Merhaba Kıymetli dostlar, Asder Bülten’e verdiğimiz ara bu kez gereğinden fazla uzunsürdü. Bültenimizi belli periyotlarla görmeye alışmış siz üyelerimizve gönüldaşlarımız haklı olarak sitem ettiler. Ayrı kaldığımız süreçiçerisinde Türkiye’de büyük değişimler, dönüşümler ve aynı zamandada felaketler yaşandı. Aklını kiraya vermekten imtina etmeyen bir grubun kullanıldığıCumhuriyet döneminin en büyük ihanetlerinden biri, 15 Temmuzdarbe teşebbüsü yaşandı. Kalkışma milletin topyekûn müdahale vemücadelesiyle akim bırakıldı, ancak 250 şehit ve iki binin üzerinde gazibu mücadeleden bize ve geleceğe yiğitler ve emanetler olarak kaldı. Referandum ile Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi kabul edildive ardından 24 Haziran’da gerçekleşen seçimlerle sözkonusu sistemhayata geçirilmiş oldu. Memleketimiz ve İslâm âlemi için hayırlara vesileolmasını temenni ediyoruz. Gezi Olayları ile başlayan, 17-25 Aralık yargı darbesi teşebbüsü ilesürdürülen ve en son 15 Temmuz darbe teşebbüsü ile millete ihanetevaran kuşatma süreci, farklı ve fakat aynı şiddette kuşatmalarladevam etmektedir. Birlik ve beraberlik ile bütün bu kuşatmaların akimbırakılacağına inancımız kesindir. Ülkemizin maddi ve manevi olarak her alanda kuşatılaraksıkıştırılmaya çalışıldığı yeni sistemde, hızlı karar almaya yönelikmekanizmaların devreye sokulmuş olması, siyaset kurumu ile yürütmeerkinin olabildiğince birbirinden ayrılmış olması problemlerinüstesinden gelmede kolaylıklar sağlayacaktır. Toplumun bütün kesimlerinin desteğinin alınmasıve kamuvicdanınınrahatlatılması için, geniş katılımlı istişare mekanizmasının devreyealınması zaruret haline gelmiştir. Vatandaşlık ve aidiyet ortak paydasınıgüçlendirecek mekanizmalar süratle devreye alınmak zorundadır. 16 yıllık iktidar süresince en başarısız olunan eğitim ve kültür alanındaetkin çözümler ve projelerin gerçekleştirilmesi hayati önemi haizdir. Yeni sistemin sürdürülebilmesi ve devletin ayakta sağlam adımlarlayürüyebilmesi iki kavramda düğümlenecek gibi gözükmektedir: Adalet ve liyakat.
Rabbimizin adaletle ilgili emirlerini hatırlamakta fayda mülahazaediyorum: “Allah size, emanetleri mutlaka ehline vermenizi ve insanlar arasındahükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emrediyor. Doğrusu Allah,bununla size ne güzel öğüt veriyor! Şüphesiz ki Allah hakkıyla işitendir,hakkıyla görendir.” (Nisa 58) “Ey iman edenler! Kendiniz, ana babanız ve en yakınlarınızın aleyhinede olsa Allah için şahitlik yaparak adaleti titizlikle ayakta tutan kimselerolun. (Şahitlik ettikleriniz) zengin veya fakir de olsalar (adalettenayrılmayın). Çünkü Allah ikisine de daha yakındır. (Onları sizden çokkayırır.) Öyle ise adaleti yerine getirmede nefsinize uymayın. Eğer (şahitlikederken gerçeği) çarpıtırsanız veya (şahitlikten) çekinirseniz (bilin ki)şüphesiz Allah yaptıklarınızdan hakkıyla haberdardır.” (Nisa 135) Ey iman edenler! Allah için hakkı titizlikle ayakta tutan, adalet ileşahitlik eden kimseler olun. Bir topluma olan kininiz sizi adaletsizliğeitmesin. Adil olun. Bu, Allah’a karşı gelmekten sakınmaya daha yakındır.Allah’a karşı gelmekten sakının. Şüphesiz Allah yaptıklarınızdan hakkıylahaberdardır. (Maide 8) 28 Şubatın darbe olduğu mahkeme kararıyla tescil edildi, ancakmüebbet ceza alan darbe sorumlularının serbestçe geziyor olmalarıkamu vicdanını yaralamıştır. Dernek üyelerimizdenve diğersivil kesimlerden 28 Şubat darbesindenkaynaklanan mağduriyetlerin devam ediyor olması can sıkmayamaalesef devam etmektedir. Hükûmetin ve meclisin bu mağduriyetlerigidermek, hak kayıplarını telafi etmek ve 20 yıldır hapishanelerdeunutulmuş mazlumların mağduriyetlerini gidermek öncelikli görevidir. Derneğimizce hazırlanan ve 6191 sayılı yasanın kapsamı dışındakalan mağduriyetleri giderecek tasarının kanunlaşması aciliyet arzetmektedir. Her anlamda katkılarınızı beklediğimizi ifade ediyoruz. Yenisayımızda buluşmak dileğiyle...
KURMAY AKLI: İMKAN VE KABİLİYET S.12 15 YILDA OLUŞUR, NİYET BİR GECEDE DEĞİŞİR ÜMMETİN CUMHURBAŞKANLIĞI SEVDASI, SİSTEMİ ve TÜRK’ÜN KAVGASI MİLLİ GÜVENLİK POLİTİKALARINA YENİ BİR YAKLAŞIM S.24 S.30 ADALETİ SAHİBİ ANKARA ŞUBESİ SANAT YÖNETMENİSAVUNANLAR Adaleti Savunanlar Derneği Adına Başkan: Dr. Hasan Hüseyin ULUDAĞ Orhan Saka Prof. Dr. Nevzat TARHAN Adres: Meşrutiyet caddesi 42/11 Bakanlıklar/ANKARA www.orhansaka.com BÜLTENİ Tel-Fax: 0312 432 08 77 EDİTÖR e-posta: [email protected] BASKI-CİLT M. Abdullah KAPLAN BURSA ŞUBESİ Prestij Grafik Reklamcılık ve Başkan: Arif ÇELENK Matbaacılık San. Ltd. Şti. YAYIN KURULU Adres: Reyhan Mah. Kozaklı Sok. Çınar Atatürk Caddesi, Merkez Mah. M.Abdullah Kaplan İşhanı No:1/21 OSMANGAZİ / BURSA Göl Sk. No: 1 Varol Yüksel Tel&Fax: 0224 223 25 26 - 0224 224 32 47 Bahçelievler / İstanbul Gürcan Onat E-mail: [email protected] Tel: 0212 489 40 63 İbrahim Töre KAYSERİ ŞUBESİ Hulusi Gülen Başkan: Halit ERDOĞAN Adres: General Emir Mah. Fevzi Çakmak Cad.1/D YAZIŞMA ADRESİ Kocasinan/KAYSERİ Aksaray Mah. Namık Kemal Cad. E-mail: [email protected] No.1 Fatih/İSTANBUL KONYA ŞUBESİ Tel / Fax: +90 212 526 11 31 Başkan: Mehmet KANMAZ Web: www.asder.org.tr Adres: Aziziye Mah. Aziziye Cad. Eserizade Sokak No.17/2 Karatay/KONYA Tel: 0332 352 22 31 E-mail: [email protected] www.asder.org.tr
KESİNTİSİZ İÇİNDEKİLER DARBE SÜRECİ ve DERNEKTEN HABERLER 6 MAĞDURLARI KURMAY AKLI: İMKAN VE KABİLİYET 12 S.62 15 YILDA OLUŞUR, NİYET BİR GECEDE DEĞİŞİR Prof. Dr. Nevzat TARHAN KRALİÇENİN ADAMLARI... ÜMMETİN SEVDASI, TÜRK’ÜN KAVGASI 24 300 YILDIR Halil MERT ETKİNLER DUALARLA GÖREVE BAŞLAYAN ERDOĞAN’A 27 S.66 BİZ DE DUA EDİYORUZ Vehbi KARA NATO MERMER, CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİ ve MİLLİ GÜVENLİK 30 NATO KAFA!.. POLİTİKALARINA YENİ BİR YAKLAŞIM Yusuf ÇAĞLAYAN S.81 ADALET mi? KALKINMA mı? 51 Mehmet KANMAZ 15 TEMMUZ HAK VE BÂTIL SAVAŞININ SIRLARI 53 Kemal GÖKDOĞAN DEVLET VE ADALET 58 Ekrem ATA 15 TEMMUZ SONRASI SÜRECE DİKKAT 60 Mehmet KANMAZ KESİNTİSİZ DARBE SÜRECİ ve MAĞDURLARI 62 Vehbi KARA KRALİÇENİN ADAMLARI... 300 YILDIR ETKİNLER 66 Halil MERT CEMAATLAR NASIL OLMALI? FETÖ GİBİ YAPILARIN TEKRAR OLUŞMAMASI İÇİN DEVLET NE YAPMALI? Selahattin ARSLAN 69 ALLAH CÂNİBİNDEN BAKMAK ve İLÂHÎ KRİTERLER 77 İbrahim TÖRE NATO MERMER, NATO KAFA!.. 81 Nejat ÖZDEN FETÖ’NÜN KAMUOYU TARAFINDAN GEÇ FARK EDİLMESİNİN SEBEPLERİ Varol YÜKSEL 82 ASDER - Adaleti Savunanlar Derneği İl Temsilcileri İl veya İlçe Adı Soyadı E posta Adresi İl veya İlçe Adı Soyadı E posta AdresiAdana Ahmet Ak [email protected] İzmir Ahmet Durgun [email protected] Arif Ören [email protected] Kahramanmaraş Şevket Yeşilördek [email protected] Cihanser Karkılı [email protected] Kocaeli Veysi Buvet [email protected] Enver Öztürk [email protected] Kütahya Bayram Yüğrük [email protected]ıkkesir Bilent Şen [email protected] Malatya Ahmet Fatih Tutyer [email protected] İsmail Kaplan [email protected] Manisa Ender Kalaycı [email protected] Ahmet Türkan [email protected] Mersin Ramazan Akbulut [email protected]/Gerede İsmail Cevahirli [email protected] Muğla Yakup Baykan [email protected] Halil Ceylan [email protected] Nevşehir Hasan Hüseyin Görgülü [email protected] Fahri Demirel [email protected] Niğde İsmail Yüce [email protected]üzce Resül Küçük [email protected] Ordu Çetin Çanak [email protected]ığ Tayfun Mirzabey [email protected] Osmaniye Mehmet Ali Çoban [email protected]şehir Cüneyt Tıkız [email protected] Sakarya Tansel Cavit Kulak [email protected] Mehmet Abdullah Kaplan [email protected] Tokat Salih Özgür [email protected] Nurhan CİK [email protected] Trabzon Mustafa Mutlu [email protected] İbrahim Güngör [email protected] Zonguldak Mehmet Yüksel Güneş [email protected] www.asder.org.tr
MAKALE DERNEKTEN HABERLER HABERLEROcak 2018 • Temmuz 2018 1. 28 Şubat BÇG davasına 08 Ocak MUSTAFAOĞULLARI okumuştur. 2018 tarihinde Ankara 5. Ağır Ceza 3. 12 Şubat 2018 tarihinde Ankara’da Mahkemesinde devam edildi. İstan- bul’dan ve Türkiye’nin bir çok yerin- yapılan 28 Şubat BÇG davasında den müşteki ve müdahiller duruş- müşteki ve müdahiller duruşma sa- ma salonunda idi. Duruşma öncesi lonunda yerlerini almıştır. STK.lar Ankara Adliyesi önünde bir 4. 28 Şubat 2018 tarihinde ASDER ve basın açıklaması yaptı. Demokrasi- 28 Şubat Platformu olarak 28 Şu- ye balans ayarı yapanlar..., yüz bin- bat’ta 28 Şubat’ın 21 inci sene-i dev- lerce kişinin hayatını karartanlar..., riyesinde TBMM Meclis Başkanı Sn. Milletimizi fişleyenler..., halka top- İsmail KAHRAMAN makamında zi- yekûn savaş açanlar..., bir tarafta...; yaret edilmiştir. Görüşmede ASDER öğrencilikten... öğretmenlikten... Genel Başkan Yardımcısı ve Bursa ordudan... üniversiteden... kamu Şube Başkanı Arif Çelenk, Yönetim kurumlarından... asker oğlunun Kurulu Üyesi Yaşar Yalçın, Bilecik İl yemin töreninden... tedavi gördüğü Temsilcimiz İsmail Kaplan ile Bur- hastaneden uzaklaştırılanlar bir ta- sa 28 Şubat Platformu üyeleri hazır rafta... idi. bulunmuştur. 5. Bursa 28 Şubat Platformu Mecliste 2. 27 Ocak 2018 tarihinde Hatay’ın Merve Kavakçı’nın babası ve annesi Hassa ilçesinde sınıra sıfır mesa- ile biraraya geldi. Ayrıca 28 Şubatta fede AFRİN HAREKATINI DESTEK- Tank Hasan olarak tanınan rahmetli LEMEK amacıyla basın açıklaması Hasan Celal Güzel ziyaret edilmiştir. yapılmıştır. Basın açıklamasını Ge- 6. Başbakan Yardımcımız Sn. Hakan nel Başkan Vekilimiz Mustafa HACI- Çavuşoğlu, Bursa Milletvekilimiz Sn. Müfit Aydın ve Bilecik Millet- vekilimiz Sn. Halil Erdemir Beyler TBMM kulisinde ziyaret edilmiştir. 7. Ak Parti Genel Merkezinin düzen- lediği “28 Şubat Darbesi ve İnsan Haklarına Balans Ayarı” konulu programa ASDER’i temsilen Genel Başkan Yardımcıları Dr. Hasan Hü- seyin Uludağ, Arif Çelenk, Şube Yö- netim Kurulu üyeleri Yaşar Yalçın, Mahmut Nedim Karakaya, Hukuk Komisyonu Üyesi Av. Bülent Demir katılmıştır. 8. 15 Temmuz gazileri Üyelerimiz 6 ASDER Eylül 2018
MAKALE Gürsel PEMBEÇİÇEK ve Murat KA- tir. Başörtülü avukatların ve müda- RAKOCA’ya Cumhurbaşkanlığınca hillerin salonda çoğunlukta olması Devlet Övünç Madalyası takdim sanıkları rahatsız etmiştir. Yurdun edilmiştir. çeşitli bölgelerinden duruşmayı ta-9. “28 Şubat’tan 15 Temmuz’a Darbe- kip edenler olmuştur. ler” konulu panel 03 Mart 2018 ta- 14. 28 Şubat davasına İstanbul’dan rihinde Denizli’de yapıldı. Panele katılanlar Cumhurbaşkanı Başda- Hukuk Komisyonu üyemiz Av. Bü- nışmanı Adnan Tanrıverdi’yi ma- lent Demir konuşmacı olarak katıl- kamında ziyaret etmiştir. Dava ve mıştır. gündem ile ilgili bilgi alışverişi ya-10. 02 Mart 2018 tarihinde Ankara’da pılmıştır. 13.03.2018 yapılan 28 Şubat BÇG davasında 15. ASDER&ASSAM Strateji, Hukuk, Yönetim Kurulu üyelerimizden Güvenlik Uzmanları çeşitli görsel Necmettin Keleş, Av. Ahmet Taylan, basın organlarında, Hatay’dan ve Reşat Fidan ve platforma ait 20 üye bölge stüdyolarından özellikle Zey- ve gönüllümüz salonda hazır bu- tin Dalı Harekatını ve Ortadoğu’yu lunmuştur. değerlendirmişlerdir. Programlara; Ali Coşar, Mustafa Hacımustafao-11. Genç ASDER Adalet Okulu ilk ders ğulları, İbrahim Keleş, Dr. Hasan 4 Mart 2018 Pazar günü Üsküdar Hüseyin Uludağ, Arif Çelenk, Nejat Üniversitesinde başladı. İlk der- Özden, Ersan Ergür, Halil Mert, Av. se başlamadan önce Bşk. Av. Ömer Bülent Demir, Sadık Güray Balate- Sefa Hacımustafaoğulları Genç kin, Gürcan Onat, Yakup Evirgen ve ASDER’in hedeflerini anlatan bir ismini sayamadığımız isimler ko- konuşma yapmıştır. İlk dersi Sü- nuşmacı olarak katılmışlardır. leyman Aydın Bey tarafından veril- miştir.12. Genç ASDER Bab-ı Alem Derneğini ziyaret etmiştir. Ziyarette Başkan Av. Ömer Sefa HACIMUSTAFAOĞUL- LARI ve Genç ASDER Yönetim Kuru- lu üyeleri yer almıştır.13. ASDER ve 28 Şubat platformu üye- leri İstanbul’dan otobüs ile 28 Şu- bat BÇG duruşmasına katılmak üzere STK’lar ile birlikte Ankara Adliyesi’nde hazır bulunmuştur. 12/13 Mart 2018 tarihinde yapılan duruşma sonrası sanıkların tama- mının savunmaları bitmiştir. Çevir Bir savunmasında, annesinin de başörtülü olduğunu dile getirmiş- Eylül 2018 ASDER 7
MAKALE 16. 14.03.2018 tarihinde Bursa Ördekli ASDER Genel Başkanı Prof. Dr. Nev- Kültür Merkezinde “28 Şubat Sü- zat TARHAN Hocamızın da katıldı- recinde Bursa” konulu bir panel ğı program hatıra fotoğrafı ile son düzenlenmiştir. Panele diğer üç bulmuştur. konuşmacının yanısıra ASDER Ge- nel Başkan Yardımcısı Arif Çelenk 19. ASDER Eskişehir İl Temsilcisi Cü- de konuşmacı olarak katılmıştır. neyt TIKIZ Başkanlığında bir heyet Program ilgi ile izlenmiştir. Ayrıca 03.04.2018 tarihinde Ak Parti Ge- 28 Şubat konulu resim sergisi ger- nel Başkan Yardımcısı Sayın Ravza çekleştirilmiştir. Kavakçı, BBP Genel Başkanı Sayın Mustafa Destici, Ak Parti Genel Baş- 17. Genç ASDER, ‘Adalet Okulu’ pro- kan Yardımcısı ve Eskişehir Mil- jesinin 4. hafta derslerine 24 Mart letvekili Sayın Harun Karacan, 28 Cumartesi günü Üsküdar Üniver- Şubat Araştırma Komisyonu Başka- sitesi Merkez Kampüsünde devam nı Ankara Milletvekili Sayın Aydın edilmiştir. ‘’Osmanlı’da Kanunlaş- Ünal Beyi ziyaret etmiştir. ma Süreci ve Mecelle” konulu ders- leri Av. Cüneyt TORAMAN, “Batı’da 20. Marmara Üniversitesi Hukuk Mü- Din ve Siyaset İlişkileri’’ dersi ise şaviri Yahya Kemal Ballı, Marmara Dr. Erdal AYDIN tarafından takdim Üniversitesinde Araştırmacı Te- edilmiştir. kin Bozkurt ile Araştırmacı Sadık Güray Balatekin Beyler 04.04.2018 18. GENÇ ASDER Adalet Okulu 01 Nisan tarihinde ASDER Genel Merkezini ziyaret etmişlerdir. Güncel konular 2018 tarihinde yapılan son ders ve üzerinde karşılıklı fikir alışverişin- kapanış programı ile son bulmuş- de bulunulmuş ve misafirlerimize tur. Kapanış programında son ders; derneğimizi ziyaretten dolayı te- Doç. Dr. Halil İbrahim KUTLAY ta- şekkür edilmiştir. rafından gerçekleştirilmiştir. Ders sonrası Adalet Okulu öğrencilerine 21. 19.04.2018 günü, Çağlayan Adliye- katılım belgeleri takdim edilmiştir. si önünde; 28 Şubat-BÇG davasın- da müebbet-tutuksuzluluk kararı protesto edilerek basın açıklaması düzenlenmiştir. Daha sonra İstinaf Mahkemesine müebbet hapis ce- zası verilen mahkumların tutuk- lanması talepli itiraz dilekçeleri nöbetçi mahkeme kalemine teslim edilmiştir. 22. BÇG davasının müebbet ile sonuç- lanmasının yankıları ve tutuksuz- luğa tepkilerimizle ilgili medyada 8 ASDER Eylül 2018
MAKALE Necmettin Keleş, Av. Bülent Demir, Yardımcılığını Mehmet Kanmaz İbrahim Keleş ile bazı arkadaşları- Bey’in yaptığı buluşmada, Konya mız programlara katılmışlardır. STK’larının yanı sıra, STK’ların genç23. Mehdi Sungur Paşanın vefatı üze- üyeleri ve illerden STK platformu rine, memleketi Yalova’da cenaze başkanları ve STK temsilcileri katıl- namazına Genel Başkanımız Prof. mıştır. Beş oturum ile gerçekleştiri- Dr. Nevzat Tarhan, yönetim kuru- len sempozyumda 20 akademisyen lu üyelerimiz ile üyelerimizden bir DÜNYEVİLEŞME VE SİVİL TOPLUM grup iştirak etmiştir. Allah rahmet konularında bildirilerini sunmuş- eylesin. tur. Sempozyumun sonunda ortak24. ASDER’in organize ettiği Balkan- bildiri yayınlanmış ve Bursa’nın larda beş ülkenin ziyaret edildiği tarihi ve turistik yerleri gezilmiştir. “BAŞTANBAŞA BALKANLAR TURU” Programda Genel Başkanımız Prof. 29 Nisan - 6 Mayıs 2018 tarihlerin- Dr. Nevzat TARHAN tarafından su- de gerçekleştirilmiştir. Ziyarette nulan “Sekülerizmin Hastalıkları Osmanlı’nın yüzyıllarca yönettiği ve Tedavisi” konulu tebliğ ilgi ile bölgelerdeki tarihi ve turistik eser- izlenmiştir. Programa ASDER Genel Merkezi’ni temsilen Genel Sekreter Reşat FİDAN katılmıştır. ler görülmüştür. Son yılların en bü- 26. Filistindeki kardeşlerimize yapı- yük yarası Bosna’da yapılan katlia- lan insanlık dışı soykırımı protesto mın izleri yerinde görülmüştür. Zi- etmek için 14 Mayıs 2018 tarihin- yaret Balkanlardaki kardeşlerimiz de İHH’nın önderliğinde STK’ların ile kucaklaşma adına çok verimli katkılarıyla Tünel’den Galatasaray geçmiştir. Lisesine kadar protesto yürüyüşü25. Konya STK Platformunun organize gerçekleştirilmiştir. Çok kalabalık ettiği 15. UFUK TURU 09-13 Mayıs geçen yürüyüşe üyelerimiz destek 2018 tarihlerinde Bursa’da gerçek- vermiş, yürüyüş basın açıklaması leştirilmiştir. İcra Kurulu Başkan ile son bulmuştur. Eylül 2018 ASDER 9
MAKALE 27. İsrail’in yapmış olduğu insanlık ASDER üye ve gönüllüleri ile STK dışı katliamları protesto etmek için temsilcileri ve aileleri katılmıştır. 15 Mayıs 2018 günü Beyazıt Meyda- Üyelerin ramazan sevinciyle ku- nında yapılan basın açıklamasına caklaştığı iftar, bayram coşkusu STK’lar ile birlikte ASDER yönetimi içinde gerçekleşmiştir. İftar sunum de katılmıştır. Ayrıca, Filistin’deki programını GENÇ ASDER hazır- kardeşlerimize yapılan hain saldırı lamıştır. Açılış konuşması ASDER ASDER basın bildirisi ile nefretle la- Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. netlenmiştir. Nevzat TARHAN tarafından ger- çekleştirilmiştir. Tarhan: Gözyaşı 28. Türkiye Gönüllü Teşekküller Vak- ve zulmün hakim olduğu dünyada fı öncülüğünde Yenikapı Miting Adaleti Savunanlara büyük ihtiyaç Alanı’nda Filistin halkına destek duyulduğunu, birlik ve beraberliğe amacıyla düzenlenen “Zulme Lanet her zamankinden daha çok ihtiyaç Kudüs’e Destek” mitingine yaklaşık olduğunu dile getirmiştir. Ezgiler, 500 bin kişinin katıldığı açıklandı. şiirler, genç ASDER tanıtım sunu- Mitinge Derneğimiz üye ve gönül- mu yapıldıktan sonra STK temsilci- lülerinin yanı sıra TGTV ye üye sivil leri ile Şube Başkanları selamlama toplum kuruluşları temsilcileri de konuşmaları yapmışlardır. katılmıştır. Ayrıca İslam Ülkelerin- den liderler Yenikapı Meydanında hazır bulunmuş ve halkımızın sa- mimi tepkisine şahit olmuşlardır. 29. Geleneksel hale gelen “ASDER İftar Buluşmaları” bu yıl 26 Mayıs 2018 Cumartesi günü Üsküdar Üniver- sitesinde gerçekleştirilmiştir. İftara 30. ASDER TOPLUMSAL EMPATİ ÖDÜL- LERİ sahiplerini buldu. 28 Şubat BÇG davasının açılmasından ka- rar aşamasına gelinceye kadar beş yıl süreyle her duruşmayı ta- kip ederek, mazlum ve mağdurla- rın yanında olan, organizasyonlar gerçekleştiren, STK’lara önderlik yapan aşağıdaki isimlere gayretli, özverili, başarılı çalışmalarından dolayı ASDER TOPLUMSAL EMPATİ ÖDÜLÜ layık görülmüş ve ödülleri takdim edilmiştir. 10 ASDER Eylül 2018
MAKALE ÖDÜL TAKDİM EDİLENLER GÜCÜMÜZE GÜÇ KATANToplumsal Hafıza Derneği Başkanı Fat- YENİ ÜYELERİMİZ:ma Aydın ATAÇ,28 Şubat Öğretmenler Platformu Baş- 1. Hilal AYYILDIZ – Öğretmenkanı Haldan GÜLTEKİN 2. Eyüp Birkan ÇANAK – HaritaAv. Ahmet TAYLANReşat FİDAN Mühendisi – GENÇ ASDERNecmettin KELEŞ 3. Ahmet Evrim KALEMDEROĞLUOsman KAÇMAZKayseri Şube Başkanı Halit ERDOĞAN – Harita Y. Müh. – GENÇ ASDERKonya Şube Başkanı Mehmet KANMAZ 4. Muhammet Numan AYDIN – Tıp31. GENÇ ASDER tarafından gerçek- Doktoru (Aile Hekimi) – GENÇ leştirilen ADALET OKULU 2018 se- ASDER minerleri kitap haline getirilmiş ve 5. Furkan ARSLAN – Bilgisayar üyelere dağıtılmaya başlanmıştır. Müh. – GENÇ ASDER 18.06.2018 6. Mehmet Akif AKMAN – İnş.Y. Müh. – GENÇ ASDER32. ASDER üyesi üç arkadaşımız (Arif 7. Abdulbaki Zübeyr MİRZABEY – ÇELENK, Sabri BALAMAN, Levent Siyaset Bilimci – GENÇ ASDER ERKEKOĞLU) milletvekili seçim- 8. Ahmet TAŞER – Üniversite Öğc. lerinde aday listeye girmiş, ancak – GENÇ ASDER bulundukları sıradan meclise gire- 9. Halim ACAR – Dekorasyon memişlerdir. 10. Selamettin ERDEM – Optisyen 11. Sündüz TEKİN – Ebe-Hemşire33. ASDER Genel Sekreteri Reşat FİDAN 12. Pervin KAPLAN – Sağlık Tekni- Temmuz 2018 ayı içerisinde Amas- keri ya, Samsun, Ordu, Trabzon illerini 13. Adem AYGÜL – Araştırmacı kapsayan üye ve gönüllülerimizi zi- 14. Mehmet AYIKPEHLİVAN – Araş- yaret programı gerçekleştirmiştir. tırmacı34. ASDER yazarları gündem ile ilgili Reşat FİDAN görüşlerini sitemizde üye ve gönül- Genel Sekreter lüleri ile paylaşmaktadırlar.35. Basın Komisyonu üyelerimiz görsel ve basılı medyada dünyada ve ülke- mizdeki gelişmeler ile ilgili fikirle- rini kamuoyu ile paylaşmışlardır. Eylül 2018 ASDER 11
MAKALE KURMAY AKLI: İMKAN VE KABİLİYET 15 YILDA OLUŞUR, NİYET BİR GECEDE DEĞİŞİR Prof. Dr. Nevzat TARHAN Bir asimetrik savaş örneği haklılık kazandı. Kurtuluş 2 Yıl geçti ancak 15 Temmuz 2016 ba- Türkiye insanının tankı çıplak elle Savaşı’mızdaki şarısız darbe girişiminin askeri, sos- durdurması, kendisine silah doğrult- yo-psikolojik ve siyasal travmasının muş askeri yalvararak ikna etmesi, dönemlerden şaşkınlığını atmakta zorlanıyoruz. “15 kendi iradesine sahip çıkması siyaset daha zor bir süreç Temmuz’da direkten dönmedik, gol bilimcilerin ezberini bozacak nite- yaşıyoruz. Çünkü oldu fakat hakem saymadı” diyenler likte bir olay oldu. Halkların dire-mütareke döneminde haklı. Hakem; halk ve Yenikapı’da hal- nişi ideolojisine ve sivil itaatsizlik kın duruşunu gördük. doktrinine yeni bir model ve açılım dost ve düşman getirdi. Bu nedenle gelecek kuşak- belirli idi. Şimdi ise Toplumda “asker” ve ”cemaat” ko- larda, sosyal ve siyaset bilimlerinde nusundaki bütün ezberler bozul- ders olarak okutulacak hatta seçmen dost ve düşman iç du. Kurtuluş Savaşı’mızdaki dönem- davranışını etkileyecek bir örnek olayiçe girmiş durumda. lerden daha zor bir süreç yaşıyoruz. olarak incelemeye değer. Çünkü mütareke döneminde dost ve düşman belirli idi. Şimdi ise dost ve Türkiye insanı 248 şehit ve 2000 gazisi düşman iç içe girmiş durumda. Açık ile tarihe not düştü. Böylece dünyanın ve şeffaf davranmayan yahut abartılı vicdanını temsil etmiş kötücül güç- tepki veren herkese kuşku ile bakmak lere demokratik tepki sınırları içinde “haddini bil” demiştir. Sosyal çatışmaların şifresi Tarihimize baktığımızda Orta Asya’da hakanlar vesayeti, daha sonra sul- tanlar vesayeti, modernizm ile devlet vesayeti toplumu yöneten formül ol- muştur. Sosyal yapımız ergenliğini ta- mamlayarak “son sözü ben söylerim” diyebilmeyi 15 Temmuz ile ete kemiğe büründürdü diyebiliriz. Bunun için Türkiye’deki toplumsal çatışmaların sosyo-psikolojik şifresi sağ-sol veya yaşam tarzı kavgasını de- ğil, sınıf mücadelesi özelliklerini taşır diyebiliriz. Elitist baskıcı devlet vesa- yetine güvenenler ile sandığa sığınan katmanların sınıf çatışması. Bunun 1225 ASDER ETeymlüml 2u0z128018
MAKALEiçin adil dengeyi sağlamak ve güçlü Asimetrik savaş örneği olarak 15 Cumhurbaşkanımızyönetim gereklidir. Zorba azınlık dev- Temmuz Sayın Receplet vesayetine güvenerek iktidara gel- Tayyip Erdoğan’ınmek yerine, kitleleri yanına çekmeye 1. DÜZENLİ ORDULARLA DEĞİL dirayetli, güçlü veönem vermeye başlar. Ötekileştirilen GAYRİ NİZAMİ KUVVETLERLE risk alan liderliği,çoğunluk ise sabırla ve efendilikle YAPILIR toplumla kurduğubeklemekten başka çare bulamazdı. duygusal bağ 2. SESSİZ SAVAŞTIR vicdanları harekete 15 Temmuz olgusunu nasıl geçirdi. okuyacağız? 3. HUKUK TEMELLİ KAOS İÇİN HER TÜRLÜ PROPAGANDADini cemaatlerin rolü ve manipülas- TEKNİĞİ İLE ALGI YÖNETİMİyonunu çözebilecek miyiz? YAPILIRAskerin kurmay subaylarını NATO Asimetrik savaş, tek kurşun atma-eğitimine güvenerek gönderdiğini dan savaş kazanma sanatı olarakama Atlantikçi bir damar oluşturarak tanımlanır. Etki odaklı savaş, dördün-dışa sadakatli kadrolaşmayı neden cü nesil savaşlar veya sofistike psiko-öngöremediğini anlayabilecek miyiz? lojik savaş olarak bilinir.FETÖ veya başka örgütlerle mücade- 15 Temmuz’u analitik bağlamda in-lede kahramanlık ideolojilerine yöne- celediğimizde harp tarihine halklik karşıt ideoloji geliştirmenin yolla- tepkisi ile akamete uğramış birrını bulabilecek miyiz? asimetrik savaş olarak gireceğini söyleyebiliriz.Yahut yeni asimetrik yapılar mı orta-ya çıkacak? Asimetrik savaş askeri alanda devri- min bir sonucudur. Nükleer güç ne-Asimetrik savaşın şifrelerini çözebile- deniyle artık klasik savaşlar yapıla-cek miyiz? mıyor. Teknoloji stratejiyi belirliyor. Sessiz savaşlar yaşanıyor. Bu savaş-Siyaset, Asker veya Cemaat kullanıl- ların silahları da gizli ve esrarlı olmakmaya müsait olmaktan kurtulabilecek zorunda.mi? FETÖ yapılanması nasıl terör örgütü15 Temmuz dış tehdide en büyük ve haline geldi? 1980’li yıllarda insanla-çarpıcı bir cevap oldu mu? rın sığındığı bir dinî yapı iken 1990’lı yıllardan itibaren nasıl marjinalleşti, 15 Temmuz’da liderlik 2000’li yıllarda nasıl radikalleşti ve 2010’lu yıllarda nasıl terörize oldu veCumhurbaşkanımız Sayın Recep Tay- vekâlet savaşlarında kullanıldı? Asi-yip Erdoğan’ın dirayetli, güçlü ve risk metrik savaş bilgilerine göre FETÖ ya-alan liderliği, toplumla kurduğu duy- pısı ve takipçileri maalesef kaos içingusal bağ vicdanları harekete geçirdi. istismar edildi.Böylece rasyonel siyasetin açıkla-yamadığı bir süreci yaşadık. Asimetrik savaşın aşağıdaki ilkelerini görürsek bu duruma hiç de şaşırma-Evet, vicdanlar kendilerini ateşe at- yız.mazlar ve kimseden de izin almaz-lar. İnandıkları değerler için tehlike- 1- Asimetrik savaşta sıklet merkezle-den korkmazlar. “Cesaret, tehlikeden ri önemlidir. Sıklet merkezi aske-korkmak değil tehlike anında aklı ri güç iken liderlik ve iletişim altkullanmak” olarak tanımlanır. 15 Tem- yapısı olarak değişti. Öncelik sibermuz olayında da geleceği için ve vata- uzaya hakim olmakla birlikte top-nı için cesaret hikâyeleri yaşadık. Tür- lumla duygusal bağ kurabilmekkiye bu kahramanlara çok şey borçlu haline geldi.artık. TemEmyluüzl 2018 ASDER 1253
MAKALE 2- Asimetrik savaşta doktrin, savaşın arda patlayan bombalarla kitle- kalbini oluşturur. Bunun için top- lerin tehdit algısı değiştirilerek lumun kültürel dokusunu bilmek kontrollü gerilim stratejisi uygu- önemlidir. Yığınları birey gibi landığı gibi. davrandıran fikirleri bilmek, kendi iradeni hasıma kabul ettire- 6- Asimetrik savaşa ve tehdit tabanlı bilmenin ilk şartıdır. 15 Temmuz’da plana karşı yetenek tabanlı plan ‘Anadolu mayası’nı okuyamayan yapan kazanır. Normal şartlarda küresel güçler cemaat yapısına asimetrik savaş güçsüzün güçlü- fazla güvenmekle hata yaptılar. ye yaptığı savaştır. Böyle iken kor- Bombaya tekme atan sosyal dav- kak veya çıkarcı güçlü yapıların ranışı anlamaları da çok zor. sinsi politikalarına karşı gücü az ama cesur ve idealist yeteneklerin 3- Asimetrik savaşta kelebek etkisi- tarihteki büyük orduları yenmesi ni kullanarak sistemi çökertmek böyle oluşmuştur. amaçlanır. Bu 2003 Körfez işga- linde Irak lideri Saddam’ın di- 7- Asimetrik savaşta en büyük bom- rencini kırmak için uygulanmış- ba beyne konur. Korku, çaresizlik, tı. Zihinsel kaos oluşturup karar ümitsizlik, “süper devlete direnile- vericileri yanıltma yöntemidir. 15 mez” propagandaları bunun için Temmuz’da tersine kelebek etkisi yapılır. “Biz kurtarıcıyız, Mehdi oluştu, öngörülmeyen bir direniş cemaatiyiz, Hz. İsa bizim içimizde, ortaya çıktı. Matrix etkisi tersine Allah’ın yeryüzündeki temsilcisi- işledi. yiz, bunun için İsevi ve Musevile- rin de lideri olacağız” ideolojileri 4- Asimetrik savaşta kümülatif etki doktrin haline getirilir. ile ortam hazırlanır. Her darbe öncesi ortamı düşündüğümüzde, 8- Asimetrik savaş ağ merkezli savaş anarşi olayları, terör olayları ile olduğu için sıklet merkezleri para ‘güvende değiliz duygusu’ sonucu ile değiştirilmeye çalışılır. Para ve iktidar değişikliğine sosyo-psiko- ekonomi ile oynayarak mukave- lojik zemin oluşturulur. metin kırılması hedeflenir. 5- Asimetrik savaşta entropi temelli 9- Asimetrik savaşta uluslarara- plan yapılır. Alan teorilerine göre sı ilişkiler çağlayan etkisi yapar. toplumu bir arada tutan görün- Büyük enerji ortaya çıkarır. Dip- meyen bağlar belirlenir. Daha lomatik veya coğrafi işbirlikleri, sonra bunlar sessiz silahlarla çü- zümreler ve kümeler oyun kurucu rütülmeye çalışılır. Tehdit algısı ve oyun bozucu etki yapar. İngi- değiştirilir, toplumun bazı ke- liz siyaseti ‘Commonwealth of In- simleri birbirine düşman edilir. dependent States’, yani bağımsız Küçük bir kıvılcımla kaos ortaya ülkelerin diplomatik işbirliği ile çıkarılır. İyi-kötü, dost-düşman Irak’ta Avustralyalı veya Yeni Ze- tanımlamaları değişir. Irak’ta art landalı asker bulundurdu. İslâm 14 ASDER Eylül 2018
MAKALE coğrafyası da teröre karşı böyle olma aşamalarını hazırlayan ortam Bedirden bir işbirliği ile ortak hareket etme için elverişli şartları iyi bilmek gere- Çanakkale’ye, planı yapmalıdır. Yahut Şanghay kir. 15 Temmuz’dan Beşlisi stratejisi önemli bir sıklet günümüze tüm merkezi olarak oyun bozucu de- Radikalizmi üreten şartlar şehitlerimize ğere sahiptir. nelerdir? rahmet eyle, gazilerimize şifalar10- Asimetrik savaşta hukuk temelli 1- Adil olmayan ortam. ve hayırlı ömürler kaos oluşturulmaya çalışılır. 17/25 nasip eyle Allah’ım! Aralık 2013 yargı-medya-polis 2- İnsanların yaşama hakkının elin- darbe girişiminde olduğu gibi. Şu den alınması. anda da, siyasi iradenin adil olma- yan kararlar vermesini sağlaya- 3- Fikirlerin ifade özgürlüğünün rak hukuka güvensizlik oluşturul- dünya standartlarında olmaması. masına, bir plan olarak otoritenin kan kaybetmesinin sağlanmasına 4- Kutsal metinlere literal bakan yönelik çabalar dikkat çekiyor. veya metafizik bakan kültürler.İmkân ve kabiliyetler onlarca yılda 5- Ailede kurbanların olması, istiş- oluşur hat eylemleri veya canlı bom- baların bir aileden birkaç kişiyiCemaat ve dini referanslı sivil toplum katletmesi…örgütleri, yani cami ve Kur’an kursudernekleri bile kaçınılmaz olarak sor- 6- Devletin cemaatleri düşmanlaş-gulanmaya başladı. Bunlar siyasetin tırması. Böylece onlar ya içinenesnesi iken öznesi olmaya başlar, kapanarak veya radikalleşipdevlet talebi ve siyasi talep içinde olur- kadrolaşacak yeni mekanizmalarlarsa yeni FETÖ olmaya aday olmaları geliştirdiler.beklenen bir durumdur. Kurmaylarınve istihbaratçıların iyi bildikleri bir 7- Başka çare yok duygusu. Hay-kural vardır. Bunu Hilmi Özkök Paşa van deneylerinde bile çaresizlikTBMM’de komisyondaki sunumunda duygusu uyandırılmış canlılarda,çok doğru olarak ifade etmişti. “İm- kafes arkasında bir süre sonrakân ve kabiliyetler onlarca yılda olu- kavga başladığı gibi.şur, niyetler bir gecede değişir” diye.Aynı şey sadece FETÖ için değil, ordu- Cemaat narsisizmimuzun içinde geçmiş darbeleri hazır-layan BÇG için de geçerliydi. Cemaatler kapitalistleştikçe malla im- tihanları başladı. Çünkü kapitalizmdeİslâm adına darbe yapan FETÖ ide- kâr yüceltilir. Cemaatlerde kâr anaolojisi ile resmi ideoloji adına darbe gaye haline gelirse tehlike başlar.yapan ETÖ ideolojisi eşit derecedezalimdir ve kötüdür. Yüksek idealle- Narsisizmde ego idealleri ve ego do-ri için yasadışı (Batı Çalışma grubu) yumu kişinin kendisine yöneliktir.BÇG’yi kuran zihinle, Yurtta Sulh Cemaatsel ve etnik narsisizmde iseKonseyi’ni kuran zihin eşit derecede kendi grubuna veya ırkına yöneliktir.hastalıklıdır, patolojiktir. Biri Cennet, Bunun değiştiği topluluklarda anadiğeri Vatan vaat ederek takipçilerini maksat ve hedef, şahsi çıkar ve grupaldatmıştır. menfaati tanımı önem taşır.FETÖ gibi yapılarla ideolojik mücade- Egosunu grup liderine teslim etmiş,le yapılmalıdır. cennet idealizmi taşıyan bir kişinin en tehlikeli silah haline gelmesinin tipikAskeri terminoloji ile tehdit yerinde örneği FETÖ yapılanmasında görül-tespit edilip imha edilmelidir. Mar- mektedir.jinalleşme, radikalleşme ve terörize Gülen’in cemaatinde cemaat kibri o derece ilerledi ki, insanları kendisine Eylül 2018 ASDER 15
MAKALE Kolektif bir kibir bağlamak için takipçileri arasında 5- Konuşma ve sohbetlerinin çoğun-yüklemiş, her işinde aile bağını, millet bağını ve ümmet da seküler söylemler uhrevi söy- bağını kaldırıp tek bağ olarak cemaat lemlerin yerine geçer. ilahi bir hikmet bağını inşa ettiler. ve ilahi bir sevk 6- Dini veya vatanseverlik ahlâkının olduğuna inanan, Cemaatlerin beş önemli kaynağı; za- değerlerini zenginleşme etiği ola- seçilmiş bir öndere man, mekân, ihvan, insan ve paradır. rak kullanır. Titizlik, fedakârlık, inanan insanlar, Bu kaynaklar gizli ise tehlike büyük- çalışkanlık, dürüstlük gibi püritenlidere sorgulamadan tür. Tehlike belirtileri kaynak kullanı- ahlâk özelliklerinin kapitalizmin mından anlaşılır. Yapılan tasarruf ve kalkınma etiği olduğunu unutma- itaat ederler. harcamalar stratejik yığınağı, yığınak yalım. da stratejik hedefi gösterir. Banka mı kuruyor, karşılıksız yardım mı yapı- 7- Cami ve cemaat ruhu yerine kapi- yor gibi. tale dayalı menfaat cemaati, takım ruhu olarak öne geçer. Toplumun Cemaatin kolektif kibir duygusu bütünü değil bireysel veya cema- atsel fayda ve kâr maksimize edi- Kolektif bir kibir yükle- lir. miş, her işinde ilahi bir hikmet ve ilahi bir sevk 8- Dini faaliyetleri meta olarak göre- olduğuna inanan, seçil- rek kâr etmeyi ve zenginleşmeyi, miş bir öndere inanan takipçilerine iyi hayat sağlamayı, insanlar, lidere sorgu- refahı yükseltmeyi ana gaye ola- lamadan itaat ederler. rak seçer. Allah’ın yeryüzündeki iradesini ve kurtuluş 9- Kapitalizmin davranış kodları projesini temsil ettiğine olan alışveriş pratiği, haz peşinde inanan kişi, darbe dahil koşan hedonistik kültür, mülkiyet çok şeyi meşru görür, ilişkileri, para tutkusu, şöhret ara- içinde olur ve pişman yışı yaşam biçimi haline gelmiştir. olmaz. 10- Cemaat ahlâkının tezahürü bire- Grup veya cemaat narsisizminin yin psikolojik dinamiğinde nefse ana belirtileri tabi olmak, cemaatlerin ve toplu- mun sosyolojik dinamiğinde ka- 1- Adanmışlık, fedakârlık, hayır ve pitalist ahlâka tabi olmakla eşde- hizmet sözleri psikolojik motivas- ğerdir. Kişi kendi yoksul yaşıyor yon olarak kullanılıp holdingleş- olsa bile cemaati zenginse yine de meye gidiliyorsa cemaat hedefin- çifte standart yani riya ahlâkı var- den sapılmış demektir. dır. Zaaflarına tabi olan cemaat de olsa zalimdir. 2- Grup veya cemaat ileri gelenleri lüks ve konfor içinde yaşıyorsa, 11- Bir cemaatte veya liderinde kişi- hedef terk edilmiş demektir. sel veya cemaat gücünü alışılmı- şın dışında yükseltme davranışı 3- Piyasa İslâm’ı oluşturarak yaşan- varsa, siyasetçilerin gizli gündem tısına bunu yansıtır. Tesettürlü, araması doğaldır. Cemaat üyeleri- ibadetini yapan ama para ve mal nin bireysel güçlerini yükselterek paylaşımı konusunda veya harca- cemaatçe kontrol edilen ve ser- ma ve tüketim konusunda sadece best bırakmayan bir yapı, kurulu kendini ve yakınlarını düşünen düzen için tehdit oluşturur ve ce- yaşam tarzı gösterir. maatin siyasette nesne ve pazar- lık malzemesi olmasına sebebiyet 4- İnsan-ı kâmil olmak yerine gurup verir. ve lider olmayı yüceltir. 12- Takipçilerini kurtuluş savaşçısı yapıp kendisi hiç riske girmeyen cemaat lideri kapitalist ahlâk üze- rindedir. 16 ASDER Eylül 2018
MAKALE13- İmtiyaz beklentisi ve aristokratik 2- Atalarımız “cetveli yanlış olanın Darbe sürecinde duygu cemaat narsisizminin tipik çizgisi doğru olmaz” der. TSK’nın TSK’nın özelliğidir. Hak duygusu üstünlük da cetveli yanlıştı. Atatürkçülük’ü içindeki büyük ve özel seçilmiş olma düşüncesi, ve modernizmi şekle indirgedi. çoğunluk olan cemaati içine kapanık bir grup İçki içen ve batılı gibi dans eden milli unsurlar yapar. Bireyin iç narsisizmi grup subayı ölçü aldı. FETÖ yapısı da sessiz kalmadı. dinamiğine dönüşerek grup kim- kripto yeteneği ile böylece kendini Darbenin liği ve iradesinde yok olur, havuz gizledi. başarısızlığında içinde eriyen buz gibi kimlik yok bu büyük rol olur. Eleştirel düşüncenin korun- 3- TSK toplumdan kopuktu, kendini oynadı. duğu durumlarda sağlıklı sosyal eleştiriye kapadı. Bileşik kaplar yapılar, örgütler ve cemaatler or- prensibine uygun toplum ne ise taya çıkabilir. ordu da o olmalıydı.14- Tekfir ahlâkı cemaat narsisizmi- 4- Dostunu düşmanını karıştır- dir. İslâm’ı tekelinde görmektir, to- dı. Vatanı için şehit olmaya hazır taliter anlayışın dinî tezahürüdür. samimi dindar pek çok subay ve Kendinden olmayanı kâfir olmak- astsubayı irtica paranoyası ile or- la değersizleştirir ve damgalar. dudan uzaklaştırdı. Yerini FETÖ elemanları aldı. İrtica tanımının15- Ötekileştirme ve kişiselleştirme yanlış olması bunun en büyük se- narsisizm işaretidir. Kendinden bebiydi diyebiliriz. olmayanı ikinci sınıf görür. 5- Ordumuz Balyoz-Ergenekon sü- Ordumuzun konumu ne oldu? reçlerinde halkı arkasına alamadı çünkü darbecilik konusunda ‘sa-Sırtından Hançerlenen Kahraman bıkalı’ idi. Açık bir ifade ile darbe-Ordum kitabını 15 Temmuz sonrası lere karşıyız diyemedi, hatta halenyayınlayan Kara Kuvvetleri Komu- hiyerarşik darbeyi meşru görentanı Emekli Orgeneral Aytaç Yalman çok kimse var. “27 Mayıs, 12 Eylül,acı gerçeklere değinmiş ve 2000 yıl- 12 Mart, 28 Şubat, 27 Nisan yanlış-lık Türk tarihinin en acı günü olarak tı” diyen general sayısı çok az ma-darbe girişimini tanımlamıştır. Ken- alesef. Bundan sonra darbeyi bes-disi TSK’da darbe karşıtı duruşu ile leyen düşünce sistemini savunantarihsel rol oynamış ileri görüşlü bir kişilere dikkat etmek gerekir.komutan olarak tanınır. 6- Darbeyi onaylayan askeri kül-Darbe sürecinde TSK’nın içindeki türün devamı diğer büyük ne-büyük çoğunluk olan milli unsurlar dendir. “Şartlar uygunsa ihtilalsessiz kalmadı. Darbenin başarısız- meşrudur” derseniz birileri kendilığında bu büyük rol oynadı. Fakat şartlarını oluşturur. Darbecilik zi-kurmayların ve pilotların %60-70’ini hinlerde bitmedikçe yeni örgütlerele geçiren bu yapı nasıl yol buldu? mutlaka ortam bulur.Sağlam yapıyı bu derece ele geçirir-ken hangi zaaflardan faydalandı? Kök 7- İç tehdit tanımının yanlış ya-neden analizi yapmalıyız. Bazı tespit- pılması ordumuzu psikolojik ha-leri ve çözümleri şöyle sıralayabiliriz: rekâta açık hale getirdi.1- Sosyolojik ve psikolojik bilimsel 8- Askeri veya genel eğitim sistemi- araştırmalar yapılsa bu yapının mizdeki iki boşluktan faydalanıl- öncülleri anlaşılırdı. Tavsiye edil- dı. Birincisi biat kültürü, dogmatik diğinde “kararlılığımıza zarar ve- bağlılığın yüceltilmesidir. Askeri rir” diye reddedildi. Yani özgüven tarihte kutsal alanların olması ne- zehirlenmesi komutanlar için de deni ile geçmişle yüzleşilememe- geçerliydi. si hata yapılmasına neden oldu. Demokrasiyi içselleştirememiş subaylar yetişti. 9- Eğitim sistemimizde ikinci boşluk Eylül 2018 ASDER 17
MAKALE sivil militarizmi yüceltmesidir. SON DARBENİN ÖĞRETTİKLERİ Kutsal alanları sorgulatmayan bir devletçi yapı. “Sorma, düşünme, Yaşananlardan bireysel sosyal ve sis- itaat et” diyen anlayışla bırakınız temsel dersler çıkarmak gerekir. En yakın tarihi, sultanları, hakanla- acıtıcı iki sonuç, dindar insanların rı ve ulemayı bile sorgulamayan ve Silahlı Kuvvetler’in eminlik ve gü- otomat insanlar yetişiyor. venirlilik vasıflarının zarar görmesi 10- Artık şu kabul edilmelidir ki, TSK oldu. Bunun onarılması zaman alacak ile sürdürülen resmî dogmatik gibi görünüyor. ideolojik devlet bitmiştir. Türkiye 21. yüzyılın savaş yöntemi olan asi- gelişmiş demokrasi olan çoğulcu- metrik savaş açısından ister seküler luğun, özgürlükçülüğün, katılım- ister dini gerekçeli olsun, son 200 cılığın ve hesap verebilirliğin ol- yılda yaşanan darbe girişimlerine duğu bir yapıyı ve sistemi kurmak sosyo-psikolojik olarak kuşbaşı bak- tığımızda ve son zorundadır. “ FETÖ yapısının darbeyi analitik istismarından bağlamda değer- 11- Siyasi irade dev- kurtulan Risale-i lendirdiğimizde şu letin bütün ku- Nur cemaatlerinin çarpıcı özet dersleri rumlarına hâkim Üstad çıkarabiliriz: olmalı, askeri Bediüzzaman Said bürokrasi bunu Nursi’nin ölçülerini 1- Dış siyaset kayıtsız şartsız iyi bilmeleri gerekir. açısından: Özgüve- kabul etmelidir. nini kaybetmeyen, Kabul etmeyen yüksek idealleri için subay ve astsu- riske girebilen, ümit- baylar potansiyel sizliğe düşmeyen ve darbeci olarak danışarak hareket ve tehdit unsuru eden, küresel sıklet olarak not edil- merkezlerini iyi oku- melidir. yan politikalar er geç 12- Asker aslî vazife- kazanır ve darbeleri sine dönmeli, iç önleyecek psikolojik güvenlikten çekilmelidir. Savaşçı üstünlüğe sahip olur. Diğer ta- ruhlu subay yetişmeli, kurmaylar raftan kendi silahını üretebilen salon subayı olmamalıdır. Kıtanın devletlerin tehdit karşısında daha tozunu yutmamış subaylarla en güçlü olduğu gerçeğini gördük. iyi harekât tarzını belirlemek ma- 2- İç politika boyutuna göre ise bi- alesef mümkün olamaz. rinci olarak iletişim teknolojileri Kolektif bir kibir 13- Bütün NATO ülkeleri Soğuk Savaş devrimi sonucu açık, şeffaf ve il-yüklemiş, her işinde döneminin ‘Gladio’ yapılanma- keli siyaset yapanların daha şans- sını tasfiye etti. Ordumuz bu yapı- lı oldukları ve zamanın ruhunu ilahi bir hikmet yı darbeci düşünce sistemi nede- daha iyi okudukları gerçeği öne ve ilahi bir sevk niyle dağıtmadı ve FETÖ yapısı bu çıktı. İkincisi, demokrasinin sade- olduğuna inanan, sistemde kendisine yer buldu. ce bir yöntem değil aynı zamanda seçilmiş bir öndere değer olduğu kitlelerce gözlem- inanan insanlar, Sonuç olarak yaşanan travmanın hem lendi.lidere sorgulamadan toplum, hem siyaset, hem de TSK’mız için “geliştiren bir travma” olması, bu 3- Üçüncü olarak, terörle müca- itaat ederler. dersleri çıkarmamıza bağlıdır. Kitabın delede düşmanını artıran değil mantıksal çerçevesini anlatan böyle azaltan politika üretmenin oyun bir girişten sonra ayrıntıları takdirle- bozucu etkisi dikkati çekti. Masa- rinize sunuyorum. nın etrafında toplanmayan in- sanların sonu nasıl karakolda 18 ASDER Eylül 2018
MAKALE biterse, usulüne göre tartışama- 8- Cemaatler açısından, ilk önemli yan “anlaşmazlık çözümü”nü konu dünyevileşme, ticarileş- kültür haline getirmeyen siya- me ve siyasette özne olma, ayrı- setçinin de yolu dış güç veya üst ca cemaat kibri ile dava adına aşı- aklın kapısında biter. rı büyüme arzusunun, iktidardan faydalanma zaafının ilahi hedefe4- Dördüncüsü, siyasetçiyi hata- uymadığını anlamalarıdır. FETÖ dan koruyacak şey, onun va- yapısı dünyevileşti, ticarileşti tanseverliği ve dindarlığından ve siyasallaştı. Toplumun dini daha çok hesap verebilirliğidir. bilgisizliğinden yararlanarak Yaşananlardan bu ders çıkarılırsa esası, “Vazifeni yap, vazife-i İla- en büyük kazanım olacaktır. hiye karışma,” olan ‘İhlas’ düstu- runa uymadı. Allah’ın vazifesine5- Beşincisi, bir iç siyaset kazanımı. karıştı, yani rol çaldı, bunun be- Türkiye’nin önüne kapatan ve delini de ağır biçimde ödüyor. Bir darbeci doğuran yürütme erkinin ülkede tıp fakülteleri kapatıldı- zayıflığının giderileceği Cumhur- ğında nasıl kocakarılar hekimlik başkanlığı ve Başbakanlığı bir- yapmaya başlarsa, imam hatip leştiren ‘hesap verebilirliği’ yük- dışında doğru dini eğitim veril- sek Anayasa değişikliği fırsatının mezse, din ihtiyacını illegal dini doğmasıdır. yapılar karşılamaya çalışır ve gençleri istismar eder.6- Askerler açısından ise artık dar- be ideolojisini akıldan bile geçiril- İkinci olarak da FETÖ yapısının memesi gerektiğini kabullenme- istismarından kurtulan Risale-i leri önemli bir öğreti olacaktır. Nur cemaatlerinin Üstad Bediüz- zaman Said Nursi’nin ölçülerini a. Bütün NATO ülkeleri ‘Gladio’ iyi bilmeleri gerekir. FETÖ hare- yapısını dağıttı. TSK dağıtma- keti Nur hareketinin DNA’sı ile dı ve FETÖ’nün ele geçirmesi- oynadı. Eserlerin ikna gücünü ne sebep oldu. Bunun için de- kullanarak hormonlu bir büyü- netlenebilir bir Özel Kuvvetler me gerçekleştirdi. 2011 yılında Komutanlığı oluşturulmalıdır. Gülen hareketinin Risale-i Nurla- rı sadeleştirme adı altında tahrife b. Cumhuriyetin kazanımlarını ve başlaması gözlerin açılması için Atatürk ilke ve inkılaplarını de- önemli bir dönemeçti. Bediüzza- mokratik ve bilimsel olmayan man’ın İmam-ı Rabbani, Gazali, yöntemlerle korumaya kalkma- Mevlânâ çizgisinde “dini din için nın toplumu devletten soğuttu- seven, hesabi değil hasbi meşre- ğunu anlamak gerektiği ortaya bi, güncel siyasetten uzak duran çıkmıştır. c. TSK terfi sisteminde liyakat ve ehliyet değil yaşam tarzı ay- rımcılığı ile bir tehdit algısı oluşturarak hareket ettiği için FETÖ’cü kadrolaşmayı göremedi.7- Milliyetçi muhafazakâr siya- set açısından, Okçular Tepesi’ni ganimet peşinde koşanların terk ettiğini unutmamaları gerçeği. ‘Son darbe’de siyasette ve bü- rokrasideki menfaat tavizlerinin kadere fetva verdiğinin analizi gerekir, kamu kaynaklarının adalet hassasiyeti ile kullandı- rılması siyasetin çıkaracağı en büyük ders olmalı. Eylül 2018 ASDER 19
MAKALEHepimizin ve bütün yöntemi, kalbleri Yaradan’a bağ- makamı seviyorsa, egosunu önce-insanlığın çıkaracağı lamaya çalışan” bir tarzı vardır. likli kıble yapmışsa sınavı kaybe- Bu tarz dini hareketler muhalif der. Tıpkı FETÖ gibi. ilk ve önemli ders siyasi yapıları bile rahatsız et- ise adaleti kutsal mez veya kendini kullandırtmaz Dindar olup zenginleşenler veya değer olarak kabul niteliktedir. Hatta Türk modern- kamu kaynaklarını yöneten- etmeyenlerin kısa leşmesini dini terk etme olarak ler Kur’an ahlâkının temeli olan vadede kazansalar algılayan sol çizgideki siyasetin eminlik ve haksızlığa duyarlı bile uzun vadede de artık toplumun dini değerleri- olma vasfını kaybederek kapita- hep kaybedeceği ne samimi saygı duyduğunu gö- list ahlâkın değerlerini yaşamaya rüyoruz. Bediüzzaman’ın herkesi devam etmeleri durumda zeminin gerçeği. kucaklayan çizgisinden sapılma- altlarından kaymakta olduğunu ması bir öğreti olarak dikkat çe- göreceklerdir. Suçu sadece “dış kiyor. mihrak”lara havale ederlerse ken- dilerini kandırmış olurlar. 9. Seküler ve Batıcı politika izle- yenler için. Batı aç canavar gibi 11- Terörü asimetrik savaş yöntemi sizi yutmanın ötesinde dişinin olarak kullanan küresel güçler kirasını da isteyecek kadar acı- açısından artık deniz bitti, 200 masızdır, ama aynı zamanda kor- yıldır dünyayı hilelerle karıştı- kaktır. Tek kriteri menfaatini kay- rıp sömüren sistemin şeytanlığı betmemektir. Bölgesel ittifaklarla açıkça ortaya çıktı. Bütün dün- kirli ellerini içimizden çekmeleri- yada özellikle İslâm dünyasında ni sağlayabiliriz. Batı nefreti hızla yayılıyor. Batı Yoksa ordumuzu siyasetinin “mezhep ve istihbarat ör- nefreti”ni besleyerek gütlerimizi dene- gizli servisler yoluy- timlerine vererek la DAEŞ gibi örgütle- onlarla iyi geçi- ri büyüttüğünü so- nemeyiz. kaktaki çocuklar bile biliyor. Batı siyaseti Diğer taraftan çöküş dönemine gir- çok şükür seküler miştir. birçok aydınımız Batı destekli ör- 12- H e p i m i z i n tülü operasyon- ve bütün insanlı- ları muhafazakâr ğın çıkaracağı ilk kitlelerden önce ve önemli ders ise fark ettiler. BOP adaleti kutsal değer gibi projelere mesafeli durdular, olarak kabul etme- 15 Temmuz darbe girişiminde de yenlerin kısa vade- oyuna gelmediler. de kazansalar bile uzun vadede hep kaybedeceği gerçeği. Amaç Şu var ki Türkiye’de sol kadroların dünyanın daha yaşanılır olması Anadolu değerleri olan alçak gö- ve küresel barış ise ilk ve birinci nüllük, samimiyet ve kucaklayıcı- değer adalettir, ama bunu insan lık gibi tasavvuf ahlâkı ile barışık kılığındaki şeytanlar hiç istemez- olmadıkça, Cumhuriyet değerleri- ler. Adaletli olmak menfaatçi ol- ni sopa gibi halka karşı kullanma- maktan daha kârlı bir yatırımdır, yı bırakmadıkça kitlelerin sevgi ve beklemeyi bilenlere. Bunun için güvenini kazanmaları zor gözü- iyilerden olmak isteyenler doğ- küyor. ru davranıp sabırla beklemeliler. Geçmiş tecrübeler adalet duygu- 10- Dindar kitleler açısından, kişi su zedelenen insanların radikal- teheccüd namazlarını kaçırma- leşme ve marjinalleşme olasılığı- sa bile Allah’tan çok gücü, parayı, nın yüksek olduğunu gösteriyor. 20 ASDER Eylül 2018
MAKALE13- Sistem değişikliği zorunluluk • Hakperest bir “Adalet Siste- Fethullah Gülen’e halini aldı. Başkanlık sistemi mi”nin zorunluluğu. halen gönül bağı genç kuşakların kolay anlayama- olanlar şunu yacağı bir gerçekliktir. 1980 Ana- 14- Eleştirisel düşüncenin sistema- unutmamalılar, yasası sivil iradeyi zayıf tutan ve tik şekilde öğretilmesi gerekir. Hulefa-i Raşidin askeri müdahale yollarını açan Doğu toplumları duygu temelli döneminde ve krizleri kolaylaştıran özellik- sosyal dinamiğe, Batı toplumları Hz. Osman’a tedir. Türkiye’yi şu anda yöneten düşünce temelli sosyal dinamiğe isyan eden sistem darbe ve darbeci üretmeye sahiptir. gruplardan çok müsait. Kayırmacılığı, kad- farkları yoktur. rolaşmayı, iş takipçiliğini teşvik Batı ortaçağda yüzyıllar boyun- ederek siyaseti felç ediyor, kendi ca iç çatışma ve güvensizlik oku- mafyasını üretiyor. Muhakkak lundan geçmiştir. Bunun için dü- değişmeli. şünce temelli toplumlar ve aklını kiraya vermeyen kitleler ürete- Devleti amatör ruhla ama pro- bilmiştir. Doğu toplumları iç gü- fesyonel metotla yöneten, ehli- vensizlik krizlerini güçlü bir şe- yeti, liyakati ve gayreti yücelten, kilde yaşamamıştır, bu mektepten başaramazsa hesap veren liderlik geçmedikleri için görünen sahte hem verimli, hem hızlı, hem de gerçekliğe sorgulamadan inanı- daha adil olmaya en yakın sistem yorlar. Lideri sorgulamadan itaat olarak gözüküyor. ederek akıllarını ona emanet ede- rek kolaya kaçıyorlar, eğer lider Yeni darbeler olmaması için üç dini özellikte ise kendilerini feda şey çok önemli: ediyorlar. • Milli iradenin siyasetin or- Batının yüzyıllar içinde elde ettiği tağı gibi katılımcı ve hesap tecrübe bizde 15 Temmuz’la hızla sorabilir olması. içselleştirilirse demokrasiyi ya- vaşlatan mesafeyi kolayca kapat- • Seçilmiş liderin CEO gibi mış oluruz. Doğu toplumlarında olup askeri ve sivil bürokra- eleştirel düşünce sistematik ders siye söz geçireceği güçlü ve olarak okutulmalıdır. Duygu te- kararlı sisteme sahip olma- melli kitleler FETÖ liderinin ağla- sı. malarına kolayca inanmış ve kan- Eylül 2018 ASDER 21
MAKALE dırılmıştır. Son darbeden çıkan tısı olmayıp şu anda hatalı işlem, toplum psikolojisi dersi bu olma- aile bağı veya kripto ihbarlar gibi lıdır. nedenlerden açığa alınmış veya mağdur olmuş olanlar varsa on- Yenikapı ruhunda 15- Fethullah Gülen’in Mehdi veya lara ilk tavsiyemiz renklerini veete kemiğe bürünen İsa Mesih olduğuna inananlar tavırlarını açıkça ifade edip bekle- için bunun temelsiz olduğunun meleri. Türkiye’de adalet maalesef sivil itaatsizlik birinci delili, Makyavelist yöntem- geç tecelli ediyor. Balyoz ve Erge- kurumsallaşmalı le hizmet etme yolunu seçmesidir. nekon dava süreçlerinde hakların Kur’anî literatür “Şeytanın en ko- iade edilmesi buna bir örnektir. ve darbeyi lay kullandığı kişiler yalancılar-aklından geçirenler dır,” der. İkincisi egosunu tevazu 16- Darbelere karşı “sivil itaatsizlik rolü oynayarak şişirmesi. Üçün- doktrini”nin tam zamanı. Top- vazgeçmeli. cüsü kendisine uymayan görüş lum gizli ve açık darbe girişimleri ve yöntemleri ötekileştirmesi. karşısında hep öğrenilmiş çare- Dördüncüsü ise kendisine isnat sizlikle sessiz kalırken ilk defa 15 edilen manevi makamları sessiz Temmuz 2016’da farklı nedenlerle kalarak kabul etmesi. Beşincisi ve “kolektif bilinçaltı” diyebileceğiz belki en önemlisi de Fethullah Gü- bir direniş gösterdi. Meydanlarda len’in ettiği bedduanın kendisine iktidara yakın olan kitlelerin dı- geri dönmesi ve kendisine gönül şında 28 Şubat ve Ergenekon-Bal- bağlayanların ‘ocaklarına ateş yoz mağduru emekli askerler de düşmesi’dir. Bir nesli mahveden vardı. bu hareketin İslâm’a hizmet hare- keti olduğunu kimse savunamaz. Yenikapı ruhunda ete kemiğe bü- rünen sivil itaatsizlik kurumsal- Fethullah Gülen’e halen gönül laşmalı ve darbeyi aklından ge- bağı olanlar şunu unutmamalılar, çirenler vazgeçmeli. Bunun için Hulefa-i Raşidin döneminde Hz. sivil toplum örgütleri Dernekler Osman’a isyan eden gruplardan Yasası’ndaki yetkilerini işleterek farkları yoktur. Gerekçeleri -kendi meşru direnme haklarını kullan- görüşlerine göre- haklı bile olsa mak üzere yapılanmalıdır. fitne çıkarmaya hakları yoktu. Piş- manlık kapısı açıkken iç muhase- Yeni bir 15 Temmuz olayının ya- be yaparak belki vebalden ve me- şanması her zaman mümkün. suliyetten kurtulurlar. Yeni kalkışmaları önlemek için açık toplum, dürüst yönetim, ‘ba- FETÖ yapısı ile doğrudan bağlan- basının katiliyle bile’ konuşabilen siyasetten başka çare yoktur. Den- gelerin her an değişebileceği bir coğrafyada yaşıyoruz. Toplumun külli iradesi komitelerin cüzi ira- desine bozmaya her zaman muk- tedirdir. 17- İstihbarat yapıları açısından. Cemaat narsisizmi yani kibri olan her sosyolojik yapı dini veya sekü- ler olmasına bakılmaksızın tehdit olarak potansiyel taşır. FETÖ ya- pısı, şekilsel modernizmi ve elinde içki kadehi tutmayı tek ölçü kabul eden ve hürmeti görevden önceye alan askerlik mesleğinin bu zaafı- nı kullanarak kadrolaştı ve gene- ralleri kandırdı. İstihbaratçı niyeti 22 ASDER Eylül 2018
MAKALE anlamak ister, bunun için kapalı Burada bazı tespitlerimi sun- olan, açık davranmayan her gru- maya çalıştım. Arif olana sö- bu tehdit olarak tanımlamak zo- zün tamamı söylenmezmiş. rundadır. Resmi söylemin veya iktidarın taraftarı olsa bile, cebin- Önce kendime, sonra okuyu- de bıçak taşımasa bile devlet aklı cularıma şunu açıkça söyle- bunu gerektiriyor. Ancak evrensel meliyim ki: “Darbe olacakmış değerlere uygun, siyasallaşmamış gibi önlemlerimizi alalım dini grupları tehdit olarak gören ama hiç olmayacak gibi rutin devlet aklı, geçmişte yaşadığımız hayatımıza devam edelim.” gibi kendi ayağına kurşun sıkmış olur. Son darbe teşebbüsü ve toplumun refleksi18- Demokrasi kültürü ve İslâm sadece İslâm dünyası- kültürünün kazanımı olarak. na değil, bütün Doğu Toplantılarda “Demokrasi aileden toplumlarında kitlele- başlar, amaç adaletse yöntem de- re üniversite bitirmiş mokrasidir. Demokrasi rızaya da- tarzda eğitim verecek yalı yönetimdir. İslâm kültürü ile öğretiler ihtiva ediyor. demokrasi kültürü arasında doku uyuşmazlığı yoktur,” dediğim için Şahsen ben yaşadıklarımız- bana “Küfür düzenini savunuyor- dan çok şey öğrendim. Öğ- sun,” diye itiraz edenler de önemli rendiklerimi de sizlerle pay- dersler çıkardılar. laşmaya çalıştım. Dünya ve Türkiye iyi günlere böyle gi- der, düşmanın oyunu böyle bozulur ve Hekimoğlu İsma- il’in deyimiyle “Musibet Mek- tebi”nden ancak böyle mezun olunur.KAYNAK: Darbe Psikolojisi, Anne Darbe NeDemek 2017 TİMAŞ yay. İstanbul Eylül 2018 ASDER 23
MAKALE ÜMMETİN SEVDASI, TÜRK’ÜN KAVGASI Halil MERT (E) Yb. • Strateji ve Yönetim Uzmanı Baktığınızda Allah (CC) “İman kardeşliği, tüm kar- İslam Dünyası’nda fitne güçlü genel olarak bu deşliklerin ve dostlukların üzerinde- İslam devletleri varken yok dir.” diye emretti. “Mü’minler ancak edilebilmiştir. büyük İslam kardeştirler. Öyleyse kardeşlerinizinTürk Devletlerin arasını düzeltin. Allah’a karşı gelmek- Genel olarak Emeviler, Abbasiler,yıkılmasında baş ten sakının ki size merhamet edilsin. Selçuklular ve Osmanlı İslam dev- Hucurat-10” Namaz cemaatle kılınırsa letleri’nin güçlü olduğu zamanlar- aktör İngilizler. 27 kat sevabı var diye öğretti Gülümüz da fitnenin başı ezilmiştir. Burada (SAV). Kime peki? en uzun süre hükümdarlık yapan Osmanlı her yönü ile incelenmelidir. Hepimiz tahlil yapıyoruz. Hepimiz Yine Asr-ı Saadet’ten sonra İslam dün- çok biliyoruz. Hepimiz maşaallah müf- yasında en uzun süre hükümdarlık tülerden aşağı değiliz. Sonuç!... yapan Müslüman Türkler ve devlet- leri olmuştur. Osmanlı’nın güçlü Hz. Ömer ve sonrasından günümü- olduğu dönemde Avrupalı barbar- ze kadar fitne bir şekilde sürdü İslam lar uzun yıllar durdurulmuştur. dünyasında. Sebeplerini sorgulamaya- Bilinmelidir ki, Osmanlı zayıfla- cağım. Ancak en temel fitne sebebinin maya ve gerilemeye başlayınca “menfaat” ve kullandıkları kesimlerin- Afrika’nın ve Asya’nın Haçlılarca de “kaba yobaz, ham softalar” ve “ceha- işgali ve yağması başlamış, köle ti- let” olduğunu söylemekle yetineceğim. careti başlamıştır. Türk Milleti aynı dönemde bir- den fazla büyük devletler kurmuştur. Osmanlı İmparatorluğu (1299-1922). 24 ASDER Eylül 2018
MAKALESınırları herkesçe malum. Doğusunda İslam Dünyası’nın ve insanlığınİran yine Türkler’ce yönetildi. Safevî en büyük düşmanı İngilizlerdir.Devleti, Oğuz Türkleri’nin kurduğu birİslam devletidir (1501-1736). Akabinde Bugün dünya haritasına bir bakın.Kaçar Hanedanı (1796 1925). Peki, İran’ın İngiltere’ye doğrudan bağlı Avustralyadoğusunda.. Yani Afganistan, Pakistan ve Kanada’dan tutun, İngiliz Milletlerve Hindistan’da.. Yine Türkler.. Babür Topluluğundan çıkın. Bu arada dün-İmparatorluğu (1526–1858). yanın ortak dili İngilizce. Küresel güç Baktığınızda genel olarak bu bü- ve sermaye İngiltere’de. ABD diye biryük İslam Türk Devletlerin yıkılmasın- jandarması var. Ortadoğu’ya sapladığıda baş aktör İngilizler. Babür’ü yıkıp, İsrail gibi bir hançer var. Geçmişte iş-tüm Hindistan ve Pakistan’ı işgal et- gal ettiği S. Arabistan ve Mısır İngilteretiler. İran’da Kaçar Hanedanlığı’nın ve jandarması ABD’ne tam bağlı. Halenyerini Fars Pehlevi Hanedanı aldı ve müstemlekeler. Kimse kusura bakma-Farslar ülkeyi yönetirken ülkenin ya- sın ama Arap ülkelerinin orduları verıya yakın nüfusuna sahip Türkler yok bayrakları var değil mi? Ancak milliolmaya devam ediyorlar. Osmanlı ma- ordunun gereğine inanmayan subay-lum. Evlatları ve toprakları talan ları var bu Arap ülkelerinin…edildi. Ümmet, İttihad-ı İslam’a sevdalı, Türk bunun kavgasını vermiş. Düşünün Hindistan’dan Ümmet, özgürlüğe sevdalı, Viyana’ya kadar İslam Türk savaşıp harp meydanlarında Türk devletlerinin top- Müslümanları korumuş. raklarından geçiyor- dunuz. Şimdi ise coğ- Ümmet, temsil eden Abdulhamid rafyada iç çatışma- denen Halifeye sevdalı, Türk, lar, kan ve gözya- Abdulhamidler doğurmaya ve asırla- şı var. Ezan ses- rın ötesine ulaşmaya kararlı. Boşuna lerinin yerini mı Batı, Cumhurbaşkanımıza Osmanlı bomba ses- Padişahı ve İslam Halifesi yakıştırması leri ve çığ- yapıyor? lıklar al- mış. Ümmet, Bedir misali yiğitlere sevdalı, Türk Bedir misali dirilmiş Çanakkale’de, Kafkas’ta, Mısır’da, Ümmet, Bedir Balkan’da, Yemen’de…. misali yiğitlere sevdalı, Türk Hasılı Türk, i’lay-ı kelimetullah de- Bedir misali miş Kızıl Elma’sına…. Türk sevdaları dirilmiş için ümmetin, kavgaya devam ediyor. Çanakkale’de, İşte Kudüs... Kudüs’e İngiliz Bayrakları Kafkas’ta, ile ve zafer naraları ile giren Şerif Mısır’da, Hüseyin ve avanesi, Osmanlı İslam Balkan’da, ordularını arkadan vuran Suudiler... Yemen’de…. Görünen o ki bir şey değişmemiş he- nüz. Halk sindirilmiş. Gerçi bu sindi- rilmişliğe bir tepkileri de yok… 15 Temmuz, Anadolu’nun diril- diğinin en büyük göstergesidir. Sıra üretmeye, ekonomik bü- yümeye, daha güçlü ve yerli silahlarla donatılmış güçlü bir orduya, teknoloji ve bili- şim alanında çağ atlamaya Eylül 2018 ASDER 25
MAKALE gelmiştir. Müslümanlar hep beraber FETÖ gibi hainlerin Türkiye’de be- akıl, ilim, fen ve teknoloji de devrim lini kırdık da peki ya Kırgızistan, ya yapmak zorundadırlar. Çağ ancak Arnavutluk, ya Kazakistan?.. Meselelere böyle yakalanabilir. Ekonomik büyüme tüm yurtlarımız için aynı zaviyeden ba- şarttır. Artık motivasyon videolarında, kacağız. Düşman hepimiz için tehdit. müziklerinde mazinin nal sesleri, kılıç İslam Dünyası’nda düşman bilinci şakırtıları değil, istikbalin motor ho- oluşturulmalıdır. İngiliz hayranlığı rultuları ve modern silahlarının güm- ne enteresan. Anana tecavüz edene, bürtüleri olmalıdır. babanı öldürene hayran ol! Nasıl bir ahmaklıktır bu? Milletimize ve ümmete Biz, “Kim var?” diye sorulduğunda düşman gösterilmelidir. Medya çok iyi tereddütsüz ileri atılacağız. Biz böyle kullanılmalıdır. gördük ve öğrendik. Büyük şair en zor zamanda Ne di- yor; Biz, zulme asla rıza göstermeyece- “Surda bir gedik açtık mukaddes ğiz. Dünyanın neresinde olursa olsun mi mukaddes tavrımız mazlumdan yana olacaktır. Ey kahpe rüzgâr artık ne yandan esersen es...” Biz, dünyanın neresinde biri “Müslümanım” diyorsa, biri “Türküm” Milletimize ve ümmete diyorsa orada olacağız ve ilgilenece- öğretmemiz gereken şey; ğiz. Bugün ABD’nde, AB’nde diaspora açısından en kalabalık milletlerden “SEVDALARIMIZ biriyiz. Tüm Müslümanları ve Türkleri KAVGAMIZDIR. örgütleyeceğiz. ELİNİ UZATANIN ELİNİ KIRARIZ, Bugün dünya Biz Ümmet-i Muhammed’e sadece DİLİNİ UZATANIN haritasına bir bakın. sevdayı değil, sevdaları için DİLİNİ KESERİZ.” İngiltere’ye doğrudan bağlı Avustralya ve kavga etmeyi de öğretmeliyiz. En Kanada’dan tutun, makbul dua fiili olandır. Cihad kavramı bizde gaza ile, mücahid İngiliz Milletler kavramı gazi ile meczolmuştur. Topluluğundan çıkın. Ecdada layık olacağız. Bu arada dünyanın Biz geçmişteki kardeş kavgalarına ortak dili İngilizce. fırsat vermeyeceğiz.Küresel güç ve sermaye Ne Sıffin, ne Kerbela?İngiltere’de. ABD diye Ne de Çaldıran, Otlukbeli. bir jandarması var. Ne de Ankara Savaşları? Hiç birine fırsat vermeyeceğiz. 26 ASDER Eylül 2018
MAKALE DUALARLA GÖREVE BAŞLAYAN ERDOĞAN’ABİZ DE DUA EDİYORUZ Vehbi KARACumhurbaşkanı Erdoğan, Rabbim; çıktığımız bu kutlu yolculukta, ayaklarımızı doğrulukgörevine dualarla başladı. üzerine sabit kıl.Önce kendisi sonra da Diyanetİşleri Başkanının dualarını Rabbim, göğsümüzü genişlet, hayır işlerimizi kolaylaştır. Bugündinledik. Bu dualar olmasa; Rabbimize, halka hizmet için bir güzel yolculuğa hazırlanıyoruz. Yayıllardır eleştirdiğimiz fakat Rab, bizi kibirden muhafaza eyle. Ya Rab, bizi hasetten muhafazayerine getirilmeyen önemli eyle. Ya Rab, bizi haksızlıktan, adaletsizlikten, zulümden berivaat ve işler için eleştiri yazısı eyle.yayınlayacaktım. Fakat mademişe dua ile başlandı o halde bizede dua etmek düşer. Nasıl dua Allah’ım bizi, ailemizi, bütün yol arkadaşlarımızı yollarınettiler önce buna bakalım: tuzaklarından koru. Sen ki her şeye gücü yetensin, bu mübarek günde dileğimiz odur ki bu milleti bir kez daha zaferle müjdele; Yarabbi… Bugün çıktığımız kutlu yolculuğu, Türkiye için, milletimiz için, insanlık için hayırlara vesile eyle Yarabbi…“İlk cumhurbaşkanlığı görevim Allah’ım yalnız senden yardımiçin adaylığımı açıkladığım günkü dileriz. Rabbim, bizi doğru yola,gibi Rabbime yalvarıyorum. Bizleri kendilerine nimet verdiklerininbugünlere eriştiren Rabbime yoluna ilet.”sonsuz hamd-ü senalar olsun. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşmasının ardından Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş da bir dua yaptı. Eylül 2018 ASDER 27
MAKALE Diyanet İşleri Başkanı 28 ASDER Eylül 2018 Erbaş duasında şu niyazda bulundu: “Ey kâinatın ve mülkün ye- gâne sahibi Rabbimiz! Huzur-u ilahinde ellerimizi açtık, sana iltica ediyoruz, sana hamd ediyoruz, sana şükrediyoruz; hamdimizi, şükrümüzü kabul eyle Al- lah’ım! Ya Rabb yüce kitabında bu- yurduğun gibi gireceğimiz yere sıdk ile girmemizi, çı- kacağımız yerden de sıdk ile çıkmamızı nasip eyle. Katın- dan bize yardımcı bir kuvvet ihsan eyle Allah’ım. Ey insanlığa peygamberler göndererek iyiliğin yayılıp kötülüğün ortadan kalma- sını murat eden Yüce Rabbi- miz! Allah’ım, yüklendiğimiz bü- tün emanetleri ve sorumlu- lukları hakkıyla taşıyabil- mek için bizlere güç ve kud- ret, sabır ve sebat lütfeyle Allah’ım! Rahmetini, bereke- tini, kerem ve inayetini esir- geme, vüs’atimizi, feraset ve basiretimizi artır Allah’ım! Tüm insanlık ailesi olarak birbirimizin varlığını kendi varlığımız; hukukunu ken- di hukukumuz sayabilmeyi bizlere bahşeyle Allah’ım! Ya Rabb! Her türlü fitne ve fesada, hile ve tuzağa karşı bizlere feraset ve basiret na- sip eyle Allah’ım. Umudumuzu ve huzurumu- zu bozmak isteyenlere, coğ- rafyamıza fesat tohumları ekmeye çalışanlara fırsat
MAKALEverme Allah’ım! ğerinin bir ölçüsüdür: “De ki; Si-Zalime karşı her daim mazlumun zin duanız olmasa Rabbim size neyanında yer alan; gariplere, kim- diye değer versin” ve “Ben cinlerisesizlere, biçarelere derman olan; ve insanları ancak bana ibadet et-fakire, düşküne, yetime kol kanat sinler diye yarattım” ayetleri bu-geren aziz milletimize zeval ver- nun delilidir.me Allah’ım! Şüheda yurdu cen- Allah katında duadan daha değerlinet vatanımızı birlik, beraberlik ve bir şey yoktur (Tirmizî, Da’avât, ha-kardeşlikle ilelebet payidar eyle Al- dis no: 3370) hadisine de kulak ver-lah’ım! melidir. Allah’a yapılan dua hiçbirBedirden Çanakkale’ye, 15 Tem- zaman karşılıksız kalmaz. Aynı zamuz’dan günümüze tüm şehitleri- manda dua mü’minin silâhıdır.mize rahmet eyle, gazilerimize şi- Sık sık yapıldığı takdirde insanınfalar ve hayırlı ömürler nasip eyle ruh ve bedene tesir eden duanınAllah’ım! doğurd uğu huzur, her türlü has-Ya Rabb! Devletimizin bekası, mil- talığın tedavisi için kuvvetli birletimizin refahı, insanlığın huzuru yardımcıdır. Dua ve ibadet insanıiçin yılmadan, usanmadan çalışan diğer canlı varlıklardan ayıran enve milletimizin kendisine vermiş büyük özelliktir. Dua, rızkın geniş-olduğu yetkiyle bugün yeni görevi- lemesini, sağlığın artmasını, öm-ne başlayan Sayın Cumhurbaşka- rün bereketli olmasını sağladığınımıza muvaffakiyetler ihsan eyle; gibi bazı felaketleri de önler.nusretini lütfeyle, onu mahcup ey- İşte böyle güzel bir şekilde göreveleme Allah’ım.” başlayan Erdoğan ve hükümetine biz de dua ederek muvaffakiyet di- Bu tören bu dualarla liyoruz. Allah’ım! Cumhurbaşkanı birlikte birçok ilklere de Erdoğan’ı ve hükümetimizi güzel sahne oldu. Frak yok, ve hayırlı işlerde muvaffak kıl. Se-senfoni yok, viski yok, dans yok. Te- nin rızanı kazanan kullarınınneke müziği eşliğinde kadeh to- zümresine ilhak eyle…kuşturmak yok. İstiklâl marşı var,Besmele var, dua var. Tören’den zi- Bedirdenyade töremize uymak; resepsiyon- Çanakkale’ye,dan çok “Recepsiyon” oldu. Çok da 15 Temmuz’dangüzel oldu. günümüze tümÇünkü dua; Müslümanın şahsi- şehitlerimizeyetinin gelişmesini ve sağlam ka- rahmet eyle,rakterli olmasını sağlayan bir iba- gazilerimize şifalardettir. Dua ile insan der ki: “Ben ve hayırlı ömürleröyle sağlam bir imana sahibim nasip eyle Allah’ım!ki, Sen’den başka kimsenin önün-de eğilmem” diyen ve daha küçükyaştan itibaren kalb ve diliyle tek-rarlayan Müslümanın karakterinisağlamlaştıran bu dua, onun Al-lah’tan başkası huzurunda minnetetmesine izin vermez.Dua, kulun Allah nazarındaki de- Eylül 2018 ASDER 29
MAKALE CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİ ve MİLLİ GÜVENLİK POLİTİKALARINA YENİ BİR YAKLAŞIM Yusuf ÇAĞLAYAN • Emekli Askeri Hâkim Milli güvenlik risk ÖZET niden gözden geçirilmesi, güvenlik ve tehditlerinin açıklarımızın doğru olarak tespiti ve Ülkemizin peş peşe karşılaştığı tanımlanması hayati öneme sahipdinamik ve bağlamsal güvenlik tehdit ve riskleri, mevcut bulunmaktadır. özelliği, mukabele güvenlik sisteminin en büyük açığı- süreçlerini de nın sosyolojik boyutta ortaya çıktı- Tespit edilen ve tanımlanan gün- ğını göstermektedir. Kimlik temelli cel güvenlik risk ve tehditlerine ce-dinamik ve bağlamsal risk ve tehditler, PKK, KCK ve PYD’nin vap oluşturacak yapısal ve yetenek kılmaktadır. etnik kimlikleri; DAEŞ ve FETÖ’nün düzeyindeki ihtiyaçların belirlen- ise dini kimlikleri istismarı ile orta- mesi ve mevcut güvenlik sisteminin ya çıkmıştır. Bu risk ve tehditler yıllardır ülkemizin iki ana yeniden yapılandırılması er- güvenlik risk ve tehdi- telenemez bir ihtiyaçtır. dini oluşturmaktadır. Bu çalışmanın Mevcut güven- amacı; lik kültürümüzde, iç ve dış tehdit Yeni je- şeklinde bir ay- opolitik ortam, rım ile sosyolo- jik bir olgu olan M e v - kimlikler, doğru- cut ve potansiyel dan iç tehdit ola- tehdit kaynakları rak algılanmakta- dır. Dış tehditler ise Bu kay- içinde bulunduğu- nakların ürettikleri muz Jeopolitik ortam- yeni tehdit bileşenleri daki aktörlerle olan askeri güç farkına dayandırılmaktadır. Ve mukabil güven- lik bileşenleri Hâlbuki kimliklerin istismarına dayalı risk ve tehditler de dış kay- bağlamında bir durumsal far- naklı tehditlerdir ve yoğun azınlıklar kındalık oluşturarak, en kısa sürede yaratma politikalarına maruz kaldı- fonksiyonel bir MİLLİ GÜVENLİK ve ğımız bir güvenlik riskleri ortamında SAVUNMA REFORMU için gerekli bulunduğumuz açıktır. düzeyde bir iradenin devreye gir- mesini ve dolayısıyla mevcut mil- Bu yaklaşımla, Cumhurbaşkanlı- li güvenlik ve savunma sisteminin ğı sistemine geçildiği yeni dönemde, yeniden yapılandırılması sürecinin güvenlik risk ve tehdit algımızın ye- başlatılmasını sağlamaktır. 30 ASDER Eylül 2018
MAKALE GİRİŞ rinden çok içeriden gelecek asimetrik Soğuk Savaş güvenlik tehditleri ön plana çıkmıştır. kapsamında Türkiye Soğuk Savaş dönemi je- Dolayısıyla, yeni tehdit kaynakları ve kurgulanan yapı,opolitik ortamında ve bu ortamdaki tehdit bileşenleri, çok bileşenli yeni Soğuk Savaşjeopolitik güçlerin maksat ve niyet- bir güvenlik sistemi yapılanmasında sonrasında birçokleri bağlamında şekillenmiş bir sa- toplum bilimlerini merkeze taşıyan bağlamını yitirdi vevunma ve güvenlik sistemi içinde yer bir keyfiyet taşımaktadır. ilave yeni bağlamlaralıyordu. İki kutuplu sistem içindeki kazanmaya başladı.dengelerin ve aktörlerin Türkiye’ye Yeni tehditlerin bu asimetrik do-verdiği rolün, güvenlik ihtiyacımız ğası, milli güvenlik ve savunma ye-ile örtüştüğü değerlendiriliyordu. tenekleri önceliğini, askeri, polisiye ve adli alandan sosyolojik alana taşı- Soğuk Savaş kapsamında kurgu- mıştır. Bu kapsamda sosyolojik yete-lanan yapı, Soğuk Savaş sonrasında neklerin geliştirilmesi, artık güvenlikbirçok bağlamını yitirdi ve ilave yeni meselelerine doğrudan etki eden birbağlamlar kazanmaya başladı. Bu faktör haline gelmiştir.yeni bağlamlarda ortaya çıkan risk vetehditler, soğuk savaş dönemi güven- Sonuç olarak, yeni güvenlik siste-lik sisteminden kalma yapıyı büyük mini, salt askeri, polisiye ve adli bo-oranda demode ve işlevsiz hale ge- yutta değil, toplum bilimleri ve dola-tirdi. Jeopolitik ortam değişti. Tehdit yısıyla da disiplinler arası bir boyuttatürleri ve tehdit kaynakları çok farklı yapılandırma zarureti ortaya çıkmış-yeni bir tehdit ortamını şekillendirdi. tır.Klasik savaş ve geleneksel güvenlikkavramları, dost/düşman tanımları, Karmaşıklığı ve belirsizliği gi-sınır ve bağımsızlık kavramları çeşit- derek artan uluslararası güvenliklenen tehditlerin doğasına göre yeni ortamı ile bilhassa güncel bölgeselboyutlar kazanmaya başladı. gelişmeler ışığında, uzun yıllardır gerçekleştiremediğimiz kapsamlı Milli güvenlik risk ve tehditleri- milli güvenlik reformunu daha fazlanin dinamik ve bağlamsal özelliği, erteleyemeyeceğimiz aşikârdır.mukabele süreçlerini de dinamik vebağlamsal kılmaktadır. Soğuk Savaş döneminin sona er- mesinden sonra ortaya çıkan yepyeni 1990 sonrası ortaya çıkan kökten bağlamlarda ve küresel ölçekte kritikdönüşümleri de dikkate aldığımızda, bir değişim ve dönüşüm kavşağındaartık milli güvenlik ve savunma sis- bulunuyoruz. Söz konusu değişim veteminin yeni olgulara göre yeniden dönüşümün kritik oluşu, zamanı veyapılandırılması kaçınılmaz bir hale değişimi yönetecek bizleri de “kritikgelmiş bulunuyor. zaman-kritik kuşak” kılıyor. Bu tari- hi rolü oynamak gibi ağır bir sorum- Yeni güvenlik ortamında, dışarı- luluğumuz bulunuyor.dan gelecek klasik güvenlik tehditle- Eylül 2018 ASDER 31
MAKALE SOĞUK SAVAŞ ÖNCESİ YAPI Bu bağlam değişimi, eski dönem güvenlik stratejilerinin dayandırıl- Soğuk Savaş döneminde, güven- dığı parametrelerin çoğunu geçersiz lik tehditleri karşı tarafın kendi cin- kılan yeni bir sürece yol açtı. sinden olan gücüne kıyasla tanım- lanıyordu. Merkezinde askeri güç Eski müttefiklerin yeni maksat ve bulunan bir güvenlik sistemi söz niyetleri, bu çerçevede güncelledik- konusu idi. Dolayısıyla da güvenlik leri stratejileri, bizatihi müttefikler- risklerinin bertaraf edilmesinde, as- den gelen yeni tür ve özellikli risk ve keri yeteneklere odaklanan, askeri tehditleri gündeme getirdi. güç maksimizasyonunu öngören bir yapı öne çıkmıştı. Güvenlik olgusunun yalnızca as- keri ölçütlerle tanımlanamayacağı, İttifaklar da, ulusal gücü aşan kültürel, sosyal, ekonomik, çevre, tehditlere karşı, aynı cinsten denge- sağlık, gıda vb. boyutlarının da dik- leyici güce sahip müttefiklerle yapılı- kate alınması gereken yeni bir döne- yordu. Bu ittifaklar, organik olmayıp, me girildi. dönemsel fayda temelinde ve mütte- fiklerin çıkarları ve zaman unsuru ile Bu sebeple, milli güvenlik ve sa- sınırlı özellikteydi. vunma sisteminin yeniden yapılan- dırılması için, soğuk savaş sonrası SOĞUK SAVAŞ SONRASI YAPI tehdit ve güvenlik ortamının tanım- lanması, yeni tehditlere cevap oluştu- Çift kutuplu sistemin sona erme- racak yapısal ve yetenek düzeyindeki sinden sonra, bu sistem bağlamında ihtiyaçların belirlenmesi ve mevcut oluşan sınırlar, ittifaklar, sosyal-eko- güvenlik sisteminin gözden geçiri- nomik-askeri-siyasi politikalar bü- lerek güncellenmesi kaçınılmaz hale yük ölçüde geçerliliklerini yitirdiler. gelmiştir. 32 ASDER Eylül 2018
MAKALE Bu çerçevede, güvenlik gerek- aktörlerdir. Örneğin, Rusya Federas- Bugün Türkiye’yisinimlerinin acil-kısa-orta ve uzun yonu Ortodoks, İran Şia kültürünün hedef alan yoğunvadeler için belirlenmesi, bu gerek- merkez ülkesi olarak, kültür-nü- saldırıların temelinde,sinimleri karşılayacak yetenek bile- fus-coğrafya etkileşimi üzerinden Türkiye’nin, kültür,şenleri ihtiyaçlarının planlanması ve jeopolitik bir güç olarak küresel veya nüfus ve coğrafyagüncel tutulması ayrı bir önem arz bölgesel ölçekte sahnede yerlerini al- itibariyle küreseletmektedir. maktadırlar. dengeleri etkileyecek ölçekte jeopolitik bir SOĞUK SAVAŞ SONRASI İkinci kategoride yer alanlar ise güç olma potansiyeli DÖNÜŞÜMLER kültür, nüfus, coğrafya etkileşiminin yatmaktadır. farkında olmayıp, 20 nci Yüzyıl ideo- Jeopolitik Ortam Dönüşümü lojik şablonlarından kendini kurtara- mayıp, kültürü ve nüfusu ideolojinin Gerek soğuk savaş dönemi ve ge- dar kalıpları arasında sıkıştırarak,rekse günümüz jeopolitik ortamın değil sınır aşan etkileşime, ülke içidoğrudan veya dolaylı başoyuncula- etkileşime dahi olumsuz yansıyan birrı, ağırlıklı olarak devletlerdir. politik içine kendini hapsetmiş ülke- lerdir. Tipik örneği Türkiye’dir. Huntington: Devletleri dört kate-goriye ayırıyor: Organik, merkez, yal- Bugün Türkiye’yi hedef alan yo-nız, bölünmüş devlet. ğun saldırıların temelinde, Türki- ye’nin, kültür, nüfus ve coğrafya iti- Huntington’a göre, Organik dev- bariyle küresel dengeleri etkileyeceklet örneği Japonya’dır. Devlet-toplum ölçekte jeopolitik bir güç olma potan-arasında organik bir bütünlük vardır. siyeli yatmaktadır. Bu noktada Türki-Bu bütünlüğün harcı, yapıştırıcısı, ye önleyici stratejilerin hedefi halineözgün Japon kültürüdür. Merkez dev- gelmiş bulunmaktadır.let örneği ise, ulus aşırı bir kültürütemsil eden devlettir. Örnekler, geç- Türkiye, iki seçenekli bir durummişte, Türkiye (Osmanlı), SSCB, gü- ile karşı karşıyadır: Birinci seçene-nümüzde, ABD, Rusya Federasyonu, ği, kendisini ideolojik blokajlardanİran’dır. kurtararak, kültür, nüfus coğrafya etkileşimini en geniş ölçekte devreye Yalnız devlet, diğer devletlerle sokacak bir merkez ülke rolünü üst-hiçbir ortak paydası bulunmayan lenecek veya küresel veya bölgeseldevletlerdir. jeopolitik oyunculardan birinin ke- nar ülkesi olarak kalacaktır. Bölünmüş devlet ise, kültürel ai-diyet itibariyle kimlik ikilemi yaşa- Bağlam Dönüşümüyan devlettir. Huntington, bu devlettürünün tipik örneği olarak Türki- Sovyetlerin dağılması ile çift ku-ye’yi göstermektedir. tuplu sistem bağlamındaki güvenlik kurumları ve donanımları, büyük Sovyetlerin dağılması ile oluş- ölçüde fonksiyonelliğini yitirmiştir.maya başlayan günümüz jeopolitik Küresel sistemdeki bu dönüşüm, be-ortamındaki aktörlere baktığımızda, raberinde zincirleme dönüşümleribu aktörlerin iki kategoriye ayrıldık- de getirmiş, bu dönüşümler yeni birlarını görüyoruz: Birinci kategori, jeopolitik ortam oluşturmuştur. Bukültür-nüfus-coğrafya etkileşiminin ortam, doğası çok farklı yeni tehditfarkında olan ve büyük boy bir kültü- bileşenlerini dikkate almayı ve do-rün merkez ülkesi olarak kendini ko- layısıyla yeni güvenlik bileşenlerininumlandırıp, politikalarını bu doğ- güvenlik sistemlerine dâhil etmeyirultuda oluşturan küresel ve bölgesel zorunlu hale getirmiştir. Eylül 2018 ASDER 33
MAKALEBilindiği üzere, Kültürel Dönüşümler Kültür-nüfus etkileşimi, kimlik- jeopolitiğin lerin farklılaşması ve kimlik daya- temel Soğuk savaş döneminde tehdit nışmaları veya çatışmaları olarak unsurları: ve güvenlik algılarının ve dolayısıyla kendini göstermektedir. Kültürel dö- da yapılarının odak noktasında as- nüşüm, kimlik dönüşümlerine, bu da Kültür, nüfus keri ve polisiye yapılar yer alıyordu. dayanışma dönüşümlerine yol aç-ve coğrafyadır. Güvenlik ihtiyacına verilen cevabın maktadır. yeterli olup olmadığı, bu yapıların kendi cinsinden tehditlere göre sahip Bu konuda, Avrupa’da yaşanan olduğu yeteneklerle ölçülüyordu. 1618-1648 Otuz Yıl Savaşlarını örnek verebiliriz. Bu savaşların dinamiği, Bilindiği üzere, jeopolitiğin temel temel dinamiği, alt kültürlerin biçim- unsurları: Kültür, nüfus ve coğrafya- lendirdiği kimlikler, bu alt kimlikle- dır. Kültür toplumların ana kimlik bi- rin alt dayanışmaları ve dolayısıyla leşeni olduğu için, kültürel dönüşüm, ortaya çıkan çok kimlikli ve çok alt kimlik dönüşümünü, bu ise nüfus dayanışmalı bir ortamın yol açtığı dönüşümünü, nüfus dönüşümü de çatışmalar idi. coğrafya dönüşümünü zincirleme olarak tetiklemektedir. 1648 Yılında imzalanan Westfalya Anlaşması, bugünkü Batı jeopoliti- Soğuk savaş döneminde, sözde ğine temel oluşturan bir dönüşüme güvenlik şemsiyesi açan küresel güç- dayandırılmıştır: Dayanışma bağlamı ler, kültür, nüfus, coğrafya etkileşimi değişimi… temelinde izledikleri strateji doğrul- tusunda, kendi güvenlik şemsiyeleri Bu değişimde alt kimlik daya- altına aldıkları devletleri bu strateji- nışmalarını ulus kimliğinde ve daha lerine uygun kültürel bir forma sok- sonra da ulus üstü bir kimlikte üst(- mayı bir politika olarak takip etmiş- çatı) kimlik dayanışmasına dönüştü- lerdir. ren kültürel dönüşümdür. Alt kimlik- leri bütünleyen bu dönüşüm, birbir- Türkiye’de, jeopolitik etkileşimin leri ile çatışan kimliklerin enerjisini ana unsurlarından olan mevcut kül- birbirlerine boşaltmaktan kurtarmış türel durum, mevcut tehdit ortamına ve dışa yönlendirmiştir. Nüfus bü- cevap vermekten uzaktır. tünlüğü inşa edilmiştir. Yapılacak durum analizi ile kül- Kültürel bütünlüğün korunması tür-güvenlik etkileşimi belirlenmeli, ve geliştirilmesi, nüfus bütünlüğü- mevcut kültürel durumun, güvenliği nün korunması ve güçlendirilmesi, nasıl etkilediği açıklığa kavuşturul- bu da coğrafya bütünlüğünün ko- malıdır. Kültür temel güvenlik bile- runması ile bire bir ilişkilidir. şenlerinden birisi olarak, fonksiyonel bir biçimde güvenlik sistemine dâhil Soğuk savaş sonrası ortaya çıkan edilmelidir. Kültürü aktaran milli jeopolitik ortamda, kültürel güvenlik eğitim, diyanet, sivil toplum kuru- açıklarının öne çıkması ile nüfus bü- luşları ve medya gibi kurumlar, kül- tünlüğü sarsılmış ve bu da coğrafya tür-güvenlik etkileşimini güçlendire- bütünlüğünü tehdit etmeye başla- cek fonksiyonlara kavuşturulmalıdır. mıştır. Nüfus Dönüşümleri Bu sebeple, günümüz güvenlik bileşenlerinin ikinci temel unsuru ise Osmanlı jeopolitiğinin temelin- nüfus bütünlüğüdür. Bu doğrultuda de, bu jeopolitiği üreten bir jeokültür yapılacak bir durum analizi ile kültür politikası vardı. Batı jeopolitiğinin nüfus etkileşimi masaya yatırılmalı temelinde de bir jeokültür politikası ve bu noktadan ortaya çıkan güven- vardır. lik açıkları kapatılmalıdır. 34 ASDER Eylül 2018
MAKALE Coğrafya Dönüşümleri muoyu, bilgi sistemleri ve teknolo- jinin de ön plana çıkmasıyla, bütün Coğrafya değişimi, siyasal sı- bu alanlardan kaynaklanan risk venırlarla alakalıdır. Jeopolitiğin kül- tehditler çeşitlenmiş ve her biri birertür-nüfus unsurları arasındaki etki- güvenlik problemi bileşeni olarak or-leşim, zincirleme olarak coğrafyaya taya çıkmıştır.yansımaktadır. Günümüzde askeri özellikli gü- Türkiye’de, devlet, kültür ve nüfus venlik risk ve tehditlerinin yerinietkileşimi, coğrafya bütünlüğünü ko- alan bu risk ve tehdit bileşenlerinirumaktan uzaktır ve bilakis bölünme sosyolojik, ekonomik ve teknolojiksürecini beslemektedir. özellikli tehditler olarak tanımlamak kapsayıcı olacaktır. Bu asimetrik bir tehdittir ve yan-lış ve yönlendirilen kültür politikala-rının kaçınılmaz bir sonucudur. Yapılacak durum analizi ile mev- Özellikle sosyolojik dinamikler,cut durum tanımlanmalı ve milli barış/dayanışma için de, istikrarsız-güvenlik ve savunma sistemi, kül- lık için de kullanılabilmektedir. Bu-tür-nüfus-coğrafya etkileşimini dik- gün ülkelere gelen istikrarsızlıklarkate alan bir özellikte yeniden yapı- sosyolojik dinamikler üzerinden ge-landırılmalıdır. liyor. Panzehiri ise, yine sosyolojik dinamiklerdir. Tehdit Dönüşümleri Yeni Tehditler ve Savaşlar Güvenliğin askeri boyutu ile bir-likte, diplomasi, ekonomi, kültür, ka- 1890 Küreselleşmesinin temelin- Eylül 2018 ASDER 35
MAKALE de, kolonici devletlerin kimlik siya- karakteri kazanmaktadır. Sosyolojik seti bulunmaktaydı. Bu kimlik siya- sahada bu karaktere kavuşturulan setinin simetrisi olarak, ulus kimliği kimlikler, daha sonra klasik savaş sa- temelinde yapılandırılan devletler, hasına sürülmektedir. iki kutuplu bir sistem içinde denge- lenmişti. Kaynağı sosyolojik saha olan bu tehditler, toplumların iç bütünlüğü- Soğuk savaş sonrası jeopolitik nü hedef almaktadır. Dolayısıyla, “iç ortamda, asıl aktörler küresel şirket- bütünlük” yeni güvenlik yapılandırıl- ler olarak ortaya çıkmıştır. Küresel masında, bir güvenlik bileşeni olarak şirketler, büyük boy devletleri kendi tanımlanmalı, güvenlik değeri olarak stratejilerinin bir güç bileşeni olarak koruma altına alınarak geliştirilmeli- kullanmaktadırlar. dir. Temel strateji yine kültür/kimlik Kimlikleri ve kimlikler arası iliş- siyasetidir. Ancak, küreselleşme bağ- kileri temelinden sarsan ve iç bütün- lamında ulus kimliği yerine ulus altı lüğü yıkmaya yönelen bu tehditlerin kimlikler merkeze alınmaktadır. Bu arkasında bir irade ve strateji vardır. tür kimlik siyasetinin simetrisi ise, ulus altı kimlik dayanışmaları bağ- Yeni güvenlik algısı, bu irade ve lamında yeni tehdit kaynağı yapıları strateji bağlamında yeniden tanım- lanmalı ve karşı bir fonksiyonel gü- sahneye çıkartmıştır. Bu olgu güven- venlik stratejisi geliştirilmelidir. lik alanına, ulus altı kimlikler ara- sında gerilimler ve çatışmalar olarak Savaşlarda Doğa Dönüşümü yansımıştır. Günümüz harekat ortamında, üç Kimlikler arası ilişkilerde deği- kuvvetin müşterekliğinin ötesinde, şim, alt kimlikler etrafında toplumsal gayri nizami harp, siber savaş, elekt- çözülmeler olarak ortaya çıkmıştır. ronik harp, uzaydan müdahale, kı- Kimlik merkezli bu tehditler, yine talararası hassas angajman, yüksek kimlik merkezli bir güvenlik algısını süratli insansız silah sistemleri ve gerekli kılmaktadır. Etnik kimlikler her geçen gün gelişen KBRN (kimya- ve dini alt kimlikler olarak ortaya çı- sal-biyolojik-radyolojik-nükleer)tek- kan yeni tehdit, başlangıçta dışlama nikleri ile kitlelere yönelen saldırılar ve ötekileştirme, son aşamada da her ve entegre-müşterek harekatlar har- alanda tekel oluşturma ve yok etme bin sonuçları bakımından belirleyici rol oynamaktadır. 36 ASDER Eylül 2018
MAKALE Özellikle hibrit savaş gibi farklı vaş dönemi tanımı da değişmiştir. Günümüz savaşlarınınaskeri ve askeri olmayan yöntem ve Geçmişte, nizami askeri güce karşı doğası, toplum bilimusullerin birlikte, eşgüdüm içinde gayrinizamî olarak verilen karşılık temellidir. Toplumkullanıldığı yeni bir savaş türü ve or- olarak tanımlanan asimetrik tehdit- bilim disiplinleritamı ortaya çıkmıştır. ler, günümüzde, karşı tarafın yürüt- arası bir ortak akıl tüğü ve simetrisi bulunmayan teh- ile kurgulanan savaş Kara, hava ve denizde sınırlardan ditlerdir. İlerleyen bilgi ve teknoloji denklemleri, sıkletitibaren savunma anlayışı sona er- paralelinde gittikçe çeşitlenmektedir. merkezi sosyolojikmiştir. Yeni ortamda, sınır kavramı alan olan bir doğayada değişmiştir. Kültür, nüfus ve coğ- Bilincine varılmayan ve bu se- sahiptir.rafya sınırlarını aşan yeni tehditler beple mukabele edilmeyen sosyolojikve güvenlik riskleri ortaya çıkmıştır. saldırılar, günümüzde en tipik asi- metrik tehditler olarak ön plana çık- Günümüz savaşlarının doğası, mıştır.toplum bilim temellidir. Toplum bi-lim disiplinleri arası bir ortak akıl ile Asimetrik tehditler, toplumsal bü-kurgulanan savaş denklemleri, sık- tünlüğü sağlayan dayanışma dina-let merkezi sosyolojik alan olan bir miklerini, kültürü, kimliği, nüfusu vedoğaya sahiptir. Kara, hava ve deniz en son coğrafyayı hedef almaktadır.askeri platformları ve karma dona- Silahı, toplumun bağışıklık sistemi-nımlar, bu savaş türünün bileşenleri ne, dayanışmasına atılan asimetrikolarak yeni fonksiyonlar kazanmıştır. bombalardır.Savaşın güç faktörleri gittikçe çeşit-lenmekte, ağırlık ve etki dereceleri Netice olarak, adeta şirketleşmişdeğişkenlik arz etmektedir. terör örgütleri ile enformatik kanal- lar, bunları kuran, eğiten, donatan, Gelinen noktada, savaşların do- yöneten, yönlendiren, doğrudan yağasındaki bu değişim ve dönüşümle- da dolaylı olarak destekleyenlerinri dikkate alan bir durum analizi ya- asimetrik güçleri olarak karşımızdapılması zorunludur. Çünkü değişen durmaktadır.ve çeşitlenen risk ve tehditlere karşı,geleneksel güç unsurlarıyla güven- Güvenlik Risk ve Tehditleri Dö-liği sağlamak artık mümkün bulun- nüşümümamaktadır. Mevcut güvenlik risk algımız, Güvenlik Risk ve Tehdit Kay- içinde bulunduğumuz Jeopolitik or-nakları Dönüşümü tamdaki aktörlerle olan askeri güç farkına dayanmaktadır. Güvenlik risk ve tehdit kaynakla-rı, simetrik ve asimetrik olarak tasnif Hâlbuki yoğun azınlıklar yaratmaedilebilir. politikalarına maruz kaldığımız bir güvenlik riskleri ortamında bulunu- Simetrik tehditler, aynı ortam ve yoruz.çevredeki güçlerin karşı tarafın ken-di cinsinden olan örneğin askeri güç- Risk altındaki değer, kültür, nüfusleridir. ve coğrafya bütünlüğüdür. Asimetrik tehditler, öncelikle aynı Tehdit, kültürel bütünlükten, nü-ortam ve çevredeki güçlerin karşı ta- fus bütünlüğünden ve coğrafya bü-rafın kendi cinsinden olmayan gücü- tünlüğünden yoksunlaştırma teme-dür. İkinci olarak da, kendi bünyesin- linde belirmektedir.den gelen tehditlerdir. Bu anlamda, Türkiye çok tehlike- Günümüz tehditleri, giderek asi- li toplumsal ve kurumsal güvenlikmetrik özellik taşımaya başlamıştır. açıklarına sahiptir. Asimetrik tehditlerin, soğuk sa- Asıl risk, karşı karşıya olduğu- muz güvenlik risklerinin farkında Eylül 2018 ASDER 37
MAKALE olmamak ve fonksiyonel güvenlik ye, mevcut sözde güvenlik entegras- bileşenleri geliştirmek bir yana, yan- yonları içinde güvenli bir konumda lış politikalar ile tehdit bileşenlerini değildir. tersten beslemektir. NATO, bu güvenceyi sağlamaktan Güvenlik risk algımızı bu yeni uzaktır. Çünkü Türkiye giderek, NA- tehdit bileşenlerini de kapsayacak TO’nun merkez ülkesi olan ABD poli- şekilde düzelttiğimizde, askeri güç tikalarının hedefi altına girmektedir. kıyaslamasına dayalı risk algımız da Türkiye açısından NATO’nun anlamı daha sağlıklı bir boyut kazanacaktır. her geçen gün değişmektedir. Zorlayıcı Şartlar Dönüşümü Soğuk Savaş sonrası dönemde, Türkiye, yeni bir güvenlik ittifakı ku- Türkiye, küresel şirketlerin ve bu rucu aktörü olma veya devlet ve sı- şirketler tarafından kullanılan dev- nır bütünlüğünü güvenceye alacak letlerin çıkarlarının kesiştiği, kendi fonksiyonel bir ittifak içinde yer alma aralarında ele geçirme ve paylaşım noktasında çok ağır zorlayıcı şartlar- çatışmasının yaşandığı bir kültürün, la karşı karşıyadır. nüfusun ve coğrafyanın tam ortasın- da bulunmaktadır. Türkiye’nin karşı karşıya bulun- duğu ağır zorlayıcı şartlar karşısında Türkiye mevcut Jeopolitik ortam- en temel güvenlik bileşeni, bizatihi daki aktörlerle güç ve strateji asimet- kendi toplumsal bünyesinin, daya- risinden kaynaklanan güvenlik risk- nışmasının azami derecede güçlen- leri ile karşı karşıyadır. dirilmesi olacaktır. Çünkü Türkiye yeni jeopolitik ortamda barınabilmek Türkiye’nin milli güç kapasitesi, için, birinci öncelik olarak kendi iç bu risk ve tehdit kaynaklarına karşı bütünlüğünü sağlayıcı ve güçlendiri- koymada tam anlamı ile kullanılma- maktadır. Bu sebeple, Türkiye soğuk savaş dönemindeki zorlayıcı şartlar gereği, küresel kamplar dengesi içinde, dev- let ve sınır bütünlüğünün korunması amaçlı olarak NATO şemsiyesi içinde yer almıştır. Yeni ortamda zorlayıcı şartlar dö- nüşmüştür ve Türkiye’nin güvenlik bileşenleri arasında fonksiyonel bir güvenlik ittifakı bileşeni önem ka- zanmış bulunmaktadır. Güvenlik İttifakları Dönüşümü Yeni nesil güvenlik tehditlerinin doğası ve kapasitesi, etkili bir ulusla- rarası güvenlik ittifakını gerekli kıl- maktadır. Yeni zorlayıcı şartlar, küresel ve bölgesel ölçekte, salt güvenlik amaç- lı, işbirliği ve güvenlik mimarilerini gündeme getirmiştir. Soğuk Savaş dönemi güvenlik itti- fakı atıl kalmış bulunmaktadır. Türki- 38 ASDER Eylül 2018
MAKALEci dinamikleri en üst düzeyde aktive tış, niteliksel boyutta bir çeşitlenme Türkiye, küreseletmek zorunadır. meydana gelmiştir. Bu yeni dönemde şirketlerin ve bu öncelikle askeri olduğu kadar ekono- şirketler tarafından Kendi sosyolojik ve politik gücü- mik, sosyal, dini ya da kültürel, ide- kullanılan devletlerinnü birleştirmiş bir Türkiye, kültür, olojik, çevresel, toplumsal ve sağlıkla çıkarlarının kesiştiği,nüfus ve coğrafya unsurlarını dikka- ilgili yeni tehdit unsurları ortaya çık- kendi aralarında elete alarak, kendi ittifak yeteneğini sı- mıştır. geçirme ve paylaşımnır ötesine taşıyıp, ulus üstü bölgesel çatışmasının yaşandığıbir güvenlik dayanışmasını inşaya Ayrıca tehdit tek boyutlu, devlet- bir kültürün, nüfusunöncülük edebilecektir. ten devlete olma klasik konumundan ve coğrafyanın çıkmış, asimetrik ve çok boyutlu ol- tam ortasında Böylece Türkiye, güç ve teknoloji duğu bir konuma ulaşmıştır. Böylece bulunmaktadır.tabanlı Batı jeopolitiğine karşı, ortak risk ve tehditlerin kaynağının, zama-kültür, nüfus, coğrafya etkileşimi ta- nının ve şeklinin değiştiği, bunun dabanlı bir jeogüvenlik sistemi oluştu- mücadele alanlarını değiştirdiği birrabilecektir. Güvenlik temelinde olu- tehdit ortamı oluşmuştur.şacak böyle bir ittifak, giderek ekono-mik, sosyal, siyasi, kültürel kodlarla Tehdit ortamı ve çevresel faktör-daha kapsamlı bir entegrasyona dö- ler, konvansiyonel anlamda savun-nüşebilecektir. maya dayalı statik, simetrik ve sert güç odaklı karşı koyma yöntemle-SOĞUK SAVAŞ SONRASI DÖNEMDE rinden ziyade, en geniş anlamda gü- GÜVENLİK ALGISI venliğe dayalı değişken, simetrik ve asimetrik kuvvetlerin birlikte kulla- Soğuk Savaş sonrası dönemde nımını öngören sert ve yumuşak güçküreselleşme sürecinin itici gücüyle unsurlarını içeren bir yöntem gerek-tehdit olgusunda niceliksel bir ar- tirmektedir. Eylül 2018 ASDER 39
MAKALE Tehdit olgusunda meydana gelen Soğuk savaş sonrası tehdit orta- bu çok boyutlu dönüşümle birlik- mı, farklı alanlardan başlayıp, en son te, güvenlik kavramının, salt devleti askeri boyuta evirilen bir özelliktedir. özne olarak kabul eden, sınır öte- Soğuk Savaş Dönemi güvenlik teh- sinden kaynaklanan, karşılığı askeri ditleri bağlamında yapılandırılmış nitelikli olan geleneksel tanımlaması güvenlik sistemi, askeri boyut öncesi yetersiz kalmıştır. alanlarda büyük güvenlik açıklarına yol açmıştır. Bu açıklardan gelen teh- Günümüzde, içeriden kaynaklı, ditlerin askeri boyutta önlenmesi ve dışarıdan destekli ve doğası sosyo- bertarafı da çok zor, yıpratıcı ve ma- lojik ağırlıklı olan asimetrik tehditler liyetli olacaktır. ön plandadır ve güvenlik algısının da bu doğrultuda oluşturulması gerek- Günümüzde sosyal bilimlerden mektedir. bağımsız bir güvenlik sistemi yapı- landırılması mümkün bulunmamak- tadır. Yeni güvenlik tehditleri, güvenlik Bu çerçevede başta silahlı kuv- değerlerini de değiştirmiştir. Tehdit- vetler olmak üzere, disiplinler ve ku- lerin yöneldiği hedefler, güvenlik ya- rumlar arası güvenlik bileşenlerinin pılanmasını, hedeften geriye doğru ve hatta bölgesel ve küresel boyuttaki planlamayı gerekli kılmakta ve gü- güvenlik bileşenlerinin müşterekliği- venliği sağlanacak değerin doğası- ni sağlayıcı bir milli güvenlik sistemi na uygun koruyucu savunma ve gü- geliştirilmesi ihtiyacı doğmuştur. venlik sistemi geliştirilmesi gerekli bulunmaktadır. Bu durum, güvenlik TÜRKİYE’NİN DEĞİŞEN GÜVENLİK kurumlarını da çeşitlendirmekte, bü- ORTAMI VE YENİ DÖNEM tünlükçü bir sistem yapısı ve sitemin paydaşları arasındaki eşgüdüm ve Mevcut Ortam Analizi koordinasyon, güvenlik yapılandırıl- masını disiplinler arası ve dolayısıyla Türkiye, çok kaynaklı, çok bile- da kurumlar arası bir boyutta ele al- şenli bir tehdit ortamında bulunmak- mayı şart kılmaktadır. tadır. 40 ASDER Eylül 2018
MAKALE Yapılacak güvenlik ortamı ana- Yetenek analizinin ana konula- Türkiye’nin karşılizi, hem tehdit ortamının hem de rından birisi ve en önemlisi, en uzun karşıya kaldığı çokgüvenlik ortamının tanımlanmasını zaman alan ve bu nedenle de en önce katmanlı ve çoksağlayacaktır. başlatılması gereken nitelikli insan boyutlu tehdit ortamını gücü oluşturulması, insan unsuru- sağlıklı bir şekilde Mevcut Durum Analizi nun yetenek oluşturma/geliştirme analiz edecek, fırsat faaliyetidir. Kısaca, milli güvenliği- ve ihtiyaçları tespit Türkiye’nin milli güvenlik ve sa- mizin ana unsuru eğitim sistemi ola- edebilecek, mukabilvunma sistemi, içinde bulunduğu- rak karşımıza çıkmaktadır. planlama ve politikamuz tehdit ortamına ve milli ihtiyaca geliştirme süreçlerinicevap verebilecek bir kapasitede de- Türkiye’nin karşı karşıya kaldığı yönetebilecek insanğildir. çok katmanlı ve çok boyutlu tehdit kaynaklarına ihtiyaç ortamını sağlıklı bir şekilde analiz duyulmaktadır. Bunun temel sebebi, soğuk savaş edecek, fırsat ve ihtiyaçları tespitsonrası ortaya çıkan yeni tür ve çok edebilecek, mukabil planlama ve po-sayıda tehdit bileşenlerinin oluş- litika geliştirme süreçlerini yönete-turduğu güvenlik risklerine, soğuk bilecek insan kaynaklarına ihtiyaçsavaş dönemi klasik tehditler bağla- duyulmaktadır. Bunun için de ulusalmında yapılandırılmış güvenlik an- savunma ve güvenlik meselelerinilayışı ile karşı konulmaya çalışılma- disiplinler arası bir yaklaşımla elesıdır. alabilecek askeri ve sivil uzman kay- nağının süratle geliştirilmesi gerek- Yeni tehditler bağlamında bir du- mektedir.rum analizi yapılarak, mevcut gü-venlik sisteminin adaptasyonu ve bu Yetenek analizinin ana konula-tehditlerin ortaya çıkardığı yeni gü- rından bir diğeri de, bütünlükçü sa-venlik bileşenlerinin sisteme fonksi- vunma ve güvenlik yönetimi yaklaşı-yonel bir biçimde dâhil edilmesi ka- mıdır. Ülke çapında savunma ve gü-çınılmazdır. venlik kurumlarının bütün bileşen- leri düzeyinde, kurumlar arası yete- Yetenek Durum Analizi neklerin milli güvenlik ve savunmayı destekleyecek şekilde geliştirilip, Soğuk savaş sonrasında birçok güncellenmesi ve organizasyonudur.devletin güvenlik konsepti savunma-yı öngören tehditlere dayalı stratejik Yetenek durum analizinde:düşünceden, güvenliğe ve riskleredayalı stratejik düşünceye dönüş- Senaryo çalışmaları yapılma-müştür. Bu dönüşümün doğurduğu lıdır.riskler ve ihtiyaçlar da, yetenek bile-şenlerini artırmıştır. Hedef ve etki düzeyleri oluş- turulmalıdır. Özellikle sınır tanımayan, yumu-şak güç saldırıları, hibrid saldırılar, Simetri ve asimetri düzeyleriterörizm, siber saldırılar, ekonomik belirlenmelidir.saldırılar ve balistik füze tehdidi, ülkegüvenliğinin sağlanmasında coğrafi Bizim mevcut yeteneklerimizsınırlara bağlı olmayan risk ve teh- ile tehdit kaynakları bileşenlerininditleri dikkate alan senaryolara da- her birinin bizim yeteneklerimizyalı yetenek tabanlı savunma planla- cinsinden olan simetrik yetenekle-ması anlayışını zorunlu kılmaktadır. rinin karşılaştırılması, nasıl üstün seviyeye getirileceği; Bu bağlamda, küresel, bölgeselve bünyesel tehdit ve yetenek odaklı Aynı şekilde, karşı tarafın bizesavunma ve güvenlik bileşenleri ko- yönelik asimetrik yetenekleri, bunusunda durum analizi yapılması yetenekler karşısında simetri oluş-gereklidir. turacak yeteneklerin neler olduğu ve nasıl geliştirileceği; Eylül 2018 ASDER 41
MAKALE Bizim karşı tarafın yetenek- leri cinsinden olmayan ne gibi asi- Güvenlik boyutlu milli hedefler, metrik yeteneklerimiz bulunduğu öncelikli olarak kültür ve bu yeteneklerin, asimetrik özel- liğinin nasıl korunarak daha da ar- bütünlüğünün, nüfus bütünlüğünün, tırılacağı tespit edilmelidir. coğrafya bütünlüğünün korunması, Yetenek karşılaştırmasında, aske- sürekliliği ve toplumun bu üç ri yetenekler, teknolojik yetenekler, bütünlüğüne yönelik saldırılara sosyo-kültürel yetenekler, sosyo-po- karşı toplumsal bağışıklık sisteminin litik yetenekler, sosyo-psikolojik ye- tenekler, sosyo-teknolojik yetenekler güçlendirilmesi temelinde belirlenmelidir. belirlenmelidir. Yapılan bu durum analizi ile varı- 42 ASDER Eylül 2018 lan sonuçlara göre politik, sosyolojik, askeri, teknolojik, stratejik, taktik ve operatif seviyelerde yetenek geliştir- me vazifesi tanımlanmalıdır. Sosyolojik Süreç Durum Ana- lizi Her savaşın bir sosyolojisi vardır. Her sosyolojinin de bir savaşı vardır. Savaşın sosyolojik sahası var. Bir or- dunun hangi sosyolojinin uzantısı/ temsilcisi olarak sahada bulunduğu hayati öneme sahiptir. Türkiye ve çevresindeki hâlihazır sosyolojik süreç, kim tarafından ve hangi stratejik bağlamda yönetiliyor? Türkiye, 1890 küreselleşmesinin yol açtığı ve Osmanlı’dan bu yana cereyan eden bir sosyolojik süreç dâ- hilinde ilerlemektedir. Bu süreç, ulus üstü dayanışma bağlamında yapı- lanmış Osmanlı’yı ulus dayanışması bağlamında çözmüş ve dağıtmıştır. Türkiye Cumhuriyeti de, ulus bağlamlı bir devlet olarak yapılandı- rılmıştır. Toplumun kimlik bileşen- leri ile ahenkli ve barışık olmayan devlet yapılanması, kısa vadede top- lum-devlet çatışması, orta vadede ise toplum kesimleri arası kültür, nüfus ve coğrafya ayrışma gerilimleri ola- rak ilerleyen bir sosyolojik sürece yol açmıştır.Bu siyasi ve sosyolojik or- tam, stratejisini farklı kimlikler üze- rinden yürüten küresel ve bölgesel güçlere çok fonksiyonel politika se- çenekleri sunmuştur.
MAKALE Soğuk savaş döneminde Türkiye Askeri Teknolojik Yetenek ve Yeteneksıcak bir savaş tehdidine karşı ken- Durum Analizi karşılaştırmasında,dini güvende hissederken, sosyolojik askeri yetenekler,süreç, ABD ve AB tarafından temel Türkiye’nin milli güvenlik ve sa- teknolojik yetenekler,hak ve özgürlükler, kültürel haklar vunma bileşenlerinden birisi de, as- sosyo-kültüreladı altında daha da beslenmiş ve ar- keri yapı ve bu yapının teknolojik yetenekler, sosyo-tık Türkiye bizatihi kendi bünyesin- yetenek seviyesidir. TSK, son yıllara politik yetenekler,den gelen güvenlik tehditleri ile karşı kadar ve halen kısmi olmak üzere, sosyo-psikolojikkarşıya kalmıştır. içinde bulunduğu askeri tehdit or- yetenekler, sosyo- tamındaki kendi cinsinden güçlere teknolojik yetenekler Mevcut eğitim ve güvenlik poli- kıyasla yeterli düzeyde milli bir güç belirlenmelidir.tikaları, ulusal ideoloji ve söylemleri konumu kazanamamıştır.ile Türkiye toplumu kimliğini gittik-çe heterojen bir yapıya doğru götür- 1952 yılında NATO’ya tam üye ol-müştür. Farklı etnik ve dinsel kimlik- ması ile birlikte savunma ve güven-ler arasında birlik oluşturan ortak lik mekanizmasını ittifaka bütünüylepaydalar temelinde bir sosyolojik gü- entegre eden Türkiye, öncelikli tehditvenlik sistemi hiçbir zaman düşünül- kaynağı olan Sovyetler Birliği ve Var-memiştir. Halen de bu hususta fonk- şova Paktı’na karşı NATO’nun şem-siyonel bir güvenlik bileşeni ihtiyacı siyesi altında bir güvenlik stratejisiduyulmamaktadır. Sosyolojik süreç, izlemiştir. Milli güvenlik ve savunmakötü huylu etnik ve dinsel kimlik sap- ihtiyaçlarının tanımlanma, planlan-malarını beslemektedir. ma ve inşa süreçleri genelde NATO, özelde ise Amerika Birleşik Devletle- Soğuk savaş dönemi güvenlik ri yönetim ve denetiminde yürütül-tehditleri bağlamında yapılandırılan müştür.güvenlik sistemi, soğuk savaş sonra-sında bu bağlamını yitirdiği için, eski Türkiye, gerek Kıbrıs Barış Ha-bağlamda yapılan güvenlik yatırım- rekâtından sonra karşılaştığı silahları, fiziki görünümlü tehditlere karşı ambargosu ve gerekse terörle mü-fonksiyonel olsa da, fiziki görünümlü cadelede ihtiyaç duyduğu istihbarat,olmayan sosyolojik tehditlere karşı teknolojik bilgi ve araçların teminin-fonksiyonel değildir. de dışa bağımlı bir yapının sakın- calarını ve yarattığı riskleri değer- Bugün Türkiye, güvenlik tehdidi lendirerek milli savunma sanayininboyutu kazanan heterojen bir sos- önemini idrak etmiştir. Ancak birçokyolojik yapıyı bir arada tutabilme ve silah sistem ve platformunun geliş-sürdürebilme kabiliyetine endeksli tirilmesinde milli imkânlardan isti-bir güvenlik problemi ile karşı karşı- fade edilmesine rağmen, halen dışayadır. bağımlılık önemli ölçüde devam et- mektedir. Tehdit, sosyolojik tehdittir ve gü-venlik sistemi, farklı kimlikleri bir Yapılacak askeri ve teknolojik du-arada tutan ortak paydalar temelin- rum analizi ile yeni tehditlere karşılıkde sosyolojik bir güvenlik bileşenini verebilmek için, savunma planlamasıdevreye sokarak, bu güvenlik bile- kapsamında askeri ve teknolojik ye-şeni doğrultusunda özellikle eğitim tenek ihtiyaçlarımızın belirlenmesive diyanet kurumlarının yeniden ve fonksiyonel bir sisteme kavuştu-yapılandırılması, mevcut sosyolojik rulması gereklidir.süreci dönüştürerek iyileştirecek biretki sistemi oluşturulması hayati birzorunluluk halini almıştır. Eylül 2018 ASDER 43
MAKALE Jeopolitik seviyede cevaplanması gereken temel soru şudur: Türkiye bağımsız jeopolitik bir güç mü olacak; bölge içi veya dışı bir jeopolitik gücün nesnesi veya kenar ülkesi mi olacak? 44 ASDER Eylül 2018
MAKALEYENİ DÖNEMDE MİLLİ GÜVENLİK lüğünün korunması, toplumun müş- HEDEFLERİ tereklerinin yaygınlaştırılması ve bu ortak paydalar etrafında dayanışma- Güvenlik bağlamında milli hedef, nın inşasıdır.bağımsız bir milli güvenlik ve savun-ma sisteminin yapılandırılması ol- Tek tipleşme çatışma üretir ve bu-malıdır. nun ekonomik ve sosyal boyutta yol açtığı ve açacağı yıkımların; buna Yapılacak hedef analizi ile bağım- bedel, bütünleşmenin sağladığı da-sız, milli bir güvenlik ve savunma yanışma ile ortaya çıkan ekonomiksisteminin bütün bileşenleri belir- ve sosyal faydaların bilincine yol aça-lenmeli, adaptasyonlar, reformlar, cak bir üst kimlik temelli dayanışmayeniden yapılandırmalar kısa, orta algısı inşa edilmelidir.ve uzun vadeli ve süreç odaklı olarakgerçekleştirilmelidir. YENİ DÖNEMDE MİLLİ STRATEJİ Milli hedefler, kültür, nüfus ve Milli strateji, milli hedefler üze-coğrafya etkileşimi bağlamında ele rine bina edilecek ve politik seviye-alınmalıdır. Çünkü sosyolojik ya- de belirlenecek bir olgudur. Politikpı-güvenlik ilişkisi, güvenlik boyutlu seviyede, milli strateji belirlendiktenmilli hedeflerin tespit ve değerlendi- sonradır ki, stratejik seviyede millîrilmesinde stratejik öneme sahiptir. savunma ve güvenlik sistemi yeni- den yapılandırılabilecektir. 15 Temmuz’da yaşadığımız vahimihanet, bütün diğer milli güç unsur- Milli strateji, jeopolitik seviyede,larına sıfır çarpan ve hatta eksi çar- jeokültürel seviyede, sosyolojik sevi-pan etkisi yapmıştır. Bu vahim olay, yede, kurumsal seviyede, askeri, tek-milli hedeflerin en fonksiyonel un- nolojik, taktik ve operatif seviyelerdesurunun insan unsuru olduğu husu- çok boyutlu bir ihtiyaç ve yeteneksunda somut bir göstergedir. tespitini gerekli kılmaktadır. Güvenlik boyutlu milli hedefler, Jeopolitik seviyede cevaplanmasıöncelikli olarak kültür bütünlüğü- gereken temel soru şudur: Türkiyenün, nüfus bütünlüğünün, coğrafya bağımsız jeopolitik bir güç mü ola-bütünlüğünün korunması, süreklili- cak; bölge içi veya dışı bir jeopolitikği ve toplumun bu üç bütünlüğüne gücün nesnesi veya kenar ülkesi miyönelik saldırılara karşı toplumsal olacak?bağışıklık sisteminin güçlendirilmesitemelinde belirlenmelidir. Türkiye’nin ulusal savunma ve güvenlik strateji ve politikalarının Kültür, Nüfus, Coğrafya Bü- esasını, Milli Güvenlik Siyaset Belgesitünlüğünün Korunması (MGSB) adlı doküman oluşturmakta- dır. Kültür bütünlüğünün korunması,kültürün ve dolayısıyla da toplumda- MGSB’nin kamuoyuna yansıyanki kimliklerin tek tipleştirilmesi de- muhtevasına göre, Türkiye’nin Milliğildir. Tek tipleştirme ile bütünleşme Stratejisi, tehdit ve güvenlik bileşen-arasında fark vardır. lerini somut bir çerçeve altına almış değildir. Çözülme, toplum bünyesindemevcut bulunan ve esasen birer Bu nedenle, tehditler ve yol açtığıtoplumsal yapı bileşeni olan kültür, güvenlik ihtiyaçları daha çok gele-inanç ve kimlik yapılarının araların- neksel güvenlik anlayışı esas alına-daki ahenk ve uyumun; dolayısıyla rak tanımlanmaktadır.da bütünleşmenin bozulmasıdır. Mevcut milli stratejinin fonksiyo- Bütün desenleri ile kültür bütün- Eylül 2018 ASDER 45
MAKALE nel olmadığı, tezahürleri ile ortaya dit bileşenlerinden akut çatışmaya çıkmıştır. Bütün bileşenleri ile tehdit ve bölünmeye götürecek potansiyele ve güvenlik ortamının yeniden ta- sahip iki ana tehdit olan etnik/dini nımlanarak, milli bir strateji oluştu- görünümlü tehdidin kaynağı bu stra- rulması kaçınılmazdır. tejidir. Milli strateji oluşturmanın önemli Tehdit stratejinin etki sistemi ne- bağlamlarından birisi, tehdit strateji- dir? dir. Tehdit strateji tanımlanmadan, milli strateji geliştirilemez. Tehdit stratejinin bilgi tabanını, Avrupa-Batı oryantalizminin üretti- Tehdit Strateji ği literatür oluşturur. Bütün dünya üniversiteleri, ülkemiz de dahil, bu Spontane görünümlü etnik ve ra- literatür çerçevesinde eğitim verir. dikal akımlar, gerçekte arkasında bir Oryantalist toplum bilimciler, Türki- irade ve strateji olan akımlardır. ye ve İslam Dünyasını çok disiplinli olarak masaya yatırmış, dayanışmacı Söz konusu bu strateji, salt askeri ve çatışmacı bütün alanlarını derin- olmayan; kültür, kimlik ve coğrafya lemesine analiz ederek, elde ettiği ta- etkileşimi kullanılarak tasarlanan rihsel ve güncel saha verilerini Batılı toplum bilim tabanlı asimetrik bir stratejistlere ve politikacılara sun- toplum mühendisliği süreç yöneti- muşlardır. midir. Tehdit strateji iki temel etkiyi Tehdit strateji, yapı bozum amaç- oluşturmak üzere tasarlanmıştır: Ay- ları olan bir stratejidir. Hedefindeki rıştırma ve önleme… toplumun dayanışma kodlarını bo- zar. Kimlik fay hatlarına gerilim yük- Bir arazi düşünelim. Bu arazinin leyen bir stratejidir. daha fazla mülkiyetlere parselasyo- nu ile tarım değerinin sıfırlanması Tehdit stratejinin özü, “kimliğe gibi, kültür, nüfus ve coğrafyanın karşı kimlik” stratejisidir. Etnik kim- parselasyonu da, o kültür, nüfus ve liğe karşı bir başka etnik kimlik; bir coğrafyanın jeopolitik güç değerini mezhepsel kimliğe karşı bir başka sıfırlayacaktır. Tehdit strateji, önce- mezhepsel kimlik v.b. likle ayrıştırma, ötekileştirme, çatış- ma etkisi doğurur. Doğası sosyolojik olan bu süreçte, toplumdaki doğal halde olan çatış- Batılı, doğulu ve bölgesel güçler, macı/dayanışmacı damarlara planlı makro kimlikler temelindeki ken- bir strateji dâhilinde müdahale edili- di jeopolitik kapasitelerine meydan yor. Siyasi sınırları değiştirmeye yö- okuyacak büyük boy jeopolitik kapa- nelik etnisiteye ve mezheplere refe- sitesi bulunan kültür, nüfus ve coğ- ranslı yeni kimlikler tanımlanıyor. Bu rafya etkileşimlerini önleyici strateji kimlikler olabildiğince çeşitlendirili- izlemektedir. Taktik ise, mikro kim- yor ve operasyonel amaçlara uygun likleri baskın hale getirmektir. bir forma kavuşturuluyor. Böylece, kültür, nüfus ve coğrafya mozaikleş- Türkiye ve Ortadoğu coğrafya- tiriliyor. Yani tek tek hiçbir jeopolitik sında yaşanan olaylar, Ortadoğu’ya etkinliği olmayan parçalarına ayrılı- yönelik stratejinin aynı paket prog- yor. Böylece toplumun bileşik gücü ramının bir parçası olarak tezahür dağıtılıyor. etmektedir. Sahnedeki etnik ve dini görünümlü çok farklı örgütler, bu Türkiye, Osmanlı’nın 1800’lü yıl- programın ana unsurları olarak ta- larından itibaren yönetilen bu sos- sarlanmıştır. Bu tehditler, iç tehdit yolojik müdahale stratejisinin en olarak algılanmakta, medeniyet içi güncel ve merkezi hedefi arasında çatışma veya İslam’a karşı İslam ola- bulunuyor. Türkiye’de mevcut teh- 46 ASDER Eylül 2018
MAKALErak tanımlanmaktadır. Tehdit strateji dış boyut kaynak- Temel sorun, lıdır. Ancak bütün malzemesi, iç bo- tanımlamaya Hiçbir olay tesadüfî değildir. Her yuttadır. Dolayısıyla, istismara açık çalıştığımız tehditolayın arkasında bir irade ve strateji toplum ve toplumdaki bütün istismar strateji ile değil,vardır. Bu irade ve stratejiyi deşifre alanları, tehdidin iç bileşenidir. Teh- tezahürleri ileedemeyenler, onun bir parçası olur- didin iç bileşenine karşı gerçekleş- mücadele edilmesidir.lar. Türkiye, bu asimetrik tehdidi, tirilecek mukabele, tehdit stratejiyebütün bileşenleri ile ve çözümü de karşı toplumun bağışıklık sisteminiiçeren tanımlayıcı bir kavram arayı- güçlendirmek olmalıdır.şı içindedir. Asimetrik savaş, hibritsavaş, siber savaş ve dördüncü nesil Bu temelde bir karşı strateji oluş-savaş gibi tanımlamalar, fotoğrafın turulması, tehdit stratejinin jeopoliti-bütününe ulaşma çabalarının birer ğini tanımlamakla mümkün olacak-tezahürüdür. tır. Tehdit strateji, kendi jeopolitiğini bertaraf edecek veya dengeleyecek Temel sorun, tanımlamaya ça- mukabil ve potansiyel jeopolitik ol-lıştığımız tehdit strateji ile değil, te- guları öngörerek, ortadan kaldırıl-zahürleri ile mücadele edilmesidir. ması ve önlenmesi stratejisi izlediği-Somut olay bağlamında açıklayacak ne göre, karşı strateji de aynı strate-olursak; Türkiye’nin örneğin DEAŞ, jinin tersten inşası olacaktır. Kültür,PKK ve FETÖ ile mücadelesi, sadece nüfus ve coğrafya etkileşimini temelterör örgütü elemanlarını yok etme alan bir karşı strateji geliştirilmelidir.ve eylemlerini önleme hedefine değil;örgütü besleyen felsefenin ve örgüte Bu karşı stratejinin temelindekitaban oluşturan sosyolojik zeminle- kültür, nüfus ve coğrafya hakkın-rin ortadan kaldırılması ile mümkün da oluşturulan ideolojik ön yargı-olacaktır. Kritik nokta burasıdır ve bu lar, tehdit stratejinin önleyici taktiğinoktada mukabil bir jeopolitik ürete- olarak değerlendirilmelidir. Uzunmeyen Türkiye ve İslam Dünyası et- yıllardır, Türkiye’de toplumun ortaknik ve mezhepsel jeopolitik ile bloke paydalarını, kimlik bileşenlerini, içedilmiştir. tehdit olarak algılayan ve dışlayan ideolojik güvenlik anlayışı, milli bir Mukabil Strateji anlayış değildir. Tehdit strateji tanımlanmadıkça, Güvenlik tehditlerini, ideolojikyapılan mücadele, sadece bu strate- okumalarla belirleyen geleneksel an-jinin ürettiği olaylara, semptomlara layış, güvenlik boyutunda milli he-müdahale ile sınırlı kalacaktır. Bu se- deflerden gittikçe uzaklaşan bir etkibeple, fonksiyonel bir mücadele, teh- yapmıştır. Çünkü ideolojik tehdit ta-dit stratejinin tanımlanması ile baş- nımlamaları, yanlış bir güvenlik kül-lar. Bugüne kadar “iç tehdit” olarak türü oluşmasına yol açmıştır. Toplu-indirgemeci tanımlar yapılmıştır. Bu mun bütün kesimleri ile bütünleşmiştanımlama, mücadele yöntemlerini ve bütün bu kesimlerin hukukununde indirgemeci bir anlayışa mahkûm güvencesi olmayan bir devlet, her-etmiştir. kesin devleti olamayacağı için, kendi toplumsal bünyemizde istismar alan- Oysa yeni tehditlerin doğası, çok ları açarak, bizatihi kendi kendisinebileşenlidir ve tehdidin ve kaynağı- risk ve tehdit haline gelmiştir.nın bütün bileşenleri ile tanımlan-ması gerekir. Bu yapıldığında, karşı Bir toplumun ortak kültürünü,karşıya bulunduğumuz tehdidin kay- üst kimliğini dışlayan bir güvenliknağında bir strateji bulunduğu anla- anlayışı, yerli, kökü içerde bir anla-şılacak ve tehdit kaynağı bileşenleri yış olamaz. Ortak kültürü dışlayan,arasında “dış boyut” da görülecektir. nüfus bütünlüğünü bozar. Nüfus Eylül 2018 ASDER 47
MAKALE bütünlüğünü bozan bir anlayış, coğ- Mukabil strateji, birlik ve bütünlü- rafya bütünlüğünü bozma amacına ğün taşıyıcı kültürü, taşıyıcı nüfusu yönelik tehdit stratejinin bir uzantı- üzerine inşa edilmelidir. Ortak payda sıdır ve aslında tehdidin iç bileşen- temelli bir kültür tabanı, ortak payda lerinden en riskli olanı bu anlayıştır. temelli bir nüfus tabanı oluşturacak, Çünkü asimetriktir. bu da coğrafya bütünlüğünün deva- mını ve güçlenmesini sağlayacaktır. Tehdit stratejinin inşa ettiği ça- tışmacı yapının iyileştirilmesinde, Mevcut durumun kaynaklandığı çatışmanın odağındaki konu ile il- kültür, nüfus ve coğrafya etkileşimi gili algı ve tutumların değiştirilmesi nasıl gerçekleşmektedir. Bu etkileşim zorunludur. PKK, DAEŞ ve FETÖ gibi ile güvenlik arasında nasıl bir ilişki aynı kaynaktan destekli örgütler, vardır? Mukabil strateji inşasında, hangi algı odağında motive ediliyor? jeopolitik unsurlar bağlamında kap- Bu algının yıkılması gerekir. Bu yan- samlı ve disiplinler arası bir durum lış algıların toplumsal tabanda yer muhakemesi yapılmalıdır. İçinde bulmasının önlenmesi gerekir. Etnik CUMHURBAŞKANLIĞI bulunduğumuz ve dinsel kaynaklı yanlış algılarla, SİSTEMİNDE MİLLİ GÜVENLİK jeopolitik ortamın etnik ve dinsel kimlikler dışlanarak zorlayıcı şartları, mücadele edilmez. Bilakis, bu dışla- REFORMU milli güvenlik ve ma tehdit stratejiye istismar alanısavunma reformunu açar. Bu kimliklerin istismarının ön- Günümüzde güvenlik ve savun- hayati bir ihtiyaç lenmesi, dışlanarak değil, asliyetinin, ma ihtiyaçlarının ve yeteneklerinin haline getirmiştir. doğrusunun ortaya konulması ile keyfiyet ve kemiyet itibariyle çeşit- mümkündür. lenmesi, milli güvenlik ve savunma yönetiminin bütünleştirilmesi temel- Tehdit stratejinin ürettiği mevcut li bir reform ihtiyacını doğurmuştur. güvenlik risklerinin bertaraf edilme- si için, bu risklere karşı toplumsal ve Milli güvenlik ve savunma yöne- kurumsal açıkların kapatılması, et- timinin bütünlüğü, bir hiyerarşi ve nik ve dinsel alt kimliklerin istismar denetim meselesi değil, esas olarak, alanlarının iyileştirilmesi, heterojen yeni güvenlik tehditlerinin bütün bi- toplum yapılarını bir arada tutabil- leşenleri ile tanımlanması ve bütün me ve sürdürebilme yeteneklerinin bileşenleri kapsayan bir güvenlik ve azami derecede geliştirilmesi şarttır. savunma sistemi oluşturulmasının bir gereğidir. 48 ASDER Eylül 2018
Search
