ОЛОН-УЛСЫН-ХАРИЛЦАА-converted

АСЕМ-ын Эдийн засгийн хамтын ажиллагааны тэргүүлэх чиглэлүүд нь: ▪ Эдийн засгийн олон талт хамтын ажиллагааг дэмжих ▪ Худалдаа, хөрөнгө оруулалтыг дэмжих ▪ Олон улсын санхүүгийн системийг бэхжүүлэх, ▪ Санхүүгийн хямралаас сэрэмжлэх, ▪ Санхүү, мөнгөний салбарт Ази-Европын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх явдал байдаг.

АСЕМ-ын Нийгэм, соёлын хамтын ажиллагаа тэргүүлэх чиглэлүүд нь: ▪ Ази, Европын ард түмнүүдийн найрамдал, харилцан ойлголцолыг гүнзгийрүүлэх явдал байдаг бөгөөд соёлын солилцоо, иргэдийн солилцоо, олон нийтийн асуудлууд гэсэн үндсэн чиглэлүүдээр сургалт, семинар, хэлэлцүүлэг зохион байгуулдаг.

Монгол улс: ▪ Монгол Улс 2006 оны 9 дүгээр сард Хельсинки хотноо болсон АСЕМ-ын дээд хэмжээний уулзалтаас АСЕМ-ын гишүүн болсон. ➢ Түүнээс хойш манай төлөөлөгчид АСЕМ-ын Азийн Ахлах албан тушаалтнуудын уулзалт, ➢ Ази-Европын Залуу парламентчдын 6 дугаар чуулга, ➢ Копенгагенд болсон Байгаль орчны сайд нарын уулзалт, ➢ Токиод болсон Терроризмтэй тэмцэх асуудлаарх бага хурал, ➢ Хамбургт болсон Гадаад хэргийн сайд нарын уулзалтад оролцоод байна.

▪ 2008 оны 10 дугаар сарын 24-25-нд БНХАУ-ын Бээжин хотноо болох АСЕМ-ийн Дээд хэмжээний 7 дахь уулзалтад Монгол Улсын Ерөнхийлөгч асан Н.Энхбаяр Хятадын талын урилгаар анх удаа оролцжээ. ▪ Брюссель хотод болсон АСЕМ-ийн Дээд хэмжээний 8 дахь удаагийн уулзалтад Монгол улсын ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж 2010 оны 10 сарын 4-5 нд оролцжээ.

J.АПЕК

Ази- Номхон далайн эдийн засгийн хамтын ажиллагаа ▪ Ази Номхон далайн бүсд эдийн ▪ Энэ хамтын ажиллагааны засгийн хөгжил тогтвортой гишүүн орнууд дэлхийн хүн байдлыг бий болгох үүднээс амын 40%, гадаад худалдааны 1989 онд байгуулагдсан. 48%-ийг эзэлдэг. ▪ Өнөөдөр 21 гишүүн оронтой. ▪ Монгол улс, Ази, Номхон Үүнд: далайн орнуудын эдийн засгийн хамтын ажиллагааны /APEC/ ▪ ОХУ, Япон, БНСУ, БНХАУ, Хонг зорилго зарчмыг дэмжиж, тус Конг, Тайван, Сингапур, хамтын ажиллагаатай хамтран Тайланд, Вьетнам, Бруней, ажиллах, улмаар гишүүнээр Индонези, Малайз, Филиппин, элсэх сонирхолтой байгаагаа Австрали, Шинэ Зеланд, Папау удаа дараа илэрхийлсэн байна. Гине, Канад, АНУ, Мексик, Перу, ба Чили багтдаг. ▪ 2007 онд Хамтын ажиллагаанд шинэ гишүүн элсүүлэх 10 жилийн хоригийн хугацаа дуусгавар болж байна.

Тус байгууллагын онцлог нь: ▪ Ази- Номхон далайн эдийн Хамтын ажиллагааны гол засгийн хамтын ажиллагаа зорилтуудад: нь үйл ажиллагаагаа форум хэлбэрээр явуулдаг. ➢ гишүүн орнуудын хооронд гаалийн ▪ Бусад олон улсын тарифыг бууруулах, байгууллагууддаас ялгагдах онцлог нь: гишүүн орнууд ➢ бусад худалдааны саад хэлэлцээр хийн баталсны тотгоруудыг багасгах, дараа тус хэлэлцээрийг биелүүлэх ямар нэгэн эрх ➢ худалдааны эргэлтийн зүйн үүрэг хүлээдэггүй. хэмжээг ихэсгэх болон бүс нутгийн орнуудын ▪ Хэлэлцээрийг хэрэгжүүлэх эдийн засгийн байдлыг эсэх нь тухайн орны дурын сайжруулах зэрэг асуудал билээ. асуудлууд орж байна.

▪ Хамтын ажиллагааны энэ зорилтуудыг хэрэгжүүлэхийн тулд гишүүн орнууд 1994 онд Индонези улсын Богор хотод “Богорын зорилтууд” нэртэй хэлэлцээрт гарын үсэг зурцгаасан байна. ▪ “Богорын зорилтууд” хөгжингүй орнуудын 2010 он хүртэлх, хөгжиж буй улсуудын хувьд 2020 хүртэл хэрэгжүүлэх зорилгуудыг тусгасан байна.

1. Монгол улсын гадаад бодлогын өөрчлөлт 2. Монгол улсын гадаад бодлогын үйл ажиллагааны ангилал 3. Монгол улсын гадаад худалдаа 4. Хөрөнгө оруулалт 5. Зээл тусламж 6. Аялал жуулчлал 8.МОНГОЛ УЛСЫН ГАДААД БОДЛОГО

1.Монгол улсын гадаад бодлогын өөрчлөлт Монгол улсын гадаад бодлогын зорилго Хуучин -1990 оноос өмнө шинэ-1990 оноос хойш Дэлхийн социалист хамтын нөхөрлөлийн байр суурь, эв Улс үндэстний эрх ашгаа хамгаална. Улс орондоо нэгдэл бэхжитүгэй. зах зээлийн харилцаа бүхий хүмүүнлэг, иргэний Орон бүхний пролетари нар нэгдэгтүн. нийгэм байгуулахад таатай орчныг бүрдүүлнэ. Даян дэлхийн коммунизмын бүрэн төгс ялалтын төлөө урагшаа 1 Гадаад бодлогын зорилт “Социализмын эрх ашиг”-ийг өмгөөлөн хамгаалах •Хүн төрөлхтний хөгжлийн жамыг даган бүх улсоронтой найрсаг харилцаатай байх •Олон улсын хамтын нийгэмлэгт байр сууриа бэхжүүлэх •Улс гүрнүүдтэй улс төр, эдийн засгийн болон бусад ашиг сонирхлын шүтэлцээ бүхий харилцааг бүрдүүлэх замаар улсынхаа тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлыг бат найдвартай хангах 2 Гадаад бодлогын зарчим •Социалист интернационализм •Олон улсын нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн (НҮБ-ын •Пролетарийн интернационализм дүрминй) карчмууд •Энх тайвнаар зэрэгцэн орших •Үндэсний эрх ашигийг дээдлэн бие даасан шинжтэй байх •Нээлттэй, эвсэлд үл нэгдэх •Олон тулгуурт •Ардчиллын үнэт зүйлийг дээдлэх

3. Тэргүүлэх ба дагалдах чиглэл •ЗХУ, социалист хамтын нөхөрлөл ➢Монгол улсын аюулгүй байдал, •Хөгжиж байгаа социалист чиг үндэсний язгуур ашиг сонирхлыг баримжаатай улсууд улс төр-дипломатын аргаар хангах •Олон улсын коммунист ➢Эдийн засаг, шижлэх ухаан- хөдөлгөөн технологийг хөгжүүлэх гадаад •Капиталист ертөнц таатай нөхцлийг бүрдүүлэх ➢Хоёр хөрш ба АНУ ➢ Өрнө,дорнын хөгжингүй улсууд ➢Ази-номхон далайн бүс нутгууд ➢НҮБ, Олон улсын байгууллага ➢ТУХН, посткоммунист орнууд ➢Хөгжиж буй орнууд 4 Шийдвэр гаргах механизм ➢Улсын Их хурал ➢Үндэсний Аюулгүй байдлын ➢МАХН-ын ТХ-ны Улс төрийн зөвлөл Товчоо ➢Монгол улсын ерөнхийлөгч ➢Генсек (жишээ нь Ю.Цэдэнбал) ➢ Засгийн газар ➢Гадаад хэргийн яам

2. Монгол улсын гадаад бодлогын үйл ажиллагааны ангилал Хоёр талт Олон төлт хамтын хамтын ажиллагаа ажиллагаа Хамхар хүрээгээр нь

Хоёр талт хамтын ажиллагаа ▪ Гадаад бодлогы ▪ Монгол улс хамгийн тэргүүлэх чиглэлийн сүүлд Доминиканы улс орнуудтай Бүгд Найрамдах тогтоосон харилцаа, Улстай 2010.05.27 нд хамтын ажиллагааны дипломат хариилцаа түвшин байнга өсч, тогтоосноор нийт 150 Монгол улсыг оронтой дипломат дэмжигч, хамтран харилцаатай болоод ажиллагч түншүүдийн байна. тоо улам бүр нэмэгдсээр байна.

Дипломат харилцаа тогтоомсон эхний 10 орон. № Улс орнууд хугацаа 1. ОХУ - Оросын Холбооны Улс 1921.11.05 2. Солонгос (Хойд) - Бүгд Найрамдах Ардчилсан Солонгос Ард Улс 1948.10.15 3. Aлбани - Бүгд Найрамдах Aлбани Улс 1949.05.24 4. Хятад - Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улс 1949.10.16 5. Польш - Бүгд Найрамдах Польш Улс 1950.04.14 6. Болгар - Бүгд Найрамдах Болгар Улс 1950.04.22 7. Унгар - Бүгд Найрамдах Унгар Улс 1950.04.28 8. Румын - Румын Улс 1950.04.29 9. Вьетнам - Бүгд Найрамдах Социалист Вьетнам Улс 1954.11.17 10. Энэтхэг - Бүгд Найрамдах Энэтхэг Улс 1955.12.24 100 АНУ - Америкийн Нэгдсэн Улс 1987.01.27

1. Гадаад бодлогын эн тэргүүний чиглэл ▪ “ОХУ, БНХАУ-тай найрсаг харилцаатай байх....аль нэгийг нь өрөөсгөлөөр дагахгүй, бүхэлдээ тэнцвэртэй харилцаж, сайн хөршийн ёсоор өргөн хамтын ажиллагаа хөгжүүлнэ.” гэсэн гадаад бодлогын эн тэргүүний зорилт хэрэгжиж байна.

А. Монгол улс ба ОХУ ▪ Монгол улс Оросын Холбооны Улстай 1921.11.05 дипломат харилцаа тогтоон хамтын ажиллагаа явуллж байна. ▪ Хоёр орны хоорондын бараа эргэлт 2006 онд 590.0 сая ам. доллар болсон байна. Энэ нь 2005 оныхоос 32,5% хувиар өсчээ. ▪ Соёл боловсролын солилцоо 1996 оноос жил тутуам Монголоос 60 оюутан, 2003 оноос 200 оюутныг жил авах болжээ. ▪ 2006 онд ОХУ-д экспортлосон Монголын барааны бүтцийг авч үзвэл  41.5 хувийг уул уурхай, олборлох үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн,  8,2 хувийг нефтийн бүтээгдэхүүн,  32,3 хувийг мал, амьтны гаралтай бүтээгдэхүүн эзэлж байна. Махны экспорт 2006 онд 11,3 мянган тонн байна.

Б.Монгол улс ба БНХАУ ▪ Монгол улс Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улстай 1949.10.16 нд дипломат харилцаа тогтоосон байна. ▪ Хоёр талын бүс нутаг, аймаг, мужууд болон салбар хоорондын шууд хамтын ажиллагаа идэвхжиж, худалдаа, эдийн засгийн харилцаа улам өргөжиж байна. ▪ Уул уурхай, эрдэс баялгийн салбар нь хоёр орны хамтын ажиллагааны тэргүүлэх чиглэл юм. ▪ Худалдааг 1951-1969 онд шилжих рублиэр, 1970-1976 онд үндэсний валютаар, 1976-1990 онд швейцарь франкаар, 1991 оноос чөлөөт валютаар тус тус хийж байна. 1994 оноос засгийн газар хоорондын худалдаа зогссон. ▪ Хятад улс сүүлийн 8 жил манай гадаад худалдаанд тэргүүлж байна.  2005 оны байдлаар хоёр орны худалдаа эргэлт 807.3 сая ам доллар болж, 2004 онтой харьцуулахад 22 хувь өсчээ. Үүний дотор экспорт 512.3 сая ам.доллар, импорт 295 сая ам доллар болжээ.  2006 оны байдлаар хоёр талын худалдаа эргэлт 1 тэрбум 435.4 сая ам.доллар болж, үүнээс экспорт 1 040.0 сая ам.доллар манай улсын нийт экспортийн 68%, импорт 409.8 сая ам.долларт буюу нийт импортийн 27,5%-д хүрсэн байна.

2. Гадаад бодлогын хоёр дахь чиглэл ▪ “Монгол улсын гадаад бодлогын 2 дахь чиглэл бол АНУ, Япон, ХБНГУ зэрэг өрнө дорнын өндөр хөгжилтэй гүрнүүдтэй найрсаг харилцааг хөгжүүлэх явдал мөн. Үүний хамт Европын Холбооны улсуудтай хоёр ба олон талын найрсаг харилцаа хөгжүүлж, тэдгээрийн эдийн засгийн болон бусад бодит сонирхлыг Монголд бий болгон зохистой түвшинд хүргэх бодлого баримтлана” гэж заасан байдаг.

А. Монгол улс АНУ ▪ Монгол улс нь Америкийн Нэгдсэн Улстай 1987.01.27 нд дипломат харилцаа тогтоосон. ▪ Хөрөнгө оруулалтыг хөхүүлэн дэмжих, харилцан хамгаалах тухай хэлэлцээрт 1994.10.06 нд гарын үсэг зурж, 1997.04.01 нд хүчин төгөлдөр болгожээ. ▪ 2006 оны байдлаар гадаад худалдааны эргэлт 162,9 сая.ам.дол байна. ▪ Экспортын нийт дүн 2006 оны байдлаар 118,8 сая.ам.дол, импорт 44,0сая.ам.дол байна. ▪ 2002 онд “Мянганы сорилтын сан” хэмээх хөтөлбөрөөс тусламж авах эрх бүхий улсад Монгол улс гурван жил дарааллан шалгарсан байна.

Б. Япон улс ▪ Монгол улс Япон Улстай 1972.02.24 нд дипломат харилцаа тогтоосон. ▪ Хөрөнгө оруулалтыг хөхүүлэн дэмжих, харилцан хамгаалах тухай хэлэлцээрт 2001.02.15 гарын үсэг зурсан байна. ▪ 2006 байдлаар Япон улсруу гаргасан экспорт 6.9сая.ам.дол, Импорт 101.2сая.ам.дол байгаа бөгөөд нийт эргэлт 108 .1 сая.ам дол байна. ▪ 1990 оноос хойш Монгол оронд хандивлах зээл тусламжийн тэн хагас нь Япон улс юм. ▪ 2004 оны байдлаар Японы дагнасан болон хамтарсан 196 компани 65,8 сая ам.долларын хөрөнгө оруулсан байна. ▪ Мөн жилд Японоос 12000 орчим жуулчин ирж байна. ▪ Одоогоор 800 илүү оюутан суралцаж байна.

В. ХБНГУ ➢ Монгол улс Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улстай 1974.01.31 нд дипломат харилцаа тогтоосон. ➢ “Хоёр орон давхар татвараас чөлөөлөх тухай хэлэлцээр”-т 1994.08.22нд гарын үсэг зурж, 1997.01.01 нд хүчин төгөлдөр болгожээ. ➢ “Хөрөнгө оруулалтыг хөхүүлэн дэмжих, харилцан хамгаалах тухай” хэлэлцээрт 1991.06.26-нд гарын үсэг зурж, 1996.06.23 нд хүчин төгөлдөр болгосон байна. ➢ 2005 оны байдлаар нийт 8,7 сая ам долларын Германы хөрөнгө оруулалттай 100 гаруй компани, аж ахуй нэгж Монгол улсад бүртгэгдсэн нь нийт гадаадын хөрөнгө оруулалтын 0,7 хувийг эзэлж байна. ➢ Мөн Герман улсаас Монголд 2005 оын байдлаар 224 сая орчим еврогийн зээл, буцалтгүй тусламж олгосон байна. ➢ 2006 оны байдлаар Монголын экспорт 9.1 сая.ам.долларын экспорт хийж, 43.4 сая.ам.долларын импорт хийсэн байна. ➢ 2006 оны байдлаар хоёр орны нийт худалдааны эргэлт 52,6сая.ам.дол болсон байна.

Г. Канад ▪ Монгол улс Канад ▪ 2004 оны байдлаар Улстай 1973.11.30 нд хоёр талын худалдааны дипломат харилцаа эргэлт 20,9 тогтоосон. сая.ам.доллар хүрсний 14.7 сая нь Монголын ▪ Хоёр орон “Давхар экспорт, 6,2сая нь татвараас чөлөөлөх импорт байв. тухай” хэлэлцээрт 2002.05.27-нд агрын ▪ 2005 оны байдлаар үсэг зурж, 2002.10.31- худалдааны эргэлт нд хүчин төгөлдөр 139,3 сая ам.доллар болгов. байв. ▪ 2006 оны байдлаар 181,2 сая.ам.доллор байв.

3. Монгол улсын гадаад бодлогын 3 дахь чиглэл ➢ Азийн бүс нутагт байр сууриа бататгаж эндхийн улс төр, эдийн засгийн интеграцид оновчтой оролцох явдал юм. ➢ Энэ зорилгын хүрээнд Ази,Номхон далайн чиглэл, түүний дотор Зүүн хойт Ази, Төв Азийн чиглэлд түлхүү анхаарч байна.

А. БНСУ Б. Энэтхэг ▪ Монгол улс (Өмнөд) Бүгд ▪ Монгол улс Бүгд Найрамдах Найрамдах Солонгос Улстай Энэтхэг Улстай 1955.12.24-нд 1990.03.26нд дипломат дипломат харилцаа тогтоосон. харицаа тогтоосон. ▪ Энэтхэгийн ITEC ▪ Тус 1990-2005 Монгол улсад хөтөлбөрийн шугамаар нийт 54 сая ам долларын манай 100 илүү оюутан тус хөнгөлөлттэй зээл, 15сая ам улсад суралцаж байна. долларын буцалтгүй тусламж үзүүлсэн байна. ▪ Монгол улс Цунамын гамшгийг арилгахад ▪ 1992.04.17 нд “Давхар 10,мянган ам долларын татвараас чөлөөлөх тухай” буцалтгүй туслам үзүүлж хэлэлцээрт гарын үсэг зурж, байсан. 1992.04.17 нд хүчин төгөлдөр болгожээ. ▪ 2006 оны байдлаар хоёр орны худалдааны эргэлт ▪ 2006 оны 2 орны 3,9сая ам доллар байсны 1,4 худалдааны нийт хөрөнгө сая нь экспорт, 2,5 сая нь 104,3 сая.ам.доллар байсны импорт байсан. 82,9 сая нь импорт, 21,3сая нь экспорт байсан.

С. Зүүн өмнөд Азийн орнууд ➢ Монгол улс: ➢ Бүгд Найрамдах Сингапур Улстай 1970.06.11 - д, ➢ Малайз Улстай 1971.09.08-нд ➢ Тайландын Вант Улстай 1974.03.05-нд ➢ Бүгд Найрамдах Ардчилсан Лаос Ард Улстай 1962.09.12-нд тус тус дипломат харилцаа тогтоосон. Уламжлалт харилцааны хөрс суурийг бэхжүүлэхийн сацуу АСЕАН-ны бусад гишүүн орнуудтай харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх, ялангуяа эдийн засаг, худалдааны салбарт ихээхэн анхаарч байна.

4. Монгол улсын гадаад бодлогын дөрөв дэх чиглэл ▪ Нүб болон НҮБ-ын төрөлжсөн байгууллагууд, Олон улсын валютын сан, дэлхийн банк, Азийн хөгжлийн банк зэрэг санхүү-эдийн засгийн байгууллагуудтай хамтран ажиллах явдал юм.

5. Монгол улсын гадаад бодлогын тав дах чиглэл ▪ Социалист хамтын нөхөрлөлийн гэгдэж байсан орнууд, шинээр тусгаар тогтносон улсуудтай найрсаг харилцаа хөгжүүлэх нь Монгол улсын гадаад бодлогын тав дахь чиглэл юм. ▪ Европын посткоммунист орнуудтай харилцаагаа сэргээн хөгжүүлэх талаар хоёр талаас олон шинэ алхам хийжээ. Эдгээр орнуудтай тогтоосон харилцаа аажмаар урагшилж байна.

6. Монгол улсын гадаад бодлогын зургаа дахь чиглэл ▪ Хөгжиж байгаа орнуудтай найрсаг харилцаатай байж, нийлэг зорилтоо шийдвэрлэх үүднээс бодит боломжийн хэмжээнд тэдгээртэй хамтран ажиллах явдал Монгол улсын гадаад бодлогын зургаа дахь чиглэл юм. ▪ Энэ зорилтыг хоёр талын харилцааны хүрээнээс гадна голчлон олон улсын байгууллага, хөдөлгөөний хүрээнд хамтран ажиллах замаар хэрэгжүүлж байна. Тухайлбал: НҮБ, “77”-ийн бүлэг, Эвсэлд үл нэгдэх хөдөлгөөн гэх мэт.

Эдийн засгийн Шижлэх ухаан- техноло-гийн Улс төрийн Соёл хүмүүн- лэгийн Монгол улсын гадаад бодлогыг хамрах салба- раар нь

Монгол улсын гадаад худалдаа Он Нийт Жилийн Экспорт Жилийн Импорт Жилийн Тэнцэл 2000 \\сая ам өсөлт -78.7 бараа өсөлт \\сая ам өсөлт дол\\ 119.8% эргэлт дол\\ 614.5 1,150. 3 119.0% 535.8 118.0% 2001 1,159.2 100.8% 512.5 97.3% 637.7 103.8% -116.2 2002 1,214.7 104.8% 524.0 100.5% 690.7 108.3% -166.2 2003 1,416.9 116.6% 615.9 117.5% 801.0 116.0% -185.2 2004 1,890.9 133.4% 869.7 141.2% 1,021.1 127.5% -151.5 2005 2,249.2 119.0% 1,064.9 122.4% 1,184.4 116.0% -119.5 2006 3,018.0 134.2% 1,528.8 143.6% 1,489.2 125.7% 39.0 2007 4,100.0 157.8% 2010оны 1274,2 574,4 699,8 04.15ны байдлаар

▪ Өнөөдөр Монгол Улс дэлхийн 114 оронтой худалдаа хийж байна. ▪ Худалдааны түнш орнууд болох ОХУ, БНХАУ, АНУ, Япон, БНСУ болон ХБНГУ зэрэг орнуудтай худалдаа, эдийн засгийн харилцааг улам өргөжүүлэн хөгжүүлж байна. ▪ Монгол Улс, ОХУ-ын худалдаа, эдийн засгийг 2006- 2010 онд хөгжүүлэх хөтөлбөр, Монгол Улс, БНХАУ-ын худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх дунд хугацааны хөтөлбөр, Монгол Улс, Япон Улсын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх 10 жилийн Үндсэн хөтөлбөрийг өнгөрсөн хугацаанд хоёр талын харилцааны хүрээнд ёсчлон баталжуулж хэрэгжүүлж эхлээд байна. ▪ Монгол Улс, БНХАУ-ын худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны хүрээнд Хятадын Тяньжин хотын далайн боомтод тээвэр, зуучийн цогц үйлчилгээний төв байгуулахаар яриа, хэлэлцээг эхлүүлээд байна

▪ Манай улс Европын холбооны худалдааны “GSP+” хөнгөлөлтийн системд 2005 онд хамрагдсан. ▪ Үүний дүнд монголын оёмол, сүлжмэл, арьс ширэн бүтээгдэхүүн, үслэг эдлэл, хүнсний зарим нэр төрлийн бүтээгдэхүүн, модон эдлэл, электрон бараа, уул уурхайн зарим төрлийн бүтээгдэхүүн зэрэг 7200 нэр төрлийн бараа гаалийн татваргүйгээр Европын зах зээлд нэвтрэх боломж нээгдсэн.

2006 оны байдлаар нийт худалдааны:

➢ Монгол улсын экспортод: өнгөт металл, алт, мал аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүн голлож байгаа бол импортод: түлш шатахуун, хүнсний зүйл, машин тоног төхөөрөмж гол байрыг эзэлж байна.

Хөрөнгө оруулалт: ➢ Монгол улсын “Гадаад хөрөнгө оруулалтын тухай хууль” 1991 онд анх батлагдаж , 1993, 1998, 2002 онуудад нэмэлт өөрчлөлт оруулан, зарим тусгай хуулийг батлан гаргаснаар гадаадын хөрөнгө оруулалтын илүү таатай орчин бүрдүүлэх талаар алхам хийжээ. ➢ 1990-2004 оны хооронд нийт 1.115.239мянган ам.долларын гадаадын хөрөнгө оруулалтыг оруулсан. ➢ Уг хөрөнгө оруулалтаар БНХАУ, Канад, АНУ, Их Британи, БНСУ зэрэг улсууд тэргүүлж байна. ➢ Эдгээр улсын хөрөнгө оруулалттай компаниуд 2005 оны байдлаар 70000 гаруй ажлын байрыг бий болгоод байна.

▪ Өнөөдөр Монгол Улсын Засгийн газар Хөрөнгө оруулалтыг хөхиүлэн дэмжих, харилцан хамгаалах тухай хоёр талын Хэлэлцээрийг 41 оронтой байгуулаад байгаа бөгөөд 2004-2008 онд энэхүү Хэлэлцээрийг БНАСАУ, Хорват, Израйл, Египет, Финланд, Катар зэрэг улсуудтай байгуулсан юм.

Зээл тусламж: ➢ Монгол улсын засгийн газар 2001-2006 онд дундажаар 200 орчим сая ам.долларын хөнгөлөлттэй зээл, буцалтгүй тусламжийг жил бүр хүлээн авч байна.

Аялал жуулчлал ➢ Мөн манай оронд 1 2005 338715 гадаадаас ирэх 2 2006 385989 жуулчин 2005 оны 3 2007 451788 байдлаар 338715 4 2008 446446 ирсэн бол 2008 оны байдлаар 446446 жуулчин иржээ. ➢ Аялал жуулчлалын орлого 2005 оны байдлаар 201сая ам доллар болсон байна.