หน่วยที่ 1 ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับพลังงาน

นายจุตติ ประนมศรี -อดตี ครู คศ. 3 วทิ ยาลยั เทคนิคสัตหีบ -สาขาวิชาเครอ่ื งกล(ช่างยนต)์ -เกษียณอายุราชการเมอ่ื วันที่ 30 กนั ยายน 2563

-เราใชพ้ ลังงานอะไรบ้าง ในชวี ติ ประจาวนั -ตอบอย่างน้อย 2 ขอ้ 2

สมัครเขา้ กลมุ่ Line โดยสะแกน QR Code t3dwmtc 3

สมคั รเรียนออนไลน์ - ทุกคนตอ้ งมี G-mail - สมคั รตามเลขที่ หอ้ ง 1/5 ใชอ้ กั ษรย่อ คธ ห้อง 1/6 ใชอ้ ักษรย่อ บช ห้อง 1/7 ใช้อกั ษรยอ่ กต ห้อง 1/8 ใชอ้ กั ษรย่อ กร หอ้ ง 1/9 ใชอ้ ักษรย่อ กร หอ้ ง 2/5 ใช้อักษรย่อ ทค

พลังงาน ทรัพยากร และสง่ิ แวดลอ้ ม

1หนว่ ยท่ี ความรเู้ บ้อื งตน้ เกยี่ วกบั พลงั งาน ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดลอ้ ม 6

ความรู้เบอื้ งตน้ เกีย่ วกบั พลังงาน ทรพั ยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดลอ้ ม พลังงาน ทรัพยากรธรรมชาติ ส่ิงแวดลอ้ ม ความสัมพนั ธร์ ะหว่างพลงั งาน ทรัพยากรธรรมชาติ และ ส่ิงแวดล้อม ความสัมพนั ธร์ ะหวา่ งพลงั งานกับระบบนิเวศ วิกฤตการใชพ้ ลังงาน ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดล้อม ผลกระทบทเี่ กิดจากปญั หาส่งิ แวดลอ้ ม แนวทางการอนุรกั ษ์และพฒั นาพลงั งาน ทรัพยากร ธรรมชาติ และส่งิ แวดล้อม 7

ทรพั ยากรท่มี ีใชต้ ลอดไป ทรัพยากรธรรมชาติ ทรพั ยากรท่ใี ช้แล้วหมดไป พลงั งานแสงอาทิตย์ ทรัพยากรทเ่ี กิดข้นึ ใหมท่ ดแทนได้ โลหะ มนุษย์ สตั ว์ (สังกะสี/อะลมู เิ นยี ม อากาศ พชื ดิน น้าในวฏั จักร ฟอสซลิ (ปิโครเลียม/แกส๊ ธรรมชาติ/ 8 ถ่านหนิ ) อโลหะ ดินเหนียว/ทราบ/แร่ ฟอสเฟต

พลงั งาน พลังงาน หมายถึง ความสามารถในการทา้ งานที่มอี ยใู่ นตวั ของส่งิ ทีอ่ าจ ใหง้ านได้ ได้แก่ พลงั งานหมุนเวยี นและพลังงานส้นิ เปลือง 9

ทรัพยากรธรรมชาติ ทรัพยากรธรรมชาติ หมายถึง ส่งิ หรือทรพั ยท์ เี่ กดิ ขึ้นเองตามธรรมชาติ มี 3 ประเภท ไดแ้ ก่ - ทรัพยากรธรรมชาตทิ ่ีใชแ้ ลว้ ไม่หมด - ทรัพยากรธรรมชาตทิ ่ีใช้แล้วเกิดทดแทนได้ - ทรัพยากรธรรมชาติท่ใี ช้แล้วหมดไป 10

สิง่ แวดล้อม (Environment) หมายถงึ ส่ิงตา่ ง ๆ ทอ่ี ยู่ รอบตัว ไม่วา่ จะเกิดขนึ้ เองตามกระบวนการทาง ธรรมชาติ หรอื เกิดจากการประดษิ ฐ์คิดค้นขน้ึ ของมนุษย์ ประเภทของสิ่งแวดล้อม แบง่ เป็น 2 ประเภท ใหญ่ ๆ ได้แก่ 1. ส่ิงแวดลอ้ มตามธรรมชาติ 2. สงิ่ แวดลอ้ มท่มี นุษย์สร้างขน้ึ 11

สมบัติของส่ิงแวดลอ้ ม 1. ตอ้ งมีสมบัตเิ ฉพาะตวั 2. ไมอ่ ยูโ่ ดดเดี่ยวในธรรมชาติ 3. มีความตอ้ งการส่งิ แวดล้อมอ่นื เสมอ 4. เปน็ กล่มุ หรอื เป็นระบบเสมอ 5. มผี ลตอ่ ส่ิงแวดล้อมอ่ืนด้วยเสมอ 6. มีความเปราะบาง 7. มกี ารเปลย่ี นแปลงอยู่เสมอ 12

โครงสร้างความรู้ทางด้านสงิ่ แวดลอ้ ม 1. ทรพั ยากรธรรมชาติ 2. เทคโนโลยสี ่งิ แวดลอ้ ม 3. ของเสยี และมลพษิ ทางส่ิงแวดล้อม 4. สังคมสงิ่ แวดล้อม 13

ความสมั พันธร์ ะหวา่ งพลังงาน ทรพั ยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดลอ้ ม พลงั งาน ทรัพยากรธรรมชาติและส่งิ แวดลอ้ ม มคี วามสัมพนั ธ์ลึกซึง้ แยกจากกนั ไม่ได้ ถา้ ส่ิงหนง่ึ สงิ่ ใดถูกกระทบยอ่ มมผี ลต่อสิง่ อนื่ ๆ ดว้ ยเสมอ ดังน้นั การใช้ พลงั งาน ทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอ้ ม ต้องเปน็ ไปตามหลักอนุรกั ษว์ ทิ ยา นนั่ คอื ใชใ้ หเ้ กิดประโยชนส์ ูงสุด คมุ้ คา่ ที่สดุ ใช้ให้ไดน้ านท่สี ดุ ผลกระทบนอ้ ย ที่สุด และเหมาะกับกาลเวลาทจ่ี ะใช้ รวมทงั้ ขณะใชถ้ า้ เป็นทรัพยากรธรรมชาติท่ี ไม่สามารถเกดิ ทดแทนไดต้ อ้ งพยายามหาสิ่งทดแทนเสมอ 14

สิ่งแวดลอ้ ม “ทรพั ยากรธรรมชาติ และพลงั งาน เป็นส่วน ทรพยากร หนึ่งของสิง่ แวดล้อม” ธรรมชาติ พลังงาน

ความสมั พันธ์ระหว่างพลงั งาน ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดลอ้ ม ความสมั พนั ธ์ระหวา่ งพลังงาน ทรัพยากรธรรมชาติ และส่ิงแวดลอ้ มเป็นวฏั จกั ร 16

ความสัมพนั ธ์ระหวา่ งพลงั งานกบั ระบบนิเวศ ระบบนเิ วศ (Ecosystem) หมายถงึ หนว่ ยพ้ืนทห่ี น่ึงท่ีประกอบดว้ ยสังคม ของสิง่ มีชีวิตกับสิง่ แวดล้อมท่ีมี บทบาทรว่ มกนั และมี ความสัมพันธโ์ ยงใยกนั เป็นระบบ 17

ประเภทของระบบนิเวศ แบง่ ตามลักษณะการแลกเปล่ยี นพลงั งาน และมวลสารได้ 3 ประเภท ไดแ้ ก่ 1. ระบบนิเวศเปิด 2. ระบบนเิ วศปดิ 3. ระบบนเิ วศโดดเด่ียว 18

กลมุ่ ของระบบนิเวศ 1. ระบบนเิ วศธรรมชาตแิ ละก่งึ ธรรมชาติ 2. ระบบนเิ วศเมือง-อุตสาหกรรม 3. ระบบนเิ วศเกษตร 19

องค์ประกอบของระบบนิเวศ ประกอบ 2 ส่วน คอื 1. สว่ นประกอบที่ไม่มชี วี ติ 2. สว่ นประกอบที่มีชวี ิต 20

ความสัมพนั ธข์ องสิ่งมชี ีวติ ในระบบนิเวศ 1. การลา่ เหยอ่ื 2. ภาวะอิงอาศยั หรอื ภาวะเกอ้ื กลู 3. ภาวะไดป้ ระโยชนร์ ่วมกนั 4. ภาวะพึ่งพากนั 5. ภาวะมีปรสติ 6. ภาวะการยอ่ ยสลาย 21

การถ่ายทอดพลงั งานและการหมุนเวยี นของธาตุอาหารในระบบนเิ วศ พีระมิดพลังงานตามกฎรอ้ ยละ 10 22

วฏั จักรของสาร วัฏจักรในระบบนเิ วศ แบง่ ออกได้ 3 ประเภทใหญ่ ๆ คอื 1. วฏั จักรของน้า 2. การหมุนเวียนของธาตทุ ่ีมแี หล่งสะสมสว่ นใหญ่ ในสภาพแก๊สในอากาศ 3. การหมุนเวยี นของแร่ธาตซุ ่ึงมีแหล่ง สะสมในสภาพของตะกอน 23

ความสมดุลของระบบนเิ วศ วิกฤตการใชพ้ ลังงาน ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม 1. กฎแหง่ การปรับตน สาเหตหุ ลัก ไดแ้ ก่ 2. กฎแหง่ การแทนท่ี 1. การเพ่ิมขน้ึ ของประชากรโลก 3. กฎแห่งการทวจี ้านวน 4. กฎแหง่ การควบคุม 2. ความก้าวหน้าทางวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี 3. ความเจริญก้าวหน้าทางด้านเศรษฐกิจ 4. การใชท้ รัพยากรธรรมชาติและพลงั งานโดยขาดความระมัดระวัง 5. ปญั หาทางดา้ นกฎหมาย 24

ผลกระทบท่ีเกิดจากปญั หาสิ่งแวดล้อม ผลกระทบที่เกดิ จากปัญหาส่งิ แวดลอ้ ม 25

แนวทางการอนรุ กั ษแ์ ละพฒั นาพลงั งาน ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดล้อม 1. ลดอัตราการเพม่ิ จา้ นวนประชากรอยา่ งเหมาะสม 2. ใช้ทรพั ยากรอย่างถกู หลักอนุรักษวิทยา 3. แกไ้ ขปัญหาส่งิ แวดล้อมและทรัพยากรอย่างจรงิ จงั 4. ปรบั ปรุงระบบบริหารในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดล้อม 5. กา้ หนดแผนการใชท้ รพั ยากรที่แนน่ อน 6. มาตรการควบคุมของเสยี 26

-เราจะช่วยอะไรเก่ียวกบั การประหยดั พลังงานได้บา้ ง -ตอบอย่างน้อย 2 ขอ้ 27

คอื อะไร? พลงั งาน ทรัพยากรธรรมชาติ สง่ิ แวดล้อม 28

ชว่ งถาม-ตอบ