สื่อการสอน หลักการเกษตร บทที่ 1

หมายถึงการ เพาะปลูกพชื ตา่ งๆ รวมทัง้ การเล้ียงสตั ว์และการประมง ผทู้ ท่ี าการเกษตรน้นั เรียกวา่ คือผู้ท่ีปลูกพืชเพียงอย่างเดียว เช่น ชาวไร่ ชาวนา ชาวสวน เรยี กว่า การเกษตรจึงเป็นการจัดการกับทรัพยากรธรรมชาติ แรงงาน และทุน โดยอาศัยความรูแ้ ละประสบการณ์ เพื่อใหไ้ ด้มาซ่ึงผลผลิตจาก ทงั้ พืชและสตั ว์ ซงึ่ เรานยิ มเรียกวา่ ผลผลิตทางการเกษตร

เกษตรกับชวี ิตประจาวนั ในอดตี มนษุ ย์ดารงชีวิตอยู่อย่างง่าย ๆ โดยการล่าสัตว์ เก็บพืชผักจากป่ามากินเป็นอาหาร อาศัยอยูต่ ามถ้า หรือเพิงที่สร้างจากกิ่งไม้ ต่อมามนุษย์เริ่มรู้จักเพาะปลูกพืช รู้จัก เลย้ี งสัตว์ ซง่ึ เปน็ จุดเร่มิ ต้นของการทาการเกษตร ทาให้มชี ีวิตความ เป็นอยู่ท่ีดีขึ้นจนถึงปัจจุบัน แม้วิทยาการต่าง ๆ จะเจริญก้าวหน้า ข้ึน มนุษย์ก็ยังคงอาศัยผลผลิตท่ีได้จากการเกษตรเป็นพื้นฐานใน การดารงชีวิตเช่นเดมิ

1. เปน็ วตั ถุดิบในการผลติ ปจั จัย 4 ทอ่ี ยูอ่ าศยั 2. เป็นงานที่ทารายไดใ้ ห้แก่เกษตรกร 3. เป็นแหลง่ ใหค้ วามร่มรื่นสวยงาม 4. ส่งเสริมการใชเ้ วลาว่างให้เป็นประโยชน์ อาหาร ยารักษาโรค เครื่องนุ่งห่ม

การเกษตรเป็นงานที่สาคัญมากสาหรับประเทศไทย เพราะเป็นงานท่ี สร้างเสริมความสุขสมบูรณ์ให้แก่บ้านเมืองโดยส่วนรวม ผลิตผลทาง ก า ร เ ก ษ ต ร เ ป็ น ปั จ จั ย ส นั บ ส นุ น ใ ห้ เ กิ ด สิ น ค้ า อ า ห า ร ผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมที่ใช้ภายในประเทศและส่งจาหน่ายเป็นสินค้าออก อาจกลา่ วไดว้ า่ การเกษตรมีความสาคญั ต่อความเจรญิ ของประเทศ ดงั ตอ่ ไปน้ี 1. เปน็ อาชีพหลักของคนไทย 2. เป็นแหล่งวัตถดุ ิบปอ้ นโรงงานอตุ สาหกรรมในประเทศ 3. เปน็ ปัจจยั ส่งเสรมิ ธุรกิจและบริการ 4. ผลิตผลทางการเกษตรเพ่ิมรายไดใ้ หก้ บั ประเทศ

1) ช่วยเพิ่มพูนความรอบรู้ทางการศึกษาด้านการปลูกพืชและ เลี้ยงสัตว์ เป็นพ้ืนฐานที่จะประกอบอาชีพ หรือศึกษาต่อในระดับสูง ต่อไป 2) ช่วยให้นักเรียนได้เห็นแนวทางการประกอบอาชีพ เกษตรกรรม ซึ่งเป็นอาชพี ทีส่ าคัญทางเศรษฐกจิ ของประเทศ 3) ช่วยให้นักเรียนไดฝ้ กึ ปฏบิ ัติงานดา้ นการเกษตร 4) ช่วยให้เกิดแนวคิด การดัดแปลง แก้ไข และการค้นพบส่ิง ใหม่ ๆ อยเู่ สมอ



พืชมีมากมายหลายชนิด ลักษณะทางธรรมชาติของพืชแต่ละชนิด ก็แตกต่างกันไป ท้ังวิธีการปลูกการดูแลรักษา การนาไปใช้ประโยชน์ นักวชิ าการเกษตรได้แบง่ ประเภทของการปลกู พืชไว้ ดงั น้ี พืชสวน ป่าไม้ พืชไร่

ไม้ดอกไม้ประดบั หมายถึง พืชทปี่ ลกู โดยใชพ้ นื้ ท่ีนอ้ ย สามารถให้ผลตอบแทนสงู ตอ้ งการการดูแลรักษามาก แบง่ ย่อยไดเ้ ป็น 3 กลมุ่ ใหญ่ ๆ พชื ผัก ไม้ผล

หมายถึง พืชทีป่ ลกู โดยใชเ้ นอื้ ที่มาก ๆ มีการเจริญเติบโตเร็ว ไม่ต้องการการ ดูแลรักษามากเหมือนพืชสวน ส่วนใหญ่เป็นพืชล้มลุก มีอายุตั้งแต่ 2 เดือน ถึง 1 ปี หรือมากกว่า ผลผลิตของพืชไร่มีความสาคัญทางเศรษฐกิจและชีวิตประจาวัน ของคนไทย โดยใช้บริโภคเป็นอาหารหลักและส่งเป็นสินค้าออก จัดเป็นพืช เศรษฐกิจของประเทศ ซึ่งสามารถนารายได้เข้าประเทศเป็นจานวนมาก เช่น ข้าว ข้าวโพด อ้อย ถ่วั ตา่ ง ๆ ยาสูบ ฝา้ ย มนั สาปะหลงั เปน็ ตน้

ป่าไม้เป็นส่วนหน่ึงของการเกษตร เป็นเรื่องเกี่ยวกับพืชเช่นกัน แต่ วตั ถุประสงค์ในการทาการเกษตรชนิดนี้แตกตา่ งจากพืช ป่าไม้ หมายถึง สวนป่าท่ีไม่ใช่เพื่อนาผลผลิตมาใช้อย่างเดียว แต่ยังช่วย ป้องกันน้าท่วม เน่ืองจากป่าจะดูดซับน้าและลดความแรงของน้าท่ีไหลผ่าน ป่าไม้ท่ีมีข้ึนเองตามธรรมชาติในประเทศของเราถูกทาลายไปมาก ปัจจุบันเรา จึงต้องปลกู ป่าเพ่มิ ขน้ึ เพ่อื ทดแทนปา่ ไม้ท่ีสูญเสียไป

สตั ว์ทีเ่ ป็นอาหาร สัตวท์ ีใ่ ช้ทาผลิตภัณฑ์ สตั ว์ท่ีใชท้ ดลอง สตั วท์ ่ีใชแ้ รงงาน สัตวเ์ ล้ยี งเพื่อความเพลิดเพลิน สัตว์ในท่ีน้ีจะหมายถึงสัตว์เลี้ยง การเกษตรประเภทเลี้ยงสัตว์ เป็น การเกษตรท่ีเก่ียวข้องกับการนาสัตว์มาดูแล เพื่อให้ได้ผลผลิตมาใช้ประโยชน์ใน ด้านต่าง ๆ อาจใช้เป็นอาหารหรือใช้ผลิตภัณฑ์จากสัตว์ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับประเภท ของสัตว์ทเ่ี ลีย้ งไว้

การเกษตรประเภทประมง เปน็ การเกษตรทเ่ี ก่ียวข้องกบั การจับ สตั วน์ า้ และการเพาะเลีย้ งสตั ว์น้า ทกุ ชนิด ท้งั ชนิดท่ีมเี กลด็ มีกระดอง หรอื มเี ปลอื กแขง็ หอ่ หุ้ม เช่น ปลาชนดิ ตา่ ง ๆ กงุ้ หอย เต่า ตะพาบน้า เป็นต้น

หมายถึง การทาประมงในแหล่งน้าจืด ได้แก่ การจับปลาในแม่น้า ลาคลอง การเล้ียงปลาบู่ในกระชัง การเล้ียงปลาสลิดใน บอ่ เปน็ ต้น หรือ การประมงทะเล ได้แก่ การจับกุ้งทะเล ปลาหมึก การเล้ยี งปลาเกา๋ การเลยี้ งหอยมุก หอยนางรม เปน็ ต้น หมายถึง การประมงในบริเวณเช่ือมต่อระหว่าง พื้นที่ทะเลและน้าจืด ได้แก่ การเล้ียงกุ้งกุลาดา การเลี้ยงปลานวลจันทร์ทะเล เปน็ ตน้

การเกษตรแบบผสมผสาน เป็นการจัดระบบกจิ กรรมการเกษตร ได้แก่ ปลูกพืช เล้ียงสัตว์ประมง ให้มีการผสมผสานและเก้ือกูลในการผลิตซ่ึงกันและ กัน โดยใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างเหมาะสมให้เกิดประโยชน์สูงสุด มีความสมดุล ของสภาพแวดล้อม เพ่ิมความอุดมสมบูรณ์ของอาหารพืชหรือสัตว์การทาเกษตร หลาย ๆ อย่างร่วมกันทาให้เกษตรกรมีรายได้จากผลผลิตเพิ่มขึ้น ไม่เสี่ยงต่อ สภาวะการขาดทนุ จากราคาผลผลิตเพยี งอย่างเดยี วที่มีราคาไม่แน่นอน การทาการเกษตรแบบผสมผสาน เชน่ การเล้ยี งหมูและปลูกผกั เกษตรกร จะได้ปุ๋ยจากมูลหมมู าใสผ่ ักและได้ เศษพชื ผกั เป็นอาหารหมู ทาให้ลด ตน้ ทนุ ในการซอ้ื ปุย๋ และอาหารสตั ว์ เปน็ ต้น

1) การเกษตรแบบผสมผสานพชื – พชื 2) การเกษตรแบบผสมผสานพืช – ปลา 3) การเกษตรแบบผสมผสานสัตว์ – ปลา 4) การเกษตรแบบผสมผสานพืช – สัตว์