หนังสือคู่มือผลประโยชน์ทับซ้อนและมาตรการป้องกันการทุจริตและประพฤติมิชอบ

โปรง ใส 01 02 เปน็ ธรรม รวมพลัง 03 04 ตานทจุ ริต คา นิยม ศนู ยปฏิบัติการตอตานการทุจรติ







ค�ำ นำ� รัฐบาลได้กำ�หนดนโยบายหลัก ๑๒ ด้าน เพ่ือเป็นทิศทางการบริหารราชการ แผ่นดินของรัฐบาลในช่วง ๔ ปี ข้างหน้า จากสถานการณ์และปั ญหาที่ประเทศไทย กําลังเผชิญอยู่ในขณะนี้ไม่ว่าจะเป็นปั ญหาปากท้องของประชาชนกลุ่มต่างๆสถานการณ์ เศรษฐกิจโลกและการเปล่ียนแปลงต่างๆ ที่ส่งผลต่อระบบเศรษฐกิจภายในประเทศ รัฐบาลได้กําหนดเร่ืองเร่งด่วนที่ต้องดําเนินการ เพ่ือบรรเทาปั ญหาและลดผลกระทบ กับประชาชนและระบบเศรษฐกิจ การแก้ไขปั ญหาทุจริตและประพฤติมิชอบในวง ราชการทั้งฝ่ ายการเมืองและฝ่ ายราชการประจําเป็นเร่ืองหน่ึงที่รัฐบาลกำ�หนดให้เป็น เร่ืองเร่งด่วนที่ต้องเร่งดำ�เนินการ โดยการแก้ไขปั ญหาทุจริตและประพฤติมิชอบใน วงราชการทั้งฝ่ ายการเมืองและฝ่ ายราชการประจํา โดยเร่งรัดการดําเนินมาตรการ ท า ง ก า ร เ มื อ ง ค ว บ คู่ ไ ป กั บ ม า ต ร ก า ร ท า ง ก ฎ ห ม า ย เ ม่ื อ พ บ ผู้ ก ร ะ ทํ า ผิ ด อ ย่า ง เ ค ร่ ง ค รั ด นาํ เทคโนโลยสี มยั ใหมม่ าใช้ในการเฝ้ าระวงั การทจุ รติ ประพฤตมิ ชิ อบอยา่ งจรงิ จงั และเขม้ งวด และเร่งรัดดําเนินการตามขั้นตอนของกฎหมาย เม่ือพบผู้กระทําผิดอย่างเคร่งครัด เพ่ือให้ภาครัฐปลอดการทุจริตและประพฤติมิชอบโดยเร็วท่ีสุด พร้อมทั้งให้ภาคสังคม เอกชนและประชาชนเขา้ มามีส่วนร่วมในการป้ องกันและเฝ้ าระวัง การทุจริตประพฤติมิชอบ กระทรวงแรงงาน เห็นถึงความสำ�คัญของการจัดทำ�คู่มือการป้ องกันผลประโยชน์ ทับซอ้ นและมาตรการป้องกันการทุจริตและประพฤติมิชอบเลม่ นแี้ ละหวังเป็ นอย่างยิ่งว่า จะเป็ นประโยชน์ในการเสริมสร้างความรู้ ความเข้าใจแก่ข้าราชการและเจ้าหน้าที่ ให้เกิดความตระหนักถึงปั ญหาการทุจริตและประพฤติมิชอบ รวมทั้งเป็นข้อมูลให้ผู้สนใจ ได้ศึกษา เพ่ือเป็นพ้ืนฐานการปฏิบัติตนในการร่วมสร้างสังคมไทยให้เป็นสังคมที่ใสสะอาด ปราศจากการทุจริตคอร์รัปชัน สอดคล้องกับนโยบายรัฐบาล และยุทธศาสตร์ชาติว่าด้วย การป้ องกันและปราบปรามการทจุ ริต ระยะที่ 3 (พ.ศ. 2560 - 2564) ซ่งึ ก�ำ หนดวสิ ยั ทศั น์ “ประเทศไทยใสสะอาด ไทยทัง้ ชาติต้านทุจริต” (Zero Tolerance & Clean Thailand) อันจะนำ�มาซ่ึงการลดระดับการทุจริตประพฤติมิชอบให้เทียบเทา่ ระดับมาตรฐานสากลต่อไป . ศนู ยป์ ฏบิ ัติการตอ่ ตา้ นการทุจริต กระทรวงแรงงาน

สารบญั หนา้ 1.ความหมายของผลประโยชนท์ บั ซ้อน (Conflict of Interests) 3 - 7 รูปแบบ : ผลประโยชนท์ ับซ้อน 7 - 4 หลกั : ในการจัดการผลประโยชนท์ บั ซ้อน 9 2.ตวั อยา่ งพฤติกรรมทเี่ ขา้ ขา่ ยผลประโยชนท์ ับซ้อนหรอื 11 เขา้ ขา่ ยความขดั แยง้ 3.มาตรการทางกฎหมายเกยี่ วกับการป้ องกนั ผลประโยชนท์ บั ซ้อน 17 - พระราชบญั ญตั ิประกอบรัฐธรรมนูญวา่ ดว้ ยการป้ องกนั 18 และปราบปรามการทุจรติ พ.ศ. 2561 - พระราชบญั ญตั ติ ามมาตรฐานทางจรยิ ธรรม พ.ศ. 2562 23 4.แนวทางปฏิบัตเิ พ่อื ป้ องกันผลประโยชนท์ บั ซ้อน - การให้ - การรับของขวัญและผลประโยชน ์ 26 - ขอ้ ควรระวังในการด�ำ เนินการจดั ซ้อื จดั จ้าง 34 5.ขอ้ ปฏิบัตหิ ลักสำ�หรับสังคมคณุ ธรรม 37 6.การเสริมสร้างระบบธรรมาภบิ าลในการบรหิ ารงานภาครัฐ 41 7.มาตรการป้ องกันและปราบปรามการทุจรติ และ 43 ประพฤติมชิ อบในระบบราชการ 1 ศนู ยป์ ฏบิ ตั ิการตอ่ ตา้ นการทุจริต กระทรวงแรงงาน

ศนู ยป์ ฏบิ ตั ิการตอ่ ตา้ นการทจุ รติ กระทรวงแรงงาน 2

ความหมายของผลประโยชนท์ บั ซ้อน (Conflict of Interests) 3 ศูนยป์ ฏบิ ตั กิ ารตอ่ ตา้ นการทจุ ริต กระทรวงแรงงาน

ผลประโยชนท์ บั ซ้อน ผลประโยชน์ทับซ้อนหรือความขัดแย้งกันระหว่างผลประโยชน์ส่วนตัวและ ผ ล ป ร ะ โ ย ช น์ส่ว น ร ว ม ห รื อ ผ ล ป ร ะ โ ย ช น์ขั ด กั น ห ม า ย ถึ ง ก า ร ที่เ จ้า ห น้า ที่รั ฐ ปฏิบัติหน้าที่โ ด ย คํ า นึ ง ถึ ง ป ร ะ โ ย ช น์ ส่ ว น ต น ห รื อ พ ว ก พ้ อ ง เ ป็ น ห ลั ก ซ่ึ ง ถื อ เป็ นความผิดเชิงจริยธรรมและเป็ นความผิดขั้นแรกที่จะนําไปสู่การทุจริต สํานักงาน ก.พ. ได้นิยามความขัดแย้งกันระหว่างผลประโยชน์ทับซ้อนและ ผลประโยชนส์ ว่ นรวม (Conflict of Interests) หมายถึง สถานการณห์ รือการกระทํา ทบี่ คุ คลไมว่ า่ จะเป็นนกั การเมอื ง ขา้ ราชการ พนกั งาน บรษิ ทั หรอื ผบู้ รกิ ารมผี ลประโยชน์ ส่วนตัวมากจนมีผลต่อการตัดสินใจหรือการปฏิบัติหนา้ ที่ในตําแหนง่ หนา้ ที่ทีบ่ ุคคลนัน้ รับผิดชอบอยู่ และส่งผลกระทบต่อประโยชน์ของส่วนรวม กล่าวคือ การที่เจ้าหน้าที่ ของรัฐตัดสินใจหรือปฏิบัติหน้าที่ในตําแหน่งของตนอันกอ่ ให้เกิดประโยชน์ต่อตนเอง หรือพวกพอ้ ง มากกวา่ ประโยชนส์ ว่ นรวม ซ่ึงการกระทําดงั กลา่ วจะเกดิ ข้ึนอยา่ งร้ตู วั หรอื ไมร่ ู้ตัว ทงั้ เจตนาและไมเ่ จตนาในรูปแบบทีห่ ลากหลาย จนกระทัง่ กลายเป็นธรรมเนยี ม ปฏิบัติที่ไม่เห็นว่าเป็นความผิด ตัวอย่างการกระทําดังกล่าว มีให้พบเห็นได้มากใน สังคม ส่งผลให้บุคคลนัน้ ขาดการตัดสินใจท่ีเที่ยงธรรม เน่ืองจากการยึดผลประโยชน์ ส่วนตนเป็ นหลักได้ส่งผลเสียหายให้เกิดข้ึนกับประเทศชาติก่อให้เกิดการกระทําที่ ผิดจริยธรรมและจรรยาบรรณของเจ้าหน้าที่ของรัฐที่ต้องคํานึงถึงประโยชน์สาธารณะ กลับตัดสินใจหรือปฏิบัติหน้าที่โดยคํานึงถึงประโยชน์ส่วนตนหรือพวกพ้องเป็ นหลัก ศูนยป์ ฏิบัตกิ ารตอ่ ตา้ นการทุจริต กระทรวงแรงงาน 4

ความขัดแยง้ Conflict สถานการณท์ ขี่ ดั กัน ไมล่ งรอยเป็นเหตกุ ารณอ์ ันเกิดข้นึ เม่อื บคุ คล ไมส่ ามารถตัดสินใจกระทาํ อยา่ งใดอยา่ งหน่งึ ความขัดแยง้ อาจเกิดข้นึ ไดจ้ าก ความไมล่ งรอยกนั ในเร่อื งความคดิ แนวทางปฏบิ ตั หิ รอื ผลประโยชน์ ผลประโยชนส์ ว่ นตัว Private Interest เป็นผลตอบแทนทบี่ คุ คลไดร้ ับโดยเห็นวา่ มคี ณุ คา่ ทีจ่ ะตอบสนอง ความตอ้ งการของตนเองหรือของกลมุ่ ทตี่ นเองเกยี่ วขอ้ ง ผลประโยชนเ์ ป็นสงิ่ จูงใจ ให้คนเรามพี ฤตกิ รรมตา่ งๆ เพ่อื สนองความตอ้ งการทัง้ หลาย ผลประโยชนส์ ว่ นรวมหรอื ผลประโยชนส์ าธารณะ Public Interest สงิ่ ใดก็ตามทใี่ ห้ประโยชนส์ ขุ แกก่ ลมุ่ บคุ คลทงั้ หลายในสงั คมผลประโยชน์ สาธารณะยังหมายถึงหลกั ประโยชนต์ อ่ มวลสมาชกิ ในสังคม พฤติกรรมทเี่ ขา้ ขา่ ย ผลประโยชนท์ ับซ้อน เจ้าหนา้ ทขี่ องรัฐควรมจี ิตสํานึกในการปฏิบตั ิหนา้ ทีร่ าชการ โดยคํานึงถึงประโยชนส์ ว่ นรวม มากกวา่ ประโยชนส์ ว่ นตนเสมอ 5 ศนู ยป์ ฏบิ ตั กิ ารตอ่ ตา้ นการทุจรติ กระทรวงแรงงาน

แนวคดิ ของนกั วชิ าการ ให้ความหมายของผลประโยชนท์ ับซ้อนไว้ 4 ประการ ความหมายอย่างกว้างหมายรวมถึงการปฏิบัติงานตามตำ�แหน่งหน้าที่ ทีร่ ับผิดชอบตอ่ หนว่ ยงานหรือองคก์ ารหรือตอ่ สว่ นรวมแตด่ ำ�เนินการตัดสินใจ ปฏิบัติหน้าที่โดยคำ�นึงถึงผลประโยชน์ของตนเอง ครอบครัว และเพ่ือนฝูง ผลประโยชนท์ ับซ้อนสามารถเกิดข้ึนได้ทัง้ ในหนว่ ยงาน ภาครัฐ องคก์ รธุรกิจ สถาบันการศกึ ษา องคก์ รพัฒนาเอกชน และองคก์ รวิชาชพี ตา่ งๆ โดยสามารถ เกิดข้นึ ไดท้ งั้ ในระดับนโยบายของชาติ หนว่ ยงานราชการ และองคก์ รในระดับ ทอ้ งถนิ่ ดงั นนั้ ผลประโยชนท์ บั ซ้อนจงึ มมี ลู คา่ ความเสยี หายตงั้ แตไ่ มก่ รี่ อ้ ยบาท ไปจนถึงนับหม่ืนล้านบาท และในบางกรณีความเสียหายมิได้ปรากฏออกมา ในรูปของที่เป็นวัตถุโดยตรง แต่ยังรวมถึงผลประโยชน์มิใช่วัตถุอีกด้วย ผลประโยชน์ทับซ้อนมิได้จำ�กัดเฉพาะผลประโยชน์ของบุคคลเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการมีอคติในการตัดสินใจหรือดำ�เนินการ อันมุ่งตอบสนองต่อ ผลประโยชน์ของหน่วยงานอีกหน่วยงานหน่ึงด้วย เช่น การที่บุคคลดำ�รง ตำ�แหนง่ ซ้อนกันในสองหนว่ ยงานอันกอ่ ให้เกิดการทำ�บทบาทที่ขัดแย้งกัน และมีการใช้ อำ�นาจหน้าที่ของหน่วยงานหน่ึงไปรับใช้ ผลประโยชน์ ของอีกหนว่ ยงานหน่งึ “การฉ้อราษฎร์บังหลวง”และ“การคอร์รปั ชนั เชิงนโยบาย” (Policy Corruption) ต่างก็เป็นรูปแบบหน่ึงของผลประโยชน์ทับซ้อนเน่ืองจากทั้งสองรูปแบบ ต่างเป็นการใช้ตำ�แหน่งหน้าที่สำ�หรับมุง่ ตอบสนอง ต่อผลประโยชน์ส่วนตัว หรือพรรคพวก ศนู ยป์ ฏิบตั ิการตอ่ ตา้ นการทุจรติ กระทรวงแรงงาน 6

รปู แบบ : ผลประโยชนท์ ับซ้อน 1. การรับผลประโยชนต์ า่ ง ๆ (ACCEPTANCE OF BENEFIT) คือ การรับของขวัญและความสะดวกสบายที่เกินความเหมาะสม อาจส่งผล ต่อบุคคลในการปฏิบัติงานในหน้าที่ การรับของขวัญมีในรูปแบบ เช่น การลดราคา ของ เงินสนับสนุน เงินที่ลูกค้าของหน่วยงานบริจาคให้ การเลี้ยงอาหารอย่างฟ่ ุมเฟือย สิ่งเหล่านี้จะมีผลต่อผู้รับและทำ�ให้เจ้าหน้าที่ตัดสินใเอนเอียงในลักษณะที่เอ้ือประโยชน์ ตอ่ ผใู้ ห้ของขวัญนนั้ 2. การท�ำ ธรุ กิจกบั ตนเอง (Self Dealing) คือ การหาประโยชนใ์ หก้ ับตนเอง ครอบครัวหรือพวกพอ้ งจากตำ�แหนง่ หนา้ ที่ เป็ นการใช้ ตำ�แหน่งหน้าที่เพ่ือตนเองหรือเป็ นคู่สัญญากับหน่วยงานตนเอง เช่น มสี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี ในสญั ญาทที่ ำ�กบั หนว่ ยงานตน้ สงั กดั 3. การทำ�งานหลงั ออกจากตำ�แหนง่ หนา้ ทีส่ าธารณะหรือหลงั เกษยี ณไปแลว้ (Post Employment) คือ การทำ�งานหลังออกจากงานเดิม โดยใช้ความรู้ ประสบการณ์ หรืออิทธิพลจากที่เคยดำ�รงตำ�แหน่งมารับงาน หรือเอาประโยชน์ให้กับตนเองหรือ พวกพ้อง เช่น ลาออกจากหน่วยงานไปทำ�งานในหน่วยงานที่ดำ�เนินธุรกิจประเภท ทีต่ นเองเคยมอี �ำ นาจควบคมุ กำ�กบั ดูแล 7 ศูนยป์ ฏิบัตกิ ารตอ่ ตา้ นการทจุ ริต กระทรวงแรงงาน

4. การทำ�งานพเิ ศษ (Outside Employment or Moonlighting) คือ การเป็นที่ปรึกษาและการจ้างงานให้แก่ตนเองรวมถึงการใช้ตำ�แหน่ง สถานภาพการทำ�งานสาธารณะ ในการที่จะเข้าไปเป็ นนายจ้างของภาคเอกชน หรือเป็ นเจ้าของเอง ตลอดจนการใช้เคร่ืองมือเคร่ืองใช้ของรัฐในการทำ�งาน พิเศษภายนอก เช่น ตั้งบริษัทดำ�เนินการธุรกิจที่แข่งขันหรือรับงานจากต้นสังกัด 5. การใช้สมบตั ขิ องหนว่ ยงานเพ่อื ประโยชนส์ ว่ นตวั (Using Employer’s Property for Private Usage) เช่น การน�ำ ทรัพยส์ ินของหนว่ ยงานไปใช้สว่ นตวั 6. การรบั ร้ขู อ้ มลู ภายใน (Inside Information) คอื การทเี่ จา้ หนา้ ทขี่ องรฐั รเู้ หน็ ในขอ้ มลู ลบั ของทางการ น�ำ ขอ้ มลู ไปเปิดเผย เพ่อื รบั สงิ่ ตอบแทนทเี่ ป็นประโยชนใ์ นรูปของเงนิ หรือประโยชนอ์ ่ืนๆ หรอื นำ�ขอ้ มูลไป เปิดเผยให้แกญ่ าตหิ รอื พวกพอ้ งและแสวงหาผลประโยชนจ์ ากขอ้ มูลเหลา่ นนั้ เช่น เจ้าหนา้ ทขี่ องรฐั ไดร้ บั ทราบขอ้ มูลภายในโครงการตดั ถนนจึงบอกญาติ พนี่ อ้ งไปซ้อื ทีด่ นิ บริเวณโครงการเพ่อื น�ำ มาขายให้กบั ราชการในราคาสูง 7. การน�ำ โครงการสาธารณะลงในเขตเลอื กตงั้ เพ่อื ประโยชนท์ างการเมอื ง (Pork Barreling) เช่น การทรี่ ัฐมนตรีอนมุ ตั โิ ครงการไปลงพ้นื ทหี่ รอื ในบา้ นเกิดของตนเอง หรอื การใช้งบสาธารณะในการหาเสยี ง ศูนยป์ ฏิบตั กิ ารตอ่ ตา้ นการทจุ รติ กระทรวงแรงงาน 8

หลัก ในการจัดการผลประโยชนท์ บั ซ้อน 1. ปกป้ องผลประโยชนส์ าธารณะ การทำ�เพ่ือผลประโยชนข์ องสาธารณะเป็นหนา้ ที่หลัก เจ้าหนา้ ที่ต้องตัดสินใจ และให้คำ�แนะนำ�ภายในกรอบกฎหมาย และนโยบาย จะต้องทำ�งานในขอบเขตหน้าที่ พิจารณาความถูกต้องไม่ให้ผลประโยชน์ส่วนตนมาแทรกแซง รวมถึงความเห็นหรือ ทัศนคติส่วนบุคคล ปฏิบัติต่อบุคคลอย่างเป็นกลาง ไม่มีอคติลำ�เอียง ทั้งนี้เจ้าหน้าที่ ไมเ่ พยี งปฏบิ ัตติ ามกฎหมายเทา่ นนั้ แตต่ อ้ งมีจรยิ ธรรมดว้ ย 2. สนบั สนุนความโปร่งใสและพร้อมรบั ผิด ตอ้ งเปิดเผยและจดั การทโี่ ปรง่ ใส นนั่ คอื เปิดโอกาสใหต้ รวจสอบและมคี วามพรอ้ ม รับผดิ มวี ิธกี ารตา่ งๆสร้างความเช่อื มัน่ แกป่ ระชาชนผูร้ บั บริการและผมู้ ีสว่ นไดส้ ว่ นเสยี 3. สง่ เสรมิ ความรบั ผดิ ชอบสว่ นบุคคลและปฏบิ ัติตนเป็นแบบอยา่ ง การปฏิบัติตนที่ยึดหลักคุณธรรมและความเป็นมืออาชีพของเจ้าหน้าที่และ องค์กร การจัดการต้องอาศัยข้อมูลนำ�เข้าจากทุกระดับในองค์กร ฝ่ ายบริหารต้อง รับผิดชอบเร่ืองการสร้างระบบและนโยบายและเจ้าหน้าที่มีความรับผิดชอบ ต้องระบุ ผลประโยชนท์ ับซ้อนที่ตนมี และต้องจัดการกับเร่ืองส่วนตนเพ่ือหลีกเลี่ยงผลประโยชน์ ทบั ซ้อนมากทสี่ ุดเทา่ ทีท่ ำ�ได้ โดยเฉพาะผบู้ รหิ ารกต็ อ้ งเป็นแบบอยา่ งดว้ ย 9 ศนู ยป์ ฏิบัตกิ ารตอ่ ตา้ นการทจุ รติ กระทรวงแรงงาน

4. สร้างวัฒนธรรมองคก์ ร ผู้บริหารต้องสร้างสภาพแวดล้อมเชิงนโยบายที่ช่วยสนับสนุนการตัดสินใจ ในเวลาที่มีประเด็นผลประโยชน์ทับซ้อนเกิดข้ึน และการสร้างวัฒนธรรมแห่ง ความซ่อื ตรงตอ่ หนา้ ทีซ่ ่ึงตอ้ งอาศัยวธิ ีการดงั นี้ - ให้ข้อแนะนำ�และการฝึ กอบรมเจ้าหน้าที่เพ่ือส่งเสริมความเข้าใจเกี่ยว กับกฎเกณฑ์และการปฏิบัติ รวมถึงการใช้กฎเกณฑ์ที่มีในสภาพแวดล้อมการทำ�งาน - ส่งเสริมให้มีการส่ือสารอยา่ งเปิดเผยและมีการเสวนาแลกเปลี่ยน เพ่ือให้ เจ้าหนา้ ที่สบายใจในการเปิดเผยและหารือเกี่ยวกับผลประโยชนท์ ับซ้อนในที่ทำ�งาน - ป้ องกันไม่ให้ข้อมูลเกี่ยวกับผลประโยชน์ทับซ้อนที่เจ้าหน้าที่เปิ ดเผย รวั่ ไหลเพ่อื มใิ ห้มผี ูน้ �ำ ไปใช้ในทางทผี่ ิด - ให้เจ้าหนา้ ทมี่ ีสว่ นร่วมในการพฒั นาและปรับปรงุ นโยบายและกระบวนการ จดั การผลประโยชนท์ บั ซ้อน เพ่ือให้ร้สู กึ เป็นเจ้าของและปฏบิ ัตติ าม ศนู ยป์ ฏบิ ัตกิ ารตอ่ ตา้ นการทจุ รติ กระทรวงแรงงาน 10

ตวั อยา่ งพฤติกรรมทเี่ ขา้ ขา่ ย ผลประโยชนท์ ับซ้อน หรอื เขา้ ขา่ ยความขดั แยง้ 11 ศนู ยป์ ฏิบัตกิ ารตอ่ ตา้ นการทุจริต กระทรวงแรงงาน

กรณีตัวอยา่ งตามประมวลจริยธรรมขา้ ราชการพลเรือน 3 เร่ือง เป็นเหตุการณ์ทางจริยธรรมที่เกิดข้ึนในหน่วยงาน และวิธีการจัดการ เม่ือเผชิญปั ญหาทางจริยธรรม โดยจำ�ลองสถานการณ์ การปฏิบัติ ที่เกี่ยวข้องกับการกระทำ�ความผิดตามประมวลจริยธรรมฯ ข้าราชการ สามารถทำ�ไดห้ รือไม่ เสยี่ งตอ่ การประพฤติผิดตามประมวลจริยธรรมฯ ข้อใดพร้อมแนวปฏิบัติเม่ือเกิดสถานการณ์นั้นๆ ข้ึนกับตัวเอง 1. กลา้ แยง้ ในเร่อื งทไี่ มถ่ กู ตอ้ ง 2. การใช้ความสมั พันธส์ ว่ นตัวโดยมชิ อบ 3. ของขวัญปีใหม่ ศูนยป์ ฏิบัติการตอ่ ตา้ นการทจุ รติ กระทรวงแรงงาน 12

เร่ืองที่ 1 กลา้ แยง้ ในเร่อื งทีไ่ มถ่ กู ตอ้ ง นายประหยัด ประธานคณะกรรมการจัดซ้ือครุภัณฑ์ ในหน่วยงานราชการ ได้วางแผนและออกเกณฑ์การจัดซ้ือ ครุภัณฑ์เพ่ือผลประโยชน์ของบริษัทที่เขาเป็ นหุ้นส่วนอย่าง ลับๆ นายอุทิศ ผู้ใต้บังคับบัญชาของนายประหยัดตรวจพบ เข้า จึงต้องการที่จะรักษาผลประโยชน์ของทางราชการไว้ 13 ศนู ยป์ ฏบิ ตั ิการตอ่ ตา้ นการทุจริต กระทรวงแรงงาน

ขอ้ สรุป การที่นายอุทิศมีความคิดเห็นคัดค้านผู้บังคับบัญชาในที่ประชุม โดยยึดมั่น ในหลักการและความถูกต้องเป็นสำ�คัญ ถือว่าเป็นการปฏิบัติตามประมวลจริยธรรมฯ ข้อ 3 (4) ซ่ึงนอกจากคัดค้านแล้ว ควรจัดทำ�บันทึกคำ�คัดค้านของตนไว้ไนรายงาน การประชุม หรือในเร่ืองนั้นแล้วแต่กรณี เพ่ือให้สามารถเป็นหลักฐานป้ องกันการมี สว่ นรว่ มรเู้ หน็ ในการกระท�ำ ดงั กลา่ ว นอกจากนนั้ นายอทุ ศิ ยงั มกี ารกระท�ำ ทสี่ อดคลอ้ งกบั ประมวลจรยิ ธรรมฯ ขอ้ 4 (3) กลา่ วคอื ไดต้ รวจพบวา่ หลกั เกณฑก์ ารจดั ซอ้ื ครภุ ณั ฑท์ กี่ �ำ หนดนนั้ อาจมกี าร “ลอ็ คสเปค” โดยไมท่ ราบมากอ่ นวา่ บรษิ ทั ทมี่ าย่นื เป็นบรษิ ทั ที่ นายประหยดั ผูบ้ งั คับบญั ชามสี ว่ นไดส้ ว่ นเสีย แสดงถงึ การเป็นผูม้ คี วามละเอยี ด รอบคอบ มีความรบั ผิดชอบและใช้ดุลยพินจิ ในการตดั สินใจอยา่ งตรงไปตรงมา ตามขอ้ มูลหลักฐานทปี่ รากฏ ส่วนนายประหยัด ถือว่าได้กระทำ�ฝ่ าฝื น ประมวลจริยธรรม ข้อที่ 6 (3) ที่ว่าต้องไม่เสนอหรืออนุมัติโครงการ การดำ�เนินการ หรือการทำ�นิติกรรม หรือ สัญญา ซ่ึงตนเองหรือบุคคลอ่ืนจะได้รับประโยชน์อันมิควรได้โดยชอบด้วย กฎหมาย เหตุเพราะได้มีการวางแผนออกกฏเกณฑ์การจัดซ้ือครุภัณฑ์ เพ่ือให้ บริษัทที่ตนเองเป็ นหุ้นส่วนได้ผลประโยชน์ จึงถึอว่าเป็ นการแสวงหาประโยชน์ โดยมิชอบและเป็นการกระทำ�ที่ขัดกันระหว่างประโยชน์ส่วนตนและประโยชน์ส่วนรวม ศูนยป์ ฏิบัตกิ ารตอ่ ตา้ นการทุจรติ กระทรวงแรงงาน 14

เร่อื งที่ 2 การใช้ความสัมพนั ธส์ ว่ นตัวโดยมชิ อบ เสรีได้รับการเสนอราคาพิเศษสำ�หรับค่าประกันรถยนต์ใหม่ 30 คันของ หนว่ ยงานทรี่ ับผิดชอบอยจู่ ากพรทิพยล์ กู พลี่ ูกนอ้ งของเขา พร้อมขอ้ เสนอการบรกิ าร ประกันรถฟรีให้กับรถยนตส์ ว่ นบุคคลของเสรี ขอ้ สรปุ จากตัวอย่างสอดคล้องกับประมวลจริยธรรมฯ ขอ้ 5 ที่ว่าด้วยการแยกแยะ เร่ืองส่วนตัวออกจากตำ�แหน่งหน้าที่ นายเสรีทำ�ถูกถ้าไม่รับข้อเสนอของพรทิพย์ และพรทิพย์ส่งเร่ืองตามขั้นตอน เพราะการใช้ความสัมพันธ์ส่วนตัวมาประกอบการ ใช้ดุลยพินิจให้คุณให้โทษแก่บุคคลนั้นๆ ถือเป็นการฝ่ าฝื นประมวลจริยธรรมฯ ขอ้ 5 (1) และตอ้ งยดึ ประโยชนข์ องทางราชการ และประโยชนส์ ว่ นรวม ตามขอ้ 5 (5) 15 ศูนยป์ ฏิบัตกิ ารตอ่ ตา้ นการทจุ ริต กระทรวงแรงงาน

เร่ืองที่ 3 : ของขวญั ปีใหม่ วิชัยผู้ประมูลงานสร้างตึกสำ�นักงานของสถานที่ราชการแห่งหน่ึง เดินทางมาเพ่ืออวยพรปี ใหม่ให้กับนายซ่ือสัตย์ รองอธิบดีผู้ดูแลโครงการ สรา้ งตึกที่นายวิชัยเคยประมูลได้ นายวิชัยย่ืนกระเช้าผลไม้ พร้อมกับคะยั้นคะยอ ให้นายวิชัยรับซองเงินสดที่เป็นสินนำ้�ใจเล็กนอ้ ยสำ�หรับเพ่ือนๆขา้ ราชการในส่วน ทีด่ ูแลโครงการนี้ ให้น�ำ ไปแบง่ กัน ขอ้ สรปุ ถึงแม้ว่าประชาชนมีความตั้งใจที่จะนำ�ของขวัญมาให้ข้าราชการตาม ธรรมเนียมปฏิบัติ แต่ต้องระวังมูลค่าของของขวัญแต่ละราย จะต้องไม่เกิน 3,000 บาท ตามมติของคณะกรรมการ ป.ป.ช. กำ�หนดไว้ หากท่านไม่ทราบ ที่มาราคา หรือไม่แน่ใจว่าของขวัญชิ้นนั้นๆ จะรับไว้ได้หรือไม่ ท่านไม่ควรรับ ของขวัญนัน้ สอดคล้องตามประมวลจริยธรรมฯ ขอ้ 6 (1) คือขา้ ราชการต้องละเว้น จากการแสวงประโยชนท์ ี่มิชอบโดยเฉพาะไมเ่ รียกร้องหรือยอมรับของขวัญของตนเอง รับให้ญาติ หรือให้คนอ่ืนรับแทนตน ไมว่ ่าจะกอ่ นหรือหลังการปฏิบัติหน้าที่ ยกเว้น เป็นการให้โดยธรรมเนียมปฏิบัติ หรือทีใ่ ห้ตามประเพณีอยา่ งเหมาะสมแกบ่ ุคคลทัว่ ไป ศูนยป์ ฏบิ ตั ิการตอ่ ตา้ นการทุจรติ กระทรวงแรงงาน 16

มาตรการทางกฎหมายเกยี่ วกับ การป้ องกนั ผลประโยชนท์ ับซ้อน 17 ศูนยป์ ฏบิ ตั กิ ารตอ่ ตา้ นการทจุ รติ กระทรวงแรงงาน

พระราชบัญญตั ิประกอบรัฐธรรมนูญวา่ ดว้ ยการป้ องกนั และ ปราบปรามการทจุ รติ พ.ศ. 2561 หมวด 6 การขัดกนั ระหวา่ งประโยชนส์ ว่ นบุคคลกบั ประโยชนส์ ว่ นรวม มาตรา 126 ห้ามมใิ ห้กรรมการ ผดู้ �ำ รงตำ�แหนง่ ในองคก์ รอสิ ระ เจ้าพนักงานของรฐั ที่ คณะกรรมการ ป.ป.ช. ก�ำ หนด รวมถึงคสู่ มรส ดำ�เนนิ กจิ การ ดังตอ่ ไปนี้ (1) เป็นคู่สัญญาหรือมีส่วนได้เสียในสัญญาที่ทำ�กับหนว่ ยงานของรัฐที่ตนปฏิบัติหนา้ ที่อยู่ (2) เป็นหุ้นส่วนหรือผู้ถือหุ้นในห้างหุ้นส่วนหรือบริษัทที่เข้าเป็นคู่สัญญา ก ับหน่วยง(า3น)ขรอบั งสรัมัฐปทที่ตานนปหฏริบอื ัตคิหงถนือา้ ไทวี่อซ้ ย่ึงสู่ ัมปทานจากรัฐ หนว่ ยราชการ หนว่ ยงานของรฐั รัฐวิสาหกิจหรือ ราชการส่วนท้องถิ่น หรือเข้าเป็นคู่สัญญากับรัฐ หน่วยราชการ หนว่ ยงานของรฐั รฐั วสิ าหกิจ หรอื ราชการสว่ นทอ้ งถนิ่ อนั มีลกั ษณะเป็นการผูกขาดตดั ตอน หรอื เป็นหนุ้ สว่ นหรอื ผถู้ อื หนุ้ ในหา้ งหนุ้ สว่ น หรือบริษทั ทีร่ บั สมั ปทานหรือเขา้ เป็นคูส่ ัญญาในลักษณะดังกลา่ ว (4) เขา้ ไปมสี ว่ นไดเ้ สยี ในฐานะเป็นกรรมการ ทปี่ รกึ ษา ตวั แทน พนกั งานหรอื ลกู จา้ งในธรุ กจิ ของเอกชน ซ่ึงอยู่ภายใต้การกำ�กับ ดูแล ควบคุม หรือตรวจสอบของหน่วยงานของรัฐ ที่ตนปฏิบัติ หน้าที่อยู่ ซง่ึ โดยสภาพของผลประโยชนข์ องธรุ กจิ ของเอกชนนนั้ อาจขดั หรอื แยง้ ตอ่ ประโยชนส์ ว่ นรวม หรอื ประโยชนท์ างราชการ หรอื กระทบตอ่ ความมอี สิ ระในการปฏบิ ตั หิ นา้ ทขี่ องตน มาตรา 127 ห้ามมใิ ห้กรรมการ ผดู้ �ำ รงต�ำ แหนง่ ในองคก์ รอสิ ระ ผดู้ ำ�รงตำ�แหนง่ ระดบั สูง และผดู้ �ำ รงต�ำ แหนง่ ทางการเมือง ทคี่ ณะ ป.ป.ช. ก�ำ หนด ด�ำ เนนิ การใดตามมาตรา 126 (4) ภายใน 2 ปี นบั แตว่ นั ทีพ่ น้ ตำ�แหนง่ มาตรา 128 ห้ามมิให้เจ้าพนักงานของรฐั ผใู้ ด รับทรัพยส์ ิน หรอื ประโยชนอ์ ่ืนใดรับทรัพยส์ นิ หรือ ประโยชนอ์ ่ืนใดอันอาจคำ�นวณเป็นเงนิ ไดจ้ ากผใู้ ด นอกเหนือจากทรัพยส์ นิ หรอื ประโยชนอ์ ันควร ไดต้ ามกฎหมาย กฎ หรอื ขอ้ บงั คับ ทอี่ อกโดยอาศยั อำ�นาจตามบทบญั ญตั แิ ห่งกฎหมาย เวน้ แต่ การรับทรพั ยส์ นิ หรอื ประโยชนอ์ ่นื ใด โดยธรรมจรรยาตามหลักเกณฑแ์ ละจ�ำ นวนทคี่ ณะกรรมการ ป.ป.ช. กำ�หนด ศูนยป์ ฏิบัตกิ ารตอ่ ตา้ นการทจุ รติ กระทรวงแรงงาน 18

การขดั กันระหวา่ งประโยชนส์ ว่ นบุคคลกบั ประโยชนส์ ว่ นรวม 19 ศูนยป์ ฏิบตั ิการตอ่ ตา้ นการทุจรติ กระทรวงแรงงาน

การห้ามไมใ่ ห้รับทรัพยส์ ินหรอื ประโยชนอ์ ่ืนใด ศนู ยป์ ฏิบตั ิการตอ่ ตา้ นการทุจริต กระทรวงแรงงาน 20

หลกั เกณฑ์ เจ้าหน้าที่ของรัฐจะรับทรัพยส์ ินหรือประโยชน์อ่ืนใดได้จะต้องเป็นกรณีที่มีกฎหมาย หรือกฎข้อบังคับที่ออกโดยอาศัยอำ�นาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายอนุญาตให้รับได้เจ้า หนา้ ทีข่ องรฐั จะรบั ทรัพยส์ ินหรอื ประโยชนอ์ ่ืนใด โดยธรรมจรรยาตามหลกั เกณฑแ์ ละจำ�นวนทคี่ ณะกรรมการป.ป.ช.กำ�หนดได้ ดังนี้ 1. มกี ฎหมายอนุญาตทสี่ ามารถรับได้ 2. เป็นการรบั จากบพุ การี ผสู้ ืบสนั ดาน หรือญาติ โดนจะตอ้ งเป็นการให้ตาม ประเพณี หรอื ตามธรรมจรรยาตามฐานานรุ ปู 3. เป็นการรบั โดยธรรมจรรยา จากบคุ คลอ่นื ซ่งึ มใิ ช่ญาติ เช่น ในโอกาส เทศกาลหรอื วนั ส�ำ คัญรวมถึงการแสดงความยนิ ดี การแสดงความขอบคุณการ ตอ้ นรบั การแสดงความเสียใจ หรอื การให้ตามมารยาททีถ่ อื ปฏบิ ัติกนั ในสังคม ตามหลักเกณฑ์ ดงั นี้ - การรับจากผซู้ ่งึ มใิ ช่ญาติทีม่ ีราคาหรอื มูลคา่ ในการรบั จากแตล่ ะบุคคล แตล่ ะโอกาส ไมเ่ กนิ 3,000 บาท - การให้นนั้ เป็นการให้ในลักษณะให้กบั บคุ คลทัว่ ไป กรณมี ีความจำ�เป็นตอ้ งรับไว้ เพ่อื รักษาไมตรี ตอ้ งรายงานผบู้ งั คบั บัญชาทนั ทีเพ่ือวินจิ ฉัยวา่ จ�ำ เป็น เหมาะสมทจี่ ะรบั เป็นสทิ ธิของตนหรอื ไม่ ถ้าผบู้ งั คับบัญชา มคี �ำ วา่ ไมส่ มควรรบั ก็ให้คนื แกผ่ ูใ้ ห้ทนั ที ถ้าคนื ไมไ่ ดก้ ็สง่ มอบ ให้เป็นสทิ ธขิ องหนว่ ยงาน (เม่ือด�ำ เนนิ การแลว้ ถอื วา่ เจ้าหนา้ ทไี่ มเ่ คยรับทรัพยส์ ินนนั้ ) 21 ศูนยป์ ฏบิ ัตกิ ารตอ่ ตา้ นการทุจรติ กระทรวงแรงงาน

บทลงโทษ ผูฝ้ ่ าฝืนตามมาตรา 126 และ 128 1 จำ�คกุ ไมเ่ กนิ 3 ปี หรือ 2 ปรบั ไมเ่ กิน 60,000 บาท หรอื 3 ทัง้ จำ�ทัง้ ปรับ ผฝู้ ่ าฝืนตามมาตรา 127 1 จ�ำ คุกไมเ่ กนิ 6 เดอื น หรอื 2 ปรับไมเ่ กิน 10,000 บาท หรอื 3 ทัง้ จ�ำ ทัง้ ปรบั และให้ถือเป็นความผดิ ฐานทจุ รติ ตอ่ หนา้ ทีห่ รือกระท�ำ ความผดิ ตอ่ ต�ำ แหนง่ หนา้ ที่ ศูนยป์ ฏบิ ัตกิ ารตอ่ ตา้ นการทุจรติ กระทรวงแรงงาน 22

พระราชบญั ญตั มิ าตรฐาน ทางจรยิ ธรรม พ.ศ. 2562 23 ศนู ยป์ ฏิบัตกิ ารตอ่ ตา้ นการทจุ ริต กระทรวงแรงงาน

พระราชบญั ญัตมิ าตรฐานทางจรยิ ธรรม พ.ศ. 2562 ไดก้ ำ�หนดหลักเกณฑก์ ารประพฤติปฏิบัติอยา่ งมีคุณธรรม ของเจ้าหนา้ ทีข่ องรัฐ 7 ขอ้ 1. ยึดมนั่ ในสถาบนั หลักของประเทศ อนั ไดแ้ ก่ ชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย์ และการปกครองระบอบประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหากษัตรยิ ท์ รงเป็นประมุข 2. ซ่อื สตั ย์ สุจรติ มีจติ ส�ำ นึกทดี่ ี และรบั ผิดชอบตอหนา้ ที่ 3. กลา้ ตัดสนิ ใจและกระทำ�ในสงิ่ ทถี่ กู ตอ้ งชอบธรรม 4. คดิ ถึงประโยชนส์ ว่ นรวมมากกวา่ ประโยชนส์ ว่ นตัว และมจี ติ สาธารณะ 5. มงุ่ สัมฤทธิข์ องงาน 6. ปฏบิ ตั หิ นา้ ทอี่ ยา่ งเป็นธรรมและไมเ่ ลอื กปฏิบตั ิ 7. ด�ำ รงตนเป็นแบบอยา่ งทีด่ แี ละรักษาภาพลกั ษณข์ องทางราชการ ศูนยป์ ฏบิ ัติการตอ่ ตา้ นการทุจริต กระทรวงแรงงาน 24

แนวทางปฏบิ ัติเพ่อื ป้ องกนั ผลประโยชนท์ บั ซ้อน 25 ศูนยป์ ฏิบตั ิการตอ่ ตา้ นการทจุ ริต กระทรวงแรงงาน

$ การให้ - การรับของขวญั และ ผลประโยชน์ การให้และรับของขวัญและผลประโยชน์ของข้าราชการพลเรือนและ เจ้าหน้าที่ภาครัฐ ในประมวลจริยธรรมข้าราชการพลเรือน ข้อบังคับว่าด้วยจรรยา ขา้ ราชการของส่วนราชการตามพระราชบัญญัติ ระเบียบขา้ ราชการพลเรือนพ.ศ. 2551 และประกาศคณะกรรมการป้ องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ เร่ืองหลักเกณฑ์ การรับทรัพย์สินหรือประโยชน์อ่ืนใดโดยธรรมจรรยาของเจ้าหน้าที่ของรัฐ พ.ศ. 2543 เ น่ื อ ง จ า ก ค ว า ม เ ช่ื อ ถื อ ไ ว้ ว า ง ใ จ ข อ ง ป ร ะ ช า ช น ต่ อ ก า ร ป ฏิ บั ติ ง า น ของข้าราชการและเจ้าหน้าที่ภาครัฐว่าจะต้องตัดสินใจและกระทำ�หน้าที่โดยยึด ผลประโยชน์สาธารณะเป็นหลักปราศจากผลประโยชน์ส่วนบุคคล หากข้าราชการ และเจา้ หนา้ ทภี่ าครัฐคนใดรับของขวัญและผลประโยชนท์ ที่ ำ�ใหม้ ีอิทธิพลตอ่ การตัดสินใจ และการกระทำ�หน้าที่ถือว่าเป็ นการประพฤติมิชอบย่อมทำ�ลายความเช่ือถือ ไว้วางใจของประชาชน กระทบต่อความถูกต้องชอบธรรมที่องค์กรภาครัฐยึดถือ ในการบริหารราชการ รวมทั้งกระทบต่อกระบวนการปกครองในระบอบประชาธิปไตย ศูนยป์ ฏิบตั ิการตอ่ ตา้ นการทุจรติ กระทรวงแรงงาน 26

ของขวญั คืออะไร ของขวัญและประโยชนอ์ ่นื ใด หมายถงึ สงิ่ ใดๆ หรอื บริการใดๆ (เงนิ ทรัพยส์ นิ สงิ่ ของบรกิ าร หรอื อ่นื ๆทีม่ ีมลู คา่ ) ทขี่ า้ ราชการและเจ้าหนา้ ทภี่ าครฐั ให้และหรือไดร้ ับทนี่ อกเหนอื จากเงินเดือน รายไดแ้ ละ ผลประโยชนจ์ ากการจ้างงานในราชการปกติ ของขวัญและผลประโยชนอ์ ่นื ใด สามารถตคี า่ ตีราคาเป็นเงนิ หรอื อาจไมส่ ามารถตีคา่ ตีราคาได้ ของขวญั ทสี่ ามารถคดิ ราคาได้ (Tangible gifts) หมายรวมถงึ สนิ คา้ บริโภค ความบันเทิง การตอ้ นรบั ให้ทีพ่ ักการเดินทาง อปุ กรณเ์ คร่ืองใช้ เช่น ตวั อยา่ งสินคา้ บตั รของขวัญ เคร่อื งใช้สว่ นตวั บตั รก�ำ นลั บตั รลดราคา สนิ คา้ หรอื บรกิ ารและเงนิ เป็นตน้ ของขวญั และประโยชนอ์ ่นื ใดทคี่ ดิ เป็นราคาไมไ่ ด้ (Intangible gifts and benefits) หมายถงึ สงิ่ ใดๆ หรอื บรกิ ารใดๆ ทีไ่ มส่ ามารถคดิ เป็นราคาทีจ่ ะซ้อื ขายได้ อาทิ เช่น การให้บริการสว่ นตวั การปฏบิ ัตดิ ว้ ยความชอบ สว่ นตนการเขา้ ถึงประโยชนห์ รือการสญั ญาวา่ จะให้ หรือการสญั ญาวา่ จะไดร้ บั ประโยชนม์ ากกวา่ คนอ่ืนๆ ควรมกี ารจดั การอยา่ งไร การจะรบั ของขวัญและหรอื ผลประโยชนใ์ ดๆ มี 3 ค�ำ ถาม ทใี่ ช้ในการตัดสนิ ใจ 1) เราควรรบั หรือไม่ 2) เราควรรายงานการรบั หรือไม่ 3) เราสามารถเกบ็ ไวเ้ ป็นของตนเองไดห้ รอื ไม่ 27 ศูนยป์ ฏบิ ัติการตอ่ ตา้ นการทจุ ริต กระทรวงแรงงาน

เราควรรบั หรอื ไม่ ตามหลักการทางจริยธรรมแม้ว่าเราจะไม่ควรรับ แต่มีหลายโอกาส ที่ เ ร า ไ ม่ ส า ม า ร ถ ป ฏิ เ ส ธ ไ ด้ ห รื อ เ ป็ น ก า ร รั บ ใ น โ อ ก า ส ที่ เ ห ม า ะ ส ม ต า ม ขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรมหรือให้กันตามมารยาทที่ปฏิบัติกัน ในสังคม อย่างไรก็ตามมีหลายโอกาสที่ไม่เป็ นการเหมาะสมอย่างยิ่งที่จะรับ 1) ถา้ เป็นการใหเ้ งนิ ทา่ นจะตอ้ งปฏเิ สธ ไมว่ า่ จะเป็นโอกาสใดๆ การรบั เงนิ สด หรอื สงิ่ ใดๆทสี่ ามารถเปลยี่ นกลบั มาเป็นเงนิ เช่น ลอ็ ตเตอรี่ หนุ้ พนั ธบตั ร เป็นการฝ่าฝืน ประมวลจรยิ ธรรมและอาจเขา้ ขา่ ยการรบั สนิ บน การถูกเสนอสงิ่ ใดๆ นอกเหนอื จากเงนิ นนั้ สงิ่ ทคี่ วรน�ำ มาเป็นเหตุผลในการ ตดั สินใจ คือ - ทำ�ไมเขาจึงเสนอให้ เช่น ให้แทนคำ�ขอบคุณการเสนอให้มีผลต่อ การตัดสินใจในการปฏิบตั ติ นหรอื ไม่ - ความประทับใจของท่านต่อของขวัญและหรือผลประโยชน์ที่จะส่ง ผลต่อการทำ�งานในอนาคต ถ้าท่านทำ�งานอยู่ในกลุ่มเสี่ยง อ่อนไหว หรืออยู่ใน ข่ายที่ตอ้ งไดร้ ับความไวว้ างใจเป็นพิเศษ เช่น งานตรวจสอบภายใน และงานตรวจ คุณภาพการจัดซ้ือจัดจ้าง การออกใบอนุญาตหรือการอนุมัติ/อนุญาตต่างๆ ฯลฯ ท่านจะต้องปฏิบัติตามนโยบายและหลักจริยธรรม เร่ืองนี้ มากกว่าบุคคลกลุ่มอ่ืน ศนู ยป์ ฏิบตั กิ ารตอ่ ตา้ นการทจุ ริต กระทรวงแรงงาน 28

2) การรับกอ่ ให้เกิดการขัดแยง้ ระหวา่ งผลประโยชนส์ ว่ นตนและสว่ นรวม หรือไม่ หากการรบั กอ่ ให้เกดิ ความขดั แยง้ ระหวา่ งผลประโยชนส์ ว่ นตนและผลประโยชนส์ าธารณะ แลว้ ผลประโยชนส์ ว่ นตนทไี่ ดร้ บั กลายเป็นมอี ิทธิพลตอ่ การปฏบิ ัติหนา้ ทรี่ าชการ หรือกอ่ ให้ เกดิ ขอ้ สงสัยตอ่ สาธารณชนวา่ เป็นการประพฤตโิ ดยมิชอบ การขัดแย้งระหว่างผลประโยชน์ส่วนตนและส่วนรวม เป็นตัวกระตุ้นให้เกิด การประพฤติมิชอบ และการทุจริตคอร์รัปชัน ในแต่ละส่วนราชการควรกำ�หนดนโยบาย การรับของขวัญและผลประโยชน์ของตนเอง โดยส่วนราชการที่อยู่ในกลุ่มปฏิบัติ หน้าที่ที่เสี่ยงต่อการประพฤติมิชอบ ควรกำ�หนดนโยบายด้านนี้อย่างเคร่งครัดมากกว่า หน่วยงานอ่นื ๆ หลักการการปฏิบัติงานในภาครัฐอยบู่ นพ้นื ฐานทวี่ า่ “การกระทำ�และ การตดั สนิ ใจใดๆ จะตอ้ งกระท�ำ ดว้ ยความเป็นกลาง ปราศจากการมสี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี ในการให้บริการ ดังนั้นองค์กรหรือบุคคลใดๆไม่ควรใช้ของขวัญหรือผลประโยชน์มาแสวงหา ความชอบผลประโยชนใ์ ห้กบั องคก์ รของตนหรอื ตนเองเหนอื องคก์ รหรอื บคุ คลอ่นื ท�ำ ให้เกดิ ความสนั่ คลอนความเช่อื ถอื ไวว้ างใจทปี่ ระชาสงั คมมตี อ่ ภาครฐั และท�ำ ใหเ้ กดิ ความไมเ่ ป็นธรรม ในสังคมประการสำ�คัญสมาชิกทั้งหมดในสังคมต้องได้รับการปฎิบัติอย่างเป็ นธรรมภาย ใต้ระบอบประชาธิปไตยขา้ ราชการและเจ้าหนา้ ที่ภาครัฐ มีพันธะผูกพันที่จะต้องปฏิบัติงาน อยา่ งเป็นธรรม โดยกระท�ำ และแสดงออกโดยยดึ มาตรฐานความโปรง่ ใส ความพรอ้ มรบั ผดิ ชอบ และแสดงพฤตกิ รรมทถี่ กู ตอ้ งเทยี่ งธรรม ตลอดเวลาทมี่ อี าชพี รบั ขา้ ราชการ 29 ศนู ยป์ ฏิบตั กิ ารตอ่ ตา้ นการทจุ รติ กระทรวงแรงงาน

เราตอ้ งรายงานหรือไม่ 1) ธรรมชาตขิ องผใู้ ห้ พจิ ารณาตามกฎหมายกฎระเบยี บทเี่ กยี่ วขอ้ ง เช่น ประกาศคณะ กรรมการป้องกนั และปราบปรามการทจุ รติ แหง่ ชาติ รวมทงั้ นโยบายของหนว่ ยงาน เช่น การหา้ ม รบั ของขวญั หรอื ประโยชนจ์ ากคสู่ ญั ญา/องคก์ รหรอื บคุ คลทกี่ �ำ ลงั จะมาท�ำ การคา้ การสญั ญา วา่ จะให้-รบั กบั องคก์ รหรอื บุคคลทจี่ ะขอทำ�ใบอนุญาตหรอื รบั การตรวจสอบดา้ นตา่ งๆ ฯลฯ หน่วยงานควรกำ�หนดนโยบายด้านนี้ให้เคร่งครัดและมีกระบวนการที่ช่วยให้ ข้าราชการและเจ้าหน้าที่ภาครัฐสามารถจัดการเร่ืองนี้ได้อย่างเหมาะสม การรายงาน การรับของขวัญ และหรือผลประโยชน์ใดๆ ต้องมีการลงทะเบียนรับอย่างเป็นทางการ 2) บทบาทหน้าที่ของท่านในองค์กร ถ้าข้าราชการนั้นๆ ทำ�งานในขอบข่ายที่ อ่อนไหวและต้องการความเช่ือถือไว้วางใจเป็นพิเศษ และหรือกลุ่มที่เกี่ยวกับการได้ ประโยชน์ หรือเสียประโยชนท์ ัง้ จากระดับองคก์ ร และระดับบุคคล อาทิเช่น งานตรวจสอบ งานจดั ซ้อื จดั จ้าง การให้ใบอนญุ าต/ยึดใบอนุญาต ฯลฯ ควรให้แนใ่ จวา่ ตัวทา่ นและองคก์ ร มีความเที่ยงธรรม และจะไมถ่ ูกตัง้ ขอ้ สงสัย แมว้ ่าหน่วยงานของท่านมิได้กำ�หนดนโยบาย เกี่ยวกับการห้ามรับของขวัญ หรือผลประโยชน์ใดๆ และมิได้กำ�หนดให้รายงานการรับ ของขวญั และผลประโยชน์ ทา่ นควรด�ำ รงความถกู ตอ้ งดว้ ยการรายงานหรอื ปฏเิ สธทจี่ ะรบั ของ ขวญั และหรือผลประโยชนน์ ัน้ ๆ หลักการกำ�หนดว่าของขวัญและผลประโยชน์อ่ืนใดควรต้องรายงานหรือ ไมค่ วรจะตอ้ งใหอ้ งคก์ รเก็บรักษาไวห้ รือไม่ หรือควรตกเป็นของขา้ ราชการ ใหเ้ ทียบกับ คา่ ตามราคาตลาด โดยต้องมีค่าน้อยกว่า 3,000 บาท ทั้งนี้ ให้ปฏิบัติตามประกาศ คณะกรรมการป้องกนั และปราบปรามการทจุ รติ แห่งชาติ เร่อื ง หลกั เกณฑก์ ารรบั ทรพั ยส์ นิ หรือประโยชนอ์ ่นื ใดโดยธรรมจรรยาของเจ้าหนา้ ทีข่ องรฐั พ.ศ. 2543 ศูนยป์ ฏบิ ตั กิ ารตอ่ ตา้ นการทุจริต กระทรวงแรงงาน 30

แนวพจิ ารณาในการปฏบิ ัติ 1. ของขวัญทัง้ หมดที่มีค่าทางวัฒนธรรมหรือประวัติศาสตร์ เช่น งานศิลปะ พระพุทธรูป เคร่ืองประดับโบราณ ฯลฯ แม้จะมีขนาดเล็กหรือเป็นเร่ืองเล็กน้อย ของขวญั นนั้ ๆ ยอ่ มเป็นทรัพยส์ ินขององคก์ รไมว่ า่ จะมีคา่ ราคาเทา่ ใด 2. ของขวัญหรอื ผลประโยชนท์ ีไ่ ดร้ ับเม่ือเทียบกับราคาตลาด มีคา่ นอ้ ยกวา่ 3,000 บาท ไมต่ อ้ งรายงานและอาจเกบ็ เป็นของตนเองได้ 3. ของขวญั หรอื ผลประโยชนใ์ ดๆเมอ่ื เทยี บกบั ราคาตลาดมคี า่ เกนิ 3,000 บาท ตอ้ งรายงานหนว่ ยงานและลงทะเบียนไว้ 4. ถา้ ของขวญั หรอื ผลประโยชนท์ มี่ คี า่ ทางการตลาดระหวา่ ง 3,000-15,000 บาท และเจ้าหนา้ ทมี่ คี วามจำ�เป็นตอ้ งรับให้องคก์ รโดยหัวหนา้ สว่ นราชการตัดสนิ วา่ สมควร ให้ขา้ ราชการหรือเจ้าหนา้ ทีข่ องรัฐคนนนั้ ๆ รับทรพั ยส์ ินดังกลา่ วหรอื ไม่ 5. ถ้าของขวัญหรอื ผลประโยชนท์ มี่ คี า่ ทางการตลาดมากกวา่ 15,000 บาท ให้สง่ มอบเป็นทรัพยส์ ินขององคก์ ร เพ่อื ใช้ประโยชนส์ าธารณะและหรือตาม ความเหมาะสม องคก์ ร อาจพิจารณาอนุญาตให้ขา้ ราชการหรือเจ้าหนา้ ทขี่ องรัฐผนู้ ัน้ เก็บรกั ษาของไวเ้ ป็นกรณไี ป เช่น ของขวญั ในการยา้ ยหนว่ ยงานในขณะด�ำ รงตำ�แหนง่ เดิม ของขวัญในโอกาสเกษยี ณอายรุ าชการ หรอื ลาออกจากงานของขวญั หรอื ผล ประโยชนท์ เี่ พ่ือนร่วมงานให้เม่อื เจบ็ ป่ วย ฯลฯ $ 31 ศูนยป์ ฏบิ ัตกิ ารตอ่ ตา้ นการทจุ รติ กระทรวงแรงงาน

แนวพิจารณาในการปฏิบตั ิ 6. ถ้าในปีงบประมาณใดๆ คุณคา่ รวมของขวัญและหรอื ผลประโยชนท์ ไี่ ดร้ บั จากผใู้ ห้คนเดยี วกันกลมุ่ เดียวกันหรอื ผใู้ ห้มคี วามสมั พนั ธก์ ันหลายๆ ครงั้ เม่ือรวมกัน ทัง้ ปีมคี า่ มากกวา่ 3,000 บาท ตอ้ งรายงานของขวัญหรือผลประโยชนแ์ ตล่ ะอยา่ งทไี่ ดร้ ับ โดยรายงานตอ่ ผบู้ ังคับบัญชาซ่งึ เป็นหวั หนา้ สว่ นราชการ 7. ถ้าในปีงบประมาณใดๆไดข้ องขวญั และหรือผลประโยชนจ์ ากผรู้ บั บริการ แมจ้ ะตา่ งคนตา่ งกลมุ่ เพ่ือเป็นการขอบคุณในการให้บรกิ ารทดี่ ี แตเ่ ม่อื รวมกันแลว้ มคี า่ มากกวา่ 3.000 บาท ตอ้ งรายงานของขวญั หรือผลประโยชนแ์ ตล่ ะอยา่ งนัน้ 8. ของขวัญและหรอื ผลประโยชนใ์ ดๆ ทไี่ ดร้ บั เพ่ือเป็นการขอบคณุ จาก ผรู้ ับบริการ (ประชาชนองคก์ รเอกชน) ทไี่ ดอ้ ยา่ งสม�่ำ เสมอบอ่ ยครงั้ อาจท�ำ ให้เกิดขอ้ สงสัยจากประชาชนวา่ มีอทิ ธิพลบดิ เบอื นกอ่ ให้เกิดอคตใิ นการให้บริการของขา้ ราชการ หรือเจ้าหนา้ ทีภ่ าครฐั หรืออาจกอ่ ให้เกดิ ความร้สู กึ ชอบและคาดหวงั วา่ จะไดร้ บั ของขวัญ และหรอื ผลประโยชน์ เม่อื มผี มู้ ารบั บรกิ ารควรปฏิเสธการรับ 9. เงนิ สดหรอื สงิ่ ใดๆทสี่ ามารถเปลยี่ นเป็นเงินได้ (ตัวอยา่ งเช่น หุ้น พนั ธบตั ร ลอ็ ตเตอร)ี่ ตอ้ งปฏเิ สธไมร่ บั ไมว่ า่ จะอยใู่ นสถานการณใ์ ดๆ ศูนยป์ ฏบิ ัตกิ ารตอ่ ตา้ นการทจุ ริต กระทรวงแรงงาน 32

เราจะเกบ็ รักษาไวเ้ องไดห้ รอื ไม่ 1) ปกติสามารถเก็บรกั ษาไวเ้ อง หากมีคา่ ไมเ่ กิน 3,000 บาท 2) หากมีราคาทางการตลาดระหวา่ ง 3,000-15,000 บาท สว่ นราชการตอ้ ง พิจารณาตัดสินวา่ ขา้ ราชการหรอื เจ้าหนา้ ทภี่ าครฐั นนั้ ๆ จะเก็บไวเ้ องไดห้ รอื ไม่ 3) หากราคามากกวา่ 15,000 บาท จะตอ้ งให้เป็นทรัพยส์ นิ ของสว่ นราชการ และสว่ นราชการพิจารณาตัดสนิ วา่ จะใช้ประโยชนอ์ ยา่ งไร การฝ่ าฝืนกฎนมี้ โี ทษอยา่ งไร การฝ่ าฝืนนโยบายว่าด้วยการรับของขวัญหรือผลประโยชน์นั้น และพร้อม ฝ่ าฝืนการปฏิบตั ติ ามประมวลจรยิ ธรรมอาจถกู ลงโทษตักเตือน ตัดเงินเดือน จนกระทงั่ ถึงไล่ออก ข้ึนกับความร้ายแรงของการฝ่ าฝืน นอกจากนั้นหากการรับของขวัญหรือ ผลประโยชน์นั้นๆ เข้าข่ายการรับสินบน ฉ้อฉลทุจริต และสามารถพิสูจน์ได้ว่า ขา้ ราชการและหรือเจ้าหน้าที่ภาครัฐนั้นๆ รับของขวัญหรือผลประโยชน์ ซ่ึงมีผลต่อ ความเป็นธรรมก่อให้เกิดผลประโยชน์แก่ผู้ให้โดยมิชอบ หากถูกตัดสินว่าผิดจริง ผมู้ ีสว่ นเกยี่ วขอ้ งทุกคนอาจมสี ว่ นร่วมในการรับโทษทางอาญาดว้ ย 33 ศูนยป์ ฏบิ ัติการตอ่ ตา้ นการทุจริต กระทรวงแรงงาน

ขอ้ ควรระวงั ในการด�ำ เนนิ การจดั ซ้อื จัดจ้าง เจ้าหนา้ ทีข่ องรฐั สว่ นใหญค่ งจะหนีไมพ่ น้ การไดร้ บั แตง่ ตงั้ เป็นกรรมการเกยี่ วกบั การจัดซ้อื จัดจ้าง หรอื กรรมการตรวจรบั พสั ดุ/ตรวจการจ้าง ซ่งึ บางคนอาจด�ำ เนินการไป โดยขาดความร้คู วามเขา้ ใจทถี่ กู ตอ้ ง หรอื ไมศ่ ึกษากฎระเบียบทเี่ กยี่ วขอ้ งอยา่ งละเอียด หรือปฏิบัติตามทรี่ ่นุ กอ่ นทำ�ตอ่ ๆ กันมา แตเ่ ป็นสงิ่ ทีไ่ มถ่ ูกตอ้ ง จนอาจเกดิ เป็นการกระท�ำ ความผิด ซ่งึ ผูก้ ระทำ�ตอ้ งไดร้ ับโทษทางวนิ ัย/อาญา/ละเมิดได้ โดยมีกรณีตวั อยา่ งทเี่ กดิ ข้ึน จากการขาดความร้คู วามเขา้ ใจทีถ่ ูกตอ้ งหรือขาดความระมดั ระวงั จนน�ำ ไปสกู่ ารทุจรติ ซ่งึ เจ้าหนา้ ทรี่ ฐั ควรตระหนักไวเ้ พ่อื ไมใ่ ห้กระทำ�ผดิ พลาดในหลายๆกรณี ดังนี้ กรณีเป็นกรรมการจดั ซ้อื จัดจ้าง 1.เปิดโอกาสให้ผูเ้ สนอราคานำ�เอกสารกลับไปแกไ้ ขหรอื สง่ เอกสารเพมิ่ เติม กรณที คี่ ณุ สมบตั ิไมค่ รบถ้วนหรือไมต่ รงตามรายละเอียดร่างขอบเขตงาน (TOR) ในขณะทมี่ ีการย่นื ซองประกวดราคา 2.ไมต่ รวจสอบความถูกตอ้ งและความครบถ้วนของหลักประกัน 3.ไมด่ �ำ เนินการตามเง่อื นไขการเปิดเผยราคากลางตามทกี่ ฎหมายก�ำ หนด เช่น เร่ืองวงเงินทตี่ อ้ งประกาศราคากลาง,วิธกี ารประกาศราคากลาง หรอื ระยะเวลาที่ ประกาศราคากลาง เป็นตน้ 4.ไมด่ �ำ เนินการเผยแพร่ประชาสัมพนั ธเ์ อกสารขอ้ มูลการจัดซ้อื จดั จ้าง เช่น ประกาศสอบราคา ประกวดราคา ตามเง่อื นไขทรี่ ะเบียบกฎหมายก�ำ หนด 5.ลงลายมอื ช่อื รบั รองในเอกสาร โดยไมต่ รวจสอบรายละเอยี ดเอกสาร ทีเ่ กยี่ วขอ้ งทัง้ หมดอยา่ งถถี่ ้วน 6.ยอมให้ผูบ้ ังคบั บญั ชาสงั่ การให้ด�ำ เนนิ การในเร่อื งทไี่ มถ่ ูกตอ้ ง โดยไมท่ �ำ บนั ทึกเสนอความแยง้ ไว้ ศูนยป์ ฏบิ ัติการตอ่ ตา้ นการทจุ ริต กระทรวงแรงงาน 34

กรณกี รรมการตรวจรบั พสั ดุ/ตรวจการจ้าง 1.ไมต่ รวจรับพัสด/ุ งานจ้างให้เสรจ็ สนิ้ โดยเรว็ ภายในวนั ทกี่ ฎหมายหรือระเบียบ กำ�หนด ซ่งึ อาจทำ�ให้พัสด/ุ งานจ้างสูญหายหรือเปลยี่ นแปลงไป 2. ตรวจรับพัสดุ/งานจ้างโดยไมด่ ูคุณสมบัติ คณุ ลกั ษณะเฉพาะทกี่ ำ�หนด ในสญั ญาอยา่ งละเอียด 3. ไมร่ ้วู า่ จะตอ้ งทำ�ความเห็นเสนอหวั หนา้ สว่ นราชการในกรณมี กี ารสง่ มอบงาน จ้าง/พัสดุช้ากวา่ ก�ำ หนดในสัญญา เพ่อื ให้สว่ นราชการเรยี กคา่ ปรับ 4. ไมต่ รวจสอบรายละเอียดของเอกสารการตรวจรับงานจ้าง/พัสดุอยา่ งละเอียด และไมล่ งนามในเอกสารการตรวจรับทุกหนา้ ซ่งึ อาจมีการเปลยี่ นแปลงหรอื สอดแทรก เอกสารอยา่ งอ่นื ทกี่ อ่ ให้เกดิ ความเสียหาย 5. ยอมให้ผบู้ งั คบั บญั ชาสงั่ การให้ดำ�เนินการในเร่อื งทไี่ มถ่ กู ตอ้ ง โดยไมท่ ำ� บนั ทึกเสนอความเห็นแยง้ ทัง้ นี้ หากเป็นการตรวจรับงานที่ยากเกินกว่าจะเขา้ ใจ ควรขอความอนุเคราะห์ ผมู้ คี วามรปู้ ระสบการณด์ า้ นนนั้ ๆ จากหนว่ ยงานภายนอก เขา้ มาใหค้ วามเหน็ ขอ้ เสนอแนะ เช่น ดา้ นไฟฟ้ า กอ่ สร้าง เคร่ืองจกั รกล เป็นตน้ เพ่ือป้ องกนั ความผดิ พลาด และหากเป็น การตรวจรับงานที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับประชาชนในชุมชน ควรขอให้แกนนำ�ประชาชน เขา้ มามสี ว่ นร่วม เพ่อื ให้บคุ คลภายนอกเขา้ มาร่วมรบั รู้ดว้ ย 35 ศนู ยป์ ฏิบตั กิ ารตอ่ ตา้ นการทุจริต กระทรวงแรงงาน

หากทา่ น...พบเหน็ และประสบกับปั ญหา ความขัดแยง้ กนั ระหวา่ งผลประโยชนส์ ว่ นตนและ ผลประโยชนส์ ว่ นรวม เกิดข้ึนกับตัวเอง ให้พิจารณาผลลัพธ์ที่จะเกิดข้ึนว่าส่วนรวมเสีย ผลประโยชน์หรือไม่ หากส่วนรวมเสียผลประโยชน์ ควรหลีกเลี่ยง เช่น หากท่าน เป็ นกรรมการพิจารณาจัดจ้างหรือพิจารณาความดีความชอบของบุคคลใกล้ชิด ท่านก็ควรถอนตัว จากการเป็นกรรมการหรืองดออกเสียง เน่ืองจากการตดั สนิ ใจ อาจมผี ลทาํ ใหก้ ารพจิ ารณาเบยี่ งเบน แตห่ ากเปน็ เพยี งคนรจู้ กั ธรรมดา ท่านควรประกาศ ให้ทราบวา่ ทา่ นรูจ้ ักกับบุคคลนนั้ ตอ่ คณะกรรมการ ทัง้ นี้ เพ่ือแสดงความบริสุทธ์ิใจ ของทา่ นและเพ่อื ความโปร่งใส เกิดข้ึนกบั ผรู้ ่วมงานหรอื คนใกลต้ ัว ควรให้คาํ แนะนาํ ดว้ ยการอธบิ ายถึงผลหรอื โทษของความขดั แยง้ กันระหวา่ งผลประโยชน์ สว่ นตนและผลประโยชนส์ ว่ นรวม รวมทงั้ แนะนาํ วธิ ีการเพ่อื สร้างความโปร่งใสในการปฏบิ ัตงิ าน เม่อื มหี ลักฐานทที่ ำ�ให้มัน่ ใจวา่ เจ้าหนา้ ทขี่ องรัฐทุจริตและปฎิบัติหนา้ ทเี่ พ่ือ ประโยชนข์ องตนเอง และท�ำ ให้ประโยชนส์ ว่ นรวมเสยี หายสามารถประสานเพ่อื ให้ขอ้ มูล กับหนว่ ยงาน ตอ่ ไปนี้ • หนว่ ยงานทตี่ น้ สังกดั ของผกู้ ระทําความผิด • สาํ นกั งานผตู้ รวจการแผน่ ดนิ ของรฐั สภา • ศูนยด์ ำ�รงธรรม กระทรวงมหาดไทย • ศาลปกครอง • สาํ นกั งานคณะกรรมการป้ องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) • มูลนิธปิ ระเทศไทยใสสะอาด • สำ�นักงานกองทนุ ส่อื ประชาสงั คมตา้ นคอร์รปั ชนั (สปต.) ศูนยป์ ฏบิ ัติการตอ่ ตา้ นการทจุ รติ กระทรวงแรงงาน 36

ขอ้ ปฏิบัตหิ ลักสำ�หรับ สังคมคุณธรรม 37 ศูนยป์ ฏบิ ัติการตอ่ ตา้ นการทุจรติ กระทรวงแรงงาน

ขอ้ ปฏบิ ตั หิ ลกั ส�ำ หรับสังคมคุณธรรม สังคมไทยเป็นสังคมท่ีมีความหลากหลายในเร่ืองชาติ ศาสนา และวัฒนธรรม แต่ก็สามารถผสมผสานกันได้อย่างกลมกลืนเป็นหน่ึงเดียวกันได้ คนไทยจึงควรนำ�ทุน ทางสังคมและวัฒนธรรมที่มีอยู่นั้นมาปฏิบัติเพ่ือสร้างสังคมคุณธรรมป้ องกันการทุจริต โดยปฏิบตั ดิ ังตอ่ ไปนี้ การยึดและปฏิบัติตามหลักธรรมทางศาสนาของแต่ละศาสนา โดยนำ�หลกั ธรรมทางศาสนาเกยี่ วกับการสอนให้เป็นคนซ่ือตรง มีวนิ ัย เสยี สละ และความพอเพยี ง มาบรู ณาการกบั การดำ�เนนิ ชวี ิต เพ่อื เป็นแนวทางในการประพฤติปฏบิ ัตติ นไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ งแมว้ า่ หลกั ธรรมของแตล่ ะศาสนาจะมีมากมายและมคี วามแตกตา่ งกัน แตโ่ ดยพ้นื ฐานของแตล่ ะ ศาสนาตา่ งก็มงุ่ สอนให้ศาสนิกชนประพฤตปิ ฏบิ ตั ิตนตามหลักธรรมทางศาสนา โดยให้มงุ่ กระท�ำ แตค่ วามดีและละเวน้ การกระท�ำ ความชวั่ ทงั้ ปวง ซ่งึ เป็นคำ�สอนร่วมกนั ของทกุ ศาสนาทีม่ นษุ ยพ์ งึ ปฏิบตั ิตอ่ เพ่ือนมนษุ ย์ ไดแ้ ก่ 1. ขอ้ ปฏิบัติทีพ่ งึ ละเวน้ เช่นพระพทุ ธศาสนาสอนศลี 5 และ 2. ความประพฤติทพี่ งึ ปฏบิ ตั ิ เช่นพระพทุ ธศาสนาสอนเร่ืองธรรม 5 ประการ เม่อื พิจารณาลักษณะดงั กลา่ วจึงมคี วามเป็น คุณธรรมสากล ดงั นัน้ แกน่ แทข้ องความดคี ือการน�ำ หลัก “ธรรมะ” ไมว่ า่ จะเป็นของศาสนาใด มายึดถือปฏิบัตเิ พ่ือให้เป็นคน “คดิ ดี ทำ�ดี ท�ำ ถูกตอ้ ง” จนเป็นธรรมชาติหรือลักษณะ ศูนยป์ ฏิบตั กิ ารตอ่ ตา้ นการทจุ รติ กระทรวงแรงงาน 38

การน้อมนำ�หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในพระราชดำ�รัส ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ ัว รัชกาลที่ 9 มาเป็นหลักในการพัฒนาคุณภาพชีวิต ให้สามารถดำ�เนินชีวิตอย่างมั่นคงบนพ้ืนฐานของการพ่ึงพาตนเอง ความพอมีพอกิน การรู้จักพอประมาณ และการคำ�นึงถึง ความมีเหตุผลโดยยึดหลักทางสายกลาง หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงนี้ ได้รับการเชิดชูสูงสุดจากองคก์ าร สหประชาชาติ (UN) ได้ทูลเกล้าฯ ถวายรางวัล The Human Development Lifetime Achievemen Award แดพ่ ระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ ัว รัชกาลที่ 9 แ ล ะ ไ ด้ มี ป า ฐ ก ถ า ถึ ง ห ลั ก ป รั ช ญ า ข อ ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ พ อ เ พี ย ง ว่ า เ ป็ น ป รั ช ญ า ที่สามารถเริ่มได้จากการสร้างภูมิคุ้มกันความประพฤติของตนเอง นอกจากนั้น ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงยังได้รับการยกย่องจากต่างประเทศว่าเป็ นมาตรการ ป้ อ ง กั น ก า ร ทุ จ ริ ต ค อ รั ป ชั น ที่ ไ ด้ ผ ล เ น่ื อ ง จ า ก ส า ม า ร ถ ห ยุ ด ค ว า ม โ ล ภ ไ ด้ แนวคิดปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 นี้ เป็นปรัชญาที่ชี้แนะแนวทางการดำ�รงอยูแ่ ละปฏิบัติตนด้วยวิถีชีวิต ความรคู้ วบคคู่ ุณธรรม มีความอดทน อดกลนั้ อดออม ดำ�รงไวซ้ ง่ึ ความซ่อื สัตยส์ ุจริต โดยมีพ้ืนฐานมาจากชีวิตดั้งเดิมของสังคมไทย สามารถนำ�มาประยุกต์ใช้ได้ ตลอดเวลาและเป็ นการมองโลกเชิงระบบที่มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา มุ่งเน้นการรอดพ้นจากภัยและวิกฤต เพ่ือความมั่นคงและความยั่งยืนของการพัฒนา และนบั วา่ เป็นแนวคดิ ส�ำ คญั ทสี่ ดุ ในการสอนคน สามารถน�ำ มาประยกุ ตใ์ ช้กบั การปฏบิ ตั ิ ตนไดใ้ นทกุ ระดับ โดยเนน้ การปฏบิ ัติบนทางสายกลางและการพัฒนาอยา่ งเป็นขนั้ ตอน 39 ศูนยป์ ฏิบัติการตอ่ ตา้ นการทุจริต กระทรวงแรงงาน

การด�ำ รงชวี ติ ตามวถิ วี ฒั นธรรมไทยทดี่ งี าม มคี วามเอ้อื อาทร รกั และแบง่ ปั น มีจติ อาสาปฏบิ ัตติ ามประเพณที ีด่ ีงามของไทย และมกี ารถ่ายทอด ภมู ิปั ญญาของทอ้ งถิน่ สกู่ ารปฏิบตั ใิ นชีวิตประจำ�วันของคนไทย ค�ำ วา่ “วัฒนธรรม” หมายถงึ แบบแผนของการประพฤตปิ ฏบิ ัติของผคู้ นในสังคม ทไี่ ดร้ ับการสงั่ สมจากร่นุ ตอ่ รุ่นซ่ึงแสดงออกในรปู ของสญั ลักษณท์ ีบ่ ง่ บอกถึง ความคิด สตปิ ั ญญา รวมทัง้ ระบบคุณธรรมซ่งึ สัญลกั ษณท์ แี่ สดงออกอาจอยใู่ นรูปแบบ ทจี่ ับตอ้ งได้ เช่น ภาษา การแตง่ กาย เทคโนโลยี ศลิ ปะ กริ ยิ าทา่ ทาง และรปู แบบ ทจี่ ับตอ้ งไมไ่ ด้ เช่น ความคิดความเช่อื คา่ นยิ ม ในสังคมไทย วัฒนธรรมได้ถูกให้ความสำ�คัญอยา่ งเป็นรูปประธรรม โดยรัฐบาล ได้ออกพระราชบัญญัติบำ�รุงวัฒนธรรมแห่งชาติ พ.ศ. 2483 โดยกำ�หนดความหมายของ “วัฒนธรรม” ว่าหมายถึง ลักษณะที่แสดงความเจริญงอกงามความเป็นระเบียบอันดีงาม ความกลมเกลียวกา้ วหนา้ ของชาติและศีลธรรมอันดีของประชาชนและกำ�หนดให้ประชาชน ชาวไทยมีหนา้ ที่ต้องปฏิบัติตามวัฒนธรรมแห่งชาติ ต้องผดุงส่งเสริมความเจริญกา้ วหนา้ ของชาติ รักษาไว้ซ่ึงวัฒนธรรมตามประเพณีที่ดีและช่วยปรับปรุงบำ�รุงให้ดีข้ึนตามสมัย สำ�หรับค่านิยมมีความเกี่ยวพันกับวัฒนธรรม เน่ืองจากค่านิยมบางอย่าง ได้สร้างแก่นของวัฒนธรรมนั่นเอง เพราะฉะนั้นค่านิยมจึงมีความสำ�คัญมากและมี ผลกระทบถึงความเจริญหรือความเส่ือมของสังคม กล่าวคือ สังคมที่มีค่านิยม ทเี่ หมาะสมและถกู ตอ้ ง เช่น สังคมใดยึดถือคา่ นยิ มเร่อื งความซ่อื สัตย์ ความขยนั หมัน่ เพียร ความเสียสละ หรือความสามัคคี สังคมนั้นย่อมจะเจริญก้าวหน้าแน่นอน แต่ในทาง กลับกันสังคมใดมีค่านิยมที่ไม่สนับสนุนความเจริญ เช่น ค่านิยมที่เช่ือเร่ืองโชคชะตา ก็จะก่อให้เกิดพฤติกรรมไม่กระตือรือร้นหรือเฉ่ือยชาซ่ึงจะเป็ นอุปสรรคในการพัฒนา เป็นต้น เพราะฉะนั้นการปลูกฝั งค่านิยมในสังคมจึงเป็นส่วนหน่ึงของวัฒนธรรมซ่ึงเป็น ตัวกำ�หนดพฤติกรรมของบุคคลในการดำ�เนินชีวิต ระหว่างสมาชิกในสังคมให้สอดคล้อง สัมพันธ์กัน เป็นการสร้างภูมิคุ้มกันและเป็นการเสริมสร้างความเป็นปึกแผ่นให้แกส่ ังคม ศูนยป์ ฏบิ ตั กิ ารตอ่ ตา้ นการทุจรติ กระทรวงแรงงาน 40

ก า ร เ ส ร มิ ส ร ้า ง ระบบธ ร ร ม า ภ ิบ า ล ใ น ก า รบรหิ ารงานภาครัฐ ระบบงานให้บริการประชาชน โดยยึดหลัก “ความเสมอภาค ความเป็นธรรม และความโปร่งใส” 1. สร้างความเสมอภาคและความโปร่งใส ในการให้บริการจากกระทรวงแรงงาน โ ด ย ทุ ก ก ร ะ บ ว น ง า น ข อ ง ก ร ะ ท ร ว ง แ ร ง ง า น ที่ใ ห้ บ ริ ก า ร ป ร ะ ช า ช น / ผู้ม า ใ ช้ บ ริ ก า ร ข อ ง กระทรวงแรงงาน มีการระบุขนั้ ตอนการปฏบิ ัตงิ านรวมทงั้ ระยะเวลาทใี่ ห้บรกิ ารและอัตรา คา่ ธรรมเนียมคา่ ใช้จ่ายทีต่ ้องเสียให้ภาครัฐไวอ้ ยา่ งชัดเจนในสถานทีใ่ ห้บริการผูร้ ับบริการ สามารถตรวจสอบค่าใช้จ่ายได้ด้วยตนเองและหน่วยงานได้มีการเผยแพร่ข้อมูลให้ผู้รับ บรกิ ารสามารถเขา้ ถึงขอ้ มูลไดอ้ ยา่ งสะดวกและทวั่ ถงึ เพ่อื ป้ องกนั การใช้อำ�นาจหนา้ ทเี่ รียก รับประโยชนโ์ ดยมิชอบ 2. นำ�ระบบอเิ ล็กทรอนิกสม์ าใช้ในเร่อื งการด�ำ เนินการขนั้ ตอนของการอนมุ ัติ/ อนุญาตสำ�หรบั การให้บรกิ ารของกระทรวงแรงงานเพ่อื ลดการใช้ดลุ ยพินจิ และการพบ เจ้าหนา้ ทตี่ ัวตอ่ ตวั ซ่งึ อาจเสยี่ งตอ่ การทจุ รติ 3. ปรบั ปรงุ กระบวนการท�ำ งาน ขนั้ ตอนการท�ำ งานของกระทรวงในการตอบสนองความ ตอ้ งการของผรู้ บั บรกิ าร ให้เป็นไปตามหลกั เกณฑใ์ นการประเมนิ คณุ ธรรมและความโปร่งใส ในการดำ�เนนิ งานของหนว่ ยงานภาครฐั (Integrity Transparency Assessment : ITA) ซ่ึงจะสง่ ผลให้ดำ�เนนิ งานเกิดประสทิ ธิภาพและมคี วามนา่ เช่อื ถอื มากข้นึ 41 ศนู ยป์ ฏิบัติการตอ่ ตา้ นการทจุ ริต กระทรวงแรงงาน

ระบบการบรหิ ารงานดา้ นการคลัง 1.นำ�ระบบอิเลก็ ทรอนกิ สม์ าใช้จัดการทางการเงิน (e-money) โดยการรบั -จ่ายเงนิ ตา่ งๆ ของหนว่ ยงานและการจ่ายเงินตา่ งๆ จากผมู้ าใช้บรกิ ารผา่ นส่อื อิเลก็ ทรอนกิ ส์ หลีกเลยี่ งการรบั -จ่ายเงิน ผา่ นเจ้าหนา้ ทเี่ พ่อื ป้ องกนั การทจุ รติ 2. ระบบการจดั ซ้อื จดั จ้างของสำ�นกั งานปลัดกระทรวงแรงงานไดม้ ีการสร้างความ โปร่งใส ความเป็นธรรม การแขง่ ขันอยา่ งกวา้ งขวางและทวั่ ถงึ และมีการเผยแพร่ทาง website ของหนว่ ยงาน 3. ระบบการใช้จ่ายงบประมาณมีความประหยัดและคมุ้ คา่ โดยงบประมาณทไี่ ดร้ บั ในแตล่ ะปีตอ้ งมคี ณะกรรมการเพ่อื พจิ ารณา จดั สรร โดยคำ�นึงถงึ ความจำ�เป็นพร้อมทัง้ มคี ณะกรรมการ กำ�กับติดตามการใช้จ่ายงบประมาณอยา่ งใกลช้ ิดและตอ่ เน่อื ง 4. มกี ารก�ำ หนดมาตรการและแนวทางปฏิบัติ ในการบริหารการเบิกจ่าย งบประมาณทีม่ ีความชัดเจน โปร่งใส เพ่อื ลดความเสยี่ งในการกระท�ำ การ ทุจรติ ของเจ้าหนา้ ที่ ระบบบรหิ ารงานบุคคล กระทรวงแรงงานมีการสร้างความโปร่งใสในการบรหิ ารงานบคุ คลโดย มรี ะบบการให้คุณ และให้โทษอยา่ งเป็นธรรม โปร่งใส สามารถตรวจสอบได้ ทกุ ขนั้ ตอน โดยมกี ารก�ำ หนดหลกั เกณฑ์ ในเร่อื ง 1. แนวทางปฏบิ ตั งิ านขนั้ ตอนและวธิ ดี �ำ เนนิ การอยา่ งชัดเจนและเปิดเผย 2. มหี ลักเกณฑข์ ัน้ ตอนในการเขา้ สตู่ �ำ แหนง่ ทีส่ งู ข้นึ ทกุ ระดบั อยา่ งชดั เจน และเปิดเผยเจ้าหนา้ ทที่ ุกระดบั สามารถเขา้ ถงึ ขอ้ มลู ไดอ้ ยา่ งทงั่ ถงึ 3. การแตง่ ตัง้ โยกยา้ ย มกี ารก�ำ หนดแนวทางปฏิบัติขัน้ ตอนด�ำ เนนิ การคุณสมบัตขิ อง บคุ คล หลกั เกณฑไ์ วอ้ ยา่ งชดั เจน ทุกคนสามารถเขา้ ดูตรวจสอบรายละเอยี ดได้ อยา่ งเปิดเผยเป็นไปตามระเบยี บทางราชการทกี่ �ำ หนดและเกยี่ วขอ้ ง 4. ต�ำ แหนง่ ทมี่ ีความเสยี่ งในการแสวงหาผลประโยชน์ หรอื อาจถูกกลา่ วหาวา่ ใช้ ต�ำ แหนง่ เอ้ือประโยชนต์ อ่ พวกพอ้ ง ศูนยป์ ฏิบตั กิ ารตอ่ ตา้ นการทจุ รติ กระทรวงแรงงาน 42

มาตรการป้ องกนั และปราบปรามการทจุ ริต และประพฤติมิชอบในระบบราชการ ในกรณีที่มีข้อร้องเรียนเกี่ยวกับการทุจริตและประพฤติมิชอบ ของขา้ ราชการ หรือเจ้าหนา้ ทขี่ องรฐั กรณมี ีเร่ือง ร้องเรียนทจุ ริต 7 วนั 30 วัน ดำ�เนินการตรวจสอบข้อเท็จ พจิ ารณาดำ�เนนิ การทางวินัยหรอื กรณีตรวจสอบข้อเท็จจริง จ ริ ง เ บ้ื อ ง ต้ น ใ ห้ แ ล้ ว เ ส ร็ จ ทางอาญาโดยเร็ว ซ่งึ จะตอ้ งให้ แล้วพบว่ามีเหตุน่าเช่ือถือ ภายใน 7 วัน แลว้ แจ้งรายงาน และเป็ นกรณีที่ทำ�ให้เกิด ผลการพิจารณาต่อหัวหน้า แลว้ เสร็จภายใน 30 วนั ความเสียหายแกร่ าชการหรือ ส่ ว น ร า ช ก า ร แ ล ะ รั ฐ ม น ต รี ในระหวา่ งนใี้ ห้รายงานความ ทำ�ให้เกิดความเดือดร้อนแก่ เจ้าสังกดั เพ่อื ทราบทนั ที คบื หนา้ ในการดำ�เนนิ การตอ่ ประชาชน หัวหนา้ สว่ นราชการหรือรัฐมนตรี เจ้าสังกัด เพ่อื ทราบเป็นระยะ ตามความเหมาะสม ในกรณที เี่ ป็นเร่อื งร้ายแรง แมผ้ ลการตรวจสอบยังไมอ่ าจ หรอื มผี ลกระทบตอ่ ความเช่อื สรุปความผดิ ไดช้ ัดเจน มนั่ และไวว้ างใจของประชาชน ถงึ ขนั้ ชมี้ ลู ความผดิ ให้เสนอให้มกี ารยา้ ยหรือโอนไปแตง่ ตัง้ ให้ดำ�รงตำ�แหนง่ ในอตั ราก�ำ ลงั ชวั่ คราว ให้พิจารณาปรบั ยา้ ยขา้ ราชการหรอื เจ้าหนา้ ทขี่ อง เป็นกรณพี ิเศษในส�ำ นกั นายกรฐั มนตรี รัฐทีเ่ กยี่ วขอ้ งไปดำ�รงต�ำ แหนง่ อ่ืนเป็นการชัว่ คราว เพ่อื ประโยชนใ์ นการตรวจสอบและป้ องกัน การกระทำ�ทีอ่ าจมผี ลตอ่ การตรวจสอบโดยเร็ว 43 ศนู ยป์ ฏิบัตกิ ารตอ่ ตา้ นการทจุ ริต กระทรวงแรงงาน