ลำดับเหตุการณ์สำคัญ ในงานตรวจเงินแผ่นดินไทย

• พระราชกฤษฎกี า จดั วางระเบียบราชการ ส�านกั งานและกรม ในส�านกั นายกรฐั มนตรี พ.ศ. ๒๔๗๖ โดย มาตรา ๘ ของกฎหมาย ฉบับน ี้ ได้แบง่ ส่วนราชการ ของคณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ออกเปน็ ๓ สว่ น ไดแ้ ก ่ สา� นกั งานเลขานกุ าร กองตรวจเงินแผ่นดิน สว่ นกลาง และกองตรวจเงนิ แผ่นดนิ สว่ นภมู ภิ าค ที่มา: สา� เนาภาพถ่าย จากราชกจิ จานุเบกษา ๕๑

• เงนิ เดอื นของ คณะกรรมการตรวจเงิน แผ่นดนิ เม่อื ปี พ.ศ. ๒๔๗๗ ท่ีมา: ส�าเนาภาพถา่ ย จากราชกิจจานุเบกษา • แจ้งความต้งั กรรมการ ตรวจเงนิ แผน่ ดิน ซึ่งเปน็ กรรมการตรวจเงินแผน่ ดนิ ชุดแรก พ.ศ. ๒๔๗๖ ทมี่ า: ส�าเนาภาพถ่าย จากราชกจิ จานุเบกษา ๕๒ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

• แจง้ ความต้งั กรรมการ ตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ซึ่งเปน็ กรรมการตรวจเงินแผ่นดิน ชุดแรก พ.ศ. ๒๔๗๖ มีหลวงวรพากยพ์ ินจิ (วินท์ อัศวนนท์) เป็น กรรมการและเลขาธิการ ทมี่ า: สา� เนาภาพถา่ ย จากราชกิจจานเุ บกษา พ.ศ. ๒๔๗๖ คณะกรรมการตรวจเงนิ แผ่นดนิ กา� หนดเครอื่ งหมายการตรวจบัญชี ใบเสรจ็ ใบส�าคัญ และหลกั ฐานต่าง ๆ เปน็ ครงั้ แรก พ.ศ. ๒๔๗๗ คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินเร่ิมต้นโครงการนักศึกษาฝึกหัดการตรวจสอบบัญชี ภายในคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน โดยในปีแรกมีนักศึกษาจากมหาวิทยาลัย ธรรมศาสตรม์ าฝกึ หดั การตรวจสอบบัญชี จ�านวน ๘๐ คน และตอ่ มาไดร้ บั บรรจุเปน็ ขา้ ราชการวิสามัญ คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดนิ บรรจุขา้ ราชการหญิง จา� นวน ๔ คน เป็นครั้งแรกท่มี ี การรับขา้ ราชการหญงิ เขา้ ท�างานตรวจเงินแผ่นดนิ ๕๓

หลวงด�าริอิศรานุวรรต เรียบเรียงประวัติคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินข้ึนเพ่ือเป็น ทร่ี ะลกึ ในงานพธิ ถี วายพระกฐนิ พระราชทาน ณ วดั สม้ เกลย้ี ง จงั หวดั นนทบรุ ี นบั เปน็ การ เรยี บเรยี งประวตั กิ ารตรวจเงนิ แผน่ ดินไทยเปน็ ครัง้ แรก พ.ศ. ๒๔๗๘ • บญั ชพี ระกฐนิ พระราชทาน พ.ศ. ๒๔๗๗ คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินช้ีแจง ซ่งึ คณะกรรมการตรวจเงิน วัตถุประสงค์โดยย่อของการตรวจเงิน แผ่นดินได้ท�าบญุ แผน่ ดนิ ๔ ประการ ไดแ้ ก่ (๑) รายจา่ ย พระกฐินพระราชทาน เป็นไปตามข้อบังคับหรือระเบียบของ ณ วดั สม้ เกลีย้ ง กระทรวงการคลังหรือไม่ (๒) รายรับ จงั หวัดนนทบุร ี เป็นไปตามกฎหมายหรือกฎข้อบังคับ ท่ีมา: ใด ๆ หรือไม่ (๓) ทั้งรายรับและ สา� เนาภาพถา่ ย รายจ่ายเป็นไปตามความจริงและตาม จากราชกิจจานุเบกษา งบประมาณหรอื ไม่ เพราะเหตุใด และ • หนังสอื ประวตั ิ (๔) ทรัพยส์ ินทมี่ อี ยู่ถูกต้องเพยี งไร คณะกรรมการตรวจเงิน แผ่นดิน โดย หลวงดา� ริอิศรานวุ รรต พิมพแ์ จกในงานพระกฐนิ พระราชทาน พ.ศ. ๒๔๗๙ คณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ เสนอรายงานของคณะกรรมการฯ ตอ่ สภาผแู้ ทนราษฎร เป็นคร้ังแรก ตามรายงานผลการตรวจงบปีรายรับรายจ่ายของแผ่นดินประจ�าปี พ.ศ. ๒๔๗๖ พ.ศ. ๒๔๘๐ ส�านักนายกรัฐมนตรีออกระเบียบการแต่งตั้งคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินโดยแบ่ง กรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดินออกเป็น ชนั้ ๑ และช้ัน ๒ ซึ่งจะคดั เลือกกรรมการโดยใช้ เบ้ียแดง เบย้ี ขาว เป็นอปุ กรณ์เลอื กกรรมการตรวจเงินแผน่ ดนิ ๕๔ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

• รายงานการประชุม สภาผ้แู ทนราษฎร สมยั ท่ี ๑ พ.ศ. ๒๔๗๖ • การประชมุ สภา ผู้แทนราษฎรครั้งแรก ในพระทนี่ ่งั อนันตสมาคม ที่มา: เวบ็ ไซตห์ ้องสมุดรฐั สภา ๕๕

• พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯ ใหส้ รา้ ง พระทน่ี ง่ั ภายในพระราชวงั ดสุ ิตเพื่อใช้เปน็ สถานท่ีเสดจ็ ออกมหาสมาคม พระองค์ได้เสดจ็ พระราชดา� เนนิ ไปทรงวางศลิ าฤกษเ์ มื่อวนั ท ่ี ๑๑ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๕๑ พรอ้ มทั้งพระราชทานชอ่ื พระที่นง่ั ว่า พระท่ีน่งั อนันตสมาคม พระทนี่ งั่ องค์นีอ้ อกแบบโดย นายมารโิ อ ตามานโญ และมีเจ้าพระยายมราช (ปนั้ สุขมุ ) เปน็ แมก่ องจัดการก่อสรา้ ง อยา่ งไรก็ดี พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยหู่ ัวฯ เสด็จสวรรคตกอ่ นที่พระที่น่งั จะสร้างเสรจ็ สมบรู ณ ์ พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจ้าอยูห่ ัวทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯ ใหด้ า� เนินการก่อสร้างพระทีน่ ั่งต่อไปจนเสร็จสมบรู ณเ์ มอื่ ปี พ.ศ. ๒๔๕๘ ใช้ระยะเวลากอ่ สรา้ งทั้งสน้ิ ๘ ป ี งบประมาณ ๑๕ ลา้ นบาท ภายหลงั เปล่ยี นแปลงการปกครอง เม่ือวันท ี่ ๒๔ มถิ นุ ายน พ.ศ. ๒๔๗๕ พระทนี่ ่งั อนนั ตสมาคมถูกใช้เป็นรัฐสภาแห่งแรกท่ีใชป้ ระชมุ สภาผู้แทนราษฎร



• การตัง้ กรรมการ ตรวจเงนิ แผ่นดิน เมอื่ ป ี พ.ศ. ๒๔๘๐ ผูล้ งนามต้ังกรรมการ ตรวจเงินแผ่นดิน คือ พันเอก พระยาพหล- พลพยุหเสนา นายกรฐั มนตรี ทมี่ า: สา� เนาภาพถา่ ย จากราชกจิ จานุเบกษา พ.ศ. ๒๔๘๐ คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินออกค�าสั่งเรื่องการแนะน�าผู้รับตรวจเป็นลายลักษณ์ อกั ษรโดยใชแ้ บบ จดหมายบนั ทกึ ซงึ่ เปน็ เอกสารสา� คญั ของผตู้ รวจสอบในการสอบถาม ข้อมลู เพอ่ื ประกอบการตรวจสอบ ๕๘ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

พ.ศ. ๒๔๘๑ • รายงานแสดงกจิ การ ของคณะกรรมการ กระทรวงมหาดไทยมอบอา� นาจใหค้ ณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ เปน็ ผตู้ รวจสอบบญั ชี ตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ระหวา่ ง เทศบาล ซึง่ เปน็ จดุ เรม่ิ ตน้ ของงานตรวจเงินแผน่ ดนิ ทอ้ งถ่นิ ป ี ๒๔๗๕-๒๔๘๐ ถา่ ยภาพจากต้นฉบบั พ.ศ. ๒๔๘๒ โดย นายรัฐธรรม ชวนเชย และนายโสมทัต นิธิตรีรตั น์ สา� นกั นายกรฐั มนตรตี งั้ ใหค้ ณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ เปน็ สา� นกั กลางบญั ชี มอี า� นาจ เปน็ ผตู้ รวจสอบบญั ชแี ละประทบั ตราบญั ชขี องผตู้ รวจสอบกจิ การ รา้ นคา้ เอกชนในเขต พระนครธนบุรี โดยประธานคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินเป็นสารวัตรบัญชีใหญ่ โดยต�าแหนง่ ๔ มนี าคม พ.ศ. ๒๔๘๔ ประกาศใชเ้ ครือ่ งหมายราชการแห่งคณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดิน • ตราสัญลกั ษณ์ของ คณะกรรมการตรวจเงิน แผ่นดิน นบั เปน็ ครง้ั แรกทม่ี ี การออกแบบและประกาศ ใชต้ ราสญั ลกั ษณ์ของ องคก์ รตรวจเงินแผน่ ดิน ท่ีมา: ส�าเนาภาพถ่าย จากราชกิจจานุเบกษา ๕๙

• พระราชกฤษฎกี า จดั วางระเบียบราชการ คณะกรรมการตรวจเงนิ แผ่นดิน ในส�านกั นายก- รฐั มนตรี พ.ศ. ๒๔๘๕ นับเปน็ การปรบั ปรงุ โครงสรา้ งองคก์ รตรวจเงนิ แผ่นดินคร้ังท ี่ ๒ โดยแบ่ง ส่วนราชการออกเปน็ ๑ ส�านกั ๕ กอง ทมี่ า: ส�าเนาภาพถา่ ย จากราชกจิ จานเุ บกษา พ.ศ. ๒๔๘๕ ปรบั ปรงุ โครงสรา้ งคณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ตามพระราชกฤษฎกี าจดั วางระเบยี บ ราชการ คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน ในส�านักนายกรัฐมนตรี พ.ศ. ๒๔๘๕ โดย แบง่ ส่วนราชการออกเปน็ ๑ สา� นกั ๕ กอง ได้แก่ สา� นกั งานเลขานุการ กองตรวจเงนิ รฐั พาณชิ ยแ์ ละเงนิ ทนุ กองตรวจเงนิ ทหาร กองตรวจเงนิ พลเรอื นและอนื่ ๆ กองตรวจเงนิ เทศบาล และกองตรวจเงินส่วนภมู ภิ าค ๖๐ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

• ประกาศตง้ั ประธาน คณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ เมอ่ื ป ี พ.ศ. ๒๔๙๑ โดยมีพระบรมราชโองการ โปรดเกลา้ ฯ แตง่ ตัง้ ให ้ หลวงวรพากย์พินจิ ด�ารงตา� แหนง่ ประธาน คณะกรรมการตรวจเงิน แผน่ ดนิ ต่อจาก หลวงด�าริอิศรานวุ รรต ที่มา: สา� เนาภาพถา่ ย จากราชกิจจานเุ บกษา • ข้าราชการคณะกรรมการ ตรวจเงินแผน่ ดินในอดตี ของ ‘สายตรวจ’ กระทรวงศึกษาธิการ ถ่ายภาพจากตน้ ฉบับ โดย นายรฐั ธรรม ชวนเชย และ นายโสมทัต นิธิตรีรัตน์ ๖๑

พ.ศ. ๒๔๘๖ • หลวงวรพากยพ์ นิ ิจ เลขาธกิ ารคณะกรรมการ คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินออกค�าสั่งเรื่องบัตรประจ�าตัวข้าราชการ นับเป็น ตรวจเงนิ แผ่นดินคนแรก ครง้ั แรกทีม่ ีการออกบตั รขา้ ราชการภายในสา� นักงาน ตอ่ มาทา่ นไดร้ บั พระกรณุ า โปรดเกลา้ ฯ แตง่ ตั้งเปน็ พ.ศ. ๒๔๙๑ ประธานคณะกรรมการ ตรวจเงนิ แผน่ ดนิ คนท ่ี ๒ มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้ หลวงวรพากย์พินิจ (วินท์ อัศวนนท์) ถ่ายภาพจากตน้ ฉบบั โดย ดา� รงตา� แหนง่ ประธานคณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ตอ่ จากหลวงดา� รอิ ศิ รานวุ รรต นายรฐั ธรรม ชวนเชย และ นายโสมทัต นิธติ รีรัตน์ ๖๒ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

• กรรมการตรวจเงนิ แผ่นดินในสมัยท่ี หลวงวรพากยพ์ ินจิ (วนิ ท์ อัศวนนท์) เปน็ ประธานคณะ กรรมการตรวจเงนิ แผ่นดนิ ถ่ายภาพจากต้นฉบบั โดย นายรัฐธรรม ชวนเชย และ นายโสมทัต นธิ ิตรีรัตน์ • ศาลาลกู ขนุ ใน ทท่ี �าการตรวจเงนิ แผ่นดินในอดตี ทีม่ า: www.oag.go.th พ.ศ. ๒๔๙๔ มพี ระบรมราชโองการโปรดเกลา้ ฯ แตง่ ตง้ั ให้ นายเลอื่ น ชมุ่ กมล ดา� รงตา� แหนง่ ประธาน คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน ๖๓

• จอมพล ป. พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรผี ู้ทูลเกล้าฯ เสนอชอ่ื นายเลอ่ื น ชุ่มกมล ด�ารงตา� แหน่งประธาน คณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ต่อจากหลวงวรพากย์พินิจ ท่ีมา: วิกพิ เี ดียไทย • นายเลอื่ น ชุ่มกมล เริ่ม รับราชการตา� แหน่งเสมยี น กรมตรวจเงินแผน่ ดินช่วงท่ี กรมตรวจเงนิ แผ่นดินสมทบเปน็ แผนกหน่ึงของกรมบัญชกี ลาง ทา่ น คอื ขา้ ราชการกลุ่มแรก ท่ีโอนมาจากกรมบัญชกี ลางเพ่ือมา บกุ เบกิ ก่อร่างสรา้ งกรมตรวจเงนิ แผน่ ดนิ และคณะกรรมการตรวจ เงินแผ่นดิน ในเวลาต่อมาทา่ นไดร้ บั เลอื กใหเ้ ปน็ คณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ชน้ั ๑ เม่อื ปี พ.ศ. ๒๔๘๕ และได้รับแตง่ ตัง้ เป็นเลขาธกิ าร คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน เมือ่ ป ี พ.ศ. ๒๔๙๑ สมยั ท่ีหลวงวรพากยพ์ นิ ิจ เปน็ ประธานคณะกรรมการ ตรวจเงินแผน่ ดนิ นายเล่อื น ได้รบั พระบรมราชโองการโปรดเกลา้ ฯ แตง่ ต้งั เป็นประธานคณะกรรมการ ตรวจเงนิ แผ่นดนิ คนที ่ ๓ เม่อื ป ี พ.ศ. ๒๔๙๓ ในยคุ ของ ประธานเลื่อน ท่านไดน้ �าส�านักงาน คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดนิ เปน็ สมาชกิ สถาบันการตรวจสอบสงู สุด หรอื INTOSAI เม่อื ป ี พ.ศ. ๒๔๙๙ ทา่ นเปน็ ประธานคณะกรรมการ ตรวจเงินแผ่นดนิ ทด่ี �ารงตา� แหน่ง ยาวนานทีส่ ดุ คือ ๑๕ ปี (พ.ศ. ๒๔๙๓-๒๕๐๘) ถา่ ยภาพจากต้นฉบับ โดย นายรฐั ธรรม ชวนเชย และนายโสมทตั นธิ ติ รรี ตั น์ • ประกาศตง้ั ประธาน คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน เมอ่ื ป ี พ.ศ. ๒๔๙๕ โดยมี พระบรมราชโองการโปรดเกลา้ ฯ แตง่ ตัง้ ให้นายเลื่อน ชุ่มกมล ด�ารงต�าแหน่งประธานคณะ กรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดิน คนท ี่ ๓ ที่มา: สา� เนาภาพถา่ ย จากราชกจิ จานุเบกษา ๖๔ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

๖๕

ยุคส�ำนักงำนคณะกรรมกำร ตรวจเงินแผ่นดิน



พ.ศ. ๒๔๙๕ ปรบั ปรงุ โครงสรา้ งสา� นกั งานคณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ (การปรบั ปรงุ โครงสรา้ ง ครัง้ น้ไี ดเ้ ปลยี่ นชื่อจาก คณะกรรมการตรวจเงินแผน่ ดิน เปน็ สา� นักงานคณะกรรมการ ตรวจเงินแผ่นดิน) โดยเพิ่มแผนกสถิติและรวบรวมเป็นแผนกหนึ่งของส�านักงาน เลขานุการ และเพ่ิม กองสารวัตรบัญชี (ภายหลังกองสารวัตรบัญชีเปลี่ยนช่ือเป็น กองตรวจสอบพเิ ศษ เม่ือปี พ.ศ. ๒๕๑๗ เพอ่ื ท�าหนา้ ท่สี ืบสวน สอบสวนทางการบัญชี และการเงิน ตลอดจนตรวจสอบกรณีทจุ รติ ทางการเงิน) • ตราประทับคร่งั ‘ส�านกั งานคณะกรรมการ ตรวจเงินแผน่ ดนิ ’ เครอื่ งมอื ส�าหรบั อายดั เอกสารในอดีต ภาพถา่ ย โดย ด�ารงค์ฤทธิ์ สถติ ดา� รงธรรม • พระราชกฤษฎีกา จดั วางระเบยี บราชการ ส�านกั งานคณะกรรมการ ตรวจเงินแผน่ ดิน ในส�านักนายกรฐั มนตรี พ.ศ. ๒๔๙๕ นับเป็นการ ปรับปรุงโครงสรา้ งองคก์ ร ตรวจเงินแผน่ ดินคร้ังที่ ๓ โดยโครงสรา้ งดังกลา่ ว ไดเ้ พิม่ กองสารวัตรบญั ชี เขา้ มา ท่ีมา: สา� เนาภาพถา่ ย จากราชกจิ จานเุ บกษา ๖๘ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)



พ.ศ. ๒๔๙๗ ตราพระราชกฤษฎกี าจดั วางระเบยี บราชการส�านกั งานคณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ทบวงคณะรฐั มนตรฝี า่ ยบรหิ าร ในสา� นกั คณะรฐั มนตรี (ในสมยั จอมพล ป. พบิ ลู สงคราม ไดเ้ ปลย่ี นชอื่ สงั กดั จากสา� นกั นายกรฐั มนตรเี ปน็ สา� นกั คณะรฐั มนตร)ี ชว่ งเวลาดงั กลา่ ว ส�านักงานคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินขยายงานตรวจเงินแผ่นดินไปสู่ภูมิภาค ทัง้ หมด ๙ ภมู ิภาค และมที ีต่ ้ังอยทู่ ่ีจังหวดั ตา่ ง ๆ ได้แก่ พระนครศรีอยุธยา พระนคร นครราชสมี า อุดรธานี เชยี งใหม่ พิษณโุ ลก นครปฐม นครศรธี รรมราช และสงขลา การตรวจสอบของส�านักงานคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินเร่ิมมีลักษณะงาน • การประชุม INCOSAI หลากหลายขน้ึ จากเดมิ ทเ่ี นน้ การตรวจสอบบญั ชใี บสา� คญั ตรวจสอบงบเดอื นใบสา� คญั คร้ังท ี่ ๒ ในปี พ.ศ. คจู่ า่ ย ตอ่ มาไดพ้ ฒั นาการตรวจสอบรบั รองกจิ การทเ่ี ปน็ รฐั วสิ าหกจิ ตรวจสอบเกยี่ วกบั ๒๔๙๙ โดยสา� นกั งาน การทจุ รติ ตรวจสอบเกย่ี วกบั การจา้ งและจดั ซอื้ และตรวจสอบคา� รอ้ งเรยี นกลา่ วโทษ คณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดินสง่ ผแู้ ทนเขา้ รว่ ม พ.ศ. ๒๔๙๙ ประชุม ๒ คน ที่มา: สา� นกั งานคณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ เขา้ เปน็ สมาชกิ องคก์ ารสถาบนั การตรวจสอบ INTOSAI 50 Years สงู สดุ ระหวา่ งประเทศ (International Organization of Supreme Audit Institutions) หรอื (1953-2003) Page 40-41 INTOSAI โดยมวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอ่ื สง่ เสรมิ การแลกเปลยี่ นความคดิ เหน็ และประสบการณ์ ระหว่างสถาบันตรวจเงินแผ่นดินในประเทศต่าง ๆ ซ่ึงจะน�าไปสู่การพัฒนางาน ตรวจเงินแผ่นดินในอนาคต และส�านักงานฯ ส่งผู้แทน ๒ ท่าน คือ หม่อมราชวงศ์ ทองแทง่ ทองแถม และ นายปรชี า ไทยอารี เขา้ รว่ มประชมุ สมชั ชาใหญอ่ งคก์ ารสถาบนั การ ตรวจสอบสงู สดุ ระหวา่ งประเทศ (International Congress of Supreme Audit Institutions: INCOSAI) ครัง้ ท่ี ๒ ณ กรุงบรสั เซลส์ ประเทศเบลเยียม • สัญลักษณ์ ของ INTOSAI ๗๐ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

• หนงั สือรายงานกิจการ พ.ศ. ๒๕๐๔ ประจา� ปี พ.ศ. ๒๕๐๔ ของ ส�านักงานคณะกรรมการ ส�ำนักงำนคณะกรรมกำรตรวจเงินแผ่นดิน ตรวจเงินแผน่ ดิน จัดท�ำรำยงำนกิจกำรประจ�ำปีข้ึนเป็น สา� นักนายกรฐั มนตร ี ครั้งแรก โดยรวบรวมสถิติข้อมูลต่ำง ๆ ที่ ภาพถ่าย โดย นายรฐั ธรรม เก่ียวข้องกับกำรตรวจสอบ ทั้งน้ีเน้ือหำที่ ชวนเชย และนายโสมทตั ปรำกฏในรำยงำนไม่สำมำรถเผยแพร่ได้ นิธติ รรี ัตน์ โดยปกหลังรำยงำนประทับตรำไว้ว่ำ ‘เป็น • กรรมการตรวจเงนิ ควำมลบั ใชใ้ นรำชกำร’ แผน่ ดินในสมยั ท่ ี นายเลอื่ น ชมุ่ กมล เป็น พ.ศ. ๒๕๐๖ ประธานคณะกรรมการ ตรวจเงนิ แผ่นดิน ส�ำนักงำนคณะกรรมกำรตรวจเงินแผ่นดิน ถา่ ยภาพจากต้นฉบบั โดย เสนอแนวทำงกำรป้องปรำมกำรทุจริต นายรัฐธรรม ชวนเชย และ จ�ำนวน ๗ ข้อ ต่อรัฐบำล นับเป็นบทบำท นายโสมทตั นิธิตรีรตั น์ ส�ำคัญของงำนตรวจเงินแผ่นดินในกำร ป้องปรำมกำรทจุ ริต ๗๑

๗๒ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

• นายค�านงึ ชาญเลขา พ.ศ. ๒๕๐๘ นบั เปน็ ลกู หม้อของ คณะกรรมการตรวจเงิน มพี ระบรมราชโองการโปรดเกลา้ ฯ แตง่ ตงั้ นายคา� นงึ ชาญเลขา ดา� รงตา� แหนง่ ประธาน แผน่ ดินท่ีเรม่ิ ต้น คณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ และในปเี ดยี วกนั นน้ั ไดม้ พี ระบรมราชโองการโปรดเกลา้ รบั ราชการในยุคที่ ให้ นายค�านึง ชาญเลขา และนายสุพัฒน์ สุธาธรรม กรรมการตรวจเงินแผ่นดิน ก่อรา่ งสรา้ งกรม ทา่ นได้ เป็นศาสตราจารย์พิเศษ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ นับได้ว่าบุคลากรของส�านักงาน รบั แตง่ ตง้ั ใหเ้ ปน็ กรรมการ คณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ไดร้ บั การยอมรบั วา่ เปน็ ผเู้ ชย่ี วชาญดา้ นบญั ชเี ปน็ อยา่ งยงิ่ ตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ชนั้ ๑ ป ี พ.ศ. ๒๔๙๐ พ.ศ. ๒๕๐๙ กรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ชนั้ ๒ ป ี พ.ศ. ๒๔๙๓ ส�านักงานฯ จัดท�าแนวทางพิจารณาประมวล ระเบียบข้อบังคับต่าง ๆ เก่ียวกับการ โดยไปปฏิบัติราชการที ่ ตรวจสอบ โดยจดั ทา� ในรปู แบบดชั นลี า� ดบั เรอ่ื งประเภท หมวดหมู่ เพอ่ื ประโยชนส์ า� หรบั ภาค ๕ จังหวดั สงขลา ใชเ้ ปน็ คมู่ อื ในการตรวจสอบการทกั ทว้ ง การตดิ ตามผลการทกั ทว้ ง และประเมนิ ผลของ เคยเป็นหัวหนา้ กอง การทักทว้ ง สารวตั รบญั ช ี ผอู้ า� นวยการ กองตรวจเงนิ แผน่ ดิน พ.ศ. ๒๕๑๐ ส่วนภมู ิภาค และไดร้ บั แตง่ ตงั้ ให้เปน็ เลขาธกิ าร ส�านักงานฯ น�าวิธีทดสอบมาประยุกต์ใช้ในการตรวจสอบบัญชี งบเดือนและใบส�าคัญ คณะกรรมการตรวจเงิน จ่าย เน่ืองจากการตรวจสอบบัญชีและงบเดือนใบส�าคัญโดยละเอียดตามท่ีเคยปฏิบัติ แผน่ ดนิ เมอ่ื ป ี พ.ศ. ๒๕๐๖ กันมานัน้ ไมเ่ หมาะสมกับภาระงานทม่ี ากขน้ึ ดงั นัน้ จึงควรปรับปรุงวิธีการตรวจสอบ จนกระทง่ั ได้รบั พระบรม จากการตรวจสอบโดยละเอียดมาใช้วิธีทดสอบเพ่ือให้การตรวจสอบประสบผล ราชโองการโปรดเกลา้ ฯ กว้างขวางข้ึน ให้เป็นประธานคณะ กรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ คนท ่ี ๔ เม่อื ปี พ.ศ. ๒๕๐๘ นอกจากนที้ ่าน ยังได้รบั พระบรม ราชโองการโปรดเกล้าฯ เปน็ ศาสตราจารยพ์ ิเศษ ของมหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ • ประกาศแต่งต้งั นายคา� นงึ ชาญเลขา เปน็ ประธานคณะกรรมการ ตรวจเงินแผน่ ดนิ และนายสพุ ฒั น ์ สุธาธรรม เปน็ เลขาธกิ าร คณะกรรมการ ตรวจเงินแผ่นดนิ ท่มี า: ส�าเนาภาพถ่าย จากราชกิจจานุเบกษา ๗๓

พ.ศ. ๒๕๑๓ ยกเลิกต�าแหน่งกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน โดยกรรมการตรวจเงินแผ่นดินคนสุดท้าย คอื นางฤดี จวิ าลกั ษณ์ (นบั ตงั้ แตป่ ี พ.ศ. ๒๔๗๖ เปน็ ตน้ มา กรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ในประวัตศิ าสตร์ มที ัง้ สิน้ ๙๓ คน) • ตราสญั ลกั ษณข์ อง สา� นักงานคณะกรรมการ ตรวจเงนิ แผ่นดิน เป็นการเปลย่ี นแปลง ตราสัญลักษณ์คร้งั ที่ ๒ ที่มา: สา� เนาภาพถา่ ย จากราชกิจจานุเบกษา พ.ศ. ๒๕๑๔ เปล่ียนแปลงตราสัญลักษณ์ จากเดิม ตราคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน เป็น ตราสา� นักงานคณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดิน โดยเพม่ิ เสาคันชั่งเขา้ ไป ๗๔ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

• ประกาศของคณะปฏิวัต ิ ฉบบั ที่ ๒๑๖ พ.ศ. ๒๕๑๕ ก�าหนดให้ ส�านักงานคณะกรรมการ ตรวจเงนิ แผน่ ดนิ อย่ใู นบงั คบั บญั ชา ของนายกรฐั มนตร ี ทม่ี า: สา� เนาภาพถ่าย จากราชกิจจานเุ บกษา พ.ศ. ๒๕๑๕ ประกาศของคณะปฏวิ ัตฉิ บบั ท่ี ๒๑๖ ลงวันท่ี ๒๙ กนั ยายน พ.ศ. ๒๕๑๕ จัดระเบียบ ราชการแผ่นดิน โดยในขอ้ ๓๓ กา� หนดให้ส�านกั งานคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน มอี า� นาจหนา้ ทต่ี ามทก่ี า� หนดไวใ้ นกฎหมาย และใหอ้ ยใู่ นบงั คบั บญั ชาของนายกรฐั มนตรี • ศาสตราจารยพ์ เิ ศษ สุพฒั น ์ สุธาธรรม ประธานคณะกรรมการ ตรวจเงนิ แผ่นดินคนที่ ๕ ถา่ ยภาพจากตน้ ฉบบั โดย นายรฐั ธรรม ชวนเชย และ นายโสมทัต นิธติ รีรตั น์ พ.ศ. ๒๕๑๗ มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งต้ังให้ นายสุพัฒน์ สุธาธรรม ด�ารงต�าแหน่ง ประธานคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน และปีเดียวกันน้ัน ส�านักงานฯ ปรับปรุง โครงสรา้ งครง้ั ใหญ่ (หลงั จากปรบั ปรงุ โครงสร้างครง้ั สุดทา้ ยเมอ่ื ปี พ.ศ. ๒๔๙๗) โดย โครงสรา้ งองคก์ รใหม่ ประกอบดว้ ย สา� นกั งานเลขานกุ ารกรม กองวชิ าการ กองตรวจเงนิ รัฐวิสาหกิจและเงินทุน กองตรวจเงินทหาร กองตรวจเงินฝ่ายบริหาร กองตรวจเงิน ฝ่ายเศรษฐกิจและสังคม กองตรวจสอบพิเศษ รวมท้ังส�านักงานตรวจเงินแผ่นดิน ภมู ภิ าคที่ ๑-๙ ๗๕

• พระราชกฤษฎกี า แบง่ ส่วนราชการ สา� นักงานคณะกรรมการ ตรวจเงินแผน่ ดนิ พ.ศ. ๒๕๑๗ นับเป็นการ ปรับปรงุ โครงสรา้ งองค์กร ตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ครงั้ ท ่ี ๔ ทม่ี า: สา� เนาภาพถา่ ย จากราชกิจจานุเบกษา ๗๖ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

พ.ศ. ๒๕๑๗ รฐั ธรรมนญู แห่งราชอาณาจกั รไทย พ.ศ. ๒๕๑๗ บัญญัตเิ รอื่ งการตรวจเงินแผน่ ดนิ ไว้ ในส่วนท่ี ๖ หมวดที่ ๖ ว่าดว้ ย ผ้ตู รวจเงนิ แผ่นดนิ ของรฐั สภา ประกอบด้วย ๖ มาตรา (มาตรา ๑๖๘-๑๗๓) โดยสาระส�าคัญ คือ ผู้ตรวจเงินแผ่นดินของรัฐสภามีอ�านาจ หน้าท่ีในการตรวจสอบการรบั จ่ายเงนิ แผ่นดินและการรบั จ่ายทรัพยส์ นิ ของหน่วยงาน ราชการ รัฐวิสาหกจิ รวมทัง้ ท้องถนิ่ และหน่วยงานอื่นตามทก่ี ฎหมายบัญญตั ิ โดยมี ฐานะเป็นอิสระแยกจากฝ่ายบริหาร และให้เจ้าหน้าท่ีตรวจเงินแผ่นดินเป็นข้าราชการ ฝ่ายรัฐสภา ซึ่งเป็นไปตามหลักสากล การแต่งตั้ง การถอดถอนผู้ตรวจเงินแผ่นดิน จะเปน็ ไปโดยมตขิ องรฐั สภาตามบทบญั ญัติของกฎหมาย อย่างไรก็ตาม รัฐสภาในสมัยน้ันไม่ได้ออกกฎหมายรองรับความตามรัฐธรรมนูญ ท�าให้การผลักดันส�านักงานคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินสู่การเป็นผู้ตรวจเงิน แผ่นดินรัฐสภาจึงหยุดชะงัก ซึ่งในเวลาต่อมารัฐธรรมนูญฉบับนี้ได้ถูกยกเลิกโดย คณะรัฐประหารเม่ือวนั ที่ ๖ ตลุ าคม พ.ศ. ๒๕๑๙ พ.ศ. ๒๕๑๘ มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งต้ังให้ นายชาญ เลิศลักษณา ด�ารงต�าแหน่ง ประธานคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดนิ ครบรอบการสถาปนา ๖๐ ปี ส�านกั งานคณะกรรมการตรวจเงินแผน่ ดนิ มีการจดั ทา� หนงั สอื ทรี่ ะลกึ ครบรอบ ๖๐ ปี โดยเรยี บเรยี งประวตั สิ า� นกั งานคณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ พรอ้ มทั้งเลา่ เกรด็ ต่าง ๆ ในการทา� งานตรวจเงนิ แผน่ ดิน นบั เปน็ การเรียบเรียง ประวัติกรมครั้งที่ ๒ โดยผู้เรียบเรียงประวัติคร้ังน้ี คือ นายประยูร ศรียรรยงค์ และ นายธรรมรฐั ณ ระนอง • หนงั สอื ท่ีระลึก ครบรอบ ๖๐ ปี สำ� นักงำนคณะกรรมกำร ตรวจเงินแผ่นดนิ เรยี บเรียงโดย นำยประยรู ศรยี รรยงค ์ และนำยธรรมรฐั ณ ระนอง นบั เป็นครั้งท่ ี ๒ ที่มกี ำร เรยี บเรยี งประวตั ิศำสตร์ ขององค์กรตรวจเงิน แผน่ ดินไทย ๗๗

• ผตู้ รวจเงินแผน่ ดินของ รัฐสภา ตามรัฐธรรมนญู แห่งราชอาณาจกั รไทย พ.ศ. ๒๕๑๗ ที่มา: สา� เนาภาพถ่าย จากราชกจิ จานุเบกษา พ.ศ. ๒๕๑๙ • นายวเิ ชียร วงศเ์ บ้ียสจั จ ์ ประธานคณะกรรมการ มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งต้งั ให้ นายวิเชียร วงศเ์ บีย้ สจั จ์ ด�ารงต�าแหน่ง ตรวจเงินแผน่ ดินคนสดุ ท้าย ประธานคณะกรรมการตรวจเงินแผน่ ดิน และผอู้ �านวยการส�านักงาน ตรวจเงินแผน่ ดินคนแรก นายประยรู ศักด์ิ ชลายนเดชะ และ นายเปรม มาลากุล ณ อยุธยา เสนอร่างพระราช- บญั ญตั จิ ัดต้ังสา� นกั งานตรวจเงนิ แผน่ ดินของรัฐสภา พุทธศกั ราช.... โดยการเสนอร่าง ครงั้ แรก ทป่ี ระชมุ รบั หลกั การ และหลงั จากประชมุ หลายครง้ั เพอ่ื ปรบั ปรงุ รา่ งกฎหมาย ฉบับน้ี ท�าให้ร่างพระราชบัญญัติได้ตัดค�าว่า ส�านักงานตรวจเงินแผ่นดินของรัฐสภา ออก และเปล่ียนเป็นร่างพระราชบัญญตั ิการตรวจเงินแผน่ ดิน พทุ ธศกั ราช... ๗๘ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

• ตัวอยา่ งรายงาน กจิ การประจ�าปขี อง ส�านกั งานคณะกรรมการ ตรวจเงินแผน่ ดิน ถ่ายภาพจากต้นฉบับ โดย นายรฐั ธรรม ชวนเชย และนายโสมทตั นธิ ติ รีรตั น์ ยุคส�ำนักงำนตรวจเงินแผ่นดิน ๒๔ กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. ๒๕๒๒ ตราพระราชบัญญัติการตรวจเงินแผ่นดิน พ.ศ. ๒๕๒๒ เพ่ือให้การตรวจสอบการรับจ่าย เก็บรักษาเงิน และทรัพย์สินอื่นของส่วนราชการและรัฐวิสาหกิจเป็นไปโดยถูกต้องและ เรียบร้อย มีประสิทธิภาพ โดยนายกรัฐมนตรีเป็นผู้รักษาการตามพระราชบัญญัติฉบับนี้ กฎหมายตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ฉบบั ใหมเ่ พมิ่ ขอบเขตและมติ กิ ารตรวจสอบทคี่ รอบคลมุ การใชจ้ า่ ย งบประมาณแผน่ ดนิ อยา่ งมปี ระสิทธภิ าพคมุ้ คา่ ซง่ึ ในเวลาต่อมา สา� นกั งานตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ได้น�าวิธีการตรวจสอบสมัยใหม่มาใช้ เรียกว่า การตรวจสอบการด�าเนินงาน หรือ Performance Audit มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งต้ังให้ นายวิเชียร วงศ์เบ้ียสัจจ์ ด�ารงต�าแหน่ง ผู้อ�านวยการส�านักงานตรวจเงินแผ่นดินคนแรก (กฎหมายตรวจเงินแผ่นดินฉบับเก่า นายวิเชียร ด�ารงต�าแหน่งประธานคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน และเมื่อตรากฎหมาย ฉบบั ใหมจ่ งึ ดา� รงตา� แหนง่ เปน็ ผอู้ า� นวยการสา� นกั งานตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ) และวนั ท่ี ๑๒ มถิ นุ ายน พ.ศ. ๒๕๒๒ ไดป้ ระกาศใชเ้ ครอื่ งหมายราชการสา� นกั งานตรวจเงนิ แผน่ ดนิ แทนเครอื่ งหมาย เดิม นอกจากนี้ยังก�าหนดแบบบัตรประจ�าตัวพนักงานเจ้าหน้าท่ีของส�านักงานตรวจเงิน แผ่นดนิ เพื่อปฏิบัตหิ นา้ ทตี่ ามพระราชบญั ญตั กิ ารตรวจเงินแผน่ ดนิ พ.ศ. ๒๕๒๒ ส�านักงานตรวจเงินแผ่นดินเร่ิมตรวจสอบโครงการที่ใช้เงินกู้จากต่างประเทศ เนื่องจาก เจา้ ของเงินกู้ เช่น ธนาคารโลกมขี อ้ ก�าหนดในสญั ญาใหป้ ระเทศผกู้ ูจ้ ัดท�าบญั ชแี ละรายงาน การเงินของโครงการ และให้มีการตรวจสอบบัญชีและรายงานการเงินดว้ ย ๗๙

๔ ตลุ าคม พ.ศ. ๒๕๒๒ ส�านักงานตรวจเงินแผ่นดินเป็นหน่ึงในสมาชิกผู้ริเร่ิมก่อตั้งองค์การสถาบันการ ตรวจสอบสูงสดุ แหง่ เอเชยี หรือ Asian Organization of Supreme Audit Institutions (ASOSAI) รว่ มกับสมาชกิ องค์กรตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ในภูมภิ าคเอเชยี ๑๑ ประเทศ • พระราชบัญญตั ิ การตรวจเงนิ แผน่ ดนิ พ.ศ. ๒๕๒๒ หลงั จากท่ี ประกาศใชก้ ฎหมายฉบบั นแี้ ลว้ สา� นกั งานคณะกรรมการ ตรวจเงินแผน่ ดิน ได้เปลย่ี น ชอื่ เป็นส�านักงานตรวจเงนิ แผ่นดิน กฎหมายตรวจเงิน แผ่นดิน ป ี พ.ศ. ๒๕๒๒ เพมิ่ อา� นาจหน้าที่ในการ ทา� งานตรวจเงนิ แผ่นดิน ใหม้ ีความหลากหลายข้ึน โดยเฉพาะการตรวจสอบถงึ ความประหยัด ความคมุ้ ค่า ประสทิ ธิภาพและประสิทธผิ ล ในการใช้จา่ ยเงนิ งบประมาณ แผ่นดิน ท่ีมา: สา� เนาภาพถา่ ย จากราชกิจจานุเบกษา ๘๐ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

• ตราสัญลกั ษณ์ของ ส�านักงานตรวจเงินแผ่นดิน เปน็ การเปลย่ี นแปลง ตราสญั ลักษณค์ รั้งท่ ี ๓ ทีม่ า: สา� เนาภาพถ่าย จากราชกิจจานเุ บกษา • รายงานการประชมุ สภาผแู้ ทนราษฎรเพ่ือ รับทราบรายงานผลการ ปฏบิ ตั ิราชการประจ�าปี ของส�านกั งานตรวจเงิน แผ่นดนิ ๘๑

พ.ศ. ๒๕๒๓ มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งต้ังให้ นายทวี หนุนภักดี ด�ารงต�าแหน่ง ผ้อู �านวยการส�านกั งานตรวจเงนิ แผ่นดนิ พ.ศ. ๒๕๒๔ ส�านักงานตรวจเงินแผ่นดินก�าหนดนโยบายตรวจสอบประจ�าปีโดยให้ตรวจสอบการ ดา� เนนิ งาน (Performance Audit) ของหนว่ ยงานบางหนว่ ยเปน็ ครง้ั แรก และใหร้ ายงาน ผลการตรวจสอบพร้อมกับการตรวจสอบการเงินโครงการที่ใช้เงินกู้ต่างประเทศของ ส่วนราชการ • รายงานการตรวจสอบ การด�าเนนิ งาน (Performance Audit Report) ในยคุ เร่ิมตน้ โดยใช้ชอื่ รายงานว่า รายงานการตรวจสอบ ประเมนิ ผล ถ่ายภาพจากต้นฉบบั โดย นายรัฐธรรม ชวนเชย และนายโสมทตั นิธติ รรี ตั น์ พ.ศ. ๒๕๒๘ ส�านักงานตรวจเงินแผ่นดินปรับปรุงโครงสร้างภายในเพื่อรองรับกฎหมายตรวจเงิน แผ่นดินฉบับปี พ.ศ. ๒๕๒๒ โดยการปรับโครงสร้างองค์กรคร้ังน้ีท�าให้ส�านักงานฯ ประกอบด้วย หนว่ ยงานภายใน ๑๗ สว่ น โดยเพ่มิ กองตรวจสอบการใชท้ รพั ยส์ นิ ของ รฐั ข้นึ มาเพอื่ ทา� หนา้ ทีต่ รวจสอบการด�าเนนิ งาน • ตวั อยา่ งรายงานประจา� ปี ของส�านักงานตรวจเงนิ แผน่ ดิน พ.ศ. ๒๕๒๒- ๒๕๒๔ ถ่ายภาพจากต้นฉบบั โดย นายรัฐธรรม ชวนเชย และนายโสมทัต นิธิตรีรัตน์ ๘๒ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

• บตั รประจา� ตวั พนกั งานเจา้ หน้าท่ ี ไวใ้ ชส้ �าหรบั การปฏิบตั ิ ราชการในงาน ตรวจสอบ เช่น การแสดงบตั รเพอ่ื บนั ทึกถ้อยคา� ในการ ตรวจสอบสบื สวน ทม่ี า: ส�าเนาภาพถ่าย จากราชกิจจานเุ บกษา ๘๓

• พระราชกฤษฎกี า แบ่งสว่ นราชการ ส�านักงานตรวจเงินแผน่ ดนิ พ.ศ. ๒๕๒๘ การแบ่งสว่ นราชการครง้ั น้ี เปน็ การปรับปรุง โครงสร้างเพอ่ื รองรับ อ�านาจหน้าท่ีทเ่ี พ่มิ ข้นึ ตามกฎหมายการตรวจเงนิ แผ่นดิน พ.ศ. ๒๕๒๒ ทมี่ า: สา� เนาภาพถ่าย จากราชกจิ จานุเบกษา ๘๔ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

พ.ศ. ๒๕๓๐ ฉลองครบรอบ ๗๒ ปี การสถาปนาส�านักงานตรวจเงินแผ่นดิน มีการจัดท�าหนังสือ ท่ีระลึกครบรอบ ๗๒ ปี เรียบเรียงประวัติส�านักงานตรวจเงินแผ่นดิน นับเป็นการ เรยี บเรยี งประวัตกิ รมครง้ั ที่ ๓ โดยผเู้ รยี บเรยี งประวัตคิ รงั้ นี้ คือ นายธรรมรฐั ณ ระนอง และเป็นคร้ังแรกท่ีมีการถ่ายรูปหมู่ข้าราชการและลูกจ้างของส�านักงาน นอกจากนี้ ส�านักงานตรวจเงินแผ่นดินได้ย้ายที่ท�าการตรวจเงินแผ่นดินจากศาลาลูกขุนใน พระบรมมหาราชวัง มาอย่ทู ี่หมูต่ กึ กระทรวงการคลัง ถนนพระรามหก พญาไท ส�านักงานตรวจเงินแผ่นดินเป็นเจ้าภาพการประชุมคณะมนตรี ขององค์การสถาบัน การตรวจสอบสงู สดุ แหง่ เอเชยี ครงั้ ที่ ๑๑ (The 11th ASOSAI Governing Board Meeting) • อาคารที่ทา� การ ตรวจเงินแผน่ ดิน ถนนพระรามที่หก ทตี่ ง้ั ของ ส�านักงานการตรวจเงิน แผน่ ดนิ ในปัจจุบนั • รายงานประจา� ปี พ.ศ. ๒๕๒๘ และ ๒๕๒๙ หน้าปกแสดงรปู ที่ทา� การตรวจเงินแผน่ ดิน ณ ศาลาลกู ขนุ ใน พระบรมมหาราชวัง และ หม่ตู กึ กระทรวงการคลัง ถนนพระรามท่หี ก ถ่ายภาพจากตน้ ฉบับ โดย นายรฐั ธรรม ชวนเชย และนายโสมทตั นธิ ิตรีรตั น์ ๘๕

พ.ศ. ๒๕๓๑ มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้ นายมนัส วงศ์ยุติธรรม ด�ารงต�าแหน่ง ผู้อ�านวยการสา� นกั งานตรวจเงินแผ่นดิน ส�านักงานฯ ปรับปรุงโครงสร้าง โดยขยายหน่วยงานภายในเป็น ๒๒ ส่วน เพิ่มกอง ตรวจเงนิ พลเรือนข้ึน ๓ กอง กองตรวจเงนิ รัฐวสิ าหกจิ และเงนิ ทนุ ๒ กอง นอกจากนี้ ยงั ขยายส�านกั งานตรวจเงินแผ่นดินภมู ภิ าคออกไปอีก ๓ ภมู ิภาค มที ่ีตง้ั อยใู่ นจงั หวดั อุบลราชธานี เพชรบรุ ี และสรุ าษฎร์ธานี ตามล�าดับ พ.ศ. ๒๕๓๒ มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งต้ังให้ นายสนิท เสนาสุข ด�ารงต�าแหน่ง ผู้อา� นวยการสา� นกั งานตรวจเงนิ แผ่นดิน พ.ศ. ๒๕๓๓ มพี ระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แตง่ ตง้ั ให้ นายประหยัด ถริ ะวฒั น์ ด�ารงตา� แหนง่ ผู้อา� นวยการสา� นกั งานตรวจเงินแผน่ ดิน • นางฤดี จิวาลกั ษณ ์ อดตี กรรมการตรวจเงิน แผ่นดนิ คนสดุ ทา้ ย และผู้อา� นวยการหญิง คนแรก ถา่ ยภาพจากตน้ ฉบับ โดย นายรฐั ธรรม ชวนเชย และนายโสมทตั นิธิตรรี ตั น์ พ.ศ. ๒๕๓๕ มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งต้ังให้ นางฤดี จิวาลักษณ์ ด�ารงต�าแหน่ง ผู้อ�านวยการส�านักงานตรวจเงินแผ่นดิน (นักบริหาร ๑๑) นับเป็นข้าราชการหญิง คนแรกที่ขึ้นด�ารงต�าแหน่งสูงสุด ในส�านักงานฯ และได้ต�าแหน่งระดับบริหาร ๑๑ เทียบเท่าปลดั กระทรวง ๘๖ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

• พระราชกฤษฎกี า แบง่ สว่ นราชการ ส�านกั งานตรวจเงนิ แผ่นดนิ พ.ศ. ๒๕๓๑ ทม่ี า: ส�าเนาภาพถ่าย จากราชกิจจานเุ บกษา ๘๗

พ.ศ. ๒๕๓๖ ส�านักงานฯ ปรับปรุงโครงสร้างภายในตามพระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการ ส�านักงานตรวจเงินแผ่นดิน พ.ศ. ๒๕๓๖ โดยแบ่งส่วนราชการภายในออกเป็น ๒๒ สว่ น พ.ศ. ๒๕๓๗ ส� า นั ก ง า น ต ร ว จ เ งิ น แ ผ ่ น ดิ น เ ส น อ มาตรการเพ่ือป้องกันหรือลดโอกาส ในการสมยอมกันในการเสนอราคา (ฮ้ัว) ต่อรัฐบาล โดยเฉพาะกรณีการ จ้างเหมาก่อสร้างของส่วนราชการ มาตรการดังกลา่ วรู้จกั ในชอื่ มาตรการ ป้องกันการฮ้ัวประมูล หรือ ว ๑ ปี ๓๗ ส�านักงานตรวจเงินแผ่นดินเป็น หน่วยงานแรกท่ีให้ความส�าคัญกับเรื่อง การสมยอมกันในการเสนอราคา ซ่ึง มาตรการป้องกันดังกล่าวมาจากการ ประมวลข้อสังเกตและข้อเสนอแนะ จากการตรวจสอบการจัดซื้อจัดจ้าง (Public Procurement Audit) ๓๑ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๘ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรง พระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทาน พระราชดา� รสั แกข่ า้ ราชการและลกู จา้ ง ส�านักงานตรวจเงินแผ่นดิน ในโอกาส ที่ส�านักงานตรวจเงินแผ่นดินครบรอบ ๘๐ ปี โดยความตอนหน่งึ ในพระราช- ด�ารัสท่ีว่า ‘การควบคุมและตรวจสอบ เงินแผ่นดินเป็นส่ิงส�าคัญและจ�าเป็น เพราะเงนิ แผน่ ดนิ นนั้ คอื เงนิ ของประชาชน ท้งั ชาต’ิ ซง่ึ เปรียบเสมือนศูนยร์ วมจติ ใจ ของคนตรวจเงินแผ่นดินท่ีจะยึดมั่น ท�างานเพ่ือพิทักษ์รักษาประโยชน์ให้กับ ประเทศชาตแิ ละประชาชน ๑๘ กนั ยายน พ.ศ. ๒๕๓๘ ฉลองครบรอบ ๑๒๐ ปี การตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ไทย, ๘๐ ปี สา� นักงานตรวจเงนิ แผ่นดิน มีการจัดท�าหนังสือที่ระลึก เรียบเรียงประวัติส�านักงานตรวจเงินแผ่นดิน นับเป็นการ เรียบเรียงประวัติกรมครั้งที่ ๔ โดยผู้เรียบเรียงประวัติคร้ังน้ี คือ นางสาวเนตรทราย ตั้งขจรศกั ดิ์ ๘๘ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

• พระราชดา� รสั พระบาทสมเด็จ พระเจา้ อยหู่ ัวท่ที รงพระราชทานแก่ ขา้ ราชการสา� นักงานตรวจเงนิ แผน่ ดิน เนอื่ งในโอกาสท่สี �านักงานฯ ครบ ๘๐ ป ี แหง่ การสถาปนา ในป ี พ.ศ. ๒๕๓๘ ที่มา: www.oag.go.th ๘๙

พ.ศ. ๒๕๓๘ สา� นกั งานตรวจเงนิ แผน่ ดนิ เปน็ เจา้ ภาพการประชมุ คณะมนตรี ขององคก์ ารสถาบนั การ ตรวจสอบสูงสุดแห่งเอเชยี ครงั้ ท่ี ๒๒ (The 22nd ASOSAI Governing Board Meeting) พ.ศ. ๒๕๓๙ สา� นกั งานฯ ปรบั ปรงุ โครงสรา้ งภายในตามพระราชกฤษฎกี าแบง่ สว่ นราชการสา� นกั งาน ตรวจเงนิ แผน่ ดนิ พ.ศ. ๒๕๓๙ โดยยกระดบั กองขนึ้ เปน็ สา� นกั เชน่ สา� นกั ตรวจสอบดา้ น เศรษฐกจิ สา� นกั พฒั นาการตรวจสอบ นอกจากนข้ี ยายงานตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ไปสภู่ มู ภิ าค เพ่ิมข้ึนเป็น ๑๕ ภูมิภาค โดยเพ่ิมจังหวัดท่ีตั้งภาค ได้แก่ ขอนแก่น ล�าปาง และ นครศรธี รรมราช มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งต้ังให้ นายปัญญา สติฐิต ด�ารงต�าแหน่ง ผ้อู �านวยการสา� นักงานตรวจเงนิ แผน่ ดนิ พ.ศ. ๒๕๔๐ มพี ระบรมราชโองการโปรดเกลา้ ฯ แตง่ ต้ังให้ นายนนทพล นิม่ สมบุญ ดา� รงตา� แหน่ง ผู้อ�านวยการสา� นักงานตรวจเงนิ แผ่นดิน • พระราชกฤษฎีกา แบง่ ส่วนราชการ ส�านักงานตรวจเงนิ แผ่นดิน พ.ศ. ๒๕๓๙ ท่ีมา: ส�าเนาภาพถ่าย จากราชกจิ จานเุ บกษา ๙๐ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

• นายนนทพล นม่ิ สมบญุ ผู้อา� นวยการส�านกั งาน ตรวจเงนิ แผน่ ดนิ คนสดุ ทา้ ย ก่อนทส่ี า� นกั งานฯ จะปรบั ปรงุ โครงสร้าง เป็นองค์กรอสิ ระ ตามรฐั ธรรมนูญ ป ี พ.ศ. ๒๕๔๐ ๙๑



• รฐั ธรรมนูญ แห่งราชอาณาจกั รไทย พ.ศ. ๒๕๔๐ หมวด ๑๑ มาตรา ๓๑๒ บัญญัติ เนื้อหาว่าดว้ ยการ ตรวจเงินแผ่นดิน โดยการตรวจเงนิ แผน่ ดิน ใหก้ ระทา� โดย คณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ และผวู้ ่าการ ตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ที่เปน็ อิสระและเปน็ กลาง ที่มา: สา� เนาภาพถา่ ย จากราชกิจจานเุ บกษา ๙๓

• รฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รไทย พ.ศ. ๒๕๔๐ ไดบ้ ัญญตั ิ เรือ่ งการตรวจเงนิ แผ่นดิน ไวใ้ นหมวด ๑๑ มาตรา ๓๑๒ ท่ีมา: สา� เนาภาพถ่าย จากราชกิจจานุเบกษา พ.ศ. ๒๕๔๐ รัฐธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจกั รไทย พ.ศ. ๒๕๔๐ บญั ญัตเิ ร่อื งการตรวจเงินแผ่นดนิ ไว้ ในหมวด ๑๑ มาตรา ๓๑๒ โดยการตรวจเงินแผ่นดินให้กระท�าโดยคณะกรรมการ ตรวจเงินแผ่นดินและผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดินที่เป็นอิสระและเป็นกลาง ซึ่งนับเป็น ครงั้ แรกทก่ี ารตรวจเงนิ แผน่ ดินถูกนา� มาบญั ญตั ิไว้ในรฐั ธรรมนูญ พ.ศ. ๒๕๔๑ สา� นกั งานตรวจเงนิ แผน่ ดนิ จดั ทา� เวบ็ ไซตห์ นว่ ยงานเปน็ ครง้ั แรกโดยใชช้ อ่ื โฮมเพจ www. oag.go.th พ.ศ. ๒๕๔๒ สา� นกั งานตรวจเงนิ แผน่ ดนิ เสนอรฐั บาลเกย่ี วกบั แนวปฏบิ ตั ใิ นการกา� กบั ดแู ลการเผยแพร่ ขา่ วสารประกวดราคาเพอ่ื เสรมิ มาตรการปอ้ งกนั หรอื ลดโอกาสในการสมยอมกนั ในการ เสนอราคา ท้งั นีเ้ พอ่ื เป็นมาตรการป้องกนั การทุจริตในกระบวนการจดั ซื้อจดั จา้ ง สตาร� นวจกั สงาอนบตสรงู วสจุดเแงนหิ แง่ ผเอน่ เชดียนิ เคปรน็ ัง้ เจทา้ี่ ๒ภ๗าพก(Tาhรeป2ร7ะชthมุ AคSณOะSมAนIตGรoี ขveอrงnอinงgคBก์ oาaรrสdถMาบeeนั tกinาgร) ณ จังหวัดภูเก็ต ๙๔ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

• รายงานประจา� ปรี ะหว่าง ปี พ.ศ. ๒๕๓๐-๒๕๔๑ ถา่ ยภาพจากต้นฉบับ โดย นายรัฐธรรม ชวนเชย และนายโสมทตั นิธติ รรี ัตน์ ๙๕

ยุคส�ำนักงำน กำรตรวจเงินแผ่นดิน : ก้ำวสู่กำรเป็นองค์กรอิสระ ตำมรัฐธรรมนูญ



๑๑ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๒ ตราพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน พ.ศ. ๒๕๔๒ เพ่ือให้เป็นไปตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. ๒๕๔๐ ท่ีบัญญัติให้การ ตรวจเงินแผ่นดินกระท�าโดยคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินและผู้ว่าการตรวจเงิน แผ่นดินท่ีเป็นอิสระและเป็นกลาง กฎหมายฉบับนี้นับเป็นกฎหมายตรวจเงินแผ่นดิน ฉบับท่ี ๓ ทวี่ างกลไกการตรวจเงินแผน่ ดนิ ใหค้ ณะกรรมการตรวจเงินแผน่ ดินมอี า� นาจ หนา้ ทกี่ �าหนดนโยบายการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ก�าหนดหลกั เกณฑม์ าตรฐานการตรวจเงนิ แผ่นดิน พิจารณาผลการตรวจสอบท่ีผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดินเสนอ ขณะเดียวกัน การตรวจเงินแผ่นดินยังประกอบด้วย ผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดินและส�านักงาน การตรวจเงินแผ่นดินท่ีท�าหน้าที่ด้วยความเป็นอิสระและเป็นกลาง นอกจากนี้ในส่วน ที่ ๒ ของกฎหมายตรวจเงนิ แผ่นดิน ยังบัญญตั ิเรือ่ งวินัยทางงบประมาณและการคลัง เพอื่ ใหร้ ะบบการควบคมุ ตรวจสอบการเงนิ แผน่ ดนิ เปน็ ไปอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพและมวี นิ ยั ๙๘ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)

• พระราชบญั ญัติ ประกอบรฐั ธรรมนูญ ว่าด้วยการตรวจเงิน แผน่ ดิน พ.ศ. ๒๕๔๒ โดยหลังจากประกาศ กฎหมายฉบบั นแ้ี ลว้ ส�านกั งานตรวจเงนิ แผ่นดิน ไดเ้ ปลีย่ นชอ่ื เปน็ ส�านักงานการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ทม่ี า: ส�าเนาภาพถ่าย จากราชกิจจานุเบกษา ๙๙

๑๔ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๓ มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้ ดร.ปัญญา ตันติยวรงค์ เป็นประธาน กรรมการตรวจเงินแผน่ ดิน พรอ้ มกรรมการตรวจเงินแผ่นดนิ จา� นวน ๙ คน คณะกรรมการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ ไดป้ ระกาศนโยบายการตรวจเงนิ แผน่ ดนิ (พ.ศ. ๒๕๔๓- ๒๕๔๖) โดยมุ่งเนน้ เปา้ หมายสา� คัญ ๓ ประการ คือ ด�าเนนิ บทบาทในการเสรมิ สรา้ ง ใหเ้ กดิ การบรหิ ารกจิ การบา้ นเมอื งทด่ี ใี นภาครฐั ปอ้ งกนั และควบคมุ การใชจ้ า่ ยเงนิ ของ รฐั ให้เป็นไปโดยถูกตอ้ ง ไม่เกดิ ความเสยี หายหรอื รั่วไหล ตดิ ตามการใช้จ่ายเงนิ ของรฐั ให้เกิดประโยชน์สูงสุด คุ้มค่า เป็นไปตามกฎหมาย ระเบียบ ข้อบังคับ และมติ คณะรัฐมนตรี • ตราสัญลกั ษณ์ สา� นกั งานการตรวจเงินแผน่ ดิน ๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๔๓ ประกาศคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน เร่ืองตราสัญลักษณ์ส�านักงานการตรวจเงิน แผ่นดิน ส�านักงานการตรวจเงินแผ่นดินได้รับเกียรติให้เป็นเจ้าภาพจัดการประชุมสมัชชา ครงั้ ที่ ๘ และการประชมุ คณะมนตรคี รั้งที่ ๒๘-๒๙ ของ ASOSAI (The 8th ASOSAI Assembly and the 28th-29th ASOSAI Governing Board Meeting) ระหวา่ งวนั ที่ ๙-๑๕ ตลุ าคม พ.ศ. ๒๕๔๓ โดยเปน็ การประชมุ สมัชชาครงั้ แรกที่จัดขน้ึ ในประเทศไทย การ ประชุมครง้ั นี้ ดร.ปัญญา ตนั ตยิ วรงค์ ประธานกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน ได้รับเลอื ก ใหด้ �ารงต�าแหนง่ ประธานสมัชชาและประธานคณะมนตรี ASOSAI ๑๐๐ ล�ำดับเหตุกำรณ์ส�ำคัญในงำนตรวจเงินแผ่นดินไทย (พ.ศ. ๒๔๑๘-๒๕๕๘)