УЛС-ТӨРИЙН-ХҮРЭЭ edit

 Нийгмийн харилцаа хийгээд иргэний зан үйлийг зохицуулж, нийгмийн байгууллыг эвдэн сүйтгэгч үйлдлээс хамгаалах зорилгоор эрхийн хэм хэмжээ, нийгмийн хэв журмыг хангах гм

 Иргэдээ соён гэгээрүүлэх, шинжлэх ухааныг дэмжих, оюуны өвийг хамгаалах, эх оронч үзэл, иргэнлэг ёс, олон ургалч үзлийг төлөвшүүлэх, үнэн зөв мэдлэг, мэдээллээр ил тод, нээлттэй хангах бололцоо бүрдүүлэхэд чиглэгддэг.

 Сонирхол бүхий улс  Гадаадад ашиг оронтой харилцаа сонирхол байр сууриа хамтын ажиллагааг тэлж, улс төр, эдийн өргөжүүлэн хөгжүүлэх засгийн таатай замаар улс төр, нөхцөлийг бүрдүүлэх эдийн засаг соёл болон шинжлэх ухаан  Олон улсын нэр техник технологийн хүндээ бататгах, чадавхиа бэхжүүлэх бусад улстай хамтран ажиллах, харилцан туслалцах сонирхолыг бий болгоход чиглэнэ.

Дэлхийн улс Улс орноо орнуудтай батлан харилцан ашигтай хамтын хамгаалах ажиллагааг өрнүүлэх Төрийн гадаад чиг үүргийн чиглэл

1. Төрийн хэв маягийг ангилах оролдлогууд 2. Төрийн хэв маягийг ангилах гол хандлагууд

Платон төрийн хэв дараах байдлаар ангилах оролдлого хийсэн. 1. Язгууртны 2. Нэр алдарт дурлагчдын 3. Цөөнхийн 4. Ардчилсан 5. Дарангуйллын

 Аристотель дараах байдлаар ангилсан:  Хаант, язгууртны  Бүгд найрамдах  Цөөнхийн  Ардчилсан  Дарангуйлагч

 Төр эрх зүйн түүхийн  Эртний шинжлэх ухааны  Дорно дахины онол, арга зүйн дагуу  Грекийн төрийг түүхэн үзэгдэл  Ромын гэж үзэж, түүний  Дундад үеийн өөрчлөлт хөгжилтийн  Шинэ үеийн онцлогийг үечлэн хэмээн ангилдаг. тодорхойлох ерөнхий баримтлалд тулгуурлан төрийг:

Марксист ангилал  Хүй нэгдлийн  Боол эзэмшлийн  Феодалын  Капиталист  Социалист Эдгээр хэв маягууд нь нэг нь нөгөөгөөсөө урган гардаг. Социалист төөөс бусад ноёрхогч ангийн байр суурийг хадгалах, нөгөө ангиудаа дарж байхыг зорьдог. Социалист төрийн эдийн засгийн үндэс нь нийгмийн өмч.

1. Төрийн эрх мэдэл гэж юу вэ? 2. Төрийн эрх мэдлийн онцлог 3. Төрийн эрх мэдлийг хувааилах нь

 Төрийн эрх мэдлийн эх сурвалж нь ард түмний хүсэл зориг байх ёстой.  Ард түмний хүсэл зорилгод тулгуурласан тарийн хүсэл зоригийн хүч юм.  Нэг буюу хэсэг бүлэг хүмүүс тодорхой төрлийн шаардлага тавих эрхээр хангагдсан байх ба бусад нь уг шаардлагыг дагаж мөрдөх ёстой гэдгийг хүлээн зөвшөөрөх үндсэн дээр үүсэх эрх мэдэл, хүч чадвар юм.

 Тухайн улсын нутаг  Төрийн эрх мэдэл нь дэвсгэр дээр монополь шинжтэй, түүнтэй зэрэгцсэн, хүлээн эсвэл эн тэнцэхүйц зөвшөөрөгдсөн, өөр эрх мэдэл үл нэгдмэл, нийт хүн оршиж, улс орны амын нийтлэг эрх хэмжээнд хууль ашгийг илэрхийлэн ёсоор хүлээн хамгаалж, зөвшөөрөгдөж, хэрэгжүүлж байдаг дээдлэгдэх чадвар онцлогтой. юм.

 Хүн төрөлхтөн өөрийнхөө эрх, эрх чөлөөг төрийн хүчнээс хамгаалах талаар хийсэн дорвитой ололтуудын нэг бол төрийн эрх мэдэл хувиарлах онол юм.



 “хууль тогтоох эрх мэдлийг гагцхүү Улсын Их Хуралд хадгална.”  “Монгол улсын Засгийн газар бол төрийн гүйцэтгэх дээд байгууллага.”  Монгол улсад шүүх эрх мэдлийг гагцхүү шүүх хэрэгжүүлнэ.

1. Эрх зүйт төрийн үүсэл 2. Эрх зүйт төр гэж юу вэ? 3. Эрх зүйт төрийн үндсэн шинжүүд 4. Эрх зүйт төрийн сул талууд 5. Эрх зүйт төрийн онолын үндэс

 Эртний Грект Гераклит, Сократ, Платон, Аристотель, Цицерон зэрэг эртний сэтгэгчид шударга хууль үйлчилдэг тийм улсад төрт ёс оршин тогтнох ёстой гэж үздэг байсан.

 Локк, Монтескье, Жефферсон, Медисон болон бусад соён гэгээрүүлэгчдийн бүтээлд эрх зүйт төрийн үзэл баримтлал нэлээд төгс байдалтайгаар тусгагдсан.

 К.Т.Велькер, Р.Фон Моль зэрэг германб хуульчдын бүтээлд “Эрх зүйт төр гэсэн нэр томъёог анх хэрэглэсэн.”

 Хүний эрх, эрх чөлөөг хамгаалахын төлөө эрх зүйт хуулийг дээдэлдэг төр ёсны мөн чанар.  Төр, иргэний нийгэм хоёр эрх зйүт хуулийн үндсэн дээр харьцангуй тэнцвэртэй орших арга загвар.

3. Төрөөс 4. Төрийн хүний эрх мэдэл эрхийг хуваарилах эрхэмлэх 5.Шүүх зөвхөн 2. Төр, хуульд иргэн 2 захирагдах харилцан хариуцлага 1. Хууль Үндсэн 6.Улс дээдлэх ёс шинжүүд төрийн эрх зүйн соёлтой байх

1. ХУУЛЬ ДЭЭДЛЭХ ЁС 2. ТӨР, ИРГЭН 2 ХАРИЛЦАН ХАРИУЦЛАГА  Нийгмийн аливаа харилцааг зохицуулсан  Жирийн иргэнээс аваад төрийн хууль, эрх зүйн төрийн тэргүүн хүртэл, бусад хэм хэмжээг эсвэл засаг захиргааны тухайн эрх зүйн нэгж багаас эхлээд харилцаанд оролцогч засгийн газар хүртэл субъектүүд заавал хэн ч бай хууль зөрчсөн дагаж биелүүдэг. бол адилхан хариуцлага тооцдог байх.

3. ТӨРӨӨС ХҮНИЙ 4. ТӨРИЙН ЭРХ МЭДЭЛ ЭРХИЙГ ЭРХЭМЛЭХ ХУВААРИЛАХ  Хүн бүр хууль шүүхийн  Төрийн дээд эрх өмнө тгш эрхтэй байх, мэдлийг хууль тогтоох, хуулиар олгосон эрх гүйцэтгэх, шүүхийн чөлөөгөө баталгаатай байгууллагын хооронд эдлэх бололцоог зөв, тэнцвэртэй, бүрдүүлж, хүний сайн харилцан хяналттай сайхны төлөө төр хуваарилах. тэмцдэг байх.

5.ШҮҮХ ЗӨВХӨН ХУУЛЬД  Улс төрийн эрх зүйн ЗАХИРАГДАХ соёлтой байх  Шүүгчээс шүүн таслах үүргээ биелүүлэхэд хэн ч бай хөндлөнгөөс үл оролцох, хараат бус байж, зөвхөн хуулинд захирагдах, шүүх эрх мэдлийг гагцхүү шүүх хэрэгжүүлдэг, шүүх хууль ёс, хүний эрх, эрх чөлөө, шударга ёсны баталгаа болно.

 Хүмүүсийн байгалиас  Эдийн засгийн заяасан тэгш бус либерализм зах байдлыг бие хүний зээлийн эрх, эрх чөлөөтэй зохицуулалтад давуу хослуулах арга замыг эрхийг олгодгийн олоогүй бөгөөд аж улмаас төрийн амьдралын хэцүү нийгмийн өмнө хүлээх байдалд орсон хүнийг хариуцлагыг уучлан дэмждэггүй. сулруулж, нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэх чадвар сул.

либерализм Иргэний Эрх зүйт нийгмийн онолын үндэс үзэл баримтлал

1. Эрх зүйт ба социал төрийн ялгаа 2. Социал төр гэж юу вэ? 3. Социал төрийн үндсэн үзэл санаа 4. Социал төрий сул тал

ЭРХ ЗҮЙТ ТӨРИЙН ҮЕД: СОЦИАЛ ТӨРИЙН ҮЗЭЛ:  Ашгийн төлөөх  Социал төрийн үзэл хязгааргүй тэмцэл, санаа XIX зуунд аминч үзэл, байгалийг Марксизмын сургаалд анх эзэмдэх, түүнээс ахиуг илэрч, ХХ зууны дунд үед булаах гэсэн хүслэн, өрнөдийн төр судлалд нийгмийн тэнгш бус сонгодог утгаараа байдал зэрэг хүнлэг илэрсэн. энэрэнгүй ёсны олон  Ж.Кейнс социал төрийн хурцадмал асуудлуудыг үндэслэлийг анх бий болгож байна. дэвшүүлж, уг үзэл санаа цааш дэлгэрэхэд 1942 онд Их Британийн парламент чухал үүрэг гүйцэтгэсэн.

 Байгаль, нийгмийн олон хүчин зүйлээр нөхцөлдсөн, тэгш бус хүмүүсийг амьдралын наад захын нөхцөл бололцоо, нийгмийн хамгааллаар хангахад илүү чиглэсэн нийгмийн бодлого явуулах зорилго бүхий төрийн хэв маяг.

Амьдралын наад Нийгмийн тэгш Социал төр захын баталгааг ёсыг эмзэг иргэдэд тогтоон бүлгийн хүрээнд шаардлага хуульчлах хамгаалах тулгарсан үед Социал туслалцаа төрийн үзүүлэх үүрэгтэй үзэл санаа

замаар 1.Өмчийн хөрөнгийн эх олон хэлбэр үүсвэрийг бүрдүүлдэг 4.Үндэсний 3.Татвар, 2.Төрийн орлогыг даатгалын зохицуулалт- дахин оновчтой мэдрэмтгий тай зах хуваарилаха системийг зээлийн д хуулийн ашиглах эдийн хүрээнд төр засгийг оролцох эрчимтэй хөгжүүлэх

 Дарангуйлаллын тогтолцоо үүсэх хөрс суурь, нийгмийг дээрээс хүсэл зоригоороо удирдах, хянах аюулыг агуулах  Ард түмнийг номхон хүлцэнгүй байх сэтгэл зүйд дасгах  Олон түмнийг бэлэнчлэх, тэжээлгэх сэтгэлгээнд сургах

1. Төрийн хэлбэр 2. Төрийн засаглалын хэлбэр 3. Төрийн байгууламж

 Тухайн улс үндэстэн төрийн ямар хэлбэртэй байх нь  Тэдний хүсэл зоригоос хамаарахгүй  Тухайн ард түмний төр ёсны түүхэн уламжлал  Үндэсний онцлог  Шашин шүтлэг  Ёс заншил зэрэг олон хүчин зүйлээс хамаардаг.

 Мөнхийн хөдөлгөөнгүй хэвшмэл зүйл бус нийгэм хөгжих тусам шинэ агуулгаар баяжиж өөрчлөгдөж байдаг.  Монголын ард түмэн МЭӨIII зуунаас МЭ-ний 20-иод оны дунд үеийг хүртэл хаант засагтай.  Дараа нь Бүгд найрамдах засагтай болж өөрчлөгджээ.



2.Төрийн засаглалын хэлбэр Хаант төр Бүгд найрамдах засаг

ХЭМЖЭЭГҮЙ ЭРХТ ХААН ЧИНГИС ХААН  Засгийн эрхийг хааны нэрийн өмнөөс хэрэгжүүлнэ.  Хууль тогтоох, гүйцэтгэх,мшүүх эрх мэдэл ямарваа хязгааргүйгээр түүний мэдэлд байна.

ХЭМЖЭЭТ ЭРХТ ХААН  Эзэн хааны эрх мэдлийг үндэсн хуулиараа хязгаарлаж, хаан хуулиндаа захирагдаж байх.  Эрхийг хязгаарласан байдлаараа: 1. Язгууртны хаант төр 2. Үндсэн уульт хаант төр 3. Парламентийн хаант төр

 Аристократ бүгд найрамдах төр  Aristokratio- онцгой эрх мэдэлтэй дээд хэсэг гэсэн утгатай грек үг.  Засгийн эрх онцголй эрх бүхий хэсэг хүний мэдэлд байна.

Демократ Бүгд найрамдах төр 1. Ерөнхийлөгчийн 2. Парламентийн 3. Холимог гэсэн хэлбэр зонхилдог.

 Латины “president”- өмнө суугч үгнээс гаралтай.  Хүн төрөлхтний түүхэнд анх удаа төрийн тэргүүн, засгийн газрын тэргүүнийг нэг этгээдэд нэгтгэж, ерөнхийлөгч гэсэн албан тушаалыг АНУ-д бий болгосон.  Улмаар латин америкийн орнуудад дэлгэрч европоор дамжин азийн орнуудад өргөжих хандлага ажиглагдаж байна.

 Ерөнхийлөгчийн гарт  Гадаад бодлогыг төрийн болон ЗГ-ын чиглүүлэн удтрдах тэргүүний бүрэн эрх хариуцлагыг төвлөрдөг. ерөнхийлөгч хүлээнэ  Ерөнхийлөгч Засгийн  Ерөнхийлөгч хууль газрыг бүрдүүлнэ. санаачлах, хуульд санал оруулах, мөн  Ерөнхийлөгч үндсэн хуулийн чадал бүхий хуулинд заасан ёсоор акт гаргах эрхтэй. Зэвсэгт хүчний ерөнхий командлагч байна.  Өөрийн үзэмжээр нийт ард түмний санал асуулга явуулах, парламентийн ээлжит бус чуулганыг зарлан хуралдуулах эх эдэлнэ.

 Parler буюу ярих гэсэн утгатай Франц үгнээс гаралтай.  Төрийн хууль тогтоох салбарыг бүрдүүлдэг.  Хууль тогтоох дээд эрхийг эдэлдэг.  Иргэдийг төлөөлөх  Гүйцэтгэх байгууллагын үйл ажиллагаанд хяналт тавих  Төрийн байгууллагын чухал асуудлаар үндэсний зөвшлийг бий болгох.  Төрийн байгууллагууд дотор онцгой байр эзэлнэ.

 Парламентийн гишүүдийг тухайн улсын ард түмэн сонгоно.  Засгийн газрыг парламентаас байгуулж, Парламентийн өмнө хариуцлага хүлээнэ.  Төрийн өндөрлөгүүдийн чиг үүргийг тодорхойлох, хянан шалгахад парламентийн үүрэг өндөр байна.  ЗГ Парламентийн гишүүдийн олонхийн итгэлийг алдсан тохиолдолд нэг бол огцорно, эсвэл төрийн тэргүүний оролцоотойгоор парламент тарж, ээлжит бус сонгуулийг зарладаг.  Парламентийн засаглалтай үед ерөнхийлөгч төрийн тэргүүн, улс үндэстний тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлын баталгаа, улс төрийн янз бүрийн хүчнүүдийн хоорондын маргааныг зохицуулагчийн үүрэг гүйцэтгэж байдаг.

 Төрийн тэргүүн, ЗГ-  ХХ зууны дунд үеэс ын тэргүүний бүрэн ерөнхийлөгчийн эрхийг өөр, өөр болон парламентийн субъект буюу бүгд найрамдах ерөнхийлөгч ерөнхий улсын сул талыг сайд хадгална. даван туулах, боловсронгуй болгох  Засгийн газрыг эрэл хайлтын үр дүнд ерөнхийлөгч бий болсон. байгуулж парламентийн өмнө хариуцлага хүлээдэг төрийн удирдлагын ардчилсан хэлбэр юм.

 Ерөнхийлөгч засгийн газрыг байгуулж, засгийн газар парламентын өмнө хариуцлага хүлээнэ.  Ерөнхийлөгч парламентийг тараах эрх эдлэнэ  Ерөнхийлөгч, ерөнхий сайд ЗГ-ыг удирдах үйл ажиллагааг хамтарч хэрэгжүүлнэ.  Засгийн газрыг Ерөнхийлөгч толгойлно.  Ерөнхий сайд кабинетийг удирдана.

 Тухайн орны нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны бүтэц, нэгжийн хууль зүйн статус, төрийн төв болон орон нутгийн байгууллагын хоорондын харилцааны журмыг тухайн улсын төрийн байгууламж гэнэ.  Төрийн байгууламжын хэлбэрийг:  Нэгдмэл  Холбооны /федераци/ гэж 2 ангилна

НЭГДМЭЛ ТӨР ХОЛБООНЫ ТӨР  Улс орныхоо дотор  Бие даасан, бүрэн эрхт, өөрийн засаглалын  засаг захиргаа, нутаг байгууламж, хууль дэвсгэрийн нэгжтэй, тогтоомжтой, улс улсын байгууламжуудаас  төрийн эрх барих бүрдсэн улсыг удирдлага, Холбооны улс гэнэ.  шүүхийн нэгдсэн байгууллага,  нэг хууль тогтоомж бүхий иргэдийн төвлөрсөн харъяалалтай улсыг нэгдмэл улс гэнэ.

1. Иргэний нийгэм гэж юу вэ? 2. Иргэний нийгэм ба төрийн харилцаа 3. Иргэний нийгмийн нийтлэг шинж 4. Монгол дахь иргэний нийгмийн төлөвшилт