CA-presentation

การเตรียมผู้ป่ วยและญาติAssessment การรับรู้ของผู้ป่ วยเกย่ี วกบั โรคและการรักษา ระดบั ความรุนแรงของโรค ทศั นคตติ ่อโรคและการรักษาศึกษารายละเอยี ดของสูตรยาทผ่ี ู้ป่ วยได้รับ ตามแผนการรักษาชั่งนา้ หนัก วดั ส่วนสูง เพ่ือหาพืน้ ทผี่ วิ ร่างกาย (BSA = Body Surface Area)

การพยาบาลเมื่อได้รับยาเคมบี าบัดอธิบายถึงประโยชน์และความจาเป็นในการรักษา เพ่ือใหเ้ กิดการยอมรับ และใหค้ วามร่วมมือในการรักษาติดตามผลการตรวจบางชนิดก่อนการใหย้ าเคมีบาบดั เพ่ือเป็นพ้ืนฐานใน การประเมินการเปลี่ยนแปลงที่อาจเกิดข้ึน เช่น CBC electrolyte BUN , creatinine uric acid LFT calcium Chest x – ray - EKG ในรายท่ีตอ้ งให้ Adriamycin

การพยาบาลเม่ือได้รับยาเคมบี าบัดในขณะใหย้ าดูแลระมดั ระวงั บริเวณท่ีใหย้ าไม่ใหม้ ีการเคลื่อนไหวมาก เพราะอาจทาใหเ้ กิดการร่ัวของยาออกนอกหลอดเลือด เกิดอาการบวม ปวด แดง และเป็นแผลบริเวณท่ีฉีดยาได้ ถา้ พบอาการดงั กล่าวตอ้ งหยดุ ยา ทนั ที และเปลี่ยนตาแหน่งในการใหย้ าใหม่ ในกรณีที่เกิดอาการบวมแดง ภายหลงั ควรใหก้ ารประคบดว้ ยความเยน็Vincristine Etoposide ประคบด้วยนา้ อ่นุ

การพยาบาลเม่ือได้รับยาเคมบี าบัดดูแลใหไ้ ดร้ ับอาหารอยา่ งเพยี งพอเพ่ือช่วยในการซ่อมแซมของเน้ือเยอื่ และเซลลท์ ี่ถูกทาลายจากการไดร้ ับยาเคมีบาบดั และเพอื่ เสริมสร้างภูมิ ตา้ นทาน ดูแลใหผ้ ปู้ ่ วยไดร้ ับประทานอาหารท่ีถูกสดั ส่วนและมีคุณคา่ ทาง โภชนาการ เช่น อาหารจาพวกเน้ือสตั วแ์ ละผกั ผลไม้ เป็นตน้ดูแลใหผ้ ปู้ ่ วยทาความสะอาดช่องปากดว้ ยน้ายาฆ่าเช้ือโรค อยา่ งนอ้ ยวนั ละ 3 คร้ัง ภายหลงั รับประทานอาหารทุกม้ือและประเมินสภาพผปู้ ่ วยทุก วนั ถา้ พบวา่ มีแผลในปากหรือปากแหง้ แตกควรทาดว้ ยยา X-Z-G (xylocain-zephalan-Gycerine)

การพยาบาลเมื่อได้รับยาเคมบี าบัดดูแลทางดา้ นจิตใจ เดก็ ควรไดร้ ับการเตรียมท้งั ทางดา้ นร่างกายและจิตใจ ก่อนไดร้ ับการรักษา เดก็ ควรไดร้ ับขอ้ มูลการรักษาตามความเป็นจริงเปิ ด โอกาสใหเ้ ดก็ ไดส้ อบถามขอ้ มูลต่างๆ และมีส่วนร่วมในการดูแลตนเอง ตามแผนการรักษา ตลอดจนความรักความอบอุ่น เพื่อใหผ้ ปู้ ่ วยไม่รู้สึก ทอดทิ้งหรือถูกลงโทษ

การพยาบาลหลงั ได้รับยาเคมบี าบดัปัญหาที่พบไดบ้ ่อย คือ1.ภาวะติดเช้ือง่ายจากเมด็ เลือดขาวต่าทุกชนิด2. เลือดออกง่ายหยดุ ยากเน่ืองจากภาวะเกลด็ เลือดต่า3. การขาดออกซิเจนเนื่องจากภาวะซีด (ตวั นาออกซิเจนลดลง)4. การอกั เสบของเยอ่ื บุช่องปาก

ความหมายของภาวะนิวโทรพเี นีย (Neutropenia) คือ ภาวะท่ีผปู้ ่ วยมีจานวนนบั ของเมด็ เลือดขาวนิวโทรฟิ ล (neutrophils) ในเลือด (absoluteneutrophil count: ANC) นอ้ ยกวา่ 500 เซลล/์ ลบ.มม.หรือ มี ANC นอ้ ยกวา่ 1000 เซลล/์ ลบ.มม. แต่มีแนวโนม้ วา่ จะลดลงจนนอ้ ยกวา่ 500 เซลล/์ ลบ.มม. (Hugheset al., 2002) เน่ืองจากเมด็ เลือดขาวนิวโทรฟิ ล เป็นเซลลท์ ่ีมีความสามารถใน การจบั กิน (phagocyte) เมด็ เลือดขาวนิวโทรฟิ ล จึงเป็นด่านแรกท่ีจะตอ่ สู้ทาลายเช้ือ แบคทีเรียและเช้ือราท่ีรุกรานเขา้ มาในร่างกาย คา่ ปกติของจานวนนบั ของเมด็ เลือด ขาวนิวโทรฟิ ล คือ 2,500-6,000 เซลล/์ ลบ.มม. (Brandt, 1990; Flyge, 1993; Pizzo, 1981)การที่มีเมด็ เลือดขาวนิวโทรฟิ ลลดลงจึงทาใหผ้ ปู้ ่ วยเส่ียงตอ่ การติดเช้ือมากข้ึน

การคานวณค่า ANCคานวณตามสูตรไดด้ งั น้ี (BRANDT, 1990) ANC = (% NEUTROPHILS +% BANDS ) X TOTAL WBC 100ค่า ANC ที่มีความเหมาะสมก่อนที่จะมีการบริหารยาเคมีบาบดั เพื่อ ลดความเสี่ยงของการติดเช้ือที่คุกคามชีวติ ควรจะอยทู่ ี่ 1,500 เซลล/์ ลบ.มม.หรือมากกวา่

ค่า ANCเม่ือผปู้ ่ วยมี ANC นอ้ ยกวา่ 1,000 เซลล/์ ลบ.มม. มีความเสี่ยงต่อการติดเช้ือเม่ือ ANC นอ้ ยกวา่ 500 เซลล/์ ลบ.มม.ความเส่ียงต่อการติดเช้ือจะเพิ่มข้ึน สูงมากเม่ือ ANC นอ้ ยกวา่ 100 เซลล/์ ลบ.มม. อุบตั ิการณ์ของการติดเช้ือแบคทีเรีย แกรมลบในกระแสเลือด (gram-negative bacteremia)และการพร่กระจาย ของเช้ือราจะยงิ่ สูงมาก

การพยาบาลผู้ป่ วยเดก็ ทไ่ี ด้รับรังสีรักษา (Radiation therapy)ผลข้างเคยี งโดยตรงของรังสีรักษาผลข้างเคยี งเฉียบพลนั เป็นผลขา้ งเคียงท่ีเกิดข้ึนในช่วงเวลาระหวา่ งรับการ รักษาจะมีลกั ษณะของการอกั เสบ บวม หรือลอกของตวั เซลล์ อาการจะ ข้ึนกบั อวยั วะท่ีไดร้ ับรังสี ส่วนใหญ่อาการจะกลบั คืนเป็นปกติภายหลงั จบ การรักษา

การพยาบาลผู้ป่ วยเดก็ ทไี่ ด้รับรังสีรักษา (Radiation therapy) ผลข้างเคยี งโดยตรงของรังสีรักษา ผลข้างเคยี งเรื้อรัง เป็นผลขา้ งเคียงที่เกิดข้ึนภายหลงั จากไดร้ ับรังสีไป แลว้ เป็นเวลานาน (ส่วนใหญ่มากกวา่ 6 เดือนข้ึนไป) เกิดจากการเสื่อม ของอวยั วะท่ีไดร้ ับรังสี อาการจะเป็นในลกั ษณะของการทางานผดิ ปกติ ขาดการยดื หยนุ่ แขง็ ตึงมีพงั ผดื ยดึ เกาะ การฝ่ อ ปริแยกง่าย อกั เสบเร้ือรัง จนถึงเซลลต์ ายได้

การพยาบาลผู้ป่ วยเดก็ ทไ่ี ด้รับรังสีรักษา (Radiation therapy)ก่อนฉายรังสีตอ้ งเตรียมสุขภาพร่างกายทว่ั ไปใหพ้ ร้อม ไม่มีการติดเช้ือ และเมด็ เลือดทุกชนิดตอ้ งไม่ต่าเกินไปเตรียมผู้ป่ วยและผู้ปกครองให้เข้าใจถึงวิธีการ และประโยชน์ของการฉาย รังสีรักษารวมท้งั อธิบายใหเ้ ขา้ ใจถึงผลขา้ งเคียง และการปฏิบตั ิตวั ภายหลงั การฉายรังสีภายหลงั การฉายรังสีควรดูแลผวิ หนงั บริเวณท่ีฉายรังสีไม่ใหถ้ ูกน้า ถา้ มี แผลเกิดข้ึนควรทาความสะอาดแผลดว้ ยสาลีชุบ NSS หมาดๆ หา้ มใช้ แอลกอฮอลห์ รือสารเคมีอื่นๆเพราะจะทาใหเ้ กิดการระคายเคืองได้

การพยาบาลผู้ป่ วยเดก็ ทไ่ี ด้รับรังสีรักษา (Radiation therapy)สังเกตอาการท่วั ๆไปของเด็ก เช่น ซึมลง เบ่ืออาหาร ทอ้ งร่วง ตอ้ งรายงาน ใหแ้ พทยท์ ราบเพอื่ หยดุ การฉายรังสีชวั่ คราวสังเกตและติดตามค่าผลเลือด โดยเฉพาะคา่ เมด็ เลือดขาว ถา้ มีค่าต่าลง มากๆตอ้ งรายงานแพทยเ์ พอ่ื พิจารณาหยดุ การฉายรังสีชว่ั คราวดูแลให้ผู้ป่ วยรับประทานอาหารอ่อน ยอ่ ยง่าย และมีคุณคา่ ทางโภชนาการ สูง