วัสดุศาสตร์

รหสั วิชา พว 22003 ศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอาเภอเชยี งกลาง

หน่วยที่ 1 วัสดศุ าสตรร์ อบตัว หน่วยที่ 2 การใชป้ ระโยชน์และผลกระทบจากการใช้วัสดุ หน่วยที่ 3 การจดั การเศษซากวสั ดุ หน่วยที่ 4 การคัดแยกและการรไี ซเคลิ วสั ดุ หนว่ ยที่ 5 การจัดการวัสดอุ นั ตราย

หนว่ ยที่ 1 วสั ดุศาสตร์รอบตวั



การแบ่งประเภทของวสั ดุ ตามคุณสมบัติทั่ว ๆไป อาจจัดแบ่งได้ 2 ประเภทใหญๆ่ ไดแ้ ก่ วัสดุประเภทโลหะ และวัสดปุ ระเภทอโลหะ











การจดั การเศษซากวสั ดุ เรื่องท่ี 1 การจดั การเศษซากวสั ดุ การจัดการขยะมลู ฝอย มหี ลกั การทส่ี าคญั 3 ประการ ดังนี้ 1) การเกบ็ รวบรวมและขนส่ง 2) กระบวนการใชป้ ระโยชน์ด้วยวธิ กี ารต่าง ๆ 3) การกาจัด

เรอ่ื งที่ 2 อตั รายอ่ ยสลายของเศษซากวสั ดุ อตั ราเรว็ ในการย่อยสลายของวสั ดตุ า่ ง ๆ ซงึ่ วัสดแุ ตล่ ะชนิดมอี ัตราเร็วของการยอ่ ย สลายแตกตา่ งกัน ดงั นี้

การลดปรมิ าณขยะด้วยหลกั 3R ไดแ้ ก่ 1. Reduce หมายถงึ การใช้น้อย หรือ ลดปรมิ าณการใช้ เชน่ หลีกเล่ยี งการใชอ้ ย่างฟมุ่ เฟอื ย ลดการใชก้ ลอ่ งโฟม ลดการใชถ้ ุงพลาสติก 2. Reuse หมายถงึ การใชซ้ ้าผลติ ภัณฑส์ ิง่ ของตา่ ง ๆ เช่นใช้แก้วน้าเซรามิคหรอื แกว้ ใส ดว้ ยวิธีการใช้แล้วลา้ งนา้ ให้สะอาด สามารถนามาใชไ้ ด้อีกคร้ัง 3. Recycle หมายถึง การรีไซเคลิ หรอื แปรรูปกลับมาใช้ใหม่ เพอื่ นาวสั ดทุ ีย่ งั สามารถนากลบั มา ใชใ้ หมห่ มนุ เวียนกลบั มาเข้าส่กู ระบวนการผลติ ตามกระบวนการของแต่ละประเภทเพอื่ นา กลับมาใช้ประโยชนใ์ หม่

เรอื่ งท่ี 4 ภาชนะรองรับเศษซากวสั ดุ ถังขยะมูลฝอยแบบแยกประเภท 1. สีเขยี ว รองรับขยะที่เน่าเสยี และย่อยสลายได้ สามารถ นามาหมักทาปุย๋ ได้ เช่น ผกั ผลไม้ 2. สเี หลอื ง รองรับขยะที่สามารถนามารีไซเคลิ หรอื ขาย ได้ เช่น แกว้ กระดาษ พลาสติก โลหะ 3. สีแดง หรือสเี ทาฝาสสี ้ม รองรับขยะทีม่ ีอันตรายต่อสิง่ มีชีวติ และส่งิ แวดล้อม เชน่ หลอดไฟ 4. สีฟ้าหรือสนี า้ เงิน รองรบั ขยะท่วั ไป คือ ขยะมูลฝอยประเภทอืน่ นอกจากขยะยอ่ ยสลาย ขยะรไี ซเคลิ และขยะอนั ตราย

เกณฑม์ าตรฐานภาชนะรองรับขยะมูลฝอย ขอ้ กาหนดเกีย่ วกับเกณฑ์มาตรฐานภาชนะรองรับขยะมลู ฝอย เป็นดังน้ี 1. ควรมสี ัดส่วนของถังขยะมูลฝอยจากพลาสตกิ ท่ใี ชแ้ ลว้ ไม่ตา่ กว่ารอ้ ยละ 50 โดยน้าหนกั 2. ไมม่ ีสว่ นประกอบสารพิษ (toxic substances) หากจาเปน็ ควรใช้สารเติมแต่งในปริมาณท่นี อ้ ย และไม่อยู่ในเกณฑ์ที่เป็นอันตรายตอ่ ผบู้ รโิ ภค 3. มคี วามทนทาน แขง็ แรงตามมาตรฐานสากล 4. มีขนาดพอเหมาะมคี วามจุเพยี งพอตอ่ ปรมิ าณขยะมลู ฝอย สะดวกตอ่ การถา่ ยเทขยะมลู ฝอย และการทาความสะอาด 5. สามารถปอ้ งกนั แมลงวัน หนู แมว สนุ ขั และสัตว์อ่นื ๆ มใิ ห้สัมผสั หรอื คุย้ เขีย่ ขยะมลู ฝอยได้

เร่ืองท่ี 5 เทคโนโลยกี ารกาจดั เศษซากวสั ดุ เทคโนโลยีการกาจดั มลู ฝอยชมุ ชนสามารถแบง่ เปน็ 5 ประเภท ที่เป็นท่ียอมรับในระดับ สากล ดังนี้ 1. เทคโนโลยีการผลิตพลังงานมลู ฝอยชุมชนโดยใช้เตาเผา (Incinerator) 2. เทคโนโลยีการผลิตกา๊ ซเช้ือเพลงิ จากมลู ฝอยชมุ ชน (MSW Gasification) 3. เทคโนโลยีการผลติ เชื้อเพลงิ ขยะ (Refuse Derived Fuel) 4. เทคโนโลยีการยอ่ ยสลายแบบไม่ใช้ออกซเิ จน (Anaerobic Digestion) 5. เทคโนโลยกี ารผลิตพลงั งานโดยใช้กา๊ ซชีวภาพจากหลุมฝังกลบมลู ฝอยชุมชน (Landfill Gas-to-Enaergy)

หน่วยท่ี 4 การคดั แยกและรไี ซเคิลวสั ดุ เรอ่ื งที่ 1 การคดั แยกวสั ดุ โดยสามารถทาได้ ดังน้ี 1.1 การคดั แยกวัสดปุ ระเภทกระดาษ 1.2 การคัดแยกวัสดปุ ระเภทพลาสติก 1.3 การคัดแยกขยะประเภทแก้ว 1.4 การคดั แยกวสั ดปุ ระเภทอะลมู ิเนยี ม

เร่อื งที่ 2 การรไี ซเคลิ วสั ดุ มีหลากหลายประเภท ดงั น้ี 2.1 การรไี ซเคลิ วสั ดปุ ระเภทกระดาษ 2.2 การรีไซเคิลวสั ดุประเภทพลาสตกิ 2.2.1. พลาสตกิ ประเภทเทอร์โมพลาสตกิ (Thermoplastic) 2.2.2 พลาสตกิ ประเภทเทอรโ์ มเซตตงิ พลาสติก (Thermosetting plastic) 2.3 การรีไซเคลิ วสั ดุประเภทแก้ว 2.3.1 ประเภทของแกว้ 2.3.2 สัญลักษณร์ ไี ซเคิลแก้ว 2.4 การรีไซเคลิ วสั ดุประเภทโลหะ 2.5 การรีไซเคลิ วสั ดปุ ระเภทอะลูมิเนียม 2.5.1 สัญลักษณร์ ีไซเคิลกระป๋องอะลมู เิ นยี ม

หนว่ ยที่ 5 การจดั การวสั ดอุ นั ตราย เร่อื งที่ 1 วัสดอุ นั ตราย 1.1 ความหมายวสั ดอุ นั ตราย วสั ดอุ นั ตราย หรือ วสั ดุที่ไมใ่ ชแ้ ลว้ คือ ผลติ ภัณฑ์ที่เสือ่ มสภาพ หรอื ปนเป้ือนวัตถสุ ารเคมีอันตรายชนิดต่าง ๆ ทม่ี ีลกั ษณะเปน็ สารพษิ ไวไฟ สารเคมที กี่ ดั กรอ่ นได้ สารกัมมันตรงั สีหรือเช้อื โรคต่าง ๆ ทีท่ าใหเ้ กดิ อันตราย 1.2 ประเภทของขยะอันตราย ขยะอนั ตรายแบง่ ได้ เป็น 3 ประเภท ดงั น้ี 1. ขยะตดิ เช้อื หมายถงึ สง่ิ ของที่ไม่ตอ้ งการ หรือถูกทงิ้ จากสถานพยาบาล 2. ขยะมพี ิษ หมายถงึ ขยะวสั ดทุ ไ่ี ม่ใช้แล้ว ผลิตภัณฑเ์ สือ่ มสภาพ 3. ขยะอิเลก็ ทรอนิกส์ หมายถึง ซากผลติ ภณั ฑ์เคร่ืองใชไ้ ฟฟ้าและอเิ ล็กทรอนกิ ส์

เร่อื งท่ี 2 การจดั การขยะอันตราย ขยะอนั ตรายแต่ละประเภท มีวิธกี ารจดั การอย่างเหมาะสม ดังนี้ 2.1 การจัดการขยะติดเชื้อ 2.2 การจดั การขยะมีพษิ 2.2.1 การจดั การขยะโดยทอ้ งถ่ินเทศบาล 2.2.2 การจดั การขยะโดยผ้ปู ระกอบการ 2.3 ขยะอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์

เร่อื งที่ 3 การลดปญั หาวสั ดทุ เี่ ปน็ พษิ ตอ่ สง่ิ แวดลอ้ ม 1. เลกิ หรอื หลีกเลยี่ งการใชผ้ ลติ ภัณฑ์ทก่ี ่อให้เกดิ วัสดุหรือขยะท่เี ปน็ พษิ 2. คดิ ก่อนท้งิ และทิง้ อย่างระมดั ระวงั 3. แยกทง้ิ ใหถ้ กู ที่ 4. ติดตอ่ หน่วยงานทม่ี ีหนา้ ทก่ี าจดั ขยะมลู ฝอย