เมอ่ื รสู้ กึ วา่ จะไอ จาม แลว้ ไมม่ กี ระดาษชำ� ระ ควรใชก้ ารไอ จามใสข่ อ้ ศอก โดยยกแขนขา้ งใดขา้ งหน่งึ มาจับไหล่ ตัวเองฝง่ั ตรงข้าม และยกมุมขอ้ ศอกปิดปากและจมูก ตนเองกอ่ นจาม ไอทุกคร้งั ไม่ควรไอ จามใส่มือ • หลังจากไอ จามเสร็จแล้ว ควรรีบล้างมือให้สะอาดทุกครั้ง ด้วยสบู่หรือ แอลกอฮอลฆ์ ่าเชือ้ เพ่ือกำ� จดั เชอื้ โรค ไมใ่ หแ้ พรก่ ระจาย • ค�ำแนะน�ำการป้องกนั ควบคมุ โรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 ส�ำหรับผเู้ ดินทางไป-กลบั จากพ้ืนท่ีการระบาด • ค�ำแนะนำ� ส�ำหรบั ผู้ดำ� เนินการ ปจั จุบัน องคก์ ารอนามัยโลก (WHO) ยังไมแ่ นะนาํ ใหม้ กี ารจาํ กดั การเดนิ ทางไปยังประเทศใด อย่างไรก็ตาม ผู้ท่ีจะเดินทางไปต่างประเทศ ควรตรวจสอบข้อมูล สถานการณ์โรคตดิ เช้ือไวรัส โคโรน่า 2019 ในประเทศนั้น ๆ ก่อน เพ่อื วางแผนการเดินทาง เล่ือน หรือหลีกเลยี่ งการเดนิ ทางไปยังประเทศท่มี ีการระบาดได้ • ก่อนเดนิ ทาง 1. ติดตามรายชื่อประเทศหรือเมืองท่ีมีการระบาดก่อนวางแผนการเดินทาง โดย สามารถดขู อ้ มลู ไดจ้ ากเวบไซตก์ รมควบคมุ โรค https://ddc.moph.go.th/viralpneumo- nia/index.php 2. งดหรอื เลอ่ื นการเดนิ ทางโดยไม่จาํ เปน็ ไปยงั ประเทศหรอื เมอื งดังกล่าว 3. ควรมปี ระกันสขุ ภาพระหวา่ งการเดนิ ทางไปตา่ งประเทศ 4. ตรวจสอบข้อมูลการคัดกรองผู้เดินทางระหว่างประเทศเพ่ือควบคุมโรค COVID-19 และมาตรการต่อคนท่ี เดินทางไปจากประเทศไทย ของประเทศปลายทางท่ี http://www.iatatravelcentre.com/international-travel-document-news /1580226297.htm โรคตดิ เชอื้ ไวรัสโคโรน่า 2019 | โควิด 19 33 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
ระหว่างเดนิ ทาง 1. ผ้ทู จี่ ะเดินทางควรเตรยี มรา่ งกายให้พรอ้ ม หากมีโรคประจําตัว ควรระมัดระวงั เปน็ พเิ ศษ และปฏบิ ตั ิตามคาํ แนะนาํ ของประเทศนนั้ ๆ อยา่ งเครง่ ครดั 2. และเนน้ การรกั ษาสุขอนามัยส่วนบุคคล เช่น การล้างมอื บ่อย ๆ ดว้ ยน�้ำและสบู่ เตรยี มเจลแอลกอฮอลพ์ กติดตัว สวมหน้ากากอนามัย เป็นต้น 3. หลกี เลยี่ งการเขา้ ไปพน้ื ทแ่ี ออดั หรอื ทชี่ มุ ชนสาธารณะทม่ี คี นอยเู่ ปน็ จาํ นวนมาก และหลกี เลย่ี งการคลกุ คลใี กลช้ ดิ กบั ผปู้ ว่ ยระบบทางเดนิ หายใจ หรอื ผทู้ มี่ อี าการไอ หรอื จาม 4. ระหว่างการเดนิ ทาง หากมอี าการไข้ ไอ เจบ็ คอ หรอื มีน�ำ้ มูก ควรไปพบแพทย์ ทนั ทเี พอื่ รบั การตรวจวนิ จิ ฉยั และรกั ษาอยา่ งถกู ตอ้ ง พรอ้ มขอใบรบั รองแพทยห์ ากไมไ่ ดป้ ว่ ย ดว้ ย COVID-19 5. เมื่อจะเดินทางกลับประเทศไทย หากมีอาการปว่ ยก่อนโดยสารเคร่ืองบิน ตอ้ ง แจ้งให้เจ้าหน้าที่สายการบินทราบล่วงหน้าเพ่ือประเมินความเส่ียงต่อการแพร่กระจายเชื้อ ทง้ั นท้ี า่ นอาจไมไ่ ดร้ ับการ พจิ ารณาให้ขน้ึ เครอ่ื งบิน หากมอี าการไข้ ไอ จาม มีน้�ำมกู อยู่ และ ไม่มีใบรับรองแพทย์ หลังเดินทางกลบั มายงั ประเทศไทย 1. ใหค้ วามรว่ มมอื ปฏบิ ตั ติ ามขน้ั ตอนการคดั กรองผเู้ ดนิ ทาง และมาตรการปอ้ งกนั ควบคุมโรคของกระทรวงสาธารณสุข หากรู้สึกไม่สบายให้แจ้งเจ้าหน้าท่ีคัดกรองท่ีด่าน ควบคมุ โรคระหว่างประเทศ ทันที 2. สังเกตอาการตนเอง วัดไข้ตนเองดว้ ยปรอทวัดไข้ทกุ วนั จนครบ 14 วัน งดการ ออกไปในทชี่ มุ ชน สาธารณะโดยไมจ่ าํ เปน็ งดการใชส้ งิ่ ของรว่ มกบั ผอู้ นื่ เชน่ แกว้ นำ�้ ผา้ เชด็ ตวั ช้อนสอ้ ม เปน็ ต้น และงดการพูดคยุ กบั ผู้อน่ื ในระยะใกลก้ ันเกนิ กว่า 1 เมตร 3. งดการไปร่วมกจิ กรรมทมี่ ีคนจํานวนมาก งดการเข้าประชุม การไปสถานทท่ี ีค่ น พลุกพล่าน เช่น ตลาด ห้างสรรพสินค้า ควรอยู่ในที่พักอาศัยเป็นหลัก 4. สำ� หรบั ผทู้ เี่ ดนิ ทางกลบั มา และไมไ่ ดม้ อี าการปว่ ย ไมจ่ ำ� เปน็ ตอ้ งไปพบแพทยเ์ พอื่ รับการตรวจหาเชื้อ เน่ืองจากส่วนใหญ่จะตรวจไม่พบเช้ือในระยะที่ยังไม่แสดงอาการและ อาจทาํ ใหเ้ กดิ ความเข้าใจผดิ ว่าไม่ไดป้ ่วยด้วยโรคติดเชอ้ื ไวรสั โคโรนา่ 2019 ไดเ้ ม่อื มอี าการ ป่วยในภายหลงั 34 โรคตดิ เชอื้ ไวรัสโคโรน่า 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
5. หลังกลับจากพ้นื ท่มี ีการระบาด ภายใน 14 วนั หากมีอาการปว่ ย ไข้ ไอ จาม มนี ำ�้ มกู เจบ็ คอ ให้ สวมหนา้ กากอนามยั หากมอี าการหอบ หรอื หายใจลาํ บาก ควรรบี ไปพบ แพทย์ พรอ้ มทงั้ แจง้ ประวตั ิ การเดินทาง 6. หากพบแพทยแ์ ละไดร้ บั การตรวจทางหอ้ งปฏบิ ตั กิ ารไมพ่ บเชอ้ื ในครงั้ แรก แตม่ ี อาการปว่ ยมากขน้ึ ขอใหไ้ ปพบแพทย์อกี ครัง้ เนอื่ งจากการเกบ็ ตวั อย่างคร้ังแรกอาจเร็วเกนิ ไปจึงทําให้ไม่พบเช้ือได้ ค�ำแนะนำ� การป้องกันควบคมุ โรคไวรัสโคโรนา่ สายพนั ธุ์ใหม่ 2019 สำ� หรับการสวมหน้ากากอนามยั ค�ำแนะนำ� ส�ำหรบั หน้ากากอนามยั แบบท่ัวไป ควรใส่ใหพ้ อดีกับใบหนา้ หันด้านทมี่ ีสอี อก หากเป็น แบบไมม่ สี ี ใหส้ งั เกตรอยพบั ของหนา้ กากอนามยั หากมมุ ของรอยพบั ชลี้ งดา้ น ล่าง ด้านนนั้ จะเปน็ ดา้ นนอกของหนา้ กากอนามัย ใหด้ ้านทมี่ ีลวดอยู่ดา้ นบน และดงึ หนา้ กากอนามยั ให้ครอบคลมุ ทง้ั จมกู และปาก คำ� แนะนำ� สำ� หรบั หนา้ กากอนามัยแบบ N95 ให้ถอื หน้ากากอนามัยไว้ในอุง้ มือ แลว้ ครอบหน้ากาก บรเิ วณปากและจมกู ดงึ สายรดั ทอ่ี ยดู่ า้ นลา่ ง คลอ้ งศรี ษะ แลว้ ดงึ ลงไปบรเิ วณ ใต้ใบหู จากนน้ั ดงึ สายรัดเส้นบนคล้องใหอ้ ยู่บริเวณหลังศรี ษะ บบี บรเิ วณเสน้ ลวดใหพ้ อดกี บั จมกู ทดสอบความพอดขี องหนา้ กากโดยใชม้ อื ทงั้ สองขา้ งทาบ บรเิ วณหนา้ กาก แลว้ ลองหายใจ หากหนา้ กากพอดกี บั ใบหนา้ เวลาหายใจเขา้ หน้ากากจะยุบตัว หายใจออกจะพองตัวออก สำ� หรบั หนา้ กากทใี่ ชแ้ ลว้ เปยี กจากสารคดั หลง่ั เชน่ นำ้� ลาย นำ้� มกู ควร เปล่ียนหน้ากากอนามัยทันที และไม่ควรน�ำกลับมาใช้ซ้�ำก่อนทิ้งควรน�ำ หน้ากากที่ใช้แล้วใส่ถุงปิดให้มิดชิด หรือท้ิงในถังขยะติดเช้ือและล้าง มือ ทำ� ความสะอาดเพอ่ื ป้องกนั การตกค้างของเชือ้ โรค โรคตดิ เชอื้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 35 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
แนวทางส�ำหรับการปฏิบัติงานนอกสถานที่ตั้ง (Work from Home) กรณีโรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา่ 2019 (COVID-19) • หลักการ • การปฏบิ ตั งิ านนอกสถานทต่ี ง้ั ตอ้ งไมก่ ระทบตอ่ ภารกจิ ของหนว่ ยงาน และ การใหบ้ ริการตอ่ ประชาชน • การปฏิบัติงานนอกสถานที่ตั้ง ต้องค�ำนึงถึงหลักการเพิ่มระยะห่างทาง สงั คม (Social Distancing) และมาตรการปอ้ งกนั ควบคมุ โรค ท่ีคำ� นึงถงึ สขุ ภาพและความ ปลอดภยั ของผปู้ ฏบิ ตั งิ าน โดยลดความเสย่ี งในการแพรก่ ระจายโรคในสถานทปี่ ฏบิ ตั งิ าน หรอื จากการเดนิ ทางไปกลบั สถานท่ีทำ� งาน • การก�ำหนดรูปแบบแนวทางการปฏิบัติงานนอกสถานที่ต้ังของเจ้าหน้าท่ี ในสงั กดั ควรมีความยืดหยุน่ คล่องตวั เหมาะสมกบั สถานการณ์ • ผู้ปฏบิ ตั ิงาน 1. จดั เตรยี มเคร่ืองมอื ทีเ่ หมาะสม และการเข้าถงึ ระบบข้อมลู ระบบสื่อสารท่ีจำ� เปน็ ส�ำหรบั ทำ� งานนอกสถานทีต่ งั้ 2. ปฏบิ ตั งิ านตามลกั ษณะงาน บทบาท หนา้ ทท่ี ไ่ี ดร้ บั มอบหมาย ดว้ ยการใชเ้ ทคโนโลยี สารสนเทศ และการส่ือสาร 3. เฝ้าระวังและสังเกตอาการตนเอง รายงานสถานะทางสุขภาพตามระบบท่ีหน่วย งานกำ� หนด หากพบวา่ ตนเอง หรอื บคุ คลในครอบครวั มอี าการปว่ ย เชน่ มไี ข้ รว่ มกบั มอี าการ ไอ มนี ้�ำมูก เจ็บคอ หอบเหน่อื ย ให้ไปพบแพทย์ทนั ที 4. หมัน่ ทำ� ความสะอาดบา้ น ที่พกั อาศยั อปุ กรณ์ และบริเวณท่มี ผี ูส้ ัมผสั ร่วมกนั เช่น ราวบันได ลกู บดิ ประตู หอ้ งน้�ำ ด้วยน้�ำผสมผงซักฟอก น้ำ� ผสมน�ำ้ ยาฟอกขาว นำ้� ยาท�ำความ สะอาดทีม่ ีสว่ นผสมของ โซเดยี มไฮโปคลอไรท์ 0.5% หรอื แอลกอฮอล์ 70% 5. ปฏิบัติตามหลักสุขอนามัย ล้างมือให้สะอาดอยู่เสมอด้วยน�้ำและสบู่ หรือ แอลกอฮอล์ เจลลา้ งมอื ไม่น�ำมือมาสัมผสั ตา จมกู ปาก โดยไม่จำ� เปน็ 6. ไมใ่ ชข้ องส่วนตัวรว่ มกัน เชน่ ผา้ เชด็ หนา้ แก้วน้ำ� ผ้าเชด็ ตวั ช้อนสอ้ ม เนื่องจาก เช้ือก่อโรคทางระบบทางเดินหายใจสามารถเข้าสู่ร่างกายได้ทางการสัมผัสสารคัดหล่ังของผู้ ตดิ เชอ้ื 36 โรคตดิ เชือ้ ไวรัสโคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
7. งดออกจากบ้าน หรอื ที่พกั อาศัย หากไม่มคี วามจ�ำเปน็ เพ่อื ลดความเสยี่ งในการ สัมผัสเช้ือ 8. กรณจี ำ� เปน็ ตอ้ งพบปะผอู้ น่ื ใหใ้ ชห้ นา้ กากอนามยั หรอื หนา้ กากผา้ และรกั ษาระยะ ห่างไมน่ ้อยกวา่ 1 – 2 เมตร • ผู้บงั คบั บญั ชา 1. ก�ำหนดมาตรการ ชี้แจงแนวทางการปฏิบัติงานนอกสถานที่ขององค์กร ก�ำหนด ระยะเวลาในการปฏิบัติงานนอกสถานท่ี โดยค�ำนึงถึงหลักการเพิ่มระยะห่างทางสังคม (Social Distancing) และมาตรการปอ้ งกนั ควบคมุ โรค 2. จัดเตรยี มเคร่อื งมือท่ีเหมาะสม อ�ำนวยความสะดวกในการปฏบิ ัตงิ าน เชน่ ระบบ เทคโนโลยีสารสนเทศ และการส่ือสารส�ำหรับการประชุมทางไกล และลดขั้นตอนในการ ปฏิบตั งิ าน 3. จดั ระบบหรอื มอบหมายผรู้ บั ผิดชอบ ติดตามสถานะสุขภาพของผู้ปฏบิ ตั ิงานด้วย การใชเ้ ทคโนโลยีสารสนเทศและการสอ่ื สาร 4. เพ่ิมความตระหนักให้แก่ผู้ปฏิบัติงาน ถึงความเสี่ยงในการปนเปื้อนเชื้อในสิ่ง แวดลอ้ ม โดยใหค้ วามสำ� คัญในการปอ้ งกนั ตนเองและผู้อน่ื เชน่ การใสห่ นา้ กากอนามยั หรอื หน้ากากผ้า การล้างมือ บ่อย ๆ การเว้นระยะหา่ งจากบคุ คลอน่ื 1 - 2 เมตร หรือเทา่ ทจี่ ะ เปน็ ไปได้ 5. จัดให้มีการท�ำความสะอาดพื้นบริเวณสถานท่ีและอุปกรณ์เครื่องใช้ บริเวณท่ีมี การสัมผัสร่วมกนั เช่น ราวบนั ได ลกู บิด ประตู ห้องนำ�้ ดว้ ยน�้ำผสมผงซักฟอก น�้ำผสมนำ�้ ยา ฟอกขาว นำ�้ ยาทำ� ความสะอาดทม่ี สี ว่ นผสมของโซเดยี มไฮโปคลอไรท์ 0.5% หรอื แอลกอฮอล์ 70% ทงั้ นใ้ี นขณะท�ำความสะอาดควรเปิด ประตู/หน้าตา่ ง เพือ่ ให้มกี ารระบายอากาศ 6. จดั ใหม้ กี ารคัดกรองอาการไข้ ไอ เจบ็ คอ มีน้ำ� มูก ในพนกั งานเม่อื กลับเขา้ ทำ� งาน รวมทง้ั บุคคลภายนอกที่มาตดิ ต่องานทุกคน โรคติดเช้ือไวรสั โคโรน่า 2019 | โควิด 19 37 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
มาตรการป้องกันควบคุมโรคไวรัสโคโรน่า 2019 ส�ำหรับระบบขนส่ง สาธารณะภายในประเทศ • มาตรการส�ำหรับผ้ปู ระกอบการขนส่งสาธารณะ 1.1 ดา้ นอาคารสถานท่ี และยานพาหนะ • ดูแลความสะอาดของสถานที่ให้บริการ โดยเฉพาะห้องสุขา สถานที่ จำ� หนา่ ยอาหาร สถานท่ีจ�ำหนา่ ยต๋ัวโดยสาร โดยการเช็ดด้วยน�้ำยาฆ่าเชื้อ หรือแอลกอฮอล์ 70% อย่างสมำ�่ เสมอ อยา่ งน้อยทกุ 2 ช่วั โมง และใหถ้ ม่ี ากขึน้ ในช่วงเวลาทมี่ ีผูโ้ ดยสารแออดั • ท�ำความสะอาดยานพาหนะทุกเที่ยวที่มีการให้บริการ เน้นการเช็ด ทำ� ความสะอาดพน้ื ผวิ ทผี่ โู้ ดยสารสมั ผสั บอ่ ย ๆ เชน่ ราวจบั ในรถโดยสาร ทจี่ บั บรเิ วณประตู เบาะนั่ง ท่ีเท้าแขนด้วยน้�ำผงซักฟอกหรือน้�ำยาท�ำความสะอาด และ 70% แอลกอฮอล์ สามารถท�ำลายเชือ้ ไวรสั ได้ • ท�ำความสะอาดอปุ กรณ์ทมี่ ผี ้โู ดยสารใช้รว่ มกันทกุ 1 ชว่ั โมง เชน่ ปุม่ กด ตจู้ ำ� หนา่ ยตวั๋ ปมุ่ กดตู้ จำ� หนา่ ยเครอื่ งดม่ื เปน็ ตน้ หรอื ใชแ้ ผน่ พลาสตกิ ใสปดิ ทบั ปมุ่ เหลา่ นน้ั และเปลีย่ นทุกชวั่ โมง • จัดเตรียมแอลกอฮอล์เจล เพ่ือให้บริการแก่ผู้โดยสารรวมถึงพนักงาน ในพืน้ ทส่ี ่วนกลาง และใกล้กบั อปุ กรณ์ที่ใช้มือสัมผสั บ่อย ๆ เชน่ บริเวณทางเข้ายานพาหนะ อปุ กรณ์จ�ำหน่ายต๋วั ราวจับ ราวบนั ไดเลือ่ น ปมุ่ กดลิฟต์ เปน็ ต้น • จดั เตรยี มหนา้ กากอนามยั กรณพี บผโู้ ดยสารทม่ี อี าการทางระบบทางเดนิ หายใจ เช่น ไข้ ไอ มีน้ำ� มูก เปน็ ตน้ • ทำ� ความสะอาดบตั รโดยสารทนี่ ำ� มาใช้ซ้�ำได้ดว้ ยนำ้� ยาฆา่ เช้อื 1.2 ด้านบุคลากร • มอบหมายใหม้ ฝี า่ ยบคุ คลหรอื ผรู้ บั ผดิ ชอบงานดา้ นบคุ ลากร เพอื่ ทำ� หนา้ ท่ี ติดตามข่าวสาร เผยแพร่ ความรู้และค�ำแนะน�ำในการปฏิบัติตนแก่บุคลากรในองค์กร ในเรอื่ งพื้นที่ระบาด และ สขุ อนามัย ส่วนบุคคลทีค่ วรปฏิบัติ • ตรวจสขุ ภาพพนกั งานผูใ้ หบ้ รกิ ารบนยานพาหนะประจำ� ปี • ผู้ขบั ข่ีและพนักงานประจำ� ยานพาหนะ สวมหน้ากากอนามยั เพื่อปอ้ งกนั การติดเชื้อขณะปฏิบตั ิงาน ตลอดเวลา และควรล้างทำ� ความสะอาดมือดว้ ยเจลแอลกอฮอล์ 38 โรคตดิ เชอื้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
หรือน้�ำสบู่บ่อย ๆ ส�ำหรับผู้ขับข่ีรถแท๊กซี่ หากไม่มีผู้โดยสาร ไม่จ�ำเป็นต้องสวมหน้ากาก อนามัย • จดั หาสอื่ ความรู้ และการปฏบิ ตั ติ นเมอ่ื เจบ็ ปว่ ยแกเ่ จา้ หนา้ ที่ และสำ� หรบั ประชาสัมพันธบ์ นรถ โดยสารสาธารณะ • สงั เกตอาการปว่ ยของผใู้ ชบ้ รกิ าร และบคุ ลากรในสงั กดั หากพบพนกั งาน มีอาการป่วย หรอื สงสยั วา่ ตนเองจะตดิ เช้อื ให้รายงานกบั ฝ่ายบุคคล เพือ่ ให้หยุดงานจนกวา่ จะหายเปน็ ปกติ 1.3 ดา้ นการบริการ • เพมิ่ ชอ่ งทางการจำ� หนา่ ยตวั๋ โดยสาร เพอื่ ลดความแออดั บรเิ วณทจี่ ำ� หนา่ ย ตว๋ั เชน่ การจำ� หน่ายต๋วั โดยสารออนไลน์ • มาตรการสง่ เสริมการใชบ้ ัตรโดยสารท่เี ป็นบัตรส่วนตัว เชน่ บัตรเตมิ เงิน เพอื่ ลดการสัมผัสต้ซู อ้ื ต๋วั โดยสาร • เมอื่ พบผโู้ ดยสารมีอาการป่วย ไอ จาม หรือมีนำ�้ มกู ให้ขอความร่วมมอื ผู้ โดยสารสวมหน้ากาก อนามัยทจี่ ดั ไว้ ถ้าเป็นไปได้ ควรเปิดกระจกรถ • ประชาสัมพันธ์และให้ความรู้แก่เจ้าหน้าท่ีของหน่วยงานเก่ียวกับการ ติดตอ่ และการปอ้ งกันโรค อยา่ งถกู ตอ้ ง • จดั เตรยี มวสั ดอุ ปุ กรณใ์ นการลา้ งมอื ใหเ้ พยี งพอกบั ผโู้ ดยสาร (ถา้ เปน็ ไปได)้ มาตรการส�ำหรับผู้โดยสาร • รณรงค์ให้พกหน้ากากผ้าหรือหน้ากากอนามัยและแอลกอฮอล์เจล เพื่อ ใช้เมอ่ื ตอ้ งโดยสารรถสาธารณะ • เมอื่ มอี าการปว่ ยระหวา่ งเดนิ ทางและไมม่ หี นา้ กากอนามยั ใหแ้ จง้ และขอ หนา้ กากอนามยั จากพนกั งาน • หากสังเกตเหน็ ผู้โดยสารในยานพาหนะเดียวกนั มอี าการไอ จาม ผิดปกติ ให้แจง้ พนักงานเพ่อื จดั หาหนา้ กากอนามัยให้ผู้โดยสาร หมายเหตุ มาตรการน้ปี รับจากคำ� แนะน�ำการปอ้ งกันควบคมุ โรคไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ 2019 สำ� หรับระบบขนส่งสาธารณะภายในประเทศ วนั ที่ 28 มกราคม 2563 โรคติดเชอ้ื ไวรัสโคโรน่า 2019 | โควดิ 19 39 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
มาตรการสำ� หรบั การแยกเพอื่ สงั เกตอาการณทพี่ กั อาศยั (Self-Quar- antine at Home) กรณีนักเรียน นักศึกษา ท่ีเดินทางกลับจากพื้นที่ ระบาดของโรคตดิ เช้อื ไวรสั โคโรนา่ 2019 (COVID-19) 1. การเตรยี มความพรอ้ มของสถานศกึ ษาก่อนนักเรยี นเดนิ ทางกลับ 1.1 สถานศึกษาก�ำหนดสถานทเ่ี พื่อแยกสงั เกตอาการเปน็ เวลา 14 วัน • สามารถแยกห้องนอน หอ้ งน�ำ้ ของผู้ป่วยและบคุ คลอื่น ๆ • มีอากาศทีถ่ า่ ยเทดี • มอี ปุ กรณป์ อ้ งกนั การตดิ เชอื้ ทง้ั ของผเู้ ดนิ ทางกลบั และผทู้ อี่ าศยั รว่ มอาคาร เชน่ หนา้ กากอนามัย สบู่ เจล แอลกอฮอล์ ถุงมือ • สามารถตดิ ต่อกับโรงพยาบาลได้ดี และเดนิ ทางมาโรงพยาบาลไดส้ ะดวก ด้วยพาหนะส่วนบุคคลหรือพาหนะ ของสถานศึกษา • มีระบบท�ำความสะอาดและเก็บขยะ หากมีเจ้าหน้าท่ีท�ำความสะอาด หอพักนักศึกษาหรือเจ้าหน้าท่ีท่ีเดินทาง กลับมาจากพื้นท่ีระบาด เช่น แม่บ้านในหอพัก ควรใสช่ ดุ ปอ้ งกนั ร่างกาย ไดแ้ ก่ หน้ากากอนามัย หมวกคลุม ผม แว่นตากันลม ถุงมือยาว รองเทา้ บู๊ท และผา้ กนั เปอื้ นพลาสตกิ 1.2 หากสถานศึกษาจัดท่ีพักให้ผู้เดินทางกลับ ก่อนเข้าท่ีพักต้องมีการคัดกรอง อาการ โดยใชเ้ ทอรโ์ มมเิ ตอรว์ ดั อณุ หภมู ิ ทางผวิ หนงั แบบมอื ถอื (Hand held thermometer) 1.3 หากสถานศกึ ษาไมส่ ามารถจดั หาสถานทไ่ี ดจ้ ำ� เปน็ ตอ้ งแยกสงั เกตอาการของ ผเู้ ดนิ ทางกลบั ทบ่ี า้ น ตอ้ งชแ้ี จงผเู้ ดนิ ทางกลบั และครอบครวั ถงึ ความจำ� เปน็ ในการแยกสงั เกต อาการ พร้อมท้งั ให้ค�ำแนะนำ� ในการปฏบิ ตั ิตัวและหมายเลขโทรศัพทผ์ ู้ประสานงาน 1.4 กำ� หนดผปู้ ระสานงานของสถานศกึ ษาในการตดิ ตอ่ กบั นกั ศกึ ษาทเี่ ดนิ ทางกลบั มาและหนว่ ยงานสาธารณสุขในพน้ื ท่ี โดยวางระบบตดิ ตามอาการรว่ มกัน 1.5 เตรยี มความพรอ้ มหลกั สตู รการเรยี นทบ่ี า้ นสำ� หรบั ผเู้ ดนิ ทางกลบั หรอื ระบบ การเรียนชดเชยหากนกั ศึกษาตอ้ งขาดเรยี นระหวา่ งแยกสังเกตอาการ 40 โรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรน่า 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
2. ข้อปฏิบตั ิของผเู้ ดินทางกลบั จากพื้นท่ีระบาดทางเคร่อื งบนิ • ใหค้ วามรว่ มมอื กบั ระบบการคดั กรองผเู้ ดนิ ทางเพอ่ื ควบคมุ ปอ้ งกนั โรคตดิ เชือ้ ไวรสั โคโรน่า 2019 ของด่านควบคุม โรคตดิ ต่อระหว่างประเทศ • หากมอี าการไข้ หรือ อาการไอ จาม มนี ำ้� มูก เจบ็ คอ ให้แจง้ ใหเ้ จ้าหน้าที่ ที่ดา่ นควบคมุ โรคติดตอ่ ระหวา่ งประเทศทราบทนั ที • กรณีวัดอุณหภูมิร่างกายตั้งแต่ 37.5°C จะได้รับการแยกตัวมาตรวจซ้�ำ หากยังมีไข้จะสง่ โรงพยาบาลเพอ่ื ตรวจวินจิ ฉยั และรักษาตามระบบ 3. ข้อปฏิบัติของผู้เดินทางกลับจากพื้นที่ระบาดระหว่างสังเกตอาการที่ บา้ น/ทีพ่ กั เพ่อื ปอ้ งกนั การแพร่เช้อื ไปสูค่ นอนื่ ๆ • ให้หยุดการเข้าเรียน เข้าร่วมกิจกรรมของสถานศึกษาท่ีมีการรวมคน จ�ำนวนมาก • นอนแยกห้องกับบุคคลอื่นในบ้าน ไม่ออกไปนอกบ้าน ไม่เดินทางไปท่ี ชมุ ชนหรือที่สาธารณะอย่างนอ้ ย 14 วนั นับจากวันเดนิ ทางกลบั จากพน้ื ท่รี ะบาด • รับประทานอาหารแยกจากผ้อู ื่น เชน่ แยกสถานท่ี หรือ รับประทานตา่ ง เวลากับผ้อู ืน่ • ไม่ใชข้ องใช้สว่ นตัว เชน่ ผา้ เชด็ หนา้ ผา้ เชด็ ตัว แก้วนำ้� หลอดดูดน�้ำ รว่ ม กับผูอ้ ่ืน • ลา้ งมอื บอ่ ย ๆด้วยน้�ำและสบูอ่ ยา่ งนอ้ ย 20 วนิ าที กรณีไมม่ นี ้�ำและสบู่ ให้ลบู มอื ด้วยเจลแอลกอฮอลค์ วามเขม้ ข้น อยา่ งน้อย 60% • สวมหนา้ กากอนามยั และอยหู่ า่ งจากคนอนื่ ๆ ในบา้ นประมาณ 1-2 เมตร หรืออยา่ งนอ้ ยประมาณหนึง่ ชว่ งแขน • หลีกเลี่ยงการใกล้ชิดบุคคลอื่นในท่ีพักอาศัย โดยเฉพาะผู้สูงอายุ ผู้ป่วย โรคเร้อื รังตา่ ง ๆ • การท้ิงหน้ากากอนามัยใส่ถุงพลาสติกปิดสนิทก่อนท้ิงลงในถังขยะที่มีฝา ปิดมดิ ชดิ และทำ� ความสะอาดมือด้วย แอลกอฮอลเ์ จล หรอื น้ำ� และสบู่ทนั ที • ปดิ ปากจมูกดว้ ยกระดาษทิชชู่ทกุ ครงั้ ทไ่ี อจาม โดยปดิ ถึงคาง แลว้ ท้งิ ทิช ชลู่ งในถงุ พลาสตกิ และปดิ ปากถงุ ใหส้ นทิ กอ่ นทง้ิ หรอื ใชแ้ ขนเสอื้ ปดิ ปากจมกู เมอื่ ไอหรอื จาม และ ทำ� ความสะอาดมือด้วยแอลกอฮอลเ์ จล หรือน�้ำและสบู่ทันที โรคตดิ เชอื้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 41 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
4. วธิ กี ารสังเกตอาการ ณ ทีพ่ กั อาศัยและแนวทางปฏบิ ัติเม่ือมีอาการ ปว่ ย • ใหผ้ เู้ ดนิ ทางกลบั วดั ไขท้ กุ วนั เชา้ และเยน็ และสงั เกตอาการระบบทางเดนิ หายใจ 1) อาการไข้ ได้แก่ • วัดอณุ หภูมิร่างกายต้งั แต่ 37.5 องศาเซลเซยี สขึ้นไป หรอื • มีอาการสงสัยว่ามีไข้ ได้แก่ ตวั ร้อน ปวดเนอื้ ปวดตวั หนาวส่นั 2) อาการระบบทางเดนิ หายใจ ไดแ้ ก่ ไอ นำ�้ มกู เจบ็ คอ หายใจเหนอื่ ย หรอื หายใจ ล�ำบาก • หากพบอาการป่วยข้อใดข้อหน่ึง ให้รีบโทรศัพท์แจ้งผู้ประสานงานของ สถานศึกษา หรือหมายเลขโทรศัพท์ของ หน่วยงานสาธารณสุขในพ้ืนท่ี หรือหมายเลข โทรศพั ทต์ ามบัตรสังเกตอาการ (health beware card) โดยแจ้งอาการและประวตั ิการ เดนิ ทาง • หากเดินทางมาโรงพยาบาลโดยรถยนตส์ ่วนตวั ใหเ้ ปิดหน้าต่างรถยนต์ไว้ เสมอ และแจง้ อาการและประวัติการ เดินทางทเี่ จา้ หน้าท่คี ัดกรองของโรงพยาบาล 5. ขอ้ ปฏบิ ตั ขิ องผอู้ ยอู่ าศยั รว่ มบา้ น และการทำ� ลายเชอ้ื ในสงิ่ แวดลอ้ มใน บ้าน • ทกุ คนในบา้ นควรลา้ งมอื บอ่ ยครงั้ ทสี่ ดุ เพอื่ ลดการรบั และแพรเ่ ชอ้ื โดยใช้ น้�ำและสบู่อย่างน้อย 20 วินาที กรณไี มม่ นี �ำ้ และสบู่ ให้ลูบมือด้วยเจลแอลกอฮอล์ความเข้ม ขน้ อยา่ งนอ้ ย 70% • เฝ้าระวังอาการเจ็บป่วยของผู้สัมผัสใกล้ชิดหรือสมาชิกในบ้าน ภายใน ระยะเวลา 14 วนั หลงั สัมผัสผูป้ ่วย • นอนแยกหอ้ งกบั ผเู้ ดนิ ทางกลบั รวมถงึ แยกใชห้ อ้ งนำ�้ และพนื้ ทสี่ ว่ นกลาง ในบ้าน • ไม่รับประทานอาหารร่วมกันกับผู้เดินทางกลับ ให้แยกโต๊ะหรือรับ ประทานคนละเวลา • ไม่ใช้ของใชส้ ่วนตัว เช่น ผา้ เชด็ หนา้ ผา้ เช็ดตวั แกว้ นำ้� หลอดดดู นำ�้ รว่ ม กับผ้เู ดนิ ทางกลบั 42 โรคติดเช้ือไวรสั โคโรน่า 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
Search
