ການຈັດສະພາບແວດລ້ອມສໍຳລັບເດັກກ່ອນໄວຮຽນ

3. ຈດຸ ປະສງົ ແລະ ເງອ່ີ ນໄຂໃຫເ້ ດກັ ຊອກຮສູ້ ະພາບແວດລອ້ ມ ການສຶກສາເດກັ ໃຫ້ຮູສ້ ະພາບແວດລອ້ ມຕອ້ ງກໍານົດຈຸດປະສົງໃຫ້ແທດເໝາະກັບແຕູ່ລະສໍາ່ ອາຍຸຂອງເດັກ, ພອ້ ມ ທງັ ສ້າງເງ່ອີ ນໄຂຕູ່າງໆ ແລະ ມີວທິ ີການທ່ດີ ີເພີ່ອປກູ ຝັງຈດິ ສາໍ ນກຶ ກູ່ຽວກັບສງິີ່ ແວດລ້ອມ 3.1 ການກາໍ ນດົ ຈດຸ ປະສງົ ກ. ຈດຸ ປະສງົ ສາໍ ລັບເດັກອະນຸບານນອ້ ຍ - ເພ່ີອສ່ົງເສີມບາງຄວາມຮູ້ໃໝູ່, ຄວາມຮູ້ເບີ້ອງຕນ້ົີ ກູ່ຽວກບັ ບັນດາປະກົດການທໍາມະຊາດ ແລະ ສງັ ຄົມ ອ້ອມຂາ້ ງ - ວິທີສັງເກດປະສົມປະສານຄ: ສັງເກດ, ທົດລອງ, ແບບຫຼ້ິີນ, ຮູບພາບ, ບົດເພງ, ຄໍາທວາຍ, ກິດຈະ ກາໍ ສ້າງສັນ (ແຕ້ມ, ປຶ້ັນ, ຕດັ , ຕດິ ) ຂ. ຈດຸ ປະສງົ ສາໍ ລບັ ເດັກອະນບຸ ານກາງ ແລະ ອະນຸບານໃຫຍູ່ - ປັບປຸງຄວາມຮູ້ຢ່າງຊັດເຈນ, ເປີດກວ້າງຄວາມເຂີົ້າໃຈຂອງເດັກກູ່ຽວກັບສະພາບແວດລ້ອມທໍາມະ ຊາດ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມສັງຄົມອອ້ ມຂ້າງ - ເຝກແອບ ແລະ ຂະຫຍາຍສະຕິປັນຍາໃຫເ້ ດັກຮປູ້ ຽບທຽບ, ໄຈ້ແຍກ, ສັງລວມ, ສັງເຂບທີງ່ ່າູ ຍດາຍ - ສຶກສາລກັ ສະນະທາູ່ ທທີ ່ີຖກຕ້ອງຕກ່ໍ ັບສະພາບແວດລ້ອມໃຫ້ແກູເ່ ດກັ - ໃຫ້ເດັກສນົ ທະນາໃນກມຸູ່ , ໄດ້ສັງເກດ, ໄດທ້ ດົ ລອງ, ໄດເ້ ບີ່ງິ ຮບູ ພາບ, ແບບຫ້ຼນີິ , ບົດເພງ, ຄາໍ ທວາຍ 3.2 ເງອ່ີ ນໄຂໃຫເ້ ດກັ ຊອກຮສູ້ ະພາບແວດລອ້ ມ ກ. ເງ່ອີ ນໄຂດ້ານຄອບຄົວ - ແມູ່ນສະພາບແວດລ້ອມທ່ີມີເງີ່ອນໄຂທໍາອິດໃນການສຶກສາເດັກ ເພາະວູ່າເດັກເກີດມາຈະໄດ້ຍິນສຽງ ເວາ້ີົ , ສຽງກູອ່ ມນອນຂອງຜູ້ເປນັ ແມູ່ ແລະ ພ,ໍ່ ສຽງອ້າຍ, ເອ້ອີ ຍ ແລະ ສຽງອນີ່ ໆ...ໃນສັງຄົມ - ຄອບຄົວແີ່ນອົງປະກອບອັນໜຶ່ີງທີ່ສໍາຄັນຂອງສັງຄົມ, ສາຍພົວພັນແຕູ່ລະຄົນຂອງເດັກຈະມີຜົນກະ ທບົ ອນັ ແນູ່ນອນຕໍ່ກບັ ເດັກ ດົັ່ງນັີນ້ , ສະມາຊກິ ທຸກຄົນໃນຄອບຄົວຈະຕ້ອງດໍາລົງຊີວດິ ຢ່າງຖກຕ້ອງນັບທັງແນວຄິດກ ຄການກະທໍາຕົວຈິງທີເ່ ປັນແບບຢ່າງ ແລະ ສ້າງເງອີ່ ນໄຂອນັ ດໃີ ນການປກູ ຝງັ ແລະ ເສີມສາ້ ງນໄິ ສອນັ ດໃີ ຫ້ແກເູ່ ດກັ ຕົວຢ່າງ: ເດັກທ່ີເກີດໃນຄອບຄົວພ່ໍແມູ່ເວົີ້າດັງ, ພ່ໍແມູ່ຜິດຖຽງກັນຕະຫຼອດ, ເດັກສູ່ວນໃຫຍູ່ກຈະມີນິໄສ ຄາ້ ຍຄພ່ໍແມູ່ຄ: ເດກັ ມີສຽງດງັ , ມັກຜດິ ໝູ,່ ມັກຮ້າຍ... ຮບູ ທີ 6: ຄອບຄວົ 93

ຂ. ເງ່ີອນໄຂໂຮງຮຽນລ້ຽງເດັກ - ອະນຸບານ ເຊ່ີິງເປັນຄີັ້ງທໍາອິດໃນຊີວິດຂອງເດັກໄດ້ອອກຈາກຄອບຄົວໄປສູ່ສັງຄົມ, ຄູຕ້ອງໄດ້ຊູ່ວຍເດັກໃຫ້ມີ ຄວາມອົບອູ່ນຸ ໃຫ້ຄວາມຮັກແພງຢ່າງຖະນຸຖະໜອມ ຮບູ ທີ 7: ໂຮງຮຽນ - ຄູຈົ່ງຄິດສະເໝີວູ່າໂຮງຮຽນອະນຸບານແມູ່ນຕົວແທນຂອງຄອບຄົວເຊ່ິີງຈັດຕ້ັີງຂຶີ້ນເພີ່ອສຶກສາອົບຮົມ ເດກັ ຢາ່ ງມເີ ປຶ້າົ ໝາຍ - ສະຖານທີ່ແຫູ່ງນີ້ຊູ່ວຍເດັກເລີ່ມຕ້ີົນດໍາລົງຊີວິດແບບໃໝູ່ເຊິີ່ງມີແບບແຜນອັນດີ ມີການເຄີ່ອນໄຫວ ຕາມກາໍ ນົດເວລາອັນແນນູ່ ອນ - ມີການຢູ່ກິນຢ່າງຖກຕ້ອງ, ມີການພັກຜູ່ອນ, ຫິຼີ້ນ, ຮໍ່າຮຽນ, ອອກແຮງງານຕາມຄວາມສາມາດເຫ່ີອ ແຮງຢາ່ ງເໝາະສມົ ກັບແຕູ່ລະສາ່ໍ ອາຍຸຂອງເດກັ - ໂຮງຝາກເດັກ ແລະ ໂຮງຮຽນອະນຸບານປຽບເໝອນສັງຄົມນ້ອຍແຫູ່ງໜີ່ຶງເຊ່ີິງຖວູ່າເປັນຂອບແຫູ່ງທໍາ ອິດຂອງລະບບົ ການສຶກສາ, ຢູ່ໃນນີັ້ນເດັກມີແມູ່ລ້ຽງ ແລະ ຄູສອນທ່ີໜ້າຮກັ , ໜ້າເຊີ່ອຖ ເຊ່ີິງປະກອບດ້ວຍວາດເວີ້ົາ ອັນນີ້ມນວນ ອູ່ອນຫວານ ແລະ ທີ່ຍ້ີມແຍມູ່ແຈູ່ມໃສ ເຊີ່ິງສັງຄົມປຽບເຂົາເໝອນແມູ່ຜູ້ທ່ີສອງຂອງເດັກທີ່ເປັນຜູ້ທໍາ ອິດທຂີ່ ດີ ແຕ້ມເສ້ີັນຊວີ ດິ ແຫູ່ງຄວາມເປັນຄນົ ຂອງເດັກ, ນອກຈາກຈະພົບແມູ່ລຽ້ ງ ແລະ ຄູແລວ້ ເດັກຍງັ ມໂີ ອກາດພົບ ໝູ່ເພີ່ອນອີກຫຼາຍໆຄົນຄ: ເພ່ີອນຮູ່ວມຫ້ອງ, ເພ່ີອນຮູ່ວມຮຽນ, ເຊີ່ິງຄູຈັດຕ້ັີງໃຫ້ເດັກໆ ທັງຫຼາຍໄດ້ຮູ່ວມກັນຫຼີິ້ນ ເຄີ່ອນໄຫວ ແລະ ຮຽນດ້ວຍກັນຢ່າງເບີກບານມູ່ວນຊີ່ນ, ໃນເວລາເດັກໄດ້ມີໂອກາດ ແລະ ເງີ່ອນໄຂພົວພັນເຊ່ີິງກັນ ແລະ ກນັ ເຂົາກມີຄວາມສາມາດເຂີ້ົາໃຈໝູເ່ ພອ່ີ ນດ້ວຍກນັ ດີຂ້ຶີນກວູ່າເວລາເດັກຢູ່ໂດດດຽູ່ ວ. - ທາໍ ມະຊາດຂອງຄນົ ເວີົ້າລວມ ຜຄູ້ ນົ ຢ່ໃູ ນສັງຄມົ ມຄີ ວາມຊນິ ເຄຍີ ໃນການສັງເກດຜູ້ອີ່ນຢາ່ ງເຄັງ່ົ ຄຽດຄ ສັງເກດທັດສະນະ, ທູ່າທີ, ນິໄສໃຈຄ, ການປະພຶດຕົວ ແລະ ອ່ີນໆ. ແຕູ່ມີໜ້ອຍເທ່ີອທີ່ສຸດທ່ີຈະສັງເກດຕົນເອງວູ່າ ຕົນເອງເປັນແນວໃດ? ມລີ ັກສະນະທູ່າທີ, ນິໄສໃຈຄ ແລະ ການປະພຶດເປນັ ແນວໃດ? ດີ ຫຼ ຮ້າຍຄແນວໃດ? ຄວນ ປ່ຽນແປງ ແລະ ດັດແກ້ດ້ານໃດແດູ?່ ຈີ່ຶງຈະເໝາະສົມກບັ ສະພາບເງີ່ອນໄຂທີ່ຕົນເອງກໍາລັງພົບຢູ.່ ໃນບັນຫາດັ່ົງກ່າູ ວ ມານ້ີຜູ້ໃຫຍູ່ ຫຼ ຜູ້ປົກຄອງຈະຕ້ອງໄດ້ເອົາໃຈໃສູ່ສຶກສາອົບຮົມເດັກໃຫ້ມີຄວາມເຂົີ້າໃຈຕ່ໍຕົນເອງຢ່າງເລິກເຊິ່ີງ, ຮູ້ ແນວຄິດຈິດໃຈຂອງຕົນເອງກັບບັນດາສາຍພົວພັນກັບເດັກຄົນອ່ີນໆ, ຮູ້ສັງເກດຕີລາຄາການປະພຶດ ແລະ ການກະ ທໍາຂອງຕົນເອງສາກູ່ອນ ແລ້ວຈ່ຶີງຄູ່ອຍເຝກແອບເດັກໃຫ້ຮູ້ສັງເກດ, ຕີລາຄາໝູ່ດ້ວຍກັນ, ເຮັດແນວນີ້ກເພ່ີອສ້າງ ພີ້ນຖານໃຫ້ເດັກມີຄວາມເຊ່ີອໝ້ັີນຕົນເອງ, ມຄີ ວາມຮບັ ຜິດຂອບສູງ, ເປນັ ເຈົີ້າຕົນເອງ ແລະ ຍອມຮບັ ຕທ່ໍ ກຸ ໆ 94

ການເຄີອ່ ນໄຫວ ແລະ ການກະທາໍ ທ່ີຕນົ ເອງໄດ້ສາ້ ງຂ້ຶີນຢ່າງພາວະວໄິ ສ (ນັບທັງບນັ ຫາຕໝີ ູ່ ແລະ ບນັ ຫາທ່ີບ່ໍດີ). ຕົວຢ່າງ: ເດັກມັກຕີໝູ່ຄູຈະຕ້ອງສຶກສາເດັກໃຫ້ຮູ້ຄວາມຜິດ, ເມ່ີອຮູ້ແລ້ວເດັກກຂໂທດຕ່ໍໝູ່ (ຜູ້ອ່ີນ) ແລະ ບ່ໍເຮັດ ຜດິ ຄເກົາ່ ອກີ (ສວມບົດບາດສົມມຸດ) ຄ. ເງີ່ອນໄຂບາ້ ນເກີດເມອງນອນ ບາ້ ນເກີດເມອງນອນແມູ່ນບັນດາພາບທິວທັດທໍາມະຊາດ, ດນິ ດອນຕອນຫຍາ້ , ຫ້ວຍນາໍ້ ວງັ ປາ, ບັນດາ ຮູ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດ, ຮູ່ອງຮອຍວັດທະນະທໍາ, ທ້ອງຖີິ່ນ, ແມູ່ນຍາດຕິພີ່ນ້ອງບ້ານໃກ້ເຮອນຄຽງ, ທຸກສ່ິີງຢ່າງທີ່ ໄດ້ພັນລະນາມານ້ນັີ ໄດ້ສ້າງເປນັ ສະພາບແວດລ້ອມໜີຶ່ງທ່ີສູ່ອງແສງເຖງິ ບັນດາຮບູ ແບບດາໍ ລົງຊວີ ິດ, ຮີດຄອງປະເພນີ, ມູນເຊ້ີອວັດທະນະທໍາສັງຄົມ. ບ້ານເກີດເມອງນອນໄດ້ສ້າງເງ່ີອນໄຂອັນສະດວກໃນການຕ້ອນຮັບການເຕີບໃຫຍູ່ ຂອງເດກັ ໃນບາ້ ນ, ພ້ອມກັນນັີ້ນບາ້ ນກໄດສ້ ້າງຊີວິດອັນສວຍງາມໃຫ້ແກູ່ເດັກໄດ້ວາດພາບການດາໍ ລົງຊີວິດຂອງບ້ານ ເກີດເມອງນອນເຊນົັ່ : ຮດີ ຄອງປະເພນີ, ມູນເຊອີ້ ຂອງຊາດອັນດງີ າມຂອງບາ້ ນເກີດເມອງນອນໄວ.້ 4. ວທິ ປີ ກູ ຝງັ ຈດິ ສາໍ ນກຶ ໃນການອະນລຸ ກັ ສງີ່ິ ແວດລອ້ ມ 4.1 ໃຫເ້ ດກັ ສງັ ເກດຮບູ ພາບຕາູ່ ງໆ - ມ້ຽນເຄ່ອີ ງໃນເຮອນເປັນລະບຽບງາມຕາ - ການມຽ້ ນເຄີອ່ ງບເ່ໍ ປນັ ລະບຽບ ຮບູ ທີ 8: ການມຽ້ ນເຄອ່ີ ງບເໍ່ ປນັ ລະບຽບ 95

4.2 ການສາ້ ງຈດິ ສາໍ ນກຶ ໃຫເ້ ດກັ - ສົນທະນາກູ່ຽວກັບຮູບພາບກັບເດັກ ສົນທະນາລັກສະນະການມ້ຽນເຄ່ີອງໃນຮູບທີ 8 ພ້ອມນັີ້ນໃຫ້ເດັກ ກໍານົດຊີ່ເຄີ່ອງຫີິຼ້ນ ເຄ່ີອງໃຊ້ຕູ່າງໆດ້ວຍຕົວເຂົາເອງ, ໃຫ້ເດັກປຽບທຽບຮູບພາບທັງສອງແຜູ່ນວູ່າຮູບໃດຄວນ, ບໍ່ ຄວນໃຫເ້ ດກັ ເລອກເອາົ ແຜນູ່ ພາບຕາມໃຈເຂາົ ພອ້ ມນ້ນັີ ຄຖູ າມເດກັ ວາູ່ ເຫດຜົນໃດຈງຶີ່ ເລອກຮູບພາບນ້ນັີ - ເລ່ົານິທານ ຫຼ ຄໍາຄອູ່ ງທີເ່ ວີ້າົ ເຖງິ ສະພາບແວດລອ້ ມ - ຮ້ອງເພງກຽູ່ ວກັບຄວາມສະອາດ ແລະ ເພັງຄວາມເປີເປຶ້ອນ - ຄູເປນັ ແບບຢ່າງໃນການອະນຸລັກສິີງ່ ແວດລອ້ ມ ແລະ ອະນາໄມສະຖານທຕ່ີ ູ່າງໆ - ໃຫ້ເດັກປະຕິບດັ ຕົວຈງິ ຜູ່ານການເຄ່ີອນໄຫວໃນຊວີ ດິ ປະຈໍາວັນເຊ່ນົັ : ການມຽ້ ນເຄອີ່ ງໃຊ້ໃນເຮອນ, ການ ອະນາໄມຫອ້ ງຮຽນ, ການອະນາໄມເດີນ່ ບ້ານ ແລະ ອີ່ນໆ. ຮບູ ທີ 9: ການອະນາໄມຫ້ອງຮຽນ ຮບູ ທີ 10: ການອະນາໄມເດີ່ນບ້ານ 5. ໃຈຄວາມ ຄໍາວູາ່ ສ່ີິງແວດລ້ອມມີຄວາມໝາຍກວ້າງຂວາງ ແລະ ເພ່ີອເຮດັ ໃຫສ້ ິ່ີງແວດລ້ອມມຄີ ວາມຈບົ ງາມນັນ້ີ , ສໍາຄັນທັງ ບຸກຄົນ ແລະ ຊຸມຊົນແມູ່ນມີໜ້າທີ່ໃນການພັດທະນາສີ່ິງແວດລ້ອມໂດຍສະເພາະການໃຫ້ເດັກມີຈິດສໍານຶກທີ່ດີຕ້ອງ ໄດ້ເລມີ່ ຈາກຄອບຄົວ, ໂຮງຮຽນ ແລະ ບ້ານເກີດເມອງນອນ. ການສ້າງຈິດສໍານຶກກູ່ຽວກັບສິ່ີງແວດລ້ອມຕ້ອງໄດ້ເຮັດກິດຈະກໍາຫຼາຍຮູບແບບເຊັ່ົນ: ສ້າງໃຫ້ເດັກໄດ້ສັງເກດ, ໄດ້ທົດລອງ, ໄດໄ້ ຈ້ແຍກ, ປຽບທຽບ, ສັງລວມ, ໄດ້ຟັງບົດເພງ, ເລາົ່ ນທິ ານ ແລະ ອ່ນີ ໆ. 6. ວຽກບາ້ ນ ໃຫນ້ ັກຮຽນຄແູ ຕລູ່ ະຄົນສ້າງບົດເພງ, ບົດເລີ່ອງ, ຄາໍ ຄູອ່ ງ, ຮູບພາບກູ່ຽວກັບສ່ິີງແວດລ້ອມສົ່ງໃຫ້ຄເູ ພີ່ອກວດເອົາ ຄະແນນ 96

ບດົ ທີ 10 ການນາໍ ສ່ງີິ ເສດເຫອຼ ມາໃຊຄ້ ນໃໝູ່ 1. ຄວາມໝາຍຂອງສງ່ິີ ເສດເຫອຼ ສ່ິີງເສດເຫຼອຄສີິ່ງທີ່ເຫຼອເສຍຈາກຂະບວນການການຜະລິດ ແລະ ການໃຊ້ສອຍຂອງມະນຸດເຊີິ່ງເປັນບັນຫາຕໍ່ ສີິ່ງແວດລ້ອມໃນປັດຈຸບັນກຄຜູ່ານມາ, ອີກຢ່າງໜຶ່ີງແມູ່ນເກີດມາຈາກການເຕີບໂຕຂອງຕົວເມອງທ່ີມີປະຊາກອນ ເພີ່ມຂຶນ້ີ ເປັນຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍຈຶີງ່ ເກດີ ມີຂ້ີເຫຍ້ອີ ເພີ່ມຂີນ້ຶ . 2. ແຫງູຼ່ ທມ່ີ າຂອງສງ່ີິ ເສດເຫອຼ ຂເ້ີ ຫຍີ້ອມຫີ ຼາຍປະເພດ: ຂີ້ເຫຍີ້ອທ່ເີ ກດີ ຈາກບ້ານ, ສູ່ວນຫຼາຍແມູ່ນເສດອາຫານທີ່ເຫຼອຈາກການປຸງແຕງູ່ ອາຫານ ແລະ ການບລິໂພກ ລວມທັງເຈຍ້ , ຖງົ ຢາງ, ສີິງ່ ທໃີ່ ຊແ້ ລວ້ . ຂີ້ເຫຍ້ີອຈາກໂຮງງານອດຸ ສະຫະກາໍ ມີລກັ ສະນະຕ່າູ ງໆ ສວູ່ ນໃຫຍູ່ຈະເປັນໃບໄມ້, ເຈ້ຍ, ຖົງຢາງເປັນຕີົ້ນ. ເຊີິ່ງຂີ້ເຫຍີ້ອເຫົ່ຼານ້ີຫາກປະໄວ້ບ່ໍມີວິທີແກ້ໄຂ ແລະ ການກໍາຈັດບໍ່ ຖກຕ້ອງເໝາະສົມແລວ້ , ນອກຈາກຈະເຮັດໃຫ້ຊມຸ ຊົນຂາດຄວາມສະອາດຮຽບຮ້ອຍ ແລະ ຈະເປັນໜ້າລັງກຽດແລ້ວ ຍັງເຮັດໃຫ້ເກີດບັນຫາເຊັົ່ນ: ການປົນເປ້ຶອນຂອງແຫູ່ຼງນໍ້າ, ການປົນເປ້ຶອນຂອງອາກາດ, ເປັນແຫູ່ຼງແຜູ່ພັນກະຈາຍ ເຊ້ີອໂລກ ຕະຫຼອດກ່ໍໃຫ້ເກີດຄວາມລໍາຄານຕູ່າງໆຈາກກີິ່ນ ແລະ ຝຸ່ນຈົນເປັນຕ້ີົນການເຫດຂອງເກີດອັກຄີໄພອີກ ດວ້ ຍ. ຮບູ ທີ 1: ພາບຂເ້ີ ຫຍອີ້ 3. ການແຍກສງິີ່ ເສດເຫອຼ ຄດ່ົງັ ຮູ້ແລ້ວວາູ່ ສີ່ງິ ເສດເຫຼອທີ່ມະນດຸ ສ້າງຂຶີນ້ ມຫີ ຼາຍປະເພດເຊນ່ົັ : ປະລາສະຕິກ, ກະປ່ອງ, ເຈ້ຍ, ຂເີ້ ຫຍ້ອີ ທ່ີປຽກ , ຊະນດິ ແຫ້ງ, ທ່ີຍອູ່ ຍສະລາຍໄດ,້ ມສີ ງ່ີິ ທີ່າສມາດນາໍ ມາໃຊ້ໃໝູ່ໄດ,້ ມີສ່ິີງທ່ີບ່ໍສາມາດນໍາມາໃຊ້ໃໝູໄ່ ດ້ ແລະ ອນ່ີ ໆ ສ່ິີງເສດເຫຼອເຫ່າຼົ ນີແ້ ມູ່ນມຫີ າຼ ຍໃນແຕູ່ລະວັນທີເ່ ກດີ ຈາກກິດຈະກາໍ ຂອງຄົນເຮາົ 97

ຮບູ ທີ 2: ຂເ້ີ ຫຍອ້ີ ຈາກອາຄານບາ້ ນເຮອນ ຮບູ ທີ 3: ຂເີ້ ຫຍອີ້ ໃນນາ້ໍ ຄດົັ່ງທ່ີພວກເຮົາຮູ້ນໍາກັນແລ້ວວູ່າປັດຈຸບັນໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນມີຂີ້ເຫຍ້ີອ 250 ໂຕນຕໍ່ວັນ, ດັົ່ງນັ້ີນ ຖ້າປະ ຊາກອນຍ້າຍຖີິ່ນຖານເຂາົ້ີ ມາຢູ່ນະຄອນຫຼວງຫຼາຍເທົ່າໃດ ຍ່ີິງເຮດັ ໃຫ້ສ່ງິີ ເສດເຫຼອເພ່ີມຂ້ຶີນ, ເພ່ີອຫຼຸດຜູ່ອນຈາໍ ນວນຂີ້ ເຫຍອ້ີ ແລະ ປອ້ ງກັນບນັ ຫາມົນລະພິດຈໍາເປັນທສ່ີ ດຸ ຕ້ອງມີການກາໍ ຈັດສິີງ່ ເສດເຫອຼ ດ້ວຍຫຼາຍຮບູ ແບບ. 3.1 ການແຍກກອງໄວໃ້ ຫເ້ ນາົ່ ເປອື່ ຍ ວິທີນີ້ໄດ້ຮັບຜົນດີກຕ່ໍເມ່ີອໃນຊຸມຊົນມີຜູ້ຜະລິດຂ້ີເຫຍີ້ອໜ້ອຍລົງຈີຶ່ງຈະມີຜົນດີ. ນອກຈາກນ້ີ,ຂີ້ເຫຍ້ີອ ຕອ້ ງເປນັ ວັດຖຸທເີ່ ນົ່າເປື່ອຍໄປຕາມທາໍ ມະຊາດເທ່ົານນ້ີັ ເຊົ່ັນ ໃບຕອງ, ເສດອາຫານ ແລະ ອນ່ີ ໆ 3.2 ການແຍກຝງັ ການຝັງຂີ້ເຫຍ້ີອຕ້ອງຢູ່ຫູ່າງໄກຈາກຊຸມຊົນສົມຄວນ, ຂຸມຕ້ອງມີຂະໜາດໃຫຍູ່ ຕ້ອງມີແພປູພ້ີນຂຸມບໍ່ໃຫ້ ສິ່ງີ ທ່ເີ ນົາ່ ຊມລງົ ໄປເຖິງນ້ໍາຈະເປນັ ການແຜູ່ເຊ້ີອພະຍາດໄດ້ ຮບູ ທີ 4: ການຝງັ ຂເ້ີ ຫຍອີ້ 3.3 ການແຍກຈດູ ຕອ້ ງໄດ້ເລອກສີິ່ງທສີ່ າມາດໄໝ້ ແລະ ບໍມ່ ຄີ ວັນພດິ , ເຊ່ິງີ ວດັ ຖບຸ າງຢ່າງເມອ່ີ ຖກຄວາມຮ້ອນຍງັ ປອ່ ຍແກ໊ດ ທເ່ີ ປັນພິດອອກມາເຊົນັ່ ໂຟມ, ປາລະສະຕກິ , ບາງປະເພດຕອ້ ງແຍກອອກຕາູ່ ງຫາກ, ສງິີ່ ໃດທີ່ເປນັ ພິດບ່ໍຄວນຈູດ. 98

ຮບູ ທີ 5: ການແຍກຈດູ 3.4 ການແຍກເພອີ່ ນາໍ ໃຊ້ ສ່ີິງເສດເຫຼອບາງຢ່າງສາມາດເອົາມານໍາໃຊ້ຄນໃໝູ່ຕາມຄວາມເໝາະສົມຄ ການເຮັດຝຸ່ນສໍາລັບໃຊ້ໃນການ ກະສກິ ໍາເພອີ່ ບາໍ ລງຸ ຮກັ ສາດິນ ແລະ ພດ, ສວູ່ ນເຈຍ້ , ປາລະສະຕກິ , ເຫກັຼ , ໂລ ສາມາດນໍາໄປຜະລດິ ຄນໃໝູ່ໄດ.້ 4. ການນາໍ ສງີິ່ ເສດເຫອຼ ມາໃຊຄ້ ນໃໝູ່ ການນາໍ ເອົາສິ່ີງເສດເຫອຼ ມາໃຊ້ຄນໃໝູ່ ຫຼ ຮ້ອງວູ່າ ຂະບວນການຣໄີ ຊເຄີລເປັນວິທີການໜ່ງີຶ ເພອ່ີ ຫຼຸດຜ່ອູ ນບັນຫາ ມົນລະພິດດ້ານສິ່ີງແວດລ້ອມ, ຫຸຼດຜູ່ອນຂ້ີເຫຍີ້ອ, ນອກຈາກນັີ້ນແລ້ວ, ຍັງເປັນການໃຊ້ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ແລະ ຫດຼຸ ຜູອ່ ນການໃຊພ້ ະລັງງານອີກດວ້ ຍ.  ການນໍາເອົາສິ່ງີ ເສດເຫຼອມາໃຊ້ຄນໃໝູ່ມີ 4 ຂັ້ນີ ຕອນຄ: - ການເກັບລວບລວມ - ການແຍກປະເພດວດັ ຖແຸ ຕູ່ລະຊະນິດອອກຈາກກນັ - ການຜະລດິ ຫຼ ປັບປຸງ - ການນໍາມາໃຊປ້ ະໂຫຍດ ຮບູ ທີ 9: ຖງັ ແຍກຂເີ້ ຫຍອ້ີ 99

ກ. ການນໍາໄມ້ເສດມາເຮດັ ຕ່ງົັ ຕາມຮົ່ມໄມ້ ເຮົາສາມາດນໍາໄມ້ມາເຮັດບູ່ອນພັກຜູ່ອນຕາມຮົ່ມໄມ້ໃນເດ່ີນໂຮງຮຽນ, ໜ້າຫພັກເຊີ່ິງເຮົາສາມາດນໍາ ເອົາປີກໄມ້, ໄມ້ທີ່ຄົດງມາຕັດເປັນທູ່ອນຍາວປະມານ 50 ຊັງຕີແມັດ ນໍາມາຝັງດິນເປັນວົງມົນສາມາດນ່ົັງຫີິຼ້ນ ແລະ ນັງ່ົ ອູ່ານໜັງສໄດ້. ຂ. ການເຮດັ ໝວກ, ເຮັດກະຕາູ່ ດອກໄມ,້ ເຮດັ ກະເປາົ ເຮົາສາມາດນໍາເອົາກູ່ອງນົມແລັດຕາຊອຍ, ກູ່ອງນົມໂຍໂມດ, ກູ່ອງນົມ...ທີ່ອ່ີມນົມໝົດແລ້ວ ແທນທ່ີ ຈະເອາົ ຖ້ີມ, ເຮົາສາມາດນາໍ ມາຜະລິດເຄອ່ີ ງໃຊ້ຕູາ່ ງໆ.  ວິທີເຮັດໝວກ: - ນໍາເອົາກູ່ອງນົມເປັົ່າທ່ີລ້າງສະອາດແລ້ວ ຈໍານວນ 12 ກ່ອູ ງມາແບອອກເປນັ ແຜູນ່ ເພີ່ອຕັດ - ຕດັ ເປນັ ຮບູ 3 ແຈ 6 ປ່ຽງ ທາງພ້ີນຮບູ 3 ແຈເທົ່າ 8 ຊງັ ຕີແມດັ , ທາງສງູ ຂອງຮບູ 3 ແຈ ເທົາ່ 16 ຊງັ ຕແີ ມັດ ເຈາະຮອູ ອ້ ມແລ້ວຫຍບິ ຕ່ໍກັນກຈະໄດຫ້ ວົ ໝວກ. ຮບູ ທີ 10: ຫວົ ໝວກ - ເອົາກູ່ອງນົມ 6 ກູ່ອງມາຕັດເປັນຮູບກີບບົວໃຫ້ໄດ້ 6 ປ່ຽງ ແຕູ່ລະປ່ຽງທາງກວ້າງ 8 ຊັງຕີແມັດ ແລະ ທາງສູງ 16 Cm ເຈາະຮູອ້ອມ ແລ້ວເອົາແຕູ່ລະປ່ຽງມາຫຍິບຕໍ່ກັບຫົວໝວກດ້ວຍແລນ ຫຼ ເຊອກຟາງເຮັດ ເປນັ ໃບໝວກກຈະໄດເ້ ປັນໝວກສົມບູນດງ່ົັ ຮບູ ລຸູ່ມນີ:້ 100

ຮບູ ທີ 11: ໝວກທສີ່ ມົ ບນູ - ໝວກອີກຊະນິດໜີງຶ່ ເອີ້ນວູ່າ ໝວກແງບັ , ສູ່ວນທີເ່ ປັນຫວົ ໝວກປະກອບມີ 6 ປ່ຽງຂະໜາດຄ ກັບໝວກໃບ (ຂ້າງເທິງ), ຕູ່າງແຕູ່ໃບໝວກມີ 1 ປ່ຽງ, ຂະໜາດພ້ີນ ແລະ ຂ້າງເທົ່າກັບ 16 ເຈາະຮູອ້ອມແຕູ່ລະ ປຽ່ ງ ແລວ້ ເອາົ ມາຫຍບິ ຕກ່ໍ ັນດວ້ ຍແລັນ ຫຼ ເຊອກຟາງກຈະໄດໝ້ ວກແງັບຢ່າງສວຍງາມ. ຮບູ ທີ 11: ໝວກແງບັ  ການເຮດັ ກະເປາົ ພາຍ 1) ເຄີ່ອງມ ແລະ ອປຸ ະກອນ - ມດີ ແຊມ ຫຼ ແນວຕັດເຈຍ້ - ໄມ້ບັນທດັ - ສ ຫຼ ບິກ 2) ວັດຖຸ - ກອູ່ ງນົມ - ເຊອກເຮັດສາຍກະເປົາ - ໂບ (ຮິບບນິ ) 101

3) ວທິ ີ ແລະ ຂນັີ້ ຕອນການປະຕິບັດ 1. ພັບກູ່ອງນົມໃຫ້ລຽບ ແລ້ວຕັດຫົວ ແລະ ທ້າຍອອກແລ້ວລ້າງໃຫ້ສະອາດ, ເຊັດໃຫແ້ ຫ້ງ. 2. ຕດັ ກອູ່ ງນົມໃຫ້ມີຂະໜາດເທົ່າກນັ ປະມານ 2-2.5 ຊັງຕີແມັດ (ຂ້ີຶນກບັ ຂະໜາດຂອງກູ່ອງ ນມົ ) 3. ນາໍ ເອາົ ກູ່ອງນົມທຕີ່ ັດໃນຂໍ້ 2 ຈາໍ ນວນ 2 ອນັ ມາຂັດກັນ 4. ນາໍ ເອາົ ອັນທີ 3 ມາສອດທັບຕາມທາງນອນ 5. ນໍາເອົາອັນທີ 4 ມາສອດທັບເສັ້ີນຕາມທາງຕັີ້ງ ແລ້ວສອດກັບເຂົີ້າໄປໃນອັນທີ 1 ເພີ່ອຂັດ ກັນໃຫ້ເປັນຕາສີ່ລຽູ່ ມ ແລະ ດຶງປາຍແຕລູ່ ະຂາ້ ງໃຫ້ເຄົ່ງັ 102

6. ການຕໍ່ແມູ່ນໃຫ້ເອົາມາສອດທັບກັນ ແລະ ສອດທັບອີກອັນໜີ່ຶງເພີ່ອຂັດກັນ ໃຫ້ເປັນສີ່ ລູ່ຽມ. ຫງຼັ ຈາກນນ້ັີ ໃຫສ້ ານຕໄ່ໍ ປເລອ້ີ ຍໆ ຈນົ ໄດຄ້ ວາມຍາວ ແລະ ຄວາມກວ້າງຕາຕອ້ ງການ (ຖານກະເປົາ) 7.ເຂີາ້ົ ແຈກະເປາົ ໃຫຫ້ ັກຂຶ້ີນເປນັ ດາ້ ນຂາ້ ງຂອງກະເປົາຄວາມສູງຕາມຕ້ອງການ (ດ້ານຂາ້ ງຂອງ ກະເປົາ) 8.ຕ່ໍຊຸດຂ້ໍຕໍ່ໄປເລ້ີອຍໆ ເປັນຮູບສີ່ລູ່ຽມ ຈົນໄດ້ຄວາມຍາວ ແລະ ຄວາມກວ້າງຕາມຕ້ອງການ ຮູບຂອງກະເປົາ 9.ຕກົ ແຕູ່ງຕົວກະເປົາ ແລະ ສາຍພາຍ 103

ຮບູ ທີ 12: ກະເປາົ ພາຍ  ການເຮັດກະເປົາເງິນ - ຕດັ ປ່ຽງພີ້ນລວງກວ້າງ 7,5 ( Cm ), ຍາວ 20 ( Cm ) - ປ່ຽງຫງຼັ ກວາ້ ງ 12 ( Cm ), ຍາວ 20 ( Cm ) - ປຽ່ ງຂ້າງຕດັ ເປນັ ຮບູ ແກ້ວປ້ງຸ - ປ່ຽງດ້ານໜ້າກວາ້ ງ 12 ( Cm ) ຍາວ 20 ( Cm ) - ຝາປດດ້ານເທິງຕັດຊີ່ຍາວ 19 ( Cm ), ດ້ານລູຸ່ມຕັດເປັນວົງມົນ (ໝາຍວູ່າຝາປດເປັນຮູບເຄ່ີິງ ວງົ ມົນ) - ປຽ່ ງນ້ອຍດ້ານເທງິ ກະເປາົ ກວ້າງ 3 ( Cm ), 20 ( Cm ) - ສາຍກະເປົາກວ້າງ 3 ( Cm ), ຍາວ 42 ( Cm ) ເອົາທັງໝົດທຸກປ່ຽງມາຫຍິບຕໍ່ກັນດວ້ ຍເຊອກ ແລວ້ ຈະໄດກ້ ະເປາົ . ຮບູ ທີ 13: ກະເປາົ ເງນິ  ການເຮດັ ກະເປາົ ພາຍ - ອຸປະກອນມີ ຊອງກາເຟ, ມີດແຊມ, ໄຂຄວງແປ, ກາເຟ,ີ ສາຍກະເປົາ - ຂັນ້ີ ຕອນ 1) ຕດັ ຊອງການເຟໃຫໄ້ ດ້ຂະໜາດ 11.5 ຊງັ ຕແີ ມັດ 104

2) ພບັ ຊອງກາເຟເປັນ 3 ຊ້ັນີ 3) ເອົາສ້ີນົ ສອດເຂົ້ີາກັນ ແທກໃຫໄ້ ດ້ 5 ຊງັ ຕແີ ມັດ ແລວ້ ເອາົ ກາລາເຟີໜບີ ໄວ້ 4) ເລອກລາຍຢເູ່ ທິງຊອງກາເຟເພີ່ອເປນັ ລາຍຂອງກະເປາົ 5) ຄວາມຍາວຂອງກະເປົາຕາມຄວາມຕອ້ ງການ 105

6) ຂຶີນ້ ມູມຂອງກະເປາົ 7) ສານໄປເລີ້ອຍໆ 8) ເກັບຂອບກະເປາົ ດ້ວຍການຖັກກໄດ້(ຕາມຄວາມຕ້ອງການ) ຮບູ ທີ 14: 5. ໃຈຄວາມ 1. ສ່ິີງເສດເຫຼອແມູ່ນຂອງເສດເຫຼອເສຍຈາກກິດຈະກໍາປະຈໍາວັນຂອງຄົນເຮົາເຊີິ່ງເກີດຂ້ີຶນຕາມຄົວເຮອນ, ຕາມ ໂຮງຈັກໂຮງງານ ແລະ ສະຖານທ່ີອີ່ນໆ, ຖ້າບໍ່ມີວິທີກໍາຈັດທີ່ຖກຕ້ອງຈະມີຜົນສະທ້ອນຕໍ່ຄົນເຮົາ ແລະ ຕ່ໍສ່ີິງແວດ ລອ້ ມ. 106

ດັົ່ງນີ້ັນ, ຈໍາເປັນທີ່ສຸດຈີ່ຶງຕ້ອງໄດ້ມີການແຍກສ່ີິງເສດເຫຼອຢ່າງຖກຕ້ອງ ແລະ ນໍາສີ່ິງເສດເຫຼອມາໃຊ້ຄນໃໝູ່ໃຫ້ ເກີດປະໂຫຍດສງູ ສດຸ ເຊັົ່ນ: ແຍກເພີອ່ ຂາຍ, ແຍກເຮັດປຸຍໝັກ, ແຍກເຮັດເຄີ່ອງຫນ້ີຼິ ຕ່າູ ງໆ ແລະ ອີ່ນໆ... 6. ວຽກບາ້ ນ 1) ໃຫ້ນັກຮຽນເກັບເອົາຕຸກນ້ໍາດ່ີມເປັ່ົາ, ເຈ້ຍ, ຖົງຢາງ, ທູ່ອນໄມ້ເສດ, ທໍ່ດູດ...ມາຜະລິດເປັນເຄ່ີອງໃຊ້ ເຄ່ີອງ ຫ້ຼນິີ ສາໍ ລບັ ເດັກ 2) ໃຫກ້ ິດຈະກາໍ ນັກຮຽນຈົງ່ ແຍກຂີ້ເຫຍ້ອີ ຢ່ຫູ ພັກ, ຫອ້ ງຮຽນ (ສ້າງຄງັ ຂເີ້ ຫຍີ້ອໃນໂຮງຮຽນ) 107

ເອກະສານອາ້ ງອງີ ບນຸ ເລີດ ສງິ ລັດຕະນະ ພ້ອມຄະນະ, ການຊອກຮູ້ສະພາບແວດລອ້ ມ (ສາຍຄູອະນຸບານ), Nhan Dan Printing House HCMC, 2008. https://sites.google.com/site/iopoikju/thraphyakrthrrmchati-kar-chi-prayochn-payha-laea-kar- cadkar/thraphyakr-xakas https://web.ku.ac.th/schoolnet/snet6/envi2/subraae/raae.htm https://adeq.or.th/think-for-energy/https://adeq.or.th/think-for-energy/ https://sites.google.com/site/conservationllllenvironment/home/kar-xnuraks-thraphyakr- phlangngan https://www.gotoknow.org https://sites.google.com/site/panatchakornkesornsiri/khwam-hmay-khxng-mlphis-2 https://www.sanook.com/campus/934881/ https://siriwanwebsite.wordpress.com https://sites.google.com/site/iopoikju/thraphyakrthrrmchati-kar-chi-prayochn-payha-laea-kar- cadkar/thraphyakr-xakas https://web.ku.ac.th/schoolnet/snet6/envi2/subraae/raae.htm https://adeq.or.th/think-for-energy/https://adeq.or.th/think-for-energy/ https://sites.google.com/site/conservationllllenvironment/home/kar-xnuraks-thraphyakr- phlangngan https://sites.google.com/site/panatchakornkesornsiri/khwam-hmay-khxng-mlphis-2 https://www.sanook.com/campus/934881/ https://web.ku.ac.th/schoolnet/snet6/envi3/who/xray1.htm https://siriwanwebsite.wordpress.com https://sites.google.com/site/sunantayodruck/khwam-hmay-khxng-ml-phis-thang-n https://www.scimath.org/article-chemistry/item/1341-air-pollution https://sites.google.com/site/s554231031/mlphis-thang-din-soil-pollution-or-land-pollution http://reo13.mnre.go.th/th/news/detail/49295 https://sites.google.com/site/jeeranunjamnongwaree/khwam-hmay-khxng-mlphis-1 http://www.rmuti.ac.th/user/thanyaphak/Web%20EMR/Web%20IS%20Environmen%20gr.4/Mola4. html 108

ລະບບົ -ພາກຮຽນ ໂຄງຮາູ່ ງຫກັຼ ສດູ ລາຍວຊິ າ ຊົ່ວໂມງ ວຊິ າ ການຈດັ ສະພາບແວດລອ້ ມສາໍ ລບັ ເດກັ ກອນູ່ ໄວຮຽນ ຄູ່າໜວູ່ ຍກິດ ອະທບິ າຍໜ່ວູ ຍກິດ ຫກຼັ ສດູ ສາ້ ງຄອູ ະນບຸ ານ ລະບບົ 12+2 ລະຫດັ ວຊິ າ: 0107112 ຈດຸ ປະສົງ 12+2 ພາກຮຽນທ1ີ ປີ 1 ເນີ້ອໃນຫຍໍ້ 48 ຊວົ່ ໂມງ ການດາໍ ເນນີ ການ ສອນ 2 (1-2-2) ໃນວຊິ ານມີ້ ີຢູ່ 2 ໜວູ່ ຍກດິ , ຮຽນ 3 ຊົ່ວໂມງ ຕ່ອໍ າທິດ, 1 ຊວ່ົ ໂມງພາກທິດສະດີ 2 ຊົວ່ ໂມງພາກປະຕບິ ັດ ຕົວຈງິ ແລະ 2 ຊົວ່ ໂມງວຽກບ້ານ ເມອີ່ ຮຽນຈົບວຊິ ານນີ້ ກັ ຮຽນຄສູ າມາດ :  ຈາໍ ແນກຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ.  ຂຽນບົດລາຍງານການປ່ຽນແປງດນິ , ຟ້າ, ອາກາດໃນໂລກແລະໃນລາວ.  ອະທບິ າຍການຮຽນຮູ້ກູ່ຽວກບັ ສ່ິງີ ແວດລອ້ ມ  ສາມາດຈດັ ສະພາບແວດລອ້ ມໃນໂຮງຮຽນລ້ຽງເດກັ -ອະນຸບານ  ຊີແ້ ຈງບດົ ບາດບຸກຄນົ ແລະ ຊມຸ ຊົນໃນການອະນລຸ ກັ ສງ່ີິ ແວດລ້ອມ ວຊິ ານີນ້ ັກຮຽນຄູຈະໄດ້ຮຽນກູ່ຽວກັບຊບັ ພະຍາກອນທາໍ ມະຊາດ, ການປຽ່ ນແປງດນິ ,ຟ້າ,ອາກາດໃນໂລກແລະ ໃນລາວ,ການປົກປັກຮັກສາຊບັ ພະຍາກອນ, ການຮຽນຮູ້ກູ່ຽວກັບສີິງ່ ແວດລອ້ ມ, ການຈັດສະພາບແວດລອ້ ມໃນໂຮງຮຽນ, ບດົ ບາດບກຸ ຄົນ ແລະ ຊຸມຊນົ ຕກໍ່ ານອະນຸລກັ ສງີິ່ ແວດລອ້ ມ. ວິຊາ:ຊອກຮູ້ສະພາບແວດລອ້ ມດາໍ ເນີນການສອນຈາໍ ນວນ16 ອາທດິ ຮຽນອາທິດລະ 3ຊວົ່ ໂມງຮຽນຢູ່ໃນ ພາກຮຽນທີ່ ປີທີ I ການຈັດກິດຈະກໍາການຮຽນ -ການສອນແຕລູ່ ະບດົ ປະກອບດ້ວຍຫາຼ ກຫາຼ ກຮູບແບບເຊ່ນົັ : ການສົນທະນາ,ຈດັ ກມູຸ່ ,ລະດົມສະໝອງບຸກຄນົ , ປະຕິບດັ ຕວົ ຈງິ , ສກຶ ສານອກສະຖານ ທ່ີ, ລາຍງານຜົນການ ສຶກສາ, ຫີິນ້ຼ ເກມແລະອ່ຶນີ ໆ. ອຸປະກອນ - ປ້ຶມແບບຮຽນ, ສີ່ກຶ ານຮຽນ - ການສອນປະກອບແຕລູ່ ະມມູ ອາທິດ 1 ບດົ ທີ 1 ອາທດິ 2 ການປຽ່ ນແປງດນິ ຟາ້ ອາກາດໃນໂລກ ແລະ ໃນລາວ 1. ການປຽ່ ນແປງດນິ ຟາ້ ອາກາດໃນໂລກ. 2. ການປຽ່ ນດນິ ຟາ້ ອາກາດໃນລາວ. ບົດທີ 2 ຊບັ ພະຍາກອນທາໍ ມະຊາດ 1. ຊບັ ພະຍາກອນນ້າໍ . 2. ຊບັ ພະຍາກອນດນິ . 3. ຊັບພະຍາກອນອາກາດ. 109

ອາທິດ 3 ບດົ ທີ 2 ອາທດິ 4 ຊບັ ພະຍາກອນທາໍ ມະຊາດ (ຕ)ໍ່ ອາທດິ 5 ອາທດິ 6 4. ຊບັ ພະຍາກອນປາ່ ໄມ.້ ອາທດິ 7 5. ຊບັ ພະຍາກອນແຮູ່ທາດ. ອາທິດ 8 6. ຊບັ ພະຍາກອນພະລງັ ງານ. ອາທດິ 9 ບົດທ3ີ ອາທິດ 10 ສງ່ີິ ແວດລອ້ ມ ແລະ ການປກົ ປກັ ຮກັ ສາສງີ່ິ ແວດລອ້ ມ ອາທິດ 11 1. ສິ່ງີ ແວດລ້ອມ ແລະ ບນັ ຫາສ່ິີງແວດລອ້ ມ. 2. ຄນຸ ປະໂຫຍດຂອງຊັບພະຍາກອນ. 3. ການສູນເສຍຊບັ ພະຍາກອນທໍາມະຊາດ. ບົດທ3ີ ສງີ່ິ ແວດລອ້ ມ ແລະ ການປກົ ປກັ ຮກັ ສາສງີ່ິ ແວດລອ້ ມ ( ຕໍ່ ) 4. ການອະນຸລກັ ຊບັ ພະຍາກອນທໍາມະຊາດ. ບົດທີ 4 ການຮຽນຮູ້ຂອງເດກັ ກຽູ່ ວກບັ ສະພາບແວດລອ້ ມ 1. ຄວາມຮູ້ຂອງເດັກຕກ່ໍ ັບສະພາບແວດລ້ອມອ້ອມຂ້າງ. 2. ຈດຸ ພິເສດຂອງເດັກອະນຸບານຕກ່ໍ ບັ ສະພາບອອ້ ມຂ້າງ. 3. ການຮບັ ຮູ້ສະພາບແວດລອ້ ມແບບສໍາພດັ ຖານ ແລະ ປະຈກັ ຕາ. ບດົ ທີ 5 ສານພິດ ແລະ ມນົ ລະພດິ 1. ຄວາມໝາຍຂອງສານພິດ ແລະ ມນົ ລະພິດ 2. ສານກາໍ ມັດຕະພາບລງັ ສີໃນສງ່ີິ ແວດລ້ອມ, ມນົ ລະພດິ ເຈອປົນໃນນໍ້າ ບດົ ທີ 5 ສານພດິ ແລະ ມນົ ລະພດິ (ຕ)່ໍ 3. ມົນລະພດິ ໃນອາກາດ. 4. ມົນລະພິດເຈອປົນໃນດິນ. 5. ມົນລະພິດເຈອປນົ ໃນອາຫານ. 6.ມົນລະພດິ ຈາກສງ່ິີ ເສດເຫອຼ . ບດົ ທີ 6 ຄວາມໝາຍ, ຈດຸ ປະສງົ ໜ້າທກີ່ ານຈດັ ສະພາບແວດລອ້ ມ 1. ຄວາມໝາຍຂອງການຈດັ ສະພາບແວດລ້ອມ. 2. ຈດຸ ປະສງົ ຂອງການຈດັ ສະພາບແວດລອ້ ມ. 3. ໜ້າທ່ີຂອງການຈດັ ສະພາບແວດລອ້ ມ. ບດົ ທີ 7 ການຈດັ ສະພາບແວດລອ້ ມໃນໂຮງຮຽນລຽ້ ງເດກັ -ອະນບຸ ານ 1. ຄວາມສາໍ ຄນັ ການຈດັ ສະພາບແວະລ້ອມ. 2. ການຈດັ ສະພາບແວດລ້ອມນອກຫ້ອງຮຽນ. ບດົ ທີ 7 ການຈດັ ສະພາບແວດລອ້ ມໃນໂຮງຮຽນລຽ້ ງເດກັ -ອະນຸບານ( ຕ່ໍ ) 1. ການຈດັ ສະພາບແວດລ້ອມໃນຫອ້ ງຮຽນ. 2. ວທິ ີການຈດັ ມູມຫ້ຼີິນໃນຫ້ອງຮຽນ. 110

ອາທິດ 12 ບດົ ທີ 7 ອາທິດ 13 ການຈດັ ສະພາບແວດລອ້ ມໃນໂຮງຮຽນລຽ້ ງເດກັ -ອະນບຸ ານ( ຕໍ່ ) ອາທິດ 14 3. ການຈດັ ມູມຫີິນຼ້ ແຕູ່ລະມູມໃນຫອ້ ງ. ອາທດິ 15 ບົດທີ 8 ການປກູ ຝງັ ຈດິ ສໍານກຶ ໃນການອະນລຸ ກັ ສງິ່ີ ແວດລອ້ ມ ອາທິດ 16 1. ການຮກັ ສາສະພາບແວດລອ້ ມອ້ອມຂ້າງ. ການຕລີ າຄາ 2. ການຮກັ ສາສະພາບແວດລອ້ ມບ່ໃໍ ຫ້ສນູ ເສຍໄປ. 3. ການຈດັ ສນັ ສ່ິງີ ເສດເຫຼອ. ເອກະສານອ້າງອງີ ບົດທີ 9 ບດົ ບາດບກຸ ຄນົ ແລະ ຊມຸ ຊນົ ຕກ່ໍ ານອະນລຸ ກັ ສງ່ີິ ແວດລອ້ ມ 1. ບົດບາດບກຸ ຄນົ ຕໍ່ການອະນຸລັກສງ່ີິ ແວດລອ້ ມ. 2. ບດົ ບາດຊຸມຊນົ ຕກ່ໍ ານອະນລຸ ັກສິ່ີງແວດລອ້ ມ. 3. ຈດຸ ປະສົງ ແລະ ເງ່ອີ ນໄຂໃຫ້ເດກັ ຊອກຮູ້ສະພາບແວດລ້ອມ. 4. ວິທີປຸກຝັງຈດິ ສໍານກຶ ໃນການອະນລຸ ັກສ່ີິງແວດລອ້ ມ. ບົດທີ 10 ການນໍາສງ່ິີ ເສດເຫອຼ ມາໃຊຄ້ ນໃໝູ່ 1. ຄວາມໝາຍຂອງສງິ່ີ ເສດເຫອຼ . 2. ແຫຼ່ງູ ທີ່ມາຂອງສິີ່ງເສດເຫອຼ . 3. ການແຍກສິງ່ີ ເສດເຫອຼ . 4. ການນາໍ ສີງ່ິ ເສດເຫຼອມາໃຊ້ຄນໃໝູ່. ທວນຄນບດົ ຮຽນເກາ່ົ 1. ເຂີ້າົ ຮ່ວູ ມຮຽນ 10% 2. ກດິ ຈະກາໍ ບຸກຄນົ 15% 3. ກິດຈະກາໍ ກູຸມ່ 10% 4. ກວດກາກາງພາກ 30% 5. ສອບເສັງທ້າຍພາກ 35% ລວມ 100% 1. ສິີ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສຸຂະພາບ ພມິ ຄງ້ີັ ທີ 2 ປີ 2539 (ພາສາໄທ). 2. ມະນດຸ ແລະ ສງ່ີິ ແວດລ້ອມ ພິມຄງີັ້ ທີ 5 ສະບບັ ແກໄ້ ຂປັບປງຸ ປີ 2548 3. ປ້ມຶ ຊອກຮູ້ສະພາບແວດລ້ອມ ສາຍຄູອະນບຸ ານ ລະບບົ 11+2 ກມົ ສ້າງຄູ-ກະຊວງສກຶ ສາທິການ ປີ 2008 4. ສງ່ີິ ແວດລ້ອມສກຶ ສາພິມປີ 2530 5. ວຊິ າຊອກຮູສ້ ະພາບແວດລ້ອມສາຍຄູ ອະນຸບານລະບບົ 2 ປີ (ປີທີ1) ພິມປີ 2008. 6. ວຊິ າປະຊາກອນ ແລະ ສງ່ິີ ແວດລອ້ ມສາຍສ້າງຄູມດັ ທະຍົມຕນີ້ົ ລະບບົ 3 ປີ ປີທີ 1. ຂຽນໂດຍ : ອ.ຈ ບນຸ ແກວ້ ແສນໄຊ ເບໂີ ທ : 030 9135207 ອ. ຈ ຂັນໄຊ ຈນັ ສມົ ພູ ເບີໂທ: 020 99236240 111

112

113

114

115

116

117