พระพุทธศาสนสุภาษิต

วริ ิเยน ทุกขฺ ขมจเฺ จติ [ คาํ อ่าน : ว-ิ ริ-เย-นะ ทกุ -ขะ-มดั -เจ-ต]ิ คนล่วงทกุ ข์ได้ เพราะความเพียร ความมานะบากบน่ั ความเพียรพยายาม จะช่วยใหค้ นเราสามารถฟนั ฝา่ อปุ สรรคตา่ งๆ ในการดาํ เนนิ ชวี ติ ไปได้ ไม่วา่ เราจะทําสงิ่ ใดกต็ าม จะต้องประกอบด้วยคณุ ธรรม คอื ความเพยี ร จงึ จะสามารถทาํ งาน ให้ประสบผลสําเรจ็ ลงได้ เชน่ ความเพียรในการศึกษาหาความรู้ อยากเล่นกฬี าเก่งๆ ก็ต้องหม่ันฝกึ ซอ้ ม อยากหลดุ พน้ จากความทกุ ขก์ ต็ ้องมคี วามเพียรในการฝึกอบรมตนเอง

นตถฺ ิ สนฺติปรํ สขุ ํ [ คําอา่ น : นัด-ถิ สัน-ติ-ปะ-รงั ส-ุ ขัง ] สุขอน่ื ยงิ่ กวา่ ความสงบไม่มี ความสุขเป็นสง่ิ ท่ีตอ้ งการท่จี ะไดม้ าครอบครองให้ ยาวนาน และต้องสร้างขึ้นมาดว้ ยตนเอง ตาม ขน้ั ตอนตามคาํ สอนของพระพุทธเจา้ เริ่มต้งั แตข่ ้นั พน้ื ฐานจนถงึ สูงสุด จะสขุ มากหรือน้อย ขึ้นอยูก่ ับ สติปัญญาของแต่ละคนทจี่ ะพิจารณา จึงทาํ ให้เกิด ความกระวนการวายใจในท่ีสดุ

นพิ ฺพานํ ปรมํ สขุ ํ [ คําอา่ น : นิบ-พา-นัง ปะ-ระ-มัง สุ-ขัง ] นิพพานเปน็ สขุ อยา่ งยิง่ นิพพานคือ สภาพจิตทหี่ ลดุ พ้นเป็นอิสระจากกเิ ลส ตณั หา จติ ใจท่รี ้อนรุ่มด้วยความโลภ โกรธ หลง น้นั จะมุ่งออกไปข้างนอก หากเราได้นําใจกลบั เข้ามาดูใจตนเองแลว้ ส่งิ ท่ีรอ้ นจะสงบเอง มคี วามสขุ สงบ โปรง่ เบา สบาย เป็นอสิ ระในตัวเอง ไมเ่ กดิ ทุกข์ เนอ่ื งจากการผันแปรของวตั ถุภายนอก เปน็ อิสระโดย ไม่ตอ้ งอาศัยกามคณุ 5 ไมท่ รมานดิน้ รน ไมม่ ตี ัวปรุงใดๆ เกิดความสขุ สบายเกอ้ื กูลแก่ผู้นนั้ และผู้คนที่ เก่ยี วขอ้ ง ไมม่ อี ะไรต้องมาช่วงชงิ อนั นาํ ไปส่กู ารระงับปญั หา เกิดความสุขสงบอยา่ งแท้จรงิ

สแ ติ โลกสฺมิ ชาคโร [ คําอา่ น : สะ-ติ โล-กดั -สะ-มิ ชา-คะ-โร ] สตเิ ป็นเครอ่ื งตื่นในโลก “ใจเปน็ นาย กายเป็นบ่าว” คําพูดของคนโบราณใชส้ อน ลกู หลาน และเปน็ การปลูกฝังสตปิ ัญญา นาํ ไปประพฤติปฏบิ ัติ หนา้ ท่ใี นชวี ติ ประจําวันเพ่อื ควบคมุ การกระทาํ สิ่งต่าง ๆ คาํ วา่ “ใจ” ในท่ีนี้ ถ้าเปน็ ใจท่ีมีสติควบคมุ เฝ้าดูแลใจไมใ่ ห้เผลอไผล “กาย” เปน็ ผทู้ ําหนา้ ท่ีแสดงการกระทาํ ต่างๆตามที่ “สติ” เป็นผู้ สั่งการ

อิณาทานํ ทกุ ขฺ ํ โลเก [ คาํ อ่าน : อิ-นา-ทา-นงั ทุก-ขัง โล-เก] การกหู้ นี้เป็นทกุ ข์ในโลก คนเปน็ หนบ้ี านตะไทนา่ จะรูจ้ ักกับความทุกข์ท่เี กิดขึ้นจาการเปน็ หนีไ้ ด้ดี เป็นทุกขท์ ไี่ มร่ ู้จะจัดได้อยา่ งไร ถ้าใชช้ ีวติ ตามใจ ปล่อยตวั ไปกบั กเิ ลสตณั หาจนทาํ ใหเ้ กดิ หนี้น้ันไมไ่ ด้ ตอ้ งรจู้ กั พอ รจู้ กั ใช้ ใชจ้ ่ายอย่าง ระมดั ระวงั เพื่อใหต้ นไมป่ ็นทกุ ข์