ОЛОН-УЛСЫН-ХАРИЛЦАА-converted

▪ МОНГОЛ улс дахь Хүн амын сангийн суурин төлөөлөгчөөр хатагтай Аржентина Пинто Матавел ажиллаж байна.

7. Дэлхийн банк ▪ Дэлхийн Банк анх Сэргээн ▪ Анх үйл ажиллагаагаа Босголт, Хөгжлийн Олон Дэлхийн 2-р Дайны дараахь Улсын Банк нэртэйгээр 1944 сэргээн босголтын ажлыг онд үүсгэн байгуулагдсан. хурдавчлуулах зорилготойгоор эхэлж ▪ Сүүлийн үед “Дэлхийн Банк” байхдаа Дэлхийн Банк 38 гэдэг нэрийг Сэргээн гишүүнтэй байсан бол одоо Босголт, Хөгжлийн Олон 184 гишүүнтэй болсон нь Улсын Банк (СБХОУБ) болон дэлхийн улс орнуудын бараг Олон Улсын Хөгжлийн бүгдээрээ байна. Ассоциацийн (ОУХА) нэрийн өмнөөс хэрэглэдэг болсон. ▪ Гишүүн улсуудын тоо нэмэгдэж тэдний хэрэгцээ өөрчлөгдөхийн хирээр Дэлхийн Банк өргөжин тэлсээр одоогийн байдлаар таван агентлагаас бүрдэж байна

▪ Монгол дахь суурин төлөөлөгч нь Коралли Гэвэрс юм. ▪ Дэлхийн Банкны зорилго нь:  бага болон дунд орлоготой орнуудын хүн ардын ядуурлыг бууруулж амьжиргааны нөхцлийг сайжруулах  Бүх хүмүүсийн амьдралд таатай нөхцлийг бүрдүүлэх, ялангуяа ядуучуудын амьдралын нөхцлийг сайжруулах  Хөгжиж байгаа орнуудын Засгийн газруудад хөрөнгө оруулалт хийж, дэд бүтэц хөгжил болох зам сургууль, мэнэлэг, усжуулалтын системийн төслүүд, багш нарын сургалт, жирэмсэн эхчүүдийн хоол тэжээлийг сайжруулах хөтөлбөрүүдийг санхүүжүүлэх

▪ Дэлхийн Банк нь ▪ Энэхүү дэмжлэг өөрийн гишүүн туслалцааг төслийн орнуудын засгийн эсхүл хөтөлбөрийн газарт тэдгээрийн зээл, буцалтгүй сургууль, эрүүл тусламж, түүнчлэн мэндийн төвүүдэд зөвлөлгөө, судалгаа хөрөнгө оруулалт хийх, шинжилгээ гэх мэт ус цахилгаанаар хангах, техникийн туслалцаа өвчин эмгэгтэй тэмцэх, хэлбэрээр олгодог. байгаль орчныг хамгаалах чиглэлээр ▪ Дэлхийн Банк дэлхийн хийж буй арга ажилд 100 оронд үйл дэжлэг туслалцаа ажиллагаагаа явуулж үзүүлэх дэлхийн байгаа бөгөөд дэлхий хамгийн том хөрөнгө даяар 10,600 орчим нөөц, мэдлэгийн эх ажилтантай. үүсвэрүүдийн нэг билээ.

Дэлхийн банк болон ОУВС –ийн ялгаа ▪ Хүмүүс Дэлхийн Банкийг Олон Улсын Валютын Сантай (ОУВС) андуурах явдал тохиолддог. ОУВС нь 1944 онд Бреттон Вудсын бага хурлаар үүсгэн байгуулагдсан. ▪ ОУВС-гийн чиг үүрэг нь Дэлхийн Банкны чиг үүрэгт нэмэлт байдлаар хэрэгждэг боловч ОУВС нь бүрэн бие даасан байгууллага билээ. ▪ Дэлхийн Банк нь хөгжиж байгаа орнуудад дэмжлэг үзүүлдэг бол ОУВС нь олон улсын валютын тогтолцоог тогтвортой болгох зорилготой ажиллаж дэлхийн улс орнуудын мөнгөн тэмдэгтийг хянаж байдаг.

Монгол улс ба Дэлхийн банкны хамтын ажиллагаа ▪ Монгол улс 1991 оны ▪ ДБ-ны бүлгийн гол Дэлхийн банк/ДБ/-ны байгууллага болох гишүүн болсон.  Олон улсын хөгжлийн ассоциаци, ▪ 1989-1990 онд Монгол  Олон улсын санхүүгийн Улсын эдийн засаг корпораци бүхэлдээ тэнцвэрт хоёрын шугамаар манай байдлаа алдаж хямарч улсад төслүүд хэрэгжүүлж эхэлсэн билээ. байна. ▪ Тэр үед ДБ-ны бүлгийн Олон улсын хөгжлийн ассоциаци төлбөрийн тэнцвэр, эдийн засгийн удирдлагыг сайжруулах хөтөлбөрийг анх санал болгожээ.

▪ Дэлхийн банкны зүгээс Энэ стратегийн баримт бичгийн Монгол Улсад үзүүлэх зорилго: зээл, тусламжийн стратегийн баримт ➢ зах зээлийн эдийн засгийн бичиг (Country шилжилтийг дуусгах Assistancө Stratеgy)-ийг батлан гаргасан. ➢ амьжиргааны түвшинг дээшлүүлэх ➢ Монгол Улстай хамтран ажиллах стратегийн ➢ ядуурлыг бууруулахад баримт бичгийг 1998 зээлийн болон зээлийн бус оны 06 дугаар сарын үйлчилгээ үзүүлэх замаар 02-нд ДБ-ны Зөвлөлөөр Засгийн газрыг дэмжих баталсан. ➢ түүнээс гадна макро эдийн засгийг тогтворжуулж ➢ бүтцийн шинэчлэлийг хийснээр Монгол Улсын өсөлтийг хангах зорилготой байв. Энэхүү баримт бичиг нь 2000 онд дуусчээ.

8. Олон улсын хөдөлмөрийн байгууллага ▪ ILO буюу Олон улсын ▪ Гол зорилго нь: хөдөлмөрийн ▪ Хүүхдийн хөдөлмөрийг байгууллага нь 1919 онд анх байгуулагдсан зогсоох явдал юм. бөгөөд 1946 онд НҮБ- ▪ Үүнийг хэрэгжүүлэх ын анхны төрөлжсөн байгууллага болсон хугацаанд: байна. ➢ ОУХБ ажилчин хүүхдүүдийн нийгмийн хангамж, ажиллах нөхцлийг сайжруулах ба үүний дотор: хөдөлмөрийн насыг тогтоох, хүүхдийн хөдөлмөрийн талаар олон нийтийн мэдээллийг дээшлүүлэх зэрэг аргуудыг ашиглаж байна.

▪ Монгол улс ОУХБ-ын Монгол улс : үйл ажиллагаанд анх 1967 онд ажиглагчаар ➢ хөдөлмөр эрхлэлт, оролцож улмаар 1968 хөдөөгийн бүс нутгийг оноос гишүүн элссэнээр хөгжүүлэх, тус байгууллагын олон талт хамтын ➢ эмэгтэйчүүдийн хөдөлмөр ажиллагаанд бүрэн эрхлэлт, оролцох таатай нөхцөл бүрдсэн юм. ➢ бүх нийтээр зэвсэг хураах зэрэг нийгэм, эдийн засгийн ▪ Монгол улс: ач холбогдол бүхий 10 гаруй асуудлаар тогтоолын  1981-1983 онд Олон төслийг бие даан буюу бусад Улсын Хөдөлмөрийн оронтой хамтран санаачлан Байгууллагын Захиргааны боловсруулж, зөвлөлийн орлогч гишүүн шийдвэрлүүлсэн байна  1984-1987 онд жинхэнэ гишүүнээр сонгогдон ажилласан .

2005 онд Монгол Улсын Засгийн газар ба ОУХБ-тай хамтран ажиллах тухай харилцан ойлголцлын санамж бичигт гарын үсэг зурсан юм. ▪ Санамж бичгийн хүрээнд хамтын ажиллагааны гол зорилго нь :  хүүхдийн хөдөлмөр, ялангуяа хүүхдийн хөдөлмөрийн тэвчишгүй хэлбэрүүдийг хориглох ба аажмаар устгахад нөлөөлөх нөхцөлийг бүрдүүлэх,  хүүхдийн хөдөлмөрийн үр дагавар, түүнийг шийдвэрлэх арга замын талаар ойлголтын үндэсний болон олон улсын түвшинд нэмэгдүүлэх хүүхдийн хөдөлмөрийг устгах асуудлыг үндэсний хэмжээний нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийн бодлого болон хөтөлбөрүүдэд үе шаттайгаар нэвтрүүлэх талаар хамтран ажиллахаар тусгасан юм.

Бусад байгууллагууд 6. UNDP –хөгжлийн 7. ЮНИДО хөтөлбөр ▪ 1966 онд байгуулагдсан ▪ Хөгжлийн хөтөлбөр бөгөөд үйл ▪ Монгол улс 1961 онд ажиллагааны үндсэн чиглэл нь буурай НҮБ-д гишүүнээр хөгжилтэй орнуудын аж элссэн. үйлдвэрийн салбарын хөгжлийг дэмжих явдал мөн. ▪ Манай улс 1968 оноос ЮНИДО-той хамтран ажиллаж иржээ.

В. ЕВРОПЫН ХОЛБОО

Европын холбооны үүсэл. ▪ 1952 онд Герман, Франц, Итали, Бельги, Голланд, Люксембургийн вант улсууд Европын нүүрс ба болд гангийн нэгдлийг байгуулсан нь өнөөгийн европын холбооны үндэс болсон. ▪ 1957 онд Римийн гэрээний үндсэн дээр байгуулагдсан эдийн засгийн нэгдэл.

▪ Европын Холбоо бол Европ тивийн 27 улсыг нэгтгэсэн эдийн засаг, улс төрийн холбоо юм. ▪ Европын холбооны бүс нутагт ойролцоогоор 500 сая хүн амьдардаг. 1999 онд европын холбоо нэгдсэн мөнгөн тэмдэгт еврог 15 гишүүн улсдаа нэвтрүүлжээ. ▪ Холбооны далбаа нь цэнхэр дэвсгэр дээр дугарагласан 12 алтан шар одноос бүрдэнэ. Энэ нь үндсэн 12 холбоотныг илэрхийлнэ. Энэ тугийг 1980 оноос хойш хэрэглэх болжээ.

▪ Яг одоогийн байдлаар дараах 27 улсууд европын нэгдсэн холбоонд хамаарч байна. ▪ Үүнд: Бельги, Болгарь, Дань, Герман, Эстланд, Финьланд, Франц, Грек, Ирланд, Литьланд, Литуан, Люксембүрг, Малта, Нидерланд, Австри, Польш, Португал, Румень, Щвед, Югаслав, Словень, Испани, Чех, Унгар, Киприйн нэгдсэн улс, Английн хаант улс, Итали.

Европын холбооны гол байгууллагууд 1. Европын парламент Европын комисс ➢ 2004 оны 6 сард ➢ Гишүүн улс бүрээс нэг сонгогдсон 27 орноос эмэгтэй нэг эрэгтэй ирсэн 785 гишүүнтэй төлөөлөгчдөөс бүрддэг. бөгөөд энэхүү парламентын гол үйл ➢ Иргэдтэй харилцах ажиллагаа нь: үүрэгтэй байгууллага. ➢ Хуулиуд батлах ➢ Европын холбооны жилийн төсөв хувиарлах

Шударга шүүх Аудиторын шүүх ➢ Гишүүн улс бүрийн нэг ➢ Аудиторын шүүх нь төлөөлөгчөөс бүрддэг. европын холбооны мөнгөн санг бүрдүүлэх ➢ ХУУЛИЙН үйл ажиллагааг ХЭРЭГЖИЛТИЙГ хариуцдаг байгууллага ХАНГАДАГ юм.

Европын эдийн засаг, Бүс нутгийн хороо нийгмийн хороо ▪ Бүс нутгийн хүн амын ➢ Европын эдийн засаг ба боловсрол, эрүүл мэнд, нийгмийн хороо нь тээвэр, харилцаа жирийн ажилчдаас холбооны асуудлыг эхлээд худалдааны хариуцан зохицуулдаг төлөөлөгч хүртэл байгууллага. хэрэглэгчдийн олон янзын эрх, ашиг сонирхлыг хамгаалж хэрэгжүүлдэг байгууллага.

Европын төв банк Европын хөрөнгө оруулалтын банк ➢ Еврог гүйлгээнд оруулдаг ➢ Европын ашиг сонирхолд нийцсэн төсөл ➢ Европын эдийн засаг хөтөлбөрүүдэд хөрөнгө инфляцид орохоос оруулалт хийдэг, хөгжиж урьдчилан сэргийлэх үйл буй болон өргөдөл ажиллагаа явуулдаг гаргасан орнуудад зээл байгууллага. олгодог банк юм. ➢ Жнь: ЕХ ТАСИС хөтөлбөрийг хэрэгжүүлдэг. Монгол улс 1993 оноос уг хөтөлбөрт нэгдэн орсон.

С. АСЕАН

➢ Зүүн Өмнөд Азийн орнуудын холбоо буюу АСЕАН нь 1967 онд Банкокт байгуулагджээ. ➢ Уг байгууллага нь Индонези, Малайз, Тайланд, Сингапур, Филиппин, Бруней, Ветьнам, Лаос, Мьянма, Кампуч хэмээх 10 гишүүд оронтой. ➢ Бүс нутгийн хүрээнд энх тайван, аюулгүй байдлыг тогтвортой хөгжлийг хангаж бэхжүүлэх үйл ажиллагаа явуулдаг.

D. ШХАБ

➢ Шанхайн хамтын ✓ Энэ байгууллага нь ажилагааны байгууллага буюу ✓ Төв Азийн бүс нутаг дахь ШХАБ нь: олон улсын терроризм, ➢ ОХУ, БНМАУ, Казакстан, Киргиз, ✓ шашны экстремизм, Тажикстан гэсэн ✓ үндэсний салан таван улс нэгдэж байгуулсан олон тусгаарлах үзлийн эсрэг улсын байгууллага эдгээр орнуудын хүчийг юм. нэгтгэх, мөн харицлан итгэлцэл, найрсаг харилцааг бэхжүүлэх, улс төр, эдийн засаг, соёл, шинжлэх ухаан , техник технологи болон экологийн бусад салбарт хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх, энэ бүс нутагт аюулгүй тогтвортой байдлыг хангах зорилготой.

Е. НАТО

▪ Умард Атлантын Гэрээний ▪ НАТО-ийн дүрэмд Байгууллага буюу North зааснаар энэ байгууллагын зорилго Atlantic Treaty Organization нь: (NATO) нь 1949 оны 4 сарын 4-ний Умард Атлантын  гишүүн улсуудын эрх гэрээний дагуу чөлөө, аюулгүй байгуулагдсан социалист байдлыг улс төр цэрэг орнуудын ялангуяа ЗХУ-ын зэвсгийн хүчээр хангах, эсрэг чиглэсэн хүйтэн дайны үед байгуулсан АНУ болон  Европт шударга бөгөөд бусад баруун Европын бат бэх энх тайван орнуудын цэргийн эвсэл юм. тогтоож ардчилал хүний эрх, эрх чөлөөг ▪ Хүйтэн дайнаас хойш эрхзүйт төрийн үндсэн дэлхийд АНУ-ын тэргүүлэх дээр бэхжүүлэх явдал нэг тэнхлэгийн бодлогыг юм. хэрэгжүүлэх зорилго бүхий цэргийн эвсэл болсон байна. Байгууллагын төв нь Бельги улсын нийслэл Брюссельд байрладаг.

Гишүүн орны тоо26, Албан ёсны хэл Англи хэл, Франц хэл, Цэргийн зөвлөлийн дарга Гиампаоло Ди Паола.

НАТО-гийн орнуудыг ногооноор дүрслэв

Гишүүн орнууд: ▪ АНУ, Бельги, Болгар ▪ Литва, Люксембург, Норвеги ▪ Герман,Голланд ,Грек ▪ Нэгдсэн Вант Улс, ▪ Дани, Испани, Исланд Португал ▪ Итали, Канад, Латви,Литва ▪ Польш, Румын, Словак ▪ Люксембург, Норвеги ▪ Словени, Турк, Унгар ▪ Нэгдсэн Вант Улс ▪ Франц, Чех ▪ Португал, Польш, Румын, ▪ Эстон Словак,Словени ▪ Турк, Унгар, Франц, Чех, Эстон

F. АПЕК

➢ Ази-Номхон далайн гэсэн нийгмийн систем эдийн засгийн хамтын болон эдийн засгийн ажиллагааны хөгжлийн түвшинг байгууллага нь 1989 ойртуулах хамтын онд байгуулагдсан ба ажиллагаа явуулах нэг Ази, Номхон далайн шинэ хэлбэр болж бүс нутаг дахь: үүсчээ. ➢ олон талын ашиг ➢ АПЕК-ын зарчим: сонирхлыг зохицуулах, ➢ Харицлан бие биенээ ➢ Өмнөд умардын ялгааг хүндэтгэх багасгах ➢ Эрх тэгш байдлыг хангах ➢ Чөлөөт худалдааг ➢ Харилцан ашигтай байх хөгжүүлэн, хэрэгжүүлэх ➢ Харилцан туслах ➢ Бүтээлч шударга ➢ Чөлөөт бүс байгуулах түншлэлийг эрхмлэх

➢ АПЕК-ын ➢ Гишүүн орнууд: ажиллагааны гол ➢ Авсрали, АНУ, зорилт чиглэл: ➢ Бруней, Индонез ➢ Канад, Малайз ➢ Ази-номхон далайн бүс ➢ БНСУ, Сингапур улс нутагт тогтвортой ➢ БНХАУ, Тайланд, өсөлт, тэнцвэртэй ➢ Филиппин, Шинэ хөгжлийг хангах Зеланд, ➢ Өөрийн гишүүн ➢ Япон, Мексик орнуудын эдийн ➢ Папуа шинэ Гвиней засгийн хөгжлийн ➢ Чили тэнцвэртэй бус байдлыг багасгах ➢ Тус бүс нутгийн ард түмний эдийн засгийн болон нийгмийн нөхцлийг сайжруулах

G. ДХБ



ДХБ-ын үүсэл: ▪ Олон улсын худалдааг өргөжүүлэхийн тулд гаалийн тарифын хэмжээг харилцан бууруулахын тулд 23 орон 1947 оны 10 сард “Худалдаа ба Гаалийн тарифын Ерөнхий Хэлэлцээр”-т /GATT/ гарын үсэг зурцгаасан байна. ▪ Энэхүү хэлэлцээр анх “түр зуурын” хэмээн зурагдсан авч, 1948 - 1994 оны хооронд олон улсын худалдааны ерөнхий эрх зүйн хүрээ болж байсан.

Жил Хэлэлцээ Хэлэлцээний гол асуудлууд Орну удын 1947 Женев Гаалийн тариф тоо 1949 Аннеси Гаалийн тариф 1951 Торквай Гаалийн тариф 23 1956 Женев Гаалийн тариф 13 1960-1961 Диллоны Гаалийн тариф 38 1964-1967 хэлэлцээ 26 Кеннедийн Гаалийн тариф болон антидампингийн хэмжээ 26 1973-1979 хэлэлцээ Гаалийн тариф, тарифын бус хязгаарлалт, “бүтцийн” 62 1986-1994 Токион хэлэлцээрүүд хэлэлцээ 102 Урагвайн Гаалийн тариф, тарифын бус хязгаарлалт, худалдааны дүрмүүд, 123 хэлэлцээ үйлчилгээ, оюуны өмч, арбитрын асуудал, оёдол,сүлжмэл, хөдөө аж ахуй, ДХБ-ыг байгуулах гэх мэт 2001- *Дохагийн Хөдөө аж ахуй, боловсруулах үйлдвэрийн салбар, үйлчилгээ, хэлэлцээ оюуны өмч

Урагвайн хэлэлцээрийн тов агуулга ▪ Урагвайн хэлэлцээ 1986 оны 9 сард эхэлсэн бөгөөд 1993 оны 12 сард дуусгавар болсон. Үүнээс өмнөх хэлэлцээнүүдэд гаалийн татварыг хөнгөлөх асуудал яригдаж байсан бол, Урагвайн хэлэлцээнд гаалийн татвар түүний хажуугаар, дэлхийн худалдааны хууль дүрмийн талаар гишүүн орнууд 29 гэрээ хэлэлцээрт гарын үсэг зурцгаасан байна. ▪ Урагвайн хэлэлцээн үед хийсэн хамгийн чухал хэлэлцээр бол ДХБ хүрээнд худалдааны асуудал зөрчилдөөнийг шийдэх арбитр\\шүүхын байгууллагыг бий болгосон явдал юм.

Дохагийн хэлэлцээний товч агуулга ▪ Дохагийн хөгжлийн хэлэлцээ нь ДХБ-ын хүрээнд хийгдэж буй анхны хэлэлцээ юм. Энэ хэлэлцээ нь чөлөөт худалдааг бий болгох зорилгоор, худалдааны саад тотгоруудыг багасгах талаар явагдаж байгаа юм. ▪ Хэлэлцээ, 2001 онд Катарын Доха хотод сайд нарын түвшний хурлаар эхэлсэн бөгөөд, дараагаар нь Мексикийн Канкун /2003/ болон Хятадын Хонг Конгод /2005/ болсон ижил түвшний хурлаар үргэлжилсэн байна. ▪ Үүнтэй холбоотой мөн Женевт /2004/, Парист /2005/, ахин Женевт /2006/ онд уулзалтууд болсон.

Канкунд /2003/: ▪ хөдөө аж ахуй, үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнүүд, үйлчилгээ мөн гаалийн кодчилолын системийн талаар хэлэлцсэн байна. ▪ Хөдөө аж ахуйн салбарын хэлэлцээрт ЕХ болон АНУ нааштай хариулт өгөөгүй байна

Женевт /2004/: ▪ хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний тарифын хэмжээ болон дэмжлэгийг бууруулах асуудал дахин сөхөгдсөн байна. ▪ Боловсруулах үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний гаалийн тарифын хэмжээг багасгахыг хөгжиж буй орнууд зөвшөөрсөн боловч тус орнууд өөрсдийн гол салбаруудыг хамгаалах бодлого явуулахаа мэдэгдсэн.

Парист /2005/: ▪ Хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнүүд ялангуяа тахиа, үхэр болон будааны асуудал дээр АНУ, ЕХ, Австрали, Бразил, Энэтхэг зөвшилцөлд хүрч чадаагүй байна. ▪ Хонг Конгод /2005/ 2013 он хүртэл хөдөө аж ахуйн экспортын бараанд үзүүлж буй дэмжлэгийг арилгахаар орнууд хэлэлцээнд хүрсэн байна. ▪ Мөн НҮБ-ын хөтөлбөрийн дагуу хөгжингүй орнууд зах зээлээ ядуу буурай орнуудад нээх болон 2006 оны сүүл гэхэд нэгдсэн чөлөөт худалдааны дүрмийн багц боловсруулах асуудлууд яригдсан байна

Женевт /2006/: ▪ Хөдөө аж ахуйн салбар дахь улсын дэмжлэг, импортын татварыг бууруулах асуудал хэлэлцэгдэн ямар нэгэн үр дүнд хүрээгүй болно.

▪ Гишүүн орнууд, дотоодын үйлвэрлэлийг хамгаалах зорилгоор анти-дампинг татвар эсвэл онцгой татвар тавих зэрэг арга хэмжээнүүдийг хэрэгжүүлж болно. ▪ Гэхдээ худалдааг хязгаарласан эдгээр арга хэмжээнүүдийг авахаас өөр аргагүй гэдгээ батлах хэрэгтэй бөгөөд тухайн нөцөлд тохируулан хамгийн бага хязгаарлалтыг хэрэгжүүлэх ёстой. ▪ Гадаад худалдаа эрхлэгчид ямар нэгэн асуудал зөрчилдөөнтэй тулгарвал, хамгийн түрүүнд өөрийн улсын гадаад худалдаа хариуцсан байгууллагад хандаж болно. ▪ Тухайн байгууллага асуудал үүссэн улстай засгийн газрын түвшинд, асуудал зөрчилдөөнийг арилган хэлэлцээрт хүрэхийг зорих бөгөөд хэрэв ямар нэгэн зөвшилцөлд хүрч чадахгүй аваас Дэлхийн худалдааны байгууллагын арбитрт/шүүхт хандаж болно.

▪ Олон улсын худалдааг ▪ ДХБ нь: чөлөөтэй болгох зорилготой GATT-ын хэлэлцээр  Тариф, худалдааны асуудал нь,1995.01.01-ээс эхлэн  Үйлчилгээний худалдааг Дэлхийн Худалдааны Байгууллагаар солигдсонтой өргөжүүлэх замаар эдийн хамт олон улсын засгийн хөгжилд нөлөөлөх худалдааны хэлэлцээрийн  Хүрээлэн орчныг хамгаалах хүрээ шинэ үе шатанд асуудлуудыг хариуцдаг гарсан байна. байгууллага юм. ▪ Дэлхийн худалдааны ▪ Гол зорилт нь: байгууллага нь, одоогоор 148 гишүүнтэй бөгөөд  Гишүүн орнуудын хүн амын Монгол улс нь 1997 оны 1 амжиргааны түвшинг дүгээр сарын 19-нд дээшлүүлэх гишүүнээр элссэн.  Ажлаар бүрэн хангах  Урт удаан өхгжлийн зорилттой уялдандэлхийн нөөц баялгийг үр өгөөжтэй ашүиглах замаар бараа үйлчилгээний үйлдвэрлэл, худалдааг өргөжүүлэх

▪ 1997 он хүртэл Монгол ▪ Монгол улс ДХБ-д Улс зөвхөн 14 улс гишүүнээр элсэхдээ: орнуудтай худалдааны хэлэлцээртэй буюу нэн  худалдааны бодлогоо тааламжтай нөхцлөөр олон талт худалдааны худалдаа хийж байсан дүрэм журамд нийцүүлж бол өнөөдөр ДХБ-ын боловсронгуй болгох, гишүүн 140 гаруй улстай энэ нөхцөлөөр  импортын татвар худалдаа хийх боломж хураамж, бүрджээ.  татварын горим, тарифын бус арга хэмжээ, урамшуулал болон үйлдвэрийн бодлого,  хувьчлалын хөтөлбөр, хөрөнгө оруулалт,  гаалийн журам зэрэгтэй холбогдсон 20 гаруй үүрэг амлалт авсан

H.АРФ

▪ АСЕАН-ы Бvсийн ▪ АРФ-ын зорилт: Чуулга /АРФ/-1994 онд байгуулагдсан.  Ази, Номхон далайн бүс нутгийн энх тайван ▪ Гишүүн орнууд: байдал, хөгжил тогтвортой байдлыг  Авсрали, АНУ, БНХАУ, хангахад чиглэгддэг. Бруней, Даруссалам  Монгол улс 1998 онд  Вьетнам, Индонез, гишүүнээр элссэн. Лаос, Малайз  Мьянма, БНСУ, ОХУ, Тайланд,  Сингапур, Энэтхэг, Папуа Шинэ Гвиней  Шинэ Зеланд, Филиппин, Япон, Европын холбоо зэрэг улсууд нэгдэн орсон.

▪ Монгол Улсын Гадаад хэргийн сайд Н.Энхболд тэргvvтэй тєлєєлєгчид 2006 оны 7 дугаар сарын 27-28-ны єдрvvдэд Малайзын Куала-Лумпур хотноо болох АСЕАН-ы Бvсийн Чуулга /АРФ/-ын сайд нарын 13 дугаар уулзалтад оролцож байжээ.

I. АСЕМ

▪ Ази-Европын 43 улсыг ▪ Ази-Европын хамтын эгнээндээ нэгтгэсэн улс ажиллагааны асуудлыг төр, нийгэм, эдийн хэлэлцэх дээд засгийн интеграцийн хэмжээний уулзалт томоохон механизм хийх тухай Сингапур, болох Ази-Европын Францын удирдагчдын уулзалт (АСЕМ). 1994 онд гаргасан санаачилгын дагуу ▪ Монгол улс 2006-онд АСЕМ-ын анхны дээд гишүүнээр элссэнээс хэмжээний уулзалт хойш тус байгууллагын 1996 оны 3 дугаар сард үйл ажиллагаа, санал Бангкок хотноо санаачилгуудад болсноор хамтын идэвхтэй оролцож ажиллагааны уг байна механизм байгуулагдсан.

▪ Ази-Европын уулзалт буюу ➢ Зүүн Өмнөд Азийн Улсуудын АСЕМ нь Ази, Европын холбоо (АСЕАН)-ны гишүүн орнуудын хамтын 10 орон, ажиллагааг харилцан хүндэтгэх, эрх тэгш хамтран ➢ Монгол, ажиллах зарчмын үндсэн дээр өргөжүүлэн ➢ БНХАУ, хөгжүүлэх зорилготой албан бус үйл явц. ➢ БНСУ, ➢ Пакистан, ➢ Энэтхэг, ➢ Япон, ➢ АСЕАН-ы Нарийн бичгийн даргын газар болон Европын Холбооны гишүүн 27 орон, Европын Комисс гишүүнээр нь ажиллаж байна.